KASTRIOT ALIAJ/
Lufta në Ukrainë na tregoj se paqja është e brishtë, e kërcënuar nga regjimet autoritariste që se kanë njohur kurrë demokracinë. Rendi i ri ndërkombëtar, që mbajti pjesën më të madhe të botës në ankthin e qetësisë, mori goditjen si pasojë e invazionit Rus ndaj Ukrainës. Kjo koë zgjatje prej tre muajsh, që ka krijuar një situatë të përshkallëzuar në aspektin human, ekonomik e politik, është dëshmi e përplasjes së autoritarizmit dhe demokracisë liberale, që kërkon një modelim të ri sigurie, të bazuar në norma efikase e rregulla funksionale. Pas luftës së ftohtë u mendua se në Evropë, nuk do të kishte më invazione, genocide e krime lufte. Por ja që luftrat e përgjakëshme në ish.Jugosllavi, rrëzuan cdo mundësiu të devizës”kurrë më”. Në Evropë ishte prishur qetësia. por mbi të gjitha po “vritej”liria dhe integriteti i shteteve brënda federatës. Ata që i përjetuan këto ngjarje, u bënë dëshmitar të përplasjeve të vlerave për paqe e fqinjësi të mirë, ndërsa nga ana tjetër nacionalizmi agresiv sërb, po masakronte Kosovën, për ta mbajtuar akoma nën zgjedhën shekullore të genocidit. Por ishte epopeja e UCK që për herë të parë në histotri, flaku zgjedhën e shtypjes barbare, duke i sjellë asaj lirinë dhe pavarësinë e munguar. Askush nuk e kishte menduar se në këtë Evropë, të dominuar nga demokracia liberale, në kufijtë e saj do të sulmohej Ukraina nga regjimi autoritarist rus. Eksodi biblik i ukrainasve na kujton ne shqiptarëve, emigrimin drejtë përëndimit për një jetë më të mirë, ndërsa ata po largohen me dhimbje, për të shpëtuar kokën nga barbaritë e ushtarëve rus. Zmbrapsja e ushtarëve rus në disa drejtime, nga rezistenca mbresëlënëse e popullit të Ukrainës, është një sfidë për diplomacinë ndërkombëtare, që nuk mundi të bëjë asgjë për zgjidhjen e konfliktit, sepse rrolin e debatit diplomatik, po e luajnë mjetet dhe cilësia e armatimit, të dërguara nga disa vënde perëndimore. Për Rusinë si shkaktare e kësaj aventure pushtimi, mbeten dy mundësi të pranueshme, të cilat lidhen me nënëshkrimin e një traktati,të miratuar nga të dyja palët dhe nënëshruar ndërkombëtarisht. Ndërsa mundësia tjetër është që forcat ruse, të gjunjëzuara përpara rezistencës ukrahinase,duhet t’i jepnin fund kësaj aventure duke pranuar humbjen. Historia na mëson se lufta është akti i fundit pas dështimeve diplomatike, sepse ajo sjell vetëm pasoja dramatike. Zgjidhja e pranueshme do të ishte dhënia fund e kësaj masakre, për të mos rritur më koston e përballimit të saj. Pas mbarimit të dy luftrave botërore, shkaktarët u janë përgjigjur reparacioneve për dëmet e shkaktuara në vëndet pushtuese. E njejta gjë duhet të ndodhë edhe me Rusinë, e cila duhet medoemos të marrë përgjegjësinë për krimet njerëzore në Ukrainë. Kjo luftë që nuk dihet se sa mund të vazhdojë, nuk mund të përfundojë pa një paqe formale, ashtu sic ndodhi me Korenë dhe Gjirin Persik. Asnjë organizëm ndërkombëtar nuk ka patur sukses,për të frenuar këtë çmënduri të oligarkisë putiniste. C’farë zgjidhi takimi i kreut të OKB Guterres me Putinin? Asgjë,një dështim i plotë i kësaj organizate,me përjashtim të disa hapave në planin himanitar. Në këtë takim të dështuar Putini mohoj cënimin e integritetit të Ukrainës, si dhe përfshirjen e forcave ushtarake ruse në krime lufte. Duke qënë se shtetet antare të OKB, janë të ndarë sipas interesave e regjimeve në fuqi, kjo organizatë nuk është në gjëndje të mbajë qëndrim, jo vetëm nda invazorit, por edhe ndaj mbështetësve që i japin oksigjen Rusisë, për të vazhduar barbaritë mbi popullin e pafajshëm. Po në të njëjtën pozitë është edhe BE, e përcarë dhe pa unitet qëndrimi në vendimarrje, gjë që flet se këto organizata nuk bindin për mbrotjen e paqes dhe sigurisë në botë e rajon. Këtë e vërtetoj rikonfigurimi gjeopolitik i votimit në OKB, për dënimin e agresionit rus në Ukrainë dhe pezullimin e saj, nga Këshilli i të Drejtave të Njeriut, ku disa shtete me peshë në arenën ndërkombëtare abstenuan, duke mos qënë premtuese për sfidat e perëndimit. Lufta e ftohtë dha dy mësime historike, që lidhen me evitimin e konfliktit mes dy fuqive kryesore, sic janë SHBA dhe Rusia. Tjetra është se amerika për të shmangur kërcënimin e interesave jetike sovjetike, ajo pranoj shtypjen e revolucionit në Hungarti më 1956. si dhe atë në Cekosllovaki më 1968. Kjo politikë pati si qëllim mos kundërshtimin e këtyre veprimeve, sepse sipas tyre duke shtuar presionet, do vinte rënia e komunizmit në Evropë, sic ndodhi pas disa dekadave më vonë,me rënie e murit të Berlinit. Kjo politikë u ndoq edhe tani me invazionin ndaj Ukrainës, ku u bë e qartë që në fillim, se aleatët që dënuan pushtimin, nuk do të ndërhynin ushtarakisht, por as dhe do të krijonin zonë të lirë fluturimi mbi Ukrainë. Ky qëndrim frenonte përshkallzimin e luftimit, duke mos e acaruar edhe shumë situatën e krijuar. Në vënd të ndërhyrjes ushtarake, aleatët zgjodhen strategjinë indirekte, duke e ndihmuar Ukrainën me armatimet e nevojëshme,trajnime inteligjence, ndërkohë shtuan masat e sanksioneve ekonomike dhe izolimin politik të Rusisë. Duke u hedhur nëpër faqet e historisë, kemi vënë re se fuqitë e medha si Anglia,Franca,Gjermania dhe Japonia, u janë përshtatur ndryshimeve, duke pranuar realitetin pas cdo lufte botërore. Ato pas Luftës së Dytë Botërore, u bënë fuqi të mëdha ekonomike, ndërsa Rusia nuk ka besuar tek mbrekullitë ekonomike, por vetëm tek armatosja për të përcaktuar fatin e sigurisë në Evropë dhe në botë. Rusia në këtë luftë po konsumon tragjedinë e saj në Ukrainë, të cilën e ka shkaktuar vetë, duke e parë viktimën e saj herë si vasale e herë si armike. Rusia kundërshtoj dhe kërcënoj edhe aleatët e rinj të NATOS, Finlandën dhe Suedinë të cilat ndërmorën një hap të guximshëm për t’i paraprirë rrezikut rus.Por ky pejsazh që flet me gjuhën e armëve nga Rusia, i bën apel BP,që meqënëse për herë të parë jemi bërë më tre kryeministra shqiptarë, duhet medoemos të lënë mënjane mosmarrveshjet, dhe të përfshihen në projekte bashkëpunimi. Ky projekt partneriteti duhet të ketë si përparësi,jo vetëm afrimitetin politik, ekonomik kulturor, por mbi të gjitha garantimin për cmimin e së ardhmes,për paqe,liri e prosperitet demokratik në rajon.
