Prishtinë, 13 dhjetor 2022/

Në hapje të takimit të Komisionit Ministror për hartimin, përgatitjen dhe zbatimin e projektit “Memoriali për fëmijët e vrarë gjatë luftës 1998-1999 në Kosovë”, Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, theksoi rëndësinë e veçantë që ka ky proces. Ai ritheksoi se është detyrë e secilit prej nesh, që të mos ndalemi së kërkuari drejtësi, e që e vërteta të dalë në pah për të gjitha jetët e humbura të fëmijëve gjatë luftës së viteve 1998-1999 në Kosovë.

Në këtë takim u shqyrtua dhe miratua Plani i Veprimit për ndërtimin e Memorialit për Fëmijët e Vrarë Gjatë Luftës në Kosovë, hartuar nga Grupi Punues i mandatuar me Vendimin e Komisionit Ministror, të datës 13 tetor 2022.

Jam e nderuar të jem pjesë e këtij procesi kaq të rëndësishëm, në përpjekjet tona të përbashkëta për përkujtimin e fëmijëve të vrarë gjatë luftës në Kosovë, tha kryesuesja e Grupit Punues, znj.Saranda Bogujevci, Nënkryetare e Kuvendit të Republikës së Kosovës.

Grupi Punues, i mandatuar me hartimin dhe monitorimin e Planit të Veprimit për ndërtimin e Memorialit për Fëmijët e Vrarë Gjatë Luftës në Kosovë, me përfaqësues nga Zyra e Kryeministrit, Ministria e Drejtësisë, Ministria e Mjedisit, Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës, Ministria e Financave, Punës dhe Transfereve dhe Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, do të zgjerohet me përfaqësues të familjeve të fëmijëve të vrarë gjatë luftës, ekspertë, përfaqësues të organizatave vendore dhe ndërkombëtare.

Nga: Tajar Domi/

Shpallja e pavarësisë është ngjarja më e rëndësishme e një vendi, e një kombi. Për ne shqiptarët, të ndarë, coptuar e pushtuar  ndër shekuj , 28 Nëntori 1912 ishte data e jehonës të madhe, e guximit dhe e shpresës së madhe. Sot pas 110 vitesh Shqiperia e shqiptarët janë në vendin e tyre, zot te tij , me nje emer e fuqi qe respektohet në botë . Kjo na e shton krenarinë dhe festimi i kësaj date në këtë përvjetor, nga shqiptarët jo vetëm në vendlindje por kudo në botë ku janë shpërndarë ata, duket që i jep forcë e zemër emrit e bashkimit të kombit. Kjo atmosferë natyrshëm erdhi edhe tek “Bijtë e Shqipes” e në të gjithë komunitetin tonë në Filadelfia. Tashmë eksperienca e kësaj shoqate gjatë këtyre 20 viteve është e madhe. Këshilli i saj drejtues, sic do vit, edhe kësaj radhe ka hartuar plan të vecantë masash për të realizuar me sukses festimin e ditës së shpalljes të Pavarësisë dhe ngritjen ceremoniale te Flamurit tonë kombëtar në sheshin qendror pranë Bashkisë  të Filadelfias.

Mbrëmja e madhe festive:

Është një organizim I përvitshëm, cdo vit e më mirë, cdo vit e më shumë. Bashkatdhetarët e presin me padurim festimin e kësaj ngjarje. Të rinj e të moshuar, gra e nxënës shkollash, mbushen si kurrë më parë sallën e restaurantit ku zhvillohet kjo veprimtari, e cila ishte e mirëorganizuar dhe e zbukuruar me flamuj kuq e zi e portretin e të madhit Ismail Qemali. Organizatorë, me një shqetësim të brendshëm lëviznin për të sistemuar pjesëmarrësit, mësueset e shkollës shqipe me nxënësit e tyre, ndërsa gazetarja jonë Eva Dori, që po i jep edhe më shumë emër shoqatës “Bijtë e Shqipes” nëpërmjet pasqyrimit professional të gjithê jetës së saj, ishte në hapin e fundit të sfilatës të kostumeve të nxënësve të shkollës që aq bukur realizuan këtë spektakël. Nga Shqipëria erdhi stilistja Gerta Cami, një vajzë e apasionuar në punën e saj, për të kënaqur fëmijtë e të gjithë publikun me këto veshje të kohës ku nuk mungonin simbolet kombëtare, ngjyra e kuqe e shqiponja. Dhe sigurisht për gjithë këtë punë e pasion, Gerta do te kishte falenderimin dhe vlerêsimin e kryesisë të shoqatës me një Çertifikate Mirënjohje. Moderatorja e vogël, nxënësja e shkollës shqipe Amelia Alickaj e cila shkëlqeu me gjuhën e bukur letrare që fliste, pas sfilatës të veshjeve fton pjesëmarrësit të ngrihen në këmbë e së bashku të këndojmë hymnin tonë të Flamurit, më të bukurit në botë, thotë vogëlushja. Menjëherë pas saj ajo fton sekretarin e shoqatës “Bijtë e Shqipes” z. Ali Sopaj për të mbajtur fjalën e rastit në 110 vjetorin e shpalljes së pavarësisë.  Midis të tjerave ai tha se më 28 Nëntor 1912 u sanksionua e drejta e pa mohueshme e kombit shqiptar për të qenë I bashkuar, i lirë e i pavarur në trojet e tij. Pas kësaj, muzika, vallja e kënga shqip u shpërndanë me shpejtësi duke i ftuar bashkatdhetarët që ti bashkohen atmosferës festive për të kënduar e vallëzuar së bashku. Këngëtarët Altin Malo, Alma Berisha e Alket Begaj, të shoqëruar nga orkestrantet Thoma Noli e Bujar Uka, i kënaqen pjesëmarrësit e shumtë e dashamirës të muzikës popullore, të lehtë e atdhetare, me zërin e tingujt e bukur të instrumenteve. Por, për shoqaten “Bijtë e Shqipes”, kjo festë e madhe shërben edhe për të njohur komunitetin me disa nga arritjet e përsonazhet që kanë kontribuar vecanërisht në bashkimin e rritjen e emrit të saj. Në këtë kuadër, kryetari Bujar Gjoka, prezantoi para publikut disa vleresimet që Keshilli drejtues I shoqatës ju ka akorduar disa zonjave e zotërinjve, duke i falenderuar edhe njëherë ata për këtë punë të madhe te tyre, kohën e harxhuar në shërbim të komunitetit e inteligjencën e shprehur nëpermjet këtij kontributi. Të tillë ishin Mimoza Zanaj e Maria de Gracia të vlerësuar “Nderi i Komunitetit”.

Gjithashtu z. Gjoka prezantoi të ftuarin e nderit të festimit të 110 vjetorit të Pavarësisë të Shqipërisë në Filadelfia, z. Abdulla Domi, kryetar i Këshillit të Qarkut Kukës, i cili me këtë rast u vlerësua me certifikatën “Anëtar Nderi” i shoqatës “Bijtë e Shqipes” Filadelfia. Me cmimin “Mik i Shoqatës” “u vlerësua dhe Këshilli i Qarkut Kukës. Kujtojmë se Këshilli i Qarkut Kukës, para 4muajve vlerësoi këtë shoqatë me medaljen “Nderi i Qarkut Kukës”, për kontributin e dhënë në ruajtjen e promovimin e gjuhës, kulturës e traditave shqiptare, si dhe vlerave të komunitetit kuksian në Filadelfia. Së bashku me shoqatën u vlerësua në atë kohë, me këtë medalje edhe veprimtari e shkrimtari Hys Hasa, për kontributin e dhënë në ruajtjen e promovimin e vlerave të trashegimisë historike e kulturore të trevave të Kukësit e ato shqiptare në Diaspore.  Në fjalën e tij pêrshendetëse, z. Domi falenderoi shoqatën “Bijtë e Shqipes” për punën e madhe që bën me komunitetin shqiptar këtu, si dhe për ftesën për të qenë i pranishëm në festimin e 110 vjetorit të pavarësisë pranë shqiptarëve të Filadelfias. “Me këto vlerësimin për z. Hamdi Gjana me “Nderi i Qarkut Kukës”, si dhe me Çertifikatë Mirënjohje për katër përsonalitete të tjera kuksiane , zotërinjtë Ahmet Shabani , Tajar Domi , Enver Parllaku e Mexhit Koboci, ne ndjehemi më të vlerësuar si Qark, sepse i kemi shtuar historisë tone vlera të jashtëzakonshme që nuk i kemi pasur më parë të njohura. Prandaj urojmë që lartësimin e shqiptarizmës ta mbani gjithmonë kështu, nëpërmjet këtij bashkëpunimi të shkëlqyer që keni arritur të ndërtoni duke e forcuar atë dita-ditës. Unë ndjehem krenar këtu, për bashkë qytetarët e mi kuksian për ato vlera që përcjellin në komunitetin e mrekullueshëm shqiptar në Filadelfia, duke qenë aktiv e kontribues pranë shoqatës model në Diaspore “Bijtë e Shqipes”, – e mbyll fjalën e tij kryetari I Qarkut Kukës, z. Abdulla Domi. Duartrokitjet e shumta të pjesëmarrësve, ishin miratimi më i mirë këtyre vlerësimeve. 

Në vazhdim kënga e vallja shqip, me motive që nga jugu në veri, i sjell përsëri dashamirësit e tyre në qendër të sallës. E kështu vazhduam deri ne përfundim të mbrëmjes. 

Ceremonia e ngritjes të Flamurit në Filadelfia

Është një festë me vete e shoqëruar me një krenari të ligjeshme të shqiptarëve, kur ata ndodhen para flamurit të tyre kombëtar. Që nga viti 2012, pra gjatë 10 viteve flamuri ynê është ngritur në mënyrë ceremoniale dhe është valëvitur në sheshin qendror para Bashkisë të qytetit të Filadelfias. Edhe këtë vit, ditën e hënë dt. 28 Nëntor 2012, ky shesh u skuq nga flamujt shqiptar që pushtuan hapesirën e tij, duke u mbajtur e valëvitur lart në duart e pjesëmarrësve. Megjithëse ditë pune, bashkatdhetarët u gjenden në paraditen e kësaj dite së bashku, të rinj e të moshuar, burra e gra, të kapur dorë për dore në vallet dhe këngët e bukura që vecanërisht jashtë atdheut, të japin emocione të jashtëzakonshme. Këtë vit e gjithë veprimtaria e ngritjes së flamurit tonë kombëtar u moderua nga dy ish nxënëset të shkollës Shqipe “Gjuha Jonë” Filadelfia zonjushat Sara Matraku e Silvana Cela. Sara ishte veshur me kostum kombetar sjellë enkas për këtë veprimtari nga znj. Eva Dori, kurse Silvana ishte veshur me një fustan të kuq madhështor ku shqiponja dy krenare ja shtonte hijeshinë. Ky fustan me ngyrat e flamurit tonë kombëtar dhe shqiponjën dy krenare dhe një tjetër i njejtë më të, ju dhuruan shoqatës me rastin e ditës së pavarsisë nga anëtaria e komunitetit tonë z. Sofika Dushi.  

Prezantueset Silvana Cela e Sara Matraku përmes këtij entusiazmi jo të zakonshëm, ftuan bashkatdhetarët të grumbullohen në qendër të sheshit. Pasi u ekzekutua Himri kombëtar American, prezantueset ftuan të gjithë të pranishmit për të kënduar së bashku hymnin tonë të flamurit, i cili filloi të ngrihej në krah të atij amerikan. I privilegjuari apo flamurtari i kesaj ceremonie të 110 vjetorit të ditës së flamurit, ishte z. Abdulla Domi, I cili mezi po mbante emocionet kur tha: “Nuk e kisha menduar kurrë që unë të isha në qytetin e Filadelfias në këtë përvjetor të pavarësisë të Shqipërisë e të ngrija flamurin tonë kombëtar. Ju falenderoj për nderin që me bëni dhe kjo ditë do të mbetet e pa harruar për mua ….”. Në këtë ceremoni kishin ardhë për të festuar së bashku, të ftuar nga ambasada e Kosovës, zv.ambasadori i saj z.  Bujar Maxhuni I cili përshëndeti me këtë rast, si dhe këshilltari z. Drilon Zogaj.

Në emër të komunitetit shqiptar dhe të shoqatës “Bijtë e Shqipes”, për ditën e madhe të shpalljes të Pavarësisë, në këtë 110 vjetor foli kryetari i kësaj shoqate z. Bujar Goka, i cili midis të tjerave theksoi: Ngritja e flamurit shqiptar ketu në Bashkine Filadelfia, vendlindja e Pavarësisë Amerikane dhe Kushtetutës Amerikane, është një nder për Shqipërinë, shqiptarët dhe në veçanti për Komunitetin Shqiptaro-Amerikan të Filadelfias.  Këtë vit, festa e 110 vjetorit të pavaresisë, përkon edhe me 78 vjetorin e çlirimit të atdheut nga pushtimi nazifashist. Edhe Shqiperia perkrah fuqive më të mëdha të kohës, SHBA, Anglisë, Francës e Rusisë u përfshi në këtë luftë shkatrrimtare për të cliruar vëndin e saj. Le te valvitet flamuri yne kombetar lart e me lart ne krah te flamurit Amrikan!

 Pas tij fjalën e mori zonja Sheila Hess, përfaqësuesja e bashkisë të qytetit të Filadelfias (City Representative) e cila vlerësoi rritjen e komunitetit shqiptar këtu, vecanërisht arritjet në arsim e bisnes të tij dhe uroj këtë ditë të shenjtë të Flamurit. Ajo I dorëzoi kryetarit të shoqatës z. Gjoka, Proklamaten me të cilën kryebashkiaku I këtij qyteti z. James F Kenney nderonte komunitetin shqiptar dhe të gjithë kombin për 28 Nëntorin, ditën e shpalljes të pavarësisë në këtë 110 vjetor të saj. Prej 10 vitesh kjo Proklamate hartohet dhe dorëzohet në ditën e ceremonisë të ngritjes të Flamurit, dhe aty shkurt shënohet historia e shtetit shqiptar, luftërat e popullit shqiptar për liri e vatan, gjeografia dhe arritjet e ndryshimet nga njëri vit në tjetrin. Nga Zyra për Çështjet e Imigrantëve ne Bashkinë Filadelfia përshendeti drejtori I saj z. Alain Joinville. Ndërsa në emër të Këshillit të Konsujve të Nderit në shtetin e Pennsylvanisë, përshendeti  presidenti I këtij këshilli z.Peter Longstreth.

Prej disa vitesh, këtë veprimtari festive të shqiptarëve në Filadelfia, e pasqyrojnë edhe mediat e shkruara e visive këtu, vecanërisht kanali televiziv ABC -6, ku punon edhe gazetarja shqiptare Katie Katro, e cila ka dëshiruar gjithmonë dhe e ka realizuar e pasqyruar për publikun, kronikën përkatëse. Prandaj këshilli drejtues I shoqatës “Bijtë e Shqipes” pati kënaqesinë ta nderonte znj. Katro me nje Çertifikate Mirënjohje, të cilën ja dorezoi z. Bujar Gjoka, duke e uruar për suksese të metejshme në punën e saj. Kënga e vallja shqip vazhduan edhe për shume kohë. Ndërsa z. Enver Parllaku, si gjithmonë i fton te gjithë pjesëmarrësit, pranë lokalit “La Fontana Della Citta” që menaxhohet nga djali I tij z. Arian Parllaku, për kafe së bashku me rastin e kësaj date të madhe, 28 Nentorit. Është një ftesë e përvitshme, por asnjëherë nuk është ndaluar vetëm me kafe e një gote raki. Edhe këtë ditë, rreth 40 bashkatdhetar që iu pergjigjen ftesës të professor Enverit, qëndruan për rreth tre orë dhe shijuan drekën e muhabetin plot humor e dashuri që u be aty. Enveri (apo Xhaxhi sic e thërrasin stafi I lokalit) është një burrë plot bujari që I pëlqen bashkimi e kënaqet me arritjet e shqiptarëve, e fale këtyre cilësive të tij në ishim aty atë ditë duke shijuar gjithcka. Faleminderit Enver Parllaku.

Java e Flamurit në Filadelfia dhe pritja e kryetarit te Qarkut Kukes z. Abdulla Domi.

Ishte një dëshire e shprehur para pesë vitesh në këshillin drejtues të shoqatës, që ditët rreth asaj të 28 Nëntorit, të ishin me më shume aktivitet e gjallëri në komunitet. Dhe ashtu u bë, duke marrë emrin “Java e Flamurit”. Java e Flamurit, nënkupton vizita të ndërsjella në familjet e bashkatdhetarëve, biseda, kafe apo dreka e darka, për ta bërë festën e Flamurit jo vetëm publike e ceremoniale, por për ta afruar pranë familjeve tona, në vatrat tona. Dhe që nga viti 2017 kur filluan vizitat e para dhe Flamuri përcillej nëpër shtëpitë shqiptare, kjo nismë vazhdon të mbahet gjallë, duke shpresuar që më shumë do të bëhen pjesë e këtij festimi familjar e shoqëror, në të ardhmen. Me këto hyrje e dalje në familjet e shokëve, miqve apo edhe të rrethit tonë familjar, njohja bëhet më e gjerë deri tek fëmijtë të cilët do të jetojnë me kujtimet e këtyre vizitave e bisedave, duke e forcuar dashurinë për atdheun e flamurin. Ndërsa në brezin e prindërve, një ditë e tillë do të jetë shumë ndryshe nga monotonia e të tjerave, punë-gjumë-punë, duke sjellë më shumë kënaqësi, dashuri, clodhje e atdhetari.

Prandaj vazhduam edhe këtë vit, me grupe shokësh, vizitat të cilat na lanë një shije e dashuri të madhe në odat e bashkatdhetarëve ku u pi kafja, u ulëm për dreka apo darka së bashku. Kur vijnë miqtë, gëzojnë edhe trarët e shtëpisë -, thuhej më parë në anët tona (në jug e veri). Disi ndryshe është në ditët e sotme, por në këto vizitat tona që realizuam na u duk se pamë gëzimin e përbashkët të të gjithë familjeve. Kjo na stimulon për ta vazhduar e për ta kthyer në traditë këtë. 

Java e Flamurit e këtij viti ishte 110 vjetori i shpalljes së Pavarêsisë të Shqipërisë. Por, sic cituam më sipër ne kishim të ftuar nga vendlindja kryetarin e këshillit të Qarkut Kukës, zotin Abdulla Domi, i cili gjatë gjithë kohës u bë njeriu më i respektuar në pritjet që ne bashkombasit e tij, organizuam për Flamurin por edhe për të. Sigurisht kryetari i shoqates “Bijtë e Shqipes” z. Bujar Gjoka, së bashku me të gjithë antarët e këshillit drejtues, bënë punën e duhur të programuar më parë. E respektuam mikun tonë sic duhet, por Ai e meritonte cdo respekt e përkujdesje tonën. Z. Abdulla Domi mori pjesë në shumë takime me komunitetin dhe u bë pjesë e vizitave në Javën e Flamurit, sic e shënuam më sipër. Kudo u prit dhe u përcoll me dashuri të madhe e respekt, pasi e vlerësuan si burrë të zgjuar, bujar e fisnik, dashamirês e vlerësues i gjithckaje pozitive në jetët tona. Nuk ishin vetëm kuksianët që e pritën, por shumë të tjerë nga të gjitha trojet shqiptare. “Ishte një mik i mirë, që ja vlente të ulesh me të “- thonin njerëzit që e njohën. Së bashku me Bujarin, e shoqëruam ditën e parë për një vizitë në Nju Jork, ku ishte planifikuar edhe nje takim tek shoqata VATRA. “Kam edhe një Çertifikate Mirënjohje“për Vatrën, na thotë Abdullai rrugës, për tua dorëzuar në këtë 110 vjetor të krijimit,  për kontributin e madh atdhetar që ajo ka dhënë për kombin”. E falenderuam edhe ne sigurisht, dhe pas vizitës në qendrën e qytetit, udhëtuam për te Vatra. U mirëpritem nga editori i ri i Diellit z. Sokol Paja. E falenderoi z. Abdulla për Mirënjohjen dhe na njohu me ambjentet e Vatrës, fotot me personazhet që kanë orientuar e drejtuar atë ndër vite, si dhe mjaft dëshmi të mbështetjes së madhe që SHBA i ka dhënë vazhdimisht kombit tonë. E falenderuam z. Paja duke i uruar sukses të mëtejshem atij dhe Vatrës. 

Ne kthim për në Filadelfia, kishim planifikuar të ndalonim tek miqtë tanë, vëllezerit Jashar e Hekuran Daku që zotërojnê restaurant “IL Fiore” në Nju Xhersi, një emër i njohur për kontributet për komunitetin aty e për shoqatën “Bijtë e Shqipes”. Si gjithmonë të qeshur e të respektueshëm. Ishte prezantim i bukur për Abdullain qe e kishte ditën e parë në Amerike, dhe ashtu eci mbarë kudo. Jemi në Javën e Flamurit, i themi Jasharit. Shumë mirë e keni menduar. Kemi nevojë të jemi bashkë, të paktën në ditë festash. Kanë nevojë femijët tanë, edhe më shumê. I falenderuam këta djem punëtor për pritjen sic ata dinë ta bëjnë, të shijosh gatimin special të këtij restauranti por mysafirët duhet të marrin edhe me vete, vazhdon Jashari.

Kështu Java e Flamurit vazhdoi me vizita të shumta. Erdhën shumë natyrshëm e me plot dashuri në dhjetra familje shqiptare, ku bisedat, humori e kujtimet e shumta nga vendlindja të “shkurtonin “kohën e qëndrimit. Në një pjesë prej tyre ne patëm kënaqësinë e këtij bashkimi. Disa të tjerë bashkatdhetar nuk arritën të presin vellezërit e tyre, pasi edhe java kaloi shpejt. E filluam tek bisnesmeni Mexhit Koboci në familje, por edhe e mbyllëm prej tij tek “La Fontana” restaurant ku mbi 30 persona kaluam disa orë shqip në cdo anë. Sigurisht professor Enver Parllakun, administrator i këtij lokali, asnjëherë nuk e gjen të lodhur për të ftuar bashkatdhetarët e tij. Kështu ishte edhe kjo javë për të, pasi në mënyrë të vecantë donte të respektonte me plot deshirë, kryetarin e Qarkut të tij, z.Abdulla, që sic thotë ai i prezantoi kuksianët ashtu sic janë e sic duhet. Por nuk mund të harrohen për ne të gjithë ftesat e shumë miqve që nuk arritëm të shkonim për një kafe. E rëndësishme është dëshira e mirë, ndërsa koha gjendet. 

Mund te shkruash një libër të vecantë, e jo një shkrim gazetë, për të përmendur mikpritjen shqiptare në familjet ku u bëmë bashkërisht në këto ditë festë. Një vizitë ishte planifikuar dhe u bë tek familja e z. Imer Dedja. Ai vjen nga Dibra e madhe dhe është një biznesmen i sukseshëm dhe mbështetës i punës së shoqatës. Mikpritja dibrane, biseda, mencuria, urtësia dhe atdhedashuria ishin pjesë e sofrës bujare të kësaj familje të nderuar. Më pas vijuam vizitat tek kuksiani Albert Sula, ku babai i tij i nderuar Dalipi kishte hijeshuar dhomën për të pritur miqtë, gëzohesh kur shikon arritjet e kësaj familje në shkollim, bisnes e me shtëpi të bukur bajraktari sic i thonin më parë. Ndërsa shoku ynë Llazar Vero, ditën tjetër e ka shtruar drekën së bashku me zonjën, doktoreshën Tatjana e cila duke uruar mirëseardhjen thotë se e bëra për mikun nga Kukesi pasi dëgjova shumë mirë për të. Sigurisht që ndjehesh mirë kur të vleresojnë vecanërisht njerëz të tillë që papërtuar ti thonë pozitivet por edhe mangësitë hapur, përballë. Vëllai im Jakupi me zonjën Shqipe, ditën tjetër donin të provonin veten në shtëpinë e re, se a mund të presin miq apo jo. Prandaj nuk ua prishëm. U mblodhëm 10-12 veta për ti uruar edhe për festën e Flamurit, edhe për shtëpinë e re. Kaluam bukur, duke kujtuar edhe dhomat e miqve dikur ku çibukët e gjatë e duhani i dredhur i shoqëruar me kafe të herë pas hershëm, i jepte lezet muhabetit. Por sonte, Abdullai ishte në shtëpi të vet, tek fisi Domi. Shoku ynë nga Vlora,ish kryetar i shoqatës z.Petrit Zanaj , na thotë : “Kush të nderon, duhet nderuar”. Keshilli i Qarkut Kukës na ka nderuar shoqatën tonë duke e vlerësuar “Nderi i Qarkut”, dhe ne ju jemi mirënjohës. Prandaj kryetarin, z. Abdulla Domi dua ta nderoj me një darkë tek lokali shqiptar “Osterio Saporino” e vëllezërve Jaupaj. Ashtu u bë. Duke shijuar ushqimin mjaft te shijshëm që ishte përgatitur, biseda u bë më shumë në arritjet e shqiptarëve këto vitet e fundit në bisnes, kryesisht në restaurantet e sektorin e ndertimit, ndërsa shumë nga të rinjtë kanë avancuar me shkollimin dhe sot i shikon të jenë punësuar në arsim, mjekësi, inxhinieri, financë, avokati, gjyqtar etj. Komuniteti po rritet shpejt jo vetëm në numër, por edhe cilësi e forcë. Vizitat e takimet vijuan me familjen e z. Hys Hasa në restaurant “Eating Garden” me pronar z. Ahmet Zeka; Odën Dibrane të familjes së nderuar Collaku; me z. Hamdi Gjana si dhe komunitetin Kuksian në Filadelfia.  

Ditët po kalonin por vizita e planifikuar në Washington DC dhe në Ambasadën Shqiptare atje, duhej realizuar. U vendos për të shtunën 3 Dhjetor. Së bashku me z. Abdulla Domi, udhëtuan kryetari i shoqatës z. Bujar Gjoka, Tajar Domi dhe Hys Hasa. Eshtë privilegj për cdo njeri, të cilit i mundësohet një vizitë në krye- qendrën e SHBA-së por edhe të botës. Pra, edhe për mikun tonë, kjo ishte një gjë shumë e rëndësishme. Takimin e parë e realizuam tek Ambasada shqiptare, një godinë e bukur në teritorin e ambasadave, pronë e shtetit shqiptar ku flamuri i ngritur na fton të futemi brenda. Gjejmë një pritje të ngrohtë e vëllazërore nga Ambasadorja znj. Floreta Faber, tashmë e vlerësuar “Miku i Shoqates” tek Bijte e Shqipes, dhe ekipit të saj, Armandos e Florianit. Kafe e muhabet i këndshëm. Sigurisht interesi i bisedës ishte 28 Nentori dhe festimi i kësaj date të madhe, ndër shqiptarët e Amerikes. Interesit të znj. Faber për ketë festim në Filadelfia, ku ajo ishte e ftuar, ju dha informacion nga z. Bujar Gjoka. Unë, tha ajo, mora pjesë në festimin e ditës së Flamurit me shqiptarët e Nju Jorkut ku u kënaqem, meqenëse isha për herë të parë aty, ndërsa tek ju kam qenë disa herë. Znj. Ambasadore në bisedë të lirë, e informoi kryetarin e Qarkut Kukës, për ditën e hapjes së ambasadave për publikun në muajin qershor të cdo viti, ku interesi për të vizituar ambjentet tona është i madh, 3-4 mijë veta, duke mbajtur radhë të gjata jashtë. Ndërsa në qershor të 2017-ës na nderuan bashkatdhetarët tanë nga Filadelfia që morën pjesë së bashku me nxënësit e shkollës shqipe “Gjuha Jonë”, të veshur me kostume kombëtare e të përgatitur me këngë e valle popullore. Ishte shumë mbresëlenëse, vazhdoi znj. Faber.  Pasi morëm disa foto si kujtim të kësaj vizite e i falenderuam diplomatët tanë për pritjen, do te vazhdonim me njohjen e qytetit, me foto të shumta afër Shtepisë së Bardhë, te Capitol Hill e në pjesë të tjera të tij Që një ditë e bukur për të gjithë ne, por për mua thotë z. Abdulla, ishte e vecantë. 

Pas dy ditësh, ai do të kthehet në Atdhe. Prandaj së bashku me z.Bujar Gjoka, do të organizonim një kafe-koktej në ambjentet e Qendrës të Re të komunitetit, me rastin e këtij largimi. Morën pjesë anëtar të kryesisë, të shoqatës e nga komuniteti, të cilët e falënderuan me fjalë zemre z. Domi për pjesëmarrjen në këto ditë festë, e vlerësimet e bëra për shoqatën Bijte e Shqipes së bashku me disa anëtar e veprimtar kuksian të saj. Shpresojmë që ju të keni hapur rrugën edhe për qarqet e tjera në vendlindje, që të mos kursehen me vleresimet e merituara ndaj shoqatave e bashkë qytetarëve të tyre, sepse kështu krijojmë histori arkivore të përbashkët duke lumturuar të dya palët, ashtu sic ndodhi me Kukësin e Ju i nderuar z.kryetar Abdulla Domi. 

Filadelfia, me 6 Dhjetor 2022

Në aktivitetin “Shqipja në diasporë”, të mbajtur më 26 nëntor 2022 në Tiranë, me temën: “Shembuj suksesi dhe risi në mësimdhënien e gjuhës shqipe në diasporë”.

Shkruan: Mustafë Krasniqi

”Takim i sotëm “Shqipja në diasporë” përpos që na inkurajon në misionin e mësuesit, na bënë edhe më të ndërgjegjshëm të ecim të bashkuar për ruajtjen e gjuhës shqipe. Por, ajo që duhet të na shqetësojë, është mosinteresimi i shumë mërgimtarëve shqiptarë për shkollën shqipe, të cilët nuk i çojnë fëmijët e tyre në klasat, ku mësohet gjuha e kultura shqiptare. Këta fëmijë,  pa fajin e tyre, kanë filluar ta belbëzojnë gjuhën mëmës, ndërsa në një të ardhme, rreziku është edhe më i madh, kur edhe mund të mos flasin fare  në gjuhën shqipe.

Këtë dukuri e preka qëllimisht, që ta kuptojmë realisht se kemi të bëjmë me një fenomen të shëmtuar, siç është asimilimi i heshtur. Pra, nëse ne (shteti dhe prindi) nuk e marrim seriozisht këtë fenomen, e ardhmja do të jetë e dhimbshme dhe me pasoja të mëdha, për kombin. Ngaqë numri i nxënësve që kemi, apo numri që do të shtohej tutje është një pikë ujë në lum, në krahasim me numrin e atyre që duhet ta vijojnë mësimin në gjuhën shqipe. Kjo na bënë ta pyesim vetën, së pari si individ, prind dhe si shtet, deri kur më me kaq shumë humbje e dhembje?!

Pavarësisht përpjekjeve që bëjmë për sensibilizimin dhe rritjen e numrit të nxënësve, ne si mërgatë nuk do të kemi suksese të dëshiruara për arritjen e qëllimit, misionit dhe vizionit, nëse nuk kemi bashkëpunim të ndërsjellë me institucionet tona. Dhe, pa këtë bashkëpunim gjithmonë do të mbetemi një numër simbolik, sa për të thënë, se funksionojnë shkollat shqipe në diasporë. Andaj, seriozisht duhet t’i qasemi këtij problemi, duke kërkuar përkrahjen e shtetit amë, por edhe shteti do të duhej të marrë  përsipër, seriozisht, organizimin dhe të na përkrahë e të na japë ndihmën e tij, meqë kështu shpëtojmë një pjesë të brezave të rinj që janë e do të jenë në mërgatë. Nëse duam të punojmë e veprojmë, suksesi nuk do të na  mungojë, por kushti i vetëm është, nëse vërtet jemi të vendosur e të bashkuar për këtë qëllim madhor.

Kur flasim për temën si shembuj suksesi dhe risi në mësimdhënien e gjuhës shqipe në diasporë, së pari, duhet të kemi parasysh: sfidat, rrugëtimin, qëllimin, bashkëpunimin dhe sensibilizimin.

(Rrugëtimi, qëllimi, bashkëpunimi dhe sensibilizimi)

Gjatë rrugëtimit, ne si mësimdhënës duhet ta kemi si qëllim parësor, qasjen korrekte dhe të dimë se çfarë duam dhe çfarë synojmë, për të arritur deri te realizimi i vizionit dhe misionit tonë. Kështu mund  të marrim mbi vete përgjegjësitë që na takojnë, për një mësimdhënie të unifikuar e të koordinuar në funksionimin e mbrojtjes së gjuhës shqipe, të mbështetur në baza të forta didaktike, linguistike dhe ato shkencore. Prandaj kjo është rruga e bashkëpunimit profesional dhe organizues mes mësuesve dhe bashkëkombësve, të cilët jetojnë jashtë kufijve të trojeve shqiptare, dhe natyrshëm së bashku me institucionet tona përkatëse, si Ministria e Arsimit, Ministria Punëve të Jashtme, të të dyja shteteve do të bëheshim, faktor kyç për sensibilizimin e shkollës shqipe në diasporë. Po, kur flasim për këtë faktor sensibilizimi, rol të rëndësishëm, kanë edhe mediat, nëse ato na përkrahin  natyrshëm, duke e bërë detyrën e tyre, si mbështetje e përpjekjeve atdhetare. Po, mbi të gjitha shteti, të ketë parasysh dhe t’i ofrojë mundësinë mërgimtarit të jetë ligjërisht më afër atdheut dhe aspak të mos e injorojë.

(Si shembull, modeli dhe mësimdhënia)

Kur flasim për mësimdhënien duhet të kemi parasysh rrethanat, atje ku rriten fëmijët, por të dimë se   ç ‘ njohuri kanë ata,  si duhet ta përshtatim mësimdhënien natyrisht të mbështetur sipas korrikulës, kur kemi të bëjmë me nxënës që nuk e kanë të njëjtën moshë e janë në të njëjtën orë mësimi. 

Si shembull konkret ta marrim modelin e shkollës shqipe në Zvicër, e cila ka paraqitur suksese të dukshme profesionalisht, duke e shtuar  numrin e nxënësve dhe duke hapur klasa të reja. Këtë model e kemi edhe te “Lidhja e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë” në Bavari, të cilët rrugëtimin e vet e kanë filluar në bashkëpunim me prindërit, mësimdhënësit dhe me institucionet, konkretisht në koordinimin e ngushtë me konsullatat e dy shteteve tona në Mynih. Kështu “Lidhja e Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë” në Bavari  është angazhuar, përpos rritjes së numrit të nxënësve edhe për hapjen e klasave të reja, por edhe për përgatitjen e mësimdhënësve, përmes takimeve profesionale dhe mbajtjes të seminareve.

Po marrë si shembull takimin në Ausburg të Bavarisë, (të organizuar nga Fondacioni “Besa”) më 10 tetorit të këtij viti, ku  në prani të tri shoqatave të shkollës shqipe në Gjermani: të “Lidhjes së Arsimtarëve dhe Prindërve Shqiptarë” (LAPSH) në Bavari, Organizatës së Akademikëve gjermano-shqiptare “ODA” në Hamburg dhe të Këshillit të Arsimtarëve Shqiptarë “Naim Frashëri”(KASH) në Nordrhein-Westfalen, u mbajt një takim pune, duke zbërthyer praktikisht atë që ishte dhe është e që mbetet, si: bashkëpunimi, shkëmbimin i përvojave etj. Nga ky takim u zbërthyen në mënyrë shkencore format e mësimdhënies, duke u nisur nga e drejtat thelbësore, që i takon një mësimdhënësi të gjuhës së dytë, siç dhe është gjuha shqipe në Gjermani, krahas gjuhëve tjera. Po ashtu u theksuan edhe format e inkuadrimit në rrjetin institucional të mësimdhënësit të gjuhëve të huaja, me të drejtën e pagës së ligjshme, si dhe forma praktike e mësimdhënies.

 Suksesi i mësimdhënësit është në orën e mësimit, por dhe në përcjelljen e seminareve, ku si shembull po japim takimin e 22 tetor, në prani të mësuesve të tri shteteve: Zvicër, Austri dhe të LAPSH në Bavari të Gjermanisë, ku u realizua seminari dy ditor me temën:  “Gjuha si pjesë përbërëse e identitetit të një kombi”, dhe  “Shkëmbimi i përvojave të mësimdhënësve.” Temat qenë këto:

1.  “Përdorimi i gjuhës letrare shqipe në shkollat shqipe”,

2. “Të mësojmë duke luajtur”,

3.  “Miqësia postare si njësi mësimore, si mjet komunikimi dhe rrjetëzimi”,

4. “Planifikimi ditor i mësuesit, proces drejt suksesit” dhe

5. “Gabimet drejtshkrimore dhe deformimi që po pëson gjuha shqipe”

Në secilin ligjërim u demonstrua praktikisht mësimdhënia me elementet e saj nxitëse, e në këtë kuptim përpos shkëmbimit të përvojave mes mësimdhënësve, u përdorën  edhe këto modele si: të mësuarit në natyrë, në kopshtin zoologjik, në bibliotekë etj. Të gjitha këto përvoja, praktika profesionale nga mësimdhënësit, kanë një qëllim të përbashkët,  se si ta joshim nxënësin për ta dashur gjuhën amtare. Por, kjo do edhe një motivim nga shteti; shteti të jetë përkrahës i mësimdhënësit dhe t’i ofrojë mundësinë që ai ta shfaqë me dashuri mësimdhënien, ngaqë puna vullnetare mund edhe të dështojë, pavarësisht dëshirës që e kanë mësimdhënësit.

Është edhe një veçori tjetër që na bie të sfidohemi në këtë rrugëtim, me vështirësitë e ndryshme, siç duhet të dimë si t’i gjejmë rrugët e të kuptuarit të mirëfilltë  dhe paditurisë së thellë:

Ne duhet të flasim për vështirësitë kur përballemi me probleme si   mos-pagesa  e mësimdhënësit sa duhet e si duhet, gjetja e lokalit në shkollë për mësimdhënie, kërkimi i nxënësve për ta plotësuar klasën, sipas rregullit, që ka të bëjë me numrin e nxënësve, të cilët duhet të jenë 12 a më shumë dhe kështu në vazhdën e këtyre vështirësive është mospërkrahja e mjaftueshme e bashkëkombësve dhe e shtetit. Ndërsa të kuptuarit mirëfilltë, është faktor i rëndësishëm, që bashkëkombësin, konkretisht prindin ta informojmë, që ai ta kuptojë drejt, se mësimi i gjuhës amtare, jo vetëm se nuk është pengesë për integrim dhe të mësuarit e gjuhës vendore, por është një sukses më i madh dhe ndihmesë e madhe kur njeriu e zotëron mirë gjuhën amtare, meqë edhe mësimi i gjuhëve të tjera është shumë më i mundshëm i dhe inatyrshëm. Në këtë kuptim edhe ndihmesa e  shtetit është shumë e mirëseardhur, e cila mund të bëhet përmes mekanizmave të vetë profesional, në bashkëpunim me mësimdhënësit.

Me keqardhje duhet të flasim edhe për një dukuri jo të këndshme, paditurinë e thellë. Fatkeqësisht, në rrugëtimin tonë të mësimdhënies, hasim njerëz të atillë, që e injorojnë me apo pa dashje angazhimin për shkollën shqipe, njerëz këta të cilët mbështeten në faktin, se ne jetojmë në një shtetet tjetër ku shqipja nuk na hyn në punë fare dhe që të dy këto fakte janë të dëmshme dhe të rrezikshme, të cilat dhe  po ndikojnë të kemi pak  të nxënës në shkollën shqipe. Por, ajo që është për keqardhje të madhe, duhet ta themi, se  ka prindër shqiptarë që fëmijët e vet i dërgojnë në klasat greke, ku edhe feja bënë punën e saj, pa u shqetësuar fare ata që fëmijëve t’ua mësojnë gjuhën shqipe e t’i dërgojnë në  shkollën shqipe. Kjo sipas mendimit tim e tejkalon të gjithë pritshmërinë. Por për, raste të tilla, duhet ta vrasë mendjen shoqëria dhe shteti.

  Në fund suksesi i mësimdhënësit dhe risitë në të ardhmen.

Natyrisht është e domosdoshme mbajtja e seminareve, licencimi i mësimdhënësve, relacioni prind mësues e nxënës, përkrahja institucionale. Megjithëkëtë, është shumë e nevojshme që shkollat shqipe të jenë  në fokus të mediave. Të gjitha këto, po t’i plotësoheshin komunitetit tonë atëherë bindshëm do të flisnim për rezultate të dukshme.

Qëllimisht nuk u ndala te profesionalizmi, por duke e ndërlidhur problemin me faktin real, besoj se natyrshëm duhet ta bëjmë me dije shtetin, se mërgata po ballafaqohet me asimilimin e fëmijëve. Shpresoj se shteti e merr seriozisht  këtë fakt, por gjithashtu edhe faktin tjetër, që ka të bëjë me të rinjtë, të cilët gjithnjë e shumë po ikin nga trevat shqiptare dhe po mërgojnë. Kështu, mjerisht, kemi të bëjmë me rrezikun e madh të asimilimit të një pjesë të madhe të popullit shqiptar. 

Krejt në fund thërras komunitetin shqiptarë të mërgatës dhe institucionet tona, që së bashku të punojmë për t’u mos u asimiluar fëmijët tanë mërgimtarë!