Të dashur bashkëkombës,

Me ndjenjat më të larta të respektit dhe krenarisë kombëtare, me cilësin e kryetarit të VATRËS në Boston falenderoj të gjithë pjesëmarrësit në simpoziumin për 113-vjetorin e themelimit të Federatës Panshqiptare VATRA të Amerikës, zhvilluar në ambientet e Katedrales Ortodokse Shqiptare “Shën Gjergji”, Kisha e Fan S. Nolit.

Në këtë ditë të shënuar, përveç kujtimit të veprës së lavdishme të të parëve tanë, ndamë edhe 10 bursa për studentët e shkëlyer shqiptarë të Massachusetts, falë mbështetjes së anëtarëve dhe donatorëve të VATRËS.

Me mirënjohje të veçantë falënderojmë administratorin e kryepeshkopates Ortodokse Shqiptare në SHBA z.David Kosta, kryetarin e bordit të Kishës së “Shë Gjergjit” z.Dhimitraq Demiri, dhe anëtarët e Kishës për bashkëpunimin dhe mikpritjen.

Një falënderim të përzemërt për përfaqësuesit e organizatave me të cilat VATRA ruan marrëdhënie të shkëlqyera, të pranishme:

• Z.Endri Kume nga Albanians Boston Community Center (Çunat e Bostonit),

• Z.Eduard Lazri nga organizata MaasBesa,

• Zv/presidentin e Albanians Fighting Cancer Dr.Ivi Kasimati.

Gjithashtu falënderojmë:

• Kryetarin Elmi Berisha për mesazhin në këtë ditë feste,

• Sekretarin e VATRES Z.Pashko Camaj,

• Editorin e Gazetës “Dielli” Z.Sokol Paja,

• Gazetarin e njohur z.Ilir Ikonomi,

• Kryetaren e degës së VATRES në Miami znj.Iris Halili,

• Editoren e gjuhës anglese në gazetën “Dielli” znj.Rafaela Prifti,

• Kujdestaren e bibliotekës së Nolit znj.Neka Doko,

• Themeluesin e organizatës MaasBesa Z.Mark Kosmo.

Mirënjohje të veçantë edhe për:

• Kryetarin e degës së VATRES në Long Island Z.Paulin Marku,

• z.Faton Limani nga Universitei Harvard

• Bashkryetarin e Shoqatës së Studentëve të Harvardit z.Joni Syla,

• Pedagogen e universitetit Stonehill College znj.Oltiana Muharremi,

• Z.Evans Liolini, ish-bursant dhe djali At.Liolinit (i ndrittë shpirti)

• Pedagogen e universitetit Bridgwater znj.Albulena Kastrati,

• Anëtarin e kryesisë Z.Andrea Pani,

• Arkëtarin Jorid Çelaj,

• Vatranët Z.Aristotel Mici, Z.Kastriot Fetahu, z.Kaljdi Haruni dhe z.Artian Rreza.

• z.Adem Balliu nga Albanian Culture TV që erdhi nga Nju Jorku!

Regjisorin dhe anëtarin e komunitetit tonë z.Artan Malaj për fiksimin e momenteve të rëndësishme gjatë këtij eventi me aparatin e tij fotografik.

Studentet fitues të bursës:

1. Alexander Kushta / Bentley University Massachusetts,

2. Ancelin Halo / University of Massachusetts Amherst

3. Ashley Bishqemi / Suffolk University Boston

4. Bleona Paloja / University of Massachusetts Boston

5. Dario Mankollari / Boston Architectural College

6. Erjon Hoxha / Salem State University

7. Johana Papa / Stonehill College

8. Jovan Jason Green / Hellenic College Holy Cross

9. Rilind Bytyqi / University of Maryville

10. Xhesina Sirika / Salem State University

Një falënderim i veçantë për një nga organizatorët dhe moderatorin e këtij aktiviteti, z.Flamur Vezaj.

Ndërsa, dhuruesit për këtë aktivitet do t’i falenderoj me emra në ditët në vazhdim!

Në këtë përvjetor të shenjtë, me ndjenjë të thellë atdhedashurie, ne riafirmojmë misionin e VATRËS për të mbrojtur gjuhën, kulturën dhe vlerat shqiptare në diasporë, dhe për t’i përcjellë ato brezave që vijnë.

Të bashkuar nën idealet e VATRËS, me besim te kombi, gjuha dhe kultura jonë, ne vazhdojmë misionin fisnik të ruajtjes dhe përparimit të shqiptarizmës kudo ku jemi!

Lavdi të shkuarve, nderim të gjallëve dhe suksese brezave që vijnë!

Me respekt,

Mentor Maksutaj

Kryetari i VATRËS në Boston

Sokol Paja/

Boston, Massachusetts, 26 Prill 2025 – Federata Pan-Shqiptare e Amerikës Vatra festoi solemnisht 113 vjetorin e themelimit të saj. Organizata patriotike historike, më e shquar dhe më e rëndësishme për shqiptarët e Amerikës festoi 113 vite histori, identitet kombëtar e veprimtari atdhetare në shërbim të kombit e komunitetit shqiptar në Shtetet e Bashkuara. Nën organizimin dhe përkujdesjen e veçantë të degës së Vatrës në Boston, shqiptarët e Amerikës ashtu si 113 vite më parë u bashkuan rreth Vatrës për të nderuar e përkujtuar kontributin historik që Federata Vatra i ka dhënë atdheut, kombit e komunitetit shqiptar. Në Katedralen Ortodokse Shqiptare “Shën Gjergji”, përgjatë simpoziumit shkencor, me pjesëmarrjen e të gjitha shoqatave shqiptare në Boston, studiuesve, historianëve, hulumtuesve, gazetarëve, pedagogëve, përkthyesve, patriotëve, aktivistëve e veprimtarëve të çështjes kombëtare dhe nën prezantimin fenomenal nga Flamur Vezaj, para publikut u ekspozua veprimtaria kombëtare e komunitare e Vatrës përgjatë 113 viteve histori.

Kryetari i Vatrës në Boston z.Mentor Maksutaj në fjalën e mirëseardhjes nëpërmjet videomesazhit ekspozoi punën e shkëlqyer të Vatrës në Boston në shërbim të çështjes kombëtare dhe komunitetit shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Sekretari i Federatës Vatra Dr. Pashko Camaj në fjalën e tij përcolli mesazhin e Kryetarit të Vatrës Dr. Elmi Berisha i cili theksoi se Vatra e shenjtë shqiptare në mërgatë, ka qenë dhe mbetet një dritë udhëheqëse për ruajtjen e identitetit tonë kombëtar, për mbrojtjen e interesave të kombit shqiptar, dhe për përçimin e vlerave tona më të mira te gjeneratat që vijnë.

Në këtë përvjetor, kujtojmë me respekt themeluesit tanë vizionarë – Fan S. Noli, Faik Konica, Kristo Dako, Sotir Peci dhe shumë të tjerë – të cilët me përkushtim dhe dashuri për Atdheun, ndërtuan një institucion që ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë tonë.

Z. Endri Kume nga “Albanian’s Boston Community Center” (“Çunat e Bostonit”) theksoi se Vatra është organizata më domethënëse në komunitetin shqiptar, është organizatë shembull për të gjithë. Z. Kume ofroi mbështetje dhe kërkoi bashkëpunimin e të gjithëve për të mirën e përbashkët të shqiptarëve në Boston.

Z. Eduard Lazri nga shoqata “MaasBesa” theksoi në fjalën e tij rolin dhe rëndësinë e Vatrës në ruajtjen e gjuhës shqipe, identitetit kombëtar dhe mbështetjen me bursa të studentëve shqiptarë.

Kryetari i Vatrës në Boston z. Mentor Maksutaj në kumtesën “Vatra në Boston: sfidat e së sotmes dhe vizioni për të ardhmen” në fjalën e tij deklaroi se synimet e Vatrës për të ardhmen: 1. Vazhdimi i traditës: Të ruajmë dhe promovojmë kulturën shqiptare përmes aktiviteteve të ndryshme kulturore, artistike dhe edukative. 2. Nderimi i figurave kombëtare: Të punojmë për krijimin e një rruge, sheshi apo memoriali në emër të personaliteteve të mëdha shqiptare si Fan Noli etj. 3. Përfshirja e diasporës: Të angazhohemi për regjistrimin dhe pjesëmarrjen aktive të shqiptarëve në procese vendimmarrëse, si në Shqipëri, ashtu edhe në SHBA. 4. Promovimi i shqiptarëve të suksesshëm: Të bashkohemi për të evidentuar dhe mbështetur shqiptarët që janë integruar me sukses në shoqërinë dhe politikën amerikane. 5. Lobimi për çështjen shqiptare: Të vazhdojmë me përkushtim përpjekjet për lobim në mbrojtje të interesave të kombit shqiptar në nivel ndërkombëtar. 6. Zgjerimi i platformës Vatra: Të zgjerojmë ndikimin e Vatrës si një zë i fuqishëm i komunitetit shqiptar në SHBA, tha në fjalën e tij z.Maksutaj.

Editori i gazetës Dielli Sokol Paja theksoi se në 119 vite histori të shtypit shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Gazeta Dielli edhe pas 116 vitesh jetëgjatësi vazhdon të jetë gazeta më e rëndësishme e komunitetit shqiptar në Amerikë. “Dielli” shkëlqen si ikonë shqiptarie, ikonë gazetarie dhe regjistër historie. Gazeta Dielli me shërbimin që i ka bërë historisë kombëtare me të drejtë ka hyrë në histori si gazeta më e rëndësishme, më me autoritet, më e referuar shkencërisht dhe ndërkombëtarisht, më me influencë dhe më me prestigj në komunitetin shqiptar në Amerikë, në përpjekjet e patriotëve për të çuar përpara çështjen kombëtare në Shtetet e Bashkuara. Gazeta “Dielli” është zëri historik i shqiptarëve, regjistri, arkiva, historia, krenaria, identiteti, lavdia, trashëgimia, jetëgjatësia dhe vazhdimësia e Vatrës, vatranëve e shqiptarëve të Amerikës. Gazeta “Dielli” është institucion atdhedashurie, shkollë gazetarie, referencë historie, pasuri kombëtare dhe identitare shqiptare.

Dr.Iris Halili, kryetare e Vatrës Miami dhe themeluese e klubit “Flas Shqip” në kumtesën “Vatra në ruajtjen e gjuhës kombëtare” theksoi se një ndër arësyet që Federata Vatra na bën krenarë është se tek ajo gjejmë sintezën e historisë së shqiptarëve që për shekuj e ruajtën dhe trashëguan gjuhën e tyre, dhe kështu ia lanë trashëgim brezave. Vatra, përmes gazetës së saj “Dielli”, apo edhe përmes themeluesve dhe drejtuesve të saj,ka folur vetëm shqip por edhe ka shkruar vetëm në shqip, duke e ngritur kështu nivelin e gjuhës shqipe në standartet më të larta. Askush në emigracion, por edhe jo vetëm, nuk i ka ofruar letërsisë apo publicistikës shqiptare më shumë ngritje të gjuhës shqipe sesa kolosët e Vatrës, Noli dhe Konica. Por ata ishin më shumë se kaq; ata ishin sociologët, politologët, publicistët, kritikët letrar, muzikologët, përkthyesit, historianët më të shquar në emigracion dhe jo vetëm. Dhe ata e bënë këtë vetëm duke shkruar në shqip.

Neka Doko si përfaqësuese e Bibliotekës Noliane dhe Katedrales Ortodokse Shqiptare të Shën Gjergjit në kumtesën e saj “Roli i Shën Gjergjit për krijimin dhe vazhdimin e Vatrës ndër vite” paraqiti fakte historike të bashkëpunimit institucional dhe shpirtëror të lidhjes së ngushtë mes Kishës së Shën Gjergjit dhe Vatrës në rrugëtimin historik dhe misionin e tyre kombëtar.

Profesoresha Albulenë Kastrati në kumtesën e saj, “Bursat dhe angazhimi i studentëve në komunitet” u shpreh se Federata ‘Vatra’, që nga themelimi i saj ka qenë një dritë udhëheqëse për shqiptarët në diasporë. Përmes angazhimit të saj, ajo u bë një zë i fuqishëm për kombin shqiptar dhe një mbështetje e fortë për ata që linin atdheun në kërkim të një jete më të mirë. Në veçanti këtu në Boston, ‘Vatra’ ka qenë një shtyllë e fortë e komunitetit. Ajo ka promovuar jo vetëm identitetin shqiptar, por edhe ka ndihmuar në integrimin e brezave të rinj në shoqërinë amerikane, pa harruar rrënjët tona. Nga aktivitetet kulturore deri te mbështetja ndaj familjeve në nevojë, kontributet e saj janë të pallogaritshme.

Gazetari i shquar dhe studiuesi Ilir Ikonomi në kumtesën “Noli dhe Konica: Pionierët që ndërtuan urën mediatike për kombin”, lexuar nga Jorid Çelaj, shprehet se prania e dy njerëzve mjaft të ditur dhe aktivë në krye të komunitetit shqiptar ishte një rastësi fatlume. Noli dhe Konica e bënë Diellin një gazetë, ndikimi i së cilës shtrihej deri në Shqipëri ku shtypi i shqiptarëve të Amerikës, sidomos Dielli nën Nolin dhe Konicën luajti një rol të jashtëzakonshëm për çlirimin dhe iluminimin shpirtëror të shqiptarëve në të dyja anët e Atlantikut.

Andrea Pani, në kumtesën “Kontributi i familjes Pani e Elia në Boston për kauzën kombëtare” e vlerësoi Vatrën duke thënë se Vatra është një arritje e madhe me vlerë të madhe në historinë e diasporës dhe Shqipërisë, simbol bashkimi.

Editorja e gjuhës angleze në Diell znj.Rafaela Prifti në kumtesën e saj “Vatra dhe nxitja e ndryshimeve demokratike në Shqipëri” tha se Vatra është kampione e kombit, model i përkryer i diasporës shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Z.Mark Kosmo mbajti kumtesën “Fuqia e arsimit: ndikimi i bursave në jetën e studentëve” ndërsa Dr. Ivi Kasimati zv/president i “Albanians Fighting Cancer”, në kumtesën e tij “Shqiptarët në institucionet mjekësore të SHBA-së” renditi arritjet dhe shkëlqimin e studentëve shqiptarë në mjekësi si model i arrirë shkencor dhe komunitar.

Kumtesën e Faton Limanit “Gjuha shqipe në Harvard dhe roli i studentëve shqiptarë”, lexuar nga Jon Syla u vu theksi te roli i Vatrës, ruajtja e gjuhës shqipe dhe veprimtaria patriotike e studentëve shqiptarë në Harvard.

Evans Liolini në kumtesën “Rruga ime: si përfitues burse nga Vatra, ndikuar në jetën time” u shpreh se kur jeta ofroi sfidat e saj të paparashikueshme, miqtë dhe familja ime ishin aty. Përmes gjithë kësaj, është e rëndësishme që të mësoni të lexoni instinktet tuaja, të luftoni për bindjet tuaja, të mbroni ata që doni dhe përndryshe të lundroni atë që njerëzit me qëllime të mira do ta quajnë ‘bota reale’. Ndonjëherë kemi nevojë për lehtësi dhe ndonjëherë sfidë.

Z. Kastriot Fetahu në kumtesën: “VATRA si urë lidhëse mes Shqipërisë, Kosovës dhe SHBA-së” Vatra rezultoi si institucion i memorizimit kombëtar dhe veprimit historik, duke luajtur një rol filozofik në trinomin Shqipëri, Kosovë dhe Amerikë përmes idealit të lirisë dhe të bashkimit.

Olta Muharremi në kumtesën: “Shqiptarët dhe kontributi akademik në SHBA” theksoi se migrimi i kualifikuar, akademik dhe shkencor çon në dy kontekste globale. Një prej tyre është dukuria e ‘shkëmbimit të trurit’ ose e ‘qarkullimit të trurit’ midis vendeve shumë të zhvilluara qe mund të shihet si një përvojë trajnimi për menaxherët dhe profesionistët e ardhshëm të destinuar për karriera në korporata globale, organizata ndërkombëtare, shërbimet diplomatike etj., duke u ndërtuar kryesisht mbi aftësitë akademike dhe shkencore, por edhe mbi vetëdijësimin ndërkulturor dhe mësimin e gjuhëve të huaja.

Klajdi Haruni në kumtesën “Vatra dhe angazhimi për çështjen e Çamërisë” theksoi se Federata Vatra për mua, për ne, ka qenë, është dhe do të mbetet institucioni më i rëndësishëm mbarëkombëtar jashtë trevave të kombit tonë. Dua të përmend Fan Nolin, Faik Konicën, Kristo Floqin e shumë atdhetarë të tjerë apo anëtarët të panumërt për gjatë kësaj kohe deri te drejtuesit me të vetmin qëllim mbrojtjen e interesit kombëtar dhe çështjes çame në veçanti.

Aristotel Mici kumtoi rreth Vatrës dhe vatranëve ndër vite dhe kontributit të tyre në Shqipëri ndërsa vatrani z.Artian Rreza diskutoi rreth: “Bashkëpunimi mes organizatave shqiptare në Boston dhe Vatra” duke renditur Vatrën si udhërrëfyese dhe udhëheqëse të veprimtarive patriotike në Boston e më gjërë.

Historiani Dr. Paulin Marku në kumtesën “Vatra dhe marrëdhënia me regjimin komunist” të lexuar nga Ervis Dhima theksoi se Regjimi diktatorial i Enver Hoxhës nëpërmjet njerëzve të besuar filloi luftën kundër Vatrës dhe nxiti përçarje e urrejtje duke synuar shkatërrimin përfundimtar të organizatës patriotike në SHBA por nuk ia arriti qëllimit t’ shkatërrojë frymën patriotike-atdhetare edhe pse përdori çdo formë për të përndjekur e survejuar kundërshtarët politik në diasporë. Edhe pse pati sulme, kërcënime dhe nxitje të luftës së brendshme midis vatranëve, Federata “Vatra” bëri oponencë të fortë dhe i rezistoi kohës me sukses e lavdi duke i shërbyer popullit e kombit shqiptar për 113 vite.

Ceremonia festive e 113 vjetorit të Federatës Vatra në Boston kulmoi me anëtarësimin në Vatër të studentëve shqiptarë Dario Mankollari e Xhesika Sirika dhe Altin Halo dhe shpërndarjen e 10 bursave si mbështetje për studentët shqiptarë në Boston dhuruar e organizuar prej Vatrës Boston e donatorëve shqiptarë:

1. Alexander Kushta / Bentley University Massachusetts,

2. Ancelin Halo / University of Massachusetts Amherst

3. Ashley Bishqemi / Suffolk University Boston

4. Bleona Paloja / University of Massachusetts Boston

5. Dario Mankollari / Boston Architectural College

6. Erjon Hoxha / Salem State University

7. Johana Papa / Stonehill College

8. Jovan Jason Green / Hellenic College Holy Cross

9. Rilind Bytyqi / University of Maryville

10. Xhesina Sirika / Salem State University.

Festimi i 113 vjetorit të Vatrës në Boston, ishte një aktivitet i shkëlqyer frymëzues, patriotik, komunitar e atdhetar i Vatrës që dëshmon më së miri punën e jashtëzakonshme të Federatës në shërbim të komunitetit shqiptar dhe çështjes kombëtare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Rafaela Prifti/

Vatra prezantoi librin e parë autobiografik të Ambasadorit William Walker dhe e nderoi autorin me mirënjohjen më të lartë Medaljen e Artë të Lirisë në pritjen e paradites ditën e shtunë në selinë e saj në Bronks. “Takimi i sotëm ka peshë të veçantë historike që e tejkalon kuadrin e një promovimi,” tha në fjalën përshëndetëse President i Vatrës Dr. Elmi Berisha. Për më tepër, ai e quajti botimin e librit në 26 vjetorin e masakrës së Reçakut veçanërisht domethënës në kontekstin politik global të sotëm dhe një mësim për njerëzimin. “Në një kohë kur mohimi i krimeve të luftës është i pranishëm në diskursin publik – në rajon dhe në botë – ky libër është një testament moral dhe përforcimi i kujtesës sonë kolektive,” vërejti Presidenti i Vatrës.

Nga pikëpamja diplomatike, data e masakrës së Reçakut shënon momentin e krijimit të diplomacisë njerëzore,” tha Ambasadori Blerim Reka i Konsullatës së Përgjithshme të Republikës së Kosovës. “Misioni Verifikues i Kosovës (KVM) i krijuar në tetor 1998 zgjoi diplomacinë e heshtur perëndimore, ” pohoi ai.

Përjetimet personale dhe vlerësime për rolin e Ambasadorit Walker në lidhje me aktin që ndryshoi rrjedhën e historisë i cili çoi drejt njohjes së Pavarësisë së Kosovës u dhanë nga Frank Shkreli, ish Drejtor i Divizionit Evropian të Zërit të Amerikës, Komandanti i Batalionit Atlantiku Gani Shehu, Drejtor i Ligës Qytetare Shqiptare Amerikane Agim Aliçka, Musa Daka, Prof. Osman Elezi, Dr. Skënder Myrtezani, Kryetar i Degës Vatra Queens. Ceremoninë e hapi Sekretari i Vatrës Dr. Pashko Camaj.

Ambasadori Walker, diplomat me karrierë 40 vjeçare dhe ish shefi i Misionit Verifikues të Kosovës përsëriti me modesti se “ai nuk ka meritë të veçantë” dhe se ajo ju takon luftétarëve të lirisë dhe popullit të Kosovës. “Përgatitja e këtij libri ka qenë qellim prej shumë vitesh ku kam dashur të them historinë e karierës sime diplomatike dhe historinë e Reçakut.” Në fund të viteve 1990 në konfliktin Serbi Kosovë “disa elemente të brendshme dhe të jashtëm u ngjizën për të bërë të mundur ngjarjet që pasuan deri në fushatën e bombardimeve të NATOs,” tha Ambasadori Walker.

Midis të tjerave, ai shprehu mirënjohje për Hasan Salihu, konsulent i librit, Sabi Gashi, mik i vjeter i tij, dhe bashkëshortes Nelly Walker.

Kjo ishte vizita e parë e Ambasadorit në Vatër. Në emer të Vatrës, Presidenti I Vatrës Dr. Elmi Berisha e nderoi atë me Medaljen e Artë të Lirisë me motivacionin:

Pan Albanian Federation of America VATRA The Golden Medal Of Freedom is hereby awarded with the highest honors to Ambassador William Walker in profound recognition of his outstanding service, unwavering courage and humanitarian dedication to the defense of human rights as well as his pivotal role in exposing the atrocities committed against the people of Kosova.

This honor also acknowledges his pivotal contribution to the path toward freedom and independence of the Republic of Kosova.

Pas nënshkrimit të librave dhe fotografimeve, në restorantin Çakorri u shtrua një drekë për nder të Ambasadorit Walker.

Sokol Paja/

Queens, New York, 29 Mars 2025 – Federata Pan-Shqiptare e Amerikës Vatra, dega Queens organizoi simpozium shkencor me rastin e 60 vjetorit të kalimit në amshim të shqiptarit të shquar, themeluesit të Diellit, Vatrës, Kishës Ortodokse Autoqefale Shqiptare, eruditit, prijësit fetar e politik, poliglotit e diplomatit Imzot Fan Noli. Nën prezantimin mjeshtëror të politologut Akri Çipa dhe me pjesëmarrjen e drejtuesve kryesorë të Vatrës, studiuesve nga të gjitha trevat shqiptare, veprimtarëve, aktivistëve, gazetarëve, atdhetarëve e drejtuesve të shoqatave e organizatave patriotike shqiptare në New York e më gjërë, simpoziuni në nder të Fan Nolit nxori në pah risi, fakte, interpretime dhe ngjarje të kaluara e të harruara nga jeta dhe veprimtaria e Fan Nolit, ta panjohura për publikun e gjerë mbi të gjitha mbi kontributin e Peshkopit të shquar shqiptar, Imzot Nolit.

Kryetari i Vatrës në Queens Dr.Skender Murtezani në fjalën e mirëseardhjes theksoi se Fan Nolin e jashtëzakonshëm të kombit tonë duhet ta përkujtojnë të gjitha gjeneratat shqiptare dhe më kryesorja të ndjekin shembullin dhe testamentin e trashëguar prej tij. Kryetari i Federatës Vatra Dr. Elmi Berisha në fjalën përshëndetëse shprehu mirënjohje ndaj Dr. Myrtezanit dhe degës Queens për veprimtarinë atdhetare dhe komunitare, përkujdesjen e veçantë ndaj figurës së shquar të kombit tonë Fan Nolit, vlerësime për punën aktive për kombin dhe shqiptarët në trojet etnike. “Mirënjohje degës në Queens për këtë aktivitet në nivel të lartë shkencor dhe me interes të veçantë kombëtar. Mirënjohje shqiptarëve të Amerikës që për 113 vite kontribuan në angazhimin dhe veprimtarinë kombëtare në shërbim të çështjes kombëtare” tha ndër të tjera Dr. Berisha.

Akademik Rexhep Qosja me anë të një mesazhi zanor theksoi se përkujtimi i Nolit është kontribut për çështjen kombëtare. Fan Noli është i përjetshëm për kombin dhe atdheun tonë të përbashkët, tha ndër të tjera Akademik Qosja. Prof. Dr. Agim Vinca në kumtesën e tij “Letërkëmbimet e Nolit” dërguar me videoregjistrim përfshiu qindra letra, kartolina e telegrame të dërguara dhe të marra prej Fan Nolit në Europë, Azi e Amerikë me një shtrirje afro pesë dekada ku përfshihen personalitete kombëtare: Ismail Qemali, Faik Konica, Lef Nosi, Mehmet Konica, Qerim Panariti, Mustafa Kruja, Tajar Zavalani etj bashkatdhetarë, personalitete ndërkombëtare si: Norbert Jokli, Edit Durham, Woodrow Wilson, George Bernard Show, Thomas Man etj, politikanë e diplomatë botërorë me të cilët Imzot Noli bashkëpunoi e bashkëveproi përgjatë jetës së tij si prijës fetarë e shpirtëror, si diplomat, si atdhetar, njeri i ditur, krijues e gjenial. Letërkëmbimet e Nolit janë përmendore e kujtesës morale, shpirtërore e kombëtare tha ndër të tjera Prof. Vinca.

Studiuesi Kastriot Gjika në kumtesën e tij “Letërsia e Fan Nolit; poezia e tij” dërguar me videoregjistrim analizoi në themel poezinë e Fan Nolit dhe u shpreh se Noli është i padiskutueshëm në panteonin e letërsisë shqipe. Noli e ka shprehur me mjete poetike përvojën e tij politike, tha ndër të tjera Prof. Gjika. Prof. Dr. Begzad Baliu në kumtesën “Studimi i veprës së Fan Nolit në Kosovë” u shpreh se Noli zë një vend të veçantë në letërsinë shqipe dhe në studimet Noliane si përkthyes, dealist, studiues, veprimtar e atdhetar, kritik e publicistik. Analizat politike, polemikat dhe shkrimet e shenjta zënë një vend të veçantë në krijimtarinë e Nolit, u shpreh ndër të tjera Prof. Baliu. Prof. Dr. Ibish Kadriu në kumtesën “Fan Noli si themelues i shtigjeve të reja të mendimit filozofik” u fokusua duke u bazuar te studimi i Makiavelit prej Fan Nolit në një nivel të lartë filozofik dhe eseistik. Prof. Ferit Rustemi në kumtesën e tij “Efekti i krijimtarisë së Nolit në standardizimin e gjuhës” nxori në pah kontributin e Fan Nolit në zhvillimin dhe pasurimin e letrave dhe gjuhës shqipe.

Dr. Paulin Marku në kumtesën “Fan Noli, përfaqësuesi i mërgatës së Amerikës në Parlamentin e Shqipërisë” u shpreh se diaspora shqiptare e Amerikës ka mbajtur lidhje të vazhdueshme me vendlindjen si dhe ka dhënë kontribut në aspektin, ekonomik, politik e kulturor për mbrojtjen e territorit dhe për zhvillimin e vendit. Fan Noli ishte përfaqësues i diasporës, dalë nga kuvendi i “Vatrës”, i mbledhur më, 11 korrik 1920. Përfaqësuesi i diasporës u mbeshtet jo vetëm për të qenë deputet në parlamentin shqiptar por edhe në të holla dhe në aktivitete politike. Zgjedhjet e para parlamentare, të mbajtura në shkurt-mars, të vitit 1921 të cilat përfunduan më 5 prill 1921, patën përfaqësues nga diaspora, Fan Nolin. Në qasjen politike ra në sy si drejtues i grupit politik, “Partia Popullore” kryesuar nga Noli. Ai mbajti postin e deputetit të diasporës, u rizgjodh deputet i qarkut Korçë në dhjetor të vitit 1923. Ai ishte deputet opozitar ku mblodhi rreth tij shumë intelektual të kohës, po ashtu ishte edhe disa herë ministër i Punëve të Jashtme. Kulmi i suksesit tij, drejtues i qeverisë, kryeministër i Shqipërisë, nga qershori 1924 deri në dhjetor 1924. Pas rikthimit të Ahmet Zogut, largimi i Fan Nolit nga politika aktive në Shqipëri ishte e domosdoshme dhe i drejtua ekzilit.

Dr. Ardiana Mici: “Fan Noli në Shqipëri dhe drejtimi i qeverisë gjatë vitit 1924” u shpreh se si program politik i Nolit është vlerësuar nga studiues dhe diplomatë të kohës si një program ambicioz që e çonte Shqipërinë drejt modernizimit dhe zhvillimit shoqëror. Qeveria Noli mori urimet e para nga disa vende, përfshi edhe Francën e cila e njihte si ndërrim qeverie, ndërkohë që Britania ishte skeptike në lidhje me mënyrën e ardhjes në pushtet të Nolit. Gjermania e njohu zyrtarisht e u përfshi në marrëveshje, ndërsa fuqitë kryesore të kohës, (përfshi edhe USA), qëndruan në pritje të zhvillimeve në Shqipëri duke mos lidhur marrëveshje zyrtare me Nolin. Si kryeministër, Noli njohu projektet dhe marrëveshjet e lidhura nga qeveria shqiptare e mëparshme me shtetet e tjera, duke dëshmuar pjekuri në drejtimin e shtetit. Ai u ofroi fqinjëve qartazi politikën e fqinjësisë së mirë, por refuzoi marrëveshje që preknin sovranitetin e Shqipërisë, tha ndër të tjera Dr. Ardiana Mici.

Sokol Paja, kryeredaktor i gazetës “Dielli” në kumtesën e tij “Lamtumira e Nolit në mediat shqiptaro-amerikane” u fokusua te gazeta “Dielli” dhe “Shqiptari i Lirë” në kronikën e largimit në përjetësi të Imzot Fan Nolit. Te “Shqiptari i Lirë” dhe veçanërisht te “Dielli” Imzot Noli paraqitet si ati i shqiptarëve, kryezot dhe fortesë e shqiptarizmës. “Sa të rrojë raca shqiptare, aq do të rrosh dhe Ti në zemrat e popullit shqiptar. Vatra do të qajë me lot, por edhe do të mburret në çdo kohë, që pati fatin të ketë si Atë, si themelonjës, si prijës, TY – Atin Shqiptarëve” thuhet në elegjinë e gazetës “Dielli”.

Prof. As. Dr. Gëzim Mustafaj në kumtesën “Noli dhe lëvizja e qershorit 1924” analizoi në detaje historike Revolucionin e Qershorit dhe përpjekjen e Nolit për qeveri dhe institucione demokratike në Shqipëri. Prof. Mustafaj analizoi edhe shkaqet e dështimit të Fan Nolit në politikë si një model i parakohshëm liberal amerikan në një Shqipëri të prapambetur. Dr. Skënder Murtezani, kryetar i degës Vatra Queens në përmbyllje të aktivitetit patriotik e shkencor mbajti kumtesën “Roli i Fan Nolit në periudhën e kryengritjes së shqiptarëve në Kosovë”. Ai u ndal te historia e Vatrës në Queens, aktivitetet dhe takimet kushtuar Fan Nolit e Mid’hat Frashërit e komunitetit shqiptar. Në fjalën e tij Dr. Murtezani kërkoi riatdhesimin e eshtrave të Fan Nolit në Shqipëri dhe ekspozoi kontributin kombëtar të Imzot Nolit dhe përkushtimin e tij për Kosovën.

Ky aktivitet patriotik e kulturor kushtuar shqiptarit të shquar polihedrik Fan Noli është nderim dhe respekt për veprën, jetën, kontributin, trashëgiminë dhe testamentin kombëtar që Fan Noli la për kombin shqiptar.

Safet Hysenaj, kryetar i “Shoqata Shqiptare e Cleveland” rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës “VATRA”, New York, ruajtjen e identitetit kombëtar te komuniteti shqiptar në Cleveland, Ohio, bashkimin e komunitetit shqiptar, ndihmën ndaj emigranteve të rinj, planet për ndërtimin e një shtëpie si bazë patriotike për çdo shqiptar në inegrimin e tyre dhe ruajtjen gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare përmes aktiviteteve patriotiko- kulturore e hapjen e një shkolle shqipe për të ruajtur gjuhën amtare e identitetin historik e kulturor. Me patriotin Safet Hysenaj, bisedoi editori i “Diellit” Sokol Paja.

SHOQATA SHQIPTARE E CLEVELAND-IT

Shoqata Shqiptare e Cleveland-it u themelua në vitin 1998 nga një grup shqiptarësh të përkushtuar, me Hasan Bakia, Arqile Jani Councilwoman Dona Brady, Viktor Thomas, Klejda Spirollari dhe Kujtim Dauti si themelues kryesore. Kjo shoqatë lindi nga nevoja për të bashkuar komunitetin shqiptar të Cleveland-it dhe për të krijuar një strukturë që do të ndihmonte emigrantët shqiptarë në integrimin e tyre, duke ruajtur njëkohësisht identitetin dhe kulturën e tyre. Gjatë kësaj periudhe, shqiptarët në Cleveland luajtën një rol aktiv në organizimin e ndihmave humanitare për Kosovën dhe në ndërgjegjësimin e opinionit publik amerikan mbi çështjen kosovare. Presidenti Clinton zgjodhi Cleveland-in si një nga pesë qytetet që do të pranonin refugjatë për riatdhesim, sepse kishim një shoqatë me bazë të fortë. Sot bordi i shoqatës përbëhet nga këta anëtarë dhe rolet e tyre: Safet Hysenaj- kryetar, Dona Brady – nënkryetare, Vilson Mihaj – president, Juxhin Shazivari – zv.president, Ina Basho – thesari, Ajaz Emini – kultura, Ondi Gusho – it.

HISTORIA E EMIGRACIONIT SHQIPTARË NË CLEVELAND

Shqiptarët e parë që erdhën në Cleveland ishin kryesisht nga Shqipëria e Jugut, veçanërisht nga zona e Korçës dhe Gjirokastrës. Ata ishin kryesisht burra të rinj që udhëtuan në SHBA për arsye ekonomike, duke punuar në industri si ndërtimi, fabrikat dhe sektorët e shërbimeve. Pavarësisht sfidave të mëdha, shumë prej tyre u organizuan dhe krijuan grupe të vogla shoqërore për të ndihmuar njëri-tjetrin dhe për të ruajtur identitetin shqiptar.

AKTIVITETET KOMUNITARE

Me një drejtim të ri, Shoqata Shqiptare ka qenë shumë aktive. Kryetari i shoqatës në vitin 2024 organizoi një paradë festive për One World Day në Kopshtin Nënë Tereza në Cleveland. Ky është një monument shqiptar në një tokë shqiptare brenda Kopshtit Kulturor në Cleveland, Ohio. Gjithashtu, kryetari organizoi festën e Ditës së Pavarësisë së Shqipërisë në vitin 2024, ku shumë shqiptarë u mblodhën së bashku në një gala të mrekullueshme me muzikantë shqiptarë të ardhur nga Shqipëria. Kryetari i ri i Shoqatës Shqiptare organizoi gjithashtu një darkë të vogël për përkujtimin e Ditës së Pavarësisë se Kosoves në shkurt 2025 dhe synon të jetë edhe më aktiv në të ardhmen, duke festuar festat tona kombëtare me komunitetin shqiptar.

E ARDHMJA E SHOQATËS SHQIPTARE

E ardhmja e Shoqatës Shqiptare synon të ketë mjaft anëtarë të rregullt me pagesë, të cilët do ta mbështesin shoqatën në qëllimet e saj. Prioriteti kryesor është sigurimi i një vendi që mund ta quajmë shtëpi – një ndërtesë me hapësirë të mjaftueshme për të hapur një shkollë shqipe dhe për të zhvilluar aktivitete për fëmijët. Fëmijët tanë duhet të flasin gjuhën tonë, dhe kjo mund të arrihet vetëm nëse Shoqata hap një shkollë ku të gjithë, si fëmijët ashtu edhe të rriturit, mund të mësojnë shqip. Të gjitha aktivitetet do të fokusohen kryesisht në këtë drejtim në të ardhmen. Kjo ndërtesë do të shërbejë gjithashtu si një zyrë e vogël për të ndihmuar shqiptarët e sapoardhur në Cleveland, duke u ofruar mbështetje për dokumentacionin, përkthimet, punësimin dhe strehimin. Do të ketë gjithmonë dikë aty për të ndihmuar shqiptarët që vijnë në Cleveland dhe kanë nevojë për mbështetje.

BASHKËPUNIMI ME INSTITUCIONET

Qyteti i Clevelandit i cakton komunitetit shqiptar në Cleveland një copë tokë si pjesë e Kopshtit Kulturor në Cleveland, Ohio. Kjo arritje u sponsorizua nga Councilwoman Dona Brady, ku është ngritur monumenti i Nënë Terezës. Ky monument u inaugurua nga presidenti i Shqipërisë në atë kohë, Bujar Nishani, i cili mori pjesë në ceremoninë e përurimit së bashku me delegatët e komunitetit shqiptar.

THIRRJA PËR KOMUNITETIN SHQIPTAR

Udhëheqja e re e komunitetit shqiptar u bën thirrje të gjithë shqiptarëve në Ohio dhe mbarë botën që të bëhen anëtarë të komunitetit shqiptar në Ohio, për të ndihmuar në krijimin e një ëndrre shqiptare, ku flamuri ynë të valëvitet mbi një ndërtesë që shqiptarët do ta quajnë shtëpi. Përmes regjistrimit dhe kontributit në Shoqatën Shqiptare të Cleveland-it, ne mund të arrijmë objektivin tonë – krijimin e një vendi ku fëmijët tanë të mësojnë alfabetin dhe të flasin gjuhën tonë amtare, e cila është unike në botë dhe e ndryshme nga çdo gjuhë tjetër.

KUSH ËSHTË PATRIOTI SAFET HYSENAJ?

Unë jam Safet Hysenaj, i lindur në fshatin Greshicë, Mallakastër. Në vitin 2000, u shpërngula në Shtetet e Bashkuara me prinderit, motren dhe vëllain kur isha vetëm 14 vjeç. Vendosem të jetoj në Lakewood, Ohio, ku, gjatë viteve si qytetar amerikan dhe me dijet që fitova nga shkollimi në SHBA, kam pasur mundësinë të ndihmoj shumë bashkatdhetarë dhe vazhdoj ta bëj këtë me gjithë mundësitë që kam. Jam një baba krenar i tre fëmijëve, një bashkëshort i përkushtuar, dhe karriera ime pas shkollës së mesme nisi si teknik i optometrisë në një organizatë private. Për 18 vitet e fundit, kam punuar si menaxher rajonal, duke udhëhequr 30 deri në 50 punonjës. Në të njëjtën kohë, jam edhe bashkëpronar i një biznesi ndërtimi, i cili ka qenë shumë i suksesshëm dhe më ka mundësuar të ndihmoj shumë shqiptarë të sapoardhur nga Shqipëria, duke u ofruar atyre punësim dhe mbështetje.

Shtysa ime më e madhe për t’u bërë kryetar i Shoqatës Shqiptare të Cleveland-it erdhi nga mungesa e përfaqësimit dhe vëmendjes ndaj komunitetit tonë para se të merrja këtë rol. Unë besoj fort se komuniteti shqiptar në Cleveland meriton më shumë organizim, mbështetje dhe aktivitete që e forcojnë identitetin tonë kombëtar. Shumë njerëz në Ohio më njohin dhe besojnë se mund të sjell ndryshim për komunitetin tonë, duke krijuar një organizatë të suksesshme dhe shumë të dobishme.

Edhe pse kjo është një organizatë jo fitimprurëse, e bëjmë sepse duam të ndihmojmë njerëzit tanë dhe sepse ndjejmë krenari për gjakun shqiptar që rrjedh në venat tona. Motivimi im më i madh është të vazhdoj dhe të përmirësoj punën e rëndësishme të emigrantëve të hershëm shqiptarë. Nuk do të ndalem derisa objektivat e shoqatës të arrihen dhe të mbahen si një standard i lartë për brezat që do të vijnë, në mënyrë që komuniteti shqiptar në Cleveland të vazhdojë të rritet dhe të lulëzojë ndër vite. Ftoj të gjithë shqiptarët që të na bashkohen. Kontaktoni: albaniansofcleveland1912@gmail.com.