Astrit Lulushi/

Mjaft afër liqenit Prasias (Prespës) ishte miniera që më pas do t’u jepte maqedonasve të lashtë argjend për të shtypur monedhat e mbretërisë së tyre.

“Nga kjo minierë ju mbetet vetëm të kaloni malin e quajtur Dysorum për të gjetur veten në territorin maqedonas”, tregonte Herodoti në librin e hiistorive të tij (shekulli V para erës sonë). Kështu, Persianët, të dërguar për këtë argjend, kur arritën, dhe u sollën në prani të Amintës, i kërkuan atij t’i jepte tokë dhe ujë mbretit Dar. Dhe Aminta jo vetëm që u dha atyre atë që kërkuan, por edhe i ftoi të darkonin me të. Mreti Aminta kishte edhe një djalë me emrin Aleksandër. Prej tyre më pas dolën Filipi dhe Aleksandri Emathia (emër që bota e morri edhe si ‘i Madh”. Nejse, këto dihen.

Pra, mbreti Aminta shtroi një darkë dhe i argëtoi persianët në mënyrën e duhur miqësore. Kur mbaroi vakti dhe të gjithë u vunë për të pirë, persianët thanë: “I dashur maqedonas, ne persët e kemi zakon kur bëjmë një gosti të madhe t’i sjellim me vete gratë dhe t’i bëjmë konkubina.

Atëherë Amyntas u përgjigj:

“O, Persianë, ne nuk kemi një zakon si ky; por me ne, burrat dhe gratë janë të ndarë. Megjithatë, duke qenë se ju, që jeni zotërit tanë, dëshironi, edhe kjo do t’ju jepet.” Kur Aminta foli kështu, ai urdhëroi disa të shkonin dhe të merrnin gratë. Dhe gratë erdhën me thirrjen e tij dhe u ulën në një rresht përballë Persianëve. Pastaj, kur Persianët panë që gratë ishin të bukura, i folën përsëri Amintas dhe i thanë:

“Më mirë që gratë të mos kishin ardhur fare, sesa të vinin në këtë mënyrë dhe të mos uleshin pranë nesh, por qëndron përballë”.

Kështu Aminta u detyrua t’i urdhëronte gratë të uleshin krah për krah me persianët. Gratë bënë siç urdhëroi ai; dhe pastaj, pasi kishin pirë më shumë se ç’duhej, filluan të vinin duart mbi to, madje njëri u përpoq t’i jepte një puthje gruas pranë tij. Mbreti Aminta e pa, por heshti, megjithëse i pikëlluar shumë, sepse i frikësohej shumë fuqisë së persëve.

Por Aleksandri, i biri i Amintas, i cili ishte po ashtu aty, duke qenë i ri dhe i panjohur me vuajtjet, nuk mundi të përmbahej, dhe. Ai, plot inat, i foli Amyntas:

“I dashur baba, ti je plakur dhe duhet të shlodhesh. Çohu nga sofra dhe shko pusho. Unë do të qëndroj me të ftuarit dhe do t’i jap atyre gjithçka që është e përshtatshme.”

Aminta, i cili mendoi se Aleksandri po bënte një shaka të hidhurr, u përgjigj:

“I dashur bir, fjalët e tua më duken si ato të atij që është afër zjarrit, dhe e kuptoj që ti më largon që të mund të bësh verpra të liga. Të lutem mos bëj ndonjë rrëmujë për këta njerëz, që të mos na shkatërrosh të gjithëve, por duro të shikoj me qetësi atë që bëjnë ata”.

Amyntasi, kur iu lut kështu djalit të tij, doli; Dhe Aleksandri u tha persëve:

“Shikoni këto zonja si tuajat, të dashura – na tregoni vetëm dëshirat tuaja. Por tani e shoh që të gjithë keni pirë verë të mjaftueshme; nëse dëshironi, le të tërhiqen gratë të lajen dhe kthehun përsëri”.

Persët ranë dakord me këtë dhe Aleksandri, pasi i largoi gratë, i dërgoi në harem dhe përgatiti në dhomën e tyre një numër të barabartë të rinjsh pa mjekër, të cilët i veshi me rrobat e grave, dhe më pas, duke i armatosur me kama, ua solli persianëve, duke u thënë ndërsa i prezantonte,

“Mendoni, të dashur persianë, se argëtimi nuk iu ka munguar. Ne kemi vënë para jush gjithçka që kishim për t’ju a dhënë – dhe tani, për të kurorëzuar të gjithën, ju japim motrat dhe nënat tona, që ju të mund të mendoni se jeni plotësisht të nderuar nga ne, ashtu siç e meritoni për të qenë- dhe gjithashtu që të mund t’i ktheni fjalën Darit që ju dërgoi këtu, se ishte një burrë, sundues i Maqedonisë, nga i cili ju festuat dhe fjetët bukur.”

Kështu, Aleksandri vuri në krah të secilit persian një nga ata që i kishte quajtur gra maqedonase, por që në të vërtetë ishin burra. Dhe këta burra, kur persianët filluan të ishin të vrazhdë, i vranë me kamat e tyre. Ambasadorët u vranë, ashtu edhe pasuesit e tyre. Sepse persianët kishin sjellë me vete një karvan të madh, karroca, shoqërues dhe bagazhe të çdo lloji – të gjitha u zhdukën në të njëjtën kohë me vetë ambasadorët. Jo shumë kohë më pas, Persianët bënë kërkime të rrepta për ambasadën e tyre të humbur; por Aleksandri, me shumë mençuri, e mbylli biznesin, duke u dhënë ryshfet atyre që ishin dërguar në këtë detyrë. Kështu vdekja e këtyre persianëve u mbyll dhe nuk u fol më për të.

Mbretëritit maqedonë e kanë prejardhjen nga Perdika (ilir, sh.im) “siç pohojnë ata vetë” thotë Herodoti, “sepse kur Aleksandri, biri i Amintës, donte të merrte pjesë në lojëra dhe kishte ardhur në Olimpia, grekët që do të garonin kundër tij do ta përjashtonin nga gara – duke thënë se vetëm grekët lejoheshin, dhe jo barbarët”.

Nga Mimoza Dajçi/

Përtej ekranit televiziv, por edhe sipas ekspertëve të kriminalistikës shikojmë se çdo ditë nëpër dyert e SPAK-ut në Kryeqytet “parakalojnë” si në parradë – horror qeveritarë, ish qeveritarë, politikanë dhe ish politikanë. Së fundmi janë kontrolluar nga SPAK edhe banesat e dy personazheve të ekranit, ku i janë sekuestruar telefona dhe pajisje të tjera komunikimi.

Jo vetëm disa politikanë të lartë janë nën hetim për transaksionet dhe pasuritë që ata zotërojnë, por aktualisht është duke u zhvilluar një kontroll i madh edhe në banesat e disa bashkëpunëtorëve ose “zarave” te tyre. Sipas ekspertit Karamuço: Janë njerëz të ekranit që dyshohet se janë të lidhur me politikanë shumë të lartë të vendit dhe mendohet që mund të jenë bërë bashkëpunëtorë për pastrimin e produkteve të veprave penale.

Është për të ardhur keq, por kësaj tymnaje i ështe bashkuar edhe një grua e moshuar e cila po hetohet si latifondistja më e madhe e rrethinave të Tiranës mbas Toptanësve, por e viteve të fundit që ka toka pafund deri në Rinas. E cila akuzohet për pastrim të produkteve të veprës penale edhe transaksione në emrin e saj.

Pas kontrelleve nëpër banesat e tyre drejtues e punonjës të SPAK qenkan llahtarisur nga gjërat që po ju vijnë nga burime të ndryshme, nga institucionet shqiptare, lidhur me pasuritë se si janë ngurtësuar, transferuar dhe pastaj janë munduar të fshihen gjurmët.

Hajdutët e kombit nuk paskan të mbaruar, popullli nuk ngop barkun me bukë, pensionistët nuk shtyjnë dot as muajin, nuk kanë as para për të blerë medikamente për shëndetin. Llafet nga financat shqiptare thonë se ekonomia nuk ka ecur mirë përgjatë dekadës së fundit dhe ritmet e rritjes kanë qenë të ngadalta. Për sa kohë kjo nuk ndryshon, nuk ka alternativë tjetër se nga mund të gjenden paratë, jo vetëm për rritje pensionesh, por as për të paguar pensionistët që pritet të shtohen tani së shpejti.

Nga Shqipëria janë larguar jo vetëm të rinj por edhe pensionistë, apo mosha mesatare që pleqëria i gjeti në emigracion. Sot ata kërkojnë të kthehen në atdhe. Me pensionet që do të marin s’do mund të paguajnë dot as qeratë e lartë të apartamenteve ku mund të jetojnë, qindra prej tyre banesat që kishin i humbën nëpër fajdet e skemat piramidale. Ndëkohë në Shqipëri hajdutllëku ka plasur hapur. Vetë qeveritarët e ligjëvënësit bëjnë kërdinë duke vjedhur xhepat e shtetit e të popullit. Kriminaliteti, vrasjet edhe tek pensionistët janë shtuar, si dhe emrat e politikanëve që merren me pastrimin e produkteve të veprave penale.

Astrit Lulushi/

Thomas Edison administroi një test inteligjence me 146 pyetje për punonjësit e ardhshëm.
Thomas Edison kërkonte shumë nga punonjësit e tij dhe donte të siguronte që të punësonte vetëm individët më të ditur. Për ta bërë këtë, kompania e tij administroi një test të gjatë për të gjithë të punësuarit e mundshëm, që përmbante 146 pjesë të vogla në dukje të rastësishme. Kuizi përfshinte pyetje të tilla si: “Cili është kryeqyteti i Pensilvanisë?” dhe “Çfarë drithi përdoret në të gjithë botën?” Shumë njerëz që u intervistuan për një punë në kompaninë e Edison-it e quajtën testin si të pamundur për t’u kaluar. Edhe vetë djali i Edisonit, student në MIT, dështoi në provim, ashtu si Albert Einstein, i cili iu nënshtrua testit pasi u botua në gazetë. Pavarësisht kritikave, Edison e mbrojti pyetësorin si një domosdoshmëri, duke thënë se çdo mungesë memorie nga punonjësit e tij i kushtonte kompanisë 5,000 dollarë (afërsisht 86,000 dollarë sot).
***
Blloku ndërtues i fizikës teorike është kuarku, i cili është një lloj grimce dhe një komponent themelor i materies. Në vitin 1964, fizikani Murray Gell-Mann e dinte se ai donte t’i shqiptonte grimcat e tij të zbuluara rishtazi si “kwark”, por vendosi drejtshkrimin “kuark” pasi lexoi “Tre kuarkë për Muster Mark!” në romanin “Finnegans Wake” nga James Joyce. Ekzistojnë lloje të ndryshme kuarkesh (të njohur edhe si “shije”). Nëse jeni në Evropë, mund të hani edhe një pjatë me kuark, një produkt qumështi që njihet si “gjizë”.
Në fizikë, çdo nga një numër grimcash nënatomike që mbartin një ngarkesë elektrike të pjesshme, quhet ‘kuark’. Kuarkët nuk janë vëzhguar drejtpërdrejt, por parashikimet teorike të bazuara në ekzistencën e tyre janë konfirmuar eksperimentalisht.
Gjatë shekullit të 20-të, shkencëtarët zbuluan protonin, elektronin, neutronin dhe kuarkun.
Një mikroskop i zakonshëm nuk është aq i fuqishëm sa për t’ju treguar një kuark.
***
Qeniet njerëzore duket se kanë një prirje të natyrshme për të kërkuar rendin dhe simetrinë edhe në kaos. Ata gjejnë kafshë të fotografuara në retë që kalojnë, fytyra në rrezet e diellit që godasin xhamat e dritareve dhe figura njerëzore në formacione shkëmbore natyrore. Duke qenë kështu, është e natyrshme që ata të kërkojnë kode të varrosura në tekstet e lashta.
Zanafilla 1:1–4. Biblia Hebraike.   Katër shkronja, 50 shkronja larg njëra-tjetrës, duke filluar nga në vargun e parë, formojnë fjalën
Torah (shqip ‘të ra, të reja’, si një libër sjell informacion mbi krijimin e botës dhe historinë e hebraikëve.
Michael Drosnin, autor i The Bible Code dhe The Countdown, pretendon se ka zbuluar një kod sekret të fshehur brenda shkronjave dhe frazave të librit më të njohur në botë. Nëse është e vërtetë, implikimet janë tronditëse. Kjo do të thotë se një vetëdije e mbinatyrshme, ose, së paku, një entitet shumë i zhvilluar nga një qytetërim i lashtë qoftë në tokë apo gjetkë në galaktikë, kishte aftësinë për të parashikuar të ardhmen dhe u përpoq të paralajmëronte njerëzimin në një mënyrë krejtësisht përtej të kuptuarit aktual.

Nga PAOLO VALENTINO – “Corriere della Sera”, 23 prill 2024 – Përktheu: Eugjen Merlika 

Ivan Ilin është njëri ndër filozofët e parapëlqyer të Vladimir Putinit, të cilin e citon shpesh e me dëshirë. Por Ilini, i vdekur më 1954, ka qënë edhe një adhurues i bindur i Hitlerit, përpkrahës i nazizmit dhe i quajtur si teoricieni i “fashizmit rus”.

Prandaj studentët e Universitetit Shtetëror për studimet humaniste ngritën krye përballë vendimit të Rektoratit për të titulluar me të Shkollën e re eprore të Politikës,  duke emëruar si drejtor një tjetër figurë të diskutueshme, mendimtarin tejet kombëtarist Alexandër Dugin. Në një thirrje zyrtare, të nënëshkruar nga 5 mijë veta, studentët i kërkojnë ministrisë së Shkencës e Prokurorisë federale të ndryshojnë emrin e Shkollës, mbasi”qëndra e kërkimeve të njërit ndër universitetet  kryesorë të Vendit që ka thyer nazifashizmin, nuk mund të mbajë emrin e një mbështetësi t’atyre ideve”. Një deputet i Dumës, Vladimir Isakov, ka kërkuar një hulumtim mbi vendimin, sepse po të kishte qenë gjallë Ilini, do të ishte në dhunimin e ligjit rus që ndalon riabilitimin e nazizmit.

Gjëja më kureshtare është se, në përgjigje të një pyetjeje, zëdhënësi i Putinit, Dmitri Peshkov, paska thënë se Kremlini “nuk parapëlqen të jetë i ngatërruar në këtë diskutim”. Nga të dyja njëra: o Putini lejon që sistemi të ketë ndonjëherë ndonjë valvul shpërthimi, ose nuk i bën përshtypje të vetëkundërshtohet, duke paditur ukrainasit se janë të gjithë fashistë e ndërkaq merr frymëzim nga një filozof nazist. Janë sjelljet tipike të Carëve, fundi i të cilëve filloi pikërisht nga Universitetet.

“Corriere della Sera”, 23 prill 2024        Përktheu Eugjen Merlika 

Nga GIAN ANTONIO STELLA/

“Xhemijeti”, pra Asamblea, “ka vendosur të shpëtojë mëmëdheun nga dëshirat e kësaj race të mallkuar e të marrë përsipër mbi shpatullat e tij atdhetare njollën që errëson historinë ottoman. Xhemijeti, i paaftë të harrojë të gjithë goditjet e hidhësitë e hershme, ka vendosur të asgjësojë të gjithë armenët që jetojnë në Turqi, pa lënë asnjë të gjallë”. Njëqindenëntë vite mbas asaj deklarate të turpëshme synimesh të Komitetit të Bashkim – Përparimit dhe zbatimit të llahtarshëm sistematik të projektit, Dita e  Kujtimit të Gjenocidit Armen përkujtohet sot ndërmjet dy paradokseve. I pari është që presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan, që nëpërmjet kërcëllimës së dhëmbëve nuk pranon t’a njohë si një gjenocid plojën e rreth një million e gjysmë armenëve dhe frikëson këdo që guxon t’a bëjë (madje edhe Barak Obama mbas rizgjedhjes së tij nuk pranoi të respektonte premtimin e bërë në fushatën zgjedhore) lëvdon përzënien e pakicës armene nga atdheu i tyre mijëvjeçar I Nagorno-Karabakut (“Na ka bërë krenar Azerbaixhani që ka çuar përpara veprimin ushtarak në kohë të shkurtëra e me respektin më të madh për civilët”) dhe damkon pa ndryshimin më të vogël tepritë e Izraelit në kundërveprimin ndaj plojës kundërsemite të 7 tetorit: “Jemi dëshmitarë të njërës ndër barbaritë më të mëdha të këtij shekulli. Duke marrë letër të bardhë nga vendet perëndimorë, qeveria izraeliane e Netaniahut po zbaton një gjenocid para syve të të gjithëve”. Një tezë e ritheksuar disa herë në këta muaj me mbështetjen e hapur të Hamasit si lëvizje “atdhetarësh” (rol I mohuar atdhetarëve armenë të Karabakut) pa asnjë kritikë ndaj vrasjeve të 7 tetorit të fanatikëve islamikë.

Paradoksi I dytë është pamundësia për të harruar që mbi temën edhe Jeruzalemi (me të cilin Armenia u zu në 2020, duke tërhequr ambasadorin me padinë Izraelit se i kishte shitur armë Azerbaixhanit) nuk është i kristaltë. E nëse tani i përplas në fytyrë Erdoganit faktin se ai e ka mohuar gjithmonë gjenocidin armen, edhe në qershorin e vitit 2018 Kneseti zgjodhi pezullimin e rrugës parlamentare për njohjen e plojës së një shekulli më parë si gjenocid. E bëri, u shpjegua, për të “mos ndihmuar” udhëheqësin turk atëherë në fushatë zgjedhore, e për të mos turbulluar marrëdhëniet që po përmirësoheshin. Fakti është që edhe viktimat e Shoahut, hapin përfundimtar të njohjes zyrtare të gjenocidit armen nuk e kanë kryer. Në serinë ka gjenocid e gjenocid…..

“Corriere della Sera”, 23 prill 2024 – Përktheu: Eugjen Merlika