Jemi shumë krenarë që një nga anëtarët tanë të nderuar po kandidon krah për krah me emra të shquar të politikës italiane dhe evropiane si Emma Bonino dhe Matteo Renzi – në Parlamentin Europian.

Marco mishëron vlerat dhe aspiratat evropiane të shqiptarëve, si dhe kontributin e tyre në familjen evropiane. Me përvojën e tij të gjerë si një sipërmarrës shumë i suksesshëm, ai vazhdimisht ka dëshmuar një përkushtim të thellë në mbështetje dhe përparim të kushteve socio-ekonomike të bashkatdhetarëve të tij të dashur në Luginën e Preshevës.

Këshilli i Ambasadorëve Shqiptarë i bën thirrje të gjithëve, veçanërisht shqiptarëve që jetojnë në verilindje të Italisë, të mbështesin kandidaturën e tij për një të ardhme më të mirë për ta dhe fëmijët e tyre.

Ne besojmë fort se zëri i tij në Bruksel do t’i shërbejë më tej integrimit të shqiptarëve në Itali dhe në mbarë Evropën.

https://albanianambassadors.al/council-of-albanian…

https://albanianambassadors.al/…/keshilli-i…

Prof. Dr. Frashër Demaj/

“Nëse unë nuk jam gjallë, le ta gëzojnë të tjerët” – Salih Çekaj, Stuttgart, 30.11.1997.

Trajtimi i figurave dhe i personaliteteve të rëndësishme që lanë gjurmë në histori është një punë komplekse dhe shumëdimensionale që kërkon përkushtim të veçantë, sidomos në fazat e hulumtimit dhe të grumbullimit të materialit arkivor që duhet vjelë në arkiva shtetërorë, komunalë, publikë dhe privatë që përmbajnë fakte dhe informacione të ndryshme për temën e trajtimit.

Përveç përkushtimit në fazën e hulumtimit, të trajtimit dhe të mbarështrimit të materialit, vështirësi në vete paraqet edhe mungesa e literaturës relevante që do të lehtësonte punën kërkimore shkencore dhe do të ndihmonte në arritjen e rezultateve finale me rastin e botimit të studimit. Vështirësitë shtohen edhe më shumë kur pas shumë ditësh kërkimi dhe pas shfletimit të shumë fondeve dhe të qindra e mijëra dokumenteve, nuk arrin ta gjesh asnjë dokument relevant për temën e trajtimit shkencor dhe, në rastin konkret, edhe të pamundësohet qasja në dokumente “të padeklasifikuara”, të cilat me ligjet në fuqi janë dokumente nën sanksione, në pamundësi shfrytëzimi nga studiuesit.

Në studimet e kësaj natyre të studimit, rëndësi të posaçme ka edhe distanca kohore historike, që është një faktor përcaktues që eliminon rrezikun e rrëshqitjes në subjektivizëm, sidomos kur për objekt studimi kemi vënë personalitete publike dhe luftëtarë të shquar që u vranë për kauzën e lirisë, të pavarësisë dhe të demokracisë shtetërore e kombëtare. Megjithatë, periudha mbi njëzetvjeçare mund të konsiderohet e mjaftueshme për të bërë një studim me bazë shkencore dhe të bazuar në dokumente arkivore, jashtë ndikimit të kohës dhe të emocioneve që kanë njerëzit, sidomos kur autori është i detyruar të kërkojë të vërtetën historike përmes intervistave dhe deklarimeve, që në periudhën moderne zënë vend në shkencën e historisë si “histori orale”, narrativa e së cilës krijohet nga kujtimet e njerëzve bashkëkohanikë dhe bashkëveprimtarë. Natyrisht, intervistat dhe narracioni i akterëve dhe i bashkëkohanikëve duhet marrë me rezervë, duhet krahasuar me argumente të tjera dhe, mbi të gjitha, kërkohet eksperienca e autorit që merr në shqyrtim çështje të caktuara për të nxjerrë në sipërfaqe dhe për të argumentuar çështje të panjohura më parë, pa pretenduar të vërë monopol mbi të vërtetën historike.

Prandaj, duke u bazuar në parimet shkencore të historisë dhe duke përdorur metodat e nevojshme të kërkimit shkencor, është trajtuar nga aspekti shumëdimensional figura komplekse prej juristi, politikani, aktivisti kombëtar dhe komandanti të luftës së UÇK-së të një personaliteti të shquar, siç ishte Salih Çekaj.

Figura poliedrike dhe roli i tij në periudhën e suprimimit të autonomisë së Kosovës, rezistencës aktive paqësore, iniciativës për hartimin e Statutit të Komunës së Deçanit bazuar në Kushtetutën e Kaçanikut, udhëheqjes së grupeve të rekrutëve shqiptarë për ushtrime ushtarake në Shqipëri në vitin 1991, ku bënin pjesë personalitete të shquara tashmë, heronj si: Adem Jashari, Zahir Pajaziti etj., aksionet guerile ndër të parat në Kosovë gjatë periudhës 1991-1999, aktiviteti politik e human në Gjermani në kuadër të LDK-së, mobilizimi i shqiptarëve në diasporë për të ardhur në luftë në Kosovë, lufta në Koshare dhe rënia e Salih Çekajt për lirinë e Kosovës kërkojnë një përkushtim të veçantë dhe vështrim të thellë historik.

Studimi “ Salih Çekaj- veprimtaria politike dhe ushtarake” është një përkushtim i veçantë dhe hulumtim disavjeçar. Gjatë përgatitjes së studimit janë përdorur metodat bashkëkohore kërkimore-shkencore dhe njohuritë profesionale e shkencore. Janë përdorur metoda nga më të ndryshmet, duke përfshirë ato empirike, historike, analitike, arkivistike, krahasuese, statistikore e deri te sinteza. Po ashtu është bërë një vështrim kritik për ngjarje të ndryshme, duke i trajtuar ato si një tërësi të veprimit politiko-diplomatik dhe ushtarak, të cilat, vetëm së bashku paraqesin vlerë të mirëfilltë kombëtare. Këtë bashkëveprim, në fillim të një juristi, politikani e më pas të një ushtaraku qe luftoi dhe ra për atdhe, e gjejmë tek pikëtakohet te figura dhe personaliteti me përmasa gjithëkombëtare, pra të heroi i Kosovës, Salih Çekaj.

Që studimi të dalë sa më i plotë janë mbledhur fakte, intervista nga familjarë, bashkëpunëtorë, bashkëkohanikë, veprimtarë, ushtarakë, politikanë dhe të tjerë, që e kanë njohur dhe kanë bashkëpunuar me Salih Çekajn. Janë realizuar hulumtime në arkiva të ndryshëm, si: Arkivi Qendror Shtetëror, Agjencioni Shtetëror i Arkivave të Kosovës, Arkivi i Institutit të Historisë në Prishtinë, Arkivi i Forcave të Armatosura të Republikës së Shqipërisë, Arkivi i Ministrisë së Punëve të Brendshme i Republikës së Shqipërisë, Arkivi i Lidhjes së Historianëve të Kosovës-Dega në Deçan, Arkivi privat i familjes Çekaj, pjesërisht edhe dokumente nga Arkivi i LDK-së në Gjermani, mirëpo, për fat të keq, ky arkiv, për shkak të problemeve të brendshme të degës së LDK-së në Gjermani, nuk ka qenë i hapur për shfrytëzim. Gjithashtu janë shfrytëzuar edhe videoincizime të plota të aktiviteteve politike dhe ushtarake të Salih Çekajt nga koha e veprimtarisë së tij në Gjermani dhe në betejat e luftës në Kosovë. Është shfrytëzuar edhe ndonjë artikull shkencor dhe publicistik me temë Salih Çekajn si dhe literaturë e paktë, që trajton drejtpërdrejt ose tërthorazi jetën dhe veprimtarinë politike dhe ushtarake të Salih Çekajt. Një nga materialet më të çmuara që është shfrytëzuar është edhe ditari i Salihut (edhe pse i dëmtuar), në të cilin vetë ai kishte mbajtur shënime të rëndësishme për kohën e luftës.

Monografia është e sistemuar në dhjetë kapituj të ndarë në tituj dhe nëntituj dhe brenda përmbajtjes përfshihen ngjarjet më të rëndësishme të ndërlidhura drejtpërdrejt dhe tërthorazi me familjen, fëmijërinë, rininë, aspektet profesionale, politike dhe ushtarake deri në rënien e Salih Çekajt në Luftën e Kosharës me 19 prill 1999.

Ambasador Sylë Ukshini/

Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë konstatoi në vitin 2007 se Serbia nuk ishte përgjegjëse për aktin e as bashkëpunëtore, por deklaroi se ajo nuk bëri asgjë për ta parandaluar atë. Për shpëtimin e Serbisë nga përgjegjësia, një rol vendimtar ka pasur marrëveshja e prokurores së Tribunalit të Hagës, Carla del Ponte, dhe e autoriteteve të Serbisë në vitin 2003. Ndërsa, sot, votimi i Rezolutës – për të cilën 84 shtete votuan për, 19 ishin kundër e 68 abstenuan, e që 11 korrikun e shpall Ditë Ndërkombëtare të Përkujtimit të Gjenocidit në Srebrenicë – paraqet fitoren më të madhe kundër doktrinës serbomadhe. Ndërsa Hungaria e Orbanit, vendi i vetëm i Bashkimit Evropian që votoi kundër Rezolutës, ndoqi rrugën më të turpshme të cilën do të duhet shumë punë dhe mund për ta pastruar

Miratimi i Rezolutës nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara për shpalljen e 11 korrikut si Ditë Ndërkombëtare të Përkujtimit të Viktimave të Gjenocidit në Srebrenicë paraqet një fitore të madhe të viktimave civile boshnjake në Bosnjë-Hercegovinë dhe i jep shtytje të fuqishme përfundimit të procesit të gjetjes dhe identifikimit të viktimave të mbetura të gjenocidit në Srebrenicë dhe varrimin e dinjitetshëm të tyre. Në këtë kontekst, kjo rezolutë i inkurajon përpjekjet për ndjekjen e vazhdueshme të atyre autorëve të gjenocidit në Srebrenicë që nuk janë përballur ende me drejtësinë. Si e tillë, kjo rezolutë është një thirrje për të gjitha shtetet që t’iu përmbahen plotësisht detyrimeve të tyre, sipas Konventës për Parandalimin dhe Ndëshkimin e Krimit të Gjenocidit dhe të drejtës ndërkombëtare zakonore për parandalimin dhe ndëshkimin e gjenocidit, duke i pasur parasysh vendimet përkatëse të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë. Në këtë kuptim, pas vitit 2003, kur Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara e miratoi një rezolutë të ngjashme, e cila e shpalli 7 prillin si Ditë Ndërkombëtare të Reflektimit mbi Gjenocidin në Ruandë, 23 maji i vitit 2024 paraqet një fitore të madhe në procesin e përballjes me të vërtetën dhe me krimet për udhëheqësit e ardhshëm të Serbisë dhe Republikës Serbe të Bosnjë-Hercegovinës.

Edhe pse kjo rezolutë nuk ishte e drejtuar ndaj Serbisë, anëtare e OKB-së, presidenti serb Vuçiq prej shumë javësh kishte zhvilluar një fushatë lobimi kundër miratimit të saj. Me faktin se kjo rezolutë i shënjestron vetëm autorët e gjenocidit, retorika e Vuçiqit në fakt tregon se ai po i mbron veten dhe politikën ku ai ka bërë pjesë përgjatë viteve ‘90. Atëbotë ai ishte ministër i Informacionit në Qeverinë e Milosheviqit dhe ishte pjesë e Partisë Radiakle Serbe, e cila shprehte hapur ambiciet për një “Serbi të Madhe”.

“Ju vrisni një serb dhe ne do t’i vrasim 100 myslimanë”, ishte thënia e tij famëkeqe, disa ditë pas masakrës së Srebrenicës. Jo rastësisht, Vuçiqi ka normalizuar të gjithë kriminelët e dënuar në Hagë për krimet e bëra në Kosovë, Kroaci dhe Bosnjë-Hercegovinë. Në fakt, politika që e ndjek Vuçiqi sot, por edhe Dodiku, është e njëjtë me atë të Millosheviqit dhe të Radovan Karaxhiqit, i dënuar me burgim të përjetshëm për gjenocidin në Srebrenicë. Natyrisht, kjo politikë nuk e ka fuqinë e njëjtë, sepse popujt e rajonit nuk janë në vitet ‘90, të paarmatosur përballë një Serbie që kishte përvetësuar krejt arsenalin ushtarak të Jugosllavisë së dikurshme, por në aspektin narrativ dhe ideologjik, bëhet fjalë për politika identike. Po ashtu, nuk mund të merren seriozisht as kërcënimet e Vuçiqit dhe të Dodikut për destabilizim të rajonit, pasi tani jemi në rrethana të tjera gjeopolitike, pas luftës në Ukrainë dhe agresionit ushtarak në Banjskë të Kosovës, kur NATO-ja ka rritur praninë e saj ushtarake si në Kosovë, ashtu edhe në Bosnjë-Hercegovinë.

Në këtë kontekst, votimi i Rezolutën për Srebrenicën në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së nuk do të ketë asnjë ndikim në marrëdhëniet mes vendeve në rajon dhe as në qëndrueshmërinë e rajonit në përgjithësi. Problemi është se Serbisë i shkakton dhimbje të fortë pranimi i së vërtetës dhe dështimi i saj për ta përmbysur me gënjeshtra narracionin për atë çfarë ka ndodhur në Bosnjë-Hercegovinë dhe Kosovë. Tani është e qartë se nuk mund të ecet përpara pa pranimin e të vërtetës dhe të krimeve të luftës. Por, kjo sigurisht nuk mund të pritet as nga Vuçiqi dhe as nga Dodiku, të cilët paraqesin mbetjet më kontaminuese në rajon të regjimit të Milosheviqit.

Sikur elita politike dhe intelektuale në Serbi të ishte e interesuar për të ardhmen e Serbisë dhe për fqinjësi të mirë me popujt e rajonit, ajo nuk do të turpërohej duke lobuar kundër rezolutës së OKB-së, që e shpall 11 korrikun Ditë Ndërkombëtare të Përkujtimit të Gjenocidit në Srebrenicë. Për më tepër, kjo sjelle e Vuçiqit është e turpshme, sepse rezoluta bën thirrje edhe për “dënimin pa rezerva të çdo mohimi të gjenocidit në Srebrenicë, si dhe të veprimeve që i madhërojnë të dënuarit për krime lufte, përfshirë edhe ata që janë përgjegjës për gjenocidin”.

Në të gjitha librat e historisë dhe në memorien e njerëzimit, pas Holokaustit dhe pas Rezolutës të vitit 2003 mbi gjenocidin në Ruandë, kjo rezolutë e 23 majit 2024 do të jetë dëshmia më e fortë e fillimisht të dënimin ndërkombëtar të doktrinës serbe, e cila ishte projektuar nga Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Serbisë dhe e ndjekur nga Milosheviqi, Karaxhiqi, Mlladiqi, Shesheli dhe Vuçiqi.

Ky reagim tregon se Vuçiqi frikësohet se një ditë drejtësia ndërkombëtare do të trokasë në dyert e tij, kur ai të mos jetë më president i Serbisë. Ai po ashtu frikësohet se një rezolutë e tillë mund t’i fuqizojë ambiciet e Kosovës dhe të Kroacisë për të ndjekur hapat e boshnjakëve të Bosnjë për ta akuzuar për gjenocid, edhe pse Milosheviqi përmes taktikave të stërzgjatjes së procesit dhe sjelljet destruktive të prokurores së atëhershëm të Tribunalit të Hagës për krimet e luftës në Ish-Jugosllavi, Carla del Ponte, ia doli të mos e merrte verdiktin final, ndërsa Serbia t’i shpëtonte akuzës nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë për Gjenocid në Srebenicë.

Përgjegjësia e Carla del Pontes

Carla del Ponte dhe Tribunali i Hagës, edhe pse kanë kontributet e tyre për përndjekjen e kriminelëve të luftës, kanë edhe përgjegjësinë e pamohueshme sepse kanë ndihmuar edhe në relativizimin e krimeve serbe në Kosovë, Bosnjë-Hercegovinë, si dhe në Kroaci. Sidomos Del Ponte është dalluar në këtë drejtim, duke shkelur pavarësinë dhe mandatin e Tribunalit të Hagës. Në vitin 2003 bëri marrëveshje të fshehtë me Beogradin për fshehjen e dokumenteve të arkivit të Këshillit Suprem të Mbrojtjes (KSM) në Beograd dhe krijimin e pamundësisë për qasje publike nga Bosnja, Kroacia dhe GJND-ja ndaj padisë eventuale për gjenocid kundër Serbisë.

Kjo marrëveshje ishte firmosur nga ministri i atëhershëm i Jashtëm i Serbisë, Goran Svilanoviqit dhe gjykatësit e Hagës (2003), me qëllim që të shmanget mundësia e dënimit të Serbisë për gjenocid në luftën e Bosnjës dhe të Kroacisë. Ky ishte kompromisi më brutal i drejtësisë ndërkombëtare me drejtësinë dhe një padrejtësi e madhe për të gjitha viktimat e agresionit shtetëror serb. Nuk është rastësi se edhe në gjykimin kundër Milosheviqit, edhe në rastin e Kosovës u hesht çështja e ekzistimit të planit serb për shfarosjen dhe dëbimin e shqiptarëve më 1998-99, i njohur me emrin e koduar “Plani Patkoi”.

Bashkësia ndërkombëtare dukej se ishte mjaftuar vetëm me rrëzimin e Milosheviqit dhe nuk ishte shumë e interesuar për adresimin e përgjegjësisë për të gjitha krimet dhe luftërat në territorin e ish-Jugosllavisë. Prandaj, edhe pasi që Milosheviqi ishte ekstraduar në Tribunalin e Hagës për shkak të aktakuzës për krime të luftës, lidershipi i ri serb, i cilësuar kudo në Perëndim si lidership me “orientim evropian”, pareshtur u angazhua për të fshehur dokumentet sekrete të cilat dokumentonin krimet e Serbisë dhe të regjimit të Milosheviqit në Kroaci, në Bonjë dhe në Kosovë gjatë viteve ‘90. Ishte fjala, në rend të parë, për dokumentet e Këshillit Suprem të Mbrojtjes (KSM) të Republikës Federale të “Jugosllavisë”, të përbërë nga Serbia dhe Mali i Zi, dhe i krijuar më 28 prill 1992. Ky KSM u mblodh shtatëdhjetekatër herë ndërmjet mesit të vitit 1992 dhe mesit të marsit të vitit 1999, prej të cilave pesëdhjeteshtatë herë gjatë luftës në Bosnjë-Hercegovinë. Ishte organ i cili mblidhte kryeministrin e Qeverisë federale, kryetarët e dy republikave federale, Serbinë dhe Malin e Zi, si dhe komandantin e ushtrisë. Milosheviqi ishte i vetmi nga të gjithë pjesëmarrësit që ka qenë prezent në të shtatëdhjetekatër mbledhjet.

Geoffrey Nice prej një viti po bënte një luftë të hidhur për të siguruar origjinalin e mbledhjeve më të larta në Beograd të KSM-së së Jugosllavisë së mbetur të Milosheviqit. Por Beogradi reziston, pavarësisht obligimit për bashkëpunim me Tribunalin, ngase ato arkiva përmbajnë fakte më evidente të rolit të Milosheviqit dhe të udhëheqjes serbe në luftërat në Kroaci, Bosnjë dhe Kosovë.

Që të nxirret nga qorrsokaku kah fundi i fazës së akuzës në proces, Carla del Ponte në letrën që i dërgoi në fillim të majit të 2003-s ministrit të Jashtëm, Goran Svilanoviqit, obligohet se nuk do të kundërshtojë që një pjesë e arkivit të mos publikohet, nëse masat mbrojtëse, të cilat i kërkon Beogradi, mbesin të “arsyeshme” dhe në pajtim me rregulloren e Tribunalit. Beogradi i qetësuar me letrën e Carla del Pontes lëshon pe nga fundi i majit 2003. Një eksperti të Prokurorisë së Tribunalit iu lejua të shkonte e ta shikonte përzgjedhjen e arkivit të KSM-së. Por, nuk mund të kopjonte asgjë, vetëm mund të merrte shënime!

Në tetor 2003, Svilanoviqi dhe ekipi i tij i juristëve që kishin ardhur për ta mbrojtur shtetin e Serbisë para Tribunalit të Hagës, ishin aq të befasuar me fitoren e tyre saqë i frikësohen revizionit të këtij vendimi të cilin prokuroria e kontestonte.

Ndërkohë, me kërkesë të Prokurorisë së Tribunalit të Hagës, më 30 korrik 2003 gjykatësit i kishin përsëritur urdhrin Beogradit që t’i dorëzojë procesverbalet.

Beogradi e kundërshton menjëherë këtë kërkesë. Serbia e kishte bindur kolegjin gjyqësor të “rastit Milosheviq” që t’ia lejojë kufizimin e përdorimit të këtyre dokumenteve vetëm për procesin e Milosheviqit dhe që ta ndalonte përdorimin e pjesëve që e komprometojnë Serbinë në publik dhe në çfarëdo instance tjetër, pos Tribunalit. Beogradi e fitoi këtë duel duke u thirrur në “interesin jetik nacional” të shtetit serb. Rregullorja, megjithatë, parashihte se kjo masë miratohet vetëm për mbrojtjen e informatave që do të mund ta rrezikonin sigurinë e shtetit. Prokuroria e Hagës në tetor të vitit 2003 nuk dinte asgjë për argumentet dhe motivet e vendimit të kolegjit gjyqësor që me kërkesë të Beogradit mbesin sekrete dokumentet serbe të KSM-së. Këtë fakt e mësoi vetëm në janar të 2004-s kur përpiqet ta thërrasë në dëshmi Zoran Liliqin, njërin nga pjesëmarrësit e mbledhjeve të KSM-së.

Sipas Marrëveshjes me Svilanoviqin, Beogradi nuk ia dorëzoi Prokurorisë së Tribunalit procesverbalet nga mbledhjet e caktuara. Prokuroria e Hagës duhej të kënaqej me raportet zyrtare që i ishin dorëzuar arkivit të KSM-së, ku ndonjëherë i mungojnë disa faqe.

Beogradi me çdo kusht synonte ta ruante dënimin e shtetit serb për gjenocid. Po të shpallej shteti serb fajtor, pushteti i ri në Beograd do të duhej të merrte përgjegjësinë dhe t’u paguante miliarda dollarë dëmshpërblim fqinjëve të vet.

Florence Hartmann, ish-zëdhënëse e Tribunalit të Hagës, thotë se zyrtarët serbë ishin të bindur se arkivat e KSM-së mund të shkaktonin dënimin e Serbisë për gjenocid.

Pra, “interesi jetik nacional” i shtetit serb i paraqitur para Tribunalit, në fakt ishte fshehja e të gjitha informatave para GJND-së që do ta akuzonin. Por, Prokuroria nuk e kupton pse gjykatësit e Tribunalit i ndihmojnë një shteti që t’ia mohojë ekzistimin e dëshmive një instance tjetër ndërkombëtare të OKB-së. Trupi gjykues i Tribunalit, i ngarkuar në rastin e Milosheviqit, lejon që Beogradi ta bindë se ndëshkimi i GJND-së do ta rrezikonte pozitën ndërkombëtare të Serbisë dhe do të shkaktonte dëme të pariparueshme në shtet dhe në ekonomi.

Gjykatësi britanik, Richard May, xhamajkasi Patrick Robinson dhe koreano-jugori O-Gon Kwon i dhanë përparësi stabilitetit të supozuar të shtetit para interesit të drejtësisë e të vërtetës dhe kështu iu nënshtruan fjalës kyçe në raportet ndërkombëtare. Me këtë, ata u bënë bashkëpjesëmarrës të rrenës, duke u shtirur se nuk e dinin që “interesi jetik nacional” tashmë ishte përdorur për arsyetimin e krimeve për të cilat tash ishin ngarkuar që t’i gjykonin. Pesë gjykatës të trupit gjyqësor të Apelit konsideronin se “interesi jetik national”, në të cilin thirret Serbia që të sigurohet e që GJND-ja të mos e dënojë për gjenocid, nuk ishte i pranueshëm dhe se trupi gjykues, i ngarkuar me rastin e Milosheviqit, e kishte pasur gabim kur në vitin 2003 e kishte barazuar me çështjen e “sigurisë nacionale”, ashtu që të arsyetojë shpëtimin e masave mbrojtëse në arkivin e KSM-së. Serbia arriti ta ndalojë përdorimin si prova të disa pjesëve të dokumenteve të Këshillit Suprem të Mbrojtjes në procesin gjyqësor të GJND-së. Kështu pesë gjykatësit e trupit gjykues të Apelit u bënë pjesëmarrësit vullnetarë të manipulimit, nën organizimin e autoriteteve të Beogradit, me qëllimin e vetëm që ta nxisin një trup tjetër gjyqësor, GJND-në, ta bënte gabimin e njëjtë gjyqësor, ngase nuk kishte qasje në dokumente. Ky rrezik u konfirmua në vitin 2007, kur GJND-ja, 14 vjet pasi Bosnja kishte ngritur padi kundër Serbisë për gjenocid (1993), insistoi se shteti serb nuk ka vepruar drejtpërdrejt në Srebrenicë dhe njëkohësisht e liroi nga fajësia Milosheviqin. Për këtë arsye, nënkryetari i trupit gjykues, gjykatësi jordanez Ali-Kasauneh u ankua përse GJND-ja nuk kishte kërkuar “qasje te dokumentet e KSM-së, që padyshim do t’ia thjeshtësonte punën Gjykatës”. Dhe padyshim do të mundësonte hapjen e përcaktimit të lidhjeve më të drejtpërdrejta ndërmjet Beogradit dhe varrezave masive në Srebrenicë, në Kroaci dhe në Kosovë si dhe për vendosjen në lidhje me përgjegjësinë juridike të shtetit të Milosheviqit për gjenocidin në Bosnjë, Kroaci dhe në Kosovë.

“Interesi jetik kombëtar”, në të cilin thirreshin autoritetet në Beograd, e që e kishin vërtetuar gjykatësit e Tribunalit ashtu që e ndalonin qasjen e publikut në tërësinë e arkivit të KSM-së, më në fund mundësoi që të shtrembërohej e vërteta. Pra, kur Serbia flet për arkivat, ajo e ka të qartë se tashmë ka mbaruar punë, ajo ka marrë masat që arkivat të cilat e zbulojnë përgjegjësinë e shtetit serb të mbahen të mbyllura dhe në këtë mënyrë të mbetet e padënuar doktrina serbomadhe. Serbia “demokratike” pranoi që Milosheviqi të gjykohej vetëm për përgjegjësi individuale, por jo që shteti serb ta merrte përgjegjësinë për krimet e luftës. Kjo i bie se krimet i bëri Milosheviqi, por jo Serbia! Ai u bë përgjegjës vetëm për mosndalimin e gjenocidit në bazë të Konventës së Gjenevës për Parandalimin dhe Ndëshkimin e Krimit të Gjenocidi (1948). Në këtë mënyrë, Svilanoviqi arriti sukses të madh me marrëveshjen që bëri me gjykatësit e Triunalit për të pamundësuar qasjen publike dhe të GJND-së në dokumentet sekrete të KSM-së.

Por, edhe Del Ponte ndoqi qasjen politike, domethënë, atë të bisedimeve me udhëheqjen politike të Serbisë, që shpiu në këtë kompromis. Dhe siç shkruan Nevenka Tromp, ligjëruese në Studimet për Evropën Lindore në Universitetin e Amsterdamit, Holandë, për këtë kompromis Del Ponte pati mbështetjen e drejtpërdrejtë të ndihmësve të saj të marrëdhënieve diplomatike dhe publike brenda Prokurorisë, të cilët ndikuan drejtpërdrejt te Del Ponte dhe, në këtë mënyrë, në politikën e saj të bashkëpunimit të Prokurorisë. Ky veprim krijoi përshtypjen e shumë vëzhguesve se TPNJ-ja nuk e respektoi transparencën dhe vendosjen e drejtësisë, as të drejtën e viktimave dhe publikut për të ditur se çfarë kishte ndodhur gjatë luftës dhe si. Për më tepër, debati publik se kush përfitoi më tepër nga kjo marrëveshje e dëmtoi kredibilitetin e TPNJ-së dhe i solli përfitim më së shumti Serbisë.

Si rrjedhojë e këtij angazhimi të drejtpërdrejtë të Del Pontes, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë konstatoi në vitin 2007 se Serbia nuk ishte përgjegjëse për aktin e as bashkëpunëtore, por deklaroi se ajo nuk bëri asgjë për ta parandaluar atë. Për shpëtimin e Serbisë nga përgjegjësia, një rol vendimtar ka pasur marrëveshja e prokurores së Tribunalit të Hagës, Carla del Ponte dhe e autoriteteve të Serbisë në vitin 2003. Ndërsa, sot, votimi i Rezolutës – për të cilën 84 shtete votuan për, 19 ishin kundër e 68 abstenuan, e që 11 korrikun e shpall Ditë Ndërkombëtare të Përkujtimit të Gjenocidit në Srebrenicë – paraqet fitoren më të madhe kundër doktrinës serbomadhe. Ndërsa Hungaria e Orbanit, vendi i vetëm i Bashkimit Evropian që votoi kundër Rezolutës, ndoqi rrugën më të turpshme të cilën do të duhet shumë punë dhe mund për ta pastruar. Orbani duket se ka harruar që Evropa nuk jeton më në vitin 1937, por se ka arritur në vitin 2024 dhe se bazohet në vlera krejtësisht të tjera.

Por Carla del Ponte nuk mund të shfajësohet asnjëherë, pasi ajo po ashtu konsiderohet se e mban fajin kryesor përse Millosheviqi vdiq pa u dënuar për krimet në Kosovë. Me këtë qëndrim, Del Ponte e pamundësoi dënimin e krimeve të tmerrshme të regjimit të Milosheviqit, të cilat filluan në Kroaci dhe Bosnjë-Hercegovinë dhe vazhduan edhe në Kosovë. Ajo nuk e kishte as vullnetin dhe as guximin e pararendëses së saj kanadeze, Louise Arbour, e cila në maj të vitit 1999 i ngriti aktakuzë Milosheviqit për krimet e rënda që ndodhën në Izbicë, Mejë, Reçak, Prekaz, Krushë, Suharekë dhe shumë krime të tjera të rënda, si dhe për dëbimin e afro 80 për qind të shqiptarëve të Kosovës në maj të vitit 1999. Ky akt i Arbourit ishte me rëndësi historike, për faktin se kishte pasur rezistencë dhe nuk ishte pritur mirë në shumë qendra ndërkombëtare perëndimore, të cilat dëshironin që Milosheviqi edhe më tej të mbetej pjesë e një marrëveshjeje politike për përfundimin e luftës në Kosovë.

Vendosmëria e zonjës Arbour, me të cilën Beogradi ishte tallur në janar të vitit 1999 kur ajo provoi të hynte në Kosovë për të hetuar masakrën e Reçakut, bëri që Slobodan Milosheviqi të jetë presidenti i parë i një shteti që përballej me aktakuzë për krime lufte. Ai së pari ishte akuzuar për krimet në Kosovë, sepse Louis Arbour i kishte bindur gjykatësit në Hagë se ka dëshmi të mjaftueshme për krimet në Kosovë dhe se është e lehtë të dëshmohej se Milosheviqi, si president i shtetit, mbante përgjegjësi direkte për ato krime që kishin ndodhur në Kosovë. Ndërkohë, kundër Milosheviqit ishin ngritur edhe dy aktakuza të tjera, njëra për Bosnjë-Hercegovinën e tjetra për Kroacinë. Por, përderisa ishte lehtë të dëshmohej se forcat serbe kishin bërë krime në Kroaci dhe Bosnjë-Hercegovinë, nuk ishte lehtë të dëshmohej edhe përgjegjësia e drejtpërdrejtë e Milosheviqit për këto krime, pasi që ato kishin ndodhur “jashtë territorit të Serbisë”.

Ndërkohë, në stërzgjatjen e procesit gjyqësor ndikoi edhe marrëveshja sekrete që Del Ponte bëri me Beogradin për mbajtjen të mbyllura të dokumenteve serbe të cilat hidhnin dritë mbi vendimet e Milosheviqit dhe të kreut ushtarak të Serbisë mbi luftën në Bosnjë-Hercegovinë dhe Kroaci. Kjo bëri që edhe më shumë të komplikohej procesi. Gjatë këtij procesi të stërzgjatur, Milosheviqi vdiq pa iu shqiptuar verdikti. Por, me librin e saj shumë të diskutueshëm “Gjuetia: Unë dhe kriminelët e luftës”, Carla del Ponte bëri një akuzë të rrejshme ndaj Ushtrisë Çlirimtare (UÇK), duke e akuzuar për trafikim organesh të serbëve të vrarë dhe foli për “shtëpinë e verdhë” dhe në këtë mënyrë ajo ka ndihmuar edhe në relativizimin e krimeve serbe, duke e krijuar përshtypjen se të gjitha palët në territorin e ish-Jugosllavisë kanë bërë krime. Kjo qasje ka ndikuar që doktrina serbe të mbetet edhe më tej e padënuar.

Rezoluta e AP të OKB-së është një fillim i mirë, i cili duhet të vazhdojë edhe me dënimin e krimeve, spastrimin etnik dhe gjenocidin serb në Kosovë, i cili pikënisjen e tij e kishte te Memorandumi i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Serbisë, të cilin e kishte përmendur edhe Del Ponte, kur më 12 shkurt 2002 nisi procesi kundër Slobodan Milosheviqit.

Nisur nga kjo, miratimi i Rezolutës së OKB-së për Përkujtimin e Viktimave të Gjenocidit në Srebrenicë duhet të aprovohet dhe të njihet edhe nga Kuvendi i Republikës së Kosovës, pasi një hap i tillë do ta rreshtonte Kosovën në radhët e shteteve që e votuan dhe e sponsorizuan këtë rezolutë për njohjen e holokaustit ballkanik.

(Koha.net).

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti ishte folës kyç në Konferencën e Mbrojtjes në Londër që këtë vit po zhvillohet me temën “Parandalimi: ndërtimi i kapaciteteve për t’iu kundërvënë kërcënimeve globale”

Në fjalimin e tij hyrës, në auditoriumin kryesor të Kolegjit të Mbretit (King’s College), në hapësirat e së cilit po zhvillohet ky edicion i Konferencës së Mbrojtjes, kryeministri Kurti foli për rolin kritik të NATO-s dhe aleatëve demokratikë, 25 vjet më parë me rastin e çlirimit të Kosovës, dhe për rrezikun që autokratët paraqesin sot për sigurinë e vendit, Ballkanit Perëndimor dhe të Evropës në tërësi.

Ai tha se suksesi i ndërhyrjes së NATO-s në Kosovë, ka sfiduar pikëpamjet pesimiste se çfarë mund të arrinte ndërhyrja perëndimor. Ajo, përveçse se ndaloi gjenocidin që po zhvillohej mbi popullin shqiptar nga regjimi i Millosheviqit, i hapi rrugën rikthimit të mbi 1 milion refugjatëve, rindërtimit të 120 mijë shtëpive të djegura ose të shkatërruara dhe fillimit të një demokracie.

“Ajo që rezultoi ishte një republikë e pavarur, një angazhim për qeverisje të mirë dhe mirëqenie sociale të qytetarëve – qeverisje që respekton të drejtat e njeriut dhe vlerëson qëndrueshmërinë institucionale, me një kushtetutë dhe ligje që, siç theksoi Këshilli i Evropës në fillim të këtij viti, i përmbushin dhe tejkalojnë standardet evropiane për mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe të pakicave, dhe organet e zgjedhura në mënyrë demokratike që i zbatojnë ato ligje”, u shpreh kryeministri Kurti, duke shtuar se 25 vjet pas intervenimit të NATO-s, Kosova është forcuar me ndihmën e aleatëve ndërkombëtar dhe tani është demokracia numër një në rajon, krahas përparimit ekonomik e shoqëror.

E ndërkohë që Ballkani Perëndimor dhe rajoni në përgjithësi është zhvilluar me shpejtësi të madhe dhe ka ndryshuar në mënyrë domethënëse, kërcënimet kanë vazhduar të jenë të pranishme, dhe kjo jo pak për faktin që zyrtarë të lartë të regjimit të Millosheviqit që ishin në pushtet një çerek shekulli më parë edhe sot janë në pushtet në Serbi, përfshirë këtu Presidentin aktual të Serbisë, por edhe për faktin se Serbia po krijon gjithnjë e më shumë lidhje të ngushta me Rusinë dhe Kinën, nënvizoi kryeministri.

Ai veçoi kidnapimin e tre pjesëtarëve të Policisë së Kosovës në afërsi të kufirit nga forcat speciale serbe në qershor të vitit të kaluar dhe sulmin terrorist dhe paramilitar të 24 shtatorit 2023 në Banjskë, si dy raste të kërcënimeve të drejtpërdrejta nga Beogradi zyrtar, i cila, siç tha kryeministri, mendon se ka një boshllëk politik dhe të sigurisë që ia mundëson një sjellje të tillë. Ai shtoi se Kosova nuk është i vetmi vend në rajon i rrezikuar nga ndonjë sulm fizik, teksa tërhoqi vëmendjen edhe tek rreziku që paraqet infrastruktura dezinformuese ruse e që përdor intervenimin e NATO-s për të dezinformuar mbi perëndimin.

Në përfundim të fjalës kryeministri tha se është e nevojshme që të ripërtërihet kohezioni dhe aleanca demokratike e para 25 vjetëve, në mënyrë që shtetet që mbrojnë vlerat demokratike, të mbyllin boshllëkun politik dhe praktik që i bën liderët autokratë të besojnë se sulmi ndaj një vendi tjetër evropian, apo çfarë do sulmi, është i mundshëm.

Pas fjalës hyrëse, diskutimi me të pranishëm në sallë vazhdoi nën moderimin e gazetarit Adam Boulton nga TalkTV, ish redaktor në Sky News.

Besim NDREGJONI*/

Të nderuar Klerikë! Të nderuar të mbijetuar të diktaturës ju që përballuat vuatjet e komunizmit! Të nderuar qytetar të Shkodrës. Fort i nderçëm dhe i respektuar Shkelqesi Monsinjor Angelo Massafra!

Mire se keni ardhur në këtë cermoni nderimi për një arbersh nga “gjaku i shprishur,” për një përçues e mësues i palodhur në shërbim të besimit në Zot Jezues, dhe të rehabilitimit të fesë katolike në Shqipërinë postkomuniste.

Për të nderuar aktivistin e palodhur Mons. Massafrën që përkrah besimit fetar, ky personalitet i madh i kohëve tona dha në mbrotje të kujtesën kombëtare, dhe dokumentimin e krimeve të komunizmit në Shkodren e martirve të lirisë e të qendresës antikomuniste.

Ndjehem shumë i priviligjuar, dhe me përunjësi ulem përpara vepres tuaj imzot Angelo, por fati e deshi që unë pinjoll i nje familje që provoi tre diktaturat fashiste, naziste, komuniste në drejtimin e Unionit Mbarkombëtar Integrimit të Burgosurve dhe të Përndjekurve Politikë të Shqipërisë të drejtoi këtë event madhështor, dhe të flas për vepren tënde fetare e kombëtare dhe njerzore.

Pak muaj ma pare me JU vizituam Shenjtërine e tij, mikun e madh të shqiptarve, nga toka arbnore në Selinë e shejtë Papa Franëeskun. Vizita e jonë konsakroi rëndësinë e të kaluemes tone tragjike dhe synoi njikohësishttë përkrahjen e Selisë së shejtë ndaj denimit të krimeve të komunizmit.

“Gjaku i shprishur” ju thiri ju imzot që me hapjen e kufive shqiptarë nga ndrrimi i sistemit Ju me vizionin dhe misionin tuaj të shejtë të ju kërkoninit eprorve tuaj që të vinit si misionar në Shqipërine tone të përbashkët. Dhe përfundimishtë arrritët në vendin e Skënderbeut 1993 Veprimtaria e juaj baritore si detyrë e pare, tek famullia pranë komuniteteve të krishtera në Troshan dhe Fishtë, në Fishtën Gjergjit të madh homerit shqiptar ju u bëtë mesuesi i pare për formimin e të rinjëve, mësues i Novivicëve në pronvincën e rilindur të fretërve minor në Shqipëri pranë kuvendit të lezhës. Në dhjetor 1996 u emruat Ipeshkev Dioqezës së Rreshenit dhe administrator Apostolik i Lezhës së kryetrimit, mbrojtësit të krishtërimit heroit tone kombëtar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu, dhe në vitin e zi të 97 u shuguruat Ipeshkev nga Shën Gjon Pali i II në Bazilikën e Shën Pjetrit në Vatikan, ku mbas 10 muajsh pas vdekjes Arqipeshkevit të Shkodrës Frano Ilia u emruat Administrator Apostolik së Arqipeshkëvisë së Shkodrës dhe Sapës. Krahas detyrave të rëndësishme nga Ati i shejtë Ju u zgjodhët antar i Këshillit Papnor në vitin 2005 pikërisht me 25 janar , Selia e shejtë dekreton bashkimin e Dioqezës se Pultit me Arqidioqezën Metropolitane të Shkodrës me emrin e ri Arqipeshkevia Shkodër –Pult dhe kështu Imzot Massafra bëhet Arqipeshkev i Shkodër Pultit. Si President i Konferencës Ipeshkvnore Ju treguat kujdes vençanrisht në fushën e edukimit, sporteve dhe animacionit si dhe dialogut ndërfetar. Ju u bëtë promotori i riorganizmit të kishës shqiptare duke afruar shërbimet e nevojshme duke punuar për kujdesin e thirrjeve , duke i reasturuar dhe ndërtuat kishat e shkatruar, për tu afruar bashkisisë të krishtera , vende të shenjta të denja dhe duke gjallruar në aspektin e asistencës që veçanrishtë në vitete e para ishte shumë i nevojshëm. Gjatë shërbimit tuaj Ipeshvnor janë të shumta veprat tuaja si “Fshati i Paqes” rrëzë Taraboshit që e krijove për të mirpritur refugjatët e luftës së Kosovës, duke pasur një bashkëpunim midis Zyrës për drejtsi dhe paqe në Dioqezën dhe komunitetit të Santegjidos që përfshin gjithashtu të krishterë ortodoks, dhe musliman të pranishëm në teritorin e Arqiodezës. Ku nuk u gjinde Imzot me misionin tuaj, tek projekti “Shpresa në Shkodër,” në ndihmë të personave me aftësi ndryshe në kampet verore, një ndihme të madhe dhae në fushën e bamirësisë. Besnik ndaj motos Ipeshknore, në pajtimin e gjagjeve për gjakmarrje. Ti i solle paqen Shkdrës në vitin 1998 në një moment të një lufte civile që mund të çonte dhe luftë fetare. Ju përveç punës baritore të kishës, keni publikuar dy publikime “Pajtohuni me Hyjnin 2002” dhe “Dhuratë dhe Angazhim 2016” katër letra baritore të botuar nga Shkelqësia e juaj “Ati na pret ti dalim përpara, 1999” “Ju dua të gjithve në Jezu Krishtin 2002” “Ata që Soditim.. “ Ne e Kumtojmë 2006 “ Gëzimi i Dëshmisë 2017” Jeni kujdesur për gazetën periodike “Fjala e Paqes” dhe Revista “Kumbona e Diellës “ ka punuar të biografitë për Vicens Prenushi dhe 37 shokëve martirë të viti 900 të lumturuar me 5 nëndor 2016 e si President i Gjykatës Kishtare për procesin e kanonizmit të 40 sherbetorve të hyjit “Martirët shqiptar vrarë gjatë diktaturës që ka filluar me 10 nëndor 2002 dhe përfundoi me 8 dhjetor 2010. Përkushtimi i juaj kulturor nuk ndalet vetëm me botime, por keni qënë promovues i Radio Maries në Shqipëri.

Ka qënë këshilltar i disa dokumentarve të dedikuar figurave kombëtare shqiptare si Gjon Buzukut, Frang Bardhit, Pjeter Bogdanit ,

Ti i dashur Massafra erdhe në Shqipërinë postkomuniste se të tërhoqi “Gjaku i shprishur që të thërrisni rrënjet e tua arbëreshe, ku për besimin në Zot e fe ishin pushkatuar besimtare shqiptar. Por ti gjete këtu shpirtin e besimit në Zot. Komunizmi jetën jua mori, por besimin jo, ti gjete foton e Jezuesit se si e mbronin besimtaret sokolesha shkodrane mbas fotos së diktatorit, si e mbronin nga shkatrimin zojen e bekueme e shume relike të shejta të besimit në zot. Dhe me keto dhe me ruajtjen e koleksioneve të kohes së lashta në krijove muzeun e historisë besimit dhe të kishes katolike.

Faliminderit për ketë dhuratë historike që i ke lënë Shkodresë dhe Shqipnisë besimit katolikë shqiptar.

Ju ndoqët postulatin e Shen Gjon Pali II ku në aeroportin e rinasit në vizitën historike 1993 ju drejtu popullit shqiptar”Demokracia nuk ndërtohet mbi harresën”

Falë përkushtimit tuaj sot ndodhet e pa rrënuar godina e burgut të Spaçit, ju shkuat deri në Amerikë dhe sëbashku me fondacioni Drejtsi dhe Paqe e shpëtuat këtë simbol të kujtesës.

Ti imzot, dhe ne të përndjekurit politikë presim një përgjigje përse nuk u denuan krimnelt që vrane klerin shqiptar e në veçanti klerin katolik e mbi 6000 shqiptar që sot nuk kan një varr në token e tyre.

Shoqënia shqiptare nuk do të shërohet kurrë nga rrjedhimet e murtajës komuniste, përsa kohë që nuk del në shesh e vërteta. Ju punuat me misionin tuaj për të verteten.

Ju kishit Madhështi shpirtënore kur i kërkuat politikës së papërgjeshme shqiptare denimin e krimeve të komunizmit me ligj siç e kan vendet europiane.!

Historia e popullit shqiptar nuk njeh nji rast të vetëm kur kleri dhe besimtarët katolikë të mos kenë qenë pjesëmarrës, e në shumë raste udhëheqës, në kalvarin shumë shekullor të vendit tonë, e në luftat kundër anmiqve kërcënues; dhe tashti vonë, në forcimin e nji Shqipërie të lirë që përpiqet me qenë europiane. Kjo falë punës misionit tuaj.

Sot, andrra e keqe ka përfundue! Por ne gjindemi para nji procesi shërimi në vendin tonë, para detyrës së randë të rindërtimit moral për të gjithë ne. Jo vetëm ata që janë përgjegjës direkt për krimet e kryeme, por edhe ata që margjinalisht ndiehen fajtorë, – sepse kanë heshte dhe këtu ka nji numër të madh!- duhet të kalojnë nëpër procesin e rivlerësimit të përgjegjsisë së tyne, të qendrimit të tyne imoral ose amoral në ditët e vështira, kundrejt grupit shoqënor numerikisht ma të vogël, por ma të persekutuem se të tjerët, popullsisë katolike shqiptare.

Për fat të mirë, erdhi zhvillimi i ngjarjeve në Shqipëri: shpresa e ushqyeme me besim.

Tashti ndigjohet kumbona e kishës përsëri; dhe përsëri muezini thrret besimtarët për adhurim të Zotit.

Sot, shqiptarët luten, meditojnë, shpresojnë përsëri.

Sot, po zbret vala e vuejtjeve që urrejtja krijoi në marrëzinë e vet, dhe shpresojmë se do të zëvendësohet me nji frymë të re, të heshtun por plot gjallëni, me mirëkuptim, por pa harrue të kaluemen. Sot, ish të persekutuemet kanë përbuzë hakmarrjen, nji fitore morale shqiptare me përpjestime historike, e që këput zinxhirin e hakmarrjes. Sepse falja e fajit ka zanafillë hyjnore, ashtë karakteristike e shpirtmadhësisë, dhe ky ashte nji ogur i mirë, nji shpresë e re që shoqenia shqiptare ka vendos mospërsëritjen e tragjedisë së kalueme. Sot, Kisha Katolike shqiptare, viktima kryesore, deklaron: “Ne, nuk gjykojmë!”Të përndjekurit thërrasin njëzëri Hakmarje Jo, Drejtsi Po. Pa drejtsi nuk ka liri, pa liri nuk ka demokraci.

27 vite jetë ja kushtove vendit tim ,imzot, vendit tand Shqipërisë,

27 vite ma të mirat ja dhe atdheut tone të përbashket Shqipërisë.

Ju u bëtë bashkëpuntor me ne të vuajturit e diktaturës, mësimet e tua, vizioni i juaj, i të vërtetës të paqes, dhe të lirisë do të ngelet postulat për ne. Kërkesa e juaj të denohetn krimet e komunizmit ishte një këmbana për të verteten pa të cilën ne nuk mund të ndertojmë sistemin e vlerave sistemin e qytetarit të lire, por dhe një këmbana ndaj papergjeshmerisë së politikanëve shqiptar që në vend që të denonin krimin ju bashkuan heshtjes ndaj krimit. Heshtja e tyre vret njëlloi si plumbat e xhelatëve të diktaturës dje.

Mirnjohjen tonë të thellë Imzot Angela Masafrës për kontributin e madh që jep në ruajtjen e kujtesës dhe dokumentimin e krimeve të komunizmit, dhe po të vepronte klasa politike postkomuniste si Ju me përkushtimin e Shqiptarit të madh e sensibilizues fati i të përndjekurve politikë shqiptarë dhe i shoqërisë shqiptare, sot do të ishte ndryshe

Sot do të kishim një Shqipëri demokratike, një Shqipëri të lire nje Shqipëri të paqme.!

Të besojmë dhe të shpresojmë!

Faliminderit Imzot Angelo Massafra ti u bëre pjesë e plejadës të njerzve të shquar të kombit tim, të kombit tan”

*Fjala e mbajtur në Muzeumin e Kujtesës në Shkodër me rastin e nderimit me Certifikatën e nderit “ Mirnjohje e Martirve të Lirisë” dhënë Shkelqësisë së Tij Mons. Angelo Massafrës.!