• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Mesha e parë në gjuhën shqipe në Selanik, një impuls i fuqishëm mbijetese jashtë atdheut

April 3, 2023 by s p

Selaniku na ngjall kujtime për të kaluarën e lavdishme të lëvizjes sonë patriotike, e cila gjeti strehë edhe në këtë qytet. Selaniku na ngjall kujtime edhe për arkitektin e shtenddërtimit shqiptar, Hasan Prishtina, i cili përpos që ishte një bashkëpunëtor i ngusht i Fan Nolit, ai ishte edhe përçuesi i ideve të mëdha kombëtare, ku komponenta fetare ishte hallka që lidhte harmoninë brendakombëtare të shqiptarëve.Shkruan Mehmet PRISHTINAKomuniteti Shqiptar i Selanikut po i rikthehet lavdisë historike të popullit tonë e cila ishte motori lëvizës edhe i Rilindjes sonë kombëtare. Sepse vetëm duke kujtuar të kaluarën e lavdishme ne mund të sigurojmë një të ardhme të mirë, si për vete ashtu edhe për fqinjët tanë me të cilët bashkëjetojmë.E përgëzoj mikun tim të dashur, Dr. Luan Zykën, për organizimin e kësaj ngjarjeje mjaft të rëndësishme me impakt direkt në begatimin shpirtëror të komunitetit shqiptar të Selanikut, ngjarje kjo që hedh dritë në një ngjarje tjetër madhore që kishte ndodhur para 115 viteve, konkretisht më 22 mars të vitit 1908, në sallën e “Kalorësve të Nderit”, në Boston, kur Fan Noli shqipëroi liturgjinë hyjnore, duke thënë me atë rast: “I këndoni lutjet ashtu si dini, shqip, pa pastaj lartë i rregullon perëndia.” Me mbajtjen e meshës e parë në gjuhën shqipe , e cila tingëllonte bukur dhe kuptohej aq mirë nga besimtarët e pranishëm, u themelua Kisha Ortodokse Shqiptare e Shën Gjergjit, në Boston, dhe kjo vërtetonte vizionin largpamësi që kishte Fan Noli kur filloi përpjekjet për autoqefalinë e Kishës Ortodokse Shqiptare të Amerikës.Për të nderuar kujtimin për meshën e parë në gjuhën shqipe, elita shqiptare e Selanikut po hap një faqe të re në historinë e organizimit fetar e kulturor, duke shkuar hapave të Nolit të madh në organizimin e një meshe në gjuhën shqipe këtu, e cila do të përçojë mesazhe paqe, dashurie e mirëkuptimi në mes të njerëzve.E çmoj lart këtë organizim tuajin, aq më tepër kur Selaniku na ngjall kujtime për të kaluarën e lavdishme të lëvizjes sonë patriotike, e cila gjeti strehë edhe në këtë qytet. Selaniku na ngjall kujtime edhe për arkitektin e shtenddërtimit shqiptar, Hasan Prishtina, i cili përpos që ishte një bashkëpunëtor i ngusht i Fan Nolit, ai ishte edhe përçuesi i ideve të mëdha kombëtare, ku komponenta fetare ishte hallka që lidhte harmoninë brendakombëtare të shqiptarëve.Fan Noli dhe Hasan Prishtina bashkëpunuan ngusht, edhe atëherë ku Noli ishte anëtar i kabinetit qeveritar të Hasan Prishtinës, si ministër i Jashtëm, por edhe atëherë kur Hasan Prishtina nuk ishte pjesë e kabinetit qeveritar, por u arratis dhe ishte prijës i luftës për ribashkim. Porositë hyjnore bëhen më domethënëse kur shqiptohen në gjuhën amtare, sepse kjo e ndihmon edhe procesin e kohezionit të brendshëm shpirtëror të diasporës sonë. Vetëm atëherë kur Hyjnorja dhe Tokësorja gjejnë harmoni në mes veti, njerëzit do ta pranojnë si diçka normale edhe dallimin në mes tyre. Por përkundër dallimeve, njerëzit duhet të kenë të përbashkët synimin për të jetuar në paqe e harmoni mes veti, duke iu dhënë më tepër përparësi komponentëve që i bashkojnë se sa i ndajnë njerëzit.Edhe Selaniku mund të bëhet një agorë ku njerëzit mund të komunikojnë dhe bashkëpunojnë mes veti, duke dhënë nga vetvetja më të mirën për dobinë e tjetrit. Edhe Grekët dhe shqiptarët kanë shumë çka të përbashkët, duke filluar nga mikpritja, solidariteti e deri te fryma integruese në procese të përbashkëta euro-atlantike.Në emër të kësaj fryme të përbashkët, uroj që komuniteti shqiptar i këtushëm të vazhdojë të kultivoj bashkëjetesë të mirë me grekët, duke iu shërbyer kauzave të përbashkëta humane e shoqërore.(Fjalë përshëndetëse mbajtur në Selanik me rastin e organizimit të meshës së parë në gjuhën shqipe në Greqi) Selanik, 02 prill, 2023

Filed Under: Analiza

PRESIDENTËT KLINTON, BUSH, OBAMA E PËRFUNDUAN MANDATIN, E UDHËHQËSIT SHTETËRORË SHQIPTARË ENDE NË PUSHTET

April 1, 2023 by s p

Skënder Karaçica/

Sovrani i votës së lirë, në Kosovë, në hapësirën etnike në RVM-së dhe në Shqipëri e ka kuptuar mirë se udhëheqja shqiptare në institucionet e shtetit, tash e tridhjetë vjet nuk po e lëshon pushtetin!Presidentët në Amerikë: Klinton, Bush, Obama e përfunduan mandatin kushtetues, ndërsa udhëheqja shtetërore shqiptare ende në pushtet dhe, të njejtit i shohim përditë në karrigën e ngrohtë të pushtetit dhe në krye të partisë politike!Kështu flet sovrani i votës së lirë shqiptare…!Do të ishte në të mirë të frymës demokratike, të ligjeve kushtetuese dhe të shtetit ligjor do të thosha, që, përmes ndryshimeve kushtetuese të bëhet rregull si modeli i shtetit mik të Amerikës, mandatët shtetërore shqiptare të zgjasin jo më shumë se dy mandate dhe, pushtetet të marrin rrafshe të reja udhëheqëse në të dyja shtetet tona.Edhe politika është mall që hargjohet, thonë në kronikat e kohës njohësit ndërkombëtar të fushës së politikës.Për fund vlen të përkrahet mendimi i sovranit, jo pa fund në udhën e politikës dhe për pushtetin shqiptar…!Çikago,31 mars të motit 2023

Filed Under: Analiza

ZERI I AMERIKES: DASH: Mangësitë në pavarësinë e gjyqësorit, mungesa e pavarësisë në media dhe korrupsioni, problemet kryesore në Shqipëri

March 21, 2023 by s p

  • Keida Kostreci

ZERI I AMERIKES: https://www.zeriamerikes.com/a/7013134.html

Mangësitë me pavarësinë dhe integritetin e gjyqësorit; mungesa e mediave të pavarura; dhe korrupsioni i vazhdueshëm në qeverisje, në organet e zbatimit të ligjit dhe në institucionet lokale, ishin problemet kryesore në Shqipëri gjatë vitit të kaluar, sipas raportit të Departamentit amerikan të Shtetit për të Drejtat e Njeriut, të botuar sot.

Ndonëse kushtetuta parashikon një gjyqësor të pavarur, “presioni politik, frikësimi, korrupsioni dhe burimet e kufizuara e penguan gjyqësorin të funksiononte plotësisht, në mënyrë të pavarur dhe efikase”, thuhet në raport.

Në raport vëren se ka patur edhe përparim, duke përmendur Strukturën e Posaçme Anti-Korrupsion (SPAK) i cili gjatë vitit të kaluar ka hetuar, ndjekur penalisht dhe dënuar zyrtarët e lartë dhe pjesëtarë të krimit të organizuar, të përfshirë në korrupsion.

Korrupsioni, thekson raporti, ishte i pranishëm në të gjitha degët dhe nivelet e qeverisjes, përfshirë edhe prokurimin publik dhe partneritetet publiko-private.

Një nga problemet kryesore të përmendura në raport është gjendja e medias dhe trysnia ndaj saj.

Sipas raportit, vëzhguesit pohojnë se “qeveria, partitë politike, bizneset dhe grupet kriminale u përpoqën të ndikonin në media në mënyra të papërshtatshme dhe jotransparente”.

Ka media të lira dhe një përhapje të madhe të organeve të medias, veçanërisht në internet, që përfaqësojnë një spektër të gjerë pikëpamjesh pa përgjegjësi, shpesh pa e atribuar informacionin.

“Megjithatë, janë të pakta mediat e pavarura, pasi shumica e mediave janë në pronësi të biznesmenëve me peshë që kanë interesa të mëdha, të cilët përdorin mediat e tyre për të avancuar interesat e tyre, përfshirë përfitimin dhe nxitjen e interesave që kanë me partitë politike”, thuhet në raport.

Departamentit i Shtetit thotë gjithashtu se ka pasur raporte të besueshme sipas së cilave, përfaqësuesit e lartë të mediave përdornin organet e tyre për të ushtruar shantazh ndaj bizneseve, duke i kërcënuar ato me pasqyrim negativ.

“Presioni politik, korrupsioni dhe mungesa e fondeve kufizuan median e pavarur të shkruar dhe gazetarët thuhet se kanë praktikuar autocensurë”, thuhet në raport.

Po sipas Departamentit të Shtetit, raporti i Misionit Ndërkombëtar të Vëzhgimit të Zgjedhjeve pas zgjedhjeve parlamentare të prillit 2021 vlerësoi se gazetarët mbetën të pambrojtur ndaj presionit dhe korrupsionit.

Duke iu referuar këtyre zgjedhjeve, në raport thuhet se sipas Misionit Ndërkombëtar të Vëzhguesve megjithëse zgjedhjet në përgjithësi ishin të organizuara mirë, partia në pushtet siguroi avantazhe të rëndësishme nga fakti i të qënit pushteti i saj, nga kontrolli mbi administratat vendore dhe nga keqpërdorimi i burimeve administrative”.

Raporti përmend gjithashtu përfitimin që shumica siguroi nga mbulimi pozitiv i institucioneve shtetërore në media, si edhe pretendimet e besueshme për blerje të përhapura të votave nga partitë politike dhe nxjerrjen dhe përdorimin e paligjshëm të të dhënave të ndjeshme personale.

Në raport thuhet se disa pronarë biznesesh, aktivistë të shoqërisë civile dhe politikanë akuzuan qeverinë për zbatim selektiv të ligjit për sekuestrimin e pronave për qëllime politike.

Aty përmenden si shembuj mbyllja me forcë e një ambjenti biznesi të një deputeti të opozitës, i cili tha se kompania e tij ishte vënë në shënjestër, pasi ai kishte akuzuar vazhdimisht dhe publikisht zyrtarët e qeverisë për korrupsion.

Po ashtu përmendet shembja në dhjetor e një hoteli nga Inspektorati Kombëtar për Mbrojtjen e Territorit , duke përmendur si arsye shkelje të rënda të ligjeve të ndërtimit.

Në raport përmendet fakti që pronari i hotelit, që është edhe pronar i disa mediave dhe bizneseve të tjera, pretendon se hoteli i tij u shkatërrua për të heshtur kritikat dhe kundërshtimet, ndërkohë që qeveria tha se veproi në përputhje me ligjet në fuqi.

Duke folur për të drejtat e grave, raporti vë në dukje se qeveria nuk e zbatoi ligjin në mënyrë efektive kur bëhet fjalë për përdhunimet.

Po ashtu raporti thekson se autoritetet nuk kanë publikuar të dhëna për ndjekjet penale për rastet e përdhunimit bashkëshortor. Koncepti i përdhunimit nga bashkëshorti nuk është kuptuar mirë dhe autoritetet shpesh nuk e konsiderojnë atë si krim, thuhet në raport.

Megjithëse ligji e ndalon ngacmimin seksual, zyrtarët rrallë e zbatuan detyrimiun që rrjedh nga ky ligj, sipas raportit.

Filed Under: Analiza

Instituti i Studimeve Pedagogjike dhe zhvatja e pronësisë intelektuale të dijetarit Vexhi Buharaja

March 17, 2023 by s p

(Melsen Kafilaj- Royal Institute of Philosophy Fellow)

C:\Users\Admin\Desktop\Vexhi Buharaja.jpg

                                              Vexhi Buharaja (1920-1987)

Zhvatja e pronësisë intelektuale ka qënë një fenomen i zakonshëm në Komunizëm (një fenomen fatkeqësisht i pranishëm edhe në ditët tona).Siç e dëshmon në mënyrë të faktuar  studiuesi Leka Ndoja në veprën e vet “Tjetërsimi i Veprës Intelektuale gjatë Komunizmit në Shqipëri” (1944-1990) pre e rrjetit-merimangë të Sistemit kanë rënë një sërë personalitetesh dhe figurash të spikatura në fushat përkatëse dhe frytet e tyre intelektuale i ka korrur dhe patentuar me emrin e vet “dikush” tjetër.Lista e këtyre përvetësuesve nis në rastin më të pakët me kolegët-studiues ziliqarë dhe mbyllet me të ashtuquajturit “pezzo grosso” dmth, Profesorët dhe Akademikët. Pre e kësaj zhvatjeje së bashku me personalitete të tjera kulturoro-shkencore si Sabiha Kasimati, Ilo Mitkë Qafëzezi, Injac Zamputti, etj ra edhe dijetari dhe Orientalisti ynë, Vexhi Buharaja.

Institucionin përgjegjës dhe personat e përfshirë në të Buharaja i përmënd në një letër me subjekt të përsëritur e cila mban datën 10 Nëntor të vitit 1980 dhe që i drejtohet “Shokut Temo, të Institutit të Studimeve Pedagogjike”.Le ti hedhim një sy përmbajtjes së saj.

C:\Users\Admin\Desktop\Letra e Buharase.jpg

 Letra e Vexhi Buharasë për “Shokun Temo”, nxjerrë prej veprës së A. Kondos “Vexhi Buharaja.Njeriu, Poeti, Dijetari” (1995)

Në letrën e mësipërme, Buharaja hedh dritë mbi dy vepra kryesore të përkthyera prej tij nga Turqishtja në Shqip; Traktatin Psikologjik “Psikoloji yâhûd İlm-i Rûh” (Psikologjia ose Shkenca e Shpirtit) të Dijetarit tonë të madh Hoxha Tahsinit e botuar për herë të parë në Stamboll në vitin 1893 dhe ai përmënd gjithashtu edhe Filosof Rizain apo Riza Tefik Bylykbashin një tjetër mendimtar brilant me origjinë shqiptare për të cilin kemi shkruar edhe më parë këtu tek “DIELLI”.(Shih:https://gazetadielli.com/kur-turqise-i-jepnin-drite-shqiptaret-poeti-mistiku-mendimtari-dhe-politikani-liberal-riza-tefik-bylykbashi/) Studimi i Riza Tefikut mbi Hoxha Tahsinin për të cilin bën fjalë Buharaja në fakt është shkëputur prej veprës së Tefikut “Felsefe Dersleri. Kısım 1, Mebhas-ı Marifet” (Leksione Filosofike, Vol.1, Aftësia e Shkencës) e botuar nga Shtëpia Botuese “Kader Matbaası” (Fati), Stamboll, 1914 në të cilin ky i fundit analizon botëkuptimin filosofik dhe shkencor të Tahsinit, Rektorit të Parë të Universitetit të Stambollit.Po aty Filosof Rizai do të shprehej me superlativa për “Eruditin me turban”: “Hoxha Tahsini bën pjesë në radhën e njerëzve të mëdhenj. Ai kishte një shpirt fisnik.Është për tu vajtuar fakti që veprat filozofike të shkruara prej tij u shkatërruan prejse ranë në duar njerëzish të pakujdesshëm dhe të paditur.”

C:\Users\Admin\Desktop\FELSEFE-DERSLERI.jpg

             Kopja e “Felsefe Dersleri. Kısım 1, Mebhas-ı Marifet” të Filosof Rizait (1914)

Po kush është “Shoku Temo”, të cilit Buharaja i drejtohet me ton indinjues për kthimin e menjëhershëm të dorëshkrimeve që ky i fundit i kishte përvetësuar?! Figura në fjalë ishte bashkëpunëtori shkencor i Institutit për Studime Pedagogjike, Sotir Temo. Temo, i cili kishte botuar në vitin 1982 një përmbledhje kumtesash shkencore “Mbi problemet e Moshës së Adoleshencës” së bashku me Luan Hajdaragën dhe që një vit më pas do të fitonte gradën e “Kandidatit të Shkencave Psikologjike”(1983) me punimin “Aleksandër Xhuvani: Psikolog dhe Mendimtar i Shquar Shqiptar” nuk kishte ndonjë interes të veçantë mbi Orientalistikën  apo interes specifik mbi Hoxha Tahsinin.Por cilat janë arsyet që ai “mbante peng” dorëshkrimet e përkthyera të Buharasë dhe nuk ia rikthente këtij të fundit?! Kush i kërkonte me kaq ngulm dhe interesohej specifikisht për to?!

Mendoj që dritë mbi këtë pyetje hedh paksa edhe “post scriptum-i” i vet Buharasë: “Honorarin nga Shkodra e mora.Dua vetëm materialet.” Një tjetër bashkëpunëtor shkencor nga Instituti i Lartë Pedagogjik i Shkodrës (ILPSH) kishte shprehur interesin që të “konsultohej” me të dy dorëshkrimet e sipërpërmëndura dhe ato i ishin dërguar atij prej Tiranës.Gjatë viteve 80-90-të, ILPSH krahas veprimtarisë mësimdhënëse dhe edukative merrej edhe me atë kërkimoro-shkencore dhe publikimet e tyre.Personi në fjalë ishte docenti dhe pedagogu i Psikologjisë pranë këtij Instituti, Nuri Abdiu. Titullin “Doktor Shkencash” ky i fundit do ta merrte në vitin 1991.Të dy dorëshkrimet e sipërpërmëndura jo vetëm që nuk do ti ktheheshin më kurrë Buharasë, duke u përvetësuar në mënyrë abuzive qysh prej vitit që ai i kishte përkthyer (1979) por madje ato do të përdoreshin edhe si materiale për punimin shkencor “Psikologjia” e Hasan Tahsinit, dokument me vlerë për historinë e mendimit psikologjik shqiptar” (Buletini Shkencor, 1979, No.2, f.85-103) apo edhe për përpilimin e libërthit “Hasan Tahsini – Pioner i Psikologjisë Shqiptare”. Emri i Vexhi Buharasë si përkthyes dhe pronar legjitim i tyre do të lihej në terr dhe nuk do të citohej kurrë deri në vitin 2007. 

C:\Users\Admin\Desktop\12.jpg

                                        “Psikologjia” e Hasan Tahsinit (2007)

Vetëm në këtë vit, Prof. Dr Nuri Abdiu do ta kryente në heshtje “mea culpa-n” e tij, duke përfshirë në librin e tij studimor “Psikologjia” e Hasan Tahsinit (Botimet UFO, 2007) tekstin original në Turqisht të veprës, bashkëshoqëruar me përkthimin e Buharasë, duke e informuar kështu për herë të parë publikun shqiptar mbi këtë përkthim të Orientalistit tonë të çmuar dhe duke i dhënë hakun e merituar, prej gati tre dekadash të mohuara përkthyesit Buharaja. 

E Vërteta vonon por nuk harron. Një ditë, Ajo (VERITAS) i bën edhe Mohuesit që të flasin me gjuhën e saj!

                                                                                                                                      

Filed Under: Analiza Tagged With: Melsen Kafilaj

Senator Bob Menendez strongly supports the visa liberalization of Kosova

March 14, 2023 by s p

Dërgoi për botim: Skënder Karaçica

Filed Under: Analiza

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 132
  • 133
  • 134
  • 135
  • 136
  • …
  • 971
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • “Shënime për historinë antike të shqiptarëve”*
  • Si funksionon sistemi juridik në Shqipëri dhe pse ai ka nevojë për korrigjim?
  • Emisionet postare festive të fundvitit në Kosovë
  • JAKOBSTADS TIDNING (1939) / MBRETI ZOG, SHUMË BUJAR ME BAKSHISHE. — EMRI I TIJ NUK DO TË HARROHET KAQ SHPEJT NGA PRONARËT DHE PERSONELI I HOTELEVE NË VARSHAVË.
  • HAFIZ SHERIF LANGU, DELEGATI I PAVARËSISË TË CILIT IU MOHUA KONTRIBUTI PËR 50 VJET ME RRADHË, KLERIKU DHE VEPRIMTARI I SHQUAR I ÇËSHTJES KOMBËTARE
  • RIPUSHTIMI I KOSOVËS – KUVENDI I PRIZRENIT 1945
  • Nikola Tesla, gjeniu që u fiksua pas pëllumbave dhe u dashurua me njërin prej tyre
  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT