ESSE – Page 328 – Dielli

Epitafi i hipokrizise

January 18, 2017 by dgreca

Nga Reshat Kripa/ Kryetar i Shoqatës Antikomuniste të të Përndjekurve Politikë Demokratë të Tiranës/

Një ditë prej ditësh m’u tek të shkoja të vizitoja varrezat e qytetit. Ide e çuditshme do të thoni ju. Me të vërtetë ashtu është, por ja që mua m’u tek ta bëja një gjë të tillë. Kështu mbërrita atje. Sapo hyra ne bllokun e varrezave më tërhoqi vëmendjen një varrosh me të vërtetë madhështor që ndodhej në krye të parcelës kryesore. U afrova dhe u mundova të lexoja emrin e të ndjerit që prehej aty. Për çudi, vura re se nuk kishte as emër, as mbiemër dhe asgjë tjetër përveç një epitafi të gdhendur në pllakën e mermerit:

“Këtu prehet hipokriti

Gojëmjaltë e trupërlyer,

Që s’tha fjalë pa lezet,

Që s’u prish në muhabet,

Dhe s’e ndyri kurrë gojën,

Me ata që kish nevojën!”

Qëndrova i habitur dhe po kundroja atë varrosh të çuditshëm. Po thartoja trutë për të gjetur se kush duhej të ishte ky i paemër që prehej aty. Mendja më vajti tek “i paemri” i romanit të Petro Markos. Por jo, nuk mund të ishte ai. Ai personazh ishte vetëm fryt i fantazisë së shkrimtarit.

Nga kjo fantazmagori më zgjoi një zë që dëgjova pas meje:

– Çfarë halli të ka zënë, mor mik, që e ke humbur pusullen kështu?

Ktheva kryet dhe pash një plak që po i afrohej të njëqindave.

– Jo, or mik, – iu përgjigja, – nuk kam asnjë hall, por më çuditi ky varrosh pa emër.

Plaku qeshi si me qesëndi dhe u përgjigj:

– Ky varrosh dhe ky epitaf u kushtohet atyre që sa janë gjallë ligjërojnë e ligjërojnë lloj lloj mbroçkullash pra që kanë dy fytyra, njërën për eprorin dhe tjetrën për vartësit.

Plaku nuk foli më dhe unë nuk e ngacmova më tej. Po mendoja dhe po mendoja për ndonjë figurë të tillë që kisha njohur. Në të vërtetë ishin të shumta figurat që më dilnin përpara syve, por ajo që më tërhoqi më shumë vëmendjen ishte ajo e një “bandill këndezi” që kishte fluturuar nga “qymezi” dhe që kishte zaptuar faqet e para të mediave të shkruara dhe atyre vizive, madje edhe të mediave ndërkombëtare..

Në të vërtetë ky bandill rridhte nga një familje me emër në krahinën e tij. Por fati e kishte degdisur nëpër disa hone dhe shkrepa, sa që ia kishte trazuar trutë fare. Fatmirësisht, kjo kohë kishte perënduar dhe kishin ardhur ditë më të mbara. Fati i kishte çelur edhe bandillit tonë dritën e gjelbër. E kishin emëruar drejtor të një institucioni që merrej me rehabilitimin e njerëzve të përvuajtur.

U copëtua dhe u ropëtua i ngrati që t’i ringjallte përsëri të mjerët e përvuajtur. I ranë këmbët sa në një dikaster në tjetrin, duke bërë lutje e duva për ta. Por shumica e tyre e përcillnin ashtu siç kishte hyrë. Kjo gjë bëri që në ndërgjegjen e tij të rrënjosej një ndjenjë tjetër, ajo e inferioritetit, si pasojë e të cilit i lindi vesi i hipokritit, shumë i përhapur në kohët tona. Kështu që arriti puna deri aty sa, kur ndodhej para ndonjë eprori, për të kërkuar diçka, harronte përse kishte shkuar dhe në fytyrën e tij dallohej vetëm një buzëqeshje skllavi dhe një përulje alla Uriah Hip i Dikensit. Një buzëqeshje e tillë nuk i mungonte edhe kur dilte para ekraneve të televizioneve për të dhënë ndonjë intervistë ose për të shfaqur ndonjë mendim, që natyrisht nuk ishte i tij. Mblodhi majtas e djathtas kallëpe të llojeve të ndryshme, ca gjoja filozof, ca gjoja për të drejtat njerëzore dhe ca për bodigardë dhe arriti në majën e të përvuajturve. Tani të tjerët i shikonte nga lart poshtë dhe në zërin e tij ndihej toni i autoritarit.

Një ditë prej ditësh një lajm i bujshëm mbushi faqet e medias. Bandilli do të organizonte një kuvend të madh, në sallën kryesore të pallatit më luksoz të kryeqytetit, me njerëzit e përvuajtur ku do të shpallte edhe krijimin e një partie të tyre dhe, natyrisht sipas mediave ai do të ishte kryetari i saj. Një kuvend i tillë në një sallë të tillë kushtonte disa miljona të holla, por bandillit kjo nuk i interesonte pasi e dinte ai se kush do ta sponsorizonte. Kështu, ditë për ditë, në çdo konferencë shkencore ku ishte i ftuari i perhershem, ai deklaronte:

“Nuk ka forcë në botë që më vendos mua përballë të përvuajturve. Unë jam dhe do të mbetem në krah të komunitetit tim, si një aktivist i kauzës së tyre. Tek unë ata do të gjejnë udhëheqësin që do të realizojë aspiratat e tyre.”

Lidhur me sa më sipër unë do të doja ta pyesja:

Per cilët të përvuajtur e quani veten përfaqësues të tyre, pasi jo të gjithë ata kanë të njejtin ideal. Midis tyre ka të djathtë dhe të majtë, ka demokratë, republikanë, liberalë, ballistë, monarkistë, socialist, social-demokratë dhe ku e di unë se çfarë tjetër. Një pjesë e tyre kanë patur idealin e Shqipërisë Etnike, ndërsa të tjerë idealin komunist por që përfunduan në burg apo interninm për ndonjë tekë apo mosmarrëveshje jo parimore me idhullin e tyre diktator. Madje ka patur edhe nga ata të dënuar ordinerë që vidhnin apo kryenin veprime incesti me familjarët e tyre dhe regjimi totalitar, për t’i dënuar më tepër, u shtonte edhe akuzat politike për agjitacion dhe propagandë apo tentativë arratisjeje. Atëherë prej cilës prej këtyre shtresave të përvuajturish do përbëhet partia juaj? Do të jetë një parti e djathtë apo e majtë? Cilët do të jenë aleatët tuaj?

Këto pyetje i bëjë pasi vë re se në Shqipëri nuk merret vesh se kush është e djathta dhe kush e majta. Ka parti që e quajnë veten të djathtë por që janë në aleancë me të majtën, madje edhe financohen prej tyre dhe midis tyre është edhe një parti tjetër e të përvuajturve e drejtuar nga një bandill tjetëri njohur.

Një gjë e tillë më kujton një përrallë që kam lexuar dikur:

“Një natë, ndërsa flinin, bashkëshortja i thotë Nastradinit:

– O burrë, në krahun e djathtë ke një qiri, të lutem ndize!

Nastradini, ashtu i përgjumur siç ishte, i përgjigjet:

– E ku e di njeriu natën se ku e ka krahun e djathë dhe ku të majtin?”

Mua më duket se kjo sëmundje ka kapur edhe bandillin tonë ndaj nuk e di se kush është e djathta dhe kush e majta. E them këtë pasi po ta dinte se ishte i djathtë ai, si drejtor i institutit të të përvuajturve qysh prej disa vitesh, duhej t’i ishte drejtuar qeverisë prej së cilës varet realizimi i rezolutës së miratuar vite më parë mbi te përvuajturit:

A do të kërkonte bandilli si kryetar partie dënimin e diktatorit të përmbysur si ideatorin, frymëzuesin, drejtuesin dhe ekzekutuesin e sistemit më të egër diktatorial komunist në Europën

Lindore?

A do të kërkonte rishikimin e datave simbol të sistemit komunist që shënojnë instalimin e diktaturës komuniste në Shqipëri si dhe heqjen e këtyre datave nga protokollet zyrtare shtetërore?

A do të kërkonte bërjen publike të të gjitha dokumentave që dëshmojnë krimet e regjimit komunist përfshirë dhe dosjet e krijuara në ish-institucionet e përndjekjes dhe dënimeve politike si Sigurimi i Shtetit, Prokuroritë, Gjykatat dhe Komitetet e Dëbim-Internimeve?

A do të kërkonte hapjen e dosjeve të ish-bashkëpuntorëve të Sigurimit të Shtetit për politikanët, drejtuesit e institucioneve kushtetuese, atyre të sistemit të drejtësisë, të administratës publike qëndrore e lokale, si dhe të mediave kombëtare audio-vizive apo të shkruara?

A do të kërkonte hartimin e një strategjie kombëtare për eleminimin e pasojave të totalitarizmit gjysmëshekullor në Shqipëri dhe a do të ftonte institucionet shtetërore të përmbushin të gjitha detyrimet ligjore lidhur me statusin e të përvuajturit për integrimin, arsimimin, punësimin, strehimin, dhe dëmshpërblimin e tyre në një kohë sa më të shpejtë, si dhe akordimin e një fondi për gjetjen e të zhdukurve dhe të vrarëve me apo pa gjyq për arsye politike?

A do të kërkonte fillimin e një fushate kombëtare për ndërgjegjësimin rreth krimeve të kryera në emër të ideologjisë komuniste duke përfshirë rishikimin e librave shkollore, shpalljen e nje dite kombëtare për përkujtimin e viktimave të komunizmit, hapjen e muzeumeve përfshirë dhe rikthimin në muze të burgjeve të tmerrshme politike, si dhe ngritjen e memorialeve në nderim të shqiptarëve që u vranë për kundërvënien ndaj regjimit totalitar?

A do të kërkonte organizimin e një konference kombëtare me pjesëmarrjen e përfaqësuesve të parlamentit, qeverisë, partive politike, shoqatave të të persekutuarve, akademikëve, historianëve si dhe të ekspertëve të OJQ-ve, për krimet e kryera nga regjimet totalitare?

Personalisht jam i mendimit se bandilli ynë nuk do të mundet t’i realizojë këto, pasi nuk do ta lejojnë padronët e tij. Ndaj dua t’i drejtohem atij me vargjet e të pavdekshmit Ali Asllani:

“Dhe kujtoni tash e tutje me të tilla dallavera
kukuvajka do përtypi zoq e zoga si përhera?
Ja, ja grushti do të bjeri përmbi krye të zuzarve,
koha është e maskarenjve, po Shqipëria e shqipëtarve!”

Dedë Gajtani – Njeriu fisnik, poeti i talentuar, përkthyesi i rrallë

January 15, 2017 by dgreca

Nga Anton Çefa/

Ne Foto:Dedë Gajtani/

Më së tepërmi, emri i tij lidhet me Shkodrën, ku mori mësimet e fëmijërisë dhe të rinisë në Kolegjin Saverian të jezuitëve, një Institut i njohur brezni mbas breznish, që sendërtuan vlera të larta në fushën e atdhetarisë, të kulturës, të shkencës, të arteve, etj. Shkollimin e lartë në kolegjin “Propaganda fide”, Romë.

Shkodra ka qenë dhe është qyteti që e ka lidhur dhe e lidhë atdheun me Europën Perëndimore, duke i ushqyer breznitë e reja me kulturën e saj, arritjet e saj në zagnat e dijes, artit, shkencës. Një rol të veçantë në këtë hulli ka luajtur letërsia artistike dhe në këtë mjedis letrësia e përkthyer nga letrësia botërore, ku emri i Dedës zë një vend të çmueshëm. Ai renditet në radhën e përkthyesve shkodranë më të njohur e më të mirë si Ernest Koliqi, Pashko Gjeçi, Henrik Lacaj, Nikollë Dakaj, etj.

Nata e errët, e ftohtë dhe e gjatë e periudhës së diktaturës ka errësuar dhe, më përtej, ka mohuar realizimet e niveleve të larta të krijimtarisë letrare të talenteve shkodrane; megjithëkëtë nuk ka mundur t’i zhbëjë. Një disidencë e heshtur ka dhënë frytet e saj. Letërsia e shkruar në heshtje ka vlerat e saj si shfaqje e shpirtit krijues, si përmbajtje e veprës letrare dhe si formë e saj. Ajo gjalloi në Shkodër, e cila, si qendër e lashtë dhe e rëndësishme tradite e kulture, nuk mund të binte lehtë viktimë e verbër e propagandës komuniste, e gënjeshtrës dhe e mashtrimit.

Disidentët shkodranë e kuptuan mirë, e gjykuan drejt, dhe e ndoqën hap pas hapi kohën që jetuam, kështu që vepra e tyre është pasqyrë shpirtërore e intelektualit të ndershëm, e hije-dritave ku luhatej ndjenja dhe mendimi, ideali dhe brenga e kohës, një pasqyrë ku vezullon ideali human, dhimbja e thellë për popullin që po vuante të zezën e ullirit, pasqyra ku flakëron dinjiteti i njeriut dhe i krijuesit. Do të mbeten në historinë e letërsisë emrat e lavdishëm të disidentëve shkodranë: Zef Zorba, Tefë Krroqi, Ernest Perdoda, Primo Shllaku, Sander Gera (pjesërisht). Këtij grupi i takon edhe Deda dhe autori i këtij shkrimi.

Shkodra është qyteti që e bëri poet Gajtanin që në vitet e rinisë. Motivet, prozodia, veçoritë e stilit poetik, terësia e mjeteve artistike, liçencat poetike, fjalori tejet i pasur i takojnë asaj. Për t’u shënuar është që Deda eci në gjurmët e Mjedës, si vazhdues i denjë i rrugës që pati hapur ai.

Ndjenja e dashurisë për Atdheun haset në shumë poezi dhe i takon kohëve të ndryshme. Në një poemë që i është kushtuar “Kalasë së Rozafatit”, Rozafa i flet të birit, piçirukut të vogël, që kërkon t’ia bien me e pa për herë të fundit:

“ . . . – Mos harro, o bir -!

Se nana jote njiktu asht ba fli,

Që ti të rritesh, i fortë dhe i lirë

Për Shqipëri.”

Si poet tejet i ndieshëm, kur është larg, poetizon për mallin, që përbën një nga lejtmotivet e tij kryesore. Një mall i konkretizuar nga një dhimbje e thellë shpirtërore dhe një dëshirë e pamposhtur: mall për atdheun, mall për Shkodrën, mall për familjen, mall për shoqërinë, etj.

“Në qytet të amshueshëm përmbi shtatë kodra,

ndojherë kur lodhun m’bien sytë prej ballit

rri tuj menduemun, sa e bukur asht Shkodra!

E kjaj prej mallit.”

Te Deda hasim të gjitha llojet e lirikës: lirikat politike, filozofike, erotike, lirikat e peisazhit, etj. Të tërheqin vërejtjen përshtatjet nga letërsia e huaj: “Atdheu”, simbas L. Orsinit, “Kushtrimi i Kosovës” dhe “Lidhja e Prizrenit, simbas G. Berchet. Në poezinë e parë ushton kushtrimi i luftës për çlirim nga pushtuesi serb:

“Sot, ju burra, pra Atmes kreshnike,

zbardhnia faqen si në luftë a zakoni!

Sot për atme a ndezë lufta, Fitoni!

Përmbi shpata fitimi ju rrin.”

Në poezinë “Lidhja e Prizrenit”, është po ajo situatë, tashmë e konkretizueme në një organizatë politike mbarëshqiptare, e cila krijon ushtrinë e vet, dhe hidhet në luftë për çlirimin e atdheut nga sundimi shekullor turk dhe për krijimin e shtetit të pavarur shqiptar. Poeti si gjithnjë hedh kushtrimin:

“Në kambë, bre burra! Si burrat e motit,

Mos t’korisim n’ ditë t’ sodit Malcinë!

T’ lshojm kushtrimin m’e pshtuemun Shqypninë!

Pse Shqypnija, sot t’ gjithve na ftoi.”

Shumë motive poeti i ka kushtuar punëtorit, sidomos bujkut, duke përshkruar jetën e vështirë të tyre, punën e mundshme që të sigurojnë bukën e gojës, duke e përballuar atë me urti e me nder. “Rrin tuj mihë atje/ sa ka çilë drita, nji djalë”. I gëzohen punës “lehtë nji kangë tue këndue nën za”, dhe falënderojnë Zotin.Një mori motivesh realizohen nën dritë-hijet e kujtimeve të shumta e nga më të ndryshmet, gjithnjë të përshkuara nga një ndjenjë e fuqishme dhe një ideal i fisëm. Kujtime familjare, kujtime shkollore, kujtime të kohëve të ndryshme, kujtime të stinëve; të gjitha shoqëruar nga një përmallim i thellë.

Gajtani është i njohur si një ndër përkthyesit më të mëdhenj të poetëve të huaj. Ka qenë poliglot, ka zotëruar latinishten, greqishten e vjetër, italishten, spanjishten, gjermanishten, anglishten. Deda e ka pasuruar letërsinë tonë me poezitë e poetëve të shquar: A. Rossini, A. Manzoni, A. Aleadri, G. D’Annunzio, H. Heine, V. Hygo, L. Ariosto, G. Barsottini, Brunamonti, Carrer, G. Gapparozzo, D. Guerrazzi, G. Chiarini, A. G. Cesareo, T. Colonna, Chateubriand, L. Pignoti, G. Mazzoni, G. Carducci, Delille, V. Da Filicaia, G. Debato, Paul Deroulede, U. Foscolo, A. Fusinatto, Longffellow, A. Fogazzara, T. Grossi, J.W. Goethe, A. Graf, G. Giusti, I. Kasandrie, Ada Negri, G. Prati, G. Leopardi, R. Fucini, V. Maro, G. Marradi, A De Musset, B. Menzini, Mayo, A. Novaro, E. Nencioni, G. Pascoli, P. Parzaneze, B. Prina, E. Praga, E. Panzacchi, G. Pastocchi, A. Poliziano, Ruskin, Rinaldi, G. Catullus, Friedrich Schiller, Shelley, B. Sestini, T. Tasso, J. Da Todi, E. Von Bauerfeld, N. Tommaseo, Felic Uda, G. Zanella, A. Zadro, Hebel, C. Bertola,

Duhet vënë në dukje se nga këto poetë, në përgjithësi, ka përkthyer disa poezi, p. sh., nga Manzoni: tetë poezi, nga Leopardi : shtatë poezi, etj. Gjithsejt ka përkthyer 130 poezi.

Deda ka botuar në revista dhe gazeta të ndryshme si “Kumbona e së Dieles” (Shkodër), “Rrezja Jonë” (Shkodër), “Shkëndia” (Tiranë), “Mbas Teje” (Shkodër), “Jehona e së Dielës” (Shkodër), “Balli i Rinisë” (Tiranë), “Zani i Shna Ndout” (Shkodër), “Aurora Consurgens” (Shkodër), “Bashkimi i Kombit” (Tiranë), “Cirka” (Tiranë), “ Familja e Krishterë” (Tiranë ). Gjatë periudhës së diktaturës nuk ka botuar.

Ai ka nënshkruar me emrin e plotë, por dendur ka përdorë edhe pseudonimin “Firsi”. Nëse i vemë një emërues të përbashkët veprimtarisë së tij letrare si poet dhe përkëthyes do të themi: të gjitha poezitë dhe poemat i përshkon një moral i lartë kristian, një atdhetarizëm i flaktë dhe një dashuri e spikatur për Shkodrën.

Abetarja dhe Treni

January 14, 2017 by dgreca

Shkruan: Mr.Sc.Refik HASANI /

Beogradi sot ka lëshuar në qarkullim në vijën hekurudhore Beograd-Mitrovicë,pas shumë e shumë aktiviteteve të shumta që është duke bërë vetëm në muajin dhjetor dhe tani në muajin janar që jemi Beogradi ka marrë një sërë aktivitetesh,murin,treni,tuneli, propaganda të shumta dhe një luftë speciale, një luftë psikologjike. Beogradi, po ju afron Serbëve lokal tren,po vazhdon të ndan mjete ku për vitin 2017, ka planifikuar mbi 40 milion euro vetëm për pakicën Serbe në Kosovë.

Kurse,

Prishtina e Tirana zyrtare ende nuk kan zgjidhur edhe pas gati dy dekadave çështjen e Abetareve në Medvegjë, Bujanoc dhe Preshevë. Titulli që mban kësaj here Abetarja është dometnjëse pasi Prishtina e Tirana zyrtare ende si duket nuk e kan mësuar shkronjat e Alfabetit, ne jemi në fazën e të mësurit të Alfabetit politik, diplomatik të Serbisë që është në ofanziv politike e diplomatike, që është duke sulmuar nga të gjitha drejtimet si me propagandë dhe me cenim të sovranitetit të Republikës së Kosovës. Abetarja është pasi Prishtina e Tirana ende si duket jan në fazën që nuk jan duke kuptuar zhvillimet e forcimit të Rusisë, krizën në BE, zhvillimet e terrorizmit Global e kështu me radhë.Ende Prishtina e Tirana zyrtare jan duke u mjaftuar me nga një deklaratë të thatë pasi kan një Abetare politike që i ka udhëhequr në mënyrë institicionale jo drejtë. Treni i lëshuar në qarkullim që nuk dihet, qëllimi,misioni, ku më shumë është investim i Rusisë apo i Serbisë në të gjitha kuptimet.

Treni dhe për kohën e udhëtimit, A do të arrijn shpejt të përvetësohen shkronjat e Abetares politike e diplomatike. Ende Prishtina e Tirana jan duke menduar që Serbia nën ombrellën e Jugosllavisë që kishte një tren të asaj kohe të quajtur ,,Akropolisë’’, që qarkullonte mesë për mesë RSFJ, atëherë nuk ishte rrezik.

Por,

Treni që do të fillon së qarkulluari ilegalisht nga Beogradi deri në Mitrovicë pa lejen e Autoriteteve të Republikës së Kosovës është një alarm, një sinjal për Prishtinën e Tiranën kur kjo ndodhë pa arrestimit të ish-Kryeministrit të Republikës së Kosovës. Bogradi si ka filluar kështu ,,për çdo ditë do të lansoj nga një produkt të vetin’’, mundë të gjindemi para një situate të rrezikojm seriozisht.

14 janar 2017

Njerëz të fjalës

January 14, 2017 by dgreca

Nga Ilir Levonja/Njerëz të fjalës. Ka mbi disa ditë që mbetët duke ia nxjerrë sytë shoku-shokut. Edhe pse e dini fare mirë që jeni po aq fajtorë sa shefat tuaj. Po aq bashkmëkatarë sa ata. Dhe që i meritoni edhe vetë ato për të cilat akuzoni, ish shokët tuaj, ish shefat tuaj, ish bashkluftëtarët tuaj. Dhe sot anasjelltas, jo më shok, jo më shef, jo më bashkluftëtar. E për më keq, as gazetarë.

Mendimi juaj ky, jo imi.
Eshtë për të ardhur keq që acarit politik të këtyre viteve, po i bashkangjitet edhe acari i gazetarisë. Një lloj lufte paralele, e cila pa asnjë diskutim. Po e dobëson më shumë Shqipërinë tonë.
Indinjatat e grupeve për mos rilidhje kontrantash të përfunduara. Ku pas kuintave të një shoqërie kaos. Një i liruar nga puna, i përgjigjet me foto pranë oxhakut. Duke na e treguar veten si viktima më e pafajshme e demokracisë sonë. Një lloj qaramanie që ne vdesim ta tregojmë. Na bien më qafë kot. Shih se si ma punuan. Shih sa të poshtër që janë. Deri dje ishim shokë. Sot ma futën. Pse, se ja i telefonoi ai nga sipër etj. Fushata është përpara. Duhen të tjerë njerëz etj.
Kjo është më se normale në demokracinë shqiptare. Nuk është një risi që u shpik sot. Zotat janë ata që lëvrojnë paratë. Dhe këto para të pamerituara. Në atë ekonomi 100% informale. Janë ekzistenca e çdo lloj editori, shtypshkronje. Apo të tjera ngrehina të cilët bosët tuaj. Dhe ju i konsideroni si progres shqiptar. Në të vërtetë, janë kanceri shqiptar. Vatra ku buron rroga juaj, por dhe fama juaj. Pasi për moral as që bëhet fjalë fare. Gjithçka tjetër u duket më se e drejtë, pavarsisht se tek-tuk kritikoni sistemin, mjaft që çatia juaj të mos pikojë. Por ja që sistemi kafshon, urdhëron, të zbyth, të shburrëron. Të nxjerr në anë të rrugës me koshat e plehrave.
Edhe pse një vit më përpara të dha medalje nderi.
Edhe pse një vit në përpara ti u vrave për atë.
Le të përmendim disa gropa të tjera të demokracisë sonë.
Të paktën ju kemi mundësi zgjedhje, pasi u mbaron kontrata. Kemi bërë nga një vilë. Dhe keni rezervuar nga një apartament në Golem, si shtëpi verore. Dhe e fundit fare … për hatër të asaj devotshmërie mëngjarashe. Me mangësi morale nga profesioni. I keni ca numra llogarie bankare. Ca meleona. Në mos ju drejtpërdrejtë, gratë tuaja.
Kjo falë sistemit. Lojës së shefave tuaj, me lejet e ndërtimit, me televizionet kërpudha. Me metodat e Kremlinit si aferat e kamerave të fshehta etj. Me shantazhin ballas. Mjaft që shefi tu paguaj mirë.
Ka pena shqiptare që për hatër të shefit, i kanë kujtuar kolegut edhe varrin e të birit. Kjo është makabre. Kjo nuk është shqiptare. Megjithatë ka ndodhur tek ne.
Dhe ta dini, kultura e shtypit tonë nuk është sa maja e thojit, e shtypit, e kolegëve me njëri-tjetrin si ajo e kohës së Branko Merxhanit.
Sikur edhe nesër Klani, ta pushojë nga puna Fevziun. Me aq reklamë sa i ka bërë. Me aq pompozitet librash. Sa armatave të tjera të krijuesve. U kërkohen maska kundragazi tek dera e televizioneve, gjoja si bartës të kolerës. Edhe pse janë taksa pagues. Dhe qytetarë të ligjit për shpërndarjen e taksave. Prapë nuk kanë asnjë sekondë reklamë në 5 vjetë. Jo më 5 orë reklamë javë. Pra sikur nesër ta heqi. E verteta është se e ka paguar, superpaguar. Aq sa madje pafrikë mund të jetojë në resorset e Turqisë një pensionim shekullor.
Në një rast të tillë askush nuk pyet për moralin e profesionit. Sedrën përballë parave të taksave paguesve. Mbytjen që i bëjmë hapësirës reale të fjalës. Apo kulturës tonë kombëtare në përgjithësi.
Pa zënë në gojë mendimin ndryshe.
Vetëm aty nuk duhet kund mendimi ndryshe, por vetëm ai i shefit.
Megjithatë, po e përsëris, se, sikur nesër nga puna ta pushojnë Fevziun. Njerëzit prapë Klanin do mallkojnë.
Eshtë një çudi shqiptare kjo, që merren me raportet midis njerëzve. Dhe jo me firot nga realiteti i mbrapshtë.
Vdesim për atë që po na i lëron arat. Vdesim për të qënë ithtarë për inat të mullixhiut.
Mirëpo sa gazetarë të tjerë nuk kanë asgjë. Veç barrierave të gardheve nga pushteti juaj absolut. Sa arsimtarë me lopata presin plot ankth trukun e ministrit të radhës. Për një testim, a një vend pune me ”sakrificë” partiake. Dhe aspak profesionale.
Dhe në fund të vitit. Kanë veç nga një palë brekë. Dhe u luten ëngjujve të tyre, për nga një rrogë shpërblim. Ndërkohë ata që punojnë në shkollat periferike, u duhet të depozitojnë shurrën për shkak të mungesës së banjove etj.
Ky është shteti ynë. Kjo është demokracia jonë. Ku shqiptari po e ha shqiptarin.
Shtypi jonë ka disa shoqata që herë më herë bëjnë deklarata. Dhe vetëm kaq. Por edhe në Turqinë e errët. Aty ku sot arrestohen gazetarë. Ka jo solidaritet, por pushim absolut të shtypit. Kështu edhe në Greqi. Ju nuk e bëni. U mjafton ajo keqardhje me lirizëm xhami nga dritarja e zyrës. Ndërkohë i bindeni unanimisht shefave të kapur. Dhe më e keqja akoma, zbuloni mangësitë e demokracisë sonë kur u lëndohet sedra e juaj. Në fakt jeni aty misionarë të shoqërisë. Që i falet një informaliteti me shumicë. Një varfërie të skajshme. Një shoqërie me mundësi fare të pakta për të zgjedhur.
Ku statuti i nënpunësit. I çdo të punësuari është thjesht një paçavure higjenike. Pasi kemi me shumicë, jo punëdhënës. Por bejlerë që po patën ndonjë qindshe në xhep, u japin pagë popullit. Po nuk patën, puthu me Milon.
Çfarë tjetër mund të përmend?
Eshtë kohë plot gropa.
Kohë kasetash fushatash.
Kohë e ikjeve.
E përsëris, koha kur shqiptari po e ha shqiptarin.
Dhe pasdikutim pjesë e këtij mëkati janë edhe njerëzit e fjalës.

14 janar 2017

NJË HIMN NDERIMI PËR RAMIZ KELMENDIN

January 13, 2017 by dgreca

Me rastin e shkuarjes në amshim të profesorit, publicistit, veprimtarit dhe shkrimtarit Ramiz Kelmendi: Njeriut që u bë Shembëlltyrë e që tërë jetën mbeti një Urti e Lartë/Nga Xhemail Peci/Në letrat shqipe, sa herë flasim me të, ajo me zjarr të shenjtë flet me ne: Shqipëria. Dhe kur sa herë i duhet të flas dhe sa herë i duhet të shkruajë, ajo flet vetë tek letërsia. Kur kohët janë ziliqare e kur thurin lajka me lule, dhe danajtë sjellin dhurata e stolira, po s’folët ju e po s’shkruat ju, për mua kush do flasë? Thellë shpirtit na flet zemërmira: Ramiz, do nxjerrësh nga arkivat zërat e zemrës sime, dhe do hapësh edhe ca libra leximi. Do shkruash me majën e penës sate si anza vet, e do flasësh thellë nga frymëzimi, Do shkruash për zogjtë e mi, ashtu siç shkruan për fletët e Sibilave të Virgjilit. Unë do ta vë dorën në zemër, e ti do ta vësh zemrën në letër. O, do më shkruash prej shpirtit! Kam etje në sytë dhe në bebëzat kam mall, e zemra më mbytet në vaj prej mallëngjimit. Nëpër fletët e gazetave nisi rruga ime kur shkruan me gjak dritës së kandilit. Kam një mall në shpirt, dhe një brengë në zemër e kam si flaka e vetë Qiririt. Nga Kongresi i Berlinit më thau malli e s’më shkroi kush si ti Letra prej Ulqinit!

Orakulli i Dodonës u nis të ma sillte një lajm e një kartë të ma falte si një ogur. Tek vijat e kufirit, degët e Lisit Ilir shtrydhën gjakun, e lotët më rodhën si krua: zgur! Do shkruash me shkronjat e shpirtit tim, edhe për Bashkëluftëtarët e Skëndërbeut! Ramiz, u shua Lahuta, ra heshtja, graniti u thye, ndaj penën rroke, o burrë i dheut!Do flasësh hijshëm dhe me shije, e tok do të kesh edhe buzëqeshjen filozofike. Si Diogjeni: Lëshomani hisen e diellit, do ua thuash kur shfaqen zaret cinike. Do vishesh hijshëm si Lasgushi dhe do ecësh me gjithë takt, Pejës dhe Prishtinës. Do qeshësh lirshëm si Mitrushi, e fjalën si zambak në gjak, sikur lule mbirë në mes të stinës.

I kujt ishte ai zë, e nga vinte ai mall, ajo thirrje dhe ato klithma prej thellësive të zemrës?!…Mbi Penën e Artë ka rënë – bekuar e bardha e shamive të lokemadheve të Rugovës, përmbi penën e bardhë ka rënë zemërthirrja e breznive orëmira. Në magjinë e fjalëve, ka rënë bekimi i shenjtë i Lisit të Gjakut, ka rënë o nënë mbi të: Heshtja e Armëve!

Ka rënë e bardha e bukurive të Pejës, e tok me të gjakimi i Lasgushit për Drinin e Bardhë. Ka rënë, o mëmë, në zemër prej ditëve të burgut, shpresa se një ditë ka me zbardhë. Ka rënë shami e bardhë e Ajkunës e tok me të edhe Lumbardha e Anakreontit. Ka rënë Ujëvarë e Bardhë e Mirushës mbi penën e denjë, siç bie sipër fjalëve vetë bekimi i Zotit.

Do shkruash fejtone e do nxjerrësh pluhurit të harresës gjithë ato Letërkëmbime. Do nxjerrësh edhe Polemikat në Letrat Shqipe, e zemrën tok me penën ndër ligjërime: unë marrë nga zemra jote, ti merr nga zemra ime! Unë vie tek ti e ti vie tek unë, në urën e pesherëtimave rrethuar me gardh e hekura, populli s’duhet të bëjë gjumë!

Do ta falë dorën time të djathtë, se kam mall të më shkruash për Faik Konicën! E prapë ta falë dorën time të djathtë se e dua një mbishkrim edhe për Elena Gjikën. Kur i shkroi De Rada: Mirësisë engjëllore të zemrës suaj, e dua veç prej duarve tua! Ramiz, dy dashuritë si Perëndia t’i falë: Migjenin dhe Konicën në zemrën si krua.

Në shtegun e ballit si shtegun e malit, e dua ligjërimin e gjakut në fjalët e tua. Në thelpinjtë e zemrës i dua fjalët që si Drini i Bardhë, të rrjedhin aq fort për mua. Mes përmes Shqipërisë dua t’i bie, si Lasgushi e me të Fishtës atë gjuhë Perëndie, se me flatrët e fjalës sate sa lart e ngrite atë penë me rreze drite: e ngrite një Republikë të tërë Letërsie!

Zemërthirrjen e Petro Nini Luarasit, dua ta shkruajë prapë në ballë të kohës, kur tha se njëqind herë po të biem, sërish duhet të ngritemi. Shqiponjës kur flatrat i dhanë fatosat e kombit – Rozafa kur i mëkoi me qumështin e gjirit. Me penën tënde dua ta shkruajë se breznitë orëmira perënditë ilire i zgjojnë prej gjumit.

Ramiz, u nise për në Portën e Madhe të Letërsisë, kur i kishe vetëm 16 pranvera! Me firmën tënde Hija e Lirisë! Bardhësi Rugove mbolle në flatra fjalësh, se fryma jote e fundit sot e mot është: Fjala!. Sot kalove nga e njëjta Portë e u përcolle nga Republika e Lirisë! E Breznitë Orëmira të puthën ballin për tek përjetësia: Ramiz, thellë penës dhe zemrës sate, më e shenjta dashuri jam unë: Shqipëria!

Londër, 11 janar 2017