Ekonomi – Page 93 – Dielli

Vota

August 4, 2023 by s p

Astrit Lulushi/

Gjithë votimi është një lloj loje, damë apo tavëll, dhe bastet e shoqërojnë natyrshëm. Karakteri i votuesve nuk rrezikohet. Unë e hodha votën time, por nuk jam shumë i shqetësuar që kjo e drejtë të mbizotërojë. A jam i gatshëm t’ia lë të majtës? Edhe votimi për “të djathtën” nuk bën gjë, pasi nuk di se për cilin. Një njeri i mençur nuk do ta lërë të drejtën në mëshirën e rastësisë dhe as nuk do të dëshirojë që ajo të mbizotërojë nëpërmjet pushtetit të shumicës.

Për një kohë të gjatë një njeri mund të shohë shumë gjëra që nuk do të dëshironte t’i shihte, dhe të vuajë gjithashtu shumë gjëra që nuk do të dëshironte t’i vuante. Nuk ka veçse pak virtyt në veprimin e njerëzve. Kur votojnë kundër qeverisë, dhe votat e tyre janë pak, ata do të jenë të vetmit që mund të mbrojnë lirinë dhe kështu të përshpejtojnë rrëzimin.

Kam dëgjuar për kuvende a kongrese për zgjedhjen e një kandidati. Kryesia përbëhej kryesisht nga politikanë me profesion. Po çdo njeri i pavarur, inteligjent dhe i respektuar ku do ta marrë vendimin? A nuk do të kemi avantazhin e kësaj urtësie dhe ndershmërie? A nuk mund të llogarisim disa vota të pavarura? A nuk ka shumë individë që nuk marrin pjesë në kongrese? Por jo. Konstatoj se njeriu i ashtuquajtur i respektuar është larguar menjëherë nga pozicioni dhe është dëshpëruar për vendin e tij, kur vendi ka më shumë arsye për ta dëshpëruar. Ai miraton një nga kandidatët e përzgjedhur, të vetmin në dispozicion, duke dëshmuar kështu se vetë është i disponueshëm për çdo qëllim të demagogut. Vota e tij nuk vlen më shumë se ajo e ndonjë vendasi papunë, që mund të jetë blerë. Për një njeri që, siç thotë fqinji im, ka kockë në shpinë që e bën të rri drejtë, statistikat kanë faj; njerez si ai janë pakësuar. Shqipëria është përgjysmë – njeriu mund të njihet nga partia e tij; nga mungesa e dukshme e intelektit dhe besimit tek vetja – shqetësimi i parë dhe kryesor i të cilit është të shohë se shtëpitë e lëmoshës janë në gjendje të mirë, përpara se ai të ketë veshur ligjërisht petkun viral. Atyre që kthehen nga emigrimi nuk u ofrohet as vend pune dhe as banimi; qeveria i vështron si gjysmë të huaj që duhet të kërkojnë falje; tregtarët i rrisin 10-fish çmimet për ta. Qeveria mendon se gjendja e çrregullt e keqe dhe krimet e shtuara janë pasojë e hapjes me botën – kështu ia hedh fajin lirisë së lëvizjes dhe shfajson veten. Ministrat i emëron, i jep urdhëra, i shfrytëzon dhe në fund i çon në prokurori se janë kapur duke vjedhur për të. Drejtësi që ecën në vijë të shtrëmbër.

Pushteti si dashnorja e vetme

August 2, 2023 by s p

Artan Nati/

Në mitologjinë greke, Kronos është një titan që përmbysi babanë e tij, Uranin, dhe u bë sunduesi i kozmosit. Megjithatë, nga frika e një profecie se ai do të rrëzohej nga një prej fëmijëve të tij, Kronosi gëlltiti secilin prej pasardhësve të tij kur ata lindën, duke i penguar në mënyrë efektive ata të uzurponin pushtetin e tij. Ky mit tragjik mund të shërbejë si një metaforë e fuqishme për politikën e përditëshme në Shqipëri, veçanërisht në këto kohët e fundit. Shikojmë që qeveria aktuale ose më saktë lideri i saj po gllabëron “bijtë e partisë”, duke i përdorur ata si koka turku. Shkaku kryesor është frika nga humbja e pushtetit: Frika e humbjes së pushtetit është rruga drejt anës së errët. Frika të çon në zemërim, zemërimi të çon në urrejtje, urrejtja të çon në veprime irracionale. Ashtu si Kronos, shumë liderë politikë gjatë historisë janë shtyrë nga një frikë e fortë e humbjes së pushtetit të tyre. Kjo frikë po e detyron edhe lidershipin në PS të marrin masa drastike për të mbajtur kontrollin, edhe nëse kjo do të thotë të të hedhë në rrjetën e drejtësisë disa nga bashkëpunëtorët më të ngushtë,ku rasti më flagrant është ish zv.kryeministri Ahmetaj, por edhe ai i ditëve të fundit i Damian Gjiknurit e ministra e funksionarë të lartë të tjerë. “Qeveritë, nëse qëndrojnë për një kohë të gjatë në pushtet, priren gjithnjë e më shumë drejt formave aristokratike. Asnjë qeveri në histori nuk është njohur që t’i shmanget këtij modeli. Dhe ndërsa aristokracia zhvillohet, qeveria tenton gjithnjë e më shumë të veprojë ekskluzivisht në interes të klasës sunduese – qoftë ajo klasë mbretërore trashëgimore, oligarkë të perandorive financiare apo burokraci e rrënjosur.” shkruan Frank Herbert (1920-1986) . Ky fenomen është i vërtetë jo vetëm për qeveritë,por edhe për partitë politike etj.A nuk po ndodh i njëjti skenar në PD?
“Njerëzit në pushtet nuk do të heqin dorë pa luftë, sepse pushteti është afrodiziaku i fundit.” thotë Henri Kisinger, duke dashur të thojë se pushteti është e vetmja mënyrë ose iluzioni i vetëm rreth të cilit jeta e tyre rrotullohet ose si Bonoparti e thotë në mëyrë figurative:“Pushteti është zonja ime. Unë kam punuar shumë në pushtimin e saj për të lejuar dikë që ta largojë atë nga unë.” Kur udhëheqësit janë të shtyrë nga kjo frikë e fortë e humbjes së pushtetit, qoftë në politikë apo në vendin e punës, disa faktorë motivues fillojnë të veprojnë,faktorë që shërbejnë si ilaçi i vetëm,faktorë që bëjnë të zgjohet faktori shtazarak dhe të humbasin arësyen. Duket se kjo po ndodh në politikën tonë, në qeverinë tonë. Ashtu si në Romën e lashtë ngritja e Cezarit në diktaturë tregoi rreziqet e mundshme të përqendrimit të pushtetit në duart e një individi. Nga frika e humbjes së pushtetit Cezari i dha fund republikës duke u shndërruar në diktator dhe përfundoi në vrasjen e tij nga bashkëpunëtorëe tij. Ai shërben si një shembull paralajmërues për rreziqet e autoritetit të pakontrolluar në çdo sistem politik. Aktualisht Shqipëria duket si një xhungël ku i vetmi synim në jetë i çdo politikani është pushteti pa e kuptuar se sa më shumë pushtet akumulojnë aq më shumë shkëputen nga realiteti dhe aq më afër janë drejt fundit të tyre.

Liderët në vendin tonë që nxiten nga frika e humbjes së pushtetit shpesh nuk arrijnë të kuptojnë se udhëheqja e vërtetë ka të bëjë me fuqizimin e të tjerëve.Udhëheqja e vërtetë nuk ka të bëjë me dominimin ose kontrollin e të tjerëve, por për t’i ngritur lart dhe për t’i ndihmuar ata të arrijnë potencialin e tyre të plotë. Duke fuqizuar të tjerët, udhëheqësit krijojnë një mjedis pozitiv dhe bashkëpunues që mund të arrijë rezultate të jashtëzakonshme. Stili i udhëheqjes së liderit gjerman,pas luftës së dytë botëore, Adenauer përfshinte delegimin, besimin dhe përfshirjen. Ai e kuptoi se duke u dhënë përgjegjësi individëve të aftë dhe duke i lejuar ata të ushtrojnë talentet e tyre, vendi mund të bëjë përparim të jashtëzakonshëm. Kjo qasje inkurajoi bashkëpunimin, inovacionin dhe ndjenjën e pronësisë mes njerëzve që punonin nën të.Qeveria jonë dhe lidershipi i PS si pasojë e frikës së humbjes së pushtetit është më e interesuar të përçajë opozitën se të mendojë për bashkëpunim. Vetë opozita është më e interesuar të shkatërrojë grupet kundështare të të njëjtës parti duke u shndërruar patericë për sistemin e korruptuar në dëm të vendit.

Ndërsa politika ndonjëherë mund të ngjajë me një xhungël interesash konfliktuale, është përmes bashkëpunimit që ne ndërtojmë një shoqëri të civilizuar dhe të drejtë. “Konkurrenca është ligji i xhunglës, por bashkëpunimi është ligji i qytetërimit.” thotë Peter Kropotkin. Politika vetë është art i kompromisit. Partitë politike duhet të kenë të qartë se ato nuk janë thjesht rivale, por partnerë në ndjekjen e një qëllimi të përbashkët që të jenë në shërbim të vendit për një shoqëri të begatë dhe harmonike. Vendi nuk ka nevojë për kompromise fallco në shërbim të kryetarëve si ajo e 2008 apo marrëveshje për të votuar SPAK-un nën presionin amerikan, por në realitet nën rrogoz e minonin atë. Politikanët tanë duhet të kuptojnë se themeli i qeverisjes demokratike është kompromisi duke përfshirë këtu edhe dorëheqjen e tyre si kompromis për të hapur rrugën ideve të reja drejt qëllimit final të përparimit të vendit.

𝗗𝗔𝗦𝗛 𝗱𝗲𝗻𝗼𝗻𝗰𝗼𝗻 𝘀𝗲𝗸𝘁𝗶𝗻 𝗥𝗮𝗺𝗮 𝗽𝗲𝗿 𝗽𝗮𝘀𝘁𝗿𝗶𝗺 𝗽𝗮𝗿𝗮𝘀𝗵 𝗱𝗵𝗲 𝗸𝗼𝗿𝗿𝘂𝗽𝘀𝗶𝗼𝗻 𝘀𝗶𝘀𝘁𝗲𝗺𝗶𝗸

July 29, 2023 by s p

Bujar Leskaj/

Më 27 korrik 2023, Departamenti Amerikan i Shtetit(DASH) publikoi Raportin mbi Klimën e Investimeve për vitin 2023 në Shqipëri, duke ngritur një sërë problemesh të mprehta. Është ndoshta vrojtimi i DASH më denoncues dhe kritik i viteve të fundit. Raporti cilëson se “Investitorët e huaj e perceptojnë Shqipërinë si një vend të vështirë për të bërë biznes. Ata përmendin korrupsionin e vazhdueshëm në sektorin publik, gjyqësor, prokurimet publike, konkurrencën e pandershme dhe të shtrembëruar, ekonominë e madhe informale, pastrimin e parave, ndryshimet e shpeshta në legjislacionin fiskal dhe zbatimin e dobët të kontratave si sfida të vazhdueshme për investimet dhe të bërit biznes në Shqipëri” (https://www.state.gov/…/2023-investment…/albania/, paragrafi i tetë i Përmbledhjes Ekzekutive).

I. Pse kemi rënë kaq fort në Indeksin e Perceptimit të Korrupsionit?

Departamenti Amerikan i Shtetit përmend se në vitin 2022, në Indeksin e Perceptimit të Korrupsionit të Transparency International, Shqipëria renditej e 101-a nga 180 vende. Në vetëm shtatë vitet e fundit, Shqipëria ka zbritur 18 vende në klasifikimin e Transparency International.

Transparency International përdor një sistem llogaritjeje të indeksit të perceptimit të korrupsionit, nga zero në 100 pikë, ku zero është niveli më i lartë i korrupsionit dhe 100 pikë do të thotë mungesë korrupsioni. Në Raportin e tij, të publikuar gjatë këtij viti, Transparency International i jep vendit tonë vetëm 36 pikë, ose dy pikë larg vendit më të korruptuar të Evropës, që është Bosnje-Hercegovina me 34 pikë.

Sipas Transparency International, në 5 vitet e fundit(2017-2022), Shqipëria nuk ka shënuar përparim në luftën kundër korrupsionit, duke u luhatur vazhdimisht mes 36 dhe 35 pikëve. Organizata prestigjoze konkludon se mos-përparimi nënkupton se vendi ka dështuar në luftën kundër korrupsionit.

Transparency International thekson se performanca e Shqipërisë në luftën kundër korrupsionit është dobësuar, veçanërisht kur flitet për rreziqe politike, përfshirë patronazhimin dhe nepotizmin, shkëmbimin e ndereve, vendet e përcaktuara të punës, mbajtjen sekret të financimit të partive publike dhe lidhje të ngushta e të dyshimta mes biznesmenëve dhe politikanëve.

Jo vetëm për DASH dhe Transparency International, por për të gjithë komunitetin ndërkombëtar që na vëzhgon, është e qartë pse ka ndodhur kjo rënie në klasifikim. Cilesimet e Departamentit Amerikan te Shtetit jane dukshëm më pezhorative se cilesimet e një viti më parë, pasi këtë vit DASH ka përfshirë në raport pastrimin e parave dhe korrupsionin e vazhdueshëm e sistemik në sektorin publik.

Më tej në raport, DASH thekson se”Shqipëria ka një sektor të madh informal dhe aktivitete të pastrimit të parave. Task Forca e Veprimit Financiar për Pastrimin e Parave (FATF) e përfshiu Shqipërinë në listën e saj gri në vitin 2020 dhe vendi vazhdon të jetë në listën për vitin 2023 për shkak të mangësive strategjike në adresimin e shqetësimeve të pastrimit të parave. Komuniteti i biznesit raporton se fluksi i madh i të ardhurave të paligjshme nga trafiku i drogës, kontrabanda, evazioni fiskal dhe korrupsioni shtrembëron konkurrencën në treg” (https://www.state.gov/…/2023-investment…/albania/, paragrafi i nëndë i Përmbledhjes Ekzekutive). Paragrafi i nëndë është shtuar i gjithi këtë vit dhe nuk ka qenë më parë në raportet e DASH, për klimën e investimeve në Shqipëri.

II. Pastrimi i parave-njolla e turpit që sekti Rama vendosi mbi imazhin e Shqipërisë

Pastrimi i parave që kryhet intensiv në ekonominë tonë sot është njolla e zezë e turpit që ka vendosur sekti Rama në qeverisje, mbi imazhin e Shqipërisë. Ishte ky sekt që në vitin 2020 e përfshiu Shqipërinë në Listën Gri të pastrimit të parave të MONEYVAL. Vendi u klasifikua për risqet dhe pastrimin real të parave të pista në çdo renditje ndërkombëtare, nga Instituti i Basel-it, SELDI e deri tek raporti i DASH, duke theksuar tre sektorët kyçë ku pastrimi i parave ndodh, që janë :

1. Turizmi

2. Ndërtimi dhe

3. Lojërat e fatit

Me denoncimin e Departamentit Amerikan të Shtetit në raportin e tij të këtij viti për klimën e investimeve në Shqipëri, tashmë pastrimi i parave në Shqipëri është zyrtar. DASH shkon edhe më larg. Thekson se edhe me fonde publike, me koncesione, me PPP, po pastrohen para në Shqipëri.

Sipas “Raportit të Tranzicionit për vitet 2022-2023”, të Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim(BERZH), cilësia e qeverisjes së Shqipërisë është në përkeqësim. Kapja e shtetit dhe pastrimi i parave u identifikuan nga raporti i BERZH si probleme serioze, që pengojne procesin e integrimit në BE. Sipas BERZH, pothuajse 3 % e vlerës së qarkullimit të firmave në Shqipëri (vlera më e lartë në rajonet e BERZH) shpenzohet për pagesa informale, në krahasim me më pak se 0,01 % në ekonomitë e përparuara, si Estonia dhe Letonia. Raporti kritik i BERZH vjen pas shumë gjetjesh dhe konkluzionesh kritike dhe alarmante nga Departamenti Amerikan i Shtetit, Transparency International, SELDI, FMN dhe Banka Botërore, lidhur me nivelin e korrupsionit, të pastrimit të parave dhe të kapjes së shtetit tek ne.

III. Investuesit e huaj shantazhohen nga administrata, media dhe grupet kriminale

Asnjëherë më parë në Raportin e Deprtamentit Amerikan të Shtetit nuk ka patur një pasazh kaq të rëndë e problematik, sa në paragrafin e dhjetë të Përmbledhjes Ekzekutive të Raportit për Klimën e Investimeve në Shqipëri 2023. “Akuzat për korrupsion janë të zakonshme dhe investitorët shpesh raportojnë se ata bëhen objektiv i zhvatjes si nga administrata publike, ashtu edhe nga media dhe grupet kriminale”. Nuk mund të denoncohet më qartë! Sipas DASH, investitorët në Shqipëri shantazhohen nga zyrtarët publikë, krimi dhe media. Ndryshe nga raportet e kaluara, kur e cilësonte korrupsionin në Shqipëri si endemik, këtë vit Depertamenti i Shtetit përdor fjalën sistemik, për të përshkruar korrupsionin në Shqipëri. Korrupsioni sistemik nënkupton se kjo dukuri është e përhapur gjerësisht në të gjitha poret e shoqërisë shqiptare.

Ndërkohë një akuzë e drepërdrejtë ngrihet mbi qeverinë. “Investitorët raportojnë në mënyrë frekuente raste të korrupsionit të qeverisë, të cilat vonojnë dhe parandalojnë investimet në Shqipëri.” (https://www.state.gov/…/2023-investment…/albania/, paragrafi i dhjetë i Përmbledhjes Ekzekutive).

Edhe kjo fjali, e cila akuzon drejtëpërdrejtë qeverinë për korrupsion, është shtuar për herë të parë në raportin e këtij viti, pasi nuk ka qenë në vitet e kaluara. Dhe nuk ka si të ndodhë ndryshe me cilësimet e DASH, pasi zyrtarët amerikanë që përgatisin raportin shohin se janë të panumurta denoncimet në median e pavarur shqiptare të shkeljeve të institucioneve kryesore prokuruese shqiptare, si Autoriteti Rrugor Shqiptar(ARRSH) dhe Fondi Shqiptar i Zhvillimit(FSHZH). Të gjitha të dhënat zyrtare nga Ministria e Financave dhe nga ajo e Infrastrukturës flasin për kosto të rritura me herë për ndërtimin e një km rrugë gjatë dhjetë viteve të fundit. Kostot kanë një diferencë të lartë në rrugët e ndërtuara me para nga Buxheti i Shtetit, në krahasim me financimet dhe huatë e buta nga donatorët. Në mënyrë sistematike, kostot për njësi (kilometër) me fonde të huaja janë shumë më të ulëta se ato me fonde buxhetore të brendshme për periudhën 2013-2022. Kështu, një kilometër rrugë e kategorisë C, me financim të brendshëm, kushtoi në vitin 2020 mesatarisht 667 milionë lekë, ndërsa një kategori e tillë me financim të huaj kushtoi 111 milionë lekë, ose 6 herë më pak. Korrupsioni dhe mungesa e transparencës në tenderat publikë për rrugët, me para të buxhetit të shtetit, përbën arësyen madhore pse Banka Botërore, një nga financueset kryesore të ndërtimit të rrugëve publike në vendin tonë në vitet 1996-2012, është larguar nga pjesëmarrja në projektet tona të infrastrukturës rrugore, pas vitit 2013.

xxx

Krahas boshatisjes së vendit, kapjes së shtetit, ligjeve të qepura me porosi, masakrës me pronat e qytetareve dhe atyre publike, braktisjes së shtresave në nevojë dhe biznesit gjatë pandemisë dhe më tej periudhës së inflacionit të lartë, të shkaktuar nga agresioni i Putin në Ukrainë, pastrimi i parave dhe korrupsioni sistemik, të theksuara dukshëm më 27 korrik 2023 nga Departamenti Amerikan i Shtetit në raportin e tij për klimën e investimeve në Shqipëri, përbëjnë denoncimin më të fuqishëm të paudhësive të sektit Rama në këto 10 vite të (keq)qeverisjes së Shqipërisë prej tij.

Oda Amerikane i kërkon Qeverisë së Kosovës që të adresojë menjëherë sfidat e rritjes ekonomike

July 29, 2023 by s p

Oda Amerikane i kërkon Qeverisë së Kosovës që të adresojë menjëherë sfidat e rritjes ekonomike

Prishtinë, 28 korrik 2023 – Oda Ekonomike Amerikane në Kosovë njeh potencialin e madh të Kosovës si një destinacion i rëndësishëm për investime. Megjithatë, nuk mund të injorohen konkluzionet shqetësuese të nxjerra në Deklaratat e Klimës së Investimeve për Kosovën të publikuara së fundmi nga ana e Departamentit Amerikan të Shtetit. Këto gjetje, duke theksuar ndërhyrjen thelbësore politike në ekonomi dhe mungesën e dialogut publiko-privat, vënë në spikamë aftësinë e vendit për të tërhequr investimet e huaja direkte (IHD), që janë vendimtare për zhvillimin ekonomik.

Është shqetësuese të shihet se çështje të tilla jo vetëm që po ndikojnë në imazhin ndërkombëtar, por gjithashtu po nxisin pakënaqësi në mesin e qytetarëve të Kosovës. Hulumtimi i fundit i Pulsit Publik nga UNDP-ja ka treguar se vetëm 17.7% e qytetarëve janë të kënaqur me drejtimin ekonomik të Kosovës. Kjo statistikë sinjalizon një nevojë urgjente për ndryshim dhe përmirësim sistematik në qeverisjen ekonomike duke nënvizuar peshën e detyrave që duhen zbatuar.

Çështja e rritjes së ndërhyrjeve politike në ekonomi dhe gjyqësor minon drejtpërdrejt besimin e investitorëve, pengon dinamikën e tregut dhe përbën rrezik të konsiderueshëm për investitorët e mundshëm. Kjo ndërhyrje vë në dyshim reputacionin e Kosovës si një mjedis stabil dhe i parashikueshëm për investime. Pa adresuar këtë, vendi rrezikon të gërryejë më tej besimin e investitorëve dhe qytetarëve të tij.

Në mënyrë të ngjashme, mungesa e një dialogu funksional dhe sistematik publiko-privat, pavarësisht rregulloreve që detyrojnë konsultimin publik, është një çështje shqetësuese. Aprovimi i rregullave të reja shpesh pa diskutime thelbësore me palët e interesit krijon një mjedis rregullator të paparashikueshëm që mund të pengojë investitorët.

Përtej këtyre çështjeve, vendi duhet të adresojë edhe sfidat e tjera të rëndësishme, si integrimi i kufizuar ekonomik rajonal dhe global, marrëdhëniet e mira ndërfqinjësore, furnizimi jo i besueshëm me energji dhe vështirësitë në vendosjen e të drejtave pronësore. Sektori i madh joformal dhe korrupsioni i shfrenuar vazhdojnë të jenë pengues për investitorët, ndërsa të mbështeturit e madh në përkrahjen financiare ndërkombëtare dhe remitencat vë në pikëpyetje qëndrueshmërinë afatgjatë të ekonomisë së Kosovës.

Qeveria duhet të veprojë shpejt dhe me vendosmëri për të zbutur këto shqetësime. Eliminimi i ndërhyrjeve politike, vendosja e një dialogu efektiv publiko-privat dhe zbatimi i strategjive për të luftuar korrupsionin dhe për të përmirësuar infrastrukturën e Kosovës duhet të jenë ndër prioritetet kryesore të agjendës së Qeverisë. Duke nxitur një klimë transparence, parashikueshmërie dhe dialogu të hapur, vendi do të përmirësojë me doemos imazhin e tij para investitorëve të huaj.

PUSHTETI KORRUPTON APO SISTEMI FAVORIZON TË KORRUPTUARIT?

July 25, 2023 by s p

Artan Nati/

“Kur plaçkitja bëhet mënyrë jetese për një grup njerëzish në një shoqëri, me kalimin e kohës ata krijojnë për vete një sistem ligjor që e autorizon atë dhe një kod moral që e lavdëron atë.” thote studiuesi i politikave ekonomike Frédéric Bastiat. Kur Shkëlqim Cani dha dorëheqjen te kërkuar nga kryeministri per mospranimin e firmosjes se dokumenteve të procedurave te inceneratorëve,te gjithe mbetën të habitur,por shumë pak dhanë alarmin te shkonin në thellësi te këtij fenomeni tipik të një sistemi te korruptuar. Një fenomen tipik doli i qartë se një sistem i korruptuar tërheq politikanë të korruptuar si në Shqipëri dhe një sistem i ndershëm tërheq politikanë të ndershëm si në Danimark. Te bësh politikë te ndershme si zoti Cani mund te bëj të kualifikuar në Danimark por jo në Shqipëri,ku zoti Cani u zëvendesua nga zoti Ahmetaj. Çështja shtrohet se ne si komb,parti politike apo qeveri nuk duhet te fokusohemi në zgjedhjen e njerëzve ose politikanëve të fuqishëm por në riparimin e sistemit A korrupton pushteti apo ai është magnetik për më të korruptuarit? Pra më saktë mund të themi se mënyra si është ndërtuar pushteti në Shqipëri bën të mundur te tërheqë të korruptuarit dhe nqs pushteti është i strukturuar si në Danimarkë tërheq njerëzit e ndershëm. Frank Herbert (1920 – 1986), shkruan, “Të gjitha qeveritë kanë një problem të përsëritur: Pushteti tërheq personalitete patologjike. Problemi nuk është se pushteti korrupton, por se ai është magnetik për ata që mund të korruptohen. Këto persona kanë tendencë të bëhen si të marrë në përdorimin e dhunës, një gjendje në të cilën ata shpejt bëhen të varur.” Pra më shumë se të thuhet se fuqia absolute korrupton absolutisht, Herbert zbulon se është korruptibiliteti, që lidh thelbësisht të gjithë ata me pushtet politik. Pushteti nuk korrupton.

Ai përforcon dhe zbulon tiparet e predispozicionit të një lideri. Më të frikshëm janë politikanët që kanë kombinim të çrregullimeve të personalitetit të kombinuar midis narcisismit dhe sociopatit(antisocial) që ekspertët thonë se “nuk ka trajtim dhe shërim”. Narcisistët mund të duken shumë tërheqës dhe karizmatikë ndërsa promovojnë plane jashtëzakonisht madhështore (ana e tyre narcisiste). Ata janë të pamëshirshëm,të pashpirt dhe nuk kanë ndërgjegje (ana e tyre antisociale). Ata janë gjithashtu paranojakë dhe sadist, thonë ekspertët, kështu që ata janë më të shtyrë se shumica e narcisistëve ose sociopatët për të shkatërruar objektivat e tyre të fajit, duke përfshirë pothuajse gjithçka dhe të gjithë në rrugën e tyre dhe, në fund të fundit, veten e tyre. A duket kjo familjare për shumicën e politikanëve në Shqipëri? Kur një politikan është duke bërë fushatë,përpiqet të bindë elektoratin për t’i dhënë atij votën,duke fshehur dëshirën e tij për pushtet dhe përpiqet të bindë ata se ai do të jetë shëbëtori i tyre. Por, sapo ai merr pushtet, kamuflimi bëhet më pak i nevojshëm.” Për të përfunduar, nuk është se pushteti korrupton ose është magnetik për më të korruptuarit. E vërteta është se pushteti zbulon vetëm se kush jemi në të vërtetë. Nga të gjitha sa u tha më sipër duket qartë se problemi në Shqipëri nuk janë njerëzit,por sistemi që kemi. Shqiptarët janë të suksesshëm kudo në botë,përveç vendit të tyre.Fakti që shumë Shqiptarë kanë arritje të jashtëzakonshme në shkencë, politikë, biznes dhe arte në të gjthë botën tregon se sistemi ynë ekonomik politik,egzekutiv dhe juridik ka nevojë për reformim.Këta individë të suksesshëm në perëndim e kanë të pamundur të shpalosin aftësitë e tyre sepse sistemi actual në vend favorizon të korruptuarit e manipulatorët siç kemi parë kohët e fundit që në rrjetën e SPAK-ut kanë rënë shumë kryetarë bashkie e politikanë të rangut të lartë Ekonomisti dhe filozofi politik Austriak F.A.Hayek në librin e tij të famshëm “Rruga drejt robërisë” thekson se “pozicionet me autoritet të konsiderueshëm nuk janë vende të përshtatshme për individët që vlerësojnë parimet humanitare dhe sjelljen etike. Këto role kërkojnë një gatishmëri për të ushtruar kontroll dhe manipulim mbi të tjerët, duke minuar mirëqenien dhe lirinë e individëve”. Ngjarjet e fundit në vendin tonë kanë treguar se në krye të bashkive,disa miniistrive dhe komisarateve të policisë janë vendosur njerëz që janë të lidhur me krimin.Këtë e tregon qartë arratisja e ish kryeministrit apo disa ministrave që janë në burg apo të pandehur si dhe shumë raste të policisë të përfshirë në krim ordiner ose elektoral. Sistemi i krijuar në Shqipëri jo vetëm që promovon njerëzit e paaftë që nuk respektojnë individin dhe ligjin,por bëhen pengesë edhe për promovimin dhe angazhimin në politikë dhe administratë të individëve të aftë dhe të ndershëm. Procedurat e tenderimit të inceneratorëve si dhe shkarkimi i zotit Cani nga detyra dhe zëvendësimi i tij nga Ahmetaj tregoi vetëm majën e aisbergut.Projekt ligji i fundit i qeverisë që kushtëzon diplomimin e studentëve të mjekësisë me një punësim 3 vjeçar aty ku e cakton shteti,tregon qartë paaftësinë e sistemit dhe korrupsionin e lartë në vend.Sistemi duke u bërë atraktiv për njerëzit e paaftë e të korruptuar është i paaftë të mbajë qytetarët e tij në Shqipëri.Aktualisht vendi nuk ka nevojë vetëm për mjek,por edhe për hidraulikë,elektriçistë,infermierë etj. Ky sistem nuk mund të mbajë qytetarët e tij me forcë si në monizëm,por duhet të ndryshojë e përshtatet.Sinjali i parë po vjen nga SPAK duke i bërë të ditur pushtetarëve se ata janë në vëzhgim. Protestat civile të studentëve gjithashtu dhe të shoqëisë civile duhet ti vënë pushtetarët në presion dhe të kuptojnë se koha e pandëshkueshmërisë po merr fund.