• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

KOSOVË-“URDHRI I LIRISË” FAMILJEVE TË HERONJËVE

November 23, 2019 by dgreca

Akademi Përkujtimore për heronjtë Afrim Zhitia, Fahri Fazliu, Bahri Fazliu dhe Agron Rrahmani, me rastin e rivarrimit të tyre/

PRISHTINË, 23 Nëntor 2019-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë/

PRESIDENTI THAÇI: SOT E PËRGJITHMONË, ESHTRAT E KATËR BIJVE TË KOSOVËS DO TË JENË PRANË NJËRI–TJETRIT

Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, sot ka bërë homazhe dhe ka marrë pjesë në Akademinë Përkujtimore për heronjtë Afrim Zhitia, Fahri Fazliu, Bahri Fazliu dhe Agron Rrahmani, me rastin e rivarrimit të tyre.

Presidenti Thaçi ka thënë se sot në panteonin e lirisë po vendosen eshtrat e katër heronjve të Kosovës, Afrim Zhitisë, Fahri Fazliut, Agron Rrahmanit dhe Bahri Fazliut, me nderimet më të larta shtetërore dhe institucionale.

“Nga sot e përgjithmonë, eshtrat e katër bijve të Kosovës, që dhanë jetën për idealin jetësor, për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës, për bashkim kombëtar, do të jenë pranë njëri-tjetrit. Do të jenë, do të pushojnë pranë simbolit të kombit, babait të pavarësisë së Kosovës, Adem Demaçit”, ka thënë presidenti Thaçi.

Ai ka theksuar se secili prej tyre ra heroikisht në kulmin e moshës më të mirë, Afrimi e Fahriu këtu e tridhjetë vjet më parë, Bahriu e Agroni 21 vjet më parë.

Këta katër heronj, sipas kreut të shtetit, përfaqësojnë më së miri dy deceniet e fundit të shekullit njëzet të historisë së re të Kosovës.

“Të rritur me frymën liridashëse, me edukatë të lartë atdhetare, ata ishin pjesë udhëheqëse e organizimit të protestave dhe demonstratave për Republikën e Kosovës. Ata shkrinë gjithë energjitë fizike, mendore dhe intelektuale për çështjen kombëtare”, ka thënë presidenti Thaçi.

Ai ka shtuar se secili prej tyre, me gjithë vështirësitë, treguan vendosmëri dhe pathyeshmëri në rrugën drejt lirisë.

“Afrim Zhitia ishte ndër të burgosurit politikë shqiptarë më të rinj që doli nga burgu edhe më i vendosur, edhe më i formuar edhe më i përkushtuar për ta vazhduar rrugën e çlirimit të Kosovës. Ishte njëri ndër udhëheqësit që i dha frymë Lëvizjes politike kombëtare për Republikën e Kosovës, i dha drejtim”, ka thënë presidenti Thaçi.

I pari i vendit më tej ka thënë se Afrimi, së bashku me Fahriun, më 2 nëntor 1989 ranë trimërisht, duke dëshmuar se Kosova ka njerëz të vendosur dhe të patrembur, që nuk dorëzohen, por luftojnë me armë në dorë përballë shtetit të Serbisë.

“Bahriu dhe Agroni të kalitur në demonstrata dhe të formuar në organizimin e fshehtë politik, duke e parë të domosdoshme luftën e armatosur për çlirim, i dhanë fuqi dhe energji të re Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe ranë heroikisht në krye të misionit të tyre, në pranverë të viti 1998. Bahriu në hapësirat shqiptare në Mal të Zi. Agroni në qendër të Prishtinës”, ka shtuar ai.

Presidenti Thaçi më tej ka shtuar se liria, pavarësia dhe themelet e shtetit të Kosovës kanë rrënjë të thella historike.

“Ne që patëm fatin të jetojmë lirinë  jemi krenarë që kemi njohur veprimtarë e punuar së bashku me Afrim Zhitinë, Fahri Fazliun, Agron Rrahmanin, Bahri Fazliun, Hasan Ramadanin e të tjerë”, ka thënë presidenti Thaçi, duke shtuar se krisma e pushkëve të Afrimit dhe Fahriut, pas atyre të Rexhep Malës dhe Nuhi Berishës, ishin krismat e para që paralajmëruan ardhjen e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Kreu i vendit ka thënë se jemi krenarë me Zahirin, Hakifin, Edmondin, jemi krenarë me komandantin legjendar Adem Jashari dhe me 2 mijë dëshmorët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, sepse, sipas tij, është gjaku i këtyre dëshmorëve që dëshmojnë për Kosovën e lirë, të pavarur dhe demokratike.

Presidenti Thaçi shtoi se asnjë tendencë, as përpjekje ngado që vjen nuk do të arrijë ta njollosë dhe përbaltë luftën e drejtë të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

“Në radhët e saj luftuan dhe u sakrifikuan djemtë dhe vajzat, burrat dhe gratë më të mira të kombit. Sot, Kosova, të gjitha kategoritë e dala nga lufta i trajton dhe do t’i trajtojë edhe më me dinjitet. Familjet e dëshmorëve, invalidët e luftës së UÇK-së, veteranët janë krenaria jonë”, ka thënë presidenti Thaçi, duke shtuar se njëzet vjet pas luftës Kosova ka shënuar të arritura të mëdha, por ende ka sfida të mëdha të forcimit të shtetësisë së saj.

“Një gjë jam i sigurt: jemi në rrugë të drejtë dhe do të realizojmë objektivat tona, atë të forcimit të shtetit, në një të ardhme edhe të bashkimit kombëtar”, ka thënë ai.

Presidenti Thaçi në fund ka thënë se duke respektuar dhe vlerësuar lartë kontributin jo vetëm të heronjve që kanë ra me pushkë në dorë, por duke pasur parasysh edhe sakrificën e familjeve të tyre, si president i vendit, por edhe si bashkëluftëtar i heronjve të kombit, ndjen obligim kushtetues dhe ligjor, por edhe obligim moral, politik dhe kombëtar, që t’i ndajë “Urdhrin e Lirisë” familjes së Osman Zhitisë, familjes Fazliu dhe familjes Rrahmani.

KRYEMINISTRI NË DETYRË HARADINAJ: GJAKU I AFRIMIT, FAHRIUT, BAHRIUT E AGRONIT, ËSHTË PRAGU I SIPËRM I KRENARISË SONË KOMBËTARE

“Gjaku i Afrimit, Fahriut, Bahriut e Agronit është pragu i sipërm i krenarisë sonë kombëtare dhe i vlerave më të larta, i cili nuk shkelet, as sot as kurrë. Kosova për të cilën ata luftuan, përket në botën të cilës i prinë Amerika, kurse brezi i sotshëm, që ka aq vjet sa ata kur ranë, janë në rreshtin e paqes, përkrah ushtrive të NATO-s”, kështu tha kryeministri në detyrë i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, në Akademinë Përkujtimore të Heronjve të Kombit Afrim Zhitia, Fahri Fazliu, Bahri Fazliu dhe Agron Rrahmani, organizuar nën patronatin e kryeministrit në detyrë të Republikës së Kosovës.

Fillimisht kryeministri në detyrë Haradinaj, bëri homazhe  në e hollin e Kuvendit të Republikës së Kosovës për të vazhduar më pas në Akademinë Përkujtimore për heronjtë e kombit.

Në fjalën e tij para të pranishmëve të shumtë, kryeministri në detyrë Haradinaj tha se Afrim Zhitia dhe Fahri Fazliu janë dy figurat më emblematike të rezistencës së shqiptarëve të Kosovës, pas Jusuf e Bardhosh Gërvallës dhe Nuhi Berishës e Rexhep Malës.

“Patriotë të frymëzuar nga epopetë shqiptare dhe guximtar të pashoq, pa të cilët historia e Kosovës do të merrte rrjedhë tjetër, thjeshtë, ata e mbajtën ndezur flakën e kryengritjes për liri, për të cilën Fazli Grajçevci ishte flijuar kurse Adem Demaçi vuante në qelitë e burgjeve ma të rënda duke e skalitur idenë e lirisë me butësi zemre e fuqi mendje”,  shtoi kryeministri në detyrë, Haradinaj, duke shtuar se të njëjtët u betuan kur shumë të tjerë shkelen betimin, u nisën rrugës së lirisë, kur tjerët u zmbrapsen, e mundën frikën, kur pothuajse kryengritja ishte shuar!

Ndër tjerash, kryeministri në detyrë, Haradinaj, theksoi se që nga viti 1988 duke qenë shtylla të organizimit të Lëvizjes Çlirimtare, ata po e strukturorin kryengritjen dhe më 1989 ishin ndër organizatorët kryesorë të grevave të minatorëve dhe demonstratave të 31 tetorit dhe 1 nëntorit 1989.

“Ata ranë më 2 nëntor 1989 në luftime, sepse lufta e armatosur ishte i vetmi mjet për ta fituar lirinë dhe, Afrimi e Fahriu, pas tyre Bahriu e Agroni, janë ndër ushtarët  e parë të përpjekjeve tona për liri, guerilët e parë urban të Prishtinës. Afrimi e Fahriu i prinë kolonës, të cilës do t’i bashkoheshin pastaj Bahriu, i vëllai dhe Agron Rrahmani, vëllai tjetër për nga armët si dhe rreshti i gjatë i UÇK-së”, shtoi tutje, kryeministri në detyrë Haradinaj.

Rivarrimi i eshtrave të katër heronjve këtu në Kryeqytet, në Varrezat e Dëshmorëve të kombit, siç tha kryeministri në detyrë Haradinaj, është ribashkim i tyre, në paqe, siç ishin në luftë, jo vetëm për nderim por edhe si dëshmi se Kosova, e drejta e saj, sovraniteti dhe paprekshmëria e territorit të saj, janë kauza që kanë pasur çmim të lartë, së këndejmi janë të panegociueshme.

“Luftëtarët e lirisë janë këtu, të bashkuar, qe mesazhi i tyre të jetë synimi ynë, që të na mbajnë zgjuar në mbrojtje të lirisë sonë, sot, kur në tavolinat anti Kosovë po vizatohen harta të reja, harta anti – shqiptare dhe rrënuese të paqes. Pushoni të qetë Heronj, ushtria e Kosovës është në rojë të pragut të lirisë! Lavdi”, përfundoi fjalën e tij kryeministri në detyrë Haradinaj.

Pas Akadamisë Përkujtimore, kryeministri në detyrë Haradinaj mori pjesë edhe në Ceremoninë  e Rivarrimit në Varrezat e Heronjve në Velani- Prishtinë.

KRYEPARLAMENTARI VESELI BËRI HOMAZHE PËR HERONJTË AFRIM ZHITIA, FAHRI FAZLIU, BAHRI FAZLIU DHE AGRON RRAHMANI

Kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Kadri Veseli, bëri homazhe dhe vendosi lule pranë arkivoleve të heronjve Afrim Zhitia, Fahri Fazliu, Bahri Fazliu dhe Agron Rrahmani.

“Pas më shumë se 30 vitesh bëhen bashkë në Prishtinë vëllezërit e luftës dhe idealit. Fat jo i lehtë i asaj gjenerate, asaj rinie. Por, ata ishin dhe mbesin shembull si duhet t’i shërbehet kombit. Krenar që i njoha dhe punova me ta. Nderim përjetë Afrim Zhitia, Fahri Fazliu, Bahri Fazliu dhe Agron Rrahmani!”, ka thënë me këtë rast Veseli.

Po ashtu, kryeparlamentari Veseli shkroi edhe në librin e përkujtimeve.Nga ora 10:00 në hollin e Kuvendit po bëhen homazhe për katër heronjtë, me rastin e rivarrimit të tyre. 

Filed Under: Featured Tagged With: Behlul Jashari-Familjet e Heronjeve-Akademi

“It is our responsibility to give happy childhood to children…”

November 23, 2019 by dgreca

Children Martyrs of Kosovo byHanëmshahe Iliazi and Nusret Pllana was promoted on Wednesday evening at the Consulate General of Kosovo in New York.


 Here are the remarks by Ambassador Teuta Sahatqija’s at the event. 

 Honorable Councilman Mark Gjonaj, Dear Prof. Tanya Domi,Media, Ladies and Gentlemen


November 20th is International Children’s Day celebrated everywhere in the world.Wherever they are, children bring smile, joy, play, energy, hope for the better future.Today, Kosovo General Consulate organize this day through the promotion of the book of Hanumshahe Iliazit and Nusret Pllanes, “Children Martyrs of Kosovo”.The data in the book comes from the official statistics from 1981, culminating during the war 1999. There are data in different tables of municipalities, massacres, every child has its own data, name, name of his parent, date of birth, date and place of murder, smiling photo of happy times,  when it is available, otherwise a red rose.During the war many houses were burned taking to smoke photos of families, of children smiling in happy occasions, posing in the school, photos from birthday parties, hug of their moms, happiness at the lap of grandfathers. These children do not have photos to remember color of their eyes, to transmit to us their smile from the eternity, to demand justice for violently ending their lives too early.The red roses above their names have the difficult task of representing them, they bear the responsibility for seeking justice on murdered children’s behalf, some of them couldn’t celebrate even the first birthday.Among children from Gjakova I recognized names of the children playing at the neighborhood together with my daughters, I recognized between brackets, names of their parents I worked with in Ereniku, parents I met at school meetings or when we sent children to get their vaccine shots. Arlindi, Dorina, Marigona, Sihana, Rita Vejsa and their mother were within the house together with their cousins Dalina, Delvina, Diona Caka and their young mother. They were murdered and their house was set on fire.Behar Haxhiavdia and I worked together in Ereniku. Our children were similar ages. While going and returning from the work in the bus we were telling each other about children, their interests, new teeth. Doruntina, Egzoni, Rina Haxhiavdija, his children and wife were killed on the night of April 2nd 1999 and his house was set on fire. The list continues up to 1133 names of the murdered children, 109 still at the missing list.This book convey the demand for justice, it demands the answer from the grownups, institutions, states WHY?These children demands no additional children around the world to join their list, no more smiling photos, no more rose at the vast field of red roses.It is our responsibility to give safe and happy childhood to children all over the world, to enjoy their innocent smiles and hopes for the better future.
November 20, 2019

Filed Under: Featured

KESHILLI I BASHKISE NE NJU JORK- KUQ E ZI NË 107 VJETORIN E PAVARËSISË SË SHQIPËRISË

November 22, 2019 by dgreca

Shqiptarët e Nju Jork-ut ndjehen krenarë që Festën Kombëtare të Pavarësisë , përvjetorin e 107-të , tash e organizojnë edhe në mjediset e Këshillit të Bashkisë së Qytetit. Mbrëmjen e 21 Nëntorit mjediset e Këshillit e Bashkisë të Qytetit të Nju Jorkut dominoheshin nga ngjyrat e Flamurit Kombëtar Shqiptar, ngjyrat Kuq e Zi. Përfaqësues të komunitetit, drejtues të organizatave, personalitete të tij, dhe aktivistë të dalluar, oficerë të policisë shqiptaro-amerikanë, nxënës dhe mësues të shkollave shqipe, artistë, bashkatdhetarë të moshave të ndryshme,të veshur me kostume kombëtare, i dhanë një pamje të vecantë mjediseve të Këshillit të Bashkisë  të qytetit, ndërkohë që këngët dhe vallet shqipe jehuan bukur dhe përcollën magjinë e folklorit tonë.

         Merita, kreditet e këtij organizimi të përsosur i takojnë këshilltarit të këtij Këshilli z. Mark Gjonaj, i cili përmes fjalës së tij vlerësoi komunitetin shqiptar, që  tashmë ka arritë  që festën e Pavarësisë, Ditën e Flamurit Kombëtar, ta kremtojë me madhështi  në mjediset e Këshillit të Bashkisë. Komuniteti është rritur shumë në numër dhe në cilësi. Duke iu drejtuar pjesmarrësve Gjonaj preku arritjet e shqiptareve : Ju shërbeni në vijat e  frontit të luftës kundër krimit dhe ruajtjes së rendit, sherbeni si drejtues në tregjet financiare,  jepni mësim në klasat e shkollave amerikane, shërbeni si në sallat e urgjencës…..

Këshilli i bashkisë nderoi disa nga veprimtarët e komunitetit shqiptar, të dalluar në sektorë të ndryshëm. Ata ishin: Kapiteni i policisë së Nju Jorkut, oficeri i policisë Lutfi Dalipi,veprimtarja -simbol Vasfie Krasniqi, që shpëtoi nga lufta, e përdhunuar nga serbët, Sali Bollati,i shpëtuar nga masakrat greke në Camëri, Frank Shkreli, ish drejtor i Divizionit të Euro-Azisë në Zërin e Amerikës, Dr. Anna Kohen, pasardhëse e një familje hebre e lindur dhe e rritur në Vlorë, Ilir Shaqiri, një këngëtar i shquar i ftuar nga Kosova.

      Z. Mark Gjonaj sot, në një mesazh nga faqja e tij në facebook i falenderoi të gjitha ata që kontribuan, falenderoi z. Corey Johnson- Kryetar i Këshillit të NYC dhe të gjithë anëtarët e këshillit sponsorizues, po ashtu përgëzoi Shkollën shqipe Alba Life, Miss  USA NY, Illyrians NYPD, dhe të gjithë interpretuesit. Ai u përcolli Urime të gjithë bashkatdhetarëve për Festën e Pavarësisë Kombëtare, Ditës së Flamurit Kuq e zi.(Korresp i Diellit)

  • Per em shume fotografi shihni ne fb

Filed Under: Featured Tagged With: Mark Gjonaj-Keshilli i Qytetit- 107 Vjet pavaresi e Shqiperise

Mesazh nga Australia- 2020 VITI I AT GJERGJ FISHTES

November 21, 2019 by dgreca

8o VJET- 1940 – 2020AT GJERGJ FISHTA O.F.M. ASHT MENDJA, ZEMRA E SHPIRTI I POPULLIT SHQIPTAR !

                                                              PLLAKAT NGA FRITZ RADOVANI (2019)

Vllazen e Motra Shqiptarë!

Me daten 22 Nandor asht Dita e Alfabetit Shqip, që u punue në Shoqninë “Bashkimi” të Shkodres në vitin 1908, nga Poeti Kombtar At Gjergj Fishta, dhe u aprovue në Kongresin e Manastirit.

Ai Alfabet na mësoi me shkrue fjalët Nanë, Babë e Shqipni…

Veprat tjera të Atdhetarit At Gjergj Fishta i sherbyen gjithmonë Bashkimit Shqiptarve nen tingujt e Hymnit Flamurit Kombtar, Flamurit të Gjergj Kastriotit – Skenderbeut!

Në këte 80 vjetor që i madhi At Fishta mbylli sytë pergjithmonë, mendoj se, Shqiptarët duhet të kujtojnë Veprat e Tij të Perjetëshme tue i kushtue:

“VITIN  2020  VITI  I  AT  GJERGJ  FISHTES”

Melbourne, 20 Nandor 2019.                             

Me respekt, Fritz RADOVANI

Filed Under: Featured Tagged With: Radovani Fritz- 2020- VITI I AT GJERGJ FISHTES

O e Bukura More…

November 21, 2019 by dgreca

  Esse nga Aristotel Mici/

Kënga e herëshme “O e Bukura More” është një dëshmi e gjallë, që pohon emocionalisht bashkëjetesën midis etnive iliro-pellazge dhe helene që nga thellesia e shekujve të antikitetit e deri në kohët moderne nëpër  trevat greke dhe arbërore. Kjo ide përftohet edhe nga leximi me vëmendje i veprës madhore të Herodotit, i cili përmes shumë episodeve na e bën të qartë këtë mundësi bashkëjetese midis fiseve pellazgo-ilire, edhe popullates helene, që vihet re për gjatë shekujve me radhë, duke nisur nga periudha e Tebës dhe e Orakullit të Dodonës e deri në periudhën e Luftës Greko-Persiane. Pikërisht, nga koha e kësaj lufte, Prof. R.d`Angeli na sjell në kujtesë një episod kuptimplotë nga Herodoti, atë të komandantit të ushtrisë persiane Mardonit. Sipas historianit, ky general Persian, mbas betejës detare të Salaminës, vendosi të fushonte në Thesali, me qëllim që të kalonte atje dimrin vetëm me një pjesë të këmbësorisë, që do të shoqëronte Kserksin ne ekspeditën e tij kundër Helladës. Po ky Mardoniusi gjatë kësaj kohe deshte të këshillohej edhe me Orakujt e Helladës për planet e veta. Dhe, për këtë qëllim dërgoi një njeri me emrin Misi,  që ishte me prejardhje nga qyteti i Europusit të Karisë. Ky Mesi, ndërmjet orakujve të tjerë, u këshillua edhe me atë të Apolonit në Ptoos, që u perkiste Tebanëve dhe ndodhej në Beoti. Atë e shoqëronin tre tebanë, si roje., të cilët qenë porositur që të kopjomin në tabelëza tekstin e Orakullit. Po kur hynë në vendin e shenjtë, profetesha nisi të bënte fat-thënien në gjuhën barbare, domethënë Pellazge, gjithnjë sipas Herodotit. Ndërkaq, tre tebanët, ngelën të shtangur, të befasuar, sepse po dëgjonin një gjuhë pellazge, atje ku ata prisnin të flitej gjuha helene. Atëherë, njeriu nga Karisa, Misi, i cili e kuptonte fare mire gjuhën që fliste orakulli, ua mori nga duart tebanëve tabelëzat edhe shkroi vetë në ato atë, që thoshte fat-thëna, duke deklaruar se profetesha po e rrëfente profecinë e saj në gjuhën pellazge të Karisë 12 Pra, studiuesi d`Angeli, me anë të këtij fragmenti, të shkëputur nga vepra e Herodotit,rikonfirmon se pellazgjishtja ka qenë gjuhë massive jo vetëm në periudhën e qytetërimitKreto-Mikenas, dhe të kohes së Homerit, po edhe gjatë dekadave të Luftës Greko- Persiane. Ky studiues, i qendron pa lëkundje pikëpamjes së tij se pellazgjishtja është një gjuhë shumë e lashtë universale, e cila në trajtën më të gjallë, na është transmentuar epërpiktë dhe e plotë në formën e gjuhës së sotme arbërore-shqipe. 2 Si rrjedhojë, nga kyepisod, lejohemi të bëjmë deduksionin se midis  pellazgo-ilirëve  dhe helenëve ka pas ekzistuar nje përzjerje dhe bashkëvajtje historike, që nga kohët më të vjetra historike dhe deri në  shekujt e fundit.  Ky është një mësim që nxjerrim nga Herodoti, që, si pasoj edhe arvanitasite periudhës së parë të Mesjetës, po edhe të kohëve më të vona mund të jenë vazhdimbreznish i pararendësve të tyre pellago-ilire, siç janë, fjala vjen, thesprotët në Thesproti (Camëria e sotme). Natyrisht, gjatë kohës së Perandorisë Bizantine mund të kenë vajturedhe valë shtresash të tjera nga krahinat e Arbërisë. Po Sidoqoftë, popullata arvanitaseshqipfolëse në trevat helene të Moresë prej shekujsh, gjithësesi, ishte shumë e përhapur, duke filluar nga malete Sulit, Konica, Korfuzi, e deri tek Paramithia , Arta, Parga, dhemë tutje si në More, Lemnos, Hidra, Spartë dhe Athinë, ku është dhe lagjja me emrin “Plaka”. Kjo hartë shqipfolëse e përhapur si në tërë Helladën e vjetër si edhe në krahinën e Moresë, e bën patriotin e shquar arvanitas, Aristidh Kolias, të deklaronte në veprën e tij se në Greqinë e vitit 1821 “Arvanitët janë shtetformues sepse 80 deri 90 përqind e heronjëve të Pavarësise së Greqisë janë arvanitas dhe, në parlamentin e parë të shtetit të ri grek dëgjohej shqipja po aq sa greqishtja, sa që u propozua të flitej në dy gjuhë, po që shpejtë u ndalua” 3 Kur flet kështu Aristidh Kolias ka para sysh shumë  sidomos heronjtë  arvanitas, të cilët derdhën gjakun dhe ranë deshmorë për lirinë dhë pavarësinë e Helladës më 1821,  siç janë Kiço Xhavella, Teodor Kollokotroni, Marko Boçari, Noti Boçari, Laskarina Bubulina, Kostandin Kanari, Andrea Miauli , Teodor Griva e shumë e shumë të tjerë.

Po deklarim i studiuesit arvanitas A.Kolias është shumë vëllazëror dhe mirëdashës, kur ai vazhdon të thotë: Bashkëjetesa në shekuj dhe rrënjët pellazgjike, si popuj më të lashtë në:

1 Herodoti, Historitë,f. 501, shiko edhe Enigma, R.d`Angely, f.164

2 R. d`Dangely Enigma,

3 Kolec Traboini, E vërteta përvëluese e Aristidh Kolias, Boston, 2005. f.32

Ballkan, na nxjerrin  më të afërt se çdo popull tjetër përqark, prandaj le të

lëmë luftrat dhe të shohim miqësinë dhe perparimin 4

Dendësia dhe përzjeraja e arvanitasve me popullatën helene, para revolucionit të vitit

1821, ka qenë mjaftë e dukshme; gjë që e kishin vënë re edhe dy personalitete franceze.

Përshtypjet e tyre, poligloti Rober d’Anxhely, i ka përfshirë në librin e vetë Enigma,i cili, në faqen 205 të veprës, ka shkruar:”

“…gjithë territoret e mbajtura, – më 1805 përshembull,-si helene, në realitet nuk kanë qen gjë tjetër veçse territore shqiptare dhe e vetmja gjuhë që kanë folur ka qenë shqipja. Dhe kjo gjendje në pjesën në më të madhe të këtyre territoreve vazhdon edhe sot të jetë po ajo.

Po kështu,  si mund ta kuptojmë dhe ta shpjegojmë Shatobrianin 5 , kur, duke folurpër Athinën në veprën e tij“Itinerari i Palestinës”, e quan atë, (Athinën) “fshat shqiptar”. Po ashtu edhe Lamartini 6 , kur shkruan për familjen, që u kujdes për të në Greqi, sa kohë që ishte i sëmurë, thotë fare mirë:”familje shqiptare si të gjitha në të gjithë vendin (në Greqi)….kemi të bëjmë pra, në këto raste, me popullsi arvanitase, që ende fletë shqip” 7 ; Pra,  edhe me këto pohime  shikojmë një  realitet  të deklaruar nga dy personalitete të kulturës franceze.

Kënga , O e Bukura More,  siç e përendëm edhe në fillim të këtij shkrimi, na e demonstron bashkëjetesën shumë shekullore të Arvanitasve me  popullin Helen  në disa  treva  të Greqisë. Kjo këngë, gati 500-vjeçare ushtinë e gjallë ende në Horën e Arbërshëve, po edhe tek  disa  ngujimet të tjera arbërore në Itali. Kënga e ka zanafillën e vetë më 1534, me ardhjen e arvanitësve të Moresë në Piana degli Albanesi, një komune në Sicili. Këtë e gjejmë edhe në një një kronikë, që ka të bëjë më një aksion detar të admiralit Andrea Doria, i cili, me urdhër të mbretit të Napolit, më 1534, komandoi në atë vit  dyqind anije për të sjellë arvanitasit dhe helenët e Moresë në Napoli 8 . Shumë prej tyre do të vendoseshin në katundin “Piana degli Albanesi. Nga goja e të cilëve do të dilte kënga “O e Bukra More”, që i drejtohet vendlindjes me mall, brengë dhe dëshpërim, sepse kishin lënë pas njerëzit më të dashur, që nuk do t’i shihnin më kurrë, për shkak të dhunës dhe të mizorisë se turqve, që kishin pushtuar Morenë , Helladën si edhe Arbërinë:

O e bukura More,

Çë kur të lje,

Më nigjë të pe;

Atje kam unë Zotin- Tatë,

Atje kam u mëmën time,

Atje kam u tim vëlla.

O e bukura More

Që kur të lje

Më nigjë të pe 9

Mësimi i parë që nxjerrim nga kjo këngë ështe fakti që këta banorë vendas, arbëreshë (apo arvanitas) nuk kanë vajtur në More pas vdekjes së Skenderbeut, sepse nuk e shpëtonin dot kokën, duke lënë atdheun e zaptuar nga turqit dhe të shkonin në një vend tjetër të pushtuar po nga turqit. Mendimi më i drejtë është se ata atje, në More, duhet të jenë vendas të vjetër shekullor, Për këtë arsye ata i këndojnë me ngashërim Moresë si vendlindjes së tyre të stërlashtë- “Të Bukurës More”.

Kurse arbëreshët e ikur nga Arbëria në Itali i drjtohen mëmëdheut të tyre me apelativin

Arbëri:

Arbëri, matan detit na kujton,

Se ne të huaj po jemi te ky dhe!

Sa vjet shkuan! E zemra nuk harron

Që turku na la pa mëmëdhe. 10

Kështu edhe nga nëndialekti, a po e folmja e tyre, kuptohet se kemi dy lloj eksodesh me

gen iliro- arbëror, që u vendosën në Itali, duke formuar koloni, katunde a po qyteza

shqipfolëse; pra, figurativisht kemi dy rrjedha të një gjaku dhe një gjuhe, që historia për shekuj i pat ndarë në trojet e tyre dhe koha i bashkoi në shtigjet e eksodit gati biblik.

9 Fjalët e këngës janë sipas variantit që jep Dh.Kamarda (1821-1882) në librin e tij “Apendice al Saggio di grammatologia Comprata Sulla Lingua Albanese, botuar më 1866, duke pasur për bazë dorëshkrimin e Kieutit, 1708.

10 Vargje nga poezia “Vrull” e librit Vjersha të Zef Serembes, Tiranë, 1965

5

Për arbëreshët e Moresë (arvanitasit), që këndojnë këngën “O e bukura More”, nuk ka

diskutim që janë vendës në More (Pelepones) dhe vazhdues të stërgjyshërve të tyre , para pushtimit turk, nga koha e Bizantit,  po, pse jo, edhe ajo e fiseve pellazgo-ilire, në ato troje, ku i kishte parë dhe dëgjuar Herodoti si në More, në Lemnos, në Thesproti a po në Atikë. Po, ndërkohë, edhe pse të veçuar gjeografikisht nga trungu arbëror, për arsye të ndryshme historike, arbëreshët e Greqisë, arvanitasit, i kanë rezistuar kohës, duke ruajtur gjuhën, këngët, dhe zakonet e të parëve. Gjuha e tyre amëtare është e arbërishtes së herëshme, që në gjuhësi, për veçantinë e saj, është quajtur nga Prof.Sh.Demiraj, edhe arbërishte arkaike 11 .

Pikërisht me këtë të folmen e tyre karakteristike, arvanitasit e ardhur nga Moreja në Piana dei Albanezi të Sicilies,( që sot njihet edhe me emrin Hora Arbëreshe), na kanë sjellë këngën mbresëlënëse, “O e Bukura More” që na emocionon sa herë e dëgjojmë.

Bibliografi

Aristidh Kola, Arvanitasit dhe prejardhja e grekëve, shtëpia bot. 55,Tiranë, 2007

Dhimitër Pilika, Pellazgët origjina jonë e mohuar, Botimet Enciklop,Tiranë, 2005.

Herodoti, Historitë, Botimet IDK, Tiranë, 2010.

Kolec Traboini, E vërteta përvëluese e Aristir Kolias, Boston, 2005.

Lutfi Alia, “Kronika e eksodeve arbëreshe në Itali”, Zemra ahqiptare, 14-2- 2016.

Nermin Vlora Falaschi, L’Etrusco Lingua Viva, Bardi Editori – Roma,1989.

Robber d’Angely, Enigma, Toena,Tirana, 1998

Shaban Demiraj, Epiri ,Pellazghët, Etruskët dhe Shqiptarët, Infbotues, 2008 .


11 Sh. Demiraj, Epiri,Pellazgët, Etruskët dhe Shqiptarët, f,34.

Filed Under: Featured Tagged With: Aristotel Mici-Moj e bukura More

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 294
  • 295
  • 296
  • 297
  • 298
  • …
  • 900
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community
  • U zhvillua veprimtaria përkujtimore shkencore për studiuesin shqiptaro-amerikan Peter Prifti
  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT