Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Kryetari i Vatrës emërohet Këshilltar për Çështjet e Ballkanit nga David Phillips

by

Miku i madh i shqiptarëve, Prof. David Phillips lajmëroi se kryetari i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA Ph.D. Elmi Berisha është emëruar Këshilltar për Çështjet e Ballkanit. Posti që do të mbajë z.Berisha është: Senior Adviser for Balkan Issues to the Director of the Program on Peacebuilding and Human Rights at Columbia University. Z.Berisha deklaroi se: “Ky është motiv shtesë që të angazhohem edhe më shumë në prosperitetin e trojeve etnike shqiptare në veçanti dhe Ballkanit Perëndimor në përgjithësi nga ky institucion akademik prestigjioz. Puna në shërbim të komunitetit, çështjes kombëtare dhe kombit shqiptar do të jetë misioni dhe angazhimi im i përjetshëm”. Ky sukses dhe angazhim i shtuar është vazhdimësi e punës diplomatike e patriotike nga koha e Presidentit Historik Dr.Rugova, ku z.Berisha prej afro tri dekadash shërben si veprimtar i çështjes kombëtare në mërgatën shqiptare të Amerikës.

McCarthy: Një lider i dobësuar apo i shpëtuari i trimëruar?

by

Analizë nga Rafael Floqi /

UASHINGTON – Pas katër ditësh ngërçi dhe disfatash që nuk janë parë në një shekull, udhëheqësi i GOP-së të Dhomës së Përfaqësuesve, Kevin McCarthy më në fund krijoi një rrugë për të qetësuar një fraksion rebelësh të Partisë së tij republikane dhe për të siguruar postin e lartë të shtunën herët, me premtime që mund t’i kthehen kundra duke e përndjekur atë .

McCarthy bëri që 14 kundërshtarë të hiqnin dorë nga pozitat e tyre dhe e bindi pjesën tjetër të tërhiqej, duke siguruar zgjedhjen si kryetari i 53-të i Dhomës në votimin e 15-të, pasi kapërceu një hall të minutës së fundit që i prishi planet e tij më të mira të votimit të mëparshëm. 

Duke vepruar kështu ai u bëri një sërë lëshimesh, që e dobësojnë fuqinë e pozitës së zyrës së tij dhe zgjerojnë ndikimin e anëtarëve të ekstremit të djathtë të konferencës republikane në Dhomën e Përfaqësuesve, gjë që kritikët thonë, se mund t’ia  komplikojë punën e tij të mëtejshme të qeverisjes nën një shumicë të vogël ndaj demokratëve. 

McCarthy dhe aleatët e tij e ndienin se ishin në prag të një fitoreje të enjten mbrëma pasi republikania Francis Hill nga Arkansas dhe të tjerë u takuan me mbështetës të krahut të djathtë – duke përfshirë përfaqësuesit Scott Perry nga Pensilvania, Chip Roy nga Teksasi dhe Byron Donalds nga Florida. Rebelimi  u drejtua nga anëtarët e grupit të Dhomës së Lirisë të djathtë, e cila njihet për zotërimin e pushtetit të papërpunuar dhe tolerancën e lartë ndaj veprimeve të lirshme për t’i detyruar udhëheqësit e Dhomës së Përfaqësuesve të GOP-së, të përkulen sipas dëshirave të tyre. 

Ekipi i McCarthy u paraqiti atyre një “kornizë” të ndryshimeve të rregullave të Dhomës së Përfaqësuesve dhe premtime të tjera që do ta qetësonin grupin – dhe që përfundimisht bëri që gjashtë anëtarë të Dhomës të votonin “të pranishëm”, në një lëvizje vendimtare që e uli pragun për një shumicë dhe hapi rrugën që ai të kishte sukses. 

“Dje në mbrëmje patëm një vizitë inkurajuese. Dhe ne u inkurajuam para se të shkonim në shtrat që kur të ngriheshim në mëngjes, do të kishim një seancë të mirë pune, “tha Hill të Premten. “Gjatë mëngjesit, ndiheshim sikur kishim bërë përparim.”  Perry, kryetar i Grupit të Grupit të Lirisë, tha të premten se ai vendosi të votonte për McCarthy-n pasi korniza e kërkesave të tyre u pranua në tryezë. Por ai gjithashtu e bëri të qartë se mbështetja e tij për McCarthy-n ishte e kushtëzuar nga kushtet e marrëveshjes.

“Nëse korniza shpërthen, unë jam jashtë,” u tha ai gazetarëve. Kevin McCarthy (R-CA) nuk arriti të fitonte më shumë se 218 vota në disa fletë votimi; kjo qe hera e parë në 100 vjet që Kryeparlamentari nuk u zgjodh qysh në votimin e parë. 

Paketa e rregullave republikane e pranuar të premten përfshinte këto lëshime. Ajo do të lejojë që çdo anëtar ta detyrojë me një “mocion për të liruar” karrigen, kryetarin e Dhomës së Përfaqësuesve dhe ta rrëzojë atë. Kjo e bën më të vështirë për Dhomën e Përfaqësuesve, që të rrisë shpenzimet, taksat dhe kufirin e borxhit. Dhe Perry tha se marrëveshja përfshinte edhe një “përfaqësim konservator” në të gjithë Dhomën, duke përfshirë shtimin e numrit të anëtarëve të krahut të djathtë në komisionet kryesore. 

Perry dhe Roy nuk pranuan të zbulojnë detaje, por dy burime me njohje për situatën i thanë NBC News se Grupi i Grupit të Lirisë po kërkonte tre vende në Komitetin e fuqishëm të Rregullores, i cili kontrollon projektligjet që paraqiten në dhomën e Përfaqsuesve. “Është jashtëzakonisht e rëndësishme që Komisioni i Rregullores të reflektojë organin dhe të pasqyrojë vullnetin e popullit. Dhe kjo është një pjesë e këtij kuadri,” u tha Roy gazetarëve të premten. “Ajo për të cilën kemi rënë dakord në kuadër, do të duhet të ketë llogaridhënie. Ne duhet të jemi në gjendje të vazhdojmë të besojmë se do të jemi në gjendje të zbatojmë kuadrin e asaj për të cilën kemi rënë dakord.” 

Ndërsa përpjekjet e ish-presidentit Donald Trump për t’u bërë presion republikanëve për të mbështetur McCarthy-n në fillim të javës dështuan, ai po organizonte mbështetësit me telefon të premten dhe organizoi disa telefonata trepalëshe me McCarthy-n. Ai synoi që dy anëtarë të veçantë: Rep. Matt Rosendale nga Montana, një kandidat i mundshëm për Senat dhe Rep. Eli Crane nga Arizona, të ndërronin mendje, tha një këshilltar i Trumpit. Të dy ata votuan të pranishëm në votimin përfundimtar.

Marrëveshja është gati të rrisë fuqinë e republikanëve të ekstremit të djathtë në kurriz të të moderuarve që duan të avancojnë legjislacionin që mund të fitojë edhe miratimin në një Senat të kontrolluar nga demokratët dhe presidenti Joe Biden. Kjo mund ta bëjë detyrën e McCarthy-t për miratimin e  projektligjet e domosdoshme si financimet nga Qeveria dhe heqja e tavanit të borxhit shumë më e vështirë nën një shumicë të vogël në Kongres , nëse një grup prej pesë republikanësh mund ta bllokojnë atë në çdo kohë.

Prapëseprapë, republikanët më të moderuar ose më të zakonshëm i bënë pak rezistencë paktit për të cilin ranë dakord liderët e partive, dhe disa e pranuan atë si një kosto e të bërit biznes nën kufij të ngushtë. 

“Ata nuk duhet të shqetësohen për mua. Unë paraqitem për çdo praktikë,” tha Rep. Mike Kelly, një republikan nga Pensilvania.

Kevin Smith, një ish ndihmës i kryetarit të pensionuar të GOP, John Boehner, tha se McCarthy e meriton mundësinë për të qenë kryetar, por paralajmëroi se kërkesat e anëtarëve të djathtë mund ta dëmtojnë Dhomën.

“Nëse anëtarë të caktuar të konferencës duan më shumë role drejtuese, atëherë ata duhet ta shfrytëzojnë këtë mundësi për të demonstruar lidership, në vend që të shkatërrojnë institucionin,” tha Smith.

Demokratët thonë se lëshimet e raportuara do ta bëjnë Dhomën e pa qeverisshme dhe do të shkaktojnë kriza.

“Ajo që ne po shohim është zvogëlimi i pabesueshëm i rolit të Speakerit ,” tha ish-kryetarja e Dhomës së Përfaqësuesve, Nancy Pelosi në një intervistë të premten. “Nuk është gjë e mirë për Dhomën e Përfaqësuesve. Ne jemi shtëpia e popullit. Duhet të negociojmë me Senatin. Duhet të negociojmë me Shtëpinë e Bardhë. Dhe në vend të kësaj, ne po zvogëlojmë rolin udhëheqës të Dhomës.”

Dhoma e Republikanëve do të votojë siç ka premtuar për projektligjet për të kufizuar abortin dhe emigracionin. Përf. Jim McGovern, një demokrat nga Massachusetts dhe kryetari më i fundit i Komitetit të Rregullores, tha se vendosja e tre anëtarëve të Grupit të Lirisë në panel, i cili zakonisht ndahet 7 me 4 midis palëve, mund të pengojë ambiciet e kryetarit të ri të Dhomës së Përfaqësuesve. 

“Arsyeja pse këta njerëz duan të jenë në Komitetin e Rregullores është se duan t’i prishin gjërat për McCarthy-n. Ata duan të mikromenaxhojnë çdo gjë që ai sjell në sallë,” tha McGovern. “Ai ka dhënë gjithçka, përfshirë dinjitetin e tij, në përpjekje për t’u bërë kryetar i Dhomës së Përfaqësuesve. Dhe kur  ai të bëhet kryetar i Dhomës ë Përfaqësuesve, atëherë makthet e tij sapo do fillojnë.” 

“Ai mendon se kjo është e keqe – çfarë po kalon tani? Ai nuk ka parë asgjë akoma, bazuar në ata që mund të rezultojnë.”

Disa anëtarë në GOP thanë se mund të ketë një mënyrë për të parandaluar që Komisioni i Rregullave të bëhet një pikë mbytëse për legjislacionin që mbështet shumica e konferencës.  

“Teorikisht, ju mund ta përballoni këtë duke rritur madhësinë e komisionit,” tha përf. Mark Amodei, një republikan nga Nevada. “Gjithçka është e mundur.” 

Rep. Mario Díaz-Balart, një republikan nga Florida, tha se ai nuk shqetësohet se ndonjë person mund të detyrojë një votim për filluar procesin për të liruar karrigen e kryetarit. “Realiteti është se pesë republikanë tani mund të ndalojnë gjithçka,” tha ai.  Ai tha se rregullat do të decentralizonin vendimmarrjen në grup. “Do të jetë e vështirë,” tha ai, ndërsa e mbrojti atë si një proces më të mirë se sa si Pelosi, kur një kryetarja e Dhomës së përfaqësuesve i merrte të gjitha vendimet vetë.

Gjatë gjithë bisedimeve me dyer të mbyllura, McCarthy i informoi të moderuarit për lëshimet e mundshme ndaj konservatorëve, tha Rep. Don Bacon, një republikan i Nebraskës. Mesazhi që lideri mori nga qendrat e tij që bëjnë marrëveshje ishte : Ne mund të jetojmë, duke u dhënë vende të komisioneve të anëtarëve të Grupit të Lirisë, por përgjigja pwr dhëniet e kryesive së komisioneve ishte”jo qysh në fillim”.

“Askush nuk duhet të marrë drejtimin në një kryesi pa e fituar atë,” tha Bacon. “Kur i thua dikujt: ‘Hej, unë do të votoj për ty, nëse më bën kryetar’, kjo është marrëzi. Kjo na mërzit.”

Díaz-Balart tha se kishte marrë garanci se “nuk kishte asnjë marrëveshje të prerë në lidhje me kryesimet” në komisione si pjesë e votave të lëkundura që u deshën për ta bërë McCarthy-n kryetar. 

Përfaqësuesi Matt Gaetz i Floridës dukej i dorëhequr për faktin se republikani i Kalifornisë do të siguronte votat. ndërsa lëshoi mesazhe për mbledhjen e fondeve për mbështetësit të premten, duke sulmuar McCarthy si “thjesht një anije për lobistët me interesa të veçanta”. Gaetz përfundimisht votoi “i pranishëm”, duke ndihmuar kështu mundësinë për fitoren e McCarthy-t.

Ai u luhat në një pozicion të ndërmjetëm, duke argumentuar se ndryshimet e rregullave që i dhanë McCarthy-t dhe aleatëve të tij “këmisha mbrojtëse funksionale” dhe mund të ndihmojnë për “demokratizimin e pushtetit”.

“Unë jam shumë optimist për vendin ku jemi tani,” tha Gaetz në Fox News të premten mbrëma, duke e quajtur McCarthy-n “kryetar të zgjedhur”.

Kryetarja Nancy Pelosi, D-Calif.,e pat hequr rregullin “lirojeni karrigen” kur demokratët rifituan shumicën në 2019. Një ligjvënës me përvojë që kishte bërë histori si gruaja e parë që ishte kryetare, Pelosi drejtoi Dhomën me forcën e përvojë.

McCarthy ka qenë në detyrë për 15 vjet, sa gjysma e Pelosit kur mori drejtimin e parë, dhe me shumë më pak fitore legjislative për të folur. Në bisedimet e javës së kaluar me linjat e ashpra, ai u detyrua të rikthejë “mocionin për të liruar karrigen” për të fituar mbi të penguesit. Por ata tani mund ta mbajnë atë peng çdo ditë.

“Nëse një CEO nuk po e bën punën, ju mund ta pushoni atë – e njëjta gjë është edhe në politikë,” tha republikani Ralph Norman i Karolinës së Jugut, një nga vendet që McCarthy fitoi me ndryshimet e rregullave.

Kaosi që shpërtheu në katin e Dhomës së Përfaqësuesve javën e kaluar mund të përfundojë si një prelud për Kongresin që do të vijë. 

“Ajo që patë gjatë javës së kaluar,” tha Norman, “është se si funksionon demokracia”.

Koha per ndryshim…

by

Ing. Artan Nati/

Kohët e vështira nuk krijojnë heronj.Ndodh që në kohë të vështira “heroi ” në brëndësinë tonë shfaqet. Pyetja është përse nuk po shfaqet heroi tek ne shqipëtarët,heroi që vendi kërkon të kaloj Shqipërinë në bregun tjetër ,në bregun e europës. Përkundrazi , në kohë të vështira, shfaqet antiheroi ,dhe si për çudi, ai ndiqet dhe përkrahet nga shoqëria jonë “Disa njërëz argumentojnë se njërëzit lindin të mirë ose lindin të këqij; Unë mendoj se kjo është e pakuptimtë,” shpjegon Philip Zimbardo. “Ne të gjithë kemi lindur me këtë aftësi të jashtëzakonshme për të qenë çdo gjë, dhe në formohemi nga rrethanat tona – nga familja, kultura ose periudha kohore në të cilën ndodh të rritemi, të cilat janë të rastësishme; nëse rritemi në një zonë lufte kundrejt paqes; nëse rritemi në varfëri dhe jo në prosperitet… Pra, secili prej nesh mund të ketë aftësinë për të bërë gjëra të tmerrshme. Por ne kemi gjithashtu një hero të brëndshëm; nëse nxitemi për veprim, ai hero i brëndshëm është i aftë të kryejë të mirën e jashtëzakonshme për të tjerët.”. Ndoshta shoqëria jonë është e papërgatitur për këtë transformim,ndoshta tentakulat ë komunizmit mbajnë fort shpirtin e kombit e të individëve të mbërthyer? Në diskutimet tona për të gjetur arësyet e gjendjes në të cilat vendi ndodhet,të gjithë analistët e shoqëria civile e drejton gishtin tek komunizmi apo pushtimi otoman. Ndoshta kjo është e vërtetë, por mendoj se do analizuar më thellë.Shpesh thuhet se çdo popull ka qeverinë që meriton. A ka ndonjë të vërtetë në këtë pohim? Si lidhet kultura më politikën?

Shkencëtari politik amërikan Luçian Pye e përkufizoi kulturën politike si përbërjen e vlerave, ndjenjave dhe njohurive bazë që qëndrojnë në themel të proçesit politik. Blloqet ndërtuese të kulturës politike janë besimet, opinionet dhe emocionet e qytetarëve ndaj formës së tyre të qeverisjes. Kultura i referohet kuptimit për jetën dhe marrëdhëniet shoqërore në aktivitetet ekonomike dhe politike në një shoqëri, duke përfshirë vlerat, ndërgjegjen shoqërore dhe moralin. Mënyra se si mendojmë për politikën dhe ekonominë janë përmbajtja kryesore e kulturës, ndërsa praktikat ekonomike dhe politike janë shprehje e kulturës. Është ë vështirë të ndërtohet një kulturë e izoluar nga realiteti shoqëror. Kultura ka veçantinë e saj dhe do të evoluojë me praktikat ekonomike dhe politike.

“Të mendosh është e vështirë prandaj njerëziit gjykojnë” thotë Carl Jung, psikoanalisti i njohur zviceran ,dhe ai vazhdon më tej ” Për deri sa ju nuk bëni të pavetëdijshmen të vëtëdijshme, pavetëdija do të drejtojë jetën tuaj dhë ju do ta quani atë fat”. Kjo është e vërtëtë për individët edhe kombet sepse kombet janë mjë grup individësh.

Shqipëria ashtu si edhe vendet e tjera të ballkanit ishte nën pushtimin e perandorisë otomane për gati 500 vjet. Si rrjedhojë me trashëguam kulturën bizantine dhe më tej kjo u ndërthur me kulturën otomane. Me rënien e perandorisë bizantine në 1453 Shqipëria dhe vendet e tjëra ballkanike u ndodhën nën okupimin otoman ose nën presionin e pushtimit, ndërsa europa sapo kishte filluar të ndjente influencën e rilindjes europiane, proçes i cili lindi në Firence të Italisë. Rilindja përfshinte një lëvizje intelektuale të njohur si Humanizëm. Midis parimeve të tij të shumta, humanizmi promovoi idenë se njerëzit janë në qendër të universit të tyre, dhe duhet të përqafojnë arritjet njerëzore në arsim, arte klasike, letërsi dhe shkencë. Shoqëritë si e jona vazhduan të vendosnin më shumë vlera tek zoti dhe jo tek vlerat njerëzore. Si pasojë ne nuk përjetuam atë transformim të madh kulturor e shpirtëror që përjëtoi europa katolike. Gjithashtu Shqipëria dhe ballkani nën pushtimin e otomanëve nuk përjetoi iluminizmin, i njohur gjithashtu si epoka e arsyes, e cila ishte një lëvizje intelëktuale dhe kulturore në fundin ë shëkullit të shtatëmbëdhjetë dhe shekullin e tetëmbëdhjëtë që theksoi arsyen mbi bestytninë dhe shkencën mbi besimin e verbër. Iluminizmi paraqiti një sfidë ndaj pikëpamjes tradicionale fetare. Shoqëria jonë dhe ato ballkanike, jo vetëm që mbetën në errësirë, por edhe po shkisnin drejt mendësisë otomane.

Gjithashtu në ishim të izoluar nga përvoja e rëvolucionit borgjez francez dhe revolucionit industrial në tërë europën. Revolucioni borgjez francez i dha fund sistemit feudal. Revolucioni Industrial bëri të mundur kalimin nga një ekonomi agrare në një ekonomi prodhuese, ku produktet nuk bëheshin më vetëm më dorë, por me makineri. Kjo çoi në rritjen e prodhimit dhe efikasitetit, çmimet më të ulëta, më shumë mallra, përmirësimin e pagave dhe migrimin nga zonat rurale në zonat urbane. Si përfundim mund të themi se Shqipëria dhe Ballkani mbetën vende rurale dhe nuk pësuan asnjë transformim ekonomik dhe kulturor dhe mbetën më afër kulturës bizantino otomane se sa kulturës kristiane europiane.

Në kulturën tonë në vlerësojmë më shumë bukurinë dhë magjiken në ndryshim nga kultura kristiane që vlërëson idetë dhe punën reale. Në kulturën tonë vlersohet familja dhë klani, në ndryshim nga perëndimi ku në qendër është individi dhë vlerat e tij. Ka ardhur koha, që të shikojmë veten si individ në rradhë të parë dhë anëtarë të familjes së dyti. Gjithashtu lumturia jonë është personale dhe nuk duhet të varet kurrë nga mendimi i të tjerëve për ne. Duke vlerësuar individin dhe vlerat e tij, perëndimi i ka hapur rrugën meritokracisë dhe ka çrrënjosur tarafin dhe korrupsionin. Pa dyshim komunizmi në Shqipëri i dha një goditje fatale individit dhe meritokracisë. Komunizmi në Shqipëri që në ndryshim nga europa lindore, ishtë një regjim i një shteti policor i tipit koreano verior.

Në Shqipëri mbi 90% ë bizneseve janë familjare ,shifër që tregon se bizneset në Shqipëri nuk janë të hapura për të thithur talentet e reja dhe kjo bënë të mundur që të kemi rrjedhje truri. Gjithashtu edhe organizimi i partive politike është me bazë familjare dhe klanore të tipit mafioz. Në partitë politike zgjidhen të besuar të kryetarëve, duke mbyllur dyert për konkurencen dhe talentet të shkolluar dhe edukuar në perëndim. Në zgjedhje, zgjedhësi shqiptar nuk voton për një parti, por kundër asaj partie që nuk i ka bërë favorin e pritur gjatë mandatit të mëparshëm. Gjithashtu korrupsioni është bërë një kancer i shoqërisë shqiptare. Vendet e Ballkanit dhe sidomos Shqipëria, pjesë e europës e organizuar në mënyrë shumë hierarkike, nxit kultin ë familjes dhe klanit, kanë shkallë të lartë korrupsioni, ndërkohë që pjesa tjetër e europës,sidomos pjesa veriore, kryesisht protestante, thekson individualizmin dhe përgjegjësinë individuale (gjë që do të thotë më pak forma të korrupsionit). Korrupsioni rrit pabarazinë në të ardhura dhë varfërinë nëpërmjët rritjes më të ulët ekonomike; sistemet e njëanshme tatimore që favorizojnë të pasurit dhe të lidhur mirë; targetimi i dobët i programeve sociale; përdorimi i pasurisë nga të pasurit për të lobuar qeverinë për politika të favorshme që përjetësojnë pabarazinë në pronësinë e aseteve; shpenzime më të ulëta sociale. Pra ndodhemi në një ngërç.

Si mund të thyejmë akullin ë të dalim nga kjo situatë? Si janë të ndërlidhura kultura shoqëria dhë politika me njëra-tjetrën?

Po të gjitha janë të ndërlidhura. është kultura jonë ajo që përcakton mendësinë e shoqërisë sonë. Veprimet e shoqërisë inkurajojnë disa liderë politikë dhë këta lidërë politikë bëjnë ligje në përputhje me kulturën tonë në mënyrë që të mos cënojnë ndjenjat e asnjë qytëtari, prandaj shoqëria lulëzon. Ne duhet të kuptojmë se për t’u siguruar që jemi në gjendjë të zgjidhim problemet tona, duhet të ndryshojmë perceptimin tonë dhe të sigurohemi që të mos kemi të njëjtin mendim gjatë zgjidhjes së problemit me atë që kishim në kohën ë krijimit të të njëjtit problem. Ashtu siç thotë Albert Ëinstëin : “Asnjë problem nuk mund të zgjidhet nga i njëjti nivel i vetëdijës që e krijoi atë”. Prandaj në asnjë mënyrë mund të mendojmë së problenet tona do të zgjidhen me mendësinë e njerëzve që i krijuan ato. Dhe njerëzit kryesor janë liderat e partive tona që drejtohen në mënyrë autokratike.“Njerëzit nuk ndryshojnë. Ata thjësht bëhen më të mirë për të fshehur se kush janë në të vërtetë.” thotë shkrimtarja e famshme kanadeze Courtney Summers. Shkencëtarët vlerësojnë së 95% ë sjelljes njerëzore është e pavetëdijshme. Me fjalë të tjëra, 95% e asaj që bëjmë nuk e arrin kurrë nivelin ë vetëdijes. Ne nuk jemi të vetëdijshëm se çfarë e motivon në të vërtetë sjelljen tonë. është sikur këmi një të huaj brenda vetes që po udhëheq sjelljen tonë. Mendoj se e vetmja mënyrë për të dalë nga kjo situatë, është të bëhemi të ndërgjegjshëm për situatën në të cilën ndodhemi, për pozicionin gjeopolitik ku ndodhemi, për nivelin kulturor të shoqërisë shqiptare dhe për faktorët që mund të bëjnë të mundur transformimin e vendit në pjësë integrale të komunitetit europian.

Historia na tregon se vendet të cilat kanë qenë nën influençën ose edhe pushtimin ë fuqive të mëdha , por të pacivilizuara, kanë mbetur në varfëri dhe prapambetje .Rasti më tipik është Shqipëria nën pushtimin otoman,e më tej nën influencën e Bashkimit sovjetik e më vonë nën influencen e Kinës popullore. Gjithashtu liderat dhe klasa politikë është përcaktuese në këtë proces. Vendet europiane që ishin nën influencën amerikane pas luftës së dytë botërore përparuan drejt civilizimit dhë prospëritetit, në ndryshim nga vendet e lindjes nën infliuencën sovjetike. Që prej vitit 1990 e vetmja superfuqi në botë është USA dhe Shqipëria ka fatin e madh të ketë mbështetjen e USA, vendi që ndërhyrja e të cilit ishte vendimtare për çlirimin e Kosovës, për fitoren e të drejtave të Shiptarëve në Maqedoninë e veriut e Mal të zi. Më tepër se kurrë duhet të shfrytëzojmë faktin që USA është në anën tonë. Siç ka thënë Ëinstein:” Bota është një vend i rrezikshëm të jetosh , jo për shkak të njerëzve që janë djallëzor, por për shkak të njërëzvë që nuk bëjnë asgjë për të vepruar”. Shoqëria civile dhe rinia e vendit e edukuar në perëndim apo edhe në vend kanë misionin e madh të nxjerrin vendin nga kjo amulli dhe klimë kriminale e korruptuar bizantino-otomane që jeton vendi ynë. “Ndryshimi është ligji i jetës. Dhë ata që shikojnë vetëm nga e kaluara ose e tashmja, me siguri do të humbasin të ardhmen”, thoshte John F. Kenedi .

Pikërisht në situata të tilla shpërthejnë hëronjtë dhe mendjet e ndritura ashtu siç shpërthyen në europë në kohën e rilindjes europiane apo të ilrminizmit, revulicionit borgjez francez apo revulicionit industrial europian. “Koha nuk është vetëm gjëja kryesore , por është e vetmja gjë”, shkruan Miles Davis . Në këtë kohë më tepër se kurrë kërkohet reformim i të djathtës shqiptare drejt konservatorizmit amerikan, dhë ky si proçes do të hapi një reaksion zinxhir për politikën shpiptare. Shqipëria dhe gjithë ballkani ndodhet në një udhëkryq të madh historik, dhe vendi që do t’i përshtatet më mirë politikës amerikane do të jetë më i fituari . Kujtoj këtu planin marshall pas luftës së dytë botërore që Amërika aplikoi në europë për të nxjerrë nga kriza ekonomike dhe politike që kishte mbërthyer europën perëndimore. Ishte pikërisht Gjermania perëndimore e shkatërruar tërësisht, që kuptoi dhë shfrytëzoi më mirë momentin dhe tani është vendi më i zhvilluar në europë. Makiavëli thotë se: “Suksesi afatgjatë varet nga aftësia për të ndryshuar udhëheqjen sipas nevojës pa probleme dhe paqësisht”. Demokracia varet nga kjo. Ne duhet të ngrihemi për institucionet demokratike si gjykatat e pavarura, shtypi i lirë dhe shoqëritë civile aktive edhe kur kjo sjëll një shqyrtim të padëshiruar ose sfida ndaj politikave ekzekutive. Dhe kërkon ngritjen e diskursit publik, veprimin mbi parimet demokratike dhe bashkimin ë qytetarëve përballë kërcënimeve. Është detyrë e shoqërisë , politikës, biznesit, që të shfrytëzojë këtë moment dhe të përshpëjtojë reformat e kërkuara dhe të mbështëtura nga politka amerikanë dhe europiane. Shqipëria duhet të shkëputet nga këneta politike, ekonomike dhe gjithashtu mediat të shkëputen nga tentakulat e oligarkëve.

KUJDES NGA POLITIKA PUTINISTE NE BALLKAN!

by

A person standing at a podium Description automatically generated with medium confidence

Nga Frank Shkreli

(Një paralajmërim i para 13-viteve më parë mbi ndërhyrjet ruse në Ballkanin Perëndimor, përball krizës serioze të ditëve të fundit në veri të Kosovës dhe bllokimit të rrugëve me barrikada për 20-e sa ditë — që analistë dhe media ia kanë faturuar ndërhyrjeve të drejtë për drejta të Moskës gjatë viteve në rajonin e Ballkanit. Rusia ka mbështetur në vazhdimësi të gjitha kërkesat absurde të Serbisë ndaj shtetit të pavarur të Republikës së Kosovës dhe ka mbështetur nismën “Ballkani i Hapur” – një krijesë kjo e Beogradit dhe Tiranës zyrtare – duke lenë jashtë Kosovën, pasi Serbia refuzon ta njohë shtet të pavarur).

                                          ————————————-

Kohet e fundit po flitet dhe po komentohet shume ne lidhje me perpjekjet e Rusise per te rivendosur influencen e Rusise ne bote, nepermjet masash te ligjshme e te paligjshme. Nje perpjekje e tille u pasqyrua me se miri para disa javesh, kur Shtetet e Bashkuara arrestuan nje dyzine spiunesh ruse ne disa qytete te Amerikes, te cilet duke u paraqitur si njerez te thjeshte, kishin infiltruar shoqerine amerikane. Dje ne Keshillin e Sigurimit te Kombeve te Bashkuara u mbajt nje sesjon mbi Kosoven, ku ambasadori rus tha se asgje nuk ka ndryshuar edhe pas vendimit te Gjykates nderkombetare te Drejtesise, qe shpalli legjitime pavaresine e Kosoves.  Gjithashtu, ditet e fundit ne shtypin shqiptar flitet per marredhenjet shqiptaro-ruse, duke u bazuar ne nje fjalim qe paska mbajtur ambasadori shqiptar ne Moske, ne fillim te ketij viti. Nuk dua te komentoj fjalimin dhe komentet e ambasadorit shqiptar ne Moske, pasi nuk kam tekstin e komenteve te tij, por dua te theksoj shqetsimet qe jane shfaqur ne Perendim ne lidhje me perpjekjet e Moskes per te vendosur influencen e saj politike e ekonomike ne Ballkan, nje fakt ky qe, kryesisht, duhet te shqetesoje shqiptaret.  

Pasi c’prej vitit 1991, Rusia u la menjane nga politika evropiane, politika e Moskes dhe strategjia e saje afatgjate — nen udheheqjen e Presidentit Putin dhe tani Kryeministrit Putin — vazhdon te jete dominimi i tregut te energjise ne Evrope dhe ne te njejten kohe eshte duke u perpjekur te perdore burimet e saje energjetike per te rivendosur influencen politike qe dikure gezonte Bashkimi Sovjetik ne Evropen Lindore. Sic duket, kejo politike nuk ka per qellim krijimin e nje blloku te ri, pasi realiteti i sotem ne Evrope eshte ndryshe, por synon prishjen e planeve amerikane per nje “Evrope te tere e te lire”, si edhe politiken e sigurimit te perbashket te Organizates e Atlantikut Verior (NATO).  Per me teper, strategjia putiniste ka si qellim perfundimtar vendosjen e nje monopoli e kontrolli te plote energjetik, e si rrjedhim edhe politik, duke perdorur kompanine Gazprom per ndertimin e linjave te shperndarjes se gazit ane e mbane Evropes.

Por eksperte te ndryshem thone se strategjia (energjetike) ruse ka permasa me te gjera dhe perfshine elemente te tjere politike e ekonomike.   Sic dihet, Moska, ka patur dhe vazhdon te kete lidhje te ngushta historike, kulturore dhe fetare ne Ballkanin Perendimor, vecanarisht me Serbine dhe Malin e Zi.  Sidomos Serbia ka qene gjithmone syte dhe veshet e Rusise ne Balkan.  Lojerat e Rusise ne Balkan jane pjese e nje strategjie gjeopolitike te Moskes, qe kane per qellim prishjen e tendencave pro-perendimore ne kete rajon dhe te pakten balancimin, per te mos thene pakesimin e influences amerikane dhe te Bashkimit Evropian ne kete rajon.  Influenca politike dhe financiare ruse ne Ballkan sa vjen e shtohet ne Serbi, ne entitetin serb ne Bosnje dhe ne Mal te Zi, ku te ashtuquajturit bisnesmene rus kane marr nen kontroll shumicen e firmave private e shteterore dhe tani pothuaj kontrollojne industrine e turizmit ne Mal te Zi, qe eshte baza kryesore e te ardhurave te shtetit malazez. Gjithashtu, Rusia dhe Serbia kane nenshkruar nje marreveshje qe deri me 2012 te ndertojne ne qytetin serb Nis, nje qender “humanitare” te nderhyrjes se shpejte, qender kejo qe mund te kete aplikime ushtarake, dhe do te ishte qendra e pare logjistike ruse jashte territorit te ish-Bashkimit Sovjetik.  Per me teper, gjate muajve te fundit ne shtyp ka patur lajme te pa-vertetuara se Rusia ka ne plan te vendose nje baze ushtarake ne jug te Serbise, afer kufirit me Kosoven.

Nje angazhim me i madh i Moskes ne Balkan, inkurajimi dhe pranimi i ketij angazhimi rus nga vendet e Balkanit Perendimor,per hir te marredhenjeve te mira e “normale” jo vetem qe nuk sjelle asgje te mire per kombin shqiptar, por mund te shkaktoje probleme te pa-parashikueshme per stabilitetin e rajonit, po te merret parasyshe perkrahja historike fanatike e Rusise ndaj interesave sllave ne kete pjese te botes, ne kurriz te interesave shqiptare. Putini dhe bashkpuntoret e tij mafioze te bizniseve ruse kane vazhduar perkrahjen e tyre per Serbine, nderkohe qe Moska, me te gjithe potencialin e saje diplomatik e politik, vazhdon te kundershtoje pavaresine legjitime te shtetit te Kosoves. Interesi i Rusise eshte mos-stabiliteti i rajonit, me qellim qe te gjuaj peshke ne ujera te turbulleta.

 Ne debatin e djeshem ne Keshillin e Sigurimit te Kombeve te Bashkuara, Ambasadori rus Vitaly Churkin, i cili eshte kete muaj dhe president i Keshillit te Sigurimit, nuk la asnje dyshim se asgje nuk ka ndryshuar ne politiken ruse karshi pavaresise se Kosoves — bile edhe pas vendimit te Gjykates Nderkombetare te Drejtesise (GJND), ne favor te pavaresise se Kosoves. Rusia, si anetare e Keshillit te Sigurimit me te drejte vetoje, nepermjet ambasadorit te saje  e beri te qarte se Moska do te perdore veton per te blokuar cdo perpjekje per anetaresimin e Kosoves ne Organizaten e Kombeve te Bashkuara, synim ky qe Ministri i Jashtem te Kosoves, Skender Hyseni e quajti si nje hap natyral.  Shpresohej qe, sic tha edhe zevendes-ambasadorja e Shteteve te Bashkuara ne OKB, Rosemary Di Carlo, se vendimi i Gjykates Nderkombetare te Drejtesise do te sherbente si baze per te kapercyer pertej debateve te se kaluares, ne mbeshtetje te paqes dhe stabilitetit ne rajon. Kejo nuk ndodhi dhe duket se nuk ka te ngjare se do te ndodhe ne nje te aferme te shpejte, fale politikes anti-shqiptare serbe, te perkrahur vendosmerisht nga politika ruse.

Rusia dhe Serbia, por edhe vende te tjera duhet ta kuptojne se pavaresia e Kosoves, eshte sic tha edhe Rosemary Di Carlo, gjate debatit ne Keshillin e Sigurimit, e pakethyeshme dhe kufijte e saje te padhunueshem. Eshte mire qe aleatet e shqiptareve si Amerika e Anglia perkrahin kete parim dhe te drejte te shtetit te Kosoves. Po cila duhet te jete politika shqiptare karshi kesaj politike te eger anti-shqiptare ruse ne forumet nderkombetare, sidomos ne lidhje me pavaresine e Kosoves?  Politika shqiptare duhet te thote pa asnje dyshim dhe me bindjen me te thelle se stabiliteti ne Balkan minohet nga obstruksioni ose pengesat ruse ndaj njohjes se Kosoves si shtet i pavarur. Duke heshtur ndaj ketij obstruksioni, ndihmohet perjetesimi i mos-stabilitetit ne rajon, nga i cili shqiptaret do pesonin pasojat me te këqia.  Drua se politika shqiptare nuk ka qene aqe e vendosur ne kudershtimin e ketij obstruksioni. Nuk me duket se eshte e arsyeshme qe te quhen “marredhenie normale” ato me Rusine, kur ky vend nuk njeh, lere me interesat jetike, por as ekzistencen e gjysmes se Kombit shqiptar. Kapitullimi para interesave te perkoheshme ekonomike e financiare, ne kurriz te interesave kombetare eshte i papranueshem.

Stabiliteti i Ballkanit eshte me i qendrueshem me pavaresine e pakethyeshme te Kosoves, si edhe me kufizimin e politikes ekspansioniste serbe dhe me mos-nderhyrjet obstruksioniste ruse. Eshte e pakuptueshme se pse lejohet pasardhesi i Stalinit te kete nje pikembeshtetje ne Ballkan, duke e lejuar Mosken te vendos pengesa ne rrugen e zgjerimit te Bashkimit Evropian, ndersa vendet e atij rajoni nuk marrin asgje ne shkembim, bile as vullnetin e mire. Pikesepari u takon vendeve te rajonit te kundershtojne obstruksionin rus ne Ballkan, pasi stabiliteti rajonal eshte ne interesin jetesor te tyre. Vendet e Ballkanit duhet te zene vendin qe u takon si shtylla te sigurimit dhe stabilitetit evropian, në bashkpunim me dhe antarësim në Bashkimin Evropian.

Eshte e doemosdoshme dhe ne interesin kombetar qe si Shqiperia ashtu edhe Kosova te kene marredhenje te mira, ne te gjitha fushet, e me te gjitha vendet e botes — te medha e te vogela — duke perfshire ketu edhe Rusine e Serbine, por keto marredhenje duhet te ndertohen e te kultivohen ne baze te interesit kombetar të shqiptarëve dhe pastaj ne interesin e perbashket dhe te respektit reciprok midis vendeve.

*Ribotim nga data 04.08.2010.

Ndryshimi

by

Astrit Lulushi/

Njeriu bën të vjetrën, por tingëllon në të renë. Duket adoleshent, por i kalon të 60-at, dhe kujton të shkuarën dhëmbë shtrënguar; këmbanat e lumtura bien në të ftohë. Ai shkon…le të shkojë. Bashkë me vitet bën zë të rremën, dhe përpara i del e vërteta.

Le të kumbojë sistemi despotik etatist që pushton shpresën dhe ndryshimin e rremë; dashuria dhe zbatimi i lirisë, ligjit, drejtësisë, rendit dhe prosperitetit edhe një herë të tingëllojë i vërtetë.

Shansi vjen në zgjedhje për të hequr qafe disa nga llumrat. Ka kaluar koha për t’i votuar.

Kur të jemi gati të tingëllojmë në të vërtetën, ndryshimi do të ketë filluar tashmë, fillon me ju.

Dhe, së fundi, e vërteta është e madhe dhe do të mbizotërojë nëse i lihet vetes;

se ajo është antagonistja e duhur dhe e mjaftueshme e gabimit, dhe

nuk ka asgjë për t’u frikësuar nga konflikti, përveç ndërhyrjes njerëzore të çarmatosur nga armët natyrore, argumenti dhe debati i lirë; gabimet pushojnë së qeni të rrezikshme kur lejohet lirisht t’i kundërshtosh ato.