Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Ndikimi i luftës në Ukrainë në ekonominë e Kosovës

by

Instituti GAP/


Lufta në Ukrainë ka ndikuar në rritje të ndjeshme të çmimeve të produkteve bazë. Rusia dhe Ukraina janë ndër eksportuesit më të mëdhenj në botë të disa produkteve kryesore bazike sikurse grurit, misrit, gazit, naftës, vajit dhe fertilizuesve, ku së bashku kanë nga 10 deri në 40% pjesëmarrje në eksportin botëror të këtyre produkteve.Evropa, veçanërisht, del të jetë e varur nga Rusia në furnizimin me gaz në shkallën prej 44% të importit vjetor; qymyr 54%; dhe naftë 26%. Ngjashëm, rezervat e grurit në botë janë të pamfjatueshme që ta zëvendësojnë furnizimin nga Rusia për shkak të rendimentit të ulët në periudhën 2021-2022, në vende sikurse Kanada dhe SHBA, por edhe për shkak të tendencës së shteteve si Argjentina që të kufizojnë sasinë e grurit të eksportuar, pasi që synojnë të mbrohen nga inflacioni i brendshëm. Të gjitha këto japin indikacion për rritje të ndjeshme të çmimeve të produkteve bazë përgjatë tërë vitit 2022, me pritshmëri që të mbesin të njëjta edhe në periudhën afatmesme.
Kosova është neto importuese e energjisë elektrike, naftës, grurit, misrit, vajit, dhe zhvillimet në tregjet ndërkombëtare pasqyrohen drejtpërdrejtë në ekonominë e vendit tonë. Edhe pse Kosova ka një pavarësi energjetike në një shkallë të lartë, vitin e kaluar kishte një rritje të theksuar të importit dhe kërkesës për energji, ku gjithesj kosto e këtij importi ishte rreth 155 milionë euro. Për më shumë, të dhënat nga Dogana e Kosovës tregojnë se kërkesa për naftë në Kosovë nuk ka ndryshuar dy vitet e fundit, edhe pse kishte rritje të ndjeshme të çmimit. Pra, pavarësisht rritjes së madhe të çmimit të naftës në Kosovë, kërkesa mbetet shumë e lartë. Poashtu, ekonomia e vendit tonë ndikohet edhe nga rritja e çmimeve të importit të produkteve ushqimore dhe lëndës së parë.
Lidhur me situatën aktuale, Instituti GAP rekomandon që politikat e qeverisë duhet të jenë të atilla që nuk e stimulojnë kërkesën për këto produkte. Në këtë pikë, reduktimi i normave tatimore në të ardhurat personale për të gjithë qytetarët dhe mbështetja e nismave sikurse ajo për tërheqjen e 30% të kursimeve nga Trusti pensional, mund të prodhojnë kundërfekte në ekonomi. Është e rëndësishme që qeveria me të hyrat e arkëtuara përtej planifikimit, si rezultat i çmimeve të larta, të mbështesë edhe më shumë grupet më të pa mbrojtura të shoqërisë, që rrezikojnë të bien në varfëri, sikurse qytetarët që janë pjesë e Skemës së Ndihmës Sociale, ata që mund të humbin vendet e punës, etj.
Subvencionimi në fushën e bujqësisë në Kosovë dhe ulja e normës së akcizës për naftë për bujqit gjatë vitit 2022, dalin të jenë masa adekuate në mbulimin e rrezikut që bujqit të mos rrisin prodhimim e këtyre kulturave këtë vit, dhe një mbështetje e tillë duhet të bëhet në vazhdimësi deri në normalizimin e çmimeve. Institucionet duhet të konsiderojnë zgjedhjen e strategjive mbrojtëse për energji elektrike këtë vit, marrë parasysh indikacionet për çmime të larta të importit të energjisë elektrike edhe në periudhën afatmesme.

110 VJETORI I VATRËS, PRESIDENTI ILIR META DHE KRYETARI I PRISHTINËS PËRPARIM RAMA KONFIRMOJNË PJESËMARRJEN

by

Me rastin e festimeve të 110 vjetorit të Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA kanë konfirmuar zyrtarisht pjesëmarrjen Presidenti i Republikës së Shqipërisë z.Ilir Meta dhe Kryetari i Komunës së Prishtinës z.Përparim Rama. Pritet në ditët në vazhdim konfirmimi i personaliteteve të tjera kombëtare e drejtuesve të larta të institucioneve të shtetit e kombit shqiptar.

DIASPORA DHE VËNDLINDJA

by

Gani Vila

Drejtor

ALBTV USA/


Z.Agim Lumani fabrikë e pestë e hapën në qytetin e Maliqit Shqipëri. Shqiptarët në shekuj të ndodhur nën luftëra,vrasje,skamje e pushtime të vazhdueshme nga fqinjët tanë dhe të huajt e tjerë me trimëri,sakrifica e zgjuarësi,me vetmohimin dhe gjakun e derdhur kanë ruajtur një pjesë të teritorit Ilir,kanë ruajtur,zakonet,traditat ,kulturën dhe gjuhën shqipe, kanë përparuar dhe janë shquar në të gjitha fushat,më shumë jashtë vendit si emigrant se sa në vendin etyre.Për kohë të gjatë shqiptarët e kanë parë emigrimin jashtë vendit dhe kohët e fundit edhe Perëndimin si shpëtimtarë nga skamja,dhe mundësi suksesi. Edhe bashkëatdhetari ynë Agim Lumani që jeton në Michigan mbas viteve 1990 ka lënë qytetin eMaliqit dhe realizoi suksesshëm ëndërrën e pëbashkët të gjithë shqiptarëve,ëndërrën Amerikane.Aktualisht ai është pronar i katër fabrikave të industrisë mekanike në amerike ku spikat ajoForm G.Tech.Në bizneset e tij punojnë mbi 300 puntorë ku shumica e tyre janë Shqiptaro-Amerikanë. Me idet,zgjuarsinë,mprehtësinë,intuitën,talentin,vizionin,largpamësin,guximin,investimet,manaxhimin,korrektësin,eksperiencën,tolerancën dhe humanizmin,me punën etij 20 orë në dite dhe të tjera cilësi që e karakterizojnë zotin Lumani janë burimet e suksesit e të përparimit nga viti në vit të biznesit të tij. Vitet kalojnë shpejtë bashkë me to vijnë edhe bilancet e kësaj jete të cilat z.Lumani i ka plotë suksese. E tani i pasur,atdhetar dhe patriot me rrënjë Kolonjare zoti Lumani një pjesë të ëndërrës amerikanëpo ja dedikon atdheut ton Shqipërisë, vëndlindjes së tij qytetit të Maliqit. Ka rreth pesë vjet që Zoti Agim Lumani ka riinvestuar duke hapur këtë herë Fabrikën e pestë Form G.Tchk në Shqipëri.Fillimisht në qytetin e Korçës dhe tani pritet nga dita në ditë të transferohen dhe instalohen makinerit në ndërtesën e re,në teritorin e ish Fabrikës të Sheqerit në qytetin e Maliqit.Aty ku dikur Agim Lumani ka punuar në rini. Krahës personave që e mbështesin dhe e vlerësojnë guximin në këtë investim të zotit Agim në vëndlindje,ka edhe miq,shok,biznesmen të suksesshëm me eksperienc dhe dashamirë që e bëjnë të çmendur zotin Lumani për këtë investim,veçanrisht nga atmosfera e frikëshme që ekziston nëshqipëri për investimet e huaja. Zoti Lumani deri tani është optimist,po vazhdon investimin dhe së shpejti pret të celebrojë biznesin, hapjen e fabrikës në shtëpinë e rrënjëve të tij.Zoti Lumani nuk lë jashtë vëmendjes pa vlerësuar mirëpritjen dhe mbështetjen që i ka dhënë dhe po i jep vazhdimishtë Bashkia e Qytetit të Maliqit dhe vet interesimin e kryebashkiakut Gëzim Topçiu. Para disa ditësh për arsye familjare unë u ndodha në qytetin e Korçës por vizitova edhe qytetin e Maliqit.Pata nderin dhe kënaqësinë që realizova një bised televizive me Kryebashkiakun Gëzim Topçiu dhe vizitova edhe punimet gjatë ndërtimit të Fabrikës Lumani,për të cilën po ju sjell një reportazh të shkurter informativ,por të gëzueshëm dhe të kënaqshëm nga vepra që Zoti Lumani po nderton në vëndlindje.Së shpejti do të kemi një intervistë me z.Lumani por për momentin i urojmë atij suksese dhe ju ftoj të ndjekim materialin e pregatitur me këtë rast.

Your Money Your Goals

by

Jeff Brindley/

How do you save for large purchases?  Are your savings in one big savings account waiting for you to decide what you should buy or maybe what you have to buy?  Are you setting goals and saving specifically for those goals?  Are you setting goals but not reaching those goals and having to supplement your purchases through another account or putting your purchases on a credit card?

There are as many saving and goal setting strategies as there are people.  We are all different.  I have learned over the years as a financial advisor that the people that are in the best shape financially save intentionally.  That is they set a specific goal for their savings and then set a plan in motion to reach that goal.  Each account has a purpose and they set aside a piece of their income every month, every week or every two weeks to save for that purpose.  Sound crazy?  Sound time consuming?  Sound impossible?  Well I am here to tell you that it really is none of those things.  With just a little bit of planning and goal setting you can do it.

Saving for large purchases can actually be freeing and help you relieve stress.  It starts with a goal in mind.  You may have heard the acronym that goals need to be SMART.  That is they need to be Specific, Measurable, Able to achieve, Relevant, and have a Timeline.  A few years back I noticed how the roof on my house was starting to look worn.  I realized that I would need a new roof in about two years.  That was my goal.  To save enough money to pay for a new roof in two years.  With that goal I had something Specific.  I also had a Timeline.  I also had a Relevant goal because if I didn’t replace my roof, in a few years I would start to have leaks and I didn’t want that.  The next thing I needed to determine is am I Able to achieve this goal.  So I found out how much the roof would cost in two years.  I divided that by 24 months and found out how much I would need to save every month to save that much in two years.  I looked at my budget and determined that yes, I had the capability to save that much every month.  So I was Able to achieve this goal over the next 24 months.  Finally I determined the goal is Measurable because I could measure every month if I was on track.  I knew the amount I needed to save every month and I could track that.  I had a SMART goal.  The last piece of achieving this goal was execution.  Every month when I was paid I had a listing in my calendar to transfer the monthly amount and put that amount into a separate account in my online bank.  This is important because I kept this amount separate from my emergency account and my monthly spending account so that I did not interfere with my goal of paying cash for my roof.

As you can see from this example.  Setting a SMART goal and executing it is very different from hoping I would have enough money to replace my roof when the time came.  I didn’t say, “Well, when the time comes I will have to find a way to pay for my roof.” Or, “Hopefully they will have financing available because I don’t have the money to pay for a roof right now.”  Instead I knew I would need a roof in a couple of years so I set a SMART goal and executed it to make it happen.  How do you think I felt when I had the cash available to pay for the roof and I didn’t have to finance it or scrounge up the money from my emergency fund or my retirement?  Well, it was stress free!  It felt great!

So what are your hopes, wants and dreams?  I had a want.  I wanted to replace my roof.  That’s not real exciting but it was something I needed to do.  What are your hopes, wants and dreams?  Maybe you are dreaming of a big vacation, or a new television, or new furniture, or a car?  Maybe it is something more serious.  Maybe you have a child on the way and you need to save for the anticipated medical bills, clothing and diapers?  Maybe it is the dream of owning a home?  Whatever it is for you, you need to try to anticipate the cost of these things and plan for them.  Check out the goal setting steps below.  This tool will help you envision the process.

Brainstorm list of hopes wants and dreamsSet SMART goal3)  Create an action plan4)  Determine weekly or monthly saving target

Once you have determined the weekly or monthly saving target you then need to execute it.  That is you need to save that amount into a separate account or envelope if you are saving the money at home.

You can use this strategy for any large purchase.  You can pay down credit card debt, you can save for a wedding, you can save for a car, or you can save for college.  Really the applications are endless.  The key is that you need to determine your priorities.  You should do this by brainstorming and then coming to an agreement if you have a spouse or significant other.

One last piece of advice.  Since these are long term goals things can change while you are saving for these goals.  Review these goals on a regular basis.  Together with your spouse or significant other if you have one.  If your circumstances have changed then you may need or want to change your goals. 

Saving for large goals shouldn’t be haphazard.  Take the time to plan for these goals and save accordingly.  This will put you in control instead of these things controlling you.  You will be very happy when the time comes to pay for a large purchase and you have the cash to do it!

Jeff Brindley is a financial advisor at RWS Financial Group.  He contributes his financial column Brindley’s Briefs to Gazeta Dielli every month.  You can reach him at 833.797.4636 X137 or via email at Jeff.B@RWSGroup.org.

Securities offered through Registered Representatives of Cambridge Investment Research, Inc. a broker-dealer, Member FINRA/SIPC. Jeffrey Brindley, Investment Advisor Representative, Cambridge Investment Research Advisors, Inc. a Registered Investment Advisor. RWS Financial Group is not affiliated with Cambridge Investment Research.

Kur vdekja merr krijues dhe atdhetarë të mirëfilltë

by

Vdekja e Dalip Grecës ishte e papritur dhe tronditëse për të gjithë ne që e kemi njohur, për lexuesit e gazetës më të vjetër shqiptare në SHBA, gazetës DIELLI, për të gjithë vatranët që e kanë njohur dhe kanë punuar me të,për të gjithë miqët e dashamirët gjithandej.Vdekja e Dalip Grecës ka krijuar atë boshllëkun e madh jo vetëm në mesin e anëtarëve të devotshëm të Federatës Pan Shqiptare Vatra, jo vetëm për lexuesit e gazetës Dielli, që nuk ndali botimin as gjatë kohës së pandemisë së Covid-19, por për të gjithë ata shqiptarë të shumtë që e kanë njohur, që kanë pi një kafe me të, që kanë ndërruar një bisedë me të, që kanë komunikuar për akëcilën vlerë kulturore me të. Vdekja e Dalip Grecës është humbje e madhe, jo vetëm për Vatrën, jo vetëm për gazetën Dielli, jo vetëm për shqiptarët e mërgatës më të madhe në SHBA, por për të gjithë shqiptarët që kanë pasur rastin ta njohin, ta lexojnë në shkrimet e tij të shumta, edhe për figurat me peshë kombëtare, sidomos për figurat nacionaliste nga mërgata shqiptare në Amerikë, si dhe të gjithë dashamirësit e kulturës kombëtare. Familjes se tij, Vatres dhe te gjithë atyre qe e njohën, ngushëllimet më të ndjeshme njerëzore për humbjen e anëtarit të vyeshëm dhe shumë të rëndësishëm! Gazetës Dielli, ngushëllimet më njerëzore për humbjen e drejtuesit të kahershëm dhe krijuesit të mirëfilltë të kulturës shqiptare!

Elez Osmani – Prishtinë