Featured – Page 222 – Dielli

SHQIPTARËT NË SUEDI DHE BETEJA E SHTETIT SKANDINAV NDAJ COVID-19

July 11, 2020 by dgreca

Geriolda Topi, MD, PhD, Shërbimi i Endokrinologjisë, Diabetit dhe Infertilitetit Spitali Universitar i Skånes, Malmö, Suedi, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, gjëndjen e pandemisë globale në shtetin e Suedisë dhe gjëndjen e shqiptarëve në Malmo, Suedi. Me Dr. Geriolda Topin bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA. *

SUEDIA PËRBALLË COVID-19

Suedia është vendi i vetëm që ndoqi një strategji të hapur ndaj virusit Covid-19 me qëllimin për të krijuar imunitetin e popullatës duke shmangur kështu një valë të dytë të epidemisë dhe duke u përpjekur të ruajë “normalitetin e jetës” edhe gjatë kohës së pandemisë. Fakti që Suedia ndoqi strategjinë e ekspozimit ndaj Covid-19, nuk do të thotë që nuk u morën masa parandaluese për të zvogëluar shpejtësinë e përhapjes së virusit në popullatë. Njerëzit kanë tentuar të vazhdojnë aktivitetet e përditshme duke zbatuar rregullat e higjenës dhe distancimit social në punë, supermarkete, transport publik etj, dhe duke u mësuar të “bashkëjetojnë” me situatën e Covidit. Shumë persona kanë punuar nga shtëpia për të shmangur mbipopullimin e institucioneve. Çerdhet, duke zbatuar me përpikmëri rregullat e nxjerra nga autoriteti i shëndetit publik, nuk janë mbyllur asnjë ditë, pasi nuk ka patur dhe nuk ka asnjë të dhënë shkencore që fëmijët mund të infektohen apo të jenë transmetues të virusit. Aktualisht numri i të vdekurve nga Covid-19 ka rënë në mënyrë drastike, krahasur me muajin Prill-Maj ku ky nunër arriti kulmin e tij, duke u barazuar me nivelet e vdekshmërisë së viteve të kaluara. Me po të njëtin proporcion është ulur edhe numri i personave të infektuar që kërkojnë hospitalizim në njësinë e terapisë intensive. Nëse i referohemi numrit të të infektuarve, duket sikur ka një rritje, por që në fakt nuk është një rritje reale, pasi nga muaji Mars e deri në Maj Suedia nuk ka testuar çdo individ që shfaqë shënjat e sëmundjes. Kjo për shkak të ndjekjes së strategjisë së immunizimit të popullatës, ku çdo person që shfaqte shënja të ngjashme me virusin SARS-CoV-2, apriori konsiderohej i infektuar duke u instruktuar që të qëndronte në shtëpi dhe të shmangte kontaktet me personat e kategorisë “risk group”. Të vetmit individë që janë testuar në fillimin e pandemisë kanë qenë individët simptomatikë të kategorisë “risk group” dhe individët që shfaqnin simptoma të rënda të prekjes së rrugëve të frymëmarrjes dhe kërkonin hospitalizim. Në fillim të qershorit numri i testimve u rrit për disa arsye: nevojës për të menaxhuar më mirë situatën, ku shumë institucione përfshirë edhe ato shëndetësore u pajisën me teste për të gjithë punonjësit e tyre; studimet e kryera veçanërisht në regjionin e Stockholmit, që ka qenë edhe epiqendra e Covid-19 në Suedi; hapjes së qendrave private ku çdo individ ka mundësinë të kryejë testin serologjik, për të parë praninë e antitrupave ndaj virusit në fjalë, kundrejt pagesës 50 euro.

TRAJTIMET ME MEDIKAMENTE TE PACIENTËT E PREKUR

Suedia, që kur mori vendimin për të ndjekur strategjinë e imunizimit të popullatës, nuk po i mban shpresat tek vaksina. Realizimi i një vaksine të sigurtë dhe efektive është një proces i komplikuar, që kërkon shumë studime eksperimentale të shumta dhe një kohë të gjatë për tu realizuar. Për të mos harruar riskun e çdo vaksine për efekte anësore, të cilat mund të jenë edhe të paparashikuara. Kjo për arsyen se studimet e ashtuquajtura clinical trials, shumë rrallë zhvillohen në individë të shëndoshë (që është kontigjenti target për vaksinën), që zakonisht paguhen për pjesëmarrjen në studim dhe që janë shumë të pakët në numër. Zakonisht individët e përfshirë vullnetarisht në clinical trials që kanë për bazë testimin e ilaçeve apo qoftë edhe vaksinave të reja, janë persona me sëmundje terminale apo kronike, të cilët nuk kanë se çfarë të humbin. Një shembull ku vaksina ndaj një virusi nuk ka rezultuar e sigurtë është edhe rasti i vaksinës kundër gripit të derrit H1N1, e cila shkaktoi narkolepsi në shumë individë, përfshirë edhe fëmijët, disa vite pas administrimit. Sidoqoftë, kërkimet në fushën e vaksinës ndaj Covid-19 janë duke u zhvilluar intensivisht, por personalisht mendoj që do të duhet akoma kohë që vaksina të aprovohet si një mjet profilaktike efikas dhe të sigurtë. Suedia është një vend me një mjekësi konservative përsa i përket përdorimit të medikamenteve tek pacientët. Nuk përdoret asnjë preparat që është akoma në fazë eksperimentale dhe që nuk është aprovuar ende si një preparat i efikas dhe i sigurtë. Për këtë arsye trajtimi i individëve me pneumoni nga virusi SARS-CoV-2 ka përfshirë kryesisht dhe në linja të përgjithshme trajtimin suportiv (oksigjenoterapi dhe të gjitha masat e tjera për të mbajtur stabël parametrat vitale), trajtimin me medikamente që hollojnë gjakun dhe parandalojnë formimin e trombeve në enët e gjakut (pasi në të gjitha studimet e bëra dhe evidencat e deritanishme është parë që SARS-CoV-2 e rrit riskun për trombozë), trajtimi me kortizonikun Dexamethasone, (i cili në një studim të bërë në një grup pacientësh në Suedi rezultoi shumë efektive) si dhe dhënien e antibiotikeve me spektër të gjërë veprimi si profilaksi tek individët me risk për të bërë infeksione sekondare. Sigurisht që këto linja të përgjithshme trajtimi janë përshtaur sipas specifikave dhe sëmundjeve të tjera shoqëruese të secilit pacient. Hydroxychloroquine apo chloroquine nuk është përdorur në Suedi për trajtimin e pacientëve me Covid-19, me aq sa kam unë dijeni në spitalin ku punoj, por as në spitalet e tjera me informatat që kam marrë nga kolegë të ndryshëm.

SHQIPTARËT NË SUEDI

Në Malmö, qyteti ku unë jetoj, ka shumë shqiptarë. Kryesisht shqiptarë të Kosovës, por nuk janë të pakët edhe shqiptarët e Shqipërisë dhe të Maqedonisë së Veriut. Nuk kam dijeni për statistika apo shifra përsa i përket infektimit apo vdekshmërisë së shqiptareve në Suedi nga Covid-19. Në rrethin e miqve dhe të njohurve shqiptarë që unë kam në Malmo por edhe në qytete të tjera të Suedisë, fatmirësisht nuk ka patur asnjë person që të ketë patur simptoma të rënda apo të jetë testuar pozitiv me covid-19. Në spitalin ku punoj kam hasur vetëm dy pacientë shqiptarë me covid-19, një burrë dhe një grua të grupmoshës 50-60 vjeç, të shtruar në shërbimin e sëmundjeve infektive. Të dy këta pacientë nuk paten komplikacione të rënda dhe u shëruan plotësisht, duke dalë nga spitali negativ për covid-19.

MODELI QË NDOQI SUEDIA PËR TË PËRBALLUAR PANDEMINË GLOBALE

Çdo shtet ndërmerr politika të caktuara shëndetësore në bazë të specifikave të popullatës dhe kapaciteteve që ka për ta përballuar një situatë specifike. Mendoj që modeli suedez ka qenë i duhuri për një vend si Suedia (që ka një shtrirje të madhe horizontale dhe një dendësi të vogël të popullsisë, kapacitete të larta në numër shtretërish dhe burimesh spitalore, kapacitete të larta të personelit mjekësor rezervë, dhe sigurisht kapacitet të lartë financiar), por që pati disa pika të dobëta të cilat mund të ishin menaxhuar më mirë. I tillë ishte menaxhimi i shtëpive dhe azileve të pleqve, pasi këtu ndodhi edhe numri më i madh i vdekjeve. Statistikat tregojnë se numrin më të madh të individëve që u hospitalizuan me covid-19 e përbën grupmosha 50-64 vjeç. Por vdekshmëria në këtë grupmoshë është shumë shumë e vogël, më pak se 5% e vdekjeve totale nga covid-19. Grupmosha me numrin më të lartë të vdekjeve, që përbën rreth 95% të vdekjeve totale nga covid-19, është 75-85 vjec ku pjesa më e madhe e tyre i përket azileve. Nëse situata në azile dhe shtëpitë e pleqeve do të ishte menaxhuar më mirë, me masa parandaluese më të rrepta dhe testim të çdo individi që shfaqte simptoma të kollës apo temperaturë, bilanci i vdekjeve në Suedi do të ishte shumë më i vogël. Një nga masat që ja vlen të përmendet si shembull është informimi i saktë dhe shumë adekuat i popullatës rreth virusit SARS-CoV-2, jo vetëm nëpër mjet medias, por duke ngritur ekipe të specializuara të cilat shkuan në çdo institucion duke informuar njerëzit mbi rrugët e transmetimit të virusit, shenjat klinike, grupet e riskuara, çfarë do ti ndodhte individit nëse do infektohej, dhe mbi të gjitha mbi masat parandaluese dhe se si individët mund të ruanin distancimin social në qendrat e punës apo në transportin publik. Kjo gjë bëri që të shmangej paniku, masat parandaluese të pranoheshin më lehtë dhe njerëzit të arrinin të vazhdonin përditshmërinë e tyre duke mbrojtur veten dhe të tjerët. Një tjetër pikë e strategjisë suedeze që ja vlen të përmendet, është realizimi i studimeve të mirëfillta shkencore nga qendrat kërmimore të vendit, përpara marrjes së vendimeve dhe ndryshimit të strategjive. Për shembull, Suedia, ndryshe nga shumë shtete të tjera,po heziton të fillojë testimin masiv në popullatë me teste serologjike për të parë praninë e antitrupave kundër covid-19, sepse studimet e bëra deri tani kanë treguar që këto teste kanë një fals-negativitet të konsiderueshëm. Kjo do të thotë që edhe pse një individ mund të jetë infektuar, ai mund të rezultojë negativ për antitrupa kundër SARS-CoV-2. Kjo sepse individi e ka kaluar pa shënja ose me shënja të lehta sëmundjen, dhe niveli i antitrupave të formuar është shumë i ulët për tu dedektuar nga testi në fjalë. Një studim i bërë së fundmi në Stockholm, tregoi se në një grup të madh pacientësh me covid-19, vetëm 15% kishin zhvillur antitrupa ndaj virusit. Pjesa tjetër e pacientëve kishin zhvilluar një lloj tjetër përgjigjeje imunitare nëpërmjet qelizave citotoksike T, të cilat njohin dhe shkatërrojnë qelizat e infektuara pa qenë nevoja e formimit të antitrupave. Për shkak të fals-negativitetit të testeve serologjike, është e vështirë të thuhet me siguri nëse aktualisht, 4 muaj nga fillimi i pandemisë, Suedia e ka arritur apo jo imunizimin e popullatës me anë të modelit që ka ndjekur. Sidoqoftë, e përmenda edhe më lart, numri i vdekjve në muajin Korrik ka rënë në mënyrë drastike, dhe ky është një tregues i mirë.

MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA

Së pari, do të doja të përshëndesja të gjithë diasporën në USA, e cila gjithnjë është shquar për sensin e bashkimit dhe atë patriotik, duke organizuar evente dhe nisma që promovojnë Shqipërinë, shqiptarët dhe vlerat e tyre. Gjithnjë kam menduar që lidhjet e tokës mëmë me diasporën jo vetëm në USA por edhe më gjërë, duhet të jenë të forta pasi vetëm të bashkuar zëri i shqiptareve mund të dëgjohet edhe më fort në botë. Së dyti, duke qënë në një kohë të vështirë pandemie, mezashi im sensibilizues do të ishte që të ndjekin dhe zbatojnë me rigorozitet të gjitha masat dhe këshillat e nxjerra nga autoritetet vendase. Veçanërisht të ruajnë distancimin fizik së paku 2m, me personat jashtë familjes, gjë të cilën ne shqiptarët e kemi pak të vështirë për shkak të natyrës së dashur dhe eksperive që kemi. Dhe diçka tjetër, të cilën e kam vënë re që neglizhohet në përgjithësi nga të gjithë njerëzit, tështitja në këndin e bërrylit. Është një veprim shumë i thjeshtë por me vlerë të madhe, pasi shmag kontaminimin e sendeve dhe përsonave përreth. Dora është pjesa më e lëvizshme e trupit, dhe nëse do të vendosim dorën përpara kur tështijmë atëherë do të kontaminojmë çdo gjë në vendin ku jemi. Kjo është edhe një nga arsyet përse duart duhet ti lajmë sa më shpesh që të mundemi.

KUSH ËSHTË PHD.GERIOLDA TOPI

Geriolda Topi është mjeke nga Tirana që aktualisht jeton dhe punon në Suedi. Është e martuar, bashkëshorti gjithashtu mjek, dhe ka një vajzë 3 vjeçare. Është diplomuar si mjeke në Fakultetin e Mjekësisë në Tiranë në 2012, ku është diplomuar me medalje ari për rezultate të shkëlqyera. Më pas u zhvendos në Rotterdam të Hollandës për studimet Master, ku në 2013 mori titullin MSc në Clinical Epidemiology, Erasmus University. U rikthye në Tiranë ku punoi një vit si pedagoge në Fakultetin e Mjekësisë në lëndën e Anatomisë Normale dhe Epidemiologjisë. Në 2015 u zhvendos drejt Suedisë për të kryer doktoraturën në fushën e endokrinologjisë dhe kancerit në Universitetin e Lundit në Malmö. Në pranverë të 2020 mori titullin PhD. Aktualisht punon si mjeke në shërbimin e Endokrinologjisë, Diabetit dhe Infertilitetit në Spitali Universitar të Skånës në Malmö, dhe në të njëjtën kohë është e angazhuar me kërkim shkencor në Departamentin e Mjekësisë Translative në Universiteti i Lundit. Që prej kohës që kryente doktoraturën është angazhuar edhe në mësimdhënie me studentët e mjekësisë së Universiteti të Lundit ku zhvillon lëndën PBL (Problem Based Learning). Është fituese e dy bursave të rëndësishme EraËeb dhe Basileus, si dhe e disa çmime në konferenca midis të cilave edhe çmimi për prezantimin më të mirë oral. Është autore e librit “Estrogen receptors and inflammation in colorectal cancer. Role in prognosis and therapeutic opportunities, si dhe autore apo bashke-autore e një sërë artikujsh në PubMed të botuara në revista prestigjoze. Ka qënë anëtare e Këshillit të Fakultetit të Mjekësisë dhe e Rrjetit të Studentëve Ekselentë nga viti 2008 deri në 2012. Që prej vitit 2016 është anëtare e AACR-American Association of Cancer Research.
*Per me shume fotografi shihni ne Facebook(Gazeta Dielli)

SREBRENICA NDODHI EDHE NË KOSOVË-KUJTESË

July 11, 2020 by dgreca

-Si para çerek shekulli në Srebrenicë gjenocidi i forcave kriminale serbe ndodhi edhe në Kosovë/

-Në institucionet e Kosovës, pritje për përfaqësuesit e komunitetit boshnjak/

-Kryetarja e Kuvendit të Kosovës, dr.Vjosa Osmani: Gjenocidi në Srebrenicë nuk është dhimbje vetëm për boshnjakët, nuk ka paqe në rajon pa drejtësi për viktimat/

-“Tragjedia e Srebrenicës nuk mund të harrohet asnjëherë”, tha kryeministri i Kosovës, Avdullah Hoti, i cili, në emër të Qeverisë dhe për t’i nderuar viktimat e kësaj tragjedie kërkoi që sot, në të gjithë Kosovën, në orën 13.00, të mbahet një minutë heshtje/

-Në korrik të vitit 1998 raportoja: Në Kosovë po ndodh Bosnja, në Rahovec po ndodh Srebrenica…Presidenti i Kosovës Ibrahim Rugova kërkon mbrojtje ndërkombetare për Kosovën/

-Prof. Dr. Zejnullah Gruda, ekspert i së drejtës ndërkombëtare: Në Kosovë kanë ndodhur krime lufte, krime kundër njerëzimit dhe akte gjenocidi të forcave serbe kundër shqiptarëve/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari*

PRISHTINË, 11 Korrik 2020/ Masakra në Bosnjë e Srebrenicës e para çerek shekulli – 11 korrikut 1995përkujtohet edhe në Kosovë, ku po ashtu bënë masakra, spastrim etnik e gjenocid forcat kriminale serbe të Slobodan Milosheviçit, i cili pas ndërhyrjes shpëtimtare të NATO-s, të para mëse 21 viteve, në zhvillimet e mëtejme në rajon ka përfunduar në Gjykatën Ndërkombëtare për Krime Lufte në Hagë.
Në 25 vjetorin e Masakrës së Srebrenicës, të kryer nga regjimi serb, Kryetarja e Kuvendit të Kosovës, dr. Vjosa Osmani ka pritur në një takim përfaqësues të komunitetit boshnjak.
Ajo ka thënë se te dy popujt bashkëndjejnë shkaku i një pjese të përbashkët të historisë.
“Kërkesa për drejtësi për Srebrenicën është e obligim i joni si shtet fqinj me Bosnje e Hercegovinën. Gjenocidi në Srebrenicë nuk është dhimbje vetëm për boshnjakët, por edhe për të gjithë njerëzit që mendojnë racionalisht”, është shprehur kryetarja e Kuvendit të Kosovës.
Sipas saj, i gjithë rajoni nuk mund të ecë përpara nëse nuk ka drejtësi për viktimat.
Përfaqësuesi i komunitetit boshnjak, deputeti i Kuvendit të Kosovës Rasim Demiri ka vlerësuar mbështetjen e kryetares Osmani ndaj këtij komuniteti.
Të dy palët u dakorduan që përkundër situatës jo të favorshme politike, miqësia ndërmjet të dy shteteve duhet të kultivohet.
Edhe Kryeministri i Republikës së Kosovës, Avdullah Hoti priti përfaqësuesit e komunitetit boshnjak të Kosovës, të cilëve u printe Rasim Demiri, kryetar i koalicionit VAKAT dhe deputet i Kuvendit të Republikës së Kosovës.
Takimi u mbajt në prag të 25-vjetorit të masakrës së Srebrenicës, në të cilën forcat serbe vranë 8372 civilë boshnjakë.
“Tragjedia e Srebrenicës nuk mund të harrohet asnjëherë”, tha kryeministri Hoti, i cili, në emër të Qeverisë së Kosovës dhe për t’i nderuar viktimat e kësaj tragjedie, kërkoi që sot në të gjithë Kosovën, në orën 13.00, të mbahet një minutë heshtje.
Ndërsa, duke folur për gjendjen e sotme si pasojë e pandemisë COVID 19, Kryeministri Hoti shprehu gatishmërinë e Qeverisë së Kosovës që ta ndihmojë komunitetin boshnjak të Kosovës, por edhe të Sanxhakut për ta përballuar këtë sfidë të rëndë.

PARA 22 VITESH,NË KORRIK 1998 RAPORTOJA: NË KOSOVË PO NDODH BOSNJA, NË RAHOVEC PO NDODH SREBRENICA

“Në Kosovë po ndodh Bosnja, në Rahovec po ndodh Srebrenica”, kam raportuar për Agjencinë Shtetërore-Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë para 22 vitesh, në korrik të vitit 1998.
Në Kosovë, si në shumë fshatra e qytete, edhe në qytetin e Rahovecit ndodhën masakra të forcave serbe kundër civilëve shqiptarë. Para 22 viteve, në 19 korrik të vitit 1998, si pasojë e një sulmi të forcave serbe, në Rahovec pati shumë të vrarë e të plagosur. Edhe në Tehqen e Sheh Myhedinit janë masakruar shumë gra, fëmijë dhe pleq që kishin kërkuar strehim në këtë institucion fetar.
Te vendi i quajtur “Tuba” u gjetën të masakruar dy profesorë si dhe gjashtë trupa të karbonizuar, identiteti i të cilëve nuk u mësua. Gjithsej u regjistruan 150 persona të vrarë. Dëshmitarët që kishin arritur t’i shpëtojnë këtij krimi kanë treguar se ushtria, policia dhe paramilitarët serbë kanë ekzekutuar civilë shqiptarë arbitrarisht.
Gjatë kësaj ofensive u morën peng, u rrëmbyen e u zhdukën shumë shqiptarë, për fatin e të cilëve nuk dihet asgjë. Organet e pushtetit okupues serb në Prizren, në 22 korrik 1998, në varrezat e këtij qyteti hapën dy gropa të mëdha dhe groposën shumë shqiptarë të vrarë gjatë ofensivës në Rahovec.
Në raportimet për situatën në Rahovec para 21 viteve, në 23 korrik në raportin me titull “Shqiptarët e vrarë janë varrosur në dy varreza masive” bëja të ditur se, “forcat serbe kanë hapur, të mërkuren me eskavator dy varre të perbashketa dhe kanë groposur kufomat;mbledhura nëpër rrugët e qytetit të Rahovecit, afro një orë para ardhjes në qytet të gazetarëve dhe diplomatëve të huaj. Sipas KMLDNJ (Këshillit për Mbrojtjen e Lirive dhe të Drejtave të Njeriut) forcat serbe kanë vrarë mbi 50 shqiptarë, ndërkohë që nuk janë identifikuar ende shumë të vrarë e të masakruar, që kanë mbetur nëpër rrugë, shtëpi, bodrume dhe fusha. Burime të LDK-së (Lidhjes Demokratike të Kosovës) në Rahovec besojneë se janë qindra civilë të vrarë, të masakruar, të djegur dhe të plagosur, Shtypi i Kosovës dhe burime të tjera masakren e kryer nga forcat serbe në Rahovec e krahasojnë me Srebrenicën.”

24 KORRIK 1998: RUGOVA KËRKON MBROJTJE NDËRKOMBETARE PËR KOSOVËN

Në 24 korrik 1998 me titullin “Rugova kërkon mbrojtje ndërkombetare për Kosovën-raportoja: “’Në Kosovë gjendja vazhdon të jetë e rrezikshme, çdo ditë ka sulme të policisë dhe ushtrisë serbe. Ky është një spastrim i egër etnik, që ka filluar në Kosovë’, tha të premten para gazetarëve në Prishtinë Presidenti i Kosovës Ibrahim Rugova.Kerkojmë ‘mbrojtje ndërkombetare për Kosovën dhe popullin e saj dhe të ndalohet përhapja e konfliktit në rajon’, theksoi Rugova.
‘Policia serbe nuk po lejon varrosjen e të vrarëve pas masakrave në Rahovec dhe as ardhjen e organizatave ndërkombëtare dhe kombëtare në Kosovë. Me mijëra shqiptarë janë larguar nga qyteti i Rahovecit dhe rrethinat e tij’, tha Rugova, duke shtuar se edhe në rajone të tjera të Kosovës ka patur bombardime dhe të vrarë, ndërkohë që vazhdon represioni i policisë serbe. ‘Bashkësia ndërkombëtare, SHBA dhe Bashkimi Evropian, po ndërmarrin të gjitha hapat diplomatikë, por edhe ata ushtarakë që të mos ndodhë Bosnja në Kosovë’, u shpreh Rugova, në pergjigje të pyetjes së gazetareve. Rugova përseriti qendrimin se ‘zgjidhja më e mirë për Kosovën është Kosova e pavarur me të gjitha garancitë për serbët lokalë dhe një protektorat ndërkombëtar si fazë kalimatare’”.

EKSPERTI I SË DREJTËS NDËRKOMBËTARE, PROF. DR. ZEJNULLAH GRUDA: NË KOSOVË KANË NDODHUR KRIME LUFTE, KRIME KUNDËR NJERËZIMIT DHE AKTE GJENOCIDI TË FORCAVE SERBE KUNDËR SHQIPTARËVE

“Në Kosovë kanë ndodhur krime lufte, krime kundër njerëzimit dhe akte gjenocidi të forcave serbe kundër shqiptarëve”, ka deklaruar në një bisedë që kam zhvilluar eksperti i së drejtës ndërkombëtare, Prof. Dr. Zejnullah Gruda.
Ai ka folur mes mijëra e mijëra dëshmive të mbledhura gjatë viteve të okupimit e të luftës, të cilat i shpalosnim nga arkivat e Këshillit për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut në Prishtinë.
“Janë shkelje të rënda të së drejtës ndërkombëtare në përgjithësi, të drejtës ndërkombëtare të luftës, të drejtës humanitare…”, ka thënë Gruda.
Profesori i të drejtës ndërkombëtare vazhdonte të flasë:
“Argumente ka sa të duash. Është një numër i madh i personave, të cilët kanë pësuar, e sipas rregullave të së drejtës ndërkombëtare është dashur të gëzojnë mbrojtje, të jenë të përjashtuar nga veprimet luftarake, dhe këta janë pjesa më e madhe e viktimave. Këtu është para së gjithash ai grupi që llogaritet si popullsi civile, në të cilin hyjnë fëmijtë, pleqtë, femrat, e kategori tjera që gëzojnë mbrojtje sipas rregullave të së drejtës ndërkombëtare.
Këtu është personeli mjekësor, personeli i shoqatave ndërkombëtare humanitare për ndihmë viktimave të luftës, personeli fetar, janë të sëmurët, të plagosurit, që nuk duhet të jenë në asnjë rast objekt i veprimeve luftarake…
Në Kosova ka ndodhur, edhe është fatkeqësi e madhe, që pjesa më e madhe e viktimave u takojnë këtyre grupeve që është dashtë të jenë të mbrojtura, të përjashtuara nga veprimet luftarake. Këta janë me qinda e me mijëra e atyre që i takojnë popullsisë civile, janë pleqtë,gratë, edhe gra shtatzëna, janë fëmijë, madje edhe fëmijë nën moshën shtatëvjeçare… Vetëm në familjen Jashari në Prekaz janë nëntë fëmijë… Në asnjë rast nuk kanë guxuar të jenë objekt i sulmeve, ose objekt i vrasjeve, në asnjë moment.
Këto janë ato kategoritë, këto janë ato shkeljet e madha që bëjnë përjashtim nga rregullat e të drejtës ndërkombëtare të luftës, të cilat i ndalojnë këto veprime. Kemi pasë të vrarë edhe mjekë, edhe misionarë të organiztave humanitare, që janë marrë me ndihmë viktimave të luftës, edhe klerikë ose persona fetarë…Kemi pasë të vrarë ndër civilë edhe percona të sëmurë, me të meta të rënda, të verbër, të shurdhër, të paralizuar, të sëmurë mentalë. Kanë qenë objekt i sulmeve çka është shkelje e jashtëzakonshme…”
“Edhe dhunimet, të cilat kanë ndodhur, gjithashtu janë të ndaluara me rregullat e të drejtës ndërkombëtare humanitare. Është një prej atyre shkeljeve të rënda”, ka thënë Gruda.
Ai ka theksuar se gjithashtu janë të dënueshme veprimet për t’i zhdukur gjurmët e krimeve, dërgimi dhe groposja e trupave të tyre në varreza masive në Serbi.
“Janë mijëra të zhdukur, për të cilët nuk ka kurrëfarë të dhëne çka ka nodhur me ta, që kanë përfunduar diku në përpjekje për t’i zhdukë gjurmët e krimeve”, ka thënë profesor Gruda.
Në Kosovë, në vitet 1998-‘99 forcat serbe në sulmet gjenocidale dëbuan mëse 1 milion shqiptarë, shumicën “përtej Bjeshkëve të Nemuna” në Shqipëri, vranë e masakruan mëse 12 mijë civilë shqiptarë, e mijëra të tjerë i zhdukën duke i dërguar e groposur edhe në Serbi, apo edhe duke i djegur. Menjëherë pas luftës në Kosovë Kryqi i Kuq Ndërkombëtar evidenconte më shumë se 6.000 të zhdukur.

MESAZHI I KRYEMINISTRIT HOTI ME RASTIN E 25-VJETORIT TË GJENOCIDIT NË SREBRENICË

Kryeministri i Kosovës, Avdullah Hoti:

Sot, në 25-vjetorin e gjenocidit serb në Srebrenicë, lutemi për 8372 viktimat civile boshnjake, të cilët u ekzekutuan pamëshirshëm nga Ushtria e Republikës Serbe të Ratko Mlladiqit.
Barbaria që ndodhi më 11 korrik 1995 në Srebrenicë, paralajmëroi se tragjedi të tilla përmasash apokaliptike mund të ndodhin edhe më vonë dhe për fat të keq ato ndodhën! I ndodhën edhe popullit të Kosovës, i cili, po ashtu, pësoi vuajtje dhe tragjedi të mëdha nga i njëjti agresor që në prag të shekullit XXI, me qëllim të mbizotërimit në rajon, po synonte zhbërjen e etnive të tjera.
Por, ndonëse me vonesë, pasi kishin ndodhur shumë gjakderdhje, ndërsa qindra-mijëra jetë njerëzish ishin shuar, bota demokratike ndërhyri për t’i shpëtuar popujt e shtypur dhe për ta ndalur njëherë e përgjithmonë makinerinë e Millosheviqit.
Populli i Kosovës, që e përjetoi edhe vetë gjenocidin serb gjatë viteve 1998-’99, bashkëndien me popullin e Bosnjës dhe Hercegovinës!
Zoti i bekoftë viktimat;Srebrenicës!
Zoti i bekoftë popujt liridashës kudo në botë!
* Fotografite I gjeni ne Facebook(Gazeta Dielli)

KOSOVA NË DIALOG, PËR NJOHJEN NGA SERBIA

July 10, 2020 by dgreca

KRYEMINISTRI HOTI PERBALLE ALEKSANDER VUCIC: KOSOVA NË DIALOG, PËR NJOHJEN NGA SERBIA/

-Kryeministri i Kosovës Avdullah Hoti dhe Presidenti i Serbisë Aleksandër Vuçiç në konferencë virtuale – Samitin e Parisit organizuar nga Presidenti francez, Emmanuel Macron dhe Kancelarja gjermane, Angela Merkel/

PRISHTINË, 10 Korrik 2020-Gazeta DIELLI/ Kryeministri i Republikës së Kosovës, Avdullah Hoti po merr pjesë në konferencën virtuale – Samitin e Parisit, sot nga ora 10:30, të organizuar nga Presidenti francez, Emmanuel Macron dhe Kancelarja gjermane, Angela Merkel. Në këtë video-konferencë, Bashkimi Evropian përfaqësohet nga Josep Borrell, Përfaqësuesi i lartë i politikës së jashtme, kurse Serbia nga presidenti Aleksandër Vuçiç.

Kryeministri i Kosovës, Hoti në 7 Korrik në Paris takoi Presidentin e Francës Macron, i cili dje takoi edhe presidentin e Serbisë Vuçiç.

Në 12 Korrik në Bruksel takohen kryeministri i Kosovës, Avdullah Hoti, dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiç, në rifillimin e dialogut midis dy vendeve drejt normalizimit të marrëdhënieve.

“Për ne njohja reciproke është i vetmi qëllim i dialogut me Serbinë, normalisht edhe normalizimi i marrëdhënieve në mes të dy vendeve që duhet të jetë derivat i njohjes reciproke”, ka deklaruar kryeministri i Kosovës, Hoti në një konferencë shtypi këtë javë në Prishtinë.

FJALIMI ORIGJINAL i Kryeministrit të Republikës së Kosovës, Avdullah Hoti mbajtur në konferencën virtuale të Samitit të Parisit:

The Paris Summit

10 July 2020

(via video conference)

Honorable President Macron,

HonorableChancellor Merkel,

Honorable High Representative Borrel,

Dear EU Special Representative Lajcak,

Honorable President Vucic of Serbia,

It is with utmost pleasure that I havereceived the invitation to participate at this distinguishedsummit, which showsthe commitmentof the European Union,and your countries respectively, to supportthe Western Balkans countries heading towards European integration.

This integration can only be achieved through promotingdemocracy, strengthening of rule of lawand establishing a lasting peace and good neighborly relations between our countries at all fronts.

Please let me underline that the Republic of Kosovo remains firmly committed to strengthening its democratic institutions and ensuring its EU integration path.

The support for, and preservation of independence of law enforcement institutions, is at the forefront of my government’s commitment. The assistance and advice from the EU and EULEX to our institutionsis widely appreciated.

We are committed to maintain good records of criteria that are important to have full trust of the EU countries toward our commitment to advance the rule of law. It is in this line that we kindly ask to consider our request for visa liberalization. We will work hard to advance our country’s EU integration status to the potential candidate country.

Kosovo, along other countries in the region, has been hardly hit by covid-19. Let me thank you for the support you have given to the people of Kosovo to cope with this emergency situation through the EU institutions, as well as directly through your governments.

We are doing all we can to contain the spread of the virus, as well as to support the economy through a comprehensive list of economic recovery measures.

In this respect, we welcome the initiative of the EU to support the Western Balkan countries through joint large-scale projects, that help overcome the economic crisis and ensure better and closer economic links between the countries in this region.

Mr.President, Madame Chancellor, Mr. Borell,

In line with my country’s firm commitment to regional peace and good neighborly relations through regional cooperation, we, today have excellent relations and close cooperation with our first neighbors, North Macedonia, Albania and Montenegro in all areas of mutual interest, including free movement of people and goods, and in a wide range of regional partnerships.

To Kosovo, the neighboring relations with Serbia continue to remain a matter of grave concern.

We have started the dialogue process back in 2011m mediated by the Brussels. We have reached a number of agreements. Those that have been implemented have improved people’s lives in both countries.

Since the start of the dialogue in 2011,Serbia has continued to undertake campaigns against Kosovo’s membership in international organizations and lobbying against the recognition of the Republic of Kosovo by other states.Theseharmful practices damaged the process of normalization of our relations as two independent countries.

During the course of the dialogue, Serbia did not show genuine intentions to normalization of relations between the two countries. Onthe contrary, it has prolonged the process to“buy time” and to continue its campaigns against Kosovo’s sovereignty.

Such practices pursued by Serbia has led to a responsive action by Kosovo, as it was the case with the previous Government’s decision to impose a 100% tariff on Serbian goods.

However, we remain committed to a peaceful process of normalization of our relations, which can be achieved only if Kosovo and Serbia respecteach other’s statehood.

From the very outset, the newly elected Government of Kosovo has shown a genuine goodwill by dropping all tariff barriers on goods from Serbia,primarily to give dialogue a chance and reach a final binding agreement between Kosovo and Serbia, which should end up in mutual formal recognition between the two countries.

We believe that the dialogue has no alternative. We are ready and committed to engage on the Kosovo-Serbia dialogue on an equal footing.

But, we firmly believe that the dialogue has to follow a clear timeline and framework of fundamental values and principles to be respected, in line with the European perspectiveof both countries.

We maintain that the very success of this crucial process should be guided by the following principles:

The territorial integrity of the Republic of Kosovo is non-negotiable, as it is the main premise on which the Republic of Kosovo is founded and stands firmly. Any violation of this principle goes against basic EU principles and values. As such it is unacceptable.

The constitutional organization of the Republic of Kosovo cannot be affected, since it guarantees democratic functioning of the authorities, equality in representation and enshrines the principle of civic state, and not organized along ethnic lines.Therefore, the interference in the unitary character of the Republic of Kosovo would be the shortest way to de-functionalize the state of Kosovo and proclaim it unstable. This cannot happen.

The agreement with Serbia must be fully in accordance with the Kosovo Constitution, as it is the only modality to give legitimacy to such an agreement.

Objectives

Based on these principles, Kosovo will engage in the dialogue with clear objectives, based on whichthe Agreement must be reached:

The Comprehensive Peace Agreement between the Republic of Kosovo and the Republic of Serbia should result in mutual recognition. Without such a conclusion of this process the Agreement cannot succeed. Mutual recognition between the two countries is the only way to normalize relations and pave the way for both countries for EU integration.

The outcome of this agreement should also be the EU obligation to encompass the recognition of Kosovo by five remaining EU countries.

Kosovo’s membership in the UN should also be part of the outcomeof the comprehensive peace agreement between Kosovo and Serbia.This naturally implies the substitution of the UN Security Resolution 1244.

Pursuing membership in other international organizations and emerging clear opening of the European perspective for Kosovo is our objective and our appeal alongside this process.

And last but not least, missing persons and victims of all forms of violence, war damages, casualties, areissues of our utmost concern in this process. No normalization can take place prior toputtingjustice in place.

Based on these principles and objectives, the Republic of Kosovo is ready to be a constructive and cooperative partner in the dialoguein reaching a comprehensive and legally binding Agreement.

Thank you for your attention.

SHQIPTARËT NË FINLANDË DHE BETEJA E SHTETIT SKANDINAV NDAJ COVID-19

July 10, 2020 by dgreca

Dr. Arbër Mehmeti specializant në Shëndet Publik nga Universiteti i Helsinkit, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, gjëndjen e pandemisë globale në shtetin e Finlandës. Me Dr. Arbër Mehmetin bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

FINLANDA PËRBALLË PANDEMISË GLOBALE

Situata e epidemisë Covid-19 në Finlandë është qetë për momentin. Numri i rasteve të reja është zvogëluar gradualisht dhe tashmë ka disa disa javë incidenca e rastëve është diku përafërsisht 1 për çdo 100. 000 banorë. Krahasuar përshembull me situatën e para dy muajve kur incidenca ka qenë 10/100 0000 banorë. Për momentin në tërë Finlandën janë në spital vetëm 19 pacientë me Covid-19, prej të cilëve vetëm 1 në trajtim intensiv. Për shkak që situata është aq e qetë këtu, thuajse të gjitha kufizimet e mëhershme janë hequr. Por ende këshillohet që qytetarët të kenë kujdes, t’ju mbahen distancës, të testohen me prag të ulët në qoftë se kanë simptoma etj. Situata është normalisht në përcjellje të rreptë të zyrtarëve dhe në qoftë se prapë do të rritët numri i rastëve, pritet reagimi i shpejtë me kufizime të reja apo me mënyra tjera të manaxhimit të epidemisë. Fatkeqësisht po shohim edhe relaksim të tepërt tek njerëzit me tubime, anashkalime të vetëizolimeve etj dhe kjo normalisht përbën rrezik real në rritjen e rastëve.

COVID-19 SI KËRCËNIM GLOBAL

Zakonisht studimet shkencore për vaksina marrin kohë me vite, mesatarisht mbi 10 vite. Për shkak se Covid-19 është aq problem i madh edhe global më financime të mëdha dhe numër të madh të shkencëtarëve që janë duke punuar me zgjidhjen e këtij problemi, momentalisht janë disa vaksina kundër Covid-19 që janë në testim e sipër. Por zakonisht ky proces testimi të vaksinave anti-covid është shumë i rëndësishëm dhe merr kohë. Testimi bëhet në 3 faza ku në secilën rritët numri i njerëzve që testohen dhe zgjerohen kriterët e njerëzve që merren në testim. Pa testim nuk e dijmë a ka vaksina efekt apo jo edhe a ka ndonjë efekt anësor. Pacientet në Finlandë po trajtohen me trajtim standart për arsye se për momentin nuk ka ndonjë trajtim specifik. Finlanda merr pjesë në SOLIDARITY i cili është studim shkencor i trajtimeve të ndryshme për COVID19 organizuar nga Organizata Botërore e Shëndetit. Ka dhe disa studime tjera ma të vogla. Fatkeqsisht të ardhmën nuk e di askush por për shak që rreziku i valës së dytë të epidemisë qëndron, atëherë duhet të jemi vigjilent dhe të reagojmë shpejt me kufizime të reja. Shpresojmë që studimet shkencore të rezultojnë në një vaksinë efektive ose trajtim efektiv sa më të shpejtë dhe efektiv.

SHQIPTARËT NË FINLANDË

Situata e epidemisë të komuniteti shqiptar këtu në rrethinë të Helsinkit është e mirë dhe e qetë, njësoj si situata e tërë popullatës. Edhe pse shumica e rastëve të COVID19 kanë qenë në rrethinë të Helsinki-t, situata tashë është e qetë. Nuk e dijë a mund të flitet specifikisht për modelin finlandez të luftës ndaj Covid-19 pasi reagimet shtetërore që nga muaji Mars për menaxhimin e epidemisë nuk kanë qenë të veçanta po kanë qenë vepra që u morën nga shumica e shtetëve që ballafaqohën me ketë pandemi. Në Finlandë u mbyllën restorantët, shkollat, bibliotekat, u ndaluan tubimet, njerëzit udhëzohëshin të qendrojnë në shtëpi, të mbajnë distancë etj. Këto mënyra u treguan shumë të sukseshme në Finlandë. Këtu ma merr mendja luan rolë të rëndësishëm disa gjëra. Një, Finlanda reagoi shpejt në vënien në fqui të kufizimeve. Dy, finlandezët si popull janë të shkolluar, të vetëdijshëm dhe ju përmbahen rreptësisht rregullave të udhëzuara nga autoritetet. Tre, Finlanda ka densitet të vogël dhe kjo me siguri ka luajtur një rol në mospërhapje të epidemisë me të madhe në vazhdim. Sidoqoftë vëtëm studimet shkencore më vonë do të na tregojnë që cilat vendime të marra kanë pasur ndikim në mbajtjen nën kontroll të epidemisë dhe cilat jo. Edhe nuk duhët harruar që pandemia ende është duke vazhduar edhe ndoshta ka nevojë prap të vihen kufizime në vazhdimësi të percepitimit të situatës në vazhdim.

MESAZHI JUAJ PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA

Fatkeqësisht në SHBA situata e epidemisë nuk po duket që është aq e mirë sa shpresonin se do ishte. Mesazhi im për disporën në SHBA por edhe për gjithë botën do ishte që të kemi ende kujdes të madh se pandemia e Covid-19 ende nuk është as afërmi të kaluarit. Prandaj këshilloj që të minimizohen kontaktet sociale aq sa është mundësia, të mbahët distanca fizike me të tjerët, të mbahen maskat sidomos aty ku mbajtja e distancës nuk është e mundur dhe ti pastrojmë duart shpesh.

KOSOVA DUHET TE AFIRMOJE IDENTITETIN SI SHTET I LIRE DHE I PAVARUN

July 10, 2020 by dgreca

Shkruan: Sami Repishti, PhD/

Ridgefield, CT. Me 17 shkurt 2008, Parlamenti i Kosovës, në mbledhje plenare dhe solemne deklaroi “Pavarësinë” e Kosovës, dhe Republikën e Kosovës si shtet i lirë, i pavarun, dhe demokratik, me orientim pro-europian. Ky sukses ka qenë rezultati i luftës kundër diktaturës millosheviqiane, luftë që ka marrë formët e saj simbas konditave politike të vendit: paqësore nen udhëheqjen e LDK-së e të ndjerit Dr.Ibrahim Rugova, “presidenti historik” dhe të ndjerit Prof. Fehmi Agani –me të cilët kam bashkëpunue pa rezerva-, dhe aspektin ushtarak me krijimin e UÇK-së në vitet e para-çlirimit, e drejtueme nominalisht nga nji grup të rijsh aktivistë me tendenca marksiste, në mes të cilëve edhe Z.Hashim Thaçi, sot president i Republikës së Kosovës. Kosova nuk harron kurrë ndihmën e bashkësisë ndërkombëtare, sidomos përkrahjen e NATO-s, të udhëhequn nga Shtetet e Bashkueme të Amerikës, dhe operacionet ushtarake që gjunjëzuen agresorin serb. U formue kështu nji lidhje strategjike e qendrueshme!

Ma shumë se tetë miljonë shqiptarë të shpërndamë nepër botë festuen këte eveniment që vuloste njiherë e përgjithëmonë fundin e tiranisë së militarizmit serb, dhe krijimin e nji situate ku, qytetarët e Kosovës, me ndërgjegje të plotë, morën përsipër ndërtimin e “atdheut” të tyne të lirë mbas nji pesëqind vjeçari okupimesh, otomane dhe serbe, që dështuen në përpjekjet e tyne me shkombëtarizue popullsinëe dendun shqiptare në trojet shekullore arbënore.

Bota e jashtëme aprovoj këte akt çlirimtar, dhe historikisht të pa evitueshëm, me njohjen ndërkombëtare të Republikës së Kosovës. Shteti i ri kosovar bani hapat e parë, ma të vështirë të jetëssë tij tëlirë.”A country is born!” ishteparulla e ditës.!

Rreth vitit 2010, filloi nji fushatë e terbueme diplomatike serbe kundër “pavarësisë” së Kosovës, fushatë që vazhdon akoma edhe sot. Për fat të keq, pesë vende europiane me problematikë të pazgjidhun të “pakicave kombëtare” në përbamjen e tyne, dhe disa shtete të vogla, të vorfna dhe pa asnji interes në marrëdhanjet me Republikën e Kosovës, ranë viktimë e kësaj fushate diplomatike serbe. Åsnji nga vendet e mëdha europiane nuk tërhoq njohjen ndërkombëtare të Republikës së Kosovës.

Krahas me këte “ofensivë” diplomatike serbe, nji përpjekje tjetër u çfaq nëWashington,D.C.: qarqe pro-serbe ngritën tezën e “shkembimit të territoreve me pakica kombëtare serbe dhe shqiptare”. Nji grup lobistësh (?) organizoi nji séancë “informative”. Ishin të pranishemeksperti për Ballkanin, Prof. Daniel Serwer, i Universitetit Johns Hopkins, ish Ambasadori William Walker, dy të panjohun emni i të cilëve nuk më kujtohet, dhe unë, si shqiptaro-amerikan. Audienca kishte mjaft shqiptaro-amerikanë.

Bisedimet u zhvilluen në nji atmosferë akademike serioze. Ma në fund nji ndigjues më drejtoi këte pyetje:”Pse nuk bahet nji shkembimi territoreve të banueme me pakica kombëtare në Serbi dhe në Kosovë, tue eliminue kështu nji element irritant në mes të dy vendeve?”

Përgjigja e ime ka qenë (simbas kujtesës): “Kosova ashtë sot nji shtet i lirë, i pavarun, funksjonues me demokraci parlamentare, injohun nga ma shumë se 100 vende nga të katër anët e botës, por jo anëtare e OKB-së, si rezultat i obstruksionizmit rus dhe kinez.Ajo ka nji Kushtetutë të aprovueme nga Parlamenti i Kosovës i zgjedhun lirisht, ku theksohet se liria, pavarësia, integriteti territorial i“shtetit” të Kosovës janë vlera të patjetërsueshme. Kosova ka sot nji Qeveri të ligjëshme. Kjo Kushtetutë siguron lirinë e plotë dhe trajtimin e barabartë të pakicave kombëtare me qytetarë të bashkësisë shqiptare që përban 92 përqind të popullsisë së vendit.

Ka gjithashtu edhe nji element parimor në këte qendrim: Republika e Kosovës ashtëe destinueme me qenë pjesë e kontinentit europian. Historia dhe gjeografia e bajnë Kosovën nji pjesë të pandashme nga Europa. Mbetet plotësimi i formaliteteve të duhuna (“kushteve”) për anëtarësim formal në Bashkimin Europian. Kosova duhet të veprojë si shtet europian!

Ky konceptim real dhe progresiv që synon “europianizimin” e Republikës së Kosovës në nji kontinent me kulturë të përbashkët mbetet ylli polar i orientimit të Kosovës. Trajtimi i “pakicave kombëtare” në Europë ashtë nji pasunim i shoqënive europiane dhe ka gjetë zgjidhjen e vet fatlume me legjislacionin demokratik, liberal, që garanton të drejtat e plota përtë gjithë. Duhet të heqim dorë nga politikat e së kaluemes së dhimbëshme kur pakicat kombëtare –sidomos ajo shqiptare në ish-Jugosllavinë- janë përdorue si “mollë sherri” nga politikanët e vendeve tona. Le të drejtojmë sytë drejt Europës, të ndjekim shembullin e Europës, dhe të përparojmë pa probleme artificiale”.

Kjo eksperiencë krijoi nji shqetësim për mue: Serbia në Kushtetutën e re kon- sideron Kosovën pjesë të Republikës serbe. Serbia do të përdorë këte propagandë për trazimin e gjendjes në mes të dy vendeve; dola nga “tubimi”i bindun se e ardhmja e Republikës së Kosovës ashtë antarësimi në Bashkimin Europian…..

Me nji konditë: ky antarësim duhet meritue, jo të arrihet si nji “dhuratë”, ose “lëmoshë” për nji vend që nuk e meriton, qendrime që damtojnë randë dinjitetin e Republikës së Kosovës para botës së jashtëme”.

************

Me 26 mars 2020, fletorja Panoramabotoi shkrimin tim “Për dinjitetin…e Kosovës” ku citohet botimi i analizës së diplomatit amerikan Shaën Byrnes,ish shef i MisionitDiplomatik në Kosovë (1998-99). Aty thuhet se Presidenti Thaçi dhe ai i Serbisë Vuçic besohet të kenë përgatitë nji projekt-marrëveshje gjithëpërfshimëse, dhe ligjërisht të detyrueshme, dhe se ishte gati për firmën nga të dy palët kontraktuese. Pengesa vinte për dy arsye:

e para, simbasKushtetutës së Kosovës marrëveshje të këtilla duhen firmue nga Kryeministri e jo nga Presidenti;

e dyta, dyshohej se projekti përmbante klauzola ku të dy palët janë të gatshëme me ba shkembime territoriale. Me nji fjalë, diplomaci personale për nji problem thelbësor siç ashtë shkembimi i territoreve, që shkel parimin e paprekëshmënisësë integritetit territorial. Le të mos harrojmë se çdo ndryshim kufijsh shtetnorë sjellë në mënyrë të paevitueshme shkembime popullsishë, nji akt barbar në vete e që shqiptarët njohin shumë mirë. Mbyllja në suazën e shteteve kombëtare monolite i përket së kaluemes, dhe ka dhanë rezultate shkatërruese; ajo duhet abandonue!

Për nji komplikim matë madh, Administrata e Presidentit Trump që favorizon nji “zgjidhje” tëkëtill kercënon Kosovën, në rast mospajtimi, me tërheqjen e trupave amerikane nga Kosova, dheme ndërpremjen e ndihmave amerikane për Kosovën.“….Shohim se Administrata e jonë bllokon ndihmën për Kosovën,” deklaroi ish Ambasadori Frank Wiesner,Jr. në nji Intervistë për gazetën DIELLI te dates 3 korrik; “Sipas meje, ështëgabim thelbësor. Mendoj se kercënimi që mund të tërhiqen trupat nga Kosova është, po ashtu, shumë i gabuar.Ne nuk trajtojmë miqtë tonë në Kosovë më kercënime. Ne i trajtojmë me mirëkuptim. Tani, na duhet të rindërtojmë besimin dhe respektin që Kosova meriton….Tani, kryesorja është të stabilizohet ambienti politik…” përcaktoi Ambasadori Wiesner,Jr.

Çuditërisht, Presidenti Thaçi abuzoi këte presion amerikan për “luftën” e tij kundër ish KM Kurti., me kercënimin pa bazë se nji “mospajtim me SHBA-në rrezikon pa mëdyshje Kosovën dhe se nuk mund të lejohet.Tue komentue mbi këte vijë të gabueme, diplomati amerikan Byrnes sqaronte se “….udhëheqsit e Kosovës duhet të dijnë se miqësia me SHBA-në ashtë sot, dhe do të mbetet edhe nesër, e fortë. Ajo ashtë realiste dhe nuk devijon pa nji arsye të shkallës së parë, siç janëdamtimet einteresave të SHBA-së”. KM Kurti ka mbajtë nji qendrim parimor dheka pasë përkrahjen e Bashkimit Europian.

Nga këtu lindi dyshimi se ndërhymja e Presidentit Trump motivohet nga përpjekjet e denduna me arrijtë“nji fitore diplomatike” nga nji marrëveshje Kosovë-Serbi që do të paraqitej “nji fitore” para zgjedhjeve të 3 nandorit. Eksperti Daniel Serwer, në nji intervistë me gazetën “Bota Sot” u shpreh : ” …Ashtë shumë e qartë që populli iKosovës nuk dëshiron shkembim territoresh….Ambasadori Grenell nuk ashtë mik i Kosovës. Ashtë fakt i njohun që ka lobim proserb shumë aktiv në SHBA“ (tue përfshi Nen-Presidentin Mike Pence, ish përkrahës i S. Millosheviqit. SR)

Para nji gjendje të këtill unë përshëndeta Deklaraten e ASHAK të 10 qershorit 2020 (VoA) si “…pozitive, substantive dhe udhërrëfyese…” dhe çfaqa bindjen time se “…mundësitë e nji fitoreje të Partisë Demokratike të SHBA-së nëzgjedhjet e 3 nandorit 2020 janë të mëdha. Ardhja në fuqi e kandidatit demokrat, ish N/Presidentit të SHBA-se,Joseph R. Biden,Jr. do të ishte nji sukses për vendin tonë dhe botën mbar, dhe trajtimi i problemit kosovar do të kishte vemendjen e duhun….” Këte opinion e forcova nga takimet e mia personale me ish Senatorin Joseph R. Biden, Jr., ish kryetar iKomisionit Senatorial për Punët e Jashtëme dheme deklaratën etij në nji mbledhje shqiptaro-amerikanësh në Hilton Hotel, N.Y. :

“….Fati i shtatë miljonë shqiptarëve në Gadishullin Ballkanik ashtë gjithashtu kritik për interesat e vetë Amerikës. Në se legjitimiteti etnik i popullit shqiptar nuk do të njihet dhe nuk do të mbrohet, të gjitha njisitë që përbajnë atë regjon do të bijnë, dhe në se nuk jemi gati me stabilizue Ballkanin, na, Amerikanët, do ta paguejmështrenjtë.”(Panorama 26 mars 2020).

Gjatë nji takimi në zyrëme kriminelin S.Millosheviq,Beogradprill 1993, Z. Biden rikujton, qortimin e ashpër: ” Unë mendoj se ju (Millosheviq) jeni nji kriminel lufte i damkosun dhe se ju duhet të dilni para Gjykatës si i tillë”. (Original: “I think you’re a damn war criminal and you should be tried as one!”) Z. Rubin, ish zadhanësi i Departmentit të Shtetit që ka asistue këte skenë shtoi:”Ka qenë nji përballim intensiv që unë nuk kam pa ndonjiherë; nji udhëheqës amerikan të ketëatakue kaq randë nji udhëheqës të huej. Ai (Biden) doli nga mbledhja me bindjen se Z. Milosheviq ashtënji“Satan” dhe Shtetet e Bashkueme duhet të bombardojnë forcat serbe…Z. Biden ka qenë nga të pakët zane që kanë këshillue Presidentin Bill Clinton me ndermarrë aksione ushtarake kundër Serbisë”(The New York Times, 6.VII.2020)

Përpjekjet për përmbylljen e suksesshme të procesit të normalizimit të marrëdhanjeve në mes të Kosovës dhe Serbisë kanë fillue nga BE. qysh në vitin 2011. Për arsye të ndryshme nuk kanë arrijtë qellimin e tyne.. Afër 30 marrëveshje të arrijtuna në Bruxelles nuk janë zbatue. Në këte gjendje të padëshirueshme erdhi ndërhymja amerikane. Në tetor 2019, Presidenti Trump emnoi përfaqsuesin e tij tëposaçëm, Ambasadorin Grenell, për bisedimet Kosovë-Serbi, nji hap diplomatik i papritun me qenë se pak kohë ma parë, Departmenti i Shtetit kishte emnue diplomatin e karrierës, Matthew Palmer, si përfaqsues të veçantë për Ballkanin Perendimor. “Emërimi i tyre, deklaronte VoA, ndonse kishte nxitur pikëpyetje tek shumë veshgues, u mirëprit në Kosovë, ku roli i SHBA-sëvlerësohet i pazevendsueshëm në të gjitha proceset diplomatike”. Ambasadori Grenell rriti autoritetin e tij me suksesin në marrëveshje Kosovë-Serbi për linjet ajrore.

Nji veprimtari e këtill amerikane detyroi Bashkimin Europian me rifillue procesin e ndërpremë, dhe në prill, diplomati M.Lajçak u emnue si perfaqsues i posaçëm në procesin e bisedimeve. “Unë pres që të sjell këte proces në përfundim tësuksesshëm” deklaroi Lajçak. Dhe shtoi:”…ajo që dij ashtë se BE. ka punuegjithëmonë shumë afërme SHBA-në dhe gjithçka që ashtë arritun në bisedime ishte rezultati i nji bashkëpunimi shumë të ngushtë në mes të SHBA-së dhe BE-se Kjo ashtë ambicia e jonë…” raportoi VoA.

Mbas takimit Thaçi-Lajçak, Presidenti Thaçi bani tëqartë: ”Ne besojmë në angazhimet e sinqerta të Administratës Amerikane. Në fund të fundit, për ne ashtë me randësi jetike….që SHBA dhe BE të kenë nji koordinim të suksesshëm të partnerëve strategjikë për Kosovën, Serbinë dhe të gjithë rajonin e Ballkanit Perendimor” shkruente gazeta Illyria e 16 qershorit. Presidenti Thaçi ka deklarue se “…dialogu Kosovë-Serbi duhet të mbyllet me njohjen reciproke të dy vendeve”.

Nji ferkim pakënaqsie në mes të Presidencës dhe Qeverisë së Kosovës mbi rolin e tyne në negociatat shkaktoi ramjen e Qeverisë Kurtime 3 qershor, me anë të nji vote mosbesimi në Parlament, që dyshohet të jetë manipulue nga Presidenca. LDK-ja fuqia ma e madhe në qeverinë Kurti tërhoqi mirëbesimin, flitet me plotësue nji dëshirë amerikane, Ngjarjet u zhvilluen në nji periudhë kritike të përhapjes sëvirusit Covid 19 qërrezikoi jetët e qytetarëve dhe Kosova kishte nevojë për nji qeveri aktive, pa shqetësime politike.

Me ramjen e qeverisë Kurti, u formue nji qeveri e re nen kryesinë e Z.Abdullah Hoti.Ai mori përsipër me gjetë nji rrugëdalje për kërkesat amerikane e europiane Nji zhvillim i këtill favorizoi pozitën e Presidentit Thaçi, dhe nxiti atë të kerkojërolin kryesor në bisedimet me Beogradin, megjithëse Parlamenti ashtu si Gjykata Kushetuese janë tëmendimit se bisedimet me Beogradin janë përgjegjsia e Qeverisë, e jo e Presidentit, komentoi eksperti Daniel Serwer, nëThe AdriaticReporttë datës 6 qershor. Parlamenti mbikëqyrë bisedimet!

Për sqarime të nevojshme, KM i ri Hoti deklaroi se “platforma e jonë për dialogun përjashton ndarjen apo shkëmbimin e territoreve”, dhe se “…për ne, si qeveri e si shtet, roli i BE-së dhe i SHBA-së ashtëkomplementar”.Nji pohim i këtill ashtë esencial në përcaktimin e rolit të Qeverisë së Kosovës në bisedimet dypalëshe. Ai shtoi se “…nuk ashtë i sigurtë nëse marrëveshja për normalizim të marrëdhanjeve me Serbinë mund të arrihet para nentorit, ku pritet të bahen zgjedhjet në SHBA”. Logjikë solide!

Me 15 qershor Ambasadori Grenell lëshoi këte komunikatë: “Lajm i mirë! Kam marrë premtimin nga qeveritë e Kosovës dhe Serbisë për të ndërprerë përkohësisht fushatën e tërheqjes së njohjeve dhe kërkesave për anëtarsim në organizata ndërkombëtare. Të dy palët do të takohen me 27 qershor nëWashington, në Shtëpine e Bardhë”. Ai paralajmëroi “…në se ndonjera palë mbetet e pakënaqur me diskutimet e 27 qershorit atëherë do të kthehen në ‘status quo’pasi të largohen nga Washingtoni. Siç kemi thanëvazhdimisht, së pari duhet të përparojmë në zhvillimin e ekonomive. Ky është përqendrimi. Pres me padurim këto diskutime”, shkroi ai të hanën (15 qershor) raportoi VoA. Nji ditë ma vonë, Këshilltari amerikan i Sigurisë Kombëtare, Robert O’Brian, tha se “është i kënaqur të presë udhëheqsit e Serbisë dhe Kosovës me RichardGrenell-in në Shtëpinë e Bardhë. Shtetet e Bashkuara janë duke pritur me padurim këto diskutime të rëndësishme”. Me këte rast, Presidenti H.Thaçi u përgjegjse kjoështë thënë qartë në letrat qëi ka derguar vetë Presidenti Trump, ai është për njohjen e ndërsjellë në mes tëKosovës dhe Serbisë”. Njikohësisht, Presidenti i Serbisë, Alexander Vuçic tha se “njohja e Kosovës nuk do tëjetëtemë diskutimesh nëWashington”……

“Zëri i Amerikës’” theksoi se “Ftesa për takimin në Shtëpinë e Bardhë u bë diten kur Bashkimi Europian nisi për në rajon të derguarin e tij të posaçëm, Miroslav Lajçak që të provojë rifillimin e bisedimeve të pezulluara (në vjeshtën e vitit 2018) ndërmjet dy vendeve.“

Me 15 qershor, gazeta The New York Times botoi lajmin :”Udhëheqsi i Kosovës Përballohet me Akuzën për Krime Gjatë Luftës së Viteve 1990-ta” Udhëheqsi, Presidenti Hashim.Thaçi dhe kolegu i tij, (Kadri) Veseli, , akuzohen me dhjetëpadi shkelje dhe krime lufte para nji Gjykate Speciale në Hollandë. Prokurorët akuzojnë Presidentin Thaçi dhe luftarë të tjerë…si përgjegjës kriminalisht për afërsisht 100 vrasje….”

Këto akuza që priteshin me dalë në shesh kohëma parë duhej të aprovoheshin nga anëtarët e Gjykates Speciale; prandej, momenti ipublikimit të tyne ka ardhë si nji e papritun e madhe, në Ballkan e nëWashington. Z. Thaçi pritej të takojë Presidenti Vuçic të Serbisë(me 27 qershor SR)për vazhdimin e dialogut Kosovë-Serbi, dialog i ndërmjetësuem nga zyrtarët amerikanë. Para kësaj situate, Presidenti Thaçi dhe Kryministri Hoti me delegacionin Kosovar u kthyen në Kosovë. Kthimii KM Hoti, mendoj unë, ka qenë nji gabim taktik, sepse ai ishte krytar i delegacionit që gëzonte besimin e amerikanwve. Ai duhej tëkishte vazhdue me bisedimet në Shtëpinë e Bardhë, dhe çeshtja Thaçi do të zgjidhej me mjete paqësore dhe legale. Kështu KM Hoti do të kishte afirmue identitetin e Republikës së Kosovës si shtet i lirë, kushtetues e funksionues, nji arritje meshumë randësi për Kosovën.

“Nji zhvillim i këtill prekë Kosovën në të gjithë aspektet e problemit dhe prekë procesin e dialogut, në të cilin Presidenti (Thaçi) ashtë interlokutor kryesor për BE.-në dhe SHBA-në; prandej do të ketë nji efekt shumë të madh në skenën politike në Kosovë” reagoi Agron Bajrami,kryetar i agjensisë prestigjoze Koha Media Group (Prishtinë)raporton The Times, dhe komenton: “ Prokurorët në Gjykatën Speciale janë detyrue me publikue akuzat të merkurren (24 qershor SR) për arsye se disa akte jo të specifikueme nga ana e Z.Thaçi e Z.(Kadri) Veseli kishin për qellim me asgjasue punën etyne…” Akuzat e Prokurorit marrin nji kuptim ma të gjanë nga nji Gjykatë Speciale të themelueme nga Parlamenti i Kosovës në vitin 2016, i paisun me juristë jo-kosovar, e qendrim nëThe Hague, me sigurue punën e tyne pa ndërhymje.

Nji ditë ma vonë, 26 qershor, Administrata Amerikane shtyni afatin e mbledhjes për nji ditë të pacaktueme nëWashington. “Zyrtarët amerikanë kanë ushqye shpresën se “takimi” nëWashington do të kishte zbritë tensionin në mes të dy vendeve ballkanike dhe do të përfundonte në nji marrëveshje,’ shkruente The Times.. Z. Thaçi nuk ka komentue. Z. Veseli ka mohue akuzën.

Nji aspekt i këtij denoncimi ka tërheq vemendjen e publikut të edukuem: shpallja e “akuzave” ashtë ba pa aprovimin e gjykatësit, nji praktikë e domosdoshme nproceduren penale. Në se Gjykata nuk e aprovon, akuza bien, dhe hetimet pushojnë.

Komenti i parë i Departmentit të Shtetit pranon se “…ngritja e akuzës nga Prokurori i Specializuar (ashtë) nji hap përpara për drejtësinë në Kosovë. Njoftimi është esencial për avancimin e shtetit ligjor dhe drejtësisë, për viktimët në Kosovë, si dhe për vendin, që të kapërcejë këte periudhë të tmerrshme e të bashkohet me komunitetitn euro-atlantik,” tha për VoA zedhënsi i Departmentit.

Nji eksperti jashtëm, Z.Peter Beyer, raportues për Kosovën në Këshillin e Europës dhe koordinator i Qeverisë gjermane në marrëdhanjet transatlantike, shkruente në Panorama të datës 26 qershor :”….të gjithë duhet të shohin qartë se nuk ashtë UÇK-ja që ashtë në bankën e të akuzuarëve këtu, por disa individë me pozicione drejtuese në UÇK, në atë kohë. Meritat e UÇK-së janë të padiskutueshme. Ky zhvillim duhet të shihet si nji shenj pozitiv nga populli i Kosovës, pasi tregon se vendi është në rrugën e shtetit kushtetues funksionues.

Pajtimi është një element shumë i rëndsishëm në trajtimin e së kaluarës. Ai mund të funksonojë vetëm në se identifikohen krimet e së kaluarës. Ai mund të funksionojë vetëm nëse identifikohen krimet e luftës- posaçërisht kush ka krye krimin– dhe ndiqen e dënohen në përputhje me tëdrejtën. ”Gjykata Speciale” dhe prokurorët e saj luajtën këtu një rol vendimtar dhe duhet të mbështeten fuqimisht nga të gjitha forcat shoqërore dhe politike në Kosovë dhe partnerët europianë….”

Nji mendim të njajtë çfaqen edhe firmuesët e Këshillit të Ambasadorëve Shqiptarë: “…Pa dashtë me paragjykue drejtësinë ndërkombëtare, këto akuza nuk do të jenë në gjendje me errësue gjendjen e luftën e Kosovës për liri” (Tiranë,25 qershor)

“…..Njizetë vjet pas lufte”, shkruenanalisti mirënjohun Veton Surroi, “në opinion publik botënor fillohet të flitet për krimet e supozueme të guerrilëve shqiptarë karshi një gjendje në Serbi, ku tashmë janë rehabilituar të gjithë kriminelët e luftës dhe ashtë përfaqsuar në shumicë publike ideologjia serbo-madhe që solli këto krime. Në qarqet ndërkombëtare vrehet nji “sulm” i papritun kundër Kosovës në një moment kritik konsideroheht si “dënimi i ‘viktimës’dhe përkrahje e ‘fajtorit’”…” (Panorama, 2.korrik) Burime serioze si Humanitarian Law Center janë të mendimit që ma shumë se 10.000 kosovarë janë masakrue nga forcat serbe gjatë viteve tëluftës….por pakë serbë janë dënue!

Ashtë nji fakt i pamohueshëm i luftës për liri të popullit të Kosovës bashkëpunimi i plotëi forcave të rezistencës kosovare- tue përfshi edhe UÇK-në- me forcat e ndërhymjes ushtarake të aleancës së NATO-s, nën drejtimin e SHBA-së. Ashtë absurde me mendue se nji bashkëpunim i këtill do të kishte qenëi mundun në mes të dy palëve, sikur UÇK-ja dhe forcat e rezistencës kosovare të ishin konsiderue si“terroristë” ose “grupe kriminelësh” që veprojnë pa kontroll.

Në nji konferencë shtypi për mediat nëKosovë, KM Hoti spjegoi:”Eshtë me interes për shtetin e Kosovës që ky proces (dialogu me Serbine,SR) të mbyllet sa më shpejt, duke qenë se ka interesim të madh nga Bashkimi Europian, nga vendet kyçe të BE. dhe nga SHBA-.Pavarësisht ndryshimeve, mbesim të përkushtuar për dialogun sepse dialogu nuk ka alternativë. Këte e kemi tregue në Bruxelles..Tani jemi duke berë angazhimet për Samitin e Parisit…” deklaroi ai, tue theksue se bisedimet janë krye me Ambasadorin Grenell, dhe interesimin e Presidentit frances E. Macron e kancelaren e Gjermanisë A.Merkel. KM Hoti spjegoi se Kosova takimet në Bruxelles e Paris nuk mund të konsiderohen të ndarë dhe të dy takimet kanë të përbashkët arritjen e marrëveshjeve përfundimtare në mes të Kosovës dhe Serbisë. “Në publik duken takime të ndara. Nuk janë të ndara. Ka koordinim të ngushtë dhe të plotë në mes tëWashingtonit dhe qendrave europiane….Nuk bisedojmë për integritetin territorial dhe sistemin unitar.” Tue folë për “akuzat” e Prokurorit, KM Hoti tha se:” institucionet shtetnore duhet të tregojnë maturi dhe të respektojnë obligimet kushtetuese dhe marrëveshjet ndërkombëtare…”

Në këte mes lajmesh shqetësuese, gazeta Express e datës 2 korrik njofton seKomisioni i Senatit Amerikan për Shërbimet e Forcave të Armatosuna në raportin e tij per buxhetin 2021, porositëqë dialogu në mes të Kosovës dhe Serbisë duhet të përfundojë me njohjen reciproke., si elementi qendror i bisedimeve.”

Ç’duhet të bajmë Nji mik i mirëi shqiptarëve, jep këte këshillë:

”Kosovës i duhet uniteti kombëtar. Në se ka nji moment kur duhet të ngrihen mbi dallimet personale dhe partiake, dhe të bashkohen në nji qendrim të përbashkët kombëtar, që të ruhet stabiliteti i vendit dhe të krijohet nji qeveri e përkushtuar që mund të përballojë edhe problemet ekonomike edhe shëndetsore si duhet në krizën aktuale, atëherë ky ashtë ai moment. Unë besoj se të gjithë miqtë e Kosovës nga jashtë duhet të përkrahin nji përbashkim të këtillë”, porositë Ambasadori F. Wiesner,Jr ish përfaqsues i SHBA-së në procesin e negociatave për statusin e Kosovës.

Sot, Nana Kosovë ka nevojë për ne, të githë ne, pa përjashtim pa dallim!

7 korrik 2020