• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Historia e Shqiptareve te Amerikes-A ishte Kolë Kristofori, emigranti i parë shqiptar ?

February 12, 2016 by dgreca

Thuhet se ishte nje tjeter shqiptar para tij, por sipas Kostandin Demos, pyetja e titullit merr pergjigje pozitive:Pa.Emigrantin e parë shqiptar në Amerikë sipas librit te Konstandin Demos apo Nini Demos, sikurse njihej nga shqiptarët e kohës së tij që jetonin në Boston, ose në qytetet afër tij.
Konstandin Demoja pati idenë e mirë të botonte një libër modest, me saktë një libërth apo librushkë me titull Shqiptarët në Amerikë, apo imigrantët shqiptarë në Amerikë. Ai vëren se i pari emigrant shqiptar që erdhi në Amerikë qe Kolë Kristofori nga Katundi, një fshat i vogël pranë fshatit Qytezë të Kolonjës.
Edhe vetë Nini Demoja qe nga Katundi. Këto fshatra shqiptare shtrihen në veri të Qafëzezit dhe njihen me emrin e përbashkët fshatrat e Vakëfit, sepse dikur ato qenë pronë e Kishës. Ninoja vëren se Kolë Kristofori erdhi në Amerikë në vitin 1884 dhe pasi punoi këtu dhjetë vjet u kthye në fshat me qesen mbushur me para dhe i veshur me rroba të ngushta alla frënga, jo me shallvare, as me kaftan, sikurse mbanin përgjithësisht fshatarët e asaj ane, por me veshje europiane.
Nuk përjashtohet mundësia që edhe para tij të kenë ardhur shqiptarë tjerë, sikurse përmendet një prift katolik nga veriu, por ai apo ata ta erdhën si vizitorë me misione të ndryshme jo emigrantë ekonomikë si Kole Kristofori. Me vonë Kola u dorëzua prift dhe punoi si meshtar ortodhoks në disa qytete ku kishte emigrantë shqiptare.
Sqarojmë se shumë fshatra në krahinën e Korçës i kishte lënë vakëf feudali i madh Iljaz Bej Mirahori në fund të shek. XV. Edhe kisha e krishterë krijoi vakëfe me anë dhuratash dhe testamentesh të besimtarëve, sepse vakëfet kishin disa favore shtetërore.
Librushka e Konstandin Demos ka interes të veçantë për historikun e emigracionit shqiptar në Amerikë, ndaj Peter Prifti e përktheu edhe anglisht që të kishte një përhapje më të gjerë edhe te brezi ri. Nini Demoja pati idenë që t’i luteshin Fan Nolit të shkruante parathënien për librushkën dhe Peter Prifti shënon se nuk besonte që Noli do të pranonte t’i bënte parathënien një vepre të rëndomtë apo tepër modeste, por Noli e pranoi me kënaqësi kërkesën e zotit Konstandin Demo dhe midis të tjerash shkroi se ajo ishte një broshurë që meritonte të lexohej nga çdo shqiptar.

I pari si bërthama shqipatre në SHBA

Por emigranti i parë shqiptar që u vendos në Amerikë shërbeu si bërthamë magnetike për emigrantët e tjerë shqiptare. Ishte Kolë Kristofori prej fshatit Katund të Korçës që arriti në Amerikë me 1884. Pas gjashtë vjetësh emigrant Kolë Kristofori u rikthye ne fshatin e lindjes. Por më 1892, ai u rikthye në Amerikë së bashku me 17 bashkëfshatarë të tij, të cilët formuan bërthamën e diasporës shqiptare në SHBA. Më 1900 shumë shqiptarë të tjerë iu drejtuan ‘Botës së re”.

Kategoritë e emigrantëve

Emigrantët e parë shqiptarë në SHBA mund të ndahen në dy kategori: në emigrantë ekonomikë, të cilët largoheshin nga atdheu për të fituar para dhe në emigrantë politikë, të cilët detyroheshin të largoheshin për arsye politike. Lidhur me çështjen se cila kategori e emigrantëve ishte mbizotëruese, ka patur mendime të ndryshme. Disa autorë janë të mendimit se emigrantët ekonomikë formonin masën kryesore të emigracionit shqiptar në SHBA. Autorë të tjerë mendojnë të kundërtën.

Vitet 1904-1905

Valët më të fuqishme të emigracionit u përkasin viteve 1904-1905 dhe 1909-1912, vite këto të karakterizuara nga tensione të forta politike të krijuara nga ngjarje që sollën shpalljen e pavarësisë, si dhe vitet 1913-1914, veçanërisht vera e vitit 1914 kur Shqipëria e jugut u pushtua prej ushtrisë greke. Në këtë periudhë shqiptarët vijonin të ishin shtetas të Perandorisë Osmane dhe shkonin në Amerikë me pasaporta osmane, prandaj edhe në listat e emigracionit të zyrave amerikane ata figuronin si shtetas osmanë. Një pjesë tjetër regjistroheshin si grekë për shkak të lidhjeve fetare me Patriarkanën e Stambollit dhe prej koncepteve zyrtare të shtetit osman, i cili shqiptarët e besimit ortodoks i konsideronte grekë për nga kombësia. Madje, shumë emigrantë erdhën edhe nga vendet ballkanike, Bullgaria, Rumania, etj, ku kishin emigruar prej kohësh. Si të tillë ata erdhën në Amerikë me dokumente identifikimi jo shqiptare.

Numri i saktë

Si rrjedhojë e të gjithëve këtyre faktorëve, është e vështirë të gjesh numrin e saktë të emigranteve shqiptarë që u vendosën në Amerike në dhjetëvjeçarin e parë të shek. XX. Sipas dokumentacionit zyrtar federal të vitit 1910, në SHBA ndodheshin 625 shqiptare. Gjatë viteve 1911-1914 në ShBA mbërritën 1528 shqiptarë, ndërsa në vitet 1915 deri 1919 numri i tyre bie ndjeshëm në 694 vetë. Në strukturën demografike të diasporës shqiptare të Amerikës, mbizotëronin burrat, sepse ata, duke dashur të riktheheshin përsëri në atdhe, nuk i merrnin gratë dhe pjesën tjetër të familjes së tyre. Numri i grave shqiptare në SHBA erdhi duke u rritur pas vitit 1920, kur shumë shqiptarë vendosën të qëndrojnë atje si banorë të përhershëm.

Gazeta “Kombi”

Sipas gazetës ‘Kombi’ i pari fëmijë me prindër shqiptarë lindi në janar të 1908-ës në familjen e Kristo Koçit prej Korçe. Pjesa dërrmuese e emigrantëve shqiptarë që vinin në SHBA ishin nga Shqipëria e jugut. Fuqizimi nga ana ekonomike i këtyre  emigrantëve nxiti edhe mjaft shqiptarë të tjerë t’i drejtoheshin ‘Botës së  re’. Pas vitit 1905, interesat tregtare bënë që të hidheshin hapa të rëndësishëm drejt një emigracioni të organizuar të shqiptarëve në SHBA.

Ku u vendosën emigrantët

Megjithëse ligji amerikan i emigracionit në vitin 1907 ndalonte ardhjen e emigrantëve në ShBA me para të marra borxh, shqiptarët të cilët në të shumtën e rasteve udhëtonin me para të siguruara në këtë mënyrë, mund t’i bënin ballë atij në pjesën më të madhe, duke deklaruar para doganës amerikane se paratë e udhëtimit i kishin siguruar prej prindërve ose të afërmve të tyre që ndodheshin në SHBA. Shqiptarët e parë që erdhën si emigrantë në Amerikë, u vendosën në pjesën më të madhe të tyre në qytetin e madhe të Bostonit dhe pikërisht në pjesën jugore dhe perëndimore të qytetit. Pas Bostonit ata u vendosën në qytete apo qyteza të tjera të shtetit Masaçustes. Qendër e rëndësishme e emigrantëve shqiptarë u bë Anglia e re (Neë England).

Jetesa

Për një periudhë relativisht të shkurtër një pjesë e emigrantëve shqiptarë, sigurisht më të zotët, arritën të zbulonin të fshehtat e funksionimit të ekonomisë së një vendi që ofronte mundësi pa kufi, ata filluan të merreshin edhe me tregeti. Sipas gazetës  ‘Kombi’ deri në fund të vitit 1907 shqiptarët ishin shpërndarë në 12 qytete amerikane. Shumë domethënëse, për integrimin e shqiptarëve në SHBA ishin dhe reklamat që publikoheshin në faqet e gazetës ‘Kombi’, të cilat u bënin jehonë biznesmenëve shqiptarë që jetonin në qytete të ndryshme të Amerikës. Shumë interes paraqet edhe mënyra e jetesës së emigrantëve shqiptarë. Të gjithë bashkëfshatarët ose bashkëqytetarët grumbulloheshin si rregull, në të njëjtat qendra banimi. Kjo dukuri lidhet me faktin se një fshatar apo një qytetar shqiptar i ardhur në Amerikë kthehej shumë shpejt në një pikë tërheqëse për bashkëfshatarët apo bashkëqytetarët e tjerë .

Kujtimet e Grigor Golanit

Fillimisht si vende strehimi për emigrantët shqiptarë, siç shkruante Grigor Golani në kujtimet e tij përdoreshin qilarët (bodrumet) ku lagështira dhe i ftohti e bënin jetesën të vështirë. Me kalimin e kohës, emigrantët shqiptarë filluan të jetonin në grupe prej 10-15 vetash në banesa të cilat thirreshin prej shqiptarëve të atjeshëm me emrin konak. Jeta nëpër këto kënaqe vazhdoi deri në fund të Luftës së Parë Botërore dhe në raste të tjera edhe më vonë. Në përfundim duhet theksuar se kur bëhet fjalë për emigrantët shqiptarë në SHBA, kemi parasysh emigrantët që u larguan nga trualli etnik, sepse emigrantët e parë shqiptarë që shkuan në SHBA, kanë qenë arbëreshët e Italisë. Ata kanë emigruar në drejtim të SHBA-ve që në fillim të shek 18.

Shqiptari i pare/

Vuri këmbë në truallin amerikan në vitin 1876. Sipas disa burimeve, shqiptari ishte nga Korça dhe më pas ndërroi destinacion duke u spostuar në Amerikën e Jugut dhe duke përfunduar më pas në Argjentinë

Shqiptari i dyte/

Ishte shqiptari i dytë, i cili vuri këmbë në tokën amerikane në vitin 1889 ose në 1884. Ky ishte Koli (Nikolas) Kristofori. Është emigranti i parë shqiptarë që është regjistruar dhe i njihen gjeneralitetet.

42 Shqiptarë

Është numri i shqiptarëve, të cilët jetonin në Amerikë në vitin 1900, në qytetin e Masaçusets. Origjina e këtyre shqiptarëve ishte kryesisht nga jugu i Shqipërisë.

50 Dollarë

Ishte çmimi i një bilete udhëtimi nga Shqipëria drejt Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Mjeti transportues ishte vetëm anija dhe kryesisht portet nga niseshin emigrantët shqiptarë ishin ato të Italisë dhe Greqisë.

10-15 Veta

Ishte numri i shqiptarëve, të cilët detyroheshin të banonin që të gjithë në një dhomë sapo mbërrinin  në Shtetet e Bashkuara Amerikës. Dhoma mbante emrin konak dhe kishte shumë funksione si  shtëpi, spital dhe shkollë.

625 shqiptarë

ishte numri i shqiptarëve që sipas statistikave amerikane kishin emigruar dhe jetonin në shtetet e bashkuara në vitin 1910. Ky ishte grupi i parë shqiptarëve, të cilët kishin mbërritur dhe ishin integruar në jetën amerikane.

694 shqiptarë
ishte numri i shqiptarëve,  të cilit kishin arritur të emigronin nga Shqipëria për në SHBA gjatë tre viteve midis 1911-1914. Vetëm në këto tre vite në Amerikë kishin mbërritur vetëm 69 shqiptarë.

50 mijë ishte numri i shqiptarëve i llogaritur në fundin e Luftës së Parë Botërore. Këto shifra janë nxjerrë nga studiuesi Haris Silajxhiç. Një numër i madh ky, duke marrë parasysh numrin e vogël të popullsisë shqiptare të atyre viteve.

30 mijë ishte numri i shqiptarëve sipas Faik Konicës në vitin 1920. Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës gjatë këtyre viteve pati një dyndje dhe një fluks të madh të shqiptarëve, të cilët largoheshin nga vendi i tyre i dërrmuar nga luftërat dhe konfliktet e armatosura.

1 mijë ishte numri i grave në vitin 1920, nga 30 mijë që ndodheshin në vitin 1920. Një shifër e rrallë që është bërë e mundur nga statistikat e shtetit amerikan. Por, megjithatë, një numër i vogël po të merret parasysh numri i madh i meshkujve.

7.4% ishte numri i shqiptarëve të natyralizuar në vitin 1920, të cilët kishin arritur të merrnin nënshtetësinë amerikane.  Janë shqiptarët e parë që kanë marrë pasaportën dhe janë kthyer në amerikanë.

18.2% ishte përqindja e  shqiptarëve, të cilët ishin analfabetë.  Një shifër e lartë, por duhet marrë parasysh se në SHBA kishin emigruar shtresat më të varfra që kishin marrë udhën e largët për një jetë më të mirë.
Lista me emrat e të gjithë  shqiptarëve që kanë emigruar në Amerikë nga viti 1917:

FREDERICK  MORTATI     
ALBERT  BRAÇE       
PETRO NINI LUARASI   
SOTIR PECI
FAIK KONICA
FAN NOLI
FILIP KRISTOFORIDHI
MISTO MILLONE
KRISTO FLLOQI
PASKAL ALEKSI
KRISTO KIRKA
LLAMBI ÇIKOZI
ELIA TROMARA
KOSTAQ KOTA
KOSTIKA TRESKA
VANGJEL GJIKA
JOSIF PANI
KOLI CAKNAQI
ANDREA KRISTO
KRISTO DAKO
LONI KRISTO
NIKOLLA DISHNICA
THANAS IDRIZI
XHAFER YMERI
MIHAL KRESHPANI
HAMIT LUMI
VANI ÇANI
ANASTAS PANDELE
DENIS KAMBURI
KOSTA TH. RACKA
MIÇE BARDHO
KOSTA MANGELLI
FAZLLI FRASHERI
EKBER XHELALI
KOSTA PANO
KOSTA ISAK
GONI KATUNDI
HASAN BITINCKA
LUTFI ÇIPI
MAZLLEM PANARITI
TASI ÇIKOZI
MUKE PERMETI
KOL TROMARA
KOL RODHE
KOSTA ÇEKREZI
KOLI PANÇE
SADIK LEKDUSHI
BAHRI OMARI
ANDON FRASHRI
AQIF PERMETI
XHEVAT HARXHI
EMIN BILIBASHI
SHEFKI ALIKO
STATHI SULI
NDREKE STAVRO
MIHAL TURTULLI
NIKOLLA KASNECI
MITHAT FRASHERI
ANGELO SOTIR
KOSTA PAPA
LONI NINI
GEORGE PRIFTI
SADIK DURO
MIHAL PROGERI
ARQILE TASI
NAUM CERE
FASLLI FRASHERI
KOSTA HOTOVA
QERIM PANARITI
PANDELI PAPLILO
ANASTAS ÇAKO
VASKE GOGALECE
PETRO LAZARI
MIHAL KOSMO
MAHMUT MEDIN PERMETI
GJERGJ LUARASI
VANGJEL MILLER
KOSTAQ KAMBURI
BILL MITI
THEODOR NUKE
VASIL K. SERBI
VANI P. QIRAXHIU
PANDI JANAQI
KOÇI JANAQI
SOTIR D. REHOVA
KOSTANDIN D. TREBICKA
BAHRI T. GJIROKASTRA
SPIRO N. GOROSHIANI
SOTIR V. KATUNDI
NIKOLLA PETRO
ANASTAS JOSIFI
NASTAS QAKO
LOPI.P.NAUMI
DENIS KAMBURI
BEQIR GREBENEA
A.GURRA
PASKAL ALEKSI
SEJFI VLLAMASI
KOL TRAMARA
KRISTO DAKO
LONI KRISTO
ETHIM NASI
KOSTË ÇEKREZI
HAXHI MURATI
MESUD ÇAMI
DHIMITËR BALA
ALI KUÇI
BANUSH FETAHU
SHAHIN KOLONJA
KRISTO LUARASI
PETRO NINI LUARASI
SOTIR PECIT
EFTIM NAÇI
VANI KARAMETO
VANI VANGJELI
BAJO TOPULLI
MEHEMT KONICA
KOSTANDIN DEMO
KRISTO DAKO
PARASHQEVI QIRJAZI
SEVASTIJA QIRJAZI
KOSTANDIN ÇEKREZI

Pjesa 2

1876
viti
ishte viti kur shqiptari i parë vuri këmbë në truallin amerikan.  Sipas disa burimeve, shqiptari ishte nga Korça dhe më pas ndërroi destinacion duke u spostuar në Amerikën e Jugut dhe duke përfunduar më pas në Argjentinë
 
1889
viti
Ishte shqiptari i dytë, i cili vuri këmbë në tokën amerikane. Ky ishte Koli (Nikolas) Kristofori. Është emigranti i parë shqiptarë që është regjistruar dhe i njihen gjeneralitetet.

42
Shqiptarë
Është numri i shqiptarëve, të cilët jetonin në Amerikë në vitin 1900, në qytetin e Masaçusets. Origjina e tyre ishte kryesisht nga jugu i Shqipërisë dhe vinin nga zonat më të thella.

50
Dollarë
Ishte çmimi i një bilete udhëtimi nga Shqipëria drejt Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Mjeti transportues ishte vetëm anija dhe kryesisht portet nga niseshin emigrantët shqiptarë ishin ato të Italisë dhe Greqisë.  

10-15
Veta
Ishte numri i shqiptarëve, të cilët detyroheshin të banonin që të gjithë në një dhomë sapo mbërrinin  në Shtetet e Bashkuara Amerikës. Dhoma mbante emrin konak dhe kishte shumë funksione si  shtëpi, spital dhe shkollë.

625
shqiptarë
ishte numri i shqiptarëve që sipas statistikave amerikane kishin emigruar dhe jetonin në shtetet e bashkuara në vitin 1910. Ky ishte grupi i parë shqiptarëve, të cilët kishin mbërritur dhe ishin integruar në jetën amerikane.

50 mijë
është numri i shqiptarëve i llogaritur në fundin e Luftës së Parë Botërore. Këto shifra janë nxjerrë nga studiuesi Haris Silajxhiç. Një numër i madh ky, duke marrë parasysh numrin e vogël të popullsisë shqiptare të atyre viteve.

3 mijë
është numri i shqiptarëve origjina e të cilëve ishte nga Veriu i Shqipërisë. Një fakt i panjohur ky, pasi kryesisht ata që emigronin në SHBA ishin kryesisht banorë të zonave jugore të vendit.

30 mijë
ishte numri i shqiptarëve sipas Faik Konicës në vitin 1920. Në Shtetet e Bashkuara të Amerikës gjatë këtyre viteve pati një dyndje dhe një fluks të madh të shqiptarëve, të cilët largoheshin nga vendi i tyre i dërrmuar nga luftërat dhe konfliktet e armatosura.

1 mijë
ishte numri i grave në vitin 1920, nga 30 mijë që ndodheshin në vitin 1920. Një shifër e rrallë që është bërë e mundur nga statistikat e shtetit amerikan. Por, megjithatë, një numër i vogël po të merret parasysh numri i madh i meshkujve.

7.4%
ishte numri i shqiptarëve të natyralizuar në vitin 1920, të cilët kishin arritur të merrnin nënshtetësinë amerikane.  Janë shqiptarët e parë që kanë marrë pasaportën dhe janë kthyer në amerikanë.

40 mijë
ishte numri i shqiptarëve i llogaritur në fundin e Luftës së Parë Botërore në vitin 1919. Këto shifra janë nxjerrë nga studiuesi dhe profesori Beqir Meta. Një numër i madh ky, duke marrë parasysh numrin e vogël të popullsisë shqiptare të atyre viteve.

80
mijë
është numri i shqiptarëve që kanë emigruar nga Shqipëria në të gjithë kontinentin Amerikan Verior dhe atë Jugor. Ky numër i madh shqiptarësh u largua nga vendi ynë gjatë 20 viteve midis 1900 dhe 1920. Prej tyre 50 mijë ndodheshin vetëm në SHBA.

3000
mijë
ishte numri i shqiptarëve që kishin emigruar në SHBA, të cilët morën pjesë aktive në ushtrinë amerikane gjatë luftës së parë botërore megjithëse shumica e tyre nuk kishte marrë akoma nënshtetësinë amerikane.

15
mijë
është numri i shqiptarëve nga 40 mijë që ndodheshin në SHBA në vitin 1919 që dinin të lexonin dhe të shkruanin. Dihet se emigrantët e parë që shkuan në SHBA ishin kryesisht analfabetë pasi ata largoheshin nga një Shqipëri të varfër dhe me shumë pak shkolla.

80
degë
ishte numri i degëve të shoqërisë panshqiptare “Vatra” në vitin 1919. Kryesisht degët e kësaj shoqërie ishin shpërndarë në të gjithë territorin amerikan dhe në Kanada. Brenda pak vitesh ajo arriti me kontributin e emigrantëve shqiptarë që të shndërrohej në një organizatë të fuqishme ekonomike. Në fillimet e saj ajo zotëronte një kapital prej 922 dollarësh.

14
ishte numri i gazetave shqiptare që u botuan në Shtetet e Bashkuara të Amerikës nga diaspora gjatë viteve 1906 e deri në vitin 1918, duke filluar nga gazeta e parë “Kombi” e deri tek “The Adriatik River”.
30
mijë
ishte numri i shqiptarëve që zbritën në rrugët e SHBA-së për të protestuar  kundër vendimeve të Konferencës së Ambasadorëve. Organizata “Vatra”  arriti që më 27 prill të vitit 1913 të mblidhte për herë të parë këtë numër të madh shqiptarësh nga diaspora.

30
mijë ishte numri i shqiptarëve, të cilët u larguan nga SHBA dhe u kthyen në Shqipëri gjatë katër viteve 1921-1925. Arsyet ishin të ndryshme që lidheshin me familjen, vendlindjen por mbi të gjitha ishin ndjenjat patriotike.

NAUM CEREJA
STATHI MELANI
IKONOM AT LAZAR KOSMA
GJERGJ SULI
PETRO A.LESHNJA
TOLI KONDAKCHI
TASI VANI DISHNICA
KOSTA VANGJEL GRABOCKA
LIGOR THOMA BELLOVODA
PASKO MITRO VITHKUQI
TASI MONI
PETRO TH.LUBONJA
RAPI MIHAL LUBONJA
PANDI KRISTO BOBOSHTICA
SPIRO MIHAL LUBONJA
PANDI MIHAL LUBONJA
PETRAQ K.SPIRI
JOAQIM ALARUPI
THEODHOR V.MONKA
ARGJIR KOSTA VANGJEL
RISTO NACHO
GEORGE BREZHDENAKU
KOLI VANGJEL VITHKUQI
TOLI KONDAKCHI
NERENXA GEORGE TREBICKA
URANIA P.TUSHEMISHTI
THOMAIDHA GJORGJI
LIGOR TASI
SIMO ILIA TREBICKA
ANDREA VENETIKU
GEORGE LAKOS
JANO LUBONJA,
LIGOR CHIFLIGU
KOLI KRISTO BOBOSHTICA
VANGJEL P.TUSHEMISHTI
KLIA PASKO METRO
OPI SOTIR KOSTA
PANDORA ARGJIR KOSTA
SAQELLAR AT CHANI
LUKA JOSIF TRESKA
PANDI MARKO CHULA
GJORGJI KOSMA
D.J.TUSHEMISHTI
LAZI FLOQI
SOTIR ANASTAS FLOQI
NAUM THEOHAR VITHKUQI
PETRO ANASTAS LESHNJA
NAUM GJIKA SHTIKA
THOMA THEMELE BOBOSHTICA
GJERGJI THOMA VITHKUQI
VANGJEL SOTIR SHTIKA
ATHANAS MIHAL FLOQI
ANDON KRISTO LUBONJA
ANDREA QAKO VITHKUQI
NIKOLLA KRISTO BOBOSHTICA
VASIL NAUM KAMENICA
NAUM VANI DISHNICA
JANI LUBONJA
GJINI A.LUBONJA
GAQI V.VENETIKU
SPIRO G.NACHO
KRISTAQ MUSHKA
ATHANAS A.MALAVECI
VASIL D.KARAGUNI
IRAKLI S.TUSHEMISHTI
GJERGJI KOZMA
KOZMA STEFAN
SPIRO TASI VITHKUQI
PALI G.GJANCHI
ILO THIMI KORCHA
GAQI I.KAMENICA
SOTIR NAUM KAMENICA
MITKA I.TUSHEMISHTI
PASKAL M.GRABOCKA
JANI JANAQ OCHISTI
LAZI THIMI FLOQI
KRISTO G.STAROVA
SOTIR G.SHTIKA
SANDRI K.ALARUPI
ZISSI G.TUSHEMISHTI
GJERGJI PRIFTI
LIPI KOSTANTIN NICHA
GJERGJI P.QAFEZEZI
GJERGJI V.POGRADECI
QIRIAKO D.KARAGUNI
KOSTA P.BOBOSHTICA
JOSIF SIMEON
ZISSI PASKO REMENJI
KRISTO M.FLOQI
TODI JAQIM
SPIRO SOTIR SHTIKA
TODI SOTIR SHTIKA
GURI N.LESHNJA
NIKOLLA N.BOBOSHTICA
GURI TH.KORCHA
ILO K.TUSHEMISHTI
GJERGJI K.TUSHEMISHTI
NAUM JOVAN POTGORANI
JOSIF S.POGRADECI
MIHAL I.TUSHEMISHTI
ANDREA PETRA FACE
VANGJEL M.MALAVECI
THANAS K.VITHKUQI
ANASTAS THANAS TREBICKA
VASIL THANAS TREBICKA
ILO G.VOSKOPOJA
VANGJEL M.KACHANI
ANASTAS K.KAMENICA
NAUM S.POGRADECI
NIKOLLA P.BUTKA
SPIRO S.QAFEZEZI
THANAS N.LUBONJA
VASIL A.GRABOCKA
LILI G.PANARITI
SOTIR G.GRABOCKA
GJERGJI N.GRABOCKA
KOSTA M.VITHKUQI
TASI M.VITHKUQI
ROPI A.LESHNJA
TUSHI M.VITHKUQI
STAVRE A.TEGO
KRISTO K.MIFOLI
PETRO TH.BOBOSHTICA
THIMI M.KORCHA
ILO BARDHO
VASIL KRISTO PAFTARI
PANDO N.OPARI
VANGJEL M.POGRADECI
FILIP V.VITHKUQI
ANDREA VANGJEL VITHKUQI
DHIMITRI KRISTO BOBOSHTICA
DHIMITRI G.ANGJO
NIKOLLA K.PECI
GREGOR G.GREKO
DHOSKA S.LUBONJA
DHIMITRI P.LUBONJA
PETRO K.KORCHA
APOSTOL SPIRO STATOBERDHA
KOSTA Q.LESHNJA
NIKOLLA QIRIC FLOQI
HARALLAMP N.NARTA
SPIRO TH.LUBONA
KOSTA SPIRO KORCHA
DHIMITRI P.OCHISHTI
DHIMITRI D.DISHNICA
PETRO S.AFEZOLLU
TASI VANGJEL
ANDREA VANGJEL
PANDI S.BOBOSHTICA
GAQI LAZAR
VELLAZERIA PAPANIKOLLA
JIMI ADAM
RAFAIL MIHAL
LIGOR BUTKA
VASIL NIKOLLA
VELL M.PASKO
KOCHI GJERGO
MIHALLAQ KRISTO
LEKSI NIKOLLA
AT LAZAR KOSMA
PETRAQ K.SPIRI
NAUM APOSTOL
KOSTAQ S.CHERAVA
ZISSI GEORGE
MIHAL JOVAN
VASIL K.BERATI
GEORGE BREZHDANAKU
GEORGE KONDAKCHI
KATINA KONDAKCHI
KOLI VANGJEL
NIKOLLA KRISTO
DHOSI S.LUBONJA
SIFI L.VITHKUQI
DHOSI L.VITHKUQI
AVRAM KOSTANDIN
ANASTAS ATHANAS
VASIL T.MILLAU
PETRAQ BELBA
TODI V.MONKA
STEVE LAZO
NAUM NAKO
KOZMA L.FIKU
DHIMITRI PEPO
MITRO BROS
PANO T.PANO
LIGOR T.JANKO
ILO G.VOSKOPOJA
DHORI TOROVECI
LIGOR A.DEMA
CHRISTO A.DEMA
LIPI PETRO
FILIP TH.BUTKA
LUKA BUTKA
A.KRISTO BUTKA
KOLI P.BUTKA
LAZO DHAMO
LIGOR T.LIAKO
VANGJEL S.ALARUPI
ARGJIR A.LUBONJA
DURO NURI
VANGJEL JOHN
SPIRO MONKA
SOTIR VESHO
NAUM LAZAR
LIGOR BELLOVODA
MIHAL LIMPIRAK
LIL N.SHYTI
LIGOR SKARANI
VASIL KURTEF
KOZMA STEFAN
PERIKLI VASIL
VASIL KRISTO
PANDI SOTIR
PETRO PANAJOT
PETRO TH.LUBONJA
DHAMO SHOLLA
NASTAS KECI
THOMA ZIU
GEORGE ANDREA
DOKE LUBONJA
RAKO RUSHA
TOLI SOTIR
NAUM KRISTO
SALI J.DISHNICA
MIHAL P.BILERALIS
GEORGE SIMON
KADRI ELBASANI
ZHAMO FEHIM
KASEM J.ELBASANI
ALI B.BERATI
MIHAL BRISKU
NAUM LAZAR
ILO VASIL
PANDI M.LUBONJA
LIGOR BELLOVODA
PETRO THANAS
KOCHI GJERGO
ARGJIR ADAM
SOTIR ALEKS
ANDON KRISTO
DHIMITRI ANDON
RAKO ILO
STELIAN ZYKO
ALEKS SOTIR
KOLI TUSHI
VELL.KAMENICA
ANDREA FACE
PETRO BOBOSHTICA
VELL.PAPAVANGJEL
EUGJENI D.ROSINI
KOSTA PATAROKU
PANDELI KRALI
VASIL LAMBI
ARTEMIS MAVROMATAQI
ALEKS LEONAQI
DURO NURI
VANGJEL JANI
SOKRAT GEORGE
GEORGE MALAKSENO
NAUM VOSKOPOJA
ADEM ASLLAN
HARI D.TREBICKA
LULA BUTKA
LAZO DHAMO
ARGJIR BUTKA
STEFO NASI FURXHI
PARASHQEVI STEFO
STAVROS
SPIRO MONKA(Vijon)

Filed Under: Histori Tagged With: Kol Kristofori, Shqiptaret e Amerikes

GAZETA”RILINDJA” E KOSOVES, 71 VJET HISTORI…DHE INTERVISTA ME PRESIDENTIN RUGOVA

February 11, 2016 by dgreca

***Kryetari i Këshillit Drejtues e Kryeredaktori i gazetës tradicionale të Kosovës Rilindja, Behlul Jashari, për festën e Ditës së Rilindjes 12 Shkurt 2005 i dhuroi Presidentit të Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, Pllakatin e Jublileut të 60-vjetorit të gazetës së parë të Kosovës Rilindja/
Presidenti i Kosovës Dr. Ibrahim Rugova para 11 vitesh: Gazeta Rilindja duhet t’i ketë të drejtat që i takojnë/
– Duhet të shikojmë të gjejmë një zgjidhje për Rilindjen, që të mund të vazhdojë si një gazetë tradicionale. Do të keni përkrahjen tonë/
Nga korrespondenti në Kosovë i Gazetës DIELLI, Behlul JASHARI/
PRISHTINË, 11 Shkurt 2016/ Gazeta tradicionale e Kosovës Rilindja në këtë 12 shkurt do të duhej të festonte 71-vjetorin. Por, s’ka festë shumë vite. Në këtë 21 shkurt bëhen 14 vjet nga dëbimi i kundërligjshëm e i padrejtë nga Pallati Rilindja që i bëri UNMIK gazetës Rilindja ndërmarrje shoqërore. Ishte mbyllje detyrimisht e gazetës dhe ndërmarrjes. Ishte edhe dëbim kolektiv dhe i dhunëshëm nga puna i gazetarëve dhe punëtorëve të tjerë të gazetës historike Rilindja. Shkelje shumë e rëndë e të drejtave, rast i pashembullt në botën e lirë e demokratike.
Gazeta Dielli në SHBA, më e vjetra në gjithë botën shqiptare, e themeluar nga personalitetet e mëdha të kombit Fan Noli e Faik Konica, e cila feston në këtë 15 shkurt 107 vjetorin, është në përkrahje për të drejtën dhe ridaljen e Gazetës Rilindja të privatizuar në procesin e ligjshëm të udhëhequr nga Agjencia Kosovare e Privatizimit, në përkrahje për zgjidhjen edhe të gjithë çështjes së Ndërmarrjes Shoqërore Gazetare Rilindja e punëtorëve të saj.
Duke ritheksuar mbështetjen, Gazeta Dielli riboton intervistën ekskluzive të Presidentit Historik të Kosovës Dr. Ibrahim Rugova të para 11 viteve, dhënë në jubileun e 60-vjetorit gazetës tradicionale Rilindja.
Presidenti Rugova në intervistë theksonte: “Unë Ju përgëzoj për këtë përvjetor Jubilar, pra 60-vjetorin e Rilindjes, dhe dëshirojmë që kjo gazetë sa më shpejt të konsolidohet. Duhet të shikojmë të gjejmë një zgjidhje për Rilindjen, që të mund të vazhdojë si një gazetë tradicionale. Ne duhet të kemi edhe mjete të informimit të formave të ndryshme, mund të gjejë, ta ketë atë formën të një informacioni dhe prezentimi të çështjeve shtetërore, nëse nesër do ta pranojë Rilindja apo dikush tjetër. Dhe, gjithsesi do të gjendet në mozaikun e masmeriumeve të Kosovës. Ne do t’i shikojmë të gjitha mundësitë dhe do të ndihmojmë në këtë plan dhe do t’ju përkrahim. Rilindja është një gazetë që është një pjesë e historisë së Kosovës dhe që ka ndihmuar zhvillimin e Kosovës në përgjithësi. Natyrisht, tash edhe Rilindja duhet të gjendet në këtë çështjen e tregut të mediumeve. Dhe, duhet t’i ketë ato të drejtat që i takojnë si shtëpi botuese, ose si shtëpi informacioni. Sepse ishte një gjigant i masmediumeve, i botimeve për atë kohë, e sot, tash, duhet ta gjejë rolin e vet si gazetë, e të vazhdojë të ndihmojë zhvillimin dhe perspektivën e Kosovës. Prandaj, do të keni përkrahjen tonë dhe do të shikojmë gjitha mundësitë administrative si do të ecin.
Pra, Urime edhe një herë dhe Gëzuar!”.
Intervista e plotë është kjo:
Mbi titull: INTERVISTA EKSKLUZIVE E PRESIDENTIT TË KOSOVËS, DR. IBRAHIM RUGOVA, GAZETËS RILINDJA NË JUBILEUN E 60-VJETORIT, BOTUAR MË 12 SHKURT 2005
Titulli në faqen 1 e 2: PAVARËSIA E KOSOVËS ËSHTË E MIRA E TË GJITHË QYTETARËVE DHE DO TA QETËSOJË RAJONIN
Titulli në faqen 3: Shumë institucione ndërkombëtare e kanë kuptuar se Pavarësia e Kosovës duhet të bëhet sa më shpejt
Titulli në faqen 4: Rilindja ka ndihmuar dhe do të vazhdojë të ndihmojë zhvillimin dhe perspektivën e Kosovës
***
Kosova dhe populli i saj janë sot këtu që të kryhet edhe formalisht, apo zyrtarisht, si doni t’i themi, edhe njohja e Pavarësisë, të jemi një antar i bashkësisë së kombeve të botës së lirë, ka theksuar Presidenti Rugova në një intervistën ekskluzive në jubileun e 60-vjetorit të gazetës Rilindja.
“Edhe bashkësia ndërkombëtare, shumë institucione të ndryshme ndërkombëtare,kanë kuptuar se Pavarësia duhet të bëhet edhe të realizohet sa më shpejt, çfarë do ta qetësonte këtë pjesë të Evropës e të botës”, ka deklaruar z. Rugova.
“Unë insistoj, edhe nstitucionet e Kosovës, që sa më parë të njihet Pavarësia e Kosovës në mënyrë të drejtpërdrejtë, direkte, pra nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nga Unioni Evropian, që pastaj do ta njihnin edhe fqinjët tanë. Kjo është rruga më e mirë, edhe më e drejtë, edhe më më e shëndetshme për situatën në këtë pjesë të Evropës dhe të botës”, tha presidenti Rugova në intervistën për gazetën Rilindja.Presidenti i Kosovës vlerëson se njohja e Pavarësisë do t’i rregullonte edhe marrëdhënet e brendshme. “Edhe për minoritet, grupet etnike, është edhe një fitore, është edhe një përfitim nga Pavarësia”, tha z. Rugova.
Pavarësia e Kosovës do të kishte efekt pozitiv edhe për të gjithë fqinjët tanë, ka theksuar z. Rugova dhe ka shtuar se “këtë, një pjesë e fqinjëve, pjesa më e madhe, kanë filluar ta kuptojnë.”
“Njohja sa më e shpejtë e Pavarësisë së Kosovës do të ndihmonte edhe qetësimin e të gjithë shqiptarëve në këtë pjesë të Evropës dhe të botës”, ka
deklerësuar z. Rugova.
——————–
Presidenti i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, në intervistën ekskluzive për gazetën Rilindja të jubileut të 60-vjetorit, i vlerëson lart zhvillimet dhe proceset që shpiejnë drejt statusit final – Pavarësisë së Kosovës, për çka ai pret njohje të drejtpërdrejtë nga SHBA-të dhe BE-ja, e mandej edhe nga vendet fqinje e të tjera. Me këtë rast Presidenti Rugova priti në Rezidencën e tij kryetarin e Këshillit Drejtues dhe kryeredaktorin e Rilindjes, Behlul Jashari, i cili ia dhuroi Pllakatin e Jubileut të 60-vjetorit të kësaj gazete tradicionale të Kosovës, të punar me ar e argjend nga argjendarët e Prizrenit, qytetit historik ku më 12 shkurt 1945 doli numri i parë i gazetës së parë të Kosovës. Presidenti Rugova dha përkrahjen e plotë për
të drejtën dhe ridaljen e Rilindjes duke e vlerësuar “pjesë e historisë së Kosovës dhe që ka ndihmuar dhe do të vazhdojë të ndihmojë zhvillimin dhe perspektivën e Kosovës”. Presidenti Rugova uroi për Jubileun e gazetës Rilindja, e cila gjatë gjashtë dekadave, është në jetën dhe në familjet e kosovarëve.
RILINDJA: Z.President, Pavarësia e Kosovës, nga një vizion e kërkesë e dëgjuar fillimisht nga Ju para më se 15 vjetëve, për çka populli i Kosovës në shtatorin e vitit 1991 u deklarua edhe me referendum me 99, 87 për qind të votave, tashmë është bërë çështje debati apo edhe angazhimi ndërkombëtar. Në Bruksel, në konferencën “Kosova drejt statusit final”, u tha se ka ardhur koha që statusi final i Kosovës nuk mund të presë më, ndërkohë që Grupi Ndërkombëtar i Krizave, edhe në Raportin më të ri për Kosovën, zgjidhje sheh Pavarësinë. Si i vlerësoni këto zhvillime?
PRESIDENTI RUGOVA: Këto zhvillime të fundit i vlerësoj pozitive, sepse që gjashtë vjet pas luftës në liri, ne kemi bërë progres, prandaj edhe bashkësia ndërkombëtare, shumë institucione të ndryshme ndërkombëtare, kanë kuptuar se Pavarësia duhet të bëhet edhe të realizohet sa më shpejt, çfarë do ta qetësonte këtë pjesë të Evropës e të botës. Dhe, natyrisht, atë që e përmende ti, prej një vizioni, prej një vullneti, që ishte i popullit, dhe që u vërtetua më 1991, pastaj periudhat që erdhën më vonë, ishte një çështje që u ngrit dhe u avancua me organizimin tonë që e bëmë, që u organizuam si popull, si shoqëri, si shtet. Dhe, jemi sot këtu që të kryhet edhe formalisht, apo zyrtarisht, si doni t’i themi, edhe njohja e Pavarësisë së Kosovës, që Kosova dhe populli i saj më në fund të jetë një anëtar i bashkësisë së kombeve të botës së lirë.
RILINDJA: Ky vit është paralajmëruar si Vit i Kosovës, shumë i rëndësishëm, madje edhe vendimtar. Çka do të sjellë vera, mesi i këtij viti, kjo kohë e caktuar nga komuniteti evroatlantik për Vlerësimin Gjithpërfshirës të Standardeve dhe çështjen e Statusit final të Kosovës?
PRESIDENTI RUGOVA: Shikoni, unë insistoj, edhe institucionet e Kosovës, që sa më parë të njihet Pavarësia e Kosovës në mënyrë të drejtpërdrejtë, direkte, pra nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nga Unioni Evropian, që pastaj do ta njihnin edhe fqinjët tanë. Kjo është rruga më e mirë edhe më e drejtë, edhe më e shëndetshme për situatën në këtë pjesë të Evropës dhe të botës. Ndërsa është pikëpamja tjetër, apo rruga tjetër ndërkombëtare, që të bëhet një vlerësim i progresit në Kosovë, i normave, apo që u thonë standarde, por ato janë, unë them, më shumë norma ndërkombëtare prioritare për integrim në Bashkimin Evropian dhe në NATO. Dhe, natyrisht, tash do të jetë një vlerësim i kohëpaskohshëm. Ju e dini, Këshilli i Sigurimit ka bërë një vlerësim në fund të nëntorit, pastaj do të ketë edhe vlerësime të tjera, edhe vlerësimet që do të shkojnë gradualisht, edhe që do të thuhet se Kosova i ka përmbushur normat që janë paraparë dhe të bisedohet për Pavarësi, unë nuk po them statusi final me eufemizëm apo me diçka tjetër. Po, unë mendoj se kjo rruga që të njihet drejtpërdrejt është shumë më e mirë e më efikase dhe do të qetësonte këtë pjesë të Evropës e të botës, edhe po punoj në këtë rrugë, në rrugën e parë më shumë jam përqendruar, natyrisht edhe në rrugën e dytë që së bashku me bashkësinë ndërkombëtare këtu në Kosovë t’i avancojmë këto çështje.
RILINDJA: Që të arrihet me kohë dhe suksesshëm në cak, a ka edhe një fuqizim të dinamikës në ecje dhe prioritete në përmbushjen e Standardeve? Dhe, cilat janë prioritetet?
PRESIDENTI RUGOVA: Është stabiliteti politik, si për çdo vend që duhet të integrohet në Bashkimin Evropian, pastaj mbrojtja e minoriteteve apo e grupeve etnike, apo si doni t’u themi, dhe është edhe një reformim i administratës së përgjithshme, një reformim i pushtetit lokal, që kërkohet nga shumë vende për integrim në Bashkimin Evropian. Dhe ne, siç e dini, kemi filluar në këto çështje të punojmë që nga viti i kaluar, pastaj sivjet më shumë, është një dinamikë më e madhe e Qeverisë së re, natyrisht edhe e UNMIK-ut, sepse ne, së bashku me UNMIK-un, duhet t’i ecim këto punë, dhe me kalimin e kompetencave, duhet të zhvillohen këto më shumë. Po punojmë, pra, që të arrijmë dhe të bëhet një vlerësim pozitiv për afrim në Bashkimin Evropian sa më shpejt.
RILINDJA: Grupi i Kontaktit, që takohet rregullisht edhe në Prishtinë, ka theksuar domosdoshmërinë e pjesëmarrjes së serbëve kosovarë në procesin politik në Kosovë, duke e vlërësuar këtë si rrugën më të mirë për zgjidhjen e shqetësimeve të ligjshme të tyre. Nga diplomatë perëndimorë krijimi i një shoqërie tolerante dhe multietnike shihet si një standard përmbyllës i të gjitha standardeve për Kosovën. Ju vazhdimisht angazhoheni dhe bëni thirrje që serbët e Kosovës të marrin pjesë në procese dhe të integrohen në institucionet e në shoqërinë kosovare. Si i vlerësoni zhvillimet në drejtim të këtyre kërkesave e qëllimeve?
PRESIDENTI RUGOVA: Shikoni, sa u përket komuniteteve, në këtë rast serbëve, ne i kemi vendet e rezervuara në Parlament për të gjitha minoritetet – 20 vende, 10 i kanë serbët, në Qeveri minoritetet tash i kanë 3 ministri – 2 serbët, një të tjerat. Ata duhet t’i marrin këto vende, dhe kanë filluar t’i marrin një grupacion i bashkësisë apo i minoritetit serb, dhe kjo është ajo jeta demokratike që mund të zhvillohet edhe brenda tyre, por edhe brenda Kosovës, dhe shpresojmë se do ta kuptojnë dhe do të marrin pjesë edhe në Parlament, ku një grupacion merr pjesë, dhe duhet edhe ata të vendosin të integrohen në shoqërinë e në shtetin e Kosovës. Prandaj, kjo është edhe e ardhmja e tyre. Dhe, ne nga ana jonë, i kemi kryer obligimet, edhe natyrisht si njerëz edhe si politikë, ne insistojmë dhe tregojmë gjithnjë e më shumë vullnet të mirë, por edhe ata duhet të tregojnë një vullnet të mirë për të punuar në institucionet e në shoqërinë e Kosovës.
RILINDJA: Ju vazhdimisht theksoni garancitë për të drejtat dhe interesat e të gjitha komuniteteve në Kosovë. Në një Kosovë të ardhme me standarde të plotësuara që çojnë në integrimet evroatlantike dhe me status pavarësinë, që është vullnet i shumicës dërrmuese, çfarë do të jenë të drejtat dhe garancitë për të gjithë qytetarët, për të gjitha komunitetet?
PRESIDENTI RUGOVA: Do të jenë sipas normave ndërkombëtare, që janë paraparë në kuadër të Unionit Evropian, të OKB-së, pastaj edhe të normave tona brenda Kosovës – do të thotë garanci dhe mundësi të zhvillimit edhe të ruajtjes së identitetit të tyre. Prandaj, ne edhe në këtë gjendje që jemi, pra nën mbikëqyrje, nën administratë ndërkombëtare, kemi bërë mjaft. Sot, gjuhët e të gjitha komuniteteve përdoren në Kosovë edhe zyrtarisht edhe praktikisht, pastaj mos të flasim për mundësitë e ndryshme, në emisionet edhe në Televizionin Publik të Kosovës, radiot private, tekstet, shkollat. Plus, ne edhe i financojmë ekstra, për shembull, për komunitetin serb vendbanimet e tyre, që kanë buxhet special nga komunat përkatëse. Dhe, jemi mjaft tolerantë, që me kohë ata do të kuptojnë dhe do të fillojnë integrimin e tyre.
RILINDJA: A ka vend për frikën se Pavarësia rrezikon interesat e ndonjë komuniteti në Kosovë, siç mundohen ta paraqesin disa qarqe e propaganda?
PRESIDENTI RUGOVA: Jo, jo, s’ka frikë, sepse bashkësitë etnike, komunitetet, apo minoritetet, duhet të pranojnë edhe vullnetin e shumicës. Natyrisht, si shumicë, pra si shumicë shqiptare, ne do të kujdesemi të bëjmë një shtet me norma demokratike, me norma integruese të brendshme dhe me garantimin e të gjitha të drejtave.
Natyrisht, s’dua ta komentoj një propagandë negative që bëhet për një komunitet a tjetër, se ka frikë, etj. Por, mos ta harrojmë, është frika e shumicës, momentalisht, e shumicës shqiptare për të ardhmen. Prandaj, me njohjen e Pavarësisë do të hiqet kjo frikë dhe marrëdhëniet njerëzore do të relaksoheshin, do të ishin shumë më të lehta, sepse të gjithë e kemi përjetuar luftën, situatat e rënda, humbjet, etj. Dhe, unë po them, njohja e Pavarësisë do t’i rregullonte edhe marrëdhënet e brendshme. Edhe për minoritet, grupet etnike, është edhe një fitore, është edhe një përfitim nga Pavarësia. Në shtetin e Kosovës nesër do të jenë, edhe sot janë, deputetë, ministra, nuk mund të bëhen lehtë. Prandaj, janë edhe përfitimet praktike, njerëzore, që edhe ata do t’i kenë dhe do të jenë të garantuara.
RILINDJA: Ju vlerësoni se Pavarësia e Kosovës është edhe në të mirën e vendeve fqinje, se do ta qetësojë rajonin. Si janë kuptuar dhe pritur këto mesazhe Tuajat në fqinjësi?
PRESIDENTI RUGOVA: Në fqinjësi, me Shqipërinë kemi marrëdhënie të mira, siç e dini, të gjithë shqiptarët në këtë pjesë të Evropës dhe të botës, janë deklaruar për Pavarësinë e Kosovës, do të thotë e përkrahin vullnetin politik.
Me Maqedoninë, kemi marrëdhënie të mira në ngritje e sipër, edhe atje tash ka mendime më pozitive se, nuk iu pengon Pavarësia e Kosovës. Mali i Zi në heshtje, ne kemi marrëdhëine të mira në qarkullim, etj.
Ndërkaq, për Serbinë dihet, ata i kanë ato pretendimet e tyre, ngarkesat historike, etj., që dëshirojnë të dominojnë, etj. etj. Por, do të ishte mirë edhe për vetë Serbinë që, ata do të merreshin me punët e veta dhe nesër ne të gjithë si vende të pavarura, pra Kosova, Shqipëria, Maqedonia, Mali i Zi nëse do veç apo bashkë me Serbinë, Serbia, Bosnja, të integrohemi, të jemi në Unionin Evropian, dhe kjo është zgjidhja më e mirë, edhe perspektiva e të gjithëve, do të kishte efekt pozitiv për të gjithë fqinjët tanë. Këtë, një pjesë e fqinjëve, pjesa më e madhe, kanë filluar ta kuptojnë.
RILINDJA: Ju lutem, çfarë janë tash marrëdhëniet e Kosovës me vendet fqinje dhe si i shihni në të ardhmen marrëdhënet e një Kosove të pavarur me fqinjët e saj, shtetet e tjera në rajon?
PRESIDENTI RUGOVA: Po, gjithsesi, me njohjen e Pavarësisë do të ndërtojmë më lehtë marrëdhënie të mira fqinjësore dhe do të ndërtojmë. Unë thashë, me Shqipërinë janë të mira, me Maqedoninë janë në ngritje e sipër, me Malin e Zi ka marrëdhënie, me Serbinë momentalisht janë të bllokuara, sepse është një vend që nuk i njeh dokumentet e Kosovës, nuk e njeh ende atë që ka ndodhur pas vitit 1999, pas ndërhyrjes së NATO-s. Do të ndërtojmë marrëdhënie të mira me të gjithë, pastaj pas njohjes së Pavarësisë, është shumë më lehtë, sipas normave ndërkombëtare të fqinjësisë së mirë dhe të interesit reciprok.
RILINDJA: Marrëdhënet e realiteteve të reja mes Kosovës dhe Shqipërisë, edhe sipas shumë vlerësimeve, janë bërë shembull për rajonin. Ky zhvillim erdhi pas thyerjes së kufirit të hekurt që ekzistonte një periudhe të gjatë të kufizimeve të mëdha dhe ndalimeve të marrëdhëieve dhe komunikimeve. Si e shihni të ardhmen e këtyre dy vendeve, jo vetëm në marrëdhëniet e tyre, por edhe në integrimet evroatlantike?
PRESIDENTI RUGOVA: Po, ne gjithsesi do të kemi gjithnjë e më shumë marrëdhënie të mira me Shqipërinë në të gjitha fushat. Ju e dini, tashmë kemi edhe Marrëveshjen për Tregti të Lirë, pastaj, marrëveshje të ndryshme për bashkëpunim ekonomik, kulturor, etj., dhe gjithsesi do të ndikojë pozitivisht ndërtimi, nuk është e tepërt ta themi, i Autostradës Prishtinë – Durrës, që do të hapte edhe një lidhje tjetër të Kosovës me botën. Dhe, gjithsesi synimet tona, të të dy vendeve, janë integrimi në Bashkimin Evropian, pra Shqipëria, Kosova dhe vendet e tjera, dhe kjo është perspektiva dhe në këtë plan po punojmë me të gjithë.
RILINDJA: Ju lutem, edhe një pyetje që ka të bëjë me të ardhmen: Si e shihni zgjidhjen e çështjes së shqiptarëve edhe në Maqedoni, në Mal të Zi dhe në Luginë të Preshevës? Në fillim të viteve 90-të, këto çështje ishin të përfshira në Dokumentin e Këshillit Koordinues të Partive Politike Shqiptare, që Ju e udhëhiqnit, dhe vlerësohet se në realitetet e reja janë apo do të jenë në proces të realizimit.
PRESIDENTI RUGOVA: Ai është një dokument i rëndësishëm, si i themi Dokumenti i tri opcioneve që ishin atëherë. Dhe, natyrisht, koha e vërtetoi se opcioni për Kosovën e pavarur doli zgjidhja dhe mori legjitimitet gjithnjë e më të madh edhe tek ne edhe në botë. Dhe, siç e dini, atje, në atë dokument, insistohet që shqiptarët në Maqedoni të jenë element i shtetit të Maqedonisë, që ka filluar të realizohet, pastaj shqiptarët në Mal të Zi të kenë administratën e vet dhe të gjitha të drejtat, e po ashtu edhe në Luginën e Preshevës. Tash ka progres edhe në Mal të Zi, në Luginë të Preshevës gjërat po shkojnë më ngadalë, por ka një progres të vogël në këto çështje dhe natyrisht do të insistohet që të realiziohen. Pra, ky ishte ai vizioni që e patëm atëherë dhe që po funksionon. Dhe, mund të them, ishte dokumenti që shqiptarët e kuptuan se duhet të organizohen, duhet të forcohemi gjithkund aty ku jemi. Sot, edhe njohja sa më e shpejtë e pavarësisë së Kosovës do të ndihmonte edhe qetësimin e të gjithë shqiptarëve në këtë pjesë të Evropës dhe të botës.
RILINDJA: Z. Presidenti, Ju falenderojmë shumë për këtë intervistë për gazetën tradicionale të Kosovës “Rilindja”, që në këtë 12 Shkurt ka Ditën e Jubileut të 60-vjetorit. Kemi edhe një falenderim të madh për përkrahjen Tuaj për krijimin e kushteve për punën e “Rilindjes”, të drejtën legjitime të saj.
PRESIDENTI RUGOVA: Unë Ju përgëzoj për këtë përvjetor Jubilar, pra 60-vjetorin e Rilindjes, dhe dëshirojmë që kjo gazetë sa më shpejt të konsolidohet. Duhet të shikojmë të gjejmë një zgjidhje për Rilindjen, që të mund të vazhdojë si një gazetë tradicionale. Ne duhet të kemi edhe mjete të informimit të formave të ndryshme, mund të gjejë, ta ketë atë formën të një informacioni dhe prezentimi të çështjeve shtetërore, nëse nesër do ta pranojë Rilindja apo dikush tjetër. Dhe, gjithsesi do të gjendet në mozaikun e masmeriumeve të Kosovës. Ne do t’i shikojmë të gjitha mundësitë dhe do të ndihmojmë në këtë plan dhe do t’ju përkrahim. Rilindja është një gazetë që është një pjesë e historisë së Kosovës dhe që ka ndihmuar zhvillimin e Kosovës në përgjithësi. Natyrisht, tash edhe Rilindja duhet të gjendet në këtë çështjen e tregut të mediumeve. Dhe, duhet t’i ketë ato të drejtat që i takojnë si shtëpi botuese, ose si shtëpi informacioni. Sepse ishte një gjigant i masmediumeve, i botimeve për atë kohë, e sot, tash, duhet ta gjejë rolin e vet si gazetë, e të vazhdojë të ndihmojë zhvillimin dhe perspektivën e Kosovës. Prandaj, do të keni përkrahjen tonë dhe do të shikojmë gjitha mundësitë administrative si do të ecin.
Pra, Urime edhe një herë dhe Gëzuar!
RILINDJA: Shumë faleminderit Z.President.
***
SHENIM-ME RASTIN 12 SHKURTIT 2016, DITËS SË 71-VJETORIT TË GAZETËS TRADICIONALE TË KOSOVËS RILINDJA: 14 VJET DËBIM DHE MBYLLJE, SHKELJE E RËNDË E TË DREJTËS, E PASHEMBULLT NË BOTËN E LIRË E DEMOKRATIKE/
Me rastin e 12 shkurtit 2016, ditës së 71-vjetorit të numrit të parë të gazetës tradicionale të Kosovës Rilindja dhe 21 shkurtit të 14-vjetorit të dëbimit të kundërligjshëm, të padrejtë e të dhunshëm të kësaj gazete nga Pallati Rilindja që i bëri UNMIK përkujtojmë:
Në 23 majin e vitit 2014, pjesë e vendimeve të qeverisë ishte edhe vendimi përfundimtar i shpronësimit për interes publik të ngastrave kadastrale në të cilën ndodhen objektet e Ndërmarrjes Shoqërore Rilindja, e në këtë kuadër Pallati Rilindja tash ndërtesë qeveritare.
Pas shpronësimit dhe në kuadër të procesit të ligjshëm të privatizimit pritet e kërkohet edhe ridalja e gazetës së përditëshme tradicionale të Kosovës Rilindja, e cila ka nisë të dalë në Prizren para 71 vitesh, në 12 shkurt 1945. Gazeta historike e Kosovës Rilindja, e cila ka filluar të dalë në frymën e Konferencës së Bujanit e me anagzhimin e intelektualëve më të shquar të asaj kohe, me shkronja plumbi që u sollën me arka nga Tirana, është mbyllur detyrimisht me dëbim të kundërligjshëm e të padrejtë nga Pallati i saj në Prishtinë nga administrata e UNMIK para 14 vitesh në 21 shkurt 2002. Pas kësaj date gazeta Rilindja ka dalë me numra protestues të jashtëzakonshëm, të kohëpaskohshëm.
Gazeta Rilindja, kronikë e zhvillimeve historike të Kosovës, pasi doli me botime speciale edhe për ngjarjen historike të shpalljes së pavarësisë në 17 shkurt 2008 dhe për njohjet ndërkombëtare që pasuan, ka përmbyllë daljet e mëse 40 numrave protestues para 7 viteve, në 30 dhjetor 2008, me numrin e festës së Vitit të Ri 2009, me paralajmërimin në ballinë: “Duke besuar në sundimin e ligjit në shtetin e Kosovës presim që nga numri i ardhshëm Rilindja të dalë përditë”, krahas titullit “Ministri Bajrami: Qeveria do të përkujdeset për Pallatin dhe për punëtorët e Rilindjes, e gatshme ta ndihmojë daljen e gazetës”.
Ky paralajmërim ishte si rezultat i këtij premtimi dhe të drejtës së ligjëshme, duke besuar se Rilindjen do rifillojë të dalë e pёrditshme edhe para privatizimit me statusin qё ka tё ndёrmarrjes shoqёrore, pas pёrfundimt tё rinovimit tё Pallatit Rilindja qё u bё.
Me rastin e rifillimit të punëve për rinovimin e Pallatit të Rilindjes, më 7 nëntor 2008, ministri i atëhershëm i Administratёs Publike, Arsim Bajrami edhe në konferencën e shtypit me atë rast theksonte premtimin për zgjidhjen e ligjshme që do duhej të bëhej edhe për gazetën tradicinale të Kosovës Rilindja.
“Pallatin e Rilindjes përkohësisht e merr Qeveria nën pëkujdesje, ne do të kemi përkujdesje edhe ndaj punëtorëve të Rilindjes. Punëtorët e Rilindjes i kemi pasë pjesë të procesit…” , theksonte ministri Bajrami.
Punimet për rinovimin e Pallatit të Rilindjes rifilluan pasi ai ishte lënë si gërmadhë nga e ashtuquajtura “zhveshje e brendshme”, pas vendimit të qeverisë së Kosovës të datës 15 shkurt 2005 për ndërprerjen e punimeve që po zhvilloheshin – anulimin e kontratës për renovim “për shkak të paqartësive juridike në lidhje me pronësinë dhe menaxhimin e objektit”. Kjo pasoi insistimet e vazhdueshme të Rilindjes dhe të Agjencisë Kosovare të Mirbesimit (tash Agjencisë Kosovare të Privatizimit) për pronësinë, si dhe përgjigjen në letrën zyrtare të Rilindjes me shkresë poashtu zyrtare përkrahëse të kreut të UNMIK-ut, kryeadministratorit, Harri Holkeri, në 3 nëntor 2003. Holker në letërën dërguar gazetës Rilindja shkruante edhe se, “UNMIK-u do të bëjë gjithë çka është e mundur për të gjetur lokale alternative në mënyrë që kompania juaj të rifillojë punën në sektorin medial”, duke mbështetur edhe në të drejtën e pronësisë, të shkelur nga kryeadministratori para tij, Hans Haeekerup, në kohën e të cilit gazeta e përditëshme tradicionale e Kosovës Rilindja u dëbua nga Pallati i saj.
Meqë edhe pas rinovimit të Pallatit nuk u përmbushën premtimet dhe nuk u bë zgjidhja e duhur e ligjshme për Rilindjen, kjo gazetë iu drejtua atëherë zëvendëskryeministrit dhe ministrit edhe aktual të Drejtësisë, Hajredin Kuçi, i cili në përgjigjen me shkresë zyrtare tё datёs 2 maj 2012, shprehte sigurime institucionale në emër të qeverisë dhe personale “pёr zgjidhje tё drejtё dhe ligjore tё problemit tё objektit dhe tё punёtorёve tё Rilindjes”…
Në letrën zyrtare të 12 shkurtit 2014 drejtuar Agjencisë Kosovare të Privatizimit, Ndërmarrja Shoqërore Gazetare Rilindja, mes tjerash, ka theksuar:
“Emri dhe tradita e gazetës Rilindja është një vlerë shumë e madhe, e krijuar gjatë mëse 70 viteve, është pasuri me vlerë më të madhe se e çdo pallati, dhe kjo duhet të vlerësohet edhe në procesin e privatizimit.
Për privatizimin e gazetës tradicionale të Kosovës është edhe shembulli i gazetave në rajon dhe në botë, që kishin statusin si të Rilindjes, e që janë privatizuar dhe kanë vazhduar të dalin, madje pa asnjë ndërprerje dhe në objektet ku kanë qenë.
Por, në rrethanat tona kur Pallatin Rilindja e ka marrë qeveria dhe duhet ta kompensojë, ne privatizimin e gazetës nuk e lidhim me objektin. Kush e blenë gazetën – të drejtën për të qenë trashëgimitar i ligjshëm i emrit dhe traditës së Rilindjes, siguron vetë lokalet e punës”.
…..
Korrespondenti në Kosovë i Gazetës Dielli, Behlul Jashari, ishte kryeredaktor i gazetës tradicionale të Kosovës Rilindja deri në numrin e fundit dhe në kohën e dëbimit të kundërligjshëm e të padrejtë nga Pallati i Rilindjes nga administrata e UNMIK-ut.

Filed Under: Histori Tagged With: "RILINDJA" E KOSOVES, 71 VJET HISTORI...DHE INTERVISTA ME, Gazeta, PRESIDENTIN RUGOVA

KOÇO ILIA DILO, KOHA PËR T’I DHËNË NDERIN E DUHUR

February 10, 2016 by dgreca

Nga Eduard M.Dilo/
Vëllezërit Dilo Sheperi, secili reflektim i mirësisë, zgjuarsisë, diturisë, patriotizmit. Kostandini, ose Koçua si thirrej, sikur parandjeu jetën e terratisur që e priste më vonë. Atë fund nëntori 1944, vëllai i tij Jani, i detyruar të largohej nga Shqipëria për të mos u kthyer më kurrë në atë diktaturë të egër, nuk pranoi ta merrte me vete në barkën që largohej dhe mbarte me vete dhe “babanë e shqiptarizmës”, Mit’hat Frashërin e madh.
Jani, me buzën që i dridhej, ju lut Koços që të mos largohet: ”Largimi im është vdekje për Prindërit” i tha. Dy vëllezërit e tjerë po emigrantë, nuk dihej fati i tyre ku ndodheshin… “Ne do luftojmë për atdhenë dhe do ta çlirojmë nga komunistët…”, por kjo nuk u arrit. Komunistët me dhunë, me vrasje e terror hodhën rrënjët dhe pasojat dihen nga të gjithë, madje edhe sot e kësaj dite.
Koçua, ky djalë i shkathët e i fuqishëm, me një trup prej atleti, para pushtimit nga komunistët punonte në Dhomën e Trëgëtisë në Durrës. Ishte shok i ngushtë me Themo Vasin. I mbrujtur dhe i edukuar në një familje ku përkundej vetëm shqiptarizmi, ishte nga të parët që iu kundërvu pushtuesvë të huaj. Pjesmarrës në luftë, me rininë e Ballit, mori pjesë gjithashtu në luftimet e famshme të Barmashit që drejtoheshin nga vëllai i tij, Kapiten Jani Dilo, i cilësuar në Kongresin e Ballit si “Një strateg i madh”).
Që në fillimet e para të marrjes së pushtetit nga komunistët, familja Dilo Sheperi ishte në listat e para të dëbimit nga Tirana dhe Durrësi, duke i internuar e izoluar në Zagori, shoqëruar kjo me një persekutim barbar, në fillim duke i pushuar nga puna. Kishin mbaruar disa prej tyre Shkollën e Fullçit dhe ishin të shkolluar në Universitetet perëndimore. Ishin çvarrosur e thyer varret e të vdekurve, sekuestruar çdo gjë deri në përgjakjen e truallit, në një masakër të paparë e dëgjuar ndonjëherë. I shpallën “armiq të popullit”, të atij populli për të cilin ata punuan dhe e deshën si fort pak të tjerë. Kundërshtarë të përbetuar të të kuqëve, Koçua si dhe familjet e vëllezërve të tjërë (Margarit dhe Qirjako), nuk u bënë kurrë anëtarë të kooperativave bujqësore.
Iu sekuestruan çdo gjë, çdo pasuri të luajtshme e të paluajtshme. I lanë fare pa bukë në fshat. Njeri nuk u fliste me gojë në Sheperin që e donin aq shumë. Por edhe pse vuajtën aq shumë, kurrë nuk u trembën as u mposhtën, por jetuan dhe vdiqën krenarë dhe shqiptarë të ndershëm. Më 9/3/1970, Koçon e arrestojnë në Fier me akuzën sa absurde dhe qesharake të “mendimit për t’u arratisur”. Në valixhë iu gjetën e sekuestruan një pako ilaçe për ulçerën nga e cila vuante i vëllai Margariti, si dhe një garuzhdë për të ndarë gjellën, që siç duket e kishte marrë për t’ua çuar vëllezërve që i kishte doktorë e profesorë në Amerikë, gjoja se ata s’kishin ilaçe! Do arratisej nga Fieri, kur dihet që Sheperi s’është larg nga kufiri. Do arratisej nga Fieri, kur vite më parë e kishte kryer ushtrinë pranë kufirit! Ai nuk e kaloi kurrë ndërmend një gjë të tillë, për vetë faktin se mendontë për pasojat që do të kishte familja e tij.
Pas afro katër muaj tortura çnjerëzore në Kalanë e tmerrshme të Gjinokastrës, më 2 Korrik e nxjerrin në gjyq, në sallën e mbushur plot gjimnazistë ku filloi të luhej një komedi vdekjeprurëse që dinë ta luajnë aq mirë “terroristët e kuq”. Aty në sallë oshëtinte zëri ogurzi i Koço Novës, si dhë beniaminëve të tjërë të diktaturës, të cilët në ëmër të mjeranit popull akuzonin një burrë trim sheperjot, një prej bijve të Ilia Dilo Sheperit, në shtëpinë e të cilit është përkundur vetëm patriotizmi.
Gjyqi që s’ishtë gjë tjetër veçse dicka e sajuar e farsë që u hap e u mbyll vetëm me lakimin e emrit të Jani Dilo-s, aq sa shpesh Koçua trim i pyet nëse ky ishte gjyqi i Jani Dilo-s që zhvillohej? Dëshmitarët e pafytyrë, Naqë Nita dhe Leonidha Kuro, vegla qorre, dëshmonin e binin në kundërshtim me njëri-tjetrin e duke mos u dhënë dot përgjigje të të pafajshmit Koço, filluan të qanin në sallë. Koçua me qetësi e butësi që ja jeptë pafajësia e tij, i drejtohet trupit xhelat gjykues: “Zotërinj, nxënësit nuk i keni mësuar mirë, sepse ata po thonë gjëra kontradiktore, kështu që nuk e marrin provimin!”. Ndërkohë salla e mbushur me gjimnazistë u çua në këmbë dukë thënë: “Lirojeni, është i pafajshëm! Dëshmitarët gënjejnë…!” Koços kurajo i jepte dhe prania në sallën e gjyqit e vëllait Qirjako dhe nipit Anastas.
Pas dy ditë zhvillimesh, gjyqi farsë e dënuan Koçon me 10 vjet heqje lirie dhe konfiskimin e pasurisë së tundur e të patundur, me argumentin gjoja se “mendon të arratiset për t’u bashkuar me vëllezërit e tij (Janin dhe Orestin) në Amerikë, mbështetur kjo dhe në deklaratën e lëshuar nga Organizatat e Masave të Krahinës”. Krahas spiunëve të njohur në sallën e gjyqit, u mësuan dhe emrat e shumë njerëzvë të tjërë që kishin dhënë dëshmi të rreme për të. Qirjakua (i vëllai), i thotë në fund të gjyqit: “Të lumtë vëlla! Ki besim e shpresë vetëm tek i madhi Zot!”. Kjo shprehje u lakua e interpretua aq gjatë në atë vend ateist. Margariti, i cili kishte më së 7 vjet që vuante në shtrat nga një sëmundje e pashërueshme (e cila ishte pasojë e vuajtjeve në burgun e Maliqit), s’mundi të duronte kur mendonte torturat për vëllanë. Kështuqë në moshë të re largohet nga kjo jetë dukë lënë pësë jetimë ende të parritur.
Bastardët grabitën çdo gjë në familje me preteks gjoja se po sekuestronin gjërat ë Koços! Një qëndrim shumë të ulët e primitive, mbajti në atë kohë dhe kryetari i këshillit të fshatit, Andon Golemi. Muarrën gjithë librat, korrëspodencën dhe fotografitë familjare, relikte e kujtime nga prindërit e vdekur, pajën e vajzës së pamartuar, Viktori, rrobat e fëmijëve të Margaritit, unazat e nuseve të familjes… Me një fjalë, muarrën gjithçka.
Koçua 10-të vjetët e burgut i kaloi në burgun ferr të Spaçit, ku pasi doli prej andej, në një kohë shumë të shkurtër ndërroi jetë, duke shpresuar se një ditë Shqipëria do çlirohet nga zgjedha komuniste, e do gëzojë ditë të bardha…Vdiq në spitalin e Tiranës, dy ditë para se të operohej nga stomaku e me insistimin e nipërve e mbesave u varros plot dhëmbshuri në Sheperin e vuajtjeve, që edhe pse qe i tillë e deshi shum. E varrosën të prehet pranë nënës, babait, vëllezërvë e motrës Viktori, që nuk iu nda kurrë burgjeve.
Ndoshta në përjetësi aty ku prehet ky burrë i fjalës dhe i besës, aty pranë atyre që i deshi dhe e deshën, aty ndoshta shpirti i tij i plagosur aq rëndë ka gjetur pak prehje e qëtësi që në këtë jetë aq i munguan. Ndoshta ata që dëshmuan në mënyrë krejt të rreme për të ndihen fajtorë e të penduar, duke u skuqur nga vetja, ndoshta…! Ndoshta s’ka ardhur akoma koha që historia, e cila është borxhli karshi njerëzvë të tillë, t’u japë vendin dhe pjesën që u takon dhe që e meritojnë. Shpresojmë dhe bësojmë! Ndoshta një ditë…

Filed Under: Histori Tagged With: Eduard M. Dilo, KOÇO ILIA DILO, KOHA PËR T’I DHËNË, NDERIN E DUHUR

NGA DITARI I SHQIPTAREVE TE AMERIKES: REZOLUTA PËR KOSOVËN NË ANSAMBLENË E NJU JORK-ut

February 9, 2016 by dgreca

12 Shkurt 2013, me rastin e 5 vjetorit te Pavaresise se Kosoves, Anëtari i Ansamblesë për Shtetin e Nju Jorkut, Shqiptaro-Amerikani Mark Gjonaj, paraqiti Rezolutën për Kosovën. Në aktin e parë zyrtar si asamblist, Zoti Mark Gjonaj i paraqiti Asamblesë së shtetit të New Yorkut për aprovim, rezolutën e përpiluar dhe sponsorizuar prej tij, në 5-Vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë së Kosovës.
Z. Gjonaj e paraqiti këtë rezolute për miratim, duke e lexuar në sallën e mbushur plot e përplot gjatë punimeve të Asamblesë së shtetit të New Yorkut, për një rast historik dhe shumë të gëzueshëm për të gjithë shqiptarët kudo, pra me rastin e 5-Vjetorit të shpalljes së Pavarësisë së Kosovës. Në sallë ishin dhe shumë përfaqësues të Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra, si Kryetari Gjon Bucaj, zv/Kryetari Agim Rexhaj, anëtarët e Këshillit të Vatrës Zef Balaj dhe Besim Malota, editori i Diellit Dalip Greca, por edhe shumë përfaqësues të organizatave të Komunitetit Shqiptar dhe media amerikane dhe shqiptare.
Rezoluta e sponsorizuar nga Zoti Mark Gjonaj, asamblisti i parë shqiptaro-amerikan, dhe e miratuar nga Asambleja e New York-ut,nuk ishte e kësaj natyre, dmth, që të vinte botën në dijeni për tmerret që pësonin shqiptarët në Ballkan ,jo, ai e paraqiti këtë rezolute për miratim, duke e lexuar në sallën e mbushur plot e për-plot gjatë punimeve të Asamblesë së shtetittë New Yorkut, për një rast historik dhe shumë të gëzueshëm për të gjithë shqiptarët kudo, pra me rastin e 5-Vjetorit të shpalljes së Pavarësisë së Kosovës.
Në rezolutën e Asamblesë së New York-ut thuhej se ky trup legjislativ përkujton këtë përvjetor në frymën e ngjarjeve historike që janë shembëll i parimeve dhe i luftës për liri të popujve anë e mbanë botës për të siguruar Pavarësinë dhe për të jetuar në paqë dhe liri. Rezoluta njeh gjithashtu kontributet që shqiptaro-amerikanët nga Kosova, kanë dhënë në fusha të ndryshme si në tregti, shkencë e në qeveri, të cilët sipas rezolutës, kanë frymëzuar të rinjë tanë e mbanë New Yorkut për të realizuar ëndërrat e tyre nepërmjet shkollimit dhe punës së rëndë. Në rezolutë thuhej gjithashtu se trupi legjislativ i New Yorkut celebron dhe mburret me shqiptarët nga Kosova të cilët ruajnë me krenari preardhjen e tyre dhe janë shëmbëll i bashkjetesës kulturore, gjë që forcon komunitetet e ndryshme që jetojnë në New York.
Nërezolutë nënvizohej fakti se Kosova shpalli Pavarësinë e saj me 17 Shkurt, 2008, një datë historike kjo që do të festohet nga shqiptaro-amerikanët si dhe nga Shtetet e Bashkuara dhe nga shteti i New Yorkut, pasi kjo pavarësi u bë e mundur me ndërhyrjen ushtarake të NATO-s, duke i dhënë fund fushatës brutale policore e ushtarake të regjimit të Millosheviqit kundër spastrimit etnik të shqiptarëve të Kosovës. Rezoluta njeh edhe kontributin e vazhdueshëm të forcave të armatosura të Shteteve të Bashkuara që kanë shërbyer dhe shërbejnë trimërisht si pjesë e aleancës së NATO-s, duke thënë se prania e tyre nëKosovë është e pazëvëndsueshme për mbrojtjen e popullit të Kosovës dhe për paqën në rajon.
Në rezolutë thuhej se Kosova tani ka një shtet funksional me një kushtetutë demokratike, përshëndet marrëdhënjet e veçanta që ekzistojnë midis Shteteve të Bashkuara dhe Kosovës, si dhe nënvizon faktin se Kosova është njohur tanimë si shtet i pavarur nga shumë shtete dhe organizata ndërkombëtare. Si përfundim, thuhej në rezolutë, Asambleja e shtetit të New Yorkut vendosi të bëjë një pauzë në punimet e saj, për të përkujtuar 5-Vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë së Kosovës me 17 Shkurt, 2013.
Në fjalimin e rastit, asamblisti Mark Gjonaj iu drejtua kolegëve të tij në Asamblenë e New Yorkut, si edhe shumë personaliteteve, udhëheqësve dhe përkrahësve të komunitetit shqiptaro-amerikan, duke thënë se, “17 Shkurti shënon shpalljen e Pavarësisë së Kosovës dhe bashkimin shqiptar, një bashkim që u bë edhe më i qartë ndërkohë që më shumë se 12.000 veta vdiqën dhe një milion Shqiptarë u detyruan të largoheshin si refugjatë, shumë prej të cilëve kërkuan strehim politik në Shtetet e Bashkuara te Amerikës.’’ Asamblisti shqiptaro-amerikan Mark Gjonaj u tha kolegëve të tij se, “Historia e popullit Shqiptar është e vjetër dhe unike”. ‘’Ne jemi, tha ai, “ndër qytetërimet më të vjetra në Evropë me tradita kulturore, që dallojnë nga të tjerat por që theksojnë mikpritjen, bujarinë, punën e rëndë dhe respektin, veti këto që jam i sigurt, tha ai, se kanë influencuar Shqiptaren më të famshme në botë, Nënë Terezen.”
Zoti Mark Gjonaj vazhdoi duke thënë se, “Është ironik fakti se njëra prej qytetërimeve më të lashta në Evropë, njihet gjithashtu si shteti më i ri i Evropës.” Zoti Gjonaj folie dhe për lidhjet e ngushta që Shqiptarët gëzojnë me Shtetet e Bashkuara, duke venë në dukje kontributin e presidentëve amerikanë, në mbështetje të interesave kombëtare të shqiptarëve, duke filluar prej presidentit Woodrow Wilson, presidentit Bush të vjetër, presidentit Klinton dhepresidentit Bush të ri. Ai theksoi se, “Shqiptarët nga Shqipëria dhe nga Kosova janë provë e gjallë se Shtetet e Bashkuara janë një komb i posaçëm që mbështetë dhe përhapë lirinë dhe demokracinë anë e mbanë botës, në mbrojtjetë të drejtave të njeriut dhe gjithmonë në krye të luftës kundër shtypjeve dhe tiranisë”, përfundoi fjalën e tij asamblisti Mark Gjonaj me rastin e paraqitjes dhe miratimit të rezolutës në Asamblenë e shtetit të New Yorkut, me rastin e 5-Vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë së Kosovës.(komentet rreth rezolutes janë marrë nga shkrimi i autorit Frank Shkreli, botuar në Dielli, në Shkurt 2013)

Filed Under: Histori Tagged With: Mark Gjonaj, me rastin e 5 vjetorit, Pavaresise, Rezolute per Kosoven

12 Mars 1942 – Ngritja e Flamurit Kuq e Zi në Pargë – Çamëri

February 6, 2016 by dgreca

nga Kamber ÇANO/
Në fillim të vitit 1942 situata për krahinën e Çamërisë ishte me të vërtet dramatike. Kjo për arsyen se politika shoviniste greke vazhdonte të këmbëngulte fort sa çamët ishin shtetas turk ndaj duhet të shkonin në Turqi dhe të shkëmbeheshin me banorët me besim ortodoks nga Azia e Vogël. Nga ana tjetër pushtuesit fashist italianë kërkonin që banorët e Çamërisë të bashkëpunonin me ta për të luftuar kundra Greqisë, pra t’i përdorte si mish për top.
Ndaj shqiptarët e krahinës së Çamërisë vendosën t’i dalin zot vatanit të tyre dhe organizuan në qytetin e Pargës ngritjen e flamurit kuq e zi shqiptar. Në datën 12 Mars 1942 popullsia çame iu përgjigj thirrjes së organizatorëve, patriotëve çam dhe u mblodhën në sheshin kryesor të qytetit rreth 1,000 vetë,si përfaqsues të viseve çame.
Tubimi filloi reth orës 9 – 9 e 30 minuta. Tubimin e hapi Haxhi Sejko nga Filati , i cili kish ardhur me 300 çamë të Filatit. Në fjalën e tij, pasi përmendi masakrat që kishin bërë shovinistët grek kundër popullsisë së pafajshme çame që nga viti 1913 e deri më vitin 1942, citoi fort rëndësinë e ngritjes së flamurit shqiptar si një domosdoshmëri për ti treguar grekëve, italianëve dhe gjithë fuqive të mëdha se Çamëria ishte Shqipëri.
Një ndodhi tepër domethënëse ishte ndërprerja e fjalës së z.Haxhi Sejko nga një çam i Arpicës, i quajtur Isa Idrizi cili mori në duar flamurin dhe i lotuar e puthi disa herë, duke thënë: “Rrofsh o flamur shqiptar edhe 1000 vjet mbas kiametit”
Ndërkohë, një avokat grek e pyet, pak me ironi: “Nuk bën ca shekuj më pak o barba Isaq?”
“Asnjë minutë më pak nuk bënë.”- iu përgjigj Isai.
Në këtë tubim ceremonial ishin pjesmarrës midis shumë përfaqsuesve të zonës së Çamërisë, edhe përfaqësuesit nga fshati im Arpica.
(Shënimi im:Unë kam dijeni nëpërmjet bisedave ,dekumentacionit dhe informacionit vetëm për një pjesë të pjesmarrësve, kryesisht ata të fshatit Arpicë – Arilë(Arpicë) dhe zonave përreth saj. Janë të lutur, kush ka informacione edhe për pjesmarës të tjetë ta pasuroj listën )
Mustafa Suloti…………Arpicë
Sadik Suloti…………….Arpicë
Ibrahim Muhameti…….Arpicë
Izder Muhameti………. Arpicë
Xhafer Muhameti………Arpicë
Jasin Muhameti………Arpicë
Hamit Muhameti……….Arpicë
Duro Balo………………..Arpicë
Sulejman Ahmeti………Arpicë
Muhamet Shabani……Arpicë
Ibrahim Nebiu………….Arpicë
Jakup Arifi……………..Arpicë
Meço Jaho……………..Arpicë
Izeir Zeqiri……………..Arpicë
Ismail Zeqiri……………Arpicë
Isa Idrizi………………..Arpicë
Behlul Idrizi……………Arpicë
Izeir Fetahu……………Arpicë
Nuredin Hyseni……….Arpicë
Galip Husi……………..Arpicë
Hamit Isai……………..Arpicë
Kujtim Isai……………..Arpicë
Brahim Bardhi…………Arpicë
Hysen Shurdhi………..Arpicë
Avdulla Sako………….Arpicë
Sulejman Avdiu……….Arpicë
Dahir Haxhiu…………..Arpicë
Halil Mersini……………Arpicë
Refat Omeri……………Arpicë
Haxhi Shuaipi(Cano)…….Arpicë
Mehmet Cano……………..Arpicë
Ferrik Cano………………..Arpicë
Riza Bido……………………Arpicë
Jaho Xhaferri……………..Arpicë
Bedri Fejzo………………..Arpicë
Sulo Hoxha……………….Arpicë
Kasim Tahiri………………Arpicë
Riza Gerra…………………Arpicë
Halim Gerra……………….Arpicë
Isa Gerra…………………..Arpicë
Muhamet Duli…………….Arpicë
Rakip Xhaferri……………Arpicë
Galip Muho………………Arpicë
Riza Muho……………….Arpicë
Brahim Alushi…………..Arpicë
Iliaz Aliu..…………….. Arilë (Arpicë)
Osman Hasani……….. Arilë (Arpicë)
Mamo Brahimi……….. Arilë (Arpicë)
Mejdi Beqo……………..Arpicë
Muhamet Isufi……….. Arilë (Arpicë)
Shuaip Kurti………….. Arilë (Arpicë)
Meçe Vehipi………… Arilë (Arpicë)
Ismail Fejzo…………… Arilë (Arpicë)
Sulejman Mane……….Arilë (Arpicë)
Lut Shuaipi……………….Arilë(Arpicë)
Fuat Meleqi………………Arilë(Arpicë)
Rexhep Aliu………………Arilë(Arpicë)
Damin Nuhu……………Vrohona
Avdulla Kasimi………….Margëlliç
Galip Myrto……………….Volë
Midis pjesmarrësve ishte edhe im atë Qamil Cano, nga Arpica. Thuajse të gjithë këta pjesmarrës të këtij akti atdhetar kanë banuar në Vlorë dhe mbi 80% të tyre i kam njohur personalisht. Nderim dhe respekt për këta çam patriotë.
Për këtë shkrim ,të dhënat janë marë nga dokumenta të publikuara nga Shoqata “Çamëria”, nga libri i z. Bujar Shurdhit “Komb Shqiptaria – Nga Kosova te Çamëria” dhe nga një bllok shënimesh të z. Xhevdet Malaj)

Filed Under: Histori Tagged With: 12 Mars 1942 – Ngritja e Flamurit, Kuq e Zi në, Pargë - Çamëri

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 450
  • 451
  • 452
  • 453
  • 454
  • …
  • 693
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • NDAA i SHBA-së dhe pozicioni i Kosovës në arkitekturën e sigurisë
  • Alis Kallaçi do të çojë zërin dhe dhimbjen e “Nân”-s shqiptare në Eurovision Song
  • Garë për pushtet…
  • Njëqind vjet vetmi!
  • “Shënime për historinë antike të shqiptarëve”*
  • Si funksionon sistemi juridik në Shqipëri dhe pse ai ka nevojë për korrigjim?
  • Emisionet postare festive të fundvitit në Kosovë
  • JAKOBSTADS TIDNING (1939) / MBRETI ZOG, SHUMË BUJAR ME BAKSHISHE. — EMRI I TIJ NUK DO TË HARROHET KAQ SHPEJT NGA PRONARËT DHE PERSONELI I HOTELEVE NË VARSHAVË.
  • HAFIZ SHERIF LANGU, DELEGATI I PAVARËSISË TË CILIT IU MOHUA KONTRIBUTI PËR 50 VJET ME RRADHË, KLERIKU DHE VEPRIMTARI I SHQUAR I ÇËSHTJES KOMBËTARE
  • RIPUSHTIMI I KOSOVËS – KUVENDI I PRIZRENIT 1945
  • Nikola Tesla, gjeniu që u fiksua pas pëllumbave dhe u dashurua me njërin prej tyre
  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT