Ekonomi – Page 172 – Dielli

ÇAJ MALI, NË VEND TË KANABISIT

October 9, 2017 by dgreca

-Një përvojë nga Sinica e Devollit-/

Nga Fuat Memelli-Boston/

Në këtë shkrim, nuk e kam fjalën për zëvndësimin e pirjes së çajit me atë të kanabisit. Gjetkë dua të dal. E kam fjalën për mbjelljen e çajit nga fshatari Ferit Hysolli e famija e tij, në fshatin Sinicë të Devollit. Njeriu punëtor që është mësuar të rojë me djersën e ballit e në mënyrë të ligjëshme, e gjen rrugën.. Kështu e gjeti para dy vjetësh Feriti dhe bashkëshortja e tij, Liria, të ndihmuar edhe nga djali i tyre, Klodjan Hysolli. Ata nuk u morën si shumë fshatarë shqiptarë me kultivimin e kanabisit, por me atë të çajit, pasi deshën ta bëjnë gjumin të qetë. Një pjesë e mirë e tokave në Sinicë, për vështirësitë e terenit, për largimin e disa familjeve, për çmimin e lartë të karburantit, mbetën pa u punuar. Atëhere kjo familje gjeti një rrugë tjetër: atë të kultivimit të çajit. Një farë përvoje për kultivimin e kësaj bime në këtë zonë ekzistonte, pasi me nismën e specilistit të shquar, Kiço Çeku, kooperativa kishte mbjellë çaj për disa vjet në fshatin Dardhë, në toka të dobëta, të cilat sipas specialistit të mësipërm, janë të mira për çajin. Sigurisht tani në kushtet e reja të bujqësisë së privatizuar , këtë punë do ta bënin vetë dhe të ardhurat do t’i mernin po ata. Djali i tyre i cili jeton në Korçë, u lidh me një biznesmen grek. Që andej mori farën dhe këshillat e nevojëshme për kultivim. Për sigurimin e fidanave, farat i mbollën në farishte në filim të pranverës.. Pasi u rritën , në muajin maj i mbollën në tokat e tyre në vendin e quajtur Selisht që ndodhet në një lartësi prej rreth 1300 metra mbi nivelin e detit. Mbjelljen e bënë në rreshta të drejtë, në largësi 80 cm rreshti nga rreshti dhe 40 cm bima nga bima. Qëllimi ishte që bimët, jo vetëm të kishin hapësirën e nevojëshme por edhe të kultivoheshin. Nuk u përdor asnjë lloj plehu, me qëllim që bimet të ishin te pastra nga kimikate. Korja ishte një punë e madhe pasi korja do bëhej me dorë. Për këtë patën ndihmë nga njerzit e afërt. Tharja, e cila duhet bërë në hije, u krye në plevicë, por jo në kushte aq të mira. Për këtë arsye një pjesë e tij , duke qënë e ngjeshur, nuk u tha mirë, u dëmtua dhe nuk ia pranuan.

U kënaqën me prodhimin e vitit të parë, por jo sa duhet. Në pranverën e këtij viti ndërtuan një hangar për tharjen e tij, me ndarëse dhe rjeta teli. I shërbyen bimëve me frezime. Feriti, si ish traktorist me përvojë, përshtati një frezë dhe frezioi gjithë sipërfaqen. Bimët, të cilat ishin në vitin e dytë, dhanë një prodhim edhe më të madh. Korjen e bënë nga fundi i qershorit e fillimi i korrikut. Si një specialist i mire, Feriti na tregon se korjen e filluan në përputhje me teknologjinë, kur kishin çelur rreth 70 për qind e luleve. Për të përballuar mbledhjen (korjen) e çajit, morën 15 punëtorë më pagesë nga Mirasi, duke e përfunduar atë brenda 10 ditëve.Gjatë korjes bëhëj edhe pastrami nga barna të ndryshme si dhe nga dheu që mund të kishin bimët. Tharja sivjet u bë në hangar dhe cilësia ishte mjaft e mirë. Biznesmeni grek u kënaq. Edhe fitimi sivjet ishte më i madh, pasi u prodhuan 3 ton çaj i thatë, i cili u shit me 6000 lek ( të vjetra) kg.

Shëmbull i Feritit për kultivimin e çajit, u ndoq sivjet nga agronomi korçar, Vaskë Thimjo, që është dhëndër në Sinicë. Në tokat e njerëzve të tij të afërt, mbolli 20 dynymë çaj. Një shëmbull tjetër në Sinicë , është ai i Myzafer Memellit, për kultivimin e shafranit. Me ndihmën e djalit të tij, i cili jetonte në Itali, siguroi farën e nëvojëshme. Gjithashtu nga strukturat e Ministrisë së Bujqësisë, siguroi edhe dokumentacionin përkatës për importin e farave si dhe për tregëtimin në Itali. Ja , ky është modeli që na jep Sinica: të ardhura me punë të nderëshme! Përvoja e Sinicës për mbjelljen e çajit , shafranit si dhe e fermerëve të tjerë në Shqipëri që kultivojnë bimë medicinale që sjellin mjaft të ardhura, duhet përhapur e mbështetur nga qeveria shqiptare dhe dhe vartësja e saj, Ministria e Bujqësisë. Kjo mbshtetje duhet të fillojë pa vonesë, duke nisur qysh nga fillimi i vitit që vjen. Kjo rrugë si dhe të tjera dobiprurëse e të ligjëshme, do bëjnë që jo vetëm me policë, por edhe me modele të tilla, etj, si dhe me mbështetje nëpërmjet projektesh, do t’i pritet rruga kanabisit në Shqipëri. Për këtë ndoshta nuk mjafton vetëm mbështetja nga qeveria shqiptare, por t’i kërkohen fonde edhe BE-së, e cila e njeh mirë problemin e kanabizimit të Shqipërisë dhe besoj se do ta zgjidhë ca qesen, të cilën deri tani e ka patur të shtërnguar.

Buxheti prej mbi dy miliardë euro, në pikëpyetje

October 5, 2017 by dgreca

Nga Luljeta Krasniqi Veseli//Realizimi i buxhetit të Kosovës prej mbi dy miliardë euro për vitin 2018, vihet në pikëpyetje nga përfaqësues të bizneseve në vend. Sipas tyre, nuk janë bërë hapa të duhur nga autoritetet që t’i mundësonin shtetit një buxhet të tillë.Përveç tjerash, ata thonë, se agjenda politike ka ngufatur edhe objektivat për një buxhet prej mbi dy miliardë euro.Ministri i Financave në Qeverinë e Kosovës, Bedri Hamza në një intervistë dhënë Radios Evropa e Lirë kishte paralajmëruar se Kosova do të ketë një buxhet prej mbi dy miliardë euro në vitin 2018.“Vlera e buxhetit do të jetë mbi dy miliardë euro, bazuar në burime të qëndrueshme. Sa u përket projeksioneve ne do të jemi të kujdesshëm që të jenë në përputhje me nivelin e rritjes ekonomike dhe normalisht për ndonjë pikë të përqindjes do të jetë më i lartë”, pati deklaruar Hamza.

Megjithatë, kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës, Safet Gërxhaliu thotë për Radion Evropa e Lirë se një buxhet i tillë mund të realizohet, por jo në këto rrethana kur Parlamenti është në formën teknike, kur është një Qeveri e ri apo kur është cenuar, siç thotë ai, partneriteti me mekanizmat ndërkombëtarë.

“Dua të besoj që të arrihet një buxhet i tillë, por në këto rrethana e kam frikën se do të jetë shumë e vështirë dhe do të jetë prapë një barrë që do të godet drejtpërsëdrejti sektorin privat. Kur kësaj i shtohet edhe fakti i prolongimit të paargumentuar të fillimit të zbatimit të pakos fiskale 2, atëherë mbetet për t’u dëshiruar, por vështirë për t’u realizuar”, thotë Gërxhaliu.

Derisa, buxhetin prej dy miliardë euro institucionet e Kosovës e kanë bazuar në fuqinë e sektorit privat, sipas Gërxhaliut, ky sektor duhet të ketë mbështetje.

Për të mbështetur këtë sektor, Gërxhaliu thotë se është e nevojshme miratimi i Ligjit për tregti të brendshme, Ligji anti-damping dhe Ligji për mbrojtjen e produkteve vendore.

“Buxheti pritet të grumbullohet nga Doganat dhe Administrata Tatimore e Kosovës, e që do të jetë një barrë për sektorin privat, por dua të besoj që nëse mendohet që të rritet buxheti, institucionet duhet të bëjnë më tepër të mbështet sektorin privat dhe ajo çka kërkon sektori privat është të këtë barazi si vendet e rajonit dhe mbi të gjitha të ketë mbrojtje”, thotë Gërxhaliu.

Buxhetin prej mbi dy miliardë euro, sipas drejtorit ekzekutiv të Odës Ekonomike Amerikane, Arian Zeka e pamundëson edhe niveli i lartë i ekonomisë jo formale.

Ai thotë se autoritetet e Kosovës nuk janë treguar efektive në luftimin e ekonomisë në të zezë.

“Nëse institucionet përgjegjëse arrijnë të tregojnë veprime më konkrete në luftimin e ekonomisë joformale, e cila është në shifra alarmante për vendi realizmi i një buxheti të tillë nuk do të duhej të ishte problematik. Megjithatë, me veprimet e treguar me nga ana e institucioneve në të kaluarën në luftimin e ekonomisë joformale, që kanë qenë veprime të mangëta, kjo mund të na bëjë që të jemi pesimist në lidhje me realizmin e një buxheti prej dy miliardë euro”, thotë Zeka.

Sa i përket ekonomisë joformale, zyrtarë qeveritarë në vazhdimësi kishin paralajmëruar luftë të pakompromis kundër kësaj dukurie. Ata kishin deklaruar se si pasojë e ekonomisë joligjore janë miliona euro në vit, të cilat nuk arkëtohen në arkën e shtetit.

Ndërkohë, raportet e ndryshme vendore dhe ndërkombëtare kishin vënë në pah se evazioni fiskal në Kosovë arrin në mbi 30 për qind.

Buxheti i Kosovës edhe në vitin 2017, kishte shifrën e mbi dy miliardë eurove, e i cili ishte më i larti që nga paslufta në Kosovë.

Kosovë-BE, Lançohet Programi për Reforma Ekonomike

October 4, 2017 by dgreca

-Drejtori i Përgjithshëm për Fqinjësi dhe Negociata për Zgjerim i Komisionit Evropian, Christian Danielsson, viziton Kosovën/-Danielsson: Programi i Reformave Ekonomike duhet të stimulojë zhvillimin ekonomik në Kosovë, për të krijuar vende të punës. Programi do të ndihmoj në dizajnin e politikave më kredibile ekonomike dhe në këtë mënyrë të përmirësojë jetën e popullatës dhe aspiratat drejt BE-së/ 1 Takimi europian

-Kryeministri Haradinaj: Programi për Reforma Ekonomike, edhe një hap i Kosovës drejt BE-së/
-Kryeparlamentari Veseli: 70.5 mln euro të IPA-s, ndihmesë e madhe për Kosovën/PRISHTINË, 4 Tetor 2017-Gazeta DIELLI-Behlul Jashari/ Drejtori i Përgjithshëm për Fqinjësi dhe Negociata për Zgjerim i Komisionit Evropian, Christian Danielsson, sot dhe nesër viziton Kosovën për të lançuar Programin për Reforma Ekonomike.Sipas axhendës, Danielsson takoi në Prishtinë Kryetarin e Kuvendit, Kadri Veseli, Kryeministrin Ramush Haradinaj dhe përfaqësues tjerë të qeverisë, liderë politikë dhe akterë tjerë. Kryeministri Ramush Haradinaj së bashku me Drejtorin e Përgjithshëm për Fqinjësi dhe Negociata për Zgjerim të Komisionit Evropian, Christian Danielsson, bënë lançimin zyrtar të Programit për Reforma Ekonomike.

Në 27 janar qeveria kosovare ka miratuar Programin për Reforma në Ekonomi 2017, i cili, si u theksua “është i përfshirë në dialogun e strukturuar mbi qeverisjen ekonomike si pjesë e bashkëpunimit institucional në mes të Kosovës dhe Bashkimit Evropian, është bazë e dialogut dhe është hera e tretë që qeveria dorëzon azhurnimin e këtij dokumenti në Komisionin Evropian”.

HARADINAJ: PROGRAMI PËR REFORMA EKONOMIKE, EDHE NJË HAP I KOSOVËS DREJT BE-së

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, priti në takim Drejtorin e Përgjithshëm për Fqinjësi dhe Negociata për Zgjerim i Komisionit Evropian, Christian Danielsson, me të cilin bisedoi për Axhendën e Reformave Evropiane, me theks të veçantë për Programin për Reforma Ekonomike.Fillimisht kryeministri Ramush Haradinaj ka zhvilluar një takim të veçantë në të cilin kanë biseduar për angazhimin e Qeverisë së Kosovës në Agjendën e Reformave Evropiane dhe mbështetjen e këtij procesi nga Brukseli.Pas takimit, kryeministri Haradinaj dhe Christian Danielsson morën pjesë bashkërisht në një takim për lançimin zyrtar të Programit për Reforma Ekonomike, ku të pranishëm ishin edhe ministra të Qeverisë së Kosovës, përfaqësues të BE-së dhe përfaqësues nga shoqëria civile.Kryeministri Haradinaj tha se Qeveria e re do të jetë e fokusuar për zbatim të axhendës evropiane, të MSA-së, dhe të axhendës së reformave.“E mirëpresim vizitën e sotme, ashtu siç e mirëpresim ndihmën e përhershme të znj. Nataliya Apostolova dhe ekipit së saj në Prishtinë. Reformat evropiane në Kosovë duhet jo vetëm t’i përvetësojmë por edhe të përshpejtojmë procesin në këto reforma. Duhet t’i identifikojmë resurset e nevojshme dhe njëkohësisht të mund të konfirmojmë kapacitetin tonë që marrëdhëniet me Komisionin Evropian dhe roli ynë si partner në këto marrëdhënie bilaterale të jetë ai që pritet nga ne”, theksoi kryeministri Haradinaj.Kryeministri tha se Qeveria, në përvetësim të axhendës së reformës evropiane që është e negociuar dhe e dakorduar, është e gatshme që të lançojë edhe programin e reformave ekonomike për vitin që vjen dhe të merr përgjegjësitë për implementimin e këtij programi.
Kryeministri Haradinaj falënderoi Danielsson për përkushtimin që BE-ja ka për Kosovën që shpreh edhe perspektivën e Kosovës drejt BE-së. Kryeministri gjithashtu ka theksuar se Programi për Reforma Ekonomike nuk është përgjegjësi vetëm e Qeverisë, por edhe e shoqërisë civile, e partive politike dhe e të gjitha bashkësive dhe komuniteteve në Kosovë.
“Zotohem për një proces gjithëpërfshirës për këtë axhendë në tërësi, por me theks të veçantë për Programin për Reforma Ekonomike”, tha kryeministri Haradinaj, duke premtuar se do t’i kushtoj kohë dhe energji dhe krejt fokusimin e nevojshëm që Programi për Reformën Ekonomike, ashtu si po lançohet, të jetë detyrë prioritare për Qeverinë e vendit.Drejtori i Përgjithshëm për Fqinjësi dhe Negociata për Zgjerim i Komisionit Evropian, Christian Danielsson ka theksuar nevojën që shtetet e Ballkani Perëndimor duhet t’i bëjnë reformat e duhura në sundim të ligjit dhe në ekonomi. “Programi i Reformave Ekonomike duhet të stimulojë zhvillimin ekonomik në Kosovë, për të krijuar vende të punës. Programi do të ndihmoj në dizajnin e politikave më kredibile ekonomike dhe në këtë mënyrë të përmirësojë jetën e popullatës dhe aspiratat drejt BE-së”, ka vlerësuar Danielsson.Pas lançimit, kryeministri Haradinaj së bashku me Drejtorin Danielsson, kanë mbajtur konferencë të përbashkët për shtyp. Kryeministri Haradinaj ka vlerësuar miratimin e Marrëveshjes së Instrumentit të Para Anëtarësimit, sot në Kuvendin e Kosovës, duke theksuar se kjo marrëveshje dëshmon përkushtimin e BE-së për qytetarët e Kosovës, për përmirësimin e jetës, ashtu sikurse është edhe qëllimi i këtyre reformave. Nga kjo Marrëveshje, Republika e Kosovës do të përfitoj rreth 70 milionë euro.

VESELI: 70.5 MLN EURO TË IPA, NDIHMESË E MADHE PËR KOSOVËN

Kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Kadri Veseli, priti sot në takim Drejtorin e Përgjithshëm për Fqinjësi dhe Negociata për Zgjerim të Komisionit Evropian, Christian Danielsson, me të cilën diskutoi për agjendën evropiane të Kosovës dhe mbështetjen që Bashkimi Evropian po i jep Kosovës në këtë proces.Kryeparlamentari Veseli tha se Bashkimi Evropian mbetet prioritet strategjik i Republikës së Kosovës. Ai tha se qytetarët e Kosovës janë evropianë dhe përpjekjet integruese të institucioneve të vendit do të vazhdojnë pareshtur.“Kemi shumë sfida, por si institucione të Republikës së Kosovës jemi të vendosur të ecim përpara në procesin e reformave”, theksoi Veseli. Ai shtoi se fondet e IPA-s, në vlerë mbi 70 milionë euro, do jenë të fokusuara në inovacion, sistem të drejtësisë, arsim e në fusha të tjera dhe do të jenë një ndihmesë e madhe për Kosovën në proceset e saj zhvillimore dhe euro-integruese.Veseli u shpreh i bindur se Kuvendi do të miratojë projektligjin për ratifikimin e kësaj marrëveshejeje, duke i hapur rrugë funksionalizimin të kësaj mbështetjeje.Kreu i Kuvendit tha se Kosova është krenare që e ka BE-në në krah dhe bashkë me të do të ecë drejt rrugës së integrimit.Drejtori i Përgjithshëm për Fqinjësi dhe Negociata për Zgjerim të Komisionit Evropian, Danielsson, nga ana e tij, tha se Bashkimi Evropian do të vazhdojë të qëndrojë pranë Kosovës dhe njerëzve të saj. Danielsson tha se mbështetja e BE-së për Kosovën do të jetë konkrete, nëpërmjet fondeve, të cilat do të ndihmojnë në zhvillimin e saj.

Kosovë-Kryeministri Haradinaj, letër ministrave për Trepçën

October 2, 2017 by dgreca

-Kërkohen veprime të shpejta dhe konkrete rreth zbatimit të Ligjit për Trepçën si dhe adresimin e kërkesave tjera të minatorëve/

PRISHTINË, 2 Tetor 2017-Gazeta DIELLI/ Kryeministri i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj u ka shkruar letra tre ministrave të Qeverisë që ai drejton, nga të cilët kërkon që të përfshihen me veprime të shpejta dhe konkrete rreth zbatimit të Ligjit për Trepçën si dhe adresimin e kërkesave tjera të minatorëve të Trepçës.Në letrën e Kryeministrit Haradinaj për ministrin e Zhvillimit Ekonomik, Valdrin Lluka, atij i kërkohet të shqyrtojë kërkesat e natyrës ligjore të parashtruara nga Ahmet Tmava, menaxher i Ndërmarrjes Trepça:

– Të miratohet Statuti i Trepça SH.A. duke u bazuar në nenin 6 të Ligjit nr.05/L-120 për Trepçën; Të bëhet regjistrimi Trepça SH.A në Agjencinë e Regjistrimit të Bizneseve (MTI) duke u

bazuar në nenin 7 të Ligjit nr.05/L-120 për Trepçën; Gjithashtu MZHE bazuar në nenin 7 të Ligjit të lartcekur të bëjë regjistrimin e njësive banesore Trepça SH.A. të cekura në nenin 2, paragrafet 2.1, 2.2 dhe 2.3 të këtij Ligji; Bazuar në nenin 3 paragrafi 3.1, 3.2 dhe 3.3 të Ligjit dhe arsyeshmërinë ekonomike dhe financiare, të formohen edhe njësitë e parapara në këtë dispozitë.
Ndërsa nga ministri, Skender Reçica, ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale, Kryeministri, në bazë të vlerësimeve të Tmavës kërkon që:

– Të sigurohet baza juridike për dhënien e pensioneve me 70% nga paga e punëtorëve, ashtu siç janë pensionet në disa institucione në Republikën e Kosovës;

– Të sigurohet baza juridike për pranimin e stazhit të punës për vitet 1990-1999; – Punësimi i të rinjve, dhe Zbatimi i Marrëveshjes së Përgjithshme Kolektive të Kosovës.
Dhe së fundi në letrën dërguar ministrit, Bedri Hamza, ministria e Financave, Kryeministri Haradinaj i kërkon atij që:- Duke u bazuar në Ligjin mbi faljen e Borxheve Publike nr.05/0119, Ndërmarrja Trepça si Shoqëri Aksionare i është drejtuar Komisionit Qeveritar për përfshirje në falje të borxheve të saj të krijuara në kohën e UNMIK-ut./b.j/

QEVERIA E KOSOVES DHE BIZNESET NGA DIASPORA

October 1, 2017 by dgreca

1 qeveria Kryeministri i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, priti në takim bizneset kosovare-gjermane nga diaspora në kuadër të Odës Ekonomike Gjermane-Kosovare. Takimin e nderoi me pjesëmarrjen e tij ambasadori gjerman, Christian Heldt.Kryeministri Haradinaj theksoi se qeverisja nën drejtimin e tij do të fokusohet në hapjen e bizneseve të reja dhe krijimin e vendeve të reja të punës, duke shtuar mundësinë e përfshirjes së tyre sa më të madhe në politikë bërje.Nga përfaqësuesit e bizneseve të diasporës, kryeministri Haradinaj kërkoi që të jenë konkretë në kërkesat e tyre, në mënyrë që Qeveria e Kosovës, të marrë parasysh sfidat me të cilat ballafaqohen.

Ministri i Financave, Bedri Hamza tha se çdo investitorë i jashtëm është i mirëpritur dhe do të ketë angazhime konkrete lidhur me përkrahjen e bizneseve, përmes përmirësimit të politikave fiskale dhe lehtësirave tjera të cilat gjithmonë do të jenë në favor të bizneseve dhe investitorëve potencialë.

Nga ana e tyre, përfaqësues të komunitetit të biznesit nga diaspora shprehën besimin në vullnetin e kryeministrit për të bërë atë që ata e shohin si interes, në të mirë të zhvillimit ekonomik dhe hapjes së vendeve të punës.

Nora Hasani, drejtoreshë menaxhuese në Odën Ekonomike Gjermane-Kosovare, theksoi nevojën e një takimi të bizneseve të diasporës me ato kosovare dhe nevojën e kthimit të besimit të investitorëve që të investojnë në Kosovë. Ajo tha se sundimi i ligjit dhe zbatimi i kontratave është qenësore për investitorët e huaj, duke potencuar se ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme duhet dhënë rëndësi të veçantë.Kryetari i Unionit të bizneseve shqiptare në Gjermani, Nazmi Viqa tha se nevojitet zbatimi i ligjit, infrastrukturë e duhur, në mënyrë që të kontribuohet për vendin dhe mirëqenien për të gjithë qytetarët.Fadil Hoxha, president i Bordit të Odës Ekonomike Gjermane-Kosovare, shprehu besimin në kryeministrin Haradinaj dhe në Qeverinë e Kosovës, duke vlerësuar se Kosova ka resurse të mjaftueshme humane për rritje dhe zhvillim të qëndrueshëm ekonomik.