s p – Page 655 – Dielli

BIOGRAFIA E SKËNDERBEUT E DHIMITËR FRANGU BOTOHET NGA SHTËPIA BOTUESE : “FAIK KONICA” NË PRISHTINË

November 12, 2024 by s p

Nga Hysen S.Dizdari

Studjues i Historisë e Filatelisë / Tiranë më, 12.11.2024

581- VJET – 28 NENTOR 1443 – 28 NENTOR 2024

Në vitin jubilarë të 581 Vjetorit të ngritjes, Flamurit Kombëtar në kalan e Krujës nga Heroi ynë Kombëtare Gjergj Kastriotit Skënderbeu, shtëpia botuese: “Faik Konica” në Prishtinë, boton vepren Madhore të sekertarit personal të Skënderbeut, Dhimitër Frangu të përkthyer me shkrimtari atdhetar, Lek PERVIZI.

Dhimitër Frangu (Demetrio Franco,L. (1443 -1525), lindi në vitin 1443 në qytetin mesjetare të Drishtit afër Shkodres, dhe vdiq në vitin 1525 në Trevi, Itali.

Dhimitër Frangu përkrahu që në moshë të re luftën e lavdishme të popullit shqiptarë të udhëhequr nga Skënderbeu dhe shpejt fitojë besimin e tij duke i sherbeu Skënderbeut me besnikëri, si sekertarë, si arkëtarë, si përkthyes dhe si luftëtar. Ai e shoqëroi Skënderbeun në udhtimin e tij në Romë e Napoli ,Itali në vitet, 1466-1467. Pas vdekjes Skënderbeut me 17 Janar 1468, Dhimitër Frangu u zhvendos në qytetin e Tivarit, dhe pastaj në Venedik ku shkroi në latinisht dhe biografinë e Skënderbeut me titullë: “Gli illustri e gloriosi gesti e vittoriose imprese fatte contro i Turchi dal Signor Don Georgio Castriotto detto Scanderbeg, principe d’ Epyrro.”

Kjo vepër u shkruar nga Dhimitër Frangu u botua me 2 prill të vitit 1480 në gjuhën latine, dhe u shtyp në shtypshkronjën gjermane “Erhard Ratdolf ”. Nuk dihet se si i humbi gjurmët për 59 vjet, por në vitin 1539 ky libër u gjet, u përkthye në Venecia nga Paolo Giovio.

Në vitin 1584 ky libër u ribotua i rishikuar dhe i korrigjuar nga prifti italian, G.M. Bonardo, me titull: “Gli illvstri e gloriosi, gesti, e vittoriose imprese fatte contro Tvrchi dal Signor D. Giorgio Castriotto, detto Scanderbeg, principe d’Epirro”. Titulli në gjuhën shqipe: “Bëmat e shklqyera e të lavdishme dhe ndrmarrjet fitimtare të bëra kundër turqve nga z. Gjergj Kastrioti i quajtur Sknderbeu, princ i Epirit”. Në përkushtimin e tij ,Giovanni Maria Bonardo ku i drejtohet nipit të Skënderbeut, G.A. Flavios, thuhet se origjinali i vepres është shkruar në gjuhën latine prej Dhimitër Frangut. Vepra është e pajisur me një portret të Skënderbeut në ksilografi.

G.M.Bonardo thekson se teksti ishte shtypur në vitin 1545, duke u bazuar në dorshkrimin e origjinalit të autorit të shkruar në latinisht në vitit 1480.

Nga viti 1539 deri në vitin 1679 kjo vepër është përkthyer e botuar 18 herë në gjuhët: italiane, gjermane, angleze, franceze, spanjolle etj.

Në gjuhën shqipe vepra e Dhimitër Frangut u përkthye dhe u botua në botimin e parë nga shkrimtari atdhetarë, Lek Pervizi në vitin 2005.

Sot në nëntor të vitit 2024, pas shumë kërkesave të atdhetarve shqiptarë në Shqipëri, në Kosovë, në Maqedonin e Veriut, në Malin e Zi dhe në gjithë botën po ribotohet kjo vepër e rëndësishme e sekertarit (arkëtarit) të Heroit tonë Kombëtarë, Gjergj Kastriotit Skënderbeut i cili e shoqërojë dhe e njohu nga afër në betejat e tij fitimtare kundër pushtuesve osmanë. Kjo vepër do të ndihmojë shumë nxënsit e shkollave 9 vjeçare, të shkollave të mesme e studentve të shkollave të larta për të njohur historin e vërtete mbi jeten dhe veprat e lavdishme të Skënderbeut.

Me këtë rast i shprehim mirënjohjen dhe e falenderojë Shtëpin Botuese : “ Faik Konica”, Prishtinë, dhe veçanarisht pronarin e saj shkrimtarin e njohur , Nazmi RRAHMANI dhe përkthyesin, Lek PERVIZIN për përkthimin në shqip, e botimin e kësaj vepre të rëndësishme kushtuar, Skënderbeut, në vitin jubilarë të 581 vjetorit të ngritjes, Flamurit Kombëtar në kalanë e Krujës nga Heroi ynë Kombëtare Gjergj Kastriotit Skënderbeu.

Republikanët drejt një fitoreje të trefishtë: Shtëpinë e Bardhë, Senatin dhe Kongresin

November 12, 2024 by s p

Nga Rafael Floqi/

Republikanët janë në prag të rifitimit të shumicës së Dhomës për Kongresin me 119-të vende dhe të sigurimit të kontrollit të plotë të Uashingtonit, disa ditë pasi partia fitoi presidencën dhe kontrollin e Senatit.

Republikanët e Dhomës së Përfaqësuesve duket se kanë kthyer një vend të katërt të mbajtur nga demokratët në Kolorado, ku përfaqësuesja Yadira Caraveo (D) e pranoi humbjen e saj ndaj republikanit Gabe Evans të dielën në mbrëmje.

Bilanci aktual i pushtetit në Dhomën e Përfaqësuesve është 214 republikanë dhe 205 demokratë, me 16 gara të mbetura të pa të përfunduara nga AP. Republikanët duhet të fitojnë edhe katër prej tyre për të siguruar një shumicë; Demokratët duhet të fitojnë 13. (Një garë që nuk thirret nga AP është Distrikti 4 i Kongresit i shtetit të Uashingtonit, i cili ka dy republikanë si dy finalistët e tij.)

Trifecta republikane në Uashington do të siguronte që axhenda e patundur konservatore e Presidentit të zgjedhur Donald Trump të hyjë në fuqi. Një Kongres i GOP do të angazhohej për miratimin e politikave për të siguruar kufirin jugor dhe për të riautorizuar shpejt ligjin e taksave të Trumpit të vitit 2017, pjesë kryesore e të cilit skadon në fund të vitit 2025.

Megjithëse republikanët po i afrohen mbajtjes së shumicës së Dhomës së Përfaqësuesve për një mandat të dytë, ndoshta është me një diferencë më të ngushtë. Kjo mund të testojë se si hartohen politikat të caktuara, veçanërisht pasi konferenca ideologjikisht e ndashme e republikanëve të Dhomës së Përfaqësuesve shpesh i ndaloi ata nga miratimi i projektligjeve konservatore gjatë dy viteve të fundit.

Por ligjvënësit e GOP presin që Trump të luajë një rol të jashtëzakonshëm për të ndikuar, ndonjëherë ndoshta duke u bërë presion, që të votojnë në favor të agjendës së tij. Kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve Mike Johnson (R-Luiziana), i cili pritet të fitojë një mandat tjetër si kryetar në zgjedhjet e lidershipit këtë javë, do të ketë një aleat në Trump për të siguruar që republikanët e Dhomës së Përfaqësuesve të bien në linjë me politikat që disa krahë të konferencës mund t’i konsiderojnë të diskutueshme.

Trump gjithashtu pritet të ketë një Senat më të favorshëm sesa gjatë mandatit të tij të parë. Disa senatorë janë zotuar për besnikëri ndaj lëvizjes së tij MAGA dhe tre republikanë po konkurrojnë për miratimin e tij duke u zotuar të bashkëpunojnë me dëshirat e tij përpara zgjedhjeve të lidershipit këtë javë për të zëvendësuar Senatorin Mitch McConnell (Kentucky) si udhëheqësin kryesor të GOP vitin e ardhshëm.

Lojëra nga garat e mbetura

Strategët e fushatës Demokratike të Dhomës së Përfaqësuesve shpresonin që Caraveo të mund të mbante vendin e saj për t’i dhënë partisë një mbwshtetje pasi disa gara në Kaliforni dhe një në Arizona mbeten ende për t’u deklaruar. Këta strategë, të cilët folën në kushte anonimiteti për të përshkruar strategjinë e brendshme, besojnë se ka të ngjarë që republikanët të fitojnë vendin e deputetes demokrate Mary Peltola në Alaskë, një shtet që Trump e fitoi me lehtësi.

Është ende e mundur që demokratët të ndryshojnë shumicën e Dhomës për t’u bërë një kontroll i madh i fuqisë republikane. Por rruga e tyre është tepër e ngushtë dhe mezi lë vend për gabime.

Nëse Peltola humbet, demokratët besojnë se ata mund të përballojnë të humbasin vetëm një distrikt më shumë dhe më pas duhet të kthejnë shtatë nga tetë qarqet e mbetura konkurruese midis Kalifornisë dhe Arizonës për të fituar shumicën.

Demokratët kanë marrër me sukses tre vende nga republikanët në Nju Jork dhe duket se janë të gatshëm të rifitojnë një në Oregon – të gjitha rrethet në shtetet liberale që ndihmuan republikanët të merrnin shumicën e Dhomës së Përfaqësuesve gjatë zgjedhjeve afatmesme të vitit 2022.

Republikanët çuditërisht mbajtën vendet në Iowa dhe Nebraska, të cilat ishin vënë në lojë disa javë përpara ditës së zgjedhjeve dhe do të mbajnë një zonë në Uashington ku përfaqësuesi i GOP Dan Newhouse duket se po i shmanget një sfide republikane nga Jerrod Sessler. AP ende nuk e ka thirrur garën.

Ndërkohë, zotësia e pjesëmarrjes në votime të Trump i ndihmoi republikanët të rrëzonin dy demokratë në Pensilvani dhe të kthenin një vend të hapur në Michigan që demokratët kishin mbajtur që nga viti 2018.

Ai gjithashtu ndihmoi në forcimin e shpejtë të shumicës së Senatit. Në natën e zgjedhjeve, republikanët siguruan vende të mjaftueshme për të rifituar shumicën e Senatit. Të shtunën herët, senatori Jacky Rosen (D) parashikohej të fitonte garën për Senatin e Nevadës, sipas Associated Press, duke shënuar një fitore për demokratët në një nga vendet e fundit të Senatit që do të thirrej.

Rep. Ruben Gallego (D) fitoi garën e Senatit kundër Republikanit Kari Lake në Arizona, gjë që do të vendoste një kapak mbi shumicën republikane në dhomën e lartë me 53 vende.

Çfarë ka mbetur për t’u vendosur

Është e paqartë se kur do të vijë thirrja përfundimtare për të përcaktuar bilancin e Kongresit. Disa strategë të fushatës republikanë dhe demokratë besojnë se shumica e Dhomës së Përfaqësuesve mund të projektohet zyrtarisht më vonë këtë javë, pasi miliona fletë votimi duhet ende të numërohen në shtetet perëndimore.

Mund të duhen javë për të përcaktuar rezultatin përfundimtar të garave vendimtare në shtetet ku rezultatet në disa rrethe të Shtëpisë ende nuk janë konsoliduar dhe numërimi ka qenë i ngadaltë. Që nga pasditja e së dielës, në Kaliforni kishte rreth 5 milionë fletë votimi të panumëruara, duke përfshirë më shumë se 950,000 vetëm në Los Angeles County. Zyrtarët e qarkut kanë 30 ditë kohë për të numëruar fletët e votimit dhe për t’ia raportuar ato sekretarit të shtetit, i cili më pas vërteton rezultatet.

Ne po ndjekim disa gara nga afër: ato të përfaqësuesve republikanë Michelle Steel, Ken Calvert, Mike Garcia, David G. Valadao dhe John Duarte në Kaliforni; gara për vendin e hapur që Rep. Katie Porter (D) hoqi dorë në Kaliforni; konkursi që përfshin republikanin Juan Ciscomani në Arizona; dhe Peltola si përfaqësues i Alaskës.

𝐂𝐞𝐫𝐞𝐦𝐨𝐧𝐢𝐚 𝐞 𝐛𝐞𝐭𝐢𝐦𝐢𝐭 𝐞 𝐏𝐫𝐞𝐬𝐢𝐝𝐞𝐧𝐭𝐢𝐭 𝐓𝐫𝐮𝐦𝐩…

November 12, 2024 by s p

𝐃𝐫. 𝐁𝐥𝐞𝐝𝐚𝐫 𝐊𝐮𝐫𝐭𝐢/

Këtu, përpara Kongresit Amerikan, në Capitol Hill, Washington DC, më 20 janar 2025 me rastin e betimit të Presidentit të 47-të të SHBA, priten rreth 600-800 mijë persona.

Në betimin e marrjes së detyrës, Presidenti i SHBA, betohet se ai do e kryejë detyrën e Presidentit me të gjithë forcën dhe aftësinë e tij dhe se do mbrojë Kushtetutën e vendit.

E veçanta e këtij betimi është se për “mbroj” janë përcaktuar tre fjalë: “preserve, protect and defend” (ruaj, t’i qëndroj besnik, të mbroj) të cilat në thelb kanë kuptimin “mbroj” por në fakt etërit amerikanë kanë përcaktuar qëllimisht tre fjalë të cilat parashikojnë tre skenarë të ndryshëm në lidhje me Kushtetutën ndaj të cilave Presidenti duhet të qëndrojë vigjilent dhe i vendosur në mbrojtje të saj.

𝟏. “𝐓𝐞̈ 𝐫𝐮𝐚𝐣”

“Të ruaj” Kushtetutën siç na është votuar dhe mbështetur nga populli, zotohet Presidenti. Pushtetarët ikin e vijnë por ajo mbetet themeli i një shteti. Ajo është vetë shteti. “Të ruaj” Kushtetutën, zotohet ai, pa lejuar asnjë eksperiment por duke respektuar trashëgiminë e kombit dhe vullnetin e një populli.

Për më shumë se dy shekuj asnjë gërmë e tekstit bazë të Kushtetutës nuk është prekur, por janë shtuar vetëm 27 amandamente, 10 prej të cilave u shtuan në vitin 1791 – të njohura si Bill of Rights – e më pas u shtuan edhe 17 të tjera, e fundit në vitin 1992.

Kjo tregon rëndësinë dhe shenjtërinë e Kushtetutës: e ruajtur, e respektuar, e pandryshuar, e pa dhunuar. Ndaj edhe ShBA është lider i kombeve sepse sekretin e ka te Kushtetuta.

𝟐. “𝐓’𝐢 𝐪𝐞̈𝐧𝐝𝐫𝐨𝐣 𝐛𝐞𝐬𝐧𝐢𝐤”

Kështu ai betohet se jo vetëm do ruajë Kushtetutën që kanë lënë trashëgimi etërit e kombit dhe vullneti i një populli por zotohet t’i qëndrojë besnik duke dhënē shembullin t’i bindet çdo gërme dhe frymës së Kushtetutës. Kështu ai do jetë shembull dhe shtysë si për qeveritarët ashtu edhe për çdo qytetar të thjeshtë.

Etërit amerikanē, përmes kësaj fjale përçuan mesazhin që Presidenti ka si detyrë të jetë garantues i Kushtetutës. Madje i pari në mbrojtje të saj!

𝟑. “𝐓𝐚 𝐦𝐛𝐫𝐨𝐣”

“Ta mbroj” nga çdo përpjekje e brendshme apo e jashtme për ta cenuar atë. Fjala që kanë zgjedhur etërit amerikanë është “defend” që do të thotë t’i dalësh përballë me trupin, forcën, të gjithë qenien tënde çdo përpjekjeje për dhunim, shkelje, abuzim, sulm dhe kërcënim nga aktorë të brendshëm dhe të jashtëm.

Etërit amerikanë i kërkuan Presidentit të përdorë të gjithē fuqinë e tij dhe çdo mjet që disponon individualisht por edhe institucionalisht në mbrojtje të Kushtetutës.

Më 20 janar Donald Trump betohet si Presidenti i 47-të i SHBA, por edhe Republikanët kanë shumë për të festuar pasi ata kontrollojnë Presidencën, Senatin, Dhomën e Përfaqësuesve, e mbi të gjitha siguruan bindshëm shumicën e votës kombëtare. Kjo tregon se Amerika do nisë rrugëtimin e saj drejt një kapitulli të ri si brenda ashtu edhe jashtë vendit.

A po rikthehen patronazhistët?!

November 12, 2024 by s p

Nga Orest Çipa

New York/

Në fund të korrikut që lamë pas, Parlamenti i Republikës së Shqipërisë miratoi disa ndryshime adekuate në kodin zgjedhor duke përfshirë edhe votën e emigrantëve. Ky hap i marrë nga ligjvënësit tanë është një vendim historik dhe shumë i rëndësishëm dhe i shumëkërkuar nga mërgata, brenda harkut kohor prej tre dekadash. Mirëpo, nga ana tjetër, përgjegjësia e organizimit të këtij procesit i takon Komisionit Qendror të Zgjedhjeve i cili duket se ka qenë i pa përgatitur dhe i zënë ngusht nga ky zhvillim sado pozitiv. Kjo praktikë e re vendimmarrje për një vend me histori problematike si Shqipëria do të provohet për herë të parë në zgjedhjet e përgjithshme të pranverës së ardhshme. Si rrjedhojë, ky proces duhet parë me shumë skepticizëm pasi afati kohor i vënë në dispozicion dhe eksperienca e institucionit përkatës në një rast të tillë si ky i yni, janë të pamjaftueshme.

Gjithashtu, kjo kohë fizike që shteti i jep për tu ngritur gjithë kësaj infrastrukture duket qartë se ka për synim krijim e ngërçit të qëllimshëm me pretendimin se gabimet do të përmirësohet në herët e ardhshme, ndërkohë që ka pasur 11 vite për hesap të vetin.

Në vijimësi të këtij artikulimi për të qenë sa më objektiv, duhet shtruar llogjika apo argumenti i sa mësipërm me një pasqyrim të përgjithshme të të gjithë kësaj historie tragjike ndër vite për të mos ti hyrë në hak askujt. Megjithatë, po i shtoj pak më shumë dozat e “paragjykimit” pasi në horizont duket se format e blerjes së votës, presioni për vendin e punës apo për pronën private etj etj.., do të jenë sërisht prezent por me një manaual të ri në përformim (shantazhim dhe presion ndaj opozitës me metodat e sapo nisura).

Për të mos u zgjatur dhe thelluar në gropën e errët të së shkuarës duhet kuptuar se vota është ajo që ne kemi dhe ajo që ata kërkojnë, tanimë jashtë shtetit. Vota është forca e ndryshimit në një demokraci kur ajo funksionon normalisht. Mirëpo, vota është marrë “peng” për shkak të mos egzistencës së një opozite të konsoliduar për mos të thënë se opozita është thjeshte një fjalë pa peshë, parë kjo nga situate e krijuar qysh me z.Berisha e më pas me z.Meta.

Le ti rikthehemi gjenezës së këtij konstatimi …U bënë rreth 3-muaj që KQZ-ja po punon intensivisht për përgatitjen e të gjitha akteve dhe procedurave që lidhen me votimin nga jashtë vendit të emigrantëve shqiptar. Dhe sipas të dhënave të vënë në dispozicion deri më tani nga ky institucion, votimi do të bëhet përmes postës nga vendet ku ndodhen dhe veprojnë ata. Është një procedurë e ngjashme me atë në SHBA por shumë herë më e vështirë për ta realizuar qëllimin pa pasur probleme “teknike”, kur dihet se po veprohet për herë të parë…

Pse duhet parë me skepticizëm?

Sipas KQZ-së, ky proces do të realizohet përmes një platforme online, ku secili nga ata që jetojnë jashtë, dhe dëshiron të votojë, duhet të hapë një llogari, më shumë për të treguar adresën se ku do të duhet t’i shkojë më pas fleta e votimit. Fleta e votimit për emigrantët do të niset që në momentin kur KQZ-ja, do të ketë përmbyllur procesin e regjistrimit të kandidatëve dhe ka prodhuar fletën e votimit. Nga ky moment mbeten rreth 28-32 ditë për KQZ-në, për të prodhuar fletët e votimit e për ta dërguar. Që në momentin kur dërgohen fletët e votimit, procesi i votimit, konsiderohet i hapur. Pra, mund të kenë një hapësirë disa ditëshe për të votuar. Zarfi në të cilin ndodhet fleta e votimit është një zarf i bardhë. Ky futet në një zarf tjetër që përmban të dhënat e votuesit. Kur mbërrin, zarfi që përmban adresën, griset dhe mbahet zarfi i bardhë. Të gjithë grumbullohen në një shportë dhe aty bëhet procesi i numërimit.

Për të analizuar pak këto të dhëna të marra nga deklaratat për shtyp të KQZ-së, duhet që natyrshëm të bëjmë disa pyetje për të qartësuar atë hijen e dyshimit që ngritëm më lartë: 1- A po rikthehen patronazhistët? 2- Sa konfidenciale do jetë vota kur zarfi nga jashtë do të ketë emrin e qytetarit dhe adresën e vendit ku jeton ndërsa brenda zarfit do jetë vota individuale? 3- Si do të numërohen votat dhe ku do të numërohen votat e ardhura me postë? 4- A ka një marrveshje paraprake midis KQZ-së, Postës Shqiptare dhe vendeve përkatëse? 5- Kush e jep garanci për ruajtjen e të dhënave tona në database-in e KQZ-së? etj etj.

Përpos këtyre pikëpyetjeve të ngritura më sipër, kur bëhet fjalë për votën e lirë të qytetarit shqiptar gjatë këtyre viteve të pluralizmit politik është krijuar një hendek i madh në mosbesimin dhe ndërgjegjen e shoqërisë tonë. Sa, hera-herës edhe pse nuk duhet përmendur fakti i një të vërtete të hidhur edhe kësaj radhe ka “mirazhe” se shprehja e shumëlodhur mbi kurizin tonë :“nuk varet kush voton, varet kush numëron”, do ti rezistojë “erozionit” të kohës së krijuar nga pushtetarët tanë.

VATRA SHPREH MIRËNJOHJE E FALENDERIM PËR HUMANISTIN E FILANTROPISTIN KADRI MORINAJ

November 12, 2024 by s p

Federata Pan-Sqiptare e Amerikës “Vatra” ka nderin të informojë opinionin e gjerë publik se biznesmeni, humanisti dhe filantropi i njohur z. Kadri Morinaj pronar i Eurosig, Insig, Insig Jetë, Eurosig Kosovë, UBA Bank, Reastorant Bar Piazza dhe disa bizneseve të suksesshme në Europë do të dhurojë një milion dollarë për objektin e ri të Federatës Vatra në New York.

Z. Morinaj ka propozuar që të blehet parcela dhe të ndërtohet objekti i ri me hapsirat përcjellëse dhe infrastrukturën e nevojshme që do të plotësojnë nevojat për të mbuluar veprimtaritë patriotike, atdhetare e komunitare të Vatrës dhe do jenë në shërbim të komunitetit shqiptar në SHBA.

Z. Morinaj ka propozuar formimin e Komisionit Mbikqyrës dhe Koordinues në mënyrë që të gjitha procedurat të zhvillohen në transparencë të plotë si dhe objekti aktual i Vatrës të shëndrrohet në Muze, Arkiv e Bibliotekë Shkencore për Vatrën.

Z. Morinaj ka bërë donacione edhe më heret për Vatrën. Dashuria e tij për vendin dhe popullin mik amerikan ilustrohet më së miri me faktin se ai e pagëzoi djalin e tij të vogël me emrin Wesly Clark në shenjë respekti e mirënjohje për Gjeneralin e Ushtrisë Amerikane që udhëhoqi fushatën ushtarake për lirinë e Kosovës.

Federata Pan-Shqiptare e Amerikës Vatra i është shumë mirënjohës filantropit dhe biznesmenit z. Kadri Morinaj dhe e siguron atë dhe opinionin publik se lokacioni dhe objekti i ri i Vatrës do të jetë krenari e komunitetit tonë dhe i mbarë kombit shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.