Fejton nga (një zgjedhës diaspore) / Rafael Floqi

Karikatura kortezi AI

Në Republikën e Përjetshme të Batutave, ku demokracia ha byrek me tendera dhe zgjedhjet bëhen si në TikTok, zbriti nga Olimpi i Rilindjes urdhri i shekullit: “Asnjë debat me kënetën!”

Një shprehje e artë nga Kryeministri i Rrobave të Stilit të Papritur dhe Batutave si letra me vrimë, që vulosi heshtjen si strategji fushate për të gjithë kandidatët socialistë të 11 Majit.

Thënë ndryshe, i ftoi të tijtë të imitojnë atë në Instagram, dhe si rrjedhojë sheh zonja me çanta Guci të mbajtura, që flasin me të njëjtën gjuhë “allatesh në erë” si ai i z. Rama, kur iu mburret të rinjve për rininë e tij “gollomesh” plazheve të Evropës, ku do të na çojë pas 2030-tës. 

Fushata nisi… po jo për të gjithë!

Teksa qytetarët prisnin përplasje idesh, llogaridhënie dhe, ndoshta, ndonjë blof në studio, u përballën me një spektakël më të thellë se çdo debat: emisione me një kandidat, një moderator dhe një kameraman që s’bënte as pyetje. Në ekran, socialistët ishin më të vetmuar se buzëqeshja e Fatmir Xhafajt në kongres. Opozita? Si i ftuar special në listën e të padukshmëve.

Televizionet? Në regji, nën regji dhe në heshtje. Sa herë i shihje panelet politike, të dukej sikur ishe në ndonjë sitcom të Netflix: një i ftuar që qesh me batutat e veta, një gazetar që gëlltit mikrofonin dhe një logo partie që ngjan me reklamë për plazhe të virgjëra me koncesion.

“S’ka kundërshtar, s’ka pyetje, s’ka problem!”

Rama, mjeshtër i zhvendosjes së vëmendjes, këtë herë vendosi të qeverisë edhe debatin publik. “S’ka kundërshtar, s’ka pyetje, s’ka problem!” është motoja e re. E vetmja garë është ajo e stilit – kush del me pantallonat më të gjëra, shallin më artistik dhe metaforën më absurde urbane për arritjet që nuk ndodhën kurrë.

Ndërsa Saliu? Ai vazhdon me ftesat për debat si një ish i dashur i refuzuar që telefonon natën vonë. “E ftoj për hir të transparencës” thotë, por ne e dimë që është për hir të dramës. Fatkeqësisht, askush nuk e ngre telefonin – as për debat, as për hall.

Por qytetari?

Ai e ka gjetur rrugën: shikon reality show-n, ‘fentanilin e shqiptarisë’. A e mashtroi Gjesti- Eglin apo anasjelltas, si dhe fushata tallava me këngëtarë rap-i me emër “zhurme” si  Noizy garnitura në garë për vota, ndërsa në zgjedhje ka politikanë që s’duan të garojnë. 

Debati është bërë mall i luksi – njëlloj si ushqimi bio apo uji i pijshëm në disa zona. Dhe media, e cila dikur duhej të ishte roje e lirisë së fjalës, tani është roje parkingu për opinionet që s’duhen shfaqur.

OSBE ka folur. ODIHR ka shkruar. Por Rama ka urdhëruar.

Dhe kur ai flet, fushata nuk bëhet betejë idesh, por cirk me klounë të heshtur dhe spektakël të koreografuar me saktësi skenike. Një reality-show politik ku votuesi duhet të zgjedhë mes profilit në Instagram të një kandidati dhe reklamës së fundit me drone në Devoll.

Psikodrama kundër burrave të opozitës

Dhe si të mos mjaftonin batutat dhe bojkoti total i debatit, Rama nuk hoqi dorë nga sporti i tij i preferuar: psikodrama kundër burrave të opozitës.

Pasi u përpoq ta zbuste Vrenozin, influencerin e vetshpallur të PD-së me të njëjtin ritual që dikur ia bëri Lul Bashës, dhe kur Vrenozi i përmendi kafen e munguar dhe pesë gratë si shkop magjik që do t’i lëmonte egon –ai  dështoi keq.

Vrenozi jo vetëm që nuk u lëkund, por doli më i ashpër se kurrë, krahas Berishës, gjë që e detyroi Ramën t’i kthehej planit B: mallkimit emocional, pasi ai as Vrenozin s’e mundi. E quajti të paaftë për dashuri politike, të pandjeshëm ndaj “mirësive të qeverisë”-dhe, si çdo artist që i refuzohet skena, e përshëndeti me një mallkim poetik për “besnikëri të verbër ndaj një kauze të humbur”.

Fushata, që dikur ishte duel idesh, tani është maratonë monologësh, ku çdo kandidat flet vetëm me veten dhe votuesit janë të ftuar special në rolin e mikrofonit të heshtur.

Në vend të përballjeve të zjarrta, kemi tani vetëm selfie elektorale dhe lavde të recituara si reklama qumështi.

Por pse kaq shumë frikë nga debati?

Sepse Rama, mjeshtër i retorikës pop-kitsch, e ka kuptuar se sa herë përballet me realitetin, ky i fundit i jep goditje nën brez. Duket se bllokimi i tik-tokut po tregon tani një objektiv vetëm prej 71 deputetësh të mundshëm , ku dhe “haremi” i femrave që falen vetëm “Skënderbeut- guru” të presupozuara të mos dinë të vjedhin dardha pas shpine, po edhe ai po e kupton që dhe ato kanë mësuar huqet e burrave që janë aty “brenda”, që edhe Balluku ka “kollofitur biftekë disa milionëshe”, pas ose para shpinës së tij, siç llomotit ai “bufi i kënetës”, megjithatë s’dihet, dhe se ç’kanë bërë ato tani Xhaçkës nuk i zihet më besë për atë aferën e Gjipesë…

Prandaj tani ai ka zgjedhur një taktikë më efikase: të ofendojë opozitën dhe zgjedhësit e saj për të shmangur përballjen. Po a është e re kjo lloj propagande. Le ta shohim. Shumë analistë mendojnë që Edi Rama përdor teknikash të ngjashme me propagandën si të marrë nga manuali  alla Goebbels, sidomos në mënyrën se si manipulon perceptimet publike. Ja disa mënyra konkrete si e përdor:

Në diskursin e tij, Rama gjithmonë ndërton një “armik” për publikun: opozita, gjyqtarët “të korruptuar”, mediat “kazan”, madje edhe qytetarë kritikë. Çdokush që nuk pajtohet, etiketohet si “i keq”, “i korruptuar”, “armik i progresit” madje dhe “autik”. Dhe harron se njeriu më i pasur dhe më gjenial në botë Musk ka qenë autik.

Ashtu si Goebbels, Rama nuk mbështetet te argumentimi racional, por tek emocioni: shpesh flet me ironi, sarkazëm, tallje, fjalë popullore për t’u dukur “i thjeshtë” dhe “i dashur”, duke manipuluar ndjenjat më shumë se mendimet, si fjalët siç quan Sali Berishën  “bufi” dhe PD-në  “bataku”.  Në çdo krizë, Rama paraqet veten si i vetmi që “po përpiqet për popullin”, ndërsa të tjerët paraqiten si sabotatorë të ëndrrës evropiane. 

Dhe debatet?  Oh, a thua i mençuri George Orwell kot shkruante “Nëse debati është i pamundur, zgjedhjet janë vetëm një teatër.”

Në fund, kështu Rama po e kthen politikën shqiptare në një reality-show, ku audienca nuk ka të drejtë vote, por vetëm të drejtë për “klikime”.

Dhe ky nuk është novacion, pasi një qind e ca vet më parë i madhi Abraham Lincoln do të paralajmëronte: 

“Asnjëherë mos beso në vendime që merren pa debat; aty ku mungon debati, fshihet tirania.”

Shkruar nga Avni Alcani/

Dita e Shën Gjergjit përjetohet si periudha e ndaljes nga dimri dhe i ardhjjes së , e cila është festuar që në lashtësi, kur besohej në shumë perëndi. Te gjithë popujt e Ballkanit, të cilët e festojnë më masë të gjërë këtë ditë, kjo festë fillon me 5 maj dhe vazhdon deri me 15 maj. Kjo feste duket se ka qenë një festë pagane, që lidhej me shtegtimin e bagëtive, më saktë me ardhen e tyre nga shtegtimi i gjatë dimëror.

Ardhja e krishterimit nuk e shkuli këtë traditë pagane. Përkundraxi, e pranoi dhe ia vunë emrin Shën Gjergj, duke bashkuar zakonet e vjetra pagane nën petkun e fesë së re monoteiste. Kush ishte shkaku i vënies së një emri të krishterë një feste pagane? Bazuar në kalendarët e hershëm bizantinë, dita e Shën Gjergjit është 23 prilli, që përkon me rikthimin e bagëtive në male. Dhe ishte pikërisht ky përkim i kalendarit me shtegtimin e bagëtive në vjeshtë (për Shmitër) në fusha dhe rikthimin e tyre në male në pranverë (Shnjergj). Sot ajo festohet si dikur, me lojëra dhe argëtime të shumta zbavitëse.

Edhe emri Gjergj (Kastrioti Skënderbeu) iu vendos Heroit tonë Kombëtar, pasi mendohet se ai lindi në Ditën e Shën Gjergjit, më 6 maj 1405.

FESTA E SHËNGJERGJIT TE SHQIPTARËT

Shëngjergji është një nga festat që ka më shumë afërsi me Ditën e Verës. Ndofta ngjashmëria është për shkak se të dyja festat janë ose përkojnë me stinën e pranverës dhe kanë në themel të tyre ringjalljen e natyrës, të jetës dhe punëve bujqësore. Lidhur me këtë prof. Eqerem Çabej do të shkruante: “Një ditë e kremte pranverore është, pas mendimit tim, edhe dita e Shëngjergjit,… e cila ka hyrë në të gjitha besimet Shqiptare dhe që kremtohet prej të gjithve pa përjashtim”. Në disa fshatra të Rekës e të Gostivarit dita para ditës së Shëngjergjit quhej “Dita e Luleve”, ose “Dita e Virgjilit”. Ajo është një festë shumë e ngjashme me Ditën e Verës. Sipas studiueses Edibe Selimi–Osmani (Tetovë), e cila ka studiuar festat pagane në disa fshatra shqiptare të Tetovës (Pollogut), ka shkruar se edhe disa prej riteve të Ditës së Luleve janë rite pagane dhe janë simotra me ritet e Ditës së Verës. Në Ditën e Luleve, shkruan E. Selimi-Osmani, nuk lejohet puna e dorës, si thurja apo qepja me gjilpërë, pasi “sipas paragjykimeve, kështu gratë nuk ka rrezik t’i hanë gjarpërinjtë”. Në atë ditë, shkruan studiuesja Selimi-Osmani, “të rinjtë e të rejat tubohen në vende të caktuara. Në fshatrat e Pollogut të rinjtë dhe të rejat me këngë e def, tubohen Ditën e Luleve dhe thurin kurora lulesh, thyejnë degë thanash, shelgu e degë të tjera të gjelbëruara me të cilat stolisin shtëpitë, ahuret, dyert e dhomave, shtëpitë e zjarrit etj. Rrugës për në vendin e caktuar këndojnë: “Lum ne të lumët, / xhi na erdh Shinxherxhi, / ka zbilue mali, / ka çelun xhethi”, ose “Do shkojna për lule nëpër ara / që t’i mbushim krejet me kolara”. Në qytetet e Gostivarit dhe Tetovës, si dhe në disa fshatra rreth tyre, shkruan Selimi-Osmani, zhvillohej ceremonia e larjes së fëmijëve në ditën e Shëngjergjit, pasi besohej se fëmijët që laheshin në atë ditë do të siguronin shendet të plotë gjatë gjithë vitit. Ashtu si në Ditën e Verës, në këto treva fëmijëve u japin si dhuratë vezë të ziera të ngjyrosura, kurse vajzat e reja stolisin dyert e shtëpive me lule dhe gjelbërime të ndryshme.

Në disa fshatra shqiptare të Tetovës Perëndimore, në Ditën e Shëngjergjit nuk punohej me parmendë. Në një Simpozium të mbajtur në Shkup në vitin 1991, me titull “Shqiptarët e Tetovës”, prof. dr. Spiro Shkurti do të referonte në kumtesën e tij, për karakterin bujqësor e blegtoral të kësaj feste.

Në Kosovë Dita e Shengjergjit kremtohet zakonisht më 6 maj, e cila përkon me kohën e mbjelljeve të bimëve pranverore, si të patates, misrit, fasules etj. Kremtimi fillonte herët në mëngjes, ku të rinjtë ndezin zjarre dhe vendosin shelgje nëpër ara. Edhe vajzat dalin herët në mëngjes dhe afrohen pranë një burimi uji dhe presin majat e flokëve, me dëshirën që floku i tyre të jetë i butë dhe të rritet si rrjedhja e ujit. Gjatë prerjes së flokëve, vajzat këndojnë: “Sallanxhak-sixhimi,/ këtu e te xhamia,/ aq mu rritshin flok’t e mia;/ Sallanxhak-sixhimi,/ këtu e të mejtepi,/ aq m’u rrit’ mua gërsheti…”. Në Brod të Gorës dhe në Shajne të Opojës, në Ditën e Shëngjergjit, bëhet tubimi i të rinjve, djem e vajza, në një vend tradicional. Këtu bëhen njohjet e të rinjve mes njëri-tjetrit dhe ka raste kur të rinjtë lidhin fejesa mes tyre.

Si përfundim mund të themi se Dita e Shëngjergjit është një festë me rite gati tërësisht pagane, e cila vetëm emrin e festës ka të ruajtur si të krishterë, ndërsa në brendësinë e saj ajo ka elemente të ritualit e të karakterit pagan. Siç e pamë, Dita e Shën Gjergjit në origjinën e saj ka pasur të bëjë me kultin e pjellorisë e të prodhimtarisë bujqësore, gjë që e afron me Ditën e Verës. Në Ditën e Shëngjergjit Shqiptarët zhvillonin rite të ndryshme pagane me gjarpërinj, ku, ashtu si në Ditën e Verës, ndizeshin zjarre nëpër male e kodra dhe banorët dilnin masivisht në mal për pelegrinazh.

SHNJERGJI (SHËN GJERGJI) – FESTA E BLEGTORËVE NË FSHATIN POLIS TË LIBRAZHDIT

Blegtoria ka luajtur një rol të rëndësishëm në jetën ekonomike të polisarëve. Çdo shtëpi polisare kishte tufën e saj të bagëtive dhe disa nga pjestarët e familjes, zakonisht burrat, i kushtoheshin ruajtjes së bagëtive dhe punimit të bulmetit. Jeta baritore ishte e organizuar me stane, që ishin formuar nga bashkimi i disa tufave të disa familjeve, të cilat, për rreth tre muajt e verës i kullosnin bagëtitë dhe përgatisnin bulmetin së bashku.

Gjatë periudhës së ftohtë të dimrit, barinjtë e Polisit i shtegtonin bagëtitë e tyre në fusha, në kullota dimërore, të cilat i quanin merà, të cilat i kishin në fushat e Elbasanit dhe në fushat e Myzeqesë, si në fshatrat Çermë, Dushk, Gramsh, Zhanë etj. e deri në Myzeqenë e Fierit. Nisja e bagëtive nëpër fusha niste bëhëj në Shndre (Shën Andrea), sapo fillonte bora e parë, rreth datës 15 nëntor. Para nisjes organizohej një festë e madhe popullore, me këngë e valle, në të cilat merrnoin pjesë të gjithë banorët, i madh e i vogël. Udhëtimi ishte i gjatë. Një familje mund ta bënte rrugën për 7 ditë. Ditën e parë ishte nisja dhe më 16 nëntor tufa mbërrinte në Shushicë, në vendin e quajtur Teftericë. Në ditën e dytë (datë 17 nëntor) tufa shkonte në Vidhas. Ditën e tretë (më 18 nëntor) mbërrinte në Papërr. Ditën e katërt tufa ishte në Peqin (më 19 nëntor). Ditën e pestë (më 20 nëntor) tufa shkonte në Bishtin e Zhurit, në Rrogozhinë. Ditën e gjashtë mbërrinte në Lekaj (më 21 nëntor) dhe ditën e shtatë, më 22 nëntor, tufa mbërrinte në Luzin e Vogël të Kavajës, ku ishin meratë.

Kthimi i bagëtive bëhej rreth mesit të prillit, në Shnjergj (Shën Gjergj), në datat 14-15-16 prill. Me këtë rast organizoheshin festa popullore. Festa të tilla ishin bërë edhe para nisjes për dimërim, por ato të kthimit ishin më të hareshme e më zbavitëse. Para se të ngjiteshin në mal, do të bëhej bashkimi i tufave dhe më pas fillonte nisja e tyre në stane. Përcjellja e tufave bëhej nga i gjithë fshati, me burra, gra dhe fëmijë, duke e kthyer atë ditë në një festë të madhe. Periudha e staneve zgjaste rreth dy muaj e tri javë.

Shënim: Datat janë dhënë sipas kalendarit të vjetër Julian (allaturka).

See insights and ads

Boost post

All reactions:

66

Skënder Karaqica/

Familja amerikane në Orland Park në Çikago, librat e bibliotekës ua shpërndan lexuesve që parakalojnë nëpër këtë lagje të bukur urbane.

Në hyrje të shtëpisë, kalimtarët e rastit e shohin lajmin se lexuesit e pasionuar të librit, mund të marrin sipas dëshirës librin e shkrimtarit të preferuar dhe pas leximit librin duhet kthyer në bibliotekën e familjes në Orland Park të Çikagos.

Po atë ditë, që na rastisi të shohim nga afër nismën e familjes amerikane,kalimtarët ndalin për pak çaste dhe i përzgjidhnin librat të gjitha zhanreve të krijimtarisë letrare, i merrnin ato pa ndonjë proicedurë “administrative” dhe shkonin për të kryer obligimet e ditës dhe për të lexuar librat në kohën e lirë nga biliblioteka e familjes amerikane.

Nisma e bibliotekës nga shtëpia për lexuesit kalimtarë nëpër lagjën amerikane në Orland Park në Çikago, na la mbresë në tiparët e frymës së qytetërimit se bota e librit di të gjykojë dhe të ndryshojë rrjedhën e botës në planetin e shqetësimeve, të stresit dhe të zhurmës të jetës urbane.

Nisma në Orland Park të Çikagos, është fryma e qytetërimit!

Nga Rafael Floqi/

Në Shqipërinë e tranzicionit të stërzgjatur, ku pushteti politik shpesh ndërtohet mbi perceptimin dhe jo mbi vlerat institucionale, Edi Rama ka ditur të shfrytëzojë diskursin gjinor si pjesë të strategjisë së tij të pushtetit. Në mënyrë të dukshme, ai është përpjekur të kultivojë imazhin e një lideri që fuqizon gratë, por ndërkohë ka demonizuar burrat e opozitës me një gjuhë që rrallë dëgjohet në demokracitë normale dhe kjo jo vetëm për fushatë.

Në një deklaratë të vitit 2021, Rama tha: 

“Opozita është një grup burrash gjysmakë, pa vizion, pa shpirt dhe pa të ardhme.”
Ky citim nuk është një shpërthim spontan, por një shprehje sistematike e një modeli komunikimi, ku burrëria e kundërshtarit përdoret si simbol i paaftësisë, dekadencës dhe regresit.

1. Retorika e barazisë gjinore si fasadë politike

Në konferenca ndërkombëtare dhe forume të BE-së, Rama shpesh është cituar duke theksuar përqindjen e lartë të grave në kabinetin e tij. Ai e ka quajtur qeverinë e tij “një kabinet me shumë ngjyra, por mbi të gjitha me shumë gra, sepse gratë nuk e lënë vendin peng të krizave të testosteronit politik.” (Intervistë për France 24, 2019)

Në sipërfaqe, kjo tingëllon si përparim. Por në realitet, shumë nga gratë ministre janë figura politike të afërta, të kontrolluara dhe pa profil të fortë të pavarur. Ato nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht emancipimin e grave shqiptare, por një version të butë të pushtetit autoritar ndaj haremit, që maskohet me feminilitet institucional.

Siç shkruan teoricienja politike Chantal Mouffe:

“Në sistemet post-demokratike, përfshirja simbolike shpesh shërben si zëvendësim për fuqizimin real.” (Kriza e përfaqësimit, 2005)

2. Burrat si simbol i regresit dhe armikut politik

Termi “gjysmak” është shndërruar në një klishe të gjuhës politike të Edi Ramës. Përdorimi i këtij termi nuk është vetëm depersonalizues, por seksist në mënyrë të nënkuptuar, sepse i referohet burrit që ka humbur atributet që kultura patriarkale i njeh: forcën, qëndrueshmërinë, kontrollin. Në këtë mënyrë, Rama përdor stereotipet gjinore për të zhveshur kundërshtarin nga çdo formë legjitimiteti publik.

Siç thotë filozofi gjerman Theodor Adorno: “Gjuhët autoritare nuk i kundërshtojnë idetë, por i shkatërrojnë subjektet.”
(Dialectic of Enlightenment, 1947)

Në vend që të ndërtojë debat, Rama i “neutralizon” burrat e opozitës duke i nënvlerësuar si të paplotë — duke shkelur një vijë të rrezikshme midis debatit politik dhe diskursit shkatërrues.

3. Psikopolitika e liderit dhe estetika e dominimit

Rama, i cili vjen nga një sfond artistik, përdor gjuhën politike si teatër rruge. Ai ndërton një skenografi ku gratë e bindura janë figurante të bukura në sfond, ndërsa burrat kritikë janë të shëmtuar, ‘Bufa kënete” të prishur dhe të papërshtatshëm për “qeverisje moderne”. Në këtë mënyrë, krijohet një ndarje gjinore e pushtetit që nuk është progresive, por e manipuluar.

Filozofi Byung-Chul Han, në veprën Psychopolitics (2017), shkruan:

“Në neoliberalizëm, kontrolli nuk ushtrohet më përmes dhunës, por përmes përkëdheljes dhe estetikës. Ai që është i bindur dhe i bukur nuk ka arsye të rebelohet.”
Ky është thelbi i modelit Rama: pushtet i mbështjellë me estetikë, por thellësisht kontrollues.

4. Rreziku për demokracinë dhe barazinë

Kjo ndarje gjinore në diskursin politik shqiptar, ku gratë përdoren për të zbukuruar pushtetin dhe burrat për t’u demonizuar si kërcënim, është një kërcënim i drejtpërdrejtë për barazinë reale dhe për vetë debatin demokratik. Sepse kur gratë përdoren si dekor dhe burrat si karikatura, ajo që humbet është vetë përfaqësimi autentik politik.

Siç shkruan Hannah Arendt: “Totalitarizmi fillon aty ku fjalët nuk kanë më funksion për të ndërtuar të vërtetën, por për të ndërtuar pushtetin.”
(The Origins of Totalitarianism, 1951)

Si përfundim: Gjinia si maskë e autoritarizmit të butë

Edi Rama nuk ka ndërtuar një sistem të vërtetë të barazisë gjinore, por një narrativë të kontrolluar ku gjinia i shërben pushtetit dhe jo qytetarit. Gratë e tij nuk janë të fuqizuara, por të zgjedhura. Burrat që nuk i binden, nuk janë oponentë, por “gjysmakë”. Në këtë realitet të ndërtuar me fjalë, estetika e pushtetit shndërrohet në një teatër kontrolli, ku publiku duartroket, por nuk pyetet më.

Nga Ndrek Gjini, MA, University of Galway, Ireland/

Big Brother – Ky program, që pretendon të jetë një “eksperiment social”, në fakt përfaqëson një rrënim të thellë të moralit, psiqikës dhe kohezionit shoqëror.

Promovimi i Modeleve Negative: Një Rrezik për Vlerat Shoqërore

Në qendër të Big Brother shpesh qëndrojnë figura me tendenca narcisiste, manipulatore e të pandjeshme ndaj normave etike. Këta individë shpesh ngrihen në piedestal si “modele suksesi”. Psikologia amerikane Jean Twenge, në librin “The Narcissism Epidemic”, vëren se “shoqëria moderne ka filluar të shpërblejë pikërisht ato sjellje që dikur përbënin arsye për turp.”

Normalizimi i Sjelljeve të Papranueshme

Në emër të “lojës”, gënjeshtra, bullizmi, tradhtia e intriga jo vetëm që pranohen, por edhe shpërblehen me famë e përfitime financiare. Sipas Dr. Philip Zimbardo, psikolog i njohur amerikan, “kur sjelljet antisociale shpërblehen publikisht, shoqëria nis t’i perceptojë si normale dhe madje të dëshirueshme.”

Dëmtimi i Shëndetit Mendor – Pjesëmarrësit dhe Publiku si Viktima

Jetesa nën survejim konstant, ekspozimi ndaj kritikave publike dhe presioni për t’u dalluar shkaktojnë stres, ankth dhe pasoja afatgjata për shëndetin mendor të konkurrentëve. Por ndikimi nuk ndalet aty. Shikuesit, veçanërisht të rinjtë, përjetojnë një ndjenjë të shtrembëruar të realitetit dhe identifikohen emocionalisht me personazhet televizivë.

Dr. Aric Sigman, psikolog britanik, shkruan: “Ekspozimi i zgjatur ndaj programeve pseudo-realitete ndikon negativisht në zhvillimin emocional dhe etik të adoleshentëve.”

Shkatërrimi i Diskursit Publik dhe Rënia e Kulturës Mediatike

Debatet mbi politikat publike, artin, arsimin apo etikën janë zëvendësuar nga analizat e sjelljes së konkurrentëve, thashethemet dhe klikimet sensacionale. Mediat, që dikur ishin në shërbim të mendimit kritik, tashmë shpërndajnë banalitet si formë argëtimi masiv.

Komercializimi i Jetës Private dhe Intimitetit

Në Big Brother, jeta private bëhet spektakël. Kamera të përhershme, ekspozim ekstrem dhe mungesë kufijsh mes publikes dhe privates kthejnë gjithçka në një mall për konsum masiv. Kjo zhbën konceptin e intimitetit, duke e shndërruar në një produkt për shitje.

Kultivimi i Konsumizmit dhe Suksesit të Rremë

Aspiratat nuk lidhen më me edukim apo përmbushje personale, por me famën e shpejtë dhe fitimin material. Ky model i deformuar suksesi është veçanërisht i dëmshëm për brezat e rinj që formojnë identitetin e tyre përmes këtyre pasqyrimeve.

Degjenerimi Moral dhe Përçarja Shoqërore

Shpesh promovohen sjellje që bien ndesh me normat tradicionale të shoqërisë shqiptare: marrëdhënie të shthurura, tradhti bashkëshortore, përdorim vulgar i gjuhës dhe skena erotike të panevojshme. Këto jo vetëm nxisin debat të shfrenuar, por edhe përçarje të theksuara sociale, ku ndjekësit e konkurrentëve krijojnë grupe fanatike dhe përjashtuese ndaj njëri-tjetrit.

Manipulimi i Perceptimit të Realitetit

Produksioni ndërhyn vazhdimisht për të krijuar narrativa të caktuara, duke përdorur montazhe, ngjyrime emocionale dhe drama të inskenuara. Kjo krijon një realitet të rremë që publiku e konsumon si të vërtetë. George Gerbner, themelues i teorisë së kultivimit, paralajmëronte: “Media nuk pasqyron realitetin, ajo e formëson atë në mënyrën më të përshtatshme për tregun.”

Simptomë e një krize të thellë kulturore dhe morale

Big Brother është më shumë sesa një program televiziv; ai është një simptomë e një krize të thellë kulturore dhe morale. Ndikimi i tij është i gjerë dhe shpesh i padukshëm, duke ndryshuar mënyrën se si njerëzit mendojnë, ndjejnë dhe sillen.

Është koha për reflektim. Është koha që mediat, shoqëria dhe institucionet të kuptojnë se çfarë çmimi po paguajmë për “argëtimin pa kufij”.

Le ta mbyllim këtë analizë me një thënje të Viktor Frankl, psikiatër dhe filozof: “Kur një shoqëri nuk është më në gjendje të dallojë mes vlerës dhe antivlerës, ajo shoqëri është në rrezik të humbë shpirtin e vet.”