Gjeneral ® Piro Ahmetaj/

Siç është gjerësisht e njohur, 24 Marsi 1999, simbolizon 25 vjetorin e ndërhyrjes ushtarake, të skalitur në historinë e lavdishme të NATO-s për çlirimin e Kosovës nga pushtumi Serb, por edhe si “datë e shenjtëruar në memorien e mirënjohjes Kombëtare”! Në “kapacitetin e Ekspertit të Sigurisë Kombëtare, Rajonit dhe NATO-s”, ri-sjell në kujtesë rrethanat dhe peshën gjeopolitike të kësaj datë-ngjarje madhore:

Së pari, mbrëmjen e 23 Marsit 1999, misionari i paqes, Ambasadori mirënjohur Holbrooke, u kthye nga Beogradi në Bruksel, “i refuzuar brutalisht nga Millosheviçi” në përpjekjen diplomatike për të ndalur gjenicidin si dhe evituar ndërhyrjen ushtarake të NATO-s në Kosovë. Në orët e para të ditës tjetër, pra 24 Mars, (për herë të parë nga krijimi Saj në 1949) fuqia ajrore e SHBA/NATO u angazhua një luftë historike “jashtë artikullit 5”, pa miratimin e KS/OKB-së, por që e legjitimoi NATO-n si “Aleancën e lirisë, paqes, shpresës dhe besimit te vlerat demokratike” në mbarë botën!

Kështu, 24 Marsi 1999, simbolizon jo vetëm përvjetorin e një ngjarje të lavdishme për historine gjeopolitike të NATO-s por meriton të skalitet në përjetësi nga mbarë Shqiptarët edhe si data e mirënjohjes kombëtare ndaj fuqisë ushtarake të ShBA/NATO-s si dhe ndaj vlerave perëndimore.

Përveç kësaj, kjo datë konfirmoi vendosmërinë e Perëndimit për të gjunjëzuar një kriminel lufte si Millosheviçi, dhe megjithë përpëlitjet e Ariut të plagosur/Rusisë, kjo ngjarje ndryshoi përjetësisht hartën gjeopolitike të rajonit, në favor Aleancës Euroatlantike si dhe të kombit Shqiptar.

Edhe në situaten aktuale, 24 Marsi mbetet një gjarje me “mesazhe të forta shprese” për fundin që e pret Rusinë-Putiniste e cila: “mbas mbi dy vjet lufte barbare nuk e pushtoi dot as me valle, tanke dhe raketa Ukrainën martire”. Ndërsa përkundër fitores, ka humbur me turp 50 % të teritoreve të pushtuara, inisjativën strategjike të luftës si dhe betejën për të sfiduar rendin e sigurisë globale, kohezionin, interesat dhe fuqinë e pakonkurueshme ushtarake të NATO-s. Tashmë nuk ka mbetur asnjë dilemë, as për mendjet e ndryshkura jo vetëm në Beograd, që pikërisht për shkak të kësaj lufte, Kremlini gjendet sot më i izoluar/diskretituar se asnjëherë me parë (p.sh vetëm Kim-Jongu, Vućić, e uruan për vetë-mandatimin me bajoneta); rrezikon përjashtimin nga 5-shja vendimmarrëse e Këshillit të Sigurimit/OKB si dhe Gjykata Ndërkombëtare ka lëshuar “urdhër arresti për krime lufte” ndaj Putinit dhe listën e zullumqarëve rreth tij.

Së dyti, shpreh keqardhjen për mungesën delirante “të mirënjohjes institucionale në ushtrimin e përgjegjësive shtetërore nga të pushtetarët e Prishtinës” përkundër domosdoshmërisë jetike që ka Kosova për forcimin e bashkëpunimit me parnerët strategjik ShBA/NATO/BE!

E gjej zgënjyese që për herë të parë mbas 25 vjet pavarësi, krye-çlirimtarët e Kosovës, pra Washingtoni zyrtar ka ngritur një zhgënjim serioz: “ne/SHBA jemi të shqetësuar për faktin se qeveria e Kosovës nuk po na trajton si partner, nuk po konsultohet dhe nuk po punojnë me ne/ShBa për sigurinë rajonale”!

Shpreh revoltën, për të mos thënë neverinë strategjike jo vetëm për vendimarrjet e pakonsultuara me SHBA-të por veçanërisht për riciklimin e kokëfortësisë bollshevike dhe të sovranitetit folklorik nga të gjithë-Pushtetshmit e Kosovës, ndaj politikanëve dhe opinionistëve mëndjendryshkur në Prishtinë, Tiranë, etj.

Duke përsëritur “përuljen ndaj të rënëve/Dëshmorëve të atdheut si dhe nderimin më të thellë ndaj sakrificave për pavarësi të luftëtarëve dhe popullit të Kosovës në shekuj”, mbas 25 vitesh besoj edhe më fortë se në koshiencën kombëtare dhe Institucionale të jetë përjetësisht e skalitur, që: “çlirimi i Kosovës nga pushtuesit Serb gjithësesi nuk u arrit as nga luftërat, as nga qëndresat dhe as nga sajrificat e popullit të Kosovës”.

Për shkak të së vërtetës shpresoj ta “pranojmë fisnikërisht” se vetëm falë ndërhyrjes së fuqisë ajrore të NATO-s, Millosheviçi nënshkroi kapitullimin dhe tërheqjen e forcave pushtuese (ushtarake dhe policore) deri në kufijtë e përcaktuar nga rezoluta 1244 dhe të shenjtëruar në Flamurin e Kosovës nga Sh.T. Presidenti Rugova. Për këtë, mjafton të sjellim qetësisht në vëmendje që në Marreveshjen e Kumanovës, UÇK-ja nuk ishte as palë nënshkruese, as vëzhguese, edhe pse aty u vendos shkrirja dhe shndërrimi në Forcat e Sigurisë së Kosovës ndërsa siguria territoriale, i’u ngarkua KFOR-it, me mbi 37 mijë forca këmbësorie nga 36 vende, anëtare të NATO-s dhe jo vetëm.

Prandaj, as ligjëratat marksiste dhe as bejtet patriotike mbi sovranitetin dhe të drejtat sovrane nuk do të munden kurrësesi të errësojnë rolin përcaktues të “çlirimtarëve të vërtetë” [ShBA/NATO/UK] të Kosovës nga pushtimi Serb dhe as peshën kritike që prej një çerek shekulli, ato vijojnë të mbajnë për paqen, stabilitetin si dhe ardhmërinë Euroatlantike të Kosovës.

Thënë këto, data 24 Mars meriton të skalitet jo vetëm si data e mirënjohjes mbarë-Kombëtare ndaj USA/NATO-s por si dhe dita e falënderimeve ndaj 36 vendeve dhe rreth 500 mijë ushtarakëve të KFOR-it, që për 25 vjet vijojnë të mbrojnë paqen në Kosovë dhe Rajon.

Së treti, për shkak funksioneve që kam ushtruar 25 vitet e fundit, kam ndjekur me vëmendje të shtuar situatën e sigurisë në Kosovë dhe Rajon. Sigurisht kam bërë detyrën që vlerësimet dhe rekomandimet strategjike për stabilitetin dhe sfidat Euroatlantike të Kosovës, i kam prezantuar në NATO si dhe forumet më të larta të sigurisë, në konferenca, panele, etj si dhe mijëra faqe të publikuara në kryeqytetet e rajonit, përfshi Beograd; në Këshillin e Atlantikut në Washington; me Ekpertë/kolegë të sigurisë në Bruksel, Qëndrën Marshall, Gjermani, Kolegjin e Romës, në 32 vendet e NATO-s.

Ndërsa, 15 vitet e fundit: “shqetësimet strategjike mbi armatosjen deri në dhëmbë dhe (keq) shpërdorimin e Beogradit nga Kremlini”, i kam adresuar si pyetje të thjeshta/publike, ndaj z.Vuçiç dhe Gjeneralëve të tij: “përse shpenzon më shumë se 1 miliard € në vit për armatatosjen nga Rusia me Tanke; Mig-29, Helikopter luftimi, raketa Pantsir-S, etj ? Përse 3/4 e strukturave dhe fuqisë ushtarake ofensive i ka dislokuar në kufijtë shtetërorë të Kosovës (?); nga cili vend apo Aleancë rrezikohet tërësia territoriale e Serbisë (?/nga askush); apo integritetin e cilit vend sovran, përveçse të Kosovës kërcënon Serbia” ?

Nga ana tjetër, nuk kam asnjë mëdyshje, që 25 vitet pas çlirimit të Kosovës apo 25 muajt e luftës gjakatare në Ukrainë: “qëndrimet dhe veprimet e Beogradit Zyrtar, i gjej të sikronizuara me endrrat dhe interesat gjeopolitike të Rusisë në Ballkan”. Gjithësesi, Rusia – Putiniste ka dështuar për të ndezur një front të ri lufte në rajon, duke frymëzuar dhe armatosur grupet kriminale në veri të Kosovës si dhe ekstremistët e tipit Dodik, për të mbajtur ndezur frymën antiperëndimore, apo duke e diskretituar Beogradin “deri me agresion ushtarak!” jo vetëm ndaj sovranitetit territorial të Kosovës, por edhe kundër prezencës së shtuar të KFOR/NATO-s në terren.

Thënë këto, më duhet ta përsëris qartë, përfshi për gjeneralet dhe mëndjet putiniste në Beograd (dhe jo vetëm) si dhe për sovranistët folklorikë të Prishtinës: “përsa kohë të ketë prezencë të SHBA/NATO në terren, agresioni ushtarak kundër tërësisë territoriale të Kosovës, përveçse aventurë vetëvrasëse e Serbisë mbetet një mision tërësisht i pamundur (zero)”!

Në shtesë, në vijim gjeni përmbledhje me “5 rekomandime strategjike” për sigurinë afatgjatë, dialogun konstruktiv, bashkëjetesën paqësore për ardhmërinë Euroatlantike të Kosovës dhe Serbisë:

1. Përsa për 25 vjet fatekeqesisht 2-palët nuk po i zgjidhën dot mosmarreveshjet ndërshtetërore dhe ndërkufitare, Serbia dhe Kosova do duhet të tregohen seriozë për të zhvilluar dialogun konstruktiv, masat e mirëbesimit reciprok dhe bashkëjetesës paqësore mes popujve, duke i dhënë njëkohësisht besim parnerëve Euroatlantik.

2. Ndërsa Beogradit zyrtar i duhet “t’i harrojë kërcënimet-neoStaliniste” në gojën e “gjeneralëve delekuent” për valëvitjen/rikthimin e flamurit Serb në vendin e krimeve kundër njerëzimit si dhe riciklimin e fushatave të përgjakshme ndaj integritetit territorial të Kosovës dhe popullit Shqiptar.

Për të mirën e Serbisë, të mos shpenzoj kot 1 miliard € në vit nga taksat/mundi i popullit serb, pasi ka ZERO, aftësi, ose këllqe të përballet me fuqinë ushtarake të USA/NATO-s dhe FSK në Kosovë; të heqë dorë nga ëndrrat për “të pirë” nga 3 nëna (Moska, Brukseli dhe Washingtoni), apo luajtur me disa porta/vende jo-miqësore me NATO-n. Ndërsa, z.Vuçiç të mos riciklojë oshilacionet e Millosheviçit dhe as të bejë trimin tërbuar të Putinit duke kërcënuar perëndimin (ose me Serbinë ose me Kosovën..!); por as viktimën dhe as të irrituarin, pasi, siç është konfirmuar nga ekpertët e Pentagonit edhe 246 raketat Javelin të miratuara nga DASH/SHBA për FSK, nuk janë kapacitete sulmuese por VETËM për të ushtruar të drejtën sovrane të vetë-mbrojtjes së tërësisë teritoriale të Republikës së Kosovës nga çdo armik potencial, që në fakt mbetet vetëm Serbia, apo Jo?

3. Prishtina Zyrtare, pa u konsultuar me parnerët strategjik/ShBA, kurrësesi nuk do duhej/t të marrë vendimmarrje me impakte strategjike, që minojnë themelet e besimit me “çlirimitarët/USA, që prej 25 vitesh vijojnë të mbajnë peshë kritike për sigurinë dhe ardhmërinë Euroatlantike të Kosovës”. Për më shumë, do t’i këshilloja vllazërisht aktorët mëndjehapur të Prishtinës që: “çlirmimi nga pushtuesit Serb në 1999 si dhe riciklimi i kërcënimeve ushtarake të Beogradit ndaj integritetit të Kosovës”, të mos i konsiderojnë me triumfalizëm populist, por si “përgjegjësi e lartë shtetërore për të ndërtuar Kosovën moderne”, përtej prezencës së NATO-s (që nuk do të jetë e përjetshme); vendin ku, qytetarët pavarësisht përkatësive etnike, fetare dhe politike të ndihen të barabartë para ligjit, si dhe faktorizimin e Kosovës nga konsumatore në kontribuese për sigurinë si dhe integrimin e rajonit në NATO dhe BE!

4. Tirana dhe Prishtina zyrtare, e kanë përgjëgjesi të lartë kombetare dhe fisnike të demostrojnë mirënjohje ndaj ShBA/NATO-s. Ndërsa përkundër: “vednimarrjeve të pakonsultuara dhe kakofonisë për protagonizëm internacionalist”, e çmoj si emergjencë kombëtare, ngritjen e një “Grupi të Urtësh – Wise Group” me personalitete të gjithëpranuara, që përulen në gjunjë para historisë së përgjakshme dhe interesave kombëtare për t’i dhënë jetë një plafforme të përbashkët “2-Shtete sovrane, 1-Komb i vetëm”, duke garantuar parnerët strategjik se kjo “platformë e vonuar” do të kontribuojë si balancë racionale për paqen afatgjatë në rajon.

Sigurisht që: “ky projekt (2-Shtete 1-Komb), nuk ka kurrësesi lidhje me dalldisjen bollshevike që vjen nga fuqia elektorale e mbi-Pushtetit dhe as me pushtetarë kusarë që presin (duke u dridhur) radhën në SPAK; as me pluralizmin fasadë dhe as me mjerimin e opozitës të pushtuar nga sekserët; por as me aguridhet 50 milioneshe € të ish-Kryetarit të ushtrisë së vdekur si dhe një grushti egocentrikësh të semurë, që si kamikaz të lidhur pas karrikeve, blinduan dyert dhe mbajnë çelsat e depos së kashtës duke përmjerë mbi Institucionin/PD që u ka dhuruar kolltuqe, llokma dhe ofiqe”.

5. Ndërsa, parnerëve strategjik, aktorëve dhe Ekspertëve/kolegëve në rajon, Washington, Bruksel, etj do t’i ri-sugjeroja që perspektivën e paqes dhe stabilitetin e Rajonit, ta para-kushtëzojnë me rikthimin e dy Masave të Mirëbesimit Reciprok, nëpërmjet të cilave Serbia “të imponohet” që: (1) do të ruajë balancat e fuqisë ushtarake duke mos kërcënuar integritetin teritorial të Kosovës; (2) nuk do të vendos instalime dhe as aktivitete ushtarake (25 km distancë ajrore dhe 10 km tokësorë), në kufijtë shtetërore mes vendeve, 2 kushte që gjithësesi duhen të monitorohen nga USA/NATO/BE, që mbeten faktor kritik për paqen në rajon.

Në përmbledhje, përkundër riciklimit të urrejtjes dhe gjakderdhjes shekullore, besoj edhe më fortë se 24 Marsi 1999 do të mbetet një këmbanë alarmi për të mbajtur zgjuar kujtesën e popujve të rajonit, pasi: “paqja mbetet misioni i vetëm, në interes të sigurisë së jetës, pronës, mirëqënies së qytetarëve si dhe ardhmërisë euroatlatike të Kosovës, të Serbisë si dhe 4 vendeve të tjera të Ballkanit perëndimor”.

-Kryeministri Kurti në konferencë për media në 3-vjetorin e qeverisjes/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari

PRISHTINË, 22 Mars 2024/ Shqipërinë e kemi partneren tonë kryesore tregtare, tha sot Kryeministri i Republikës së Kosovës,  Albin Kurti, në konferencën e përbashkët për media me ministrin e Financave, Punës  dhe Transfereve, Hekuran Murati,  në 3-vjetorin e qeverisjes.

“Shqipërinë në vitin 2023 e kemi partneren tonë kryesore tregtare. Investimet nga Shqipëria në Kosovë ishin 5 herë më shumë në vitin 2022,  sesa në vitin 2019. Abetaren e unifikuam, e filluam punën edhe për enciklopedinë shqiptare. Për të thelluar edhe më tej lidhjet, gjithashtu filluam ndërtimin e rrugëve që lidhin fshatrat e Kosovës dhe të Shqipërisë”, tha Kurti.

Ai theksoi se, Investimet të cilat po i bëjmë në infrastrukturë janë të karakterit transformues dhe përbashkues me shtete në rajon. “Kemi trasuar udhën edhe për projekte të mëdha të Qeverisë sonë. Kemi nënshkruar marrëveshje me Maqedoninë e Veriut për rrugën Prizren- Tetovë. Kemi paraparë 200 milionë euro investime për rehabilitimin e Linjës Hekurudhore 10. Kemi arritur në fazën e përgatitjes së projektit ideor për ndërtimin e linjës hekurudhore Prishtinë-Durrës dhe gjithashtu, kemi bërë gjithçka nga ana jonë si palë për rrugët që lidhin Pejën me Rozhajën, dhe Deçanin me Plavë, pra në marrëveshje me Malin e Zi”, u shpreh Kryeministri i Kosovës.

 Ai vlerësoi se, vitin 2024 Kosova e ka filluar si është më së miri në raport me marrëdhëniet me jashtë. “Deri më tani, ky vit është vit i pasaportës sonë, i fuqizimit të saj. Tash e tre muaj udhëtojmë lirshëm e pa viza në zonën Shengen, përfshirë këtu edhe Spanjën, që iu bashkua shteteve të Bashkimit Evropian të cilat e njohin pasaportën e Kosovës”, tha Kurti.

Frank Shkreli, ish-Drejtor i VOA-s për EuroAzinë, ka qenë anëtar i delegacionit të parë të Departamentit Amerikan të Shtetit në Shqipëri dhe monitorues i zgjedhjeve të para pluraliste në atë vend në Mars/Prill 1991.

Telegraf.al / Zgjedhjet e para “pluraliste” të 31 marsit 1991 dhe rivendosja e lidhjeve diplomatike midis Shqipërisë dhe Shteteve të Bashkuara atë muaj, me syrin e një shqiptaro-amerikani pjesëmarrës në ato ngjarje – ishin historike, por edhe zhgënjyese, njëkohësisht, për Shqipërinë. Shtetet e Bashkuara dhe Shqipëria rivendosën marrëdhëniet diplomatike më 15 Mars 1991, kur Ministri i Jashtëm i Shqipërisë Muhamet Kapllani dhe ndihmës Sekretari Amerikan i Shtetit, Raymond Seitz nënshkruan atë ditë, 30-vjet më parë, në Departamentin e Shtetit në Uashington, pas pothuaj gjysëm shekulli ndërprerjeje, “Memorandumin e Mirëkuptimit”, në prani të dhjetëra shqiptaro-amerikanëve dhe zyrtarëve të ndryshëm, nga të dy vendet.

“Unë e kam thënë shpesh se ky tranzicion i tejzgjatur post komunist në Shqipëri i ka rrënjët gjithnjë në ato zgjedhjet e para, as të lira, as të drejta, si dhe në manipulimet e zgjedhjeve të më vonshme, por edhe në mungesën e një vullneti të sinqertë të klasës politike”

Në vitin 1945 Shtetet e Bashkuara kishin kushtëzuar rivendosjen e marrëdhënieve diplomatike me Shqipërinë, ndër të tjera kushte, me mbajtjen e zgjedhjeve të lira, duke dërguar atë vit një mision në Tiranë për të biseduar mbi këtë çështje me autoritetet shqiptare.  Por, sipas Departmentit të Shtetit, si përgjigje ndaj kësaj kërkese, qeveria komuniste e Enver Hoxhës i kërkoi misionit amerikan që të largohej nga Shqipëria.  Ashtu edhe ndodhi. Diplomatët amerikanë u dëbuan ga Shqipëria komuniste, për të mos u këthyer në Tiranë deri në mars të vitit 1991. Për Shtetet e Bashkuara, zgjedhjet e lira dhe demokratike ishin aq të rëndësishme në vitin 1991, ashtu siç kishin qenë në vitin 1945 dhe ashtu siç janë edhe sot, 30-vjet pas shembjes së Murit të Berlinit dhe komunizmit zyrtar në Shqipëri – gjithnjë bëhet thirrje për zgjedhje të lira dhe demokratike.  Ndryshimi është se sivjet, bëhet thirrje edhe për “lista të pastra”.Pothuaj e njëjta procedurë si në vitin 1945 qe ndjekur nga Amerika edhe 30-vjet më parë në Mars/Prill 1991, kur menjëherë pas nënshkrimit të memorandumit për rivendosjen e marrëdhënieve diplomatike midis Uashingtonit dhe Tiranës më 15 Mars, Departmenti Amerikan i Shtetit vendosi që të dërgonte sa më shpejt një delegacion diplomatik në Shqipëri për të hedhur hapat e para për hapjen e  ambasadës së re dhe njëkohësisht për të shërbyer si monitorues në zgjedhjet e para “pluraliste”, ndonëse delegacioni amerikan konstatoi shpejt se ato zgjedhje nuk do të ishin as të lira dhe as të ndershme — që ishin caktuar të mbaheshin në Shqipëri më 31 Mars, 1991.  Delegacioni amerikan i përbërë nga katër veta dhe i kryesuar nga ambasadori David Sëartz, arrijti në Tiranë, një javë pas nënshkrimit të Memorandumit në Ëashington dhe në javë para mabjtjes së zgjedhjeve të para “pluraliste” në Shqipëri. duke u bërë kështu misioni i parë diplomatik amerikan që shkelte në tokn e Shqipërisë ç’prej vitit 1946.  Monitorimi i zgjedhjeve   të para “pluraliste” ishte një prej objektivave kryesore të delegacionit amerikan gjatë qëndrimit të tyre në Shqipëri. Ndonëse në raste të mëparshme kam shkruar mbi vizitën e misionit të parë amerikan në Tiranë 30-vjet më parë si dhe për marrëdhëniet shqiptaro-amerikane që kanë vazhduar të shkojnë përpara ç’prej asaj date. Kësaj rradhe — pasi jemi në prak të një raundi tjetër zgjedhjesh në Shqipëri — deshta të kujtoj atmosferën e zgjedhjeve të para “pluraliste” në atë vend, nga pikëpamja e një monitoruesi të atyre zgjedhjeve — si anëtar i delegacionit të parë amerikan në Shqipëri. Megjithëse gjendja politike kishte filluar të ndryshonte, të pakën me fjalë, në një vend si Shqipëria që ishte sunduar nga thundra e hekurt e një prej regjimeve më barbare të botës komuniste — zgjedhjet e 31 Marsit, 1991 ishin hapi i parë drejt një liberalizimi të ngadalshëm drejt hapjes së Shqipërisë ndaj botës perëndimore dhe një procesi të gjatë tranzicioni të pa fund për demokratizimin e jetës post-komuniste në vend, pas një izolimi të vet-imponuar nga ish-regjimi komunist për pothuaj 50-vjet. Unë e kam thënë shpesh se ky tranzicion i tejzgjatur post komunist në Shqipëri i ka rrënjët gjithnjë në ato zgjedhjet e para – as të lira dhe as të drejta — si dhe në manipulimet e zgjedhjeve të mëvonshme, por edhe në mungesën e një vullneti të sinqertë të klasës politike të këtyre 30-viteve për t’u përballur me të kaluarën komuniste dhe trashëgiminë e saj, përfshirë mbajtjen e zgjedhjeve të lira dhe demokratike, bazuar në standardet ndërkombëtare.  E them këtë se procesi i zgjedhjeve të para pluraliste në Shqipëri, nuk ishte as i lirë dhe as i ndershëm. Ligjet dhe rregullat për zgjedhjet e para “pluraliste” ishin përpiluar nga partia në fuqi, dmth. Partia e Punës — dhe natyrisht ishin në favor të saj, duke u mohuar partive të tjera të posa formuara, të drejtën dhe mundësitë e barabarta për të zhvilluar një fushatë efektive.

“Vrasjet në Shkodër me 2 prill, 1991 u interpretuan në atë kohë, nga ne dhe nga delegacionet e tjera ndërkombëtare në Tiranë, si një shenjë ogurzezë për të ardhmen e demokracisë shqiptare”

Në zgjedhjet e para “pluraliste”, Partia e Punës gëzonte një monopol absolut mbi të gjitha aspektet e jetës politike, ushtarako-policore, ekonomike dhe shoqërore në vend, sidomos kontrollonte mjetet e komunikimit dhe median, jetike këto për zhvillimin e një fushate politike efektive. Ndërkohë që partitë e opozitës ankoheshin se nuk kishin kohë të mjaftueshme për t’u përgatitur për zgjedhjet, pasi nuk kishin as përvojën as burimet e nevojshme për t’u përballur me Partinë e Punës, që i kishte rrënjët thellë në shoqërinë shqiptare.  Në të vërtëtë, nga vizitat që bënim tek zyrat e Partisë Demokratike dhe tek ajo e Partisë Republikane gjatë qëndrimit tonë atje – e që ishin dy partitë kryesore të opozitës — në Tiranë si edhe në zyrat e tyre në disa rrethe, shihej konfuzioni i tyre dhe zhgënjimi për të mos thënë se mbizotëronte një kaos i vërtetë në radhët e tyre.  Megjithë entuziazmin, kjo atmosferë pasigurie dhe ngathjeje nga ana e tyre vihej re kudo. Ishte e theksuar mungesa e mundësisë dhe të drejtës së partive opozitare për të përdorur median publike – televizionin dhe gazetat – që kontrolloheshin fund e krye nga Partia e  Punës.  Në të vërtetë, më kujtohet se megjithë rëndësinë historike të vizitës së delegacionit amerikan dhe rivendosjes së marrëdhënieve diplomatike me Uashingtonin, arritja e delegacionit amerikan në Tiranë pothuaj u injorua fare nga media zyrtare.  Mesa kishim mundësi të ndjeknim burimet e lajmeve në atë kohë në Tiranë, “Rilindja Demokratike”, gazeta e Partisë Demokratike të Shqipërisë, e posa formuar në atë kohë, ka qenë e vetmja gazetë me rëndësi – megjithëse edhe kjo jo me aq entuziazëm — pat njoftuar arritjen dhe vizitën e përfaqësuesve të parë amerikanë në Shqipëri, në pothuaj një gjysëm shekulli. Listat e kandidatëve për rrethe të ndryshme të partive të opozitës, në shumë raste, nuk ishin të plota dhe në shumë zona të vendit, partitë e opozitës nuk kishin zgjedhur as candidate, sepse koha për t’u përgatitur për zgjedhjet ishte aq e shkurtër.  Në të vërtetë, Partia e Punës kishte vendosur që – për të minimizuar rolin e partive të tjera, zgjedhjet të mbaheshin në fillim të shkurtit, ashtu që opozita të kishte edhe më pak kohë për t’u përgatitur, por më në fund kishte vendosur që – si një gjest “vullneti të mirë” ndaj opozitës, zgjedhjet të shtyheshin deri me 31 Mars. Megjithëkëtë, ishte një atmosferë tejet e pafavorshme për kandidatët e partive politike të posa formuara, në krahasim me ata të Partisë së Punës, e cila manipulonte burimet dhe mjetet shtetërore në favor të kandidatëve të saj dhe kishte rrënjë të thella në mbarë shoqërinë shqiptare.

Në zyrat e partive të opozitës vihej re një mungesë dëshpëruese e mjeteve bazë për funksionimin e një zyre të thjeshtë, lere më të një qendre ose  të kishin një zyrë qendrore funksionale për drejtimin e zgjedhjeve kombëtare dhe për shpërndarjen e programit dhe mesazheve të opozitës elektoratit shqiptar.  Megjithëse votimet u cilësuan nga disa monitorues të huaj, sidomos europianë, në përgjithësi, si të drejta dhe të lira, delegacionet monitoruese amerikane refuzuan t’i cilësonin ato si të tilla. Një prej tyre, Instituti Kombëtar Republikan ka thënë në raportin e tij se, “fushata e zgjedhjeve në Shqipëri nuk mund të karakterizohej si e “drejtë dhe as e lirë.”

Edhe Departmenti Amerikan i Shtetit (DASH), nëpërmjet zëdhënëses Margareth Tutëiler, bëri një deklaratë me 3 Prill, 1991, duke informuar median amerikane se, “Bazuar në raportet e monitoruesve amerikanë dhe ndërkombëtarë, duket se procesi elektoral kishte mangësi serioze në disa fusha me rëndësi të standardeve të OSBE-së, për zgjedhje të drejta dhe të lira.”  Zëdhënësja e Departmentit Amerikan të Shtetit, ka thënë duke iu referuar Shqipërisë si një vend pa përvojë demokratike, se, “tani është në dorë të të gjithë elementëve të shoqërisë shqiptare për të mbështetur që sistemi i ri pluralist të funksionojë në mënyrë efektive”.  Zëdhënësja e DASH, me atë rast, kishte shprehur angazhimin e Shteteve të Bashkuara se Uashingtoni, “Do të mbështesë vendosmërisht parimet e demokracisë në Shqipëri, si edhe ata që veprojnë për të ndërtuar demokracinë dhe për të mbrojtur të drejtat e njeriut”, deklaroi para 30- viteve, ish-zëdhënësja e Departmentit Amerikan të Shtetit, pas zgjedhjeve të para “pluraliste”, në Shqipëri. Manipulimet e zgjedhjeve, që përfunduan në fitoren e Partisë së Punës, shkaktuan shpërthimin e revoltave në disa qytete, përfshirë Shkodrën ku për fat të keq të Shkodrës dhe gjithë Shqipërisë, pas zgjedhjeve “pluraliste”, në qytetin verior, me 2 Prill u vranë Arben Broci, Besnik Bishanaku, Nazmi Kryeziu dhe Besnik Ceka dhe u plagosën dhjetëra të tjerë.  Kjo tragjedi ka lenë një plagë të rëndë për familjet e tyre, për Shkodrën dhe 30-vjet më vonë mbetet një prej ngjarjeve më makabër të historisë moderne shqiptare, e cila pret gjithnjë zbardhje dhe drejtësi, përfshirë identifikimin e individëve në radhët e enteve të drejtësisë, të policisë dhe Sigurimit të Shtetit të asaj kohe.

“Jehona e tyre kumbon edhe sot për drejtësi dhe përgjegjësi në korridoret e institucioneve qeveritare e shtetërore të Shqipërisë, 30-vjet pas zgjedhjeve “pluraliste” duke pritur nga reforma e re në drejtësi për një hetim serioz për identifikimin e fajtorëve”

Fatkeqësisht, edhe sot pas 30 vjetësh të këtyre vrasjeve, ashtu siç ka ndodhur me shumë vrasje e tragjedi të tjera në historinë komuniste të vendit, nuk janë identifikuar përgjegjësit as nuk është vendosur drejtësia për këto krime shterërore.  Nuk është zhvilluar asnjë proces drejtësie për ata që ishin, drejt për drejt, përgjegjës, ose për ata që dhanë urdhër për të shtënë me armë zjarri kundër njerëzve të pafajshëm dhe të pa armatosur. Thuhet se këto të shtëna kundër protestuesve paqësorë — sipas dëshmitarëve vendas — kishin ardhur nga ndërtesa e ish-Komitetit të Partisë së Punës në Shkodër.  Jehona e tyre kumbon edhe sot për drejtësi dhe përgjegjësi në koridoret e institucioneve qeveritare e shtetërore të Shqipërisë, 30-vjet pas zgjedhjeve “pluraliste” duke pritur nga reforma e re në drejtësi për një hetim serioz për identifikimin e fajtorëve. Më kujtohen mirë — megjithë problemet me zgjedhjet e para “pluraliste” — shpresat e mëdha që kolegët e mi dhe unë kishim ato ditë për një fillim të ri historik, për një shoqëri më të drejtë, më të lirë e demokratike dhe më tolerante në Shqipërinë post-komuniste.  Por vrasjet në Shkodër me 2 prill, 1991 u interpretuan në atë kohë, nga ne dhe nga delegacionet e tjera ndërkombëtare në Tiranë, si një shenjë ogurzezë për të ardhmen e demokracisë shqiptare.  Mos zbardhja e këtyre vrasjeve deri më sot justifikon dyshimet tona sot e asaj dite – madje 30 vjet më vonë – dhe në prak të zgjedhjeve parlamentare të 25 prillit 2021.  Shqipëria, shqiptarët dhe kombi në përgjithësi meritojnë më shumë dhe më mirë se kaq: shqiptarët duan një qeveri të përgjegjëshme dhe një parliament të denjë për shqiptarët e shumë vuajtur!
   

Nga Rafael Floqi/

UASHINGTON, – Pas disa ditësh vonese herët të enjten, udhëheqësit e Kongresit të SHBA-së zbuluan një masë shpenzimesh dypartiake prej 1.2 trilion dollarësh për mbrojtjen, sigurinë e vendit dhe programe të tjera, duke u dhënë ligjvënësve më pak se dy ditë për të shmangur një mbyllje të pjesshme të qeverisë.

Dhoma e Përfaqësuesve e kontrolluar nga republikanët do të votojë mbi paketën e përhapur të premten, duke i lënë Senatit me shumicë demokratike vetëm disa orë për të miratuar paketën prej gjashtë projektligjeve që mbulojnë rreth dy të tretat e 1.66 trilion dollarëve në shpenzimet diskrecionale të qeverisë për vitin fiskal, që filloi më 1 tetor.

Udhëheqësi i shumicës demokratike në Senat, Chuck Schumer nuk humbi kohë duke u kërkuar kolegëve të tij senatorë që të veprojnë shpejt sapo të mbërrijë legjislacioni nga Dhoma.

Qysh nga fillimi i vitit fiskal më 1 tetor, Kongresit i është dashur të miratojë katër projektligje të përkohshme financimi për të shmangur mbylljet e qeverisë për shkak të betejave të pazgjidhura mbi prioritetet e shpenzimeve dhe madhësinë e ndarjeve vjetore.

“Sapo Dhoma të veprojë, Senati do të ketë nevojë për bashkëpunim dypartiak për ta miratuar atë përpara afatit të së premtes dhe për të shmangur një mbyllje,” tha Schumer në një fjalim në Senat.

Zyra e Buxhetit të Kongresit paralajmëroi se deficitet dhe borxhi i SHBA-së do të rriten ndjeshëm gjatë 30 viteve të ardhshme, duke parashikuar se borxhi kombëtar i vendit prej 34.5 trilion dollarësh, i cili aktualisht përfaqëson rreth 99% të PBB-së, mund të rritet dhe të rritet në 166% të PBB-së deri në vitin 2024.

Agjencitë e vlerësimit kanë paralajmëruar gjithashtu se degradimi i përsëritur i Kongresit mund të dëmtojë aftësinë kreditore të qeverisë së SHBA.

Orari i ngjeshur ngriti rrezikun të paktën një mbylljeje të pjesshme të shkurtër pas një afati të së premtes në mesnatë. Çdo senator mund të ngrejë pengesa procedurale për të ngadalësuar kalimin përfundimtar të projektligjit prej 1012 faqesh.

“Nuk do të ketë kohë për të lexuar tekstin, për ta verifikuar atë me stafin tonë dhe votuesit tanë, për të debatuar projektligjin dhe për të ofruar amendamente për të përmirësuar projektligjin,” tha senatori republikan konservator Mike Lee, ndërsa kritikoi projektligjin e gjerë.

Kryetari i Dhomës së Përfaqësuesve, Mike Johnson, shpalli atë që ai e quajti një seri fitoresh për republikanët, nga shpenzimet më të larta për mbrojtjen dhe sigurinë kufitare të SHBA-së deri te ndërprerja e fondeve të SHBA-së për agjencinë kryesore të ndihmës së Kombeve të Bashkuara që ofron ndihmë humanitare për palestinezët në Gaza.

“Ky legjislacion për ndarjet e fondeve të VF24 është një angazhim serioz për forcimin e mbrojtjes sonë kombëtare duke e çuar Pentagonin drejt një fokusi në misionin e tij kryesor,” tha Johnson në një deklaratë të lëshuar së bashku me tekstin e legjislacionit.

Demokratët thanë se bllokuan disa shkurtime dhe masa politikash republikane dhe mbrojtën fondet që synojnë uljen e kostove të kujdesit për fëmijët, mbështetjen e bizneseve të vogla dhe luftimin e rrjedhës së fentanilit.

“Ne mposhtim shkurtimet e çuditshme që do të kishin qenë një goditje e fortë për familjet amerikane dhe ekonominë tonë – dhe ne luftuam një sërë politikash ekstreme që do të kishin kufizuar liritë themelore të amerikanëve,” tha senatorja Patty Murray, kryetarja demokrate e Komitetit të Apropriacioneve të Senatit. .

Me një shumicë të pakët 219-213 republikane në Dhomën e Përfaqësuesve, Johnson do të duhet të mbështetet në votat e Demokratëve për të miratuar projektligjin.

Përveç departamenteve të Sigurisë Kombëtare dhe Mbrojtjes, projektligji do të financojë agjencitë, duke përfshirë Departamentin e Shtetit dhe Shërbimin e të Ardhurave të Brendshme, teksa mbulon afatin e paraqitjes së tatimpaguesve më 15 prill.

Frano Kulli/

Historia jonë, përgjithsisht ka qenë histori e një populli të mundúar fort prej udhëheqësíve. Udhëheqësíve të huaja e të vendit. Njësoj.

Në dyert e SPAK-ut, hyjnë e dalin përditë , si specat, shtetarë të të gjitha rrangjeve. Me akuza të mëdha, shumica edhe ministra e ndihmës kryeministra, disa sosh. Por të gjithë dalin duke u zgërdhi që andej. S’di a e keni vu re; “asnjerit nuk i bie syri në qerpik”. Po dua me thanë se anjëri nuk ndjehet i turpëruar. E vetmja ndjesi njerëzore, që së paku, si reminishencë virtyti duhej të shfaqej sado pak në fytyrat e tyre, duket se as nuk ekziston në qenien e tyre. Madje, ndonjëri prej tyre, pafytyrësisht kërkon edhe dëmshpërblim…pë një hard disc kompjuteri a s’di se çka. Secili rend mbas asaj pjesës “under grund”, të procesit se si t’ia gjejë anën fashitjes së ndëshkimit…Se sa për ata që i kanë rréjtë a vjedhë, siç akuzat e SPAK-ut thonë, as nuk skuqen as nuk zverdhen.

Në kopertinën e botimit të dytë, të “Gomari i Babatasit”, (Shkoder shtypshkroja At Gjergj Fishta, 1941) poshtë titullit shkruhet edhe ky pohim i mënçur: “Populli i falë ata qi e mundojn, por nuk ka për ti falë kurr ata qi e rrêjnë. Montalembert”.(Charlest, count de Montalembert, (15 prill 1810, Londër – më 13 mars 1870, Paris), orator, politikan dhe historian , lider në luftën kundër absolutizmit në kishë dhe në shtet në Francën e shekullit të 19-të.)

E zgjedhur dhe e vendosur gati si nëntitull i librit, domosdo s’mund të jetë tjetër veçse, një thirrje në ndihmë të lexuesit a si një çelës për të hapë portën kryesore të leximit të veprës. E, siç dihet gjërësisht tashma, kjo vepër-kulm e satirës politike në Shqipëri atëherë kur u shkrua porse edhe sot, ka qenë dhe mbetet e tillë , një kualitet letrar i shkallës së epërme edhe për arsyen e fortë se për lëndë të veprës së vet, autori ka marrë e ka “vu në bisht t’lahutës” siç do të thoshte ai, veset më të shëmtuara të udhëheqësíve politike e shtetnore, të cilët, duke livadhisë ndër to (nëpër veset pra), i shkaktojnë një dëm të madh fort e shumë afatgjatë shoqërisë që udhëheqin. Ndoshta, kjo sentenca e mendimtarit të shquar francez, i përshtatet fort edhe shoqërisë shqiptare sot ndaj dhe ka ndodhë kjo përzgjedhje qysh atëherë, kur ende nuk qe mbyllë gjysma e parë e shekullit të shkuar.

Historia jonë, përgjithsisht ka qenë histori e një populli të mundúar fort prej udhëheqësíve. Udhëheqësíve të huaja e të vendit. Njësoj. Dhe, sigurisht, mundimet ia kanë lënë të dukëshme gjurmët e vuajtjes njeriut shqiptar. Shpesh ia kanë shformuar edhe cilësisht mjaft virtyte. Po, ja që disa prej tyre, më të shumtat e tyre kanë mbetë e janë ruajt në nëvetëdijen e në shpirtin e tij. Virtyt është edhe neveria e pakapërdishme ndaj rrenave e rrencakut (gënjeshtrave e gënjeshtarit). Për gënjeshtarin publik, gënjeshtarin udhëheqës, sidomos. Se gënjeshtra e tij bën dëm të madh. Ne të gjithë e dimë, tashma se kuti që i mat e peshorja që i peshon shtetarët në demokraci është marrëdhënia e tyre me të vërtetën e me gënjeshtrën. Për fjalët që thonë e për punët që bëjnë. Është mardhënia ndërmjet besimit që iu është dhënë dhe mirëpërdorimit a keqpërdorimit të tij. Tek ne ka ndodhë gjithherë kjo e dyta. Sistematikisht udhëheqësit tanë, kush më pak e kush më shumë, kanë gënjyer. Aq shumë kanë gënjyer, sa kur ndonjëherë ka ndodhë që, ajo çfarë ata kanë thënë edhe është mbajtë si fjalë e thënë, kjo e ndodhur është çmuar e vlerësuar si mrekulli. Rëndom vlerësimi për to, pra se udhëheqësi është i zoti a i pazoti , i aftë a i paaftë , është përcaktuar se sa e ka spërdredhë fjalën ky ose ai. Pra, sa ka mundur të na mashtrojë. Kjo i ka vënë kapak, si të thuash zotësisë së udhëheqësit…

E meqë i filluam radhët e këtij shkrimi me një kryevepër të satirës politike shqiptare, mbase duhet shpjeguar edhe lidhja e saj me të sotmen, tash një shekull mbas. Thelbi i kësaj lidhje është sjellja e njëjtë e qeverisësve tanë me ne të qeverisurit prej tyre. Për t’u qortuar fort e satirizuar, atëhere dhe sot….

Kryeprijësit, zotit kryeministër, as atij nuk “i bie syri në qerpik” për mëkëmbësit e tij. Është bërë anektodike thënia e zotërisë për “kumbulla që qenkërkan ngrënë pas shpinës së tij”. Përtej dyerve të SPAK-ut, gjithsa ka ndodhë e po ndodhë duhet ta bëjë, më së paku të skuqet prej turpit edhe vetë atë zgjedhësin e “kumbullngrënësve” pas shpinës së tij. E t’u kërkojë ndjesë turmave zgjedhëse për zgjedhjet e gabuara që paska bërë, që, siç duket deri tani po e kalojnë numrin e zgjedhjeve të pagabuara. Se ata, zgjedhësit, turma, populli pra, këtij ia ka besuar zgjedhjen për ta prirë vendin e jetën e tyre për nga e mira e prosperiteti.

Posë të tjerash edhe turpe janë të gjitha këto, zoti kryeministër. Turp është “avullimi” aq shumë i përfolur i pasurive kombëtare, nga Porti i Durrësit e deri në Sazan… Turp janë krizat e përvitëshme energjitike në Shqipërinë me rezerva ujore më të më të shumtat në Europë. Është fyerje e madhe e inteligjencës së shqiptarëve të krenohesh para tyre se nuk po ngre çmimin e energjisë.

Turp është ta çosh për skrap Rafinerinë e naftës në Ballsh e për qytetarët shqiptarë ta shesës naftën me çmimin më të shtrenjtë në Europë, z.kryeministër.

Turp është mjerimi në Bulqizë e në minierat e tjera si ajo. Turp janë rrenat tuaja tuaja të pambarimta ndër dekada, zotërinj shtetarë !

Turp për ju që na e latë vendin “trokë”, këtë vend që vetë Zoti e ka begatuar dhe rinisë i dhatë rrugët e botës.

Po turp është edhe urdia e “këshillonjësve” e mbrojtësve tuaj medialë të tipit Ba(l)t-on , që rrumbullojnë 15 mijë euro në muaj, përlyer nëpër llogaritë aq fort të diskutueshme të djegësve të plehrave qytetës për pushtimin mashtruesh që u kanë bërë ekraneve të kazanëve tuaj propagandistikë e deformimit të lirisë së shprehjes. Që të mbledhura së bashku, besoj e kalojnë indeksin e rritjes së pensioneve qesharake, zoti kryeministër.