Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Ca fjalë të vogla përpara një monumenti të math…

by

-Presidenti i sëmurë, i mbërthyer në shtrat të lëngimit, u ngrit për gjysmë dhe e para fjalë që tha ishte për të kundërshtuar copëtimin e Shqipërisë: – Qëndroni! është padrejtësi ajo që doni të bëni! ka edhe Shqipëria të drejtën të rojë! – Fjalë monumentale…./

nga Faik Konica/

Një ditë dimri, më 1920, shtypi i Evropës bëri të njohur se guvernat e Inglisë, të Francës, dhe t’Italisë, kishin arrirë në një marëveshje për Shqipërinë dhe kishin përfunduar që ky vënt të ndahej në mes t’Italianëve, të Grekëve, e të Sërbëve. Dëshpërimi më i rëndë kishte mbuluar zëmërat dhe fytyrat e Shqipëtarëve të mirë. Ah sikur të mos ish i sëmurë Uilsoni! Ky mendim, kjo fjalë, dilte nga shpirti ynë. Po Presidenti i madh, zëri i lartë, i të cilit e kishte shpëtuar një tjetër herë Shqipërinë, lëngonte në shtrat, i thyer dhe i mbaruar. Fati përkrahte shtrëmbërin’ e politikanëve t’Evropës; Shqipëria ish e dënuar për vdekje, dënimi do të zbatohej doemos, as një rëzë shprese s’ndritte prej gjëkundi. Po e papritura ngjau: Ra rrufeja mu në tryezë ku vjedhësit e lirive dhe mundonjësit e popujve të vegjël bëjin planet e tyre.

Kjo rrufe ishte zëri, aq kohë i pushuar, i Uilsonit. Presidenti i sëmurë, i mbërthyer në shtrat të lëngimit, u ngrit për gjysmë dhe e para fjalë që tha ishte për të kundërshtuar copëtimin e Shqipërisë: – Qëndroni! është padrejtësi ajo që doni të bëni! ka edhe Shqipëria të drejtën të rojë! – Fjalë monumentale, të larta e të pavdekura si majat e Alpeve, të cilat fryjtin anë mbanë të botës një erë të paqme nëpër qelbësirat e politikës së poshtër. Ndërgjegjja e njerëzisë e njohu përsëri zërin e madh, edhe u drodh nga gëzimi: se Uilsoni, duke mbrojtur Shqipërinë, nuk mbronte një popull vetëm: mbronte gjithë popujt, se mbronte parimin që edhe popujt e vegjël e të pafuqishëm kanë të drejta si popujt e mbëdhenj e të fortë. Politikanët zvarranikë t’Evropës qëndruan; hoqën duart nga plaçka; ca nga turpi, më tepër nga frika, u penduan; planin e tyre e hodhën në shportë; dhe Shqipëria mbeti e pacopëtuar.

Jemi të bindur se çdo shqiptar di dhe kupton ç’borxh të madh i kemi Uilsonit. Në qoftë se ka ndonjë Shqipëtar që s’mer vesh se shpëtimi dhe liria e vëndit tij i detyrohen kryesisht Uilsonit, ai nuk është njeri dhe duhet të kemi mëshirë për verbërinë dhe errësirën që i ka mbuluar trutë.

Gjithë shqiptarët duhet t’i ngrenë Uilsonit një monument të pavdekur në zëmërat e tyre. Edhe po t’ish i vogël për të tjerët, Uilsoni duhej të ish i madh për shqiptarët. Po madhësia e tij është e përgjithëshme; është një madhësi nga ato që s’mohohen. Edhe atje ku ka bërë gabime, – gabimet e Uilsonit janë prej njeriu fisnik. Ka dashur në Gjermani vetëm prishjen e një sistemi që ai e gjykonte si të lig; s’ka dashur shkatërrimin e popullit gjerman: që nuk e ndaloi dot, është mjerimi dhe jo faji i tij. Drita, që Uilsoni shtiri në ndërgjegjet e njerëzve, do të shkaktojë më në fund shëllbimin e gjithë popujve. Parimet që ka mbrojtur me aq shkëlqim – çlirimin dhe bashkimin e gjithë popujve, të mëdhenj e të vegjël – do të jenë ungjilli i ri i njerëzisë së nesërme. Përpara këtij profeti të idealismës e të vëllazërisë, më të famshmit burra Shteti duken qesharakë, njerëzit e tipit të Napoleonit duken fare të vegjël. Që t’i gjejë një shok Uilsonit, dikush në Evropë përmëndi jo vetëm Linkolnin, po dhe Krishtin. Një gjë ësht e sigurtë: që Uilsoni është një nga udhëheqësit më të lartë e më fisnik që kanë ndritur udhën e njerëzisë.

Dielli, 7 shkurt 1924 6 f. 4.

Vullnetarët Amerikanë të Korpusit të Paqes në Kosovë

by

-Janë betuar sot 38 Vullnetarë të rinj të Korpusit të Paqes të Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë në një ceremoni të hapur me Himnet e dy vendeve/

-Ambasadori Amerikan në Kosovë Philip Kosnett: Kur erdha vitin e kaluar u ngazëllova kur mora vesh se prej vitit 2014 ishin më shumë se 220 vullnetarë që kishin shërbyer në komunitete nëpër tërë Kosovën/

-Ministri Kosovar i Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë, Shyqiri Bytyqi: Miqësia e popullit të Kosovës për atë amerikan është e mbjellë në gjithçka që Amerika ka bërë për Kosovën/

-Grupi i parë i Korpusit të Paqes prej 25 vullnetarësh kanë mbërritur nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës në Republikën e Kosovës në 8 qershor 2014, ndërsa betimin solemn e dhanë në 20 gusht/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI

PRISHTINË, 7 Gusht 2019/ Në Prishtinë sot kanë bërë Betimin Solemn të shërbimit 38 Vullnetarë të rinj të Korpusit të Paqes të Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Kosovë në një ceremoni të hapur me Himnet e dy vendeve.

Pas përfundimit të trajnimit të tyre dhjetë  javësh për gjuhën, kulturën, si dhe trajnime teknike në Komunën e Kamenicës, dhe në fshatrat përreth si Koretini, Topanica dhe Rogana, Vullnetarët në ceremoninë e sotme u prezentuan para Ambasadorit Amerikan në Kosovë Philip Kosnett nga  ana e Drejtoreshës së Korpusit të Paqës, Dr. Darlene Grant, ndërsa  të ftur ishin edhe anëtarët e familjeve nikoqire.

 “Puna me Korpusin e Paqes është ndër kënaqësitë më të mëdha të punës sime si ambasador”, tha Kosnett. 

Ambasadori i tashëm Amerikan në Prishtinë përkujtoi se, për herë të parë ka shërbyer në Kosovë në 2003-n, para se të ishte programi i Korpusit të Paqes. 

“Kur erdha vitin e kaluar u ngazëllova kur mora vesh se prej vitit 2014 ishin më shumë se 220 vullnetarë që kishin shërbyer në komunitete nëpër tërë Kosovën, duke sjellë energji dhe entuziazëm, kureshtje dhe njohuri – si dhe gatishmëri për të nxënë dhe për të mësuar. Kur bashkëshortja ime, Alisoni dhe unë udhëtojmë nëpër vend, gjithmonë përpiqemi të gjejmë kohë për t’i vizituar vullnetarët e për t’i falënderuar për përkushtimin e tyre, për të dëgjuar mendimin e tyre se si SHBA-ja mund të vazhdojë ta mbështesë Kosovën në shtegtimin e saj drejt paqes, drejtësisë dhe mbarësisë për të gjithë qytetarët”, u shpreh Ambasadori Amerikan Kosnett.

Më tej ai tha: “Vullnetarëve tanë të ri: Urime! Keni punuar me mund për t’u kualifikuar për program dhe tani ju përfaqësoni Amerikën. Drejtori i parë i Korpusit të Paqes, Sargent Shriver ka thënë: ‘Korpusi i Paqes është sinonim i gjithçkaje që besojmë dhe shpresojmë ta arrijmë në botë’. Colin Powell, i cili ishte gjeneral ushtrie dhe sekretar i shtetit, e përshkruajti rëndësinë e ‘fuqisë së butë’ si: ‘Jemi më të fuqishmit kur fytyra e Amerikës nuk është vetëm ushtari që bart armë, por edhe diplomati që negocion paqen, vullnetari i Korpusit të Paqes që sjell ujë të pijshëm në fshat apo punonjësi i ndihmave humanitare që zbret nga avioni i mallrave përderisa vërshimet përkeqësohen’”.

Prandaj, vijoi Ambasadori Kosnett, si diplomat i karrierës, si amerikan dhe si prind i Korpusit të Paqes, nga thellësia e zemrës e respektoj punën që vullnetarët e bëjnë për të përfaqësuar llojllojshmërinë, vlerat dhe traditat e Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

“Thashë ‘prind i Korpusit të Paqes’ sepse arsyeja tjetër pse Alisoni dhe unë ndjejmë këtë lidhje me Korpusin e Paqes është se biri ynë Aleksi ka shërbyer si vullnetar në Filipine, duke punuar në menaxhimin e burimeve bregdetare. 

E kam vizituar atje. Ishte njëmend vend pune i hatashëm. Ai zbatonte programe të reja, mësoi gjuhë të reja dhe zhvilloi shkathtësi të reja. Jetoi në një familje nikoqire të mrekullueshme e mikpritëse, si tuajat. Gjatë punës së tij në menaxhimin e burimeve bregdetare, ai jetoi në plazh, prandaj më vjen keq, vullnetarë, nuk kemi program për menaxhimin e burimeve bregdetare këtu në Kosovë. Nuk ka plazh këtu, por malet janë të bukura.

Biri ynë, si të gjithë vullnetarët, dha kontributin e tij për komunitetin nikoqir duke përfaqësuar njëkohësisht Amerikën. Por, ai ka përfituar edhe personalisht. U kthye në shtëpi i mbushur me ide dhe përvoja që e shtynë në karrierën e tij si planifikues i mjedisit. Aleksi ka mbajtur lidhjet me miqtë dhe kolegët nga Korpusi i Paqes, disa prej të cilëve tani i ka kolegë profesionalë”, tha Ambasadori Amerikan Kosnett.

Natyrisht, vijoi ai, jo të gjithë vullnetarët vazhdojnë punën e ngjashme që e kanë bërë në Korpusin e Paqes. “Por, besoj se përvoja juaj këtu do t’ju pasurojë pa marrë parasysh çfarë profesioni përzgjidhni. Prandaj, mos ngurroni t’i siguroni familjet në shtëpi që Korpusi i Paqes mund të jetë – ashtu siç thuhet ‘puna më e vështirë që do ta doni’, por mund t’ju çojë te ‘një punë tjetër të cilën do ta doni pothuajse aq shumë, por ku edhe merrni pagë’.

Edhe një herë, urime, ju faleminderit dhe keni respektin tim. Alisoni dhe unë ju dëshirojmë gjithë të mirat përderisa rehatoheni në pozitat e reja dhe shpresojmë t’ju shohim sërish së shpejti”, përfundoi Ambasadori Amerikan në Kosovë, Philip Kosnett.

Në betimin solemn të shërbimit për 38 vullnetarë të rinj të Shteteve të Bashkuara të Amerikës të Korpusit të Paqes në Kosovë mori pjesë  edhe ministri i Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë në Qeverinë e Kosovës, Shyqiri Bytyqi.

Ai me këtë rast theksoi se, miqësia e popullit të Kosovës për atë amerikan është e mbjellë në gjithçka që Amerika ka bërë për Kosovën.

“Programi juaj që po ofrohet në bazë vullnetare, me fokus ofrimin e ndihmës për shoqëritë e vendeve të ndryshme, duke ofruar informacion për kulturën dhe traditën amerikane dhe njëkohësisht njohjen dhe traditën e popujve nikoqirë, tashmë ka zënë vend edhe në Kosovë, për çka edhe u jemi mirënjohës”,  tha ministri Bytyqi.

Ai theksoi edhe ndihmën e madhe që kanë dhënë SHBA-të në procese të rëndësishme në arsim, si dhe në mbështetjen e mësimdhënësve përmes programit të Korpusit të Paqes.

Ceremonia ishte kurorëzim i punës dhe përkushtimit të 38 vullnetarëve, pas përfundimit të trajnimit të tyre prej dhjetë javësh për gjuhën, kulturën si dhe trajnime teknike.

Grupi i parë i Korpusit të Paqes të Edukimit në Gjuhen Angleze  prej  25 vullnetarësh kanë mbërritur nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës në Republikën e Kosovës në 8 qershor 2014, ndërsa betimin solemn e dhanë në 20 gusht. Batimin e dhanë pas trajnimit parapërgatitor në komunitetet kosovare, si edhe grupet e viteve tjera që pasuan.

Para se të shkonin në pikat e tyre të shërbimit në Kosovë, vullnetarët Korpusit Amerikan të Paqes u aftësuan për tre muaj në mënyrë gjithëpërfshirëse për aspektet ndërkulturore, gjuhësore dhe teknike.

Korpusi i Paqës filloi programin e tij të parë në Kosovë me ftesë të presidentes së atëherëshme Atifete Jahjaga, e cila në 9 shtator të vitit 2013 me ambasadoren në atë kohë të SHBA-së në Prishtinë, Tracey Ann Jacobson, nënshkruan marrëveshjen ndërshtetërore për hapjen e programit të Korpusit të Paqes në Kosovë.

“Me këtë marrëveshje, Kosova bëhet shteti i 140 nikoqir i Korpusit të Paqes, organizatë kjo e vullnetarëve Amerikanë e themeluar nga Presidenti Kenedi, që me dekada kanë ndërtuar ura të miqësisë mes popujve përreth botës”, theksoi presidentja kosovare në ceremoninë ku ishte edhe drejtoresha e atëherëshme e Korpusit Amerikan të Paqes, Helen Lowman.

Vullnetarët e Korpusit të Paqes janë të përkushtuar ndaj ndërtimit të kapaciteteve lokale dhe zhvillimit të qëndrueshëm  në nivelin bazë, për dallim nga financimi tradicional i zhvillimit.

Korpusi i Paqes nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës ka marrëdhënie të frytshme me popullin dhe Qeverinë e Kosovës.

Korpusi i Paqes ka rrënjët në vitin 1960 kur senatori i atëhershëm John F. Kennedy i sfidoi studentët e Universitetit të Michigan-it për t’i shërbyer shtetit të tyre në kauzën e paqes duke jetuar dhe punuar në shtetet në zhvillim. Nga ky frymëzim u ngrit një agjenci e qeverisë federale e përkushtuar ndaj paqes dhe miqësisë botërore. Tre qëllimet fillestare të Korpusit të Paqes mbeten të njëjta:  1. T’i ndihmojë popujve të shteteve që janë të interesuara për t’i plotësuar nevojat e tyre për persona të kualifikuar; 2. Të ndihmojë në promovimin e të kuptuarit më të mirë të amerikanëve nga ana e popujve që shërbehen; dhe 3. Të ndihmojë në promovimin e të kuptuarit më të mirë të popujve tjerë nga ana e amerikanëve. 

MALËSIA E MADHE PËLLËMBË E THESAR

by

Fisi Gojçaj në Michigan organizon bashkimin fisnor/

NGA GANI VILA/*

Të gjithë emigrantët shqiptarë ku jetojnë nëpër botë dhe veçanërisht në Amerikë, në forma e mënyra të ndryshme si individë dhe familje, apo me origjinë e lidhje nga fshatra, zona, lagje, qytete, rrethe apo bashkime në shoqata e shoqëri të ndryshme artistike e kulturore, anëtarësimi në institucionet fetare, etj., bëjnë që krahës integrimit në jetën progresive demokratike amerikane, falë kësaj demokracie dhe lirisë së garantuar, mundohen të ruajnë gjuhën shqipe, traditat dhe zakonet më të mira të kombit tonë shqiptar. Të larguarit nga vëndlindja edhe pse quhen të gjithë emigrantë, nuk e kanë të njëjtin fat. Në jetën e përditëshme ka ndryshime e përjetime të mëdha në hallet e përditëshme, por dhe në sukseset e tyre. Largimi ynë nga vëndlindja, nga toka mëmë është një veprim i dhimshëm për të gjithë ne të larguarit e që na bën borxhlinj ndaj kombit. Në këto rrethana gjithësecili do mundohet të kontribuojë me mënyrën e format e veta për të larë këtë “mëkat” ndaj vëndlindjes. Prindërit edhe pse e dinë dhe e mbajnë vetë përgjegjësinë e emigrimit, fëmijët e tyre ku më shumë e ku më pak e përjetojnë traumën e prindërve. Por fatmirësisht ky fenomen nuk i penalizon direkt brezat e rinj dhe veçanrisht ata që lindin këtu. Në përpëlitjen e kësaj trysnie e në përpjekjen për të mos u asimiluar, në përgjithësi të gjithë shqiptarët, nisur edhe nga instikti njerëzor që lind nga ndjenja kombëtare, kanë bërë dhe vazhdojnë të bëjnë në shekuj e deri më sot përpjekje të gjithanshme për ruajtjen e pastër të gjakut shqiptar, të gjuhës dhe zakoneve tona edhe në mërgim. Emigrantët që kanë ardhur në Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë disa veçori. Atyre që kanë ardhur nga trevat e Shqipërisë, Kosovës apo nga viset e Maqedonisë së Veriut, ju mungojnë në të shumtën e rasteve, familja, të afërmit, kushërinjte, shokët e fëmijërisë, të shkollës, të lagjes, të punës e të njohur të tjerë të jetës së tyre. Ky boshllëk fizik e shpirtëror nuk është pa pasoja, ai sjell ngarkesë psikologjike, dhimbje e shqetësime shpirtërore që të lënë në minorancë familjare e fisnore. Edhe pse me kalimin e viteve, këto fenomene mund të zbuten e të përmirësohen, mendoj se të emigruarit në këto kushte, dhimbja e mungesës ndaj të afërmëve të tyre do t i ndjekë e shoqërojë për gjithë jetën. Kategoria tjetër e emigrantëve të ardhur nga trevat e Malësisë së Madhe që jetojnë në Mal të Zi, të shpërngulur mbi shtatëdhjetë përqind e popullsisë si lagje, si fshat, krahinë apo fis, nuk e kanë dëmtuar shumë “bazën” e jetës familjare, miqësore e shoqërore. Ata janë më të kompletuar në këtë drejtim. Në jetën e përditëshme dhe në evenimente të rëndësishme familjare banorët e ardhur nga këto treva janë më shumë se çdo zonë tjetër shqiptare të bashkuar e të gjendur për njeri tjetrin. Krahas kujdesit që bëjnë në familje, ata gjejnë forma e mënyra të ndryshme për të ruajtur traditat shqiptare. Por në shpirt edhe kjo kategori emigrantësh ndjejnë mungesën dhe mallin për vëndlindjen. Çdo çast mendojnë dhe ndihmojë vazhdimisht bashkëvëndasit për nevojat e tyre. Kur dhimbja është e

përbashkët, me njerëz kalohet më lehte, por dhimbja është dhimbje. E kjo e emigrimit për malësorët ka ndodhur rreth viteve 1968 e në vazhdim. Mbi 70% e banorëve të zonave të Kojës, Trieshit, Grudës, Hotit, Ulqinit, Pllavë, Guci, Tivar, etj., janë larguar nga vëndlindja e kryesisht kanë ardhur në Shtetet e Bashkuara të Amerikës ku me shumicë banojnë në Michigan dhe në New York. Edhe pse nuk ka një statistikë të saktë ose të përafërt se sa mijë malësorë kanë ardhur në Amerikë nga Koja,Trieshi,Gruda dhe gjysma e Hotit, në përgjithësi mendohet se popullsia e emigracionit të këtyre trevave të jetë më e madhja se kudo tjetër në Michigan. Nëse dëshiron të mësosh të kaluarën e malësorëve për jetën, për zakonet e traditat e tyre, mos humb kohë në Malësi të Shqipërisë ose të malësorëve nën Malit të Zi. Vizitoni si mysafirë një shtëpi malësori cilëndo që ju do dëshironi këtu në Michigan dhe aty do të gjeni bio traditat e vjetra të malësorit. Bujaria e tyre edhe pse tash jeton me kamjen, mikpritja mbretëron dhe lulëzon si dikur motit në Malësi. Malësorët këtu në Michigan pasurinë e kanë shkrirë me bujarinë. Modernen e kanë pranuar pa cënuar traditat e tyre që kishin në vëndlindje. Gjuhën shqipe e kanë të parën që belbezon në buzët e fëmijëve e që tingëllon hijshëm në shtëpitë e tyre, në kishë dhe kudo në ambiente shqiptare. Në se është fatkeqësi që janë larguar masivisht nga Malësia, është fat dhe mbarësi që jetojnë së bashku në emigracion dhe gjithmonë mbajnë lidhje të forta me vëndlindjen. Bërthamën e të gjitha traditave tona kombëtare, malësorët ndër të tjera i ruajnë dhe i trashëgojnë në breza së pari në shtëpinë e tyre, në Kishën e Shën Palit dhe në organizimet e ndryshme në shoqata kulturore-artistike, politike, etj. Malësorët në Amerikë pavarësisht se në çfarë shteti jetojnë janë shumë aktiv në komunitet,veçanërisht për çështjen shqiptare. Ata shquhen për patriotizëm dhe besim tek Zoti. Në këtë shkrim edhe pse i referohem fisit Gojçaj, do të sjell informacione se si malësorët në përgjithësi janë shëmbuj idesh e suksesesh, për vete dhe pse jo një mësim për gjithë diasporën shqiptare ku jeton nëpër botë. Ka shumë vite që fise të ndryshme të malësorëve të këtyre zonave, ku mund të përmëndim fiset Gjokaj dhe Palushaj të Trieshit, Lulgjuraj të Grudës, Junçajt me Çunmulajt dhe degët e tjera të këtij fisi të Hotit, Camajt edhe Gojçajt e Hotit të cilët çdo vit në ditë të caktuara gjatë kohës së verës organizojnë bashkime vëllazërore në parqe të mbrekullueshme të Michiganit. Të gjitha fiset po thuajse kanë të njëjtat tradita në bashkimin e tyre. Një prej rregullave që zbatohet me mirëkuptim të plotë është se në këtë organizim janë të ftuara të marrin pjesë edhe bijat e fisit të martuara së bashku me fëmijet tyre. Sipas opinioneve të ndryshme, disa nga fiset e mëdha të malësorëve të ardhur nga Hoti, Gruda, Trieshi dhe Koja që jetojnë në Michigan janë fiset Camaj, Gojçaj, Gjokaj, Ivezaj, Junçaj, Lulgjuraj, Palushaj, etj. Në takimet e organizimeve fisnore nga arkiva albtvusa vërtetohet se pjesmarrja në atë ditë bashkimi shkon nga dyqint deri në pesëqind pjesëmarrës të një fisi e më shumë. Në këto organizime ajo që do të veçoja është se numuri i madh i pjesmarrësve në bashkimin fisnor nuk e vështirëson shërbimin dhe punën e grupit

organizator, pasi aty zbatohen një qind për qind rregullat e familjes. Më 27 Maj 2019, Televizioni i Shqiptarëve të Amerikës ishte i pranishëm në një organizimin që bëri fisi i Gojçajve të Hotit në Parkun Austriak në 26 mile në Hays Makomb TWP Miçhigan. Është shumë e vështirë që për pak kohë të sjellësh para lexuesve dhe vetë fisit Gojçaj informacione me interes statistikor dhe vlerash pa patur ndonjë mangësi. Rrënjët e fisit Gojçaj të Hotit janë në fshatrat Traboini i Moçëm, në Nabom, në Helmicë, Bardhaj dhe në Skorraq. Por shumë familje të këtij fisi janë shpërngulur e jetojnë prej shumë vitesh në Rranxë Qafet, në Sukruq në qytetin e Tuzit e të tjera vise të Malësisë. Fisi Gojçaj është një nga fiset me popullsi më të madhe në Hot. I pari i tyre është Pjetër Gega që fillimisht u vendosën në Traboinin të Hotit. Në shekuj si gjithë fiset e tjera edhe fisi i Gojçajve është shquar për mikpritje, besë, bujari, për trimëri, pushkë e penë, besimtarë tek Zoti e patriotë të përkushtuar. Emrat e spikatur të familjeve Gojçaj, bijëve të Hotit legjendar janë të shumtë, duke filluar nga luftëtarët e parë në mbrojtje të Atdheut nga okupatorët Turq dhe evazionet sllave ndaj trevave shqiptare, Micul Prençeta i pari i fisit Gojçaj, Mali i Marçunit, Zef Kolë Preçi, Gjon Ujkë Miculi Gojçaj, Dokë Pretashi, Kolë Marash Vata Gojçaj, Pjetër Zef Smajili, strategu dhe dora e djathtë e Dedë Gjon Lulit, së bashku me Nikë Gjelosh Lulin të cilët në datën 6 Prill 1911, kanë ngritur flamurin dy krenar të Gjergj Kastriotit Skënderbeut në Bratilë. Pak Smaili Gojçaj, Nikollë Preçi Gojçaj, Palokë Traboini Gojçaj, Kolë Dokë Pretashi rënë dëshmor me 1911, në moshën 18 vjeçare, Zef Tomë Luli, Gjon Ujkë Miculi Gojçaj, Gjon Mirash Deda Gojçaj Kryetari i Hotit, Mark Ujkë Vuka Kryetar i Hotit,Tomë Nika i Hotit, Lekë Shabi Gojçaj,Vatë Gjon Vata, Mark Gjelosh me vëllezër, Gjon Vatë Maçi, Marash Dokë Pretashi, Zef Kol Martini Gojçaj,vëllezërit Pjetër dhe Nikë Gilë Miculi, Mark Bac Selmani Gojçaj, Gjokë Pjetër Pretashi, dëshmori Lucë Gjon Ujka, deputeti Rrok Pjetri Gojçaj, mësuesi dhe gazetari Mirash Luca Gojçaj, Dedë Pjetri Gojçaj, Mark Lushi Gojçaj, Lukë Dedë Lulashi Gojçaj,vëllezërit Lekë dhe Pashko Gjeto Gojçaj, Gjokë Pali Gojçaj, Nue dhe Nikë Luca mësues, Dedë Pjetër Gila, Kolë Mali Gojçaj, Gjon Vatë Maçi, Pjetër Gjekë Vata si dhe vëllai i tij që ka qenë ushtar i Barjam Curit dhe ka rënë dëshmor dhe vëllai tjetër Gjeloshi që ka qenë futbollist me ekipin e Vllaznisë së Shkodrës; Lucë Gjon Nika, Palokë Keri Gojçaj, Fran Zef Cubi bajraktar i fisit, mjeshtri i fyellit, Zef Paloka Gojçaj, Gjon Luca Gojçaj, Prekë Gjon Nikë Marku, i burgosur politik në Jugosllavi së bashku me djemtë e tij Kolën, Dedën, Dodën dhe Lucën. Pjetër Gjergji Gojçaj i burgosur në Goli Otok i dënuar politik, profesor i gjeografisë Gjergj Deda Gojçaj, bashkëshortët mësues Mark Toma Gojçaj dhe Tereza Gojçaj e lindur në Vulaj, Fran Vaseli Gojçaj mësues dijetar, Kolec Traboini shkrimtar, Fran Paku Gojçaj, Marash Kola Gojçaj mësues, Engjëll Llesh Gojçaj avokat, Anton Gojçaj shkrimtar, Shtjefën Palokë Gojçaj, Gjergj Luca Gojçaj ish kampion boksi në Shqipëri, Patër Pashko Gojçaj famullitar i Tuzit dhe i Kojës si dhe vikari gjeneral i Argjipeshkëvisë së Tivarit, Dedë Marku Gojçaj( Raku ), Kolë Noshi Gojçaj drejtor banke në Prishtinë, Nua Rrok Doka Gojçaj, sekretar i shkollës së Hotit,

Gjon Pretashi dhe Marash Kola mësues, Gjokë Nikolla Gojçaj agronom, Gjon Lucë Nika Gojçaj ish kryetar i këshillit të Kishës së Shën Palit, Mark Gjergj Luku Goçaj kryetar i këshillit të Kishës së Shën Palit, avokati Pjetër Marku Gojçaj, Anton Dedë Gojçaj aktor (ka lojtur rolin e Gjergj Kastriotit Skënderbeut) etj., përsonalitete të fisit Gojçaj. Një sukses të veçantë kanë arritur edhe gjeneratat e reja të këtij fisi. Pothuajse të gjithë fëmijët e tyre vazhdojnë shkollën, kryejnë universitet,vazhdojnë mastër dhe doktoratë në fusha të ndryshme, në Malësi dhe këtu në Amerikë.

Në bashkimin fisnor familjet e para filluan të vinin qysh nga ora 10 e mëngjesit. Dalë ngadalë deri në orën 2:00 mbas mesdite parku u mbush plot e përplot nga vllazëria Gojçaj, ku në këtë kohë u krye edhe ceremonia e çeljes të këtij takimi vëllazëror. Mirëseardhjen të pranishmëve ua bëri kryetari i grupit organizator z.Toni Gojçaj, aktivist në komunitet dhe agjent i pasurive te patundshme, ku ndër të tjera tha: “Në emrin tim dhe të grupit organizator vlerësoj rëndësinë e këtij bashkimi të madh të familjes tonë të madhe Gojçaj. Falenderoj dhe vlerësoj inisiatorët dhe grupin organizator për punën dhe kontributin pothuajse njëvjeçar, që bëri të mundur bashkimin tonë sot. Po një falenderim të veçantë dhe vëllazëror e kam edhe për ju që keni besuar tek grupi organizator dhe keni ardhur me familjet tuaja ne takimin fisnor. Ju ftoj të jeni të gjithë aktiv brenda familjes tonë Gojçaj.Të bashkuar do ta rrisin në një nivel më të lartë organizimin e drejtimin dhe veçanërisht pjesëmarrjen për vitin që vjen”.

Në vazhdim, fjalën e rastit ia dha Patër Pashko Gojçajt, të cilin e kishin ftuar posaçërisht nga Malësia, për të marrë pjesë dhe bekuar këtë bashkim fisnor.
Fjalët e para të Patër Pashko Gojçajt ishin : “Vllazën e motra kjoftë lëvdue Jezu Krishti! Kam kënaqësi, por edhe emocione që gjindem në mesin tuej. Mos ma rritni nderën që kam ardhë, unë duhet tj̀u falenderoj për ftesën që ma keni bâ. Isha i gatshëm, i nderuem dhe i priviligjuem të jem mes jush sepse qysh prej ditës së parë që kam fillue për meshtar më kini përkrahë dhe ndihmue vazhdimisht. Ardhja në familjen time ishte detyrim. Edhe unë e kam provua emigracionin tue u largue nga vendlindja, në vjetin 1969, dhe u ktheva përsëri mbas 12 vjetësh, në vjetin 1981. Qysh prej asaj dite dhe deri me sot jetoj në vazhdimësi në Malësi dhe kurrë në jetën time meshtarake nuk jam pendue që shërbej në popullin tim. Jo vetëm unë, por edhe Patër Frani dhe fretnit e tjerë që kanë kenë para nesh, jemi mundue të japim kontributin tonë. Ndoshta âsht dashtë të punojmë mâ shum, por ju siguroj se qëllimi gjithmonë ka kenë i mirë. Vlerësoj shum, jo vetëm juve por gjithë malësorët mërgimtarë që jetojnë nëpër botë për marrdhânjet dhe ndihmesën që keni dhânë për Malësinë. Prandaj ju lutem mos i ndërprisni marrëdhânjet me vëndlindjen, veçanërisht kujdes të bâhet me brezat e rij. Qëndroni besnikë kombit, mos harroni se gjithmonë duhet të jeni shqiptarë të vërtetë. Mos nguroni dhe jepni kudo dhe kurdoherë kontributin tuej vetem për mirë e kurrë për të keq. Organizimi i takimit fisnor Gojçaj âsht i suksesshëm. Prania e juej e madhe këtu, e verteton mâ së miri këtë. Prandej ju falenderoj të gjithve që e keni përkrahë këtë

inisiativë. Po ashtu falenderoj edhe grupin organizator për kohën dhe angazhimin e suksesshëm dhe profesional në realizimin e këtij takimi. Jam i bindun se vjetin që vjen do të jemi mâ shum”.
Sikurse z. Anton Gojçaj edhe Patër Pashku falenderuen albtvusa për praninë në këtë aktivitet dhe pasqyrimin e ngjarjeve në vendlindje dhe në komunitet. Pastaj, Frati e bekoi takimin fisnor, të pranishmit dhe këtë aktivitet të cilin e mbylli fjalimin me fjalët: “Zoti ju bekoftë ju e familjet tueja, Zoti i bekoftë shqiptarët kudo që janë, Zoti e bekoftë Amerikën”.

Stafi i Televizionit të Shqiptarëve të Amerikës gjatë filmimit të aktivitetit mori nga të pranishmit shumë intervista, me fëmijë, të rinj, të moshuar, intelektualë, biznesmenë, pensionistë, e shumë njerëz të thjeshtë të cilët edhe pse sollën eksperienca të ndryshme gjatë bisedës të gjithë falenderonin inisiatorët dhe organizatorët e këtij bashkimi fisnor. Nga të dhënat e grupit organizator dhe nga filmimet tona rezulton se në këtë eveniment kanë marrë pjesë mbi 120 familje Gojçaj që së bashku me pjestarët e familjes së tyre u bënë mbi 500 pjesëmarrës. Në këtë bashkim vëllazëror të bënte përshtypje pjesëmarrja e shumë gjeneratave, të cilat unë do t’i ndaja në tre kategori. ​Së pari ​gjenerata që është lindur dhe rritur në Malësi. ​Së dyti ​gjenerata që është lindur në Malësi, por që kanë ardhur këtu fëmijë ose në rininë e tyre dhe ​së treti​ gjenerata që ka lindur e po rritet këtu në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Kjo është edhe një nga vlerat më të rëndësishme të këtij aktiviteti që forcon shpresën se jëtëgjatësia e fisit Gojçaj edhe pse në mërgim do të jetojë sa vetë jeta. Në këtë bashkim, ku atmosfera ishte tërësisht familjare, kishin ardhur shumë familje edhe nga New Yorku, Kalifornia, etj. Aty shikoje pjesëmarrjen e tërë shtresave të saj, të moshuar, të sëmurë në karrocë, të rinj e të reja që këndojnë e vallëzojnë pa pushim, prindërit që bisedonin me njëri- tjetrin, deri tek fëmijët e porsalindur që i jepnin bukurinë dhe kënaqësinë kësaj familje të madhe Gojçaj. Aty do të shikoje dashuri vëllazërore, rrokje duarsh, përqafime, të qeshura e të qara nga malli. Aty këndonin së bashku, fotografohen së bashku, përjetime të cilat është vështitrë t’i harrosh. Organizatorët kishin siguruar lodra të ndryshme për fëmijët, të cilët u kënaqën duke luajtur gjithe ditën. Nga të rinjtë u zhvilluan lojëra të ndryshme si futboll, volejboll, etj. Çdo pjesmarrësi organizatorët i dhuruan nga një bluzë me shqiponjën tonë dykrenare ku shkruhej Gojçaj. Të gjithë të pranishmit gjatë gjithë kohës u argëtuan, vallëzuan e kënduan nën melodinë e mjeshtërit të talentuar të muzikës në DJ, Elvis Tërshana.

Grupi organizator i kryesuar nga agjenti i pasurive te patundshme, z, Toni Gojçaj, kishte marrë masa të shkëlqyera organizative. Ushqimet e traditës shqiptare, të freskëta si dhe pijet alkoolike e freskuese ishin falas dhe pa limit nga fillimi i aktivitetit deri në orën 19.00, kur u mbyll ky eveniment.

Bashkimin vëllazëror të fisit Gojçaj atë ditë edhe Zoti e ndihmoi ku i solli një natyrë të buzëqeshur, me plot diell, që me freskinë e pishave të larta të këtij parku dhe me

gjelbërimin stinor që mbizotëronte ju krijoi të pranishëmëve një kënaqësi të pa harruar. Të gjithë kur u ndanë në fjalën e fundit përshëndetëse thoshin: Mirë u pafshim vitin që vjen!

Në emër të Televizionit të Shqiptarëve të Amerikës falenderoj fisin Gojçaj që na dha mundësinë dhe priviligjin që në kuadër të emisionit “Malësia Pëllëmb e Thesar ” të memorizojë në fokusin e tij këtë aktivitet me shumë vlera të gjithanshme.

Gani Vila, Drejtor i Televizionit të Shqiptarëve të Amerikës Michigan, 29.07. 2019.

KUR AMBASADORI SHQIPTATAR KONICA PËRCILLTE AMBASADORIN AMERIKAN BERNSTEIN NGA NJU JORKU DREJT TIRANËS

by

*Ambasadori amerikan Herman Bernstein e kishte marrë emrimin si Ministër i Shteteve të Bashkuara pranë Oborrit Mbretëror të Shqipërisë, që me 17 Shkurt 1930. Ai u nis nga Amerika drejt Shqipërisë të mërkurën e 2 prillit 1930 me avulloren”President Roosevelt”. 

* Shkëlqimi i Ambasadori të Shqipërisë në Washington, z. Faik Konica, në darkën përcjellëse, ku bëri rolin e avokatit për Mbretin Zog, përballë gazetarëve, që sajonin lajme të rreme për Shqipërinë dhe Mbretin.

*Është intersant të shënohet fakti se ceremoninë e dasmës së vajzës së Bernstein, Dorthy-t, e drejtoi kryetari i Bashkisë së Tiranës Rexhep Jella. Në të morën pjesë të gjithë anëtarët e kabinetit qeverisës. Dasma u bë të dielën e 19 tetorit 1930 në Legatën amerikane.

Nga Dalip Greca

Në gazetën DIELLI, më e vjetra gazetë e shqiptarëve në botim, e cila me 15 shkurt 2019, mbush 110 vite nga dita e parë e botimit, gjenden kronika dhe shkrime të gjinive të ndryshme, që sjellin informacione të shumta, që nga dita e nisjes të ambasadorit amerikan drejt Tiranës e deri në ditëkthimin e tij.


Marrdhëniet e Konicës dhe Vatrës me Herman Bernstein, kanë qenë të shkëlqyera. Vatra e priti me gëzim emrimin e z. Bernstein ambasador në Shqipëri. Popullariteti që ai gëzonte jo vetëm tek hebrejtë, por edhe tek i gjithë opinioni amerikan,falë penës së tij dhe kurajos qytetare, mbështetja që gëzonte nga presidenti amerikan, u jepte shpresë vatranëve se Shqipëria do të fitonte shumë nga ambasadori hebre. Dhe nuk u zhgënjyen.

***

Në Gazetën”Dielli” të 21 Marsit 1930, faqa e parë i kushtohej pikërisht ”Ekselencës së Tij, zotit Herman Bernstein, Ministër i Shteteve të Bashkuara pranë Oborrit Mbretëror të Shqipërisë.” Ka vetëm një titull faqja e parë e Diellit të atij numri dhe pesë fotografi, të zotit Herman Bernstein, zonjës Bernstein dhe fëmijëve të tyre, Miss Dorothy, Mr. David dhe Miss Violet Bernstein.�Ndërsa në faqen e dytë të gazetës, në vend të editorialit botohej shënimi”Ministri i ri i Amerikës”.�Në momentin që janë publikuar fotografitë e familjes Bernstein në faqen e parë të Diellit dhe shënimi editorial në faqen e dytë, z. Bernstein, ende nuk ishte nisë për në Tiranë, por po gatitej për nisje. Në fakt ai e kishte marrë emrimin që me 17 Shkurt 1930 dhe u nis nga Amerika të mërkurën e 2 prillit 1930 me avulloren”President Roosevelt”.�Ministri shqiptar në Washington, Faik Konitza shkoi ta përcillte në avullore ditën e nisjes , duke dhuruar tri buqeta me trandafila për të shoqen e ministrit dhe dy të bijat.

KUSH ISHTE HERMAN BENRSTEIN

Kush ishte Herman Bernstein deri në momentin e nisjes për në Tiranë? Herman Berstein ishte shkrimtar, gazetar dhe diplomat. Kishte lindur në Neustand-Scherwindt të Rusisë me 21 shtator 1876. Ishte i biri i David Bernstein, tregtar dhe njeri i ditur i hebraishtes.Hirsch Bernstein, ungji i tij, ishte themeluesi i gazetës së parë Hebraisht në Shtetet e Bashkuara që më 1870.
Herman Bernstein emigroi në SHBA më 1893, ku mësimet e nisura në Rusi i përfundoi në Amerikë. Ishte i prirur pas shkrimeve dhe gazetarisë. Që më 1900 ishte bashkëpunëtor i rregullt i gazetës”The New York Evening Post” dhe i të përkohshmeve”Nation”, “Ainslee’s Magazine” dhe “Independent”.
Gazeta famoze The New York Times e dërgoi z. Bernstein si korrespondent të saj në Evropë gajtë viteve 1908, 1909 dhe 1911.
Gazeta Dielli tek do t’ua prezantonte lexuesve të vet aktivitetin gazetaresk të z. Bernstein për këto vite shkruante:”Në kohën e udhëtimeve në Evropë, z. Bernstein pati intervista me disa nga njerëzit më të shquar të Evropës si: Witte-n, Metchenikoff-in, Bergson, Bodi-n, Bernard Show-n, Tolstoi-n dhe mblodhi subjektet për librin e tij”Me mësonjësit e mendjes”, që e botoi më 1912.(Dielli 21 Mars 1930)
Kur u kthye në SHBA, Bernstein themeloi më 1914 gazetën “The Day”, e përditshme në gjuhën Hebraishte. Ishte editori i saj deri më 1916. Ai po ashtu ishte botues dhe Krye-Editor i gazetës “The American Hebrew” nga vitet 1915-1919.
Gjurmë ka lënë pena e tij në fushën e gazetarisë së kohës në vitet 1917, ku u dërgua në Rusi prej gazetës”The New York Herald”, ai përshkroi revolucionin dhe përmbysjen absolute të Carëve dhe dhe qeverimin e Sovjetëve.
Ai mbahet si një ndër gazetarët më të rëndësishëm gjatë kohës së luftës së Parë Botërore. Bernstein kreu një studim në ato vite për vendndodhjet e popullit izraelit në shtetet ku bëhej lufta.
Penës së Bernstein i dedikohet korrespeondenca e bujshme mbi bisedën mes Carit dhe Kaiseri-t në kohën e luftës Ruso-Japoneze, ku ai nxori në dritën e diellit bisedat e fshehta që preknin interesat anglo-amerikane.
Herald-i i Nju Jorkut e dërgoi Bernstein në Japoni, Siberi, e Çekosllovaki më 1918, ndërsa më 1919 ai ishet korrespondent special në Konferencën e Paqes në Paris.
Më 1920-21 gazeta”The New York American” i kërkoi Bernstein-t që të përshkruante shtetet e reja të Evropës, që u krijuan pas Traktatit të Versajës. Për çdo vit ai ndërmerrte udhëtime me qëllime gazetarie dhe letrare në Evropë.
Karriera e Bernstein në Evropë ishte e pasur. Ai ishte edhe Editor i gazetës”The Jewish Tribune” nga vitet 1923 deri në 1928.
Herman Berstein ka lënë pas edhe vepra letrare, si vëllimi me poezi “Fluturimi i kohës”-1899; një vëllim me përralla”Në portën e Izraelit” 1902, ka shkruar librin”Herbert Hoover, Njeriu që solli Amerikën përpara Botës”-1928 etj. Një trashëgimi të psur ka lënë Bernstein në fushën e përkthimeve nga rusishtja. Ai përktheu drama dhe përralla nga Tolstoi, Maksim Gorkit, Leonid Andreiv e të tjerë.
Z. Herman Bernstein ishte martuar me 1 Janar 1902 me zonjushën Sophie Friedman dhe kishin katër fëmijë Hilda e martuar me z. Murray Giltin, Dorothy( e cila e bëri dasmën në Tiranë) Violet dhe djali David Bernstein.
Është intersant të shënohet fakti se ceremoninë e dasmës së vajzës së Bernstein e drejtoi kryetari i Bashkisë së Tiranës Rexhep Jella dhe në të morën pjesë të gjithë anëtarët e kabinetit qeverisës. Dasma u bë të dielën e 19 tetorit 1930 në Legatën amerikane. Dorthi u martua me zotin Actius Nash, në atë kohë student i mjeksisë në një universitet francez.

DARKA MADHËSHTORE NË HOTELIN “ASTOR” NË NEW YORK, I FTUAR NDERI FAIK KONICA
�Para nisjes së Ministrit Amerikan, miqtë e tij dhe lobi hebre, shtruan të Hënën e 31 Marsit 1930, një darkë përcjellje në Hotelin”Astor” në New York. Lajmin e nisjes së Konicës për në New York gazeta Dielli e dha në numrin e 25 Marsit, në faqen e parë. 
Në darkë morën pjesë më shumë se 200 të ftuar, mes të cilëve shquheshin diplomatë, kongresistë, juristë, shkrimtarë, artistë, financierë të shquar, gazetarë etj. Në këtë mjedis i ftuar nderi ishte Ministri i Mbretërisë Shqiptare në Washington z. Faik Konitza. 
Në numrin e 4 prillit, Dielli përshkruante me shkëlqim darkën, ku merrnin pjesë personalitete më të njohura të kohës.
Gjykatësi Otto A. Rosalsky, që Dielli e përshkruan si dollibashin e darkës, mbajti një fjalim të bukur rreth jetës dhe veprave të Herman Bernstein. Më pas ai ia ka dhënë fjalën milionierit filantropist Nathan Straus, i cili edhe pse i kishte kaluar të 80 vjetët, qëndroi deri në fund dhe foli për Bernstein, si një personalitet i kohës. Fjala më e zgjedhur u vlerësua ajo e zotit James W. Gerard, ish ambasadori i Amerikës në Berlin, si dhe fjala e z. Robert Underwood Johnson, ish ambasador i Amerikës në Romë. Që të dy thurën fjalë të hijshme, tepër lëvdonjëse për kombin shqiptar, dhe që të dy shfaqën mërzinë që nuk patën mudnësi ta vizitonin Atdhenë e Skënderbeut, Shqiperine. Shumë u duartrokit edhe fjala e Dr. Samuel Schulman, i cili e lëvdoi shumë Shqipërinë, dhe përmendi hebraisht fjalën e një profeti, kuptimi i së cilës ishte se një djalë izraelit nga populli do të dilte para mbretërve: kjo fjalë i shkonte pikë për pikë shkuarjes së Bernstein, që do ta priste Mbreti Zog. Në kronikën e fjalimeve të asaj nate plot shkëlqim, shënohet edhe fjala e Dr. Macfarland, përfaqësonjësi i Këshillit Federal të Kishave të Krishtit në Amerikë, i cili shtroi nevojën vëllazërimit të popujve. 
Vëmendjen e audiencës e ka tërheqë fjalimi që mbajti zonja Rebekah Kohut, kryetare e Kongresit të Përbotshëm të Grave Izraelite, e cila përmendi veprën e një spanjolli të Shekullit XVI, i cili kishte përshkruar me admirim figurën e heroit të Kombit Shqiptar Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Pikërisht aty e ksihte marrë ngacmimin Longfellow, për të shkruar poemën e vet, që i jep lavdi heroit shqiptar.
Zonja Rebekah nuk harroi të përmend edhe takimin që kishte pasë në Vienë me motrat e Mbretit Zog I.
Atë natë u fol vetëm për Shqipërinë dhe Bernstein.

SHKËLQIMI I FAIK KONICËS NË DARKËN PËRCJELLSE

Fjalimin e Faik Konicës, gazeta Dielli, që për atë kohë kishte editor Refat XH. Gurrazezi, e përshkruan me supershkëlqim, duke e paralajmëruar në faqen e parë:”Zoti Faik Konica jep një fjalë të pritur mirë…. Përgënjeshtron propogandat e padrejta kundër Mbretit tonë…. Lëvdon Trimërinë, Zotësinë, Zemërbardhësinë e Mbretit….Të gjithë të ftuarit ngrihen në këmbë dhe pinë Shëndetin e Madhështisë së Tij…”
Ministri i Shqipërisë e kishte marrë fjalën pas orës 12 të natës. Ishte i parafundit në radhë, para ministrit amerikan Bernstein.
Në fjalën e tij z. Konitza e komplimetoi Ministrin Amerikan, z. Bernstein, si një njeri që bashkon në personin e tij dy gjëra, që rrallë janë të bashkuara-Ëndrrën dhe Veprimin: Zoti Bernstein, tha ai, është ”both a man of letters and a man of action, both a dreamer and a fighter”.�Konica shtoi se z. Bernstein pati fatin e çuditshëm të njihet dhe të fjaloset me figura historike si Papa Benedikti i XV dhe Presidenti Wilson, me shkrimtarë si Tolstoi dhe Bernard Shaw, me shkencëtarë si Mecnikof-i dhe Einstein-i, me artistë si August Rodin-i etj. I patrembur dhe i palodhur, si korrespondent lufte dhe kryengritjesh është futur në sheshet më të rrezikshme. Vetëm një popull kishte mbetur gjer tani i panjohur për zotin Bernstein-populli shqiptar dhe këtë popull do ta vizitojë për së afërmi si i Dërguari i Shteteve të Bashkuara të Amerikës.� Konica e shfrytëzoi mjeshtërisht fjalimin, për të vrarë me një gurë dy zogj; përgënjështrimin e shkrimeve të gazetarëve trillues, për të hedhur dritë mbi shpifjet kundër Shqipërisë dhe Mbretit, dhe së dyti për t’i bërë apel Ministrit amerikan para miqëve të tij dhe para gazetarëve, që ta shihte Shqipërinë me sytë dhe zemrën e tij, jo me të thënat e gazetave.
Faiku tha:- Një gjë që z. Bernstein ka për ta vënë re menjëherë është ndryshimi i madh në mes Shqipërisë siç është, dhe Shqipërisë siç e kanë përshkruar gazetarët.
Konica, shtoi se njeriu, mund t’i ndajë gazetarët në dy soje; gazetarët-historianë, që vazhdojnë me kujdes e me ndërgjegje historinë e sotme siç po bëhet në sytë tanë; dhe gazetarët poetë, të cilët nxjerrin lajme jo nga burime të jashtme, por vetëm nga fantazia e tyre. Gjer më sot më të shumtët gazetarë të huaj që janë marrë me Shqipërinë, janë të sojit të dytë, tha Faiku.
Kryediplomati shqiptar, Konica, e bëri për vete auditorin, kur filloi të tregojë shembuj konkretë. Salla shpërtheu në të qeshura e habi, kur ai tregoi: “Afro këtu e katër vjet më parë, qindra gazeta në Amerikë botuan lajmin se kish dalë në Shqipëri një vullkan dhe një liqen i Ri me ujë të nxehtë që valonte:- shumë qytete dhe fshatra u prishën….Ministri shqiptar në Washington nisi të marrë telegrame ngushëllimesh nga gjithë anët e Amerikës. Madje dhe vizita zyrtare u bënë në ambasadë. Pasi u kabllua në Tiranë, u mësua se gjithçka nuk ishte e vërtetë, lajmi ishte i çpikur nga rrënja në majë.”
Pastaj Konica kishte shtuar me ironi: Ndoshta gazetari- poet që çpiku këtë lajm kish parë çiliminj të lozin afër një pellgu me ujë duke djegur kashtë…Të qeshura…!
Pasi dha edhe disa shembuj të tjerë, Konica komentoi se: “Sot, gazetarët kanë hequr dorë nga vullkanet dhe liqenet me ujë të përvëluar, mania e tyre është të çpikin lajme mbi Mbretin e Shqiptarëve dhe Shqipërinë. Mbretin, herë e përshkruajnë si njeri të shkurtër e të trashë, të veshur pa shije, herë si njeri pa mëshirë, herë si njeri të trembur që ruhet tepër, e të tjera marrzira. Fakti është, tha Konica, se Mbreti Zog është një i ri 35 vjeçar, i qytetruar, i hollë, i veshur me shije dhe pa shkëlqim, jo vetëm më i dukshëm, por dhe më i zoti i të gjithë Mbretërve që rrojnë sot. Që të kuptojë njeriu zotësinë krijonjëse të tij duhet të ketë njohur Shqipërinë si ish para se ta merrte ai fuqinë, dhe si është sot. Vlera e një njeriu, veçan e një njeriu të kësaj shkalle, nuk matet me fantazi, por me studimin e kthjellët dhe të duruar të fakteve.”
Pas fjalës së Konicës drejtuesi i darkës kërkoi të ngriheshin në këmbë dhe të pinin shëndetin e Mbretit të Shqiptarëve.
Banketi përfundoi me dhurimin e një busti mermeri të z. Bernstein, vepër e skulptorit të njohur të kohës, Moses Dykaar, dhuratë e miqëve.� Ky banket madhështor u mbyll në orën 1 të mëngjesit të 1 prillit 1930. Shumë gazetarë i shtërnguan dorën Faik Konicës për informacionin e hollsishëm që dha për Shqipërinë dhe Mbretin Zog….�  
BERNSTEIN DREJT SHQIPËRISË

… Gazeta “Dielli”e 21 Marsit e përcaktonte kështu personalitetin e ministrit Amerikan Bernstein: “Shkrimtar i zoti, njeri me karakter, dhe me kurajë, z. Bernstein është një nga personalitetet më të forta të Amerikës. Është ay që e shtërngoi Henry Ford-in të heqë dorë nga lufta fanatike që industrialisti i madh kish vazhduar disa vjet me radhë kundër izraelitëve. Sot, z. Ford është një nga miqtë e çquar të z. Bernstein, i cili ka një shumicë miqësh këtu dhe veçan, gëzon miqësinë dhe besimin e Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës.�Në komentin e tij, Dielli shënonte se z. Bernstein shkonte si përfaqësonjës diplomatik në një vend që ka vuajtur qindra vjet dhe vazhdon së vojturi nga grackat dhe çpifjet e popujve të tjerë.�Dielli shfaqte bindjen se z. Bernstein do ta përkrahte popullin shqiptar dhe se shpejt ai do të shfaqte simpatinë për shqiptarët, me gjithë mungesat e mëdha.� Po ashtu Dielli shfaqte bindjen se”S’kemi asnjë dyshim se Shqipëria, e cila kurdoherë ka nderuar karakteret e forta dhe mendjet e holla, do ta bëjë z. Bernstein të ndjejë se është mes miqsh dhe si në shtëpinë e tij.”�  
Pasi prezantonte familjen e Ministrit Amerikan, artikulli mbyllej me urimin:”Vatra dhe Dielli, i urojnë udhë të mbarë!”

Presidenti Wilson -Një fanar për lutjet e shqiptarëve

by

Nga Jahja LLUKA/

 U mbushën 100 vite nga Konfereca e Paqes në Paris, kohë nëpër të cilat populli ynë nën zingjirët e fatit të hidhur po rrezikohej nga dëshirat gllabëruese të fqinjëve sllav. Ishte Presidenti i 28-të, i SHBA-ve, Woodrow Wilson (28.12.1856-03.02.1924), i cili në historinë shqiptare njihet si personalitet kyç në ruajtjen e kombit tonë, nga dëshirat e errëta për zhbërjen tonë nga trualli i Ballkanit. Por zor të shkëputen rranjët tona. Edhe pse misioni akademik dhe ushtarak sllav vazhdoi me terror dhe dhunë ndaj nesh deri me 1999, ishte dëshira hyjnore e një populli për liri ajo që triumfoi, duke u kurorëzuar me shtetin e Republikës s’ë Kosovës, një shtet i ri me rranjët përtej kohës dhe historisë. Isha i nderuar që në pozitën e Këshilltarit të Kryeministrit të Republikës s’ë Kosovës,- z.Ramush Haradinaj të isha pjesë e delegacionit shqiptar i cili pas 100 vitesh, në shenjë falenderimi dhe mirënjohje ndaj veprës sublime të Presidentit Wilson niset për në Amerikë. Pjesë e delegacionit ishin Skender Asani -Drejtor i Institutit për Trashëgimi Shpirtërore dhe Kulturore të Shqiptarëve në Shkup. Dhe poashtu pjesë e Institutit ishin edhe Seferi, Sevdaili dhe miku Adriani. E një falenderim i veçantë shkon për David Hosaflook, pastor protestant në Shqipëri për tri dekada i cili me shumë dëshirë nga u bashkangjit në rrugëtimin tonë. Poashtu më duhet ta falenderoj zv.ambasadorin e Republikës s’ë Kosovës z.Frymëzim Isufaj në Washington për pritjen. Ishim të entuziazmuar dhe emocionuar sepse ky udhëtim ishte më shumë se politik, ishte më shumë sesa diplomatik, ne po bartnim me vete falenderimin e brezave që u shuan me ëndrrën për liri, ne po bartnim bekimin dhe admirimin për Mikun që rrjedh nga kodet e lashta kanunore, e që ndiheshim sikur misionarë për me qu amanetin në vend. Në shtetin e Virgjinias është një qytezë e vogël që quhet Saunton. Aty është shtëpia e lindjes s’ë Presidentit Wilson. Babai i tij kishte shërbyer si pastor,një njeri i thjeshtë që më vonë do e njehë historia si babai i një burri me personalitet dhe karakter unik i cili si një fanar e misionar me largëpamësinë e tij dhe vendimet në Konferencën e Paqes shpëtoi miliona njerëz, duke mos lejuar të shuheshin e që vendimi i Presidentit Wilson për shqiptarët padyshim që do ishte sublim e që më vonë historia do e quaj shpëtimtar të kombit tonë.

Jahja Lluka

Presidenti Wilson -Një fanar për lutjet e shqiptarëve U mbushën 100 vite nga Konfereca e Paqes në Paris, kohë nëpër të cilat populli ynë nën zingjirët e fatit të hidhur po rrezikohej nga dëshirat gllabëruese të fqinjëve sllav. Ishte Presidenti i 28-të, i SHBA-ve, Woodrow Wilson (28.12.1856-03.02.1924), i cili në historinë shqiptare njihet si personalitet kyç në ruajtjen e kombit tonë, nga dëshirat e errëta për zhbërjen tonë nga trualli i Ballkanit. Por zor të shkëputen rranjët tona. Edhe pse misioni akademik dhe ushtarak sllav vazhdoi me terror dhe dhunë ndaj nesh deri me 1999, ishte dëshira hyjnore e një populli për liri ajo që triumfoi, duke u kurorëzuar me shtetin e Republikës s’ë Kosovës, një shtet i ri me rranjët përtej kohës dhe historisë. Isha i nderuar që në pozitën e Këshilltarit të Kryeministrit të Republikës s’ë Kosovës,- z.Ramush Haradinaj të isha pjesë e delegacionit shqiptar i cili pas 100 vitesh, në shenjë falenderimi dhe mirënjohje ndaj veprës sublime të Presidentit Wilson niset për në Amerikë. Pjesë e delegacionit ishin Skender Asani -Drejtor i Institutit për Trashëgimi Shpirtërore dhe Kulturore të Shqiptarëve në Shkup. Dhe poashtu pjesë e Institutit ishin edhe Seferi, Sevdaili dhe miku Adriani. E një falenderim i veçantë shkon për David Hosaflook, pastor protestant në Shqipëri për tri dekada i cili me shumë dëshirë nga u bashkangjit në rrugëtimin tonë. Poashtu më duhet ta falenderoj zv.ambasadorin e Republikës s’ë Kosovës z.Frymëzim Isufaj në Washington për pritjen. Ishim të entuziazmuar dhe emocionuar sepse ky udhëtim ishte më shumë se politik, ishte më shumë sesa diplomatik, ne po bartnim me vete falenderimin e brezave që u shuan me ëndrrën për liri, ne po bartnim bekimin dhe admirimin për Mikun që rrjedh nga kodet e lashta kanunore, e që ndiheshim sikur misionarë për me qu amanetin në vend. Në shtetin e Virgjinias është një qytezë e vogël që quhet Saunton. Aty është shtëpia e lindjes s’ë Presidentit Wilson. Babai i tij kishte shërbyer si pastor,një njeri i thjeshtë që më vonë do e njehë historia si babai i një burri me personalitet dhe karakter unik i cili si një fanar e misionar me largëpamësinë e tij dhe vendimet në Konferencën e Paqes shpëtoi miliona njerëz, duke mos lejuar të shuheshin e që vendimi i Presidentit Wilson për shqiptarët padyshim që do ishte sublim e që më vonë historia do e quaj shpëtimtar të kombit tonë. Në shtëpinë e lindjes s’ë Presidentit na pritën zyrtarisht senatori i shtetit të Virginia-s Emmet Hanger, majorja nga Stauntoni Carolyne Dull, isha më se i nderuar që këto personalitete t’i falenderoja në emrin e të gjithë shqiptarëve anë e mbanë botës. Por në sytë e tyre dhe fjalimet dukej lehtë mirënjohja dhe dashamirësia që gjetëm. Patëm rastin të vizitojmë Muzeun e Presidenit; që dukej madhështor, ndërsa delegacioni ynë u dekorua me mirënjohje nga Këshilli i Qytetit të Staunton-it. Delegacioni ynë në shenjë mirënjohje dhe falenderimi i dhuruam nikoqirëve Pullën Postale me portretin e Presidentit Wilson dhe librin e Kristo Dakos “Albania”. Në Ambasadën e Republikës s’ë Kosovës në Washington u hap ekspozita me ngjarje dhe dokumente që shënonin 100 vjetorin e Konferencës s’ë Paqes në Paris, si dhe përurimi i Pullës Postale me portretin e Presidentit Wilson. Në këtë ngjarje u përurua libri “Albania”i Kristo Dako.Media të shumta shfaqen interesim për këtë vizitë, në veçanti falenderoj Zërin e Amerikës për korrektësinë dhe mbulimin e aktiviteteve. Delegacioni ynë vizitoi Katedralen Qendrore të Washtington-it, ku gjendet varri i Presidentit Wilson. Aty bëmë humazhe para varrit të këtij personaliteti gjigand që me veprën e tij hyjore, mbeti i përjetshëm në historinë njerëzore. Më pas vizituam shtëpinë ku Presidenti Wilson kishte kaluar pjesën e fundit të jetës s’ë tij. Duke vazhduar vizitën në Muzeun e Holokaustit – ku shkëmbyem kujtime dhe histori nga lidhja tashmë vllazërore e popullit shqiptar me atë hebre. Vizituam më pas, Biblotekën e Kongresit Amerikan në Washington. Ishte një biblotekë gjigande me 160 milionë njësi, 38 milionë libra, që mbikqyreshin nga 3000 punëtorë. Aty na priti z. Grant Harris -shef i seksionit të botimeve europiane. Z. Harris para neve me admirim dhe respekt shfaqi këto botime shqiptare. “Historia e Skenderbeut” e Marin Barletit shek. XVI. “Dhiata e Re” e përkthyer nga Vangjel Meksi me shkronja greke të vitit 1826. “Dhiata e Re”(Toskërisht),e përkthyer nga Kristoforidhi e vitit 1920. Ndësa z. Harris na tregoi edhe letrat e studentëve shqiptar të Romës, dërguar Presidenit Wilson me 1919. Vizitën në Washington e përmbyllëm në Institutin e Lirive Religjioze, ku shqiptarët u morën shembull i bashkëjetesës ndërfetare. Nga kjo vizitë në Amerikën e largët u ndiva i entuziazmuar dhe emocionuar. Më lart nuk hezitova ta quaja këtë delegacion Misionar. Tani kur po kthehesha në Kosovën time, djepin e Dardanisë ndihesha më i lehtësuar. Shekujt e errësirës për kombin tim nga pushtuesit e ndryshëm e të shumtë kishin mbaruar. Ne amanet

Jahja Lluka

Presidenti Wilson -Një fanar për lutjet e shqiptarëve U mbushën 100 vite nga Konfereca e Paqes në Paris, kohë nëpër të cilat populli ynë nën zingjirët e fatit të hidhur po rrezikohej nga dëshirat gllabëruese të fqinjëve sllav. Ishte Presidenti i 28-të, i SHBA-ve, Woodrow Wilson (28.12.1856-03.02.1924), i cili në historinë shqiptare njihet si personalitet kyç në ruajtjen e kombit tonë, nga dëshirat e errëta për zhbërjen tonë nga trualli i Ballkanit. Por zor të shkëputen rranjët tona. Edhe pse misioni akademik dhe ushtarak sllav vazhdoi me terror dhe dhunë ndaj nesh deri me 1999, ishte dëshira hyjnore e një populli për liri ajo që triumfoi, duke u kurorëzuar me shtetin e Republikës s’ë Kosovës, një shtet i ri me rranjët përtej kohës dhe historisë. Isha i nderuar që në pozitën e Këshilltarit të Kryeministrit të Republikës s’ë Kosovës,- z.Ramush Haradinaj të isha pjesë e delegacionit shqiptar i cili pas 100 vitesh, në shenjë falenderimi dhe mirënjohje ndaj veprës sublime të Presidentit Wilson niset për në Amerikë. Pjesë e delegacionit ishin Skender Asani -Drejtor i Institutit për Trashëgimi Shpirtërore dhe Kulturore të Shqiptarëve në Shkup. Dhe poashtu pjesë e Institutit ishin edhe Seferi, Sevdaili dhe miku Adriani. E një falenderim i veçantë shkon për David Hosaflook, pastor protestant në Shqipëri për tri dekada i cili me shumë dëshirë nga u bashkangjit në rrugëtimin tonë. Poashtu më duhet ta falenderoj zv.ambasadorin e Republikës s’ë Kosovës z.Frymëzim Isufaj në Washington për pritjen. Ishim të entuziazmuar dhe emocionuar sepse ky udhëtim ishte më shumë se politik, ishte më shumë sesa diplomatik, ne po bartnim me vete falenderimin e brezave që u shuan me ëndrrën për liri, ne po bartnim bekimin dhe admirimin për Mikun që rrjedh nga kodet e lashta kanunore, e që ndiheshim sikur misionarë për me qu amanetin në vend. Në shtetin e Virgjinias është një qytezë e vogël që quhet Saunton. Aty është shtëpia e lindjes s’ë Presidentit Wilson. Babai i tij kishte shërbyer si pastor,një njeri i thjeshtë që më vonë do e njehë historia si babai i një burri me personalitet dhe karakter unik i cili si një fanar e misionar me largëpamësinë e tij dhe vendimet në Konferencën e Paqes shpëtoi miliona njerëz, duke mos lejuar të shuheshin e që vendimi i Presidentit Wilson për shqiptarët padyshim që do ishte sublim e që më vonë historia do e quaj shpëtimtar të kombit tonë. Në shtëpinë e lindjes s’ë Presidentit na pritën zyrtarisht senatori i shtetit të Virginia-s Emmet Hanger, majorja nga Stauntoni Carolyne Dull, isha më se i nderuar që këto personalitete t’i falenderoja në emrin e të gjithë shqiptarëve anë e mbanë botës. Por në sytë e tyre dhe fjalimet dukej lehtë mirënjohja dhe dashamirësia që gjetëm. Patëm rastin të vizitojmë Muzeun e Presidenit; që dukej madhështor, ndërsa delegacioni ynë u dekorua me mirënjohje nga Këshilli i Qytetit të Staunton-it. Delegacioni ynë në shenjë mirënjohje dhe falenderimi i dhuruam nikoqirëve Pullën Postale me portretin e Presidentit Wilson dhe librin e Kristo Dakos “Albania”. Në Ambasadën e Republikës s’ë Kosovës në Washington u hap ekspozita me ngjarje dhe dokumente që shënonin 100 vjetorin e Konferencës s’ë Paqes në Paris, si dhe përurimi i Pullës Postale me portretin e Presidentit Wilson. Në këtë ngjarje u përurua libri “Albania”i Kristo Dako.Media të shumta shfaqen interesim për këtë vizitë, në veçanti falenderoj Zërin e Amerikës për korrektësinë dhe mbulimin e aktiviteteve. Delegacioni ynë vizitoi Katedralen Qendrore të Washtington-it, ku gjendet varri i Presidentit Wilson. Aty bëmë humazhe para varrit të këtij personaliteti gjigand që me veprën e tij hyjore, mbeti i përjetshëm në historinë njerëzore. Më pas vizituam shtëpinë ku Presidenti Wilson kishte kaluar pjesën e fundit të jetës s’ë tij. Duke vazhduar vizitën në Muzeun e Holokaustit – ku shkëmbyem kujtime dhe histori nga lidhja tashmë vllazërore e popullit shqiptar me atë hebre. Vizituam më pas, Biblotekën e Kongresit Amerikan në Washington. Ishte një biblotekë gjigande me 160 milionë njësi, 38 milionë libra, që mbikqyreshin nga 3000 punëtorë. Aty na priti z. Grant Harris -shef i seksionit të botimeve europiane. Z. Harris para neve me admirim dhe respekt shfaqi këto botime shqiptare. “Historia e Skenderbeut” e Marin Barletit shek. XVI. “Dhiata e Re” e përkthyer nga Vangjel Meksi me shkronja greke të vitit 1826. “Dhiata e Re”(Toskërisht),e përkthyer nga Kristoforidhi e vitit 1920. Ndësa z. Harris na tregoi edhe letrat e studentëve shqiptar të Romës, dërguar Presidenit Wilson me 1919. Vizitën në Washington e përmbyllëm në Institutin e Lirive Religjioze, ku shqiptarët u morën shembull i bashkëjetesës ndërfetare. Nga kjo vizitë në Amerikën e largët u ndiva i entuziazmuar dhe emocionuar. Më lart nuk hezitova ta quaja këtë delegacion Misionar. Tani kur po kthehesha në Kosovën time, djepin e Dardanisë ndihesha më i lehtësuar. Shekujt e errësirës për kombin tim nga pushtuesit e ndryshëm e të shumtë kishin mbaruar.

Jahja Lluka

Ne amanetin dhe falenderimin e brezave ndaj presidentit Wilson e lam ne vend .