Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

SI SHIHET ATDHEU NGA LARG

by

Elizabeta Vrato, stërmbesa e Hajredin Beu Cakrani-, i cili mori pjesë në shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë (1912) /

Shkruan: SKENDER KARAÇICA- Në Çikago ishte hapë lajmi se Elizabeta Vrato, intelektuale e botës Amerikane Univerzitare, e diplomuar ne e NYU dhe ka magjistruar në Shkencat Politiken në Universitetin LaSale në Filadelfia. Një vajzë e re dhe e shkolluar në të gjitha nivelet universitare në Amerikë (drejtësi) dhe aktiviste e dalluar në Fondacionin Bill Klinton,ka folur me gjuhën e krenarisë së është me prejardhje të gjakut shqiptar dhe mbesa e Hajredin beu Cakrani (Fier-Berat) cili në vitin (28 nëntor 1912) qëndroi në krah të Ismail Qemalit në aktin më të lartë të historisë të shpalljes se pavarësisë së Shqipërisë. 

Në mesin e 83 delegatëve që morrën pjesë në Vlorën historike, Hajredin Beu Cakrani, nënshkrimi i të cilit edhe sot e kësaj dite qëndron në dokumentin më të renësishëm Shqiptarë, I shënjuar me shumë modesti me shkronjën “H”.  

Familja Cakrani ishte familja fisnike e dinastisë shqiptare,që,në kronikat e kohës thuhet se e shkriu tërë pasurinë për çështjen e Shqipërisë të atdheut të shqiptarëve në Ballkan.Stërgjyshi i Elizabetaës ishte mik i afërt me Sami Frashërin në Stamboll,njeriun shqiptar dhe intelektuali i kohës që bëri reforma në Perandorinë Osmane dhe ishte një zë i fuqishëm për çështjen shqiptare dhe për Shqipërinë,ku,përmes librave të botuara ai i dërgonte përmes Hajredin beu  Cakrani për brezat shqiptarë dhe për Shqipërinë. 

Për historinë dhe fatin e njerëzve që ikin nga atdheu,shkrimtari shqiptar Ismail Kadare,ndër të tjera thekson se në shkrimet e shenjta,sidomos në fillimet e (Bibles e të Besëlidhjes)dëshmohet ky synim,me renditjen e emrrave e të jetëshkrimit të shkurtër të përsonazheve të kohës.Në poezitë popullore të disa vendeve,e sidomos në atë shqiptare,thotë Kadare,takohet shpesh e njëjta dëndësi emrash e fatesh të qindra njerëzve .Tutje,shkrimtari ynë thekson se në Muzeun e Holokaustit të hebrenjve në Jeruzalem,në pjesën kushtuar fëmijve,brenda një sfere të errët që mishëron hapësirën e gjithësisë,dëgjohen ditë e natë,pambarimisht emrat e dhjetëra mijëra fëmijve hebrenj të vrarë nga të gjitha vendet e nga të gjithë popujt. 

Po kështu është fati i familjes shqiptare Cakrani nga Berati,që jeta dhe regjimet pushtuese dhe së voni edhe komunizimi në Shqipëri me veshjen  ideologjike të bolshevizimit përmes së cilit atdheun i jepnin dimenzionin me përmasën e Rusisë.Këtu familja e të parëve të Elizabetaa Vrato,trualli shqiptar Cakrani i tha orëve të liga të kohës së këtu është Shqipëria dhe nuk bëhet tjetër.E reja me gjak shqiptar në Çikago ka marrë mbi vete detyrën dhe amanetin e të parëve për ripërtritjen të vizionit për Atdheun Shqiptar dhe për Shqipërinë ashtu si e dëshiruan familja fisnike dhe e dinastisë Cakrani.Shkeputja nga atdheu,ikja pa kthim,ka patur gjithmonë,por në historinë  shqiptare,ikja e shekullit XV në prag të natës otomane ka lënë gjurmë të pashlyeshme të arbëreshët e Italisë,ndërsa në ketë rrugëtim të Elizabetaës,dëshiron që e tërë kjo të bëhet rrezatim i pasionit të saj në brigjet e këtij atdheu që e ka emrin Shqipëri. 

Përkundër ,,ligjeve,,të pandemisë së virusit korona,një takim pune me mikun e shqiptarëve Daniel Shure,profesor Gazmend Kapllani(Katedra Albanologjike),Mahmut Skenderi dhe Skënder Karaçica(SHSHA)në Çikago,ndër të tjera biseda mori kureshtjen tonë për Elizabeta Vrato,mbesa e familjes Cakrani në Berat dhe tërë historia në krah të Shqipërisë.Dhe,në këto çaste derisa bisdohej për mbesën shqiptare,mendja me shkoi tek poeti Jeronim de Rada,i cili për diasporën përdorte fjalët ,,gjak i shprishur,,.Duke dendësuar dramacitetin e fjalës,poeti i madh tregoi se ishte ai vetë bir i diasporës dhe i dhimbjes së saj.Por mbesa shqiptare me gjakun e freskët është bërë sy e vesh të di sa më shumë për Shqipërinë e të parëve të saj dhe të familjes nderi i kombit Cakrani…!Një ditë,mbesa shqiptare do të niset për Shqipëri dhe në Berat do të marrë frymë shqip dhe të shohë nga afër tokën atërore dhe,krenare që është bartëse e krenarisë së familjes Cakrani. 

Në dokumentet arkivore thuhet se formacionet ushtarake gjermane Nazi-fashiste i janë drejtuar qeverisë së kohës në Tiranë që të dorëzojnë hebrejtë,por ata i kanë refuzuar dhe patën vendosur që t`i mbajnë në familjet e tyre.Kjo meritë i takon Kadri Cakrani(Balli Kombëtar) cili pos tjerash për hebrejtë ua siguroj edhe pasaportat shqiptare që të depertojnë në vendet tjere në botë dhe Amerikë.– Nje nga burimet e informacionit: http://www.thecounselorsbook.com/about-the-author/ 

KOMUNISTËT DHE KOMUNIZMI NË ANËN E DUHUR TË HISTORISË!???

by

-KRYEMINISTRI EDI RAMA DEKLARON: KOMUNISTËT DHE KOMUNIZMI NË ANËN E DUHUR TË HISTORISË!?-

Nga Frank Shkreli-

“Im at, po, ka qenë komunist, si shumë të tjerë dhe kanë qenë në anën e duhur të historisë”.  Kështu u shpreh Kryeministri i Shqipërisë, Z. Edi Rama gjatë një debati në parliament me disa deputetë të “opozitës”, të Enjtën që kaloi.  Me thënë të drejtën e dëgjova dy tre herë deklaratën e Kryeministrit shqiptar për të qenë i sigurt se vërtetë kështu u shpreh publikisht, madje nga foltorja e Kuvendit, kryeministri i Shqipërisë — i një vendi ish-komunist me regjimin më të egër të këtij lloji në botë, për pothuaj një gjysëm shekulli, aktualisht vend anëtar i NATO-s, një aleancë ushtarake që është themeluar, pikërisht, me misionin për të mbrojtur vendet demokratike perendimore nga kërcënimet e komunizmit sovjetik dhe aleatëve të tij. 

Nuk më intereson aspak se cilat ishin ose si i kujton Edi Rama marëdhëniet me babain e tij kur i ati i shërbente regjimit komunist të Enver Hoxhës, ose cilat janë kujtimet e tija familjare tani që i ati është i ndjerë.  Gjithashtu nuk më interesojnë as marrëdhëniet e Edi Ramës ose pikëpamjet tija për ballistët, zogistët ose këdo tjetër, pasi ata të gjithë meritojnë njëri tjetrin.

Po ajo që më intereson dhe më shqetëson mua si një shqiptar i diasporës që gjithmonë dhe pa dallim ia do të mirën Shqipërisë dhe shqiptarëve kudo, e që duhet të interesojë dhe të shqetësojë çdo shqiptar, pa dallime politike, fetare ose krahinore është kur Kryeministri aktual i Shqipërisë deklaron – 30-vjet pas shembjes së Murit të Berlinit  nga foltorja e Kuvendit të Shqipërisë –se komunistët shqiptarë, në krye me Enver Hoxhën, njërin prej diktatorëve më gjakatarë që ka njohur historia — na paskan qenë, “në anën e duhur të historisë”.  Kush është ky njeri, a është Edi Rama “antikomunisti” i vitit 1990, a po simpatizant i komunizmit sot.

Është e vështirë të merret me mend një Kryeministër i cilitdo vend tjetër ish-komunist në Evropë dhe më gjërë, që sot në fillim të dekadës së tretë të shekullit 21, të deklarojë se — komunistët shqiptarë, përfshir babain e tij, që i kanë shërbyer me besinkëri njërit prej regjimeve më kriminale që ka njohur historia e njerëzimit e shekullit të kaluar – kanë qenë në anën e duhur të historisë.  Gjatë “debatit”, Z. Rama e quajti veten “socialist-demokrat”, “në kuptimin e të qenit demokrat”, tha kryeministri.  “Socialistët, ta dishë”, shtoi ai, “janë anti-fashistë dhe anti-komunistë”. Nëqoftse socialistët na qenkan “antikomunistë”, atëherë si mund të ishin komunistët në anën e duhur të historisë?  “Socialistët, nuk merren me personat, ata merren me ideologji, kjo është ndarja e madhe”, theksoi ai. Por, ai nuk tha se për cilën ideologji e ka fjalën.

Unë nuk jam i sigurt se cilën audiencë kishte parasysh, Z. Rama kur deklaroi se komunizmi shqiptar ishte në anën e duhur të historisë: drejtuar një dyzinë antarësh të Kuvendit që gjoja quhet opozitë, ish-zyrtarëve të komunizmit, sot anëtarë të Kuvendit si përfaqësues të partisë së tij në pushtet, me maska në fytyrë, sikur duan të mbulojnë të kaluarën e tyre kriminale, si ish-shërbëtorë të komunizmit, “në anën e duhur” të historisë, a po iu drejtuar mbarë shqiptarëve dhe ndërkombëtarëve, ose ndoshta vetëm donte të mobilizonte “pionerët e Enverit”?.  Unë besoj se ky mesazh patetik i Z. Rama u drejtohej votuesve shqiptarë në përgjithësi, me një sy tek zgjedhjet e ardhëshme, për të aktivizuar elementët më negativ të shoqërisë shqiptare.  Por, mbi të gjitha ishte një mesazh anti-njerëzor për të gjitha viktimat anti-komuniste të regjimit të Enver Hoxhës dhe të përndjekurve të atij regjimi dhe  ndaj të gjithë atyre që kanë kaluar vitet më të mira të jetës nepër kampet e përqëndrimit e që sot sillen rrugëve të Tiranës dhe të qyteteve të tjera pa punë, pa të ardhura e pa pronë, pa pikë shprese për veten dhe familjet e tyre.  E vetmja shpresë që kanë është për tu arratisur nga Atdheu siç arratiseshin dikur nga Shqipëria komuniste, paraardhësit e tyre.  Për fat të keq, kjo deklaratë e kryeministrit shqiptar, mbi të gjitha, u bë në frymën e Vladimir Leninit, me qëllim “që të përhapë në masat e popullit urrejtje klasore, neveritje dhe përbuzje ndaj të gjithë atyre që nuk pajtohen me ne.” (Lenini). 

Të thuhet se “komunistët ishin në anën e duhur të historisë”, nuk është një shprehje që del nga zemra dhe mendja e një demokrati të vërtetë evropian të fillim shekullit 21.  Kjo nuk është demokraci as “politikë opinionesh e përballje ideshë”, siç pretendoi gjatë “debatit”, Z. Rama.  Ky është një debat me veten tuaj, i nderuar kryeministër!  Fatkeqësisht, kjo që ndodhë në Kuvendin e Shqipërisë, nuk është as shprehje opinionesh as përballje ideshë, por është një pasqyrim i falimentimit moral dhe politik i një klase politike pa parime dhe pa atdhedashuri.  Por që pasqyron edhe atë që, për shumicën e shqiptarëve tani, është një korrupsion materialist në të cilin është zhytur vendi, jo vetëm politika e ditës por edhe një pjesë e madhe e medias dhe shoqërisë shqiptare në përgjithësi.

Mund të ishte një kohë dikur, dekada më parë, që ndoshta përkushtimi ndaj komunizmit dhe diktatorëve si Enver Hoxha të konsiderohej si një idealizëm i gabuar ose naiv, megjithëse i rrezikshëm dhe jo kurrë si në anën e duhur të historisë.  Por, sot jemi në një botë dhe në një shekull tjetër.  Për pjesën më të madhe të botës ish-komuniste dhe për njerëzit normal, periudha e komunizmit ka kaluar, është mbyllur, turpërisht, me shembjen e Murit të Berlinit.  Por, kjo magjepsje, kjo nostalgji e çmendur në nivelet më të larta të qeverisë dhe shtetit — me të kaluarën komuniste në Shqipëri — siç dëshmon edhe deklarata e Kryeministrit Rama javën që kaloi — është absolutisht e pabesueshme, kur të konsiderohen krimet e atij regjimi, tani një pjesë e të cilave po dokumentohen nga entet përkatëse të jashtme dhe të brendshme të vendit, nga individë e historianë si dhe nga dëshmitë e shumë të vuajturve dhe të persekutuarëve të regjimit enverist.

Ata që janë moralisht të falimentuar, përsa i përket krimeve të komunizmit, anashkalojnë faktin se terrori dhe krimet anti-njerëzore ishin një prej mjeteve bazë që komunizmi përdorte për të qëndruar në pushtet, duke zhdukur, pa mëshirë, kundërshtarët e vet.  Në vend që të kërkojnë ndëshkimin e krimeve të komunizmit, ose të pakën përballimin zyrtar me të kaluarën komuniste, grupe të ndryshme, një pjesë e medias dhe nostalgjikët e komunizmit– për interesa të momentit– promovojnë regjimin komunist dhe figurat udhëheqëse më të shëmtuara të komunizmit shqiptar.  Tashti këtyre grupeve iu bashkua, zyrtarisht, edhe Kryeministi i vendit me deklaratën e tij bombastike se “komunizmi ishte në anën e duhur të historisë”.  Një deklaratë kjo e cila u interpretua nga disa analistë si një përpjekje e qartë për të paraqitur ndryshe nga ç’ishte historia kriminale e komunizmit në Shqipëri. 

I nderuar Z. Kryeministër, në vend të glorifikimit të komunizmit, si i pari i qeverisë së vendit, të takon, je i detyruar– politikisht, moralisht, por edhe kombëtarisht — që të ndihmosh në ndërgjegjësimin dhe në forcimin e dialogut rreth krimeve dhe pasojave të së shkuarës diktatoriale komuniste në Shqipëri.  Ndërgjegjësimi dhe përgjegjësia e shoqërisë shqiptare për të kaluarën komuniste, është një rol që duhet të luaj personi i juaj, si një përgjegjësi morale dhe qytetare ndaj të gjithë shqiptarëve, pa dallim.  Sa larg ishte dhe është Shqipëria nga bota perendimore sa i përket komunizmit.  Ish-Presidenti amerikan John Kennedy, si një detyrim moral dhe patriotik kishte premtuar në kulmin e përhapjes së komunizmit në botë se për të ndaluar komunizmin, Amerika ishte gati të, “paguaj çdo çmim, të bartë cilëndo barrë, të përballojë çdo vështirësi, të mbështesë çdo mik, dhe të kundërshtojë çdo armik, për të siguruar mbijetesën dhe suksesin e lirisë”.  Liria në Shqipëri nuk mbrohet duke promovuar komunizmin, Z, Kryeministër.

Fatkeqësisht, nostalgjia për komunizmin është e rrënjosur thellë në psikozën e shqiptarëve dhe shprehet haptas nga trashgimtarët apologjetë të atij regjimi, në media dhe panele televizive, nga njerëz të cilët ende mbajnë detyra me përgjegjësi, në nivelet më të larta qeveritare dhe akademike.  Politika ka përgjegjësitë e veta për gjëndjen e krijuar në vend, por këta ”këmisha bardhët me kravata” siç i quante Ronald Reagan, janë një ndër shkaqet kryesore që demokracia, liria e vërtetë dhe drejtësia, po tkurren dita ditës në Shqipëri.  Këta duhet të mbahen përgjegjës aq sa edhe politika, për gjëndjen e mjerueshme në vend. 

Shqipëria jonë e vogël është me krime aq të mëdha e të kobshme të epokës së komunizmit, saqë s’ka ndërgjegje e kujtesë që i mban.  Të pazotë e të pandershëm si elita, si shoqëri, si parti politike dhe si shtet për t’u përballur me to, për fat të keq, duket se Tirana zyrtare ka zgjedhur rrugën e harresës, tjetërsimit të historisë dhe anashkalimit të krimeve të komunizmit, kësaj radhe me sanksionimin zyrtar të Kryeministrit të vendit.  Jeni në rrugën e gabuar!  Historia e komunizmit shqiptar, prej pothuaj gjysëm shekulli, ishte një histori tmeri, viktimash të pafajshme, kampesh pune e përqendrimi, burgjesh, arratisjesh dhe ekzekutimesh të kundërshtarëve të regjimit enverist.  Z. Kryeministër, po mbroni një trashëgimi krimesh, gënjeshtrash dhe shpifjesh.  Komunizmi ishte një kapitull i tmershëm dhe i pa njohur më parë në historinë e njerëzimit, për nga natyra e krimeve që ka kryer mbi njerëz të pafajshëm.  Si e tillë, kjo histori monstroze duhet të dënohet, në vend që të promovohet si një histori e duhur nga ana juaj.  Diktaturat e të gjitha ngjyrave, sidomos komunizmi me mbi 100-milionë të vrarë — nuk kanë qenë kurrë dhe nuk duhet të konsiderohen as sot si një sistem i duhur në historinë e Shqipërisë, as të njerëzimit.  Deklarata juaj, javën që kaloi, se komunistët dhe komunizmi 50-vjeçar në Shqipëri — megjithë krimet e mëdha në njerëz dhe dëmet materiale për të cilat nuk fole fare — ishin në anën e duhur të historisë, është e papërgjegjshme, ofenduese për të përndjekurit e komunizmit– të gjallë e të vdekur– imorale dhe kriminale për një kryeministër të një vendi anëtar i NATO-s. 

Frank Shkreli

Në artikullin e bashkangjitur, shkruar para tre vjetësh, mund të shikoni foto-skica nga Piktori Z. Lekë Pervizi: Kampet e vdekjes, janë kampet e regjimit komunist të Enver Hoxhës, dhe pikërisht kampi famëkeq i Tepelenës.

https://telegraf.al/opinion/frank-shkreli-piktori-i-kampeve-te-vdekjes-te-regjimit-te-enver-hoxhes/

Maskat dhe mbulesat për fytyrë-Si na mbrojnë?

by

shkruan: Dr. Pashko R. Camaj, Doktor i Shkencave të Shëndetit Publik **–

Derisa koronavirusi vazhdon të përhapet në të gjithë globin, njëra nga pyetjet kryesore, në luftën për ta ngadalësuar atë mbetet: a na mbrojnë maskat? Përgjigja e thjeshtë është, po, maskat në fytyrë në kombinim me masa të tjera parandaluese, siç është larja e shpeshtë e duarve dhe distanca fizike, ndihmojnë në ngadalësimin e përhapjes së virusit dhe të na mbajnë të shëndetshëm. Shpesh mund të dëgjojmë se maskat, ose mbulesat e fytyrës, nuk ju mbrojnë, dhe se ato mbrojnë njerëzit e tjerë nga mikrobet tuaja. Kjo është e vërtetë, por ne gjithashtu e dimë se maskat mund t’ju mbrojnë nga viruset që përndryshe mund të jenë në ajrin rreth nesh. Pra, këtu janë disa informacione, shpresoj të dobishme, për mbrojtjen që ju bëjnë maskat dhe mbulesat.

Një pyetje e qartë është, pse nuk u rekomanduan maskat në fytyrë nga zyrtarët e shëndetit publik në fillm in e pandemisë? Ekzistojnë disa faktorë që u përfshinë në këtë vendim: së pari, shqetësimi mbi furnizimin e kufizuar të maskave kirurgjikale dhe respiratorëve N95, që duhej të ruhen për punonjësit e kujdesit shëndetësor. Një faktor tjetër ishte që nga ana kulturore, nga se ne Shtetet e Bashkuara (Sh.B.A.) nuk ishin me të vërtetë e përgatitur për të përdorur maska, ndryshe nga disa vende në Azi, ku praktika është më e zakonshme. Por faktori më i rëndësishëm ishte se në atë kohë, ekspertët e shëndetit publik nuk e dinin plotësisht se në çfarë mase njerëzit me Covid-19 mund të përhapnin virusin, përpara se të shfaqeshin simptomat e infeksionit. Infeksionet virale, si gripi sezonal, përhapen nga njerëzit simptomatikë. Në ndryshim nga kjo, në rastin e Covid-19, virusi mund të përhapet nga njerëzit në fazat e hershme të infeksionit, kur nuk kanë simptoma. Këto zbulime i shtynë grupet e shëndetit publik që të bënin një maskë për fytyrën. Organizata Botërore e Shëndetit dhe Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve te Sh.B.A-së (CDC) tani, në rekomandimet e veta, përfshin përdorimin e maskave të fytyrës, për ngadalësimin e përhapjes së virusit.

Pra, maskat dhe mbulesat e fytyrës janë bërë një pjesë e jetës sonë të përditshme. Ato janë thelbësore dhe njerëzit duhet t’i perdorin kur të dalin në vënde publike, si në pazar, ose kur të shkojnë në aktivitete shoqërore. Maskat i shohim në forma dhe ngjyra të ndryshme. Por në përgjithësi, ekzistojnë dy lloje mbulesash mbrojtëse: maska të nivelit mjekësor dhe mbulesa jo-fromale apo ‘shtëpiake’ të fytyrës. Maska të nivelit mjekësor përfshijnë maska kirurgjike dhe respiratorë N95. Ato kirurgjike, për fytyrën përdoren për të bllokuar grimcat e mëdha dhe pikat qe qitën gjatë frymëmarrjes (në ajër kur dikush kollitet ose teshtit). Maska prej rrobash nuk janë të njëjta me maskat kirurgjikale ose maskat e frymëmarrjes N95, të cilat përdoren nga punonjësit e mjekësisë në rrezik të lartë për t’u ekspozuar në koronavirus. Ata mund të mos ju pengojnë të thithni të gjitha grimcat që mbajnë koronavirusin. Por kjo nuk do të thotë se nuk ia vlen të veshësh një.

Si na mbrojnë maskat: Si e dime, koronavirusi është përhapur kryesisht përmes pikave që dalin nga goja, ose hunda e njerëzve kur kolliten, teshtijnë ose flasin. Maskat e thjeshta prej rrobave veprojnë si një pengesë fizike për të mbajtur pika të mëdha nga spërkatja në ajër, ku dikush tjetër mund t’i marrë frymë brenda dhe të infektohet. Maska e fytyrës zvogëlon sasinë e virusit të cilit i ekspozoheni. Nëse jeni mjaft i pafat për të hasur një person infektiv, perdorimi i çdo lloj mbulese të fytyrës do të zvogëlojë sasinë e virusit që mund të thithni. Në toksikologji, ne kemi një thënjë, që “sasisja dhe koha” përcaktojnë toksicitetin. Kjo do të thotë, sa prej sa, dhe për sa kohë jemi të ekspozuar ndaj një agjenti të dëmshëm. Siç rezulton, kjo është shumë e rëndësishme. Pra, marrja e një sasie të vogël të virusit, dhe per nje kohe te shkurtër, mund dhe të mos shkaktojë sëmundje ose infeksion, por dhe nese shkaktohen, efektet mund të janë shumë më të lehta. Ndoshta, kjo është arsye kyçe që disa të infektuar pësojnë simptoma të buta, ose dhe aspak simptome. Por thithja e një vëllimi të madh të grimcave qe permbajne viruse, mund të rezultojë në sëmundje serioze ose dhe vdekje. Ne, po ashtu e dimë se edhe mosha e përgjithshme dhe gjendja shëndetësore e personit të ekspozuar ndaj virusit, janë faktorë përcaktues në rezultatin e sëmundjes. Të moshuarit dhe ata në gjëndje të dobësuar shëndetësore janë goditur më rëndë nga ky infeksion.

Në mbyllje, në kombinim me metoda të tjera të parandalimit të virusit, si higjiena e mirë dhe distanca fizike, mbulesat për fytyrën si maskat kirurgjikale të fytyrës, respiratorët N95 dhe madje edhe mbulesat e fytyrës të bëra në shtëpi, mund të ndihmojnë në uljen e rrezikut të përhapjes së virusit, ose infektimit, dhe mbajtjen tuaj të shëndetshme. Prandaj, ju lutem, vazhdoni t’i praktikoni këto!

** Nënkryetari i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës -VATRA

Ligësia e helmtë

by

NGA ALFONS GRISHAJ-Sa herë që recitoj Invictus, më mbushet zemra me forcë dhe krenari. Gurët e kundërshtarëve  më  duken prej pambuku dhe fanitja e  siluetave më ngjan si thëngjinjë të fikur në rrënojat e kasolleve prehistorike. Lukunia e tyre  fiket si fidane në tokën  e djegur që nuk prodhon më frute. Pezizhka, tjerrë prej  merimange që dikur mbillte vdekje,  nuk mund të bëhet dot më qefin i lirisë së fituar. Megjithatë ata nuk kanë vdekur, vegjetojnë birave e hijeve.Luajnë me momentin e fituar dhe mundohen për të përbaltuar çdo kundërshtar, deri tek ikonat e kulturës dhe lirisë.

            Dekadenca e marksizmit solli  përmbysjen e komunizmit dhe koha  vërtetoi diferencën e të qënit komunist si aksident (si në rastin e publicistit Gani Vila, i cili është bërë një shembull patriotizmi me emisionet e tija plot sens kombëtar) dhe komunistit  real e  injorant, i cili  dhe pas përmbysjes komunizmit nuk ndryshoi mendësi. Helmi i tyre vazhdon, me forma inferiore,  letra prapa shpine, shpifje, sajime teorish konspirative, si në rastin e një oficeri të PP-së që shkarravit në katramah  me bojë të zezë portretet  e kolosëve të letrave shqipe si Camaj, Koliqi etj.

            Shqetësimi i miqve të mi Romeo Gurakuqi, Dalip Greca, Visar Zhiti, Frank Shkreli etj.rizgjon revoltën shpirtërore të arsyes kundër helmit të trashëguar. Historianë eminentë si Gurakuqi parashtruan forcën e argumentit dhe disiplinën e shkencës historike përballë diletantizmit denigrues kundër inkompetencës dhe plastikës provokuese të improvizuar keq nga gazetarucë  gjoja “investigues”, të cilët  kanë dëshirë të stisin teori konspirative pa asnjë qasje të tillë. Bashkëpunëtori im Dalip Greca  (Bleta punëtore e gazetarisë dhe e Vatrës), në mënyrë të shkëlqyer sjell figurën reale të Martin Camaj, përpjekjet e tij për Katedrën e Shqipes (kur komunistët bënin aleanca me armiqtë shekullorë), dhe  me fakte degradon përçudnuesit e historisë.

            Po a mundet që insufiçenca intelektuale të zbehë personalitetin e titanëve të letrave të kombit? Jo! I çfarëdo shkalle që të jetë manipulimi  qëllimi është i dukshëm sepse bart me vete erën e mykur të zyrave që simbolet kombëtare i zëvendësuan me emblemat e krimit çnjerëzor dhe stemat e tipit drapër çekan.

            Mendime të ndryshme do të ketë! Siç ka dhe shije të ndryshme estetike.Por në rastin Camaj-Koliqi, nuk është fjala as për mendimin ndryshe as për dallime estetike.Teoritë konspirative janë mjete lufte dhe përdoren gjithmonë në mënyrë të qëllimshme.Me anë të tyre, synohet asgjësimi moral i personaliteteve me ndikim të lartë në shoqëri. Tek ne, komunizmi i përdorte në dy kohë: para dhe pas asgjësimit fizik të kundërshtarëve. Camaj dhe Koliqi nuk u eleminuan fizikisht nga Sigurimi edhe pse dihet se ka pasur tentativa në këtë drejtim.Çka bëhet sot ndaj tyre, s’është tjetër veçse një zhvarrim, nxjerrje eshtrash mbi tokë, profanim.

            Një herë e një kohë, gjatë një vizite tek shtëpia e mikut tim, Poetit Frederik Rreshpja, gjatë bisedës  m’u drejtua: “E shikove fytyrën që hyri dhe të dha dorën? Është  im vëlla…, komunist  i betuar,  injorant  i neveritshëm, një nga shpifësit që më kalbi në burg!” Ai e lexoi  mimikën time të habitur dhe nuk priti përgjigje, por vazhdoi, – “Do t’i shërbeja edhe Pinoçetit… vetëm të zhdukja këtë farë të keqe!”

            Po të trokasësh në qindra  dyer shqiptare, tragjedi si të Frederikut  do  dëgjosh me shumicë. Lotët dhe gjakun e tyre deri më sot  askush nuk i pagoi. Dhe  daullet e djallit  vazhdojnë të bien. Portalet e gazetat e kasnecëve rozë u bëjnë jehonë, duke na sjellë në  kujtesë kordonet e detashmentëve të kuq.

            Aspak nuk ka pse habitet kush me lutjet e patriotëve që kërkonin aleancë perëndimore për rrëzimin e këlyshve ideologjikë të Jugosllavisë, Bashkimit Sovjetik dhe Kinës, sepse rrezikun dhe lehjet e tyre po i dëgjojmë dhe tani si jehonë e trishtë e  shkuarës në të tashmën.

            Patriotët tanë nuk bënë kurrë  aleanca në dëm të interesave kombëtare, por përkundrazi vunë në dispozicion edhe atë pjesë të vetes që duhet mbajtur për vete vetëm e vetëm që të mund t`i shërbenin sadopak vendit të tyre, pikërisht në periudha kur fatet e popujve të vegjël varen nga raportet apo ekuilibrat e fuqive globale. Aq më tepër Camaj, apoliciteti i të cilit është vërtetuar si qëndrim jo vetëm në vepër por edhe në jetë. Pa harruar që këto figura nuk u kursyen kur patën mundësi t’u hiqnin litarin nga fyti bashkatdhetarëve, ndërsa kriminelët e kuq nuk e bënë këtë as për familjarët e vet. Dhe këtu s’është nevoja të përcaktojmë se cila është njerëzore dhe cila jo.

            Do isha kurioz të dija sikur të ishin gjallë “luftëtarët” anti-imperialistë, si do ta gjykonin tani Shqipërinë në NATO, OSCE ( Organizatë që është ngritur kundër komunizmit), e organizma të tjera ndërkombëtare? Në këto organizma kolosët tanë dëshironin ta fusnin Shqipërinë prej kohësh, sepse e dinin se në ombrellën mbrojtëse të tyre armiqtë tanë shekullorë nuk do të mund të derdhnin shiun e kuq komunist. E pra nuk ka kaluar aq kohë sa të harrohet gjëma që iu bë Shqipërisë nga ata që u lidhën në aleanca antishqiptare. Nuk harrohen refrenet e “Bashkim – vëllazërimit”, idhujtarizmit stalinist dhe aleancës së çeliktë me Kinën, ndërsa çështja kombëtare shqiptare ishte zëvendësuar nga slloganet internacionalizmit proletar.

            Një fakt tjetër që nuk duhet harruar.Në luftën e dytë botërore humbën jetën rreth 60 milionë njerëz dhe s`ka dyshim që nazifashizmi është përgjegjës për këtë, por se çfarë ka qenë komunizmi kërkohet të harrohet.E si mund të ndodhë kjo, kur në këtë periudhë, që duhej të mbizotëronte paqja sociale dhe prosperiteti u martirizuan   mbi 100 milionë shpirtra.Stalini, Mao Zedong dhe Titoja zinin vendin e parë për ekzekutimin e miliona frymëve.Pikërisht këta monstra ishin aleatë por dhe model për Enver Hoxha, i cili bëri të njëjtën gjë me popullin e vet. Tani trashëguesit  e partisë së tij janë  Ramëzezët … Tarot e Larukët e shtypshkronjës së kuqe.

            Sot kur ripërtëritja e aleancave me Serbinë dhe Rusinë duken sheshit një tradhëti e lartë, gjenden njerëz që përhapin hije dyshimi duke ngritur “pikëpyetje shqetësuese”mbi jetën dhe veprën e korifejve të letrave tona. Shumë syresh paguhen me paratë e taksapaguesve shqiptarë (jo keq për nivelin e pagave në Shqipëri) për të bërë tjetër punë, e jo për të parashtruar “hipoteza” apo për të përhapur “dyshime”. Këto i bënte dikur Sigurimi i Shtetit.E natyrisht i bën dhe sot.

            Asnjëherë nuk më ka pëlqyer t`i trajtoj disa tema nën prizmin e armiqësisë dhe jam munduar t’i evitoj deri në sacrificë, por lufta për të vërtetën duhet të mbetet e hapur, duke përdoruar arsyen e ftohtë shkencore, por dhe reagimin si pasojë e shkakut joproduktiv të kundërshtarit. Nëse dikush e sheh debatin brenda një shoqërie sipas teorive darviniste dhe marksiste, atëherë duhet ta kuptojmë që jemi në një “luftë për ekzistencë intelektuale”. Penat e mprehta intelektuale dhe patriotike nuk kanë pse të heshtin sepse kanë për çfarë të shkruajnë, kanë çfarë të mbrojnë, kanë për çfarë të krenohen.Koha dhe e vërteta është në anën e duhur. Misioni i intelektualëve patriotë  nuk është vetëm të kundërshtojë teoritë e luftës instiktive Marksiste-Darviniste, por dhe të gjejnë shtigje për të dalë nga impakti  i farës së keqe që ka pllakosur atdheun.

            Horaci, Senator dhe poeti më i shquar i antikitetit roman, thoshte:

“Littera scripta manent.”- Fjalët e shkruara  mbesin.

MARTIN CAMAJ DHE KATEDRA E PERJETSHME E ALBANOLGJISE NE N.Y.U.

by

  • NËSE SHQIPTARËT DO TË KISHIN MBAJTË PREMTIMET QË I DHANË CAMAJT DO TË KISHIM KATEDRËN E PËRHERSHME TË ALBANOLOGJISË NË NEW YORK/
  • KOLIQI DHE CAMAJ NUK MUND TË RRËZOHEN NGA PANTEONI I KULTURËS KOMBËTARE AS ME DOSJET E TIRANËS AS TË BEOGRADIT/
  • ERNEST KOLIQI DHE MARTIN CAMAJ, MIQ TË PËRHERSHËM TË VATRËS DHE DIELLIT-/

– GAZETA”DIELLI”, DËSHMI E PËRPJEKJEVE TË PALODHSHME TË PROF. CAMAJ PËR TË HAPË KATEDRËN E GJUHËS DHE KULURËS SHQIPTARE”GJERGJ KASTRIOTI SKËNDERBEU”  NË NEW YORK NË VITET 1986-1989-

 – DËSHMI EDHE NË GAZETËN AMERIKANE  THE NEW YORK TIMES-

NGA DALIP GRECA

Fushata denigruse kundër dy korifejëve të Kulturës Kombëtare Shqiptare Prof. Ernest Koliqi dhe Martin Camaj e nisur nga Auron Tare duket se ka për qëllim që të baltos dy kontributorët e mëdhenj në fushën e Letërsisë, Lingustikës dhe kulturës kombëtare në tërësi. Vatra e sheh këtë nismë të Tares, të promovuesëve të tij, dhe atyre që qëndrojnë pas, si vazhdimësi e ekspeditës antikombëtare për të rrëzuar nga Froni simbolet tona kombëtare. Vala e tërbuar që ka mbjellë shtypi i shkruar, portalet elektronike, media sociale në tërësi,si dhe media vizive në trojet kombëtare, ka vënë në shenjestër,  me dosjerë policeskë të supozuara e të keqinterpretuar, dy personalitetet e shquara. Nëse Tare shkroi 37 faqe hamendësime në studimin e tij të dyshimtë, media i ka shumëfishuar ato, ndërsa studiot televizive, përfshirë edhe emisionet e atyre, që me emra sllavo-rusë, e kanë shpallë Heroin Kombëtar,antihero,  tradhëtar të Kombit,- vazhdojnë t’i japin hapsirë pa limit për të endur rrjetën e shpifjeve me teori konspiracioni. Nuk është e para herë që ndodh një sulm i tillë në rrethana tepër kritike për Trojet e Arbërit. Kështu kanë bërë Taret me shokët e tij me Heroin Kombëtar Gjegj Kastrioti Skënderbeu, me Shenjtëreshën Shqiptare Nënë Tereza, me At’ Gjergj Fishtën, me shkrimtarin Ismail Kadare, dhe të tjera figura simbol,që na identifikojnë në Botën Perëndimore.

Martin Camaj ne Seminarin Nderkombetar “Vatra dhe Dielli” 28-30 Nentor 1969.

Për Vatrën, si Ernes Koliqi, ashtu edhe Martin Camaj, mbeten figura të denja të Panteonit të Kulturës Kombëtare, të pazëvendësueshëm dhe të pa rrëzueshëm nga Taret me shokë.

Tares i ka ardhë në ndihmë për ekspeditën e tij ndëshkuese ndaj dy kolosëve të Kulturës Kombëtare edhe fakti se Politika shqiptare(Shteti politik) është treguar  e pazonja për të vlerësuar Prof. Ernest Koliqin, Prof. Martin Camaj dhe shumë figura të tjera Kombëtare me kontribut në Kulturën e Kombit, për shkaqe politik-biografike, i kanë mbuluar me harresë dhe i kanë ndëshkuar dhe tash po i ndëshkon edhe Tare për motive të dyshimta.

Vatra ka pasë fatin e mirë që si Profesor Ernest Koliqin ashtu edhe Prof. Martin Camaj t’i ketë patur mysafirë dhe miq të nderuar, e bashkëpunëtorë të gazetës së saj DIELLI. Janë të shumtë shkrimet studimore, eseistike, analitike, letrare,  të Prof. Camaj në faqet e Diellit, ashtu si nuk mungojnë as artikujt e Prof. Ernest Koliqit.Kolana e veprës së tyre letrare dhe studimore ndodhet e plotë në bibliotekën e Vatrës.

PROF. KOLIQI DHE PROF. CAMAJ, LIGJËRUS NË SEMINARIN NDËRKOMBËTAR TË 60 VJETORIT TË DIELLI

Të dy korifejtë e Kulturës Kombëtare ishin mysafirë në manifestimin e madh Kombëtar Mbarëshqiptar, që u organizua në Boston dhe në New York në 28-29-30 Nëntor 1969 me rastin e 60 Vjetorit të Gazetës DIELLI. Profesor Camaj, që në atë kohë drejtonte Katedrën e Studimeve Shqiptare në Universitetin Munich-ut në Gjermaninë Perëndimore, u paraqit në seminarin 3 ditor kushtuar Vatrës, Diellit, Historisë dhe Kulturës Kombëtare me ligjëratën“Mbi funksionin e Gjuhës së Nolit dhe të Konicës”. Ndërsa prof.Ernest Koliqi u paraqit me ligjëratën ” Fan Noli, përlavdues epiko-lyrik i burrnisë shqiptare.” Në këtë manifestim të madh kombëtar ligjëruan figura të shquara të Kulturës Kombëtare si At Vincens Malaj, Prof. Zef Valentini, Giusepe Schiro Jr., Prof. Stefan Peters(Profesor në Universitetin Amerikan në Washnigton, ish funksionar në Ministrinë e Punëve të Jashtme Amerikane), Prof. Louis Solano, pranë Universitetit Cambridge në Harvard University,Dr. Dhimiter Berati, Vicky Kotelly, Profesoreshë e gjuhës frënge në Michigan, Hasan Dosti, juristi i njohur, ish Ministër i Drejtësisë, Kemal Vokopola, nëpunës në degën e Drejtësisë pranë Librarisë së Kongresit në Washington, Ragip Frashëri, në atë kohë përfaqësues në Romë i Kuvendit të Kombeve Europiane të Robëruara(ACEN), Papas Ignazio  Parrino, Studiues dhe profesor në Universitetin e Palermos, ndihmësiI Prof. P.Zef Valentini, Refat Xh. Gurrazezi , ish editor i Gazetës Dielli për disa dekada, Nelo Drizari, ish editor i Diellit, shkrimtar, piktor, përkthyes, Dr. Hamdi Oruçi etj.

PROF. MARTIN CAMAJ DHE KATEDRA E GJUHËS  & KULTURËS SQIPTARE NË UNIVESITETIN E NEW YORK-ut

Katedra e Gjuhes dhe Kulturesh Shqiptar do te hapej ne korpusin e fakultetit te Shkences dhe Arteve.

 Që kur ishte në manifestimin mbarëshqiptar të 60 vjetorit të Gazetës “DIELLI” e në vazhdimësi Prof. Camajt i lindi ideja për hapjen e një katedre të Gjuhës shqipe në New York. Ideja u bë e nxehtë në vitet 1986-89. Fillimisht bëri përpjekje në Columbia University, por kuotat e pagesës atje ishin më të larta, të papërballueshme nga komuniteti shqiptar. Shkoi dhe në disa universitete të tjerë, duke u përqëndruar në New York, ku jetonte një pjesë e madhe e shqiptarëve me mundësi financiare.

Disa gjurmë të përpjekjeve të tij këmbëngulse gjenden në shtypin e kohës. Gazeta “Dielli” e ka mbajtë lexuesin të informuar gjatë të gjithë kohës dhe ka ruajtë gjurmët e nismës të Prof. Camaj për Kulturën dhe gjuhen Kombëtare Shqipe. Vetëm gjatë vitit 1986 janë tre artikuj të tillë. Në numrin e 16 shtatorit 1986, Dielli hapet në vend të kryeartikullit me shkrimin e titulluar”Një Katedër Albanologjike në Amerikë?” Shkrimi informon lexuesit se ashtu siç ishte shkruar edhe në një numër të mëparshëm ;- gjatë vizitës në SHBA të Prof. Martin Camaj, Kryetari i Katedrës të Studimeve Shqiptare në Universitetin e Munich-ut në Gjermaninë Perëndimore, i ishte rikthye sërish komunitetit shqiptar duke përgatitë opinionin për hapjen e Katedrës së gjuhës shqipe dhe Kulturës kombëtare në New York. Ajo vizitë e Camajt kishte zgjatë dy muaj e gjysëm. Gjatë asaj kohe ai kishte vizituar shumë universitete, duke hulumtuar mundësitë e përshtatshme , kushtet qe vinin universitetet amerikane për hapjen e një katedre albanologjike(Albanian Studies).

Gazeta e Vatrës informonte se Prof. Camaj dhe intelektuali amerikan Leonard Fox kishin formuluar një paketë propozimesh, të cilin editori i atëherëshëm Dr.Edward Licho, shprehte shpresën që ta botonte sapo ata ta dërgonin në redaksi. Prof. Fox kishte përkthyer në atë kohë në gjuhën angleze Gramatikën e Prof. Camaj” Albanian Grammar” dhe i njihte mirë kushtet e universiteteve amerikane. Nga ana e tij z. Fox kishte studiuar në Universitetin Columbia në  New York dhe kishte punuar shumë kohë si asst.professor.

Gjatë asaj kohe që qëndroi në SHBA Prof. Camaj bisedoi me shumë shqiptarë dhe krijoi opinionin e tij se shqiptarët e mbështesnin masivisht idenë e krijimit të Katedrës albanologjike, dhe do të jepnin ndihmë të pakursyer për të përballuar kuotën financiare që kërkonte universiteti.

Dielli shkruante: Kjo është shenjë e mirë dhe inkurajuse, por kontributin më të rëndësishëm do ta japin vetë shqiptarët.

Dielli e çmonte shumë rëndësinë dhe dobinë e një Katedre Albanolojike në një universitet të mirë amerikan, ku katedra të tilla kishin dhe popuj prej kombsish me numër më të paktë në numër se sa shqiptarët. Gjithësesi Dielli shihte me realizëm edhe vështirësitë që paraqeste krijimi i një katedre albanologjike. Së pari duheshin grumbulluar fondet nga komuniteti dhe kjo ishte sfida më e vështirë, duke mos llogaritur dhe mirëkuptimin mes donatorëve.

Gazeta e Vatrës shkruante se: “nismëtarët e kësaj ideje meritojnë lavdërime dhe përgëzime bashkë me urimet që të dalin me sukses në përpjekjet e tyre. Përsa i përket Federatës Vatra dhe Gazetës Dielli, ne jemi të bindur se do ta përkrahim me gjithë fuqitë tona idenë e ndritur për krijimin e një katedre albanologjike në Amerikë. Vatra dhe Dielli përgjatë të gjithë jetës së tyre kanë përkrahur kurdoherë çdo inisiativë dhe çdo vepër që ka qenë në dobinë e Kombit dhe popullit shqiptar.Të njëjtën gjë do të bëjmë edhe në këtë rast.DIELLI do t’i  ketë shtyllat e veta ta hapura…”

KARRIGIA E PËRJETSHME  E KULTURËS SHQIPTARE NË N.Y.U

Në gazetën Dielli të datës 30 prill 1987 është botuar nga N.Y.U. paketa e propozimit për hapjen e Katedrës të Gjuhës dhe kulturës Shqiptare”A proposal to establish a Chair In Albanian Culture at  N.Y.U.).

Në të shkruhej se Universiteti i Nju Jorkut, universiteti më i madh privat në Shtetet e Bashkuara, kishte kënaqësinë të njoftonte se propozonte krijimin e një karrigeje për Kulturën Shqiptare,( A Chair In Albanian Culture AT  N.Y.U) me ndihmën dhe interesimin e palëve të tjera të interesuara. Sipas paketës të publikuar në gazetën DIELLI, karrigia e Kulturës shqiptare kishte koston 1, 2 milion dollar dhe do të ishte e përjetshme. Ajo do të vendosej  në Departamentin e Gjuhëve dhe Letërsive të Lindjes së Afërt në Fakultetin e Arteve dhe Shkencave të Universitetit.Kryetari përfaqësues do të ishte i përkushtuar në ruajtjen e Kulturës Shqiptare në Shtetet e Bashkuara mbi baza të përhershme, duke vënë në dispozicion udhëzimet në gjuhën, letërsinë dhe historinë shqiptare. Katedra e Gjuhës shqipe do të përcillte një kuptim të gjerë të rolit të Shqipërisë në mjedisin ballkanik dhe mesdhetar dhe do të tregonte interes për rëndësinë moderne të kulturës shqiptare. Duke pasur parasysh kontributet që shqiptarët kanë bërë në Shtetet e Bashkuara dhe pasurinë e trashëgimisë së tyre, ishte koha për të njohur kulturën shqiptare në një institucion kryesor të arsimit të lartë, shkruhej në paketën e propozuar.

Paketa informonte se Universiteti i Nju Jorkut ishte i interesuar për ta hapur këtë katedër. Nisma ishte lehtësisht e arritshme edhe për faktin se shqiptaro-amerikanët përbënin një numër të konsiderueshëm në shtetin e New Yorkut e në shtetet përreth. Universiteti kishte krijuar përvojë dhe i kishte kushtet  në Departamentin e Gjuhëve dhe Letërsive si për Lindjen e Afërt ashtu edhe Europën Lindore. Ky Departament ishte hapur që më 1966 dhe ofronte gradën Master, Doktoraturë në gjuhë dhe Letërsi të Vendeve të Lindjes së Afërt dhe Diploma universitare për gjuhët e vjetra Lindore etj.Qendra Hagop Kevorkian ishte e specializuar pikërisht për to.

Kjo do të ishte një mundësi e mirë për studentët e interesuar të Katedrës shqiptare për të mësuar gjuhët kryesore të Lindjes së Afërt, të njihnin kulturat e rajoneve të përfshira nga këto gjuhë. Mbi 107 kurse të ndryshme pasuniversitare dhe universitare ofroheshin çdo vit. Në vitet e fundit studentët do të kishin mundësi që të trainoheshin për karriera në mësimdhënie, biznes, shërbim qeveritar etj.

Universiteti i Nju Jork-ut pranonte përmes paketës propozuese se kjo nismë do të kishte rriskun e vet dhe do të përbënte një sfidë për ta financuar plotësisht karrigen e Gjuhës dhe Kulturës Shqiptare, por shprehte bindjen se; nëse trashëgimia shqiptare do të ruhej dhe ndahej me shqiptaro-amerikanët dhe të gjithë qytetarët e tjerë, duhet të ndërmerreshin hapa që në atë moment për të siguruar mbijetesën e saj. Universiteti kërkonte që të mbledheshin 1.2 milion dollarë gjatë një periudhe pesë-vjeçare. Kontributet ishin të mirëseardhura dhe ekzistonin mundësitë për të marrë një njohje të përjetëshme.

Kontributet që dhuroheshin ishin plotësisht të zbritshme nga taksat sipas Ligjit në Shtetin e New York-ut.

Universiteti jepte dhe alternativë: Kjo shumë(1.2 milion dollarë) mund të sigurohej edhe nga një familje nëse i kishte mundësitë financiare(koha 5 vjet), nëse ndodhte kjo “karrigia” do të emrohej me emrin e dhuruesit(Siç ndodhi kohët e fundit me Katedrën e Albanologjisë në Universitetin DePaul në Çikago, që mbanë emrin e filantropit shqiptar-Hidai Eddie Bregu).

Nëse “karrigia” do të financohej nga shumë donatorë, katedra do të mbante emrin Gjergj Kastrioti Skënderbeu.

Ashtu siç veprohet në SHBA, donatorët e dhuratave nga njëqind mijë dollarë ose më shumë, të pagueshëm për një periudhë pesëvjeçare, do t’u shkruhej emri në një pllakë, që do të mbetej përjetsisht aty.

Individët, familjet, ose organizatat që do të jepnin kontribute nga $10 mijë deri në $ 99 mijë, do të renditeshin në një vëllim të ruajtur në Bibliotekën e Qendrës Kevorkian; këto dhurata mund të bëheshin gjatë një periudhe pesë-vjeçare. Dhuratat me më pak se 10 mijë dollarë, si dhe dhurimet më të mëdha, do të shënoheshin në raportin mbi projektin që do t’u dërgohej të gjithë pjesëmarrësve.

 Në gazetën Dielli për ata që donin të nisnin kontributet jepeshin informacione te sakta, personi konatktues, adresa: (Director of Development for the Faculty of Arts and Science, 25 West Fourth Street, New York, New York 10012), numriiI telefonit, mënyra e pagesës etj.

SHUMAT E LARTA TË PREMTUARA DHE OPTIMIZMI I PROF. CAMAJT

Prof. Martin Camaj i vijoi përpjekjet dhe erdhi shumë herë në New York për të konkretizuar hapjen e Katedrës. Premtimet e shqiptaro-amerikanëve ia kishin ngrohë zemrën. Dielli 28 shkurtit 1988 botonte në faqe të parë, në vend të kryeartikullit, shumat e premtuara.Pa i përmend emrat(10 nga ata kanë ndërruar jetë), statistikat janë këto: Tri familje premtonin nga $100 mijë, 6 familje nga 50 mijë dollar, 5 familje nga 25 mijë dollar, një familje 20 mijë dollar, 8 familje me nga 10 mijë dollar.

Ndërkohë gazeta The New York Times i kishte bërë jehonë nismës të shqiptaro-amerikanëve në numrin e saj të 13 dhjetorit 1987, ku njoftone se shqiptaro-amerikanët kishin premtuar 950 mijë dollar për themelimin e Katedrës të studimeve shqiptare në njerin ndër universitetet më të njohur të Amerikës, New York University.

Në komentin që bënte vetë Prof. Camaj, në letrën që botonte në Dielli me 28 shkurt 1988, shkruante se” Ky lajm u prit me befasim të admirueshëm në rrethet akademike në Evropën Qendrore dhe në Itali, posaçërisht nga lavruesit e disiplinës  albanistike, gjuhëtarë e historian.”

Camaj përcillte ne letrën e tij përgëzimet dhe urimet e nxehta për mbarë komunitetin shqiptaro-amerikan, por kryekreje për ata shqiptarë të ndritun që garantojnë shumë:”emnat e tyne do të mbesin të përjetësuem në historinë e kulturës shqiptare! Akt për t’u lavdue edhe për gazetën Dielli, që ashtu si i ka hije, u ba zadhanëse e kësaj inisiative…”.

Camaj sqaronte se burimin për të gjithë ata që duan të dinë me saktësi procedurat dhe rregullat e përgjithshme e të posaçme për Chair Of Albanian Studies mund t’i gjejnë në propozimin e Universitetit të New York’ut:A proposal to Albanian CULTURE AT N.Y.U(publikuar në Dielli, 30 prill 1987).

Udhëzime më të plota ishin botuar në Gazetën Dielli me 28 Nëntor 1987 , në artikullin e profesorit të atij Universiteti, Prof. Carl M.. Kortepeter.

Prof. Camaj konstatonte: Si njeri i degës Albanologjike në një Universitet Evropian, më ban përshtypje posaçërisht gjansia e konceptit dhe perspektiva e shkëlqyshme për zhvillimin e studimeve shqiptare në këtë universitet dhe se këtë zhvillim e ka në dorë komuniteti shqiptar në USA. Kjo do të jetë Katedra e parë e studimeve shqiptare në mbarë kontinentin amerikan, ku gjurmohen dhe mësohen landë humanistike, (gjuhë, letërsi, dhe histori Kombëtare), nga të gjitha kontinetet, ashtë fort i përshtatun që të marrë përsipër landë të studimeve tona në rang e shkallë akademike. Seicili që e ka për zemër mbarëvajtjen e studimeve shqiptare, si tash në fazën fillestare të themelimit të Katedrës, ashtu edhe në të ardhmen, e ka në dorë si askund në botë, me inisiativë vetjake, të tregojë sa e don kulturën e vet. E ka në dorë të japë kontributin për specializimin e shkencëtarëve të rinj, të cilëve nesër do t’ju bjerë barra e mbajtjes në kambë të katedrës, prandaj duhet të krijohen sa më shumë bursa studimesh(scholarship); këta shkencëtarë të caktuar për tu aftësue në degët albanologjike, duhet të dalin nga komuniteti shqiptar-amerikan.

Siç dihet ky projekt dështoi. Po përse? Natyrisht jo për shkak të Prof. Camaj, që i bëri shërbimet deri në fund këtij projekti, por për faj të komunitetit shqiptar, që nuk mbajti fjalën e dhënë. Dielli kontaktoi disa nga personat e përfshirë në këtë projekt me dëshirën e mirë atdhetare për t’i shërbyer Kulturës Kombëtare. Ata dhanë fakte të përjetuara,dhanë opinionet e tyre për dështimin, por ne këtë shkrim nuk po përmendim emra. Qëllimi ishte të sillnim për lexuesin përpjekjet e Prof. Camaj për hapjen e Katedrës.  Shkaqeve do t’ju rikthehemi së shpejti.Nëse bashkatdhetarë të tjerë kanë informacion, kanë qenë vetë pjesë e projektit, ose thjeshtë kanë dëgjuar apo lexuar, ata mund të kontaktojnë me Editorin me telefon ose me emailin:gazetadielli@gmail.com.