• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

KËNDVËSHTRIM PËR THIRRJEN E 1899

March 18, 2015 by dgreca

“THIRRJE E LIDHJES ARVANITËT E ATHINËS DREJTUAR VËLLEZËRVE ARBËR TË ARBËRISË”/
Plotësime dhe saktësime/
Shkruan:Arben LLALLA*/
Dokumenti i njohur me titullin “THIRRJE E LIDHJES ARVANITËT E ATHINËS DREJTUAR VËLLEZËRVE ARBËR TË ARBËRISË” është marrë nga libri me titull “Η ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ”. Ky libër është botuar në vitin 1996 nën kujdesin e studiuesit Aristidh Kola i cili ka bërë dhe komentet e tij. Libri është botuar nga shtëpia botuese “THAMIRIS”, themeluar nga Aristidh Kola.
Kjo THIRRJE, për ata që thellohen në analizimin e saj ngjallë dyshime serioze sepse në të gjithë brendinë e saj askund nuk përmenden emrat e përpiluesve të këtij Dokumenti Historik, siç është quajtur në botimin e librit, vetëm në fund na paraqiten tre nënshkrimet me mbiemrat Shehu, Boçari, dhe Xhavella, të cilët këta mbiemra i mbanin familje të shquara arvanitase. Mendoj se përdorimi i këtyre mbiemrave të tyre mund të jetë bërë qëllimisht për të hedhur hije dyshimi për njollosjen e ndershmërisë së këtyre familjeve të njohura arvanitase. Dyshoj se edhe kësaj rradhe mund të jetë përdoruar thënia: “përçaj e sundo”, duke e ditur zëshmërinë e këtyre familjeve që mbanin këto mbiemra, prejardhjen dhe veprimtarinë e tyre në krahinën e Sulit të Janinës, krahinë e njohur kjo për luftërat që ka bërë kundra turqve dhe Ali pash Tepelenës që në vitet 1770 e në vazhdim deri në pavarësinë e Greqisë.
Esenca e THIRRJES është një dëshmi e rreme, e cila flet për një lidhshmëri shpirtërore dhe gjaku mes shqiptarëve dhe grekëve jo vetëm gjatë shekullit 19. Gjë, që faktikisht një lidhje e tillë asnjëherë nuk ka ekzistuar mes këtyre dy popujve.
E gjitha kjo, e mbështetur në fakte të pa qenë paraqitet përmes një programi që në THIRRJE arsyetohet në tetë pika të përbashkëta bashkimi.
1-. Në pikën e parë ku thuhet: “Dheu i Greqisë është i garantuar dhe askush nuk mund ta shkelë, edhe po shkeli do ikë shpejt”.
Hartuesit e THIRRJES në këtë pikë kanë të drejtë sepse ekzistojnë marrëveshje që interesat e mbretërisë Greke i mbronte Rusia. Familja mbretërore greke e Gjeorgjit të Parë kishte krushqi me familjen perandorake ruse. Në vitin 1889, Aleksandra vajza e mbretit të Greqisë Gjeorgji i Parë u martua me Pavlon djali i dytë i perandorit rusë Aleksandri i dytë.
Greqia kishte përkrahje edhe nga mbretëria e Danimarkës sepse mbreti i saj në atë kohë Gjeorgji i parë vinte nga familja mbretërore e Danimarkës. Edhe klasa politike-kulturore Europiane kishte shfaqur admirim për Kryengritjen greke të 1821.
2-. Në pikën e dytë thuhet “Grekët janë fara jonë dhe ne jemi vëllezër të larguar, pasi janë edhe ata bij të gjyshërve tanë, pellazgjikëve”.
Në këtë pikë hartuesit e THIRRJES gabojnë rëndë. Sepse sipas shumë studiuesve të huaj të asaj kohe kishin nxjerrë përfundimin se grekët nuk janë Pellazgë, por egjypto-finikas dhe asnjëherë vendas në Ballkan.
3-. Në pikën e tretë shkruajnë “Kemi të bëjmë me Greqinë, pse kemi mijëra arvanitas këtu dhe gjuha arvanitase flitet gjer brenda në Athinë”.
Kur është fjala rreth kësaj çështje kemi të bëjmë me një fakt të pa mohueshëm. Sepse në vitin 1899, gjuha arvanitase(nën kupto gjuha shqipe) flitej deri në oborrin mbretëror, dhe popullsia arvanitase përbënte shumicën e popullsisë të Greqisë të asaj kohe. Vetë familja mbretërore greke në vitet 1890 kishin shfaqur interes për të mësuar gjuhën arvanitase dhe hapjen shkolla në Greqi të mësimit të gjuhës arvanitase.
4-. Në pikën e katërt përmendin “Sepse liria e Greqisë është gatuar edhe me gjakun arvanitase dhe po të mos qenë arvanitasit, Hidrasit, Speciotët, Poriotët, Suliotët, Himariotët, etj. Nuk do të mundte të çlirohej Greqia”.
Bota Europiane, asaj kohe ishte dëshmitare se arvanitasit ishin më meritorët që kontribuan për Çlirimin e Greqisë. Heronjtë arvanitas tashmë ishin bërë protagonistët e vargjeve popullore.
5-. Në pikën e pestë gabojnë kur thonë “Grekët dhe arvanitët kanë të njëjtat zakone dhe të njëjta sjellje, veshin të njëjtat veshje-fustanellat, flasin gjuhën tonë dhe ne të tyren dhe nderin e familjes e kemi dhe ata dhe ne, mbi kryet tona e jo nën këmbët siç e kanë të tjerët, që nuk dinë ç’do të thotë nderi i gruas dhe i kanë gratë e tyre hoteleve e birrarive të hargalisen me botën e huaj para syve të tyre! Zoti e ruajt arbërin nga një gjendje e tillë”.
Në këtë pikë hartuesit mundohen të paraqesin një mishërim mes dy popujve në çdo sferë të jetës. Duke u nisur nga çështja gjuhësore, veshja tradicionale popullore, doket, zakonet dhe arrijnë deri në çështjen më sublime, nderin familjar që njihet si karakteristikë e veçantë vetëm e popullit arvanit. Asaj kohe në mesin e arvanitasve e flitnin gjuhën greke vetëm disa politikanë arvanitë, kurse ata grekë që dinin gjuhën arvanitase ishin në të vërtetë vetë arvanitas. Për veshjen popullore të fustanellës dihej që nuk i përkiste veshjes popullore greke. Ishte lakmia greke që kishin për trimërinë arvanitase që i detyrojë ata ta veshin dhe ta bëjnë veshje të tyre kombëtare. Duke menduar se me veshjen e fustanellës do ti bartin edhe virtytet që posedonin arvanitët.
6-. Në pikën e gjashtë shkruajnë se “Grekët janë pak, siç jemi dhe ne, nuk do të mundin kurrë të na bëjnë si të duan e të na helenizojnë, por do të jemi në jetë të jetëve arbër përkrah tyre”.
Mungesa e një krahu të fortë politik arvanitas u reflektua me shumë pasoja, sa që mungonte një fuqi për të kundërshtuar një histori të rreme ku thonin se arvanitasit ishin pak, na barazonin me një numër të vogël grekësh që në një farë mënyre me arvanitasit e Greqisë ja kishin arritur qëllimin rreth çështjes të asimilit ku gjuha arvanitase nuk njihej zyrtarisht në mbretërinë e asaj kohe.
7-. Këtu hartuesit e THIRRJES thonë “Se në të vërtetë shkronjat arvanitase janë ato të greqishtes dhe ne me grekët të bashkuar të kemi shkronjat tona të natyrshme, të shkruajmë me gërmat tona dhe jo vllaçe, italiane si ato që sajojnë në Bukuresht e gjetkë”.
Arbërit, duke i pasur të njohura pretendimet e grekëve, gllabërimin e çdo gjëje të huaj dhe përvetësimin në mënyrë profesionale të gjërave, ndrojtje të madhe paraqitën rreth çështjes së shkronjave, të shkruarit të gjuhës shqipe. Kërkesë primare e intelektualëve arbër të kohës ishte që gjuha shqipe të mos shkruhej as me shkronja arabe, as me shkronja greke, por me alfabetin latin, gjë që nënkuptonte mosnënshtrim qoftë ndaj grekëve, qoftë ndaj turqve.
8- Grekët i njohim e na njohin. Jetuam mijëra vjet me grekët e jetojmë ende si vëllezër, sepse farat tona, Grekja dhe Arbërorja, gjenden në një vend që u përket të dyve. Mijëra grekë jetojnë brenda në Arbëri dhe mijëra arbër jetojnë brenda në Greqi dhe kurrë deri më sot nuk luftuan njeri-tjetrit. Dhe në Arbëri grekët dhe arvanitasit jetojnë si vëllezër, dhe në Greqi arvanitasit me grekët jetojnë si vëllezër, sëpse të dy popujt grek dhe arbër jetojnë në vende që u përkasin që të dyve, dhe nuk është njëri popull në tokën e tjetrit si në tokën e huaj. Ajo çka është greke është dhe arvanitase dhe ajo çka është arvanitase është dhe greke. Gjaku nuk bëhet ujë!
Në këtë pikë hartuesit e THIRRJES tregojnë qartë pretendimet e grekëve edhe në historinë e lashtë shqiptare, në gjuhën edhe në racë.
Greqi dhe Serbia në vitin 1861 dhe 1867 kishin nënshkruar dy marrëveshje për zgjerimin e kufinjëve të tyre në dëm të territoreve që njiheshin dhe banoheshin nga popullsia shqiptare. Në vitet 1860 politika dhe kisha greke punonte me një propagandë të ashpër që të gjithë ortodoksit shqiptar të quheshin grekë. Parrulla e tyre ishte që çdo ortodoks që jetonte në Perandorinë Osmane ishin grekë, dinin apo nuk dinin gjuhën greke. Grekët e Stambollit ishin kundërshtarët më të flaktë kundra kulturës shqiptare. Ata të grumbulluar në shoqatën ,,Për përhapjen e kulturës greke,, me qendër në Athinë kishin hapur shumë shkolla greke në qytetet shqiptare si Berat, Sarandë, Janinë, Prevezë etj me qëllimin për asimilimin e ortodoksëve shqiptar.
Në vitin 1975 Greqia kishte arritur të hapte Konsullatat e saja në Shkodër, Artë, Prevezë, Janinë, Sarandë, Gjirokastër dhe Durrës. Zyrat diplomatike greke në Vilajetet shqiptare një propagandë për të realizuar ,,Megali Idenë,,. Në vitin 1878 në qytetin e Himarës vërshuan njerëz të armatosur të ardhur nga Athinë të cilët filluan të terrorrëzonin popullsinë shqiptare. Në të njëjtën kohë luftëtarë grekë sulmuan me armë popullsinë shqiptare.
Në Kongresin e Berlinit më 1878 Greqia kishte kërkuar haptazi marrjen e Vilajetit të Janinës. Ngjarjet historike që nga vitet 1850 e në vazhdim tregonin që grekët kërkonin me çdo kusht zhdukjen e shqiptarëve nga banimet e tyre në qytetet e vilajetit të Janinës. Shihet qartë se grekët nuk i ndjenin shqiptarët si vëllezër dhe aleatë siç mendohet nga hartuesit e THIRRJES. Kisha greke kishte vrarë dhe helmuar shumë mësonjës që kishin hapur shkollat për mësimin e gjuhës shqipe në ato vite.
Në Shqipërinë e jugut në ato vite jetonin rreth 30.000 mijë grekë të cilët kishin ardhur si buqë në tokat e bejlerëve shqiptar. Kurse në Greqi shumica e popullsisë fliste gjuhën shqipe deri në oborrin mbretëror.
Në përfundim duhet thënë se çdo lëvizje e atyre viteve për bashkëpunim apo bashkim në një Federatë greko-shqiptare ishin të dënuara të dështonin si nga ana teorike ashtu edhe praktike. Intrigat zyrtare dhe jo zyrtare greke kundra ekzistimit të kombit, gjuhës dhe kulturës shqiptare kishin filluar që në kohës e mbretit Otton kur kërkohej të realizohej ,,Megali Idea,,. Politika greke në fund të shekullit 19 kishte filluar të tërhiqej nga ana e rusëve dhe serbëve. Grekët duke parë që pozita e tyre ishte më e fortë se e grekët. Atëherë politika kishte filluar të kërkonte rrugët për të ndërtuar forcën e fuqishme politike dhe ushtarake greke në Ballkan. Grekët jo vetëm që nuk kishin lidhje gjaku me shqiptarët, por ata kishin arritur shpesh herë ti fusnin në grindje shqiptarët mes veti. Peshkopët grekë shpesh herë mallkonin gjuhën shqipe dhe rilindasit shqiptar.
“THIRRJA e 1899”-Tezë e pa pranuar për arbërit e Arbërisë
Unë, si studiues i historisë së arvanitëve dhe historisë shqiptare e hedhë poshtë këtë thirrje që të jetë hartuar në të vërtetë nga një rreth i gjerë këshillimi të arvanitëve të Greqisë. Sepse në atë kohë kur pretendohet të jetë shkruar “THIRRJA” politika e Greqisë ishte për mos qenien e kombit, gjuhës dhe shtetit shqiptar. Këtë kundërshtim Greqia e shprehte gjithnjë në Konferencat Ndërkombëtare të shekullit 19.
Duke lexuar se këtë Thirrje e bënin arvanitët e Lidhjes së Athinës dhe jo arvanitët e Greqisë. Na lenë të kuptojmë që është e hartuar nga një rreth i ngushtë i arvanitëve që jetonin në Athinë. Në fund të shekullit 19 brenda në Athinë jetonin në përgjithësi arvanitët që ishin në detyra të larta në mbretërinë Greke. Këta arvanitët në detyrat mbretërore funksionin si greke, mbrojtës të flaktë të ruajtjes të shtetit grek.
Arvanitët e Greqisë nuk kishin shumë njohuri rreth jetës shoqërore-politike-ushtarake për shqiptarët në veri të Arbërisë si në Prizren, Shkup, Manastir, Mitrovic, Ferizaj, Gjakovë, Ulqin, Plava etj. Për arvanitët këto territore mund të njiheshin si toka të banuar nga myslimanë turq. Kështu që nuk mund të pretendohet që Greqia në atë kohë do të sakrifikonte veten e saj për lirinë e shqiptare në qytetet që përmendëm më lartë. Kur dihet që vete Greqia në vitin 1899 nuk kishte çliruar grekët dhe qytetet e saja që i ka si Kretën, Thesalinë, Selanikun, Edesën etj.
Po ti rikthehemi ngjarje historike të viteve të fundit të shekullit 19 do të vërejmë se mbretëria Greke kishte kaluar humbje të mëdha politike dhe ushtarake në Ballkan. Vetë Grekët kishin pësuar në vitin 1897 humbjen e madhe dhe të turpshme nga turqit. Grekët të udhëhequr nga shoqëria ,,Panhelenike,, i kishin shpallur luftë Turqisë për të marrë ishullin e Kretës në vitin 1897, por forcat greke u shpartalluan shumë shpejtë duke humbur edhe territore të saja në Thesali, dhe duke i paguar Turqisë dëmshpërblim.
Kurse shqiptarët sapo kishin filluar të krijonin trupin politik të tyre, për shpalljen e një autonomie të gjerë nga peradndoria Osmane. Në vitin 1897 tre mijë shqiptar të armatosur dëbuan autoritet osmane nga Gjakova dhe arritën deri në qytetin e Shkupit. Në fillim të vitit 1899 kemi mbledhjen e shqiptarëve në Kuvendin e Pejës për ripërtëritje e kërkesave të Lidhjes së Prizrenit. Atë vitë u grumbulluan forca të mëdha atdhetare shqiptare në Kosovë që udhëhiqeshin nga Haxhi Zeka, Bajram Curri, Isa Boletini, por e dhe dalja në skenë e udhëheqëve politik shqiptarë si Ismail Qemali, Hasan Prishtina që mbas disa vitesh më 1912 do të shpallnin pavarsinë e Shqipërisë.
Në vitet 1890 kemi edhe Lëvizjen Kombëtare Shqiptare për hapjen e shkollës në gjuhën shqipe. Kështu në tetor të vitit 1891 u hapë shkolla e pare shqipe e vashave në qytetin e Korçës. Por shkollimi në gjuhën shqipe kishte ndeshur në pengesa të mëdha nga grekët. Patriakana e Stambollit dhe kisha greke e Athinës me mitropolitët e tyre mallkonin nismëtarët e mësimit në gjuhën shqipe. Shumë mësues të gjuhës shqipe u helmuan ose u vranë nga njerzit e shtetit dhe kishës greke.
Dhe fqinjët e tjerë me Greqinë si Turqia, Serbia dhe Bullgaria kishin një gjëndje politike, ushtarake dhe shoqërore më të mire se grekët.
Në vitet 1890-1895 kemi dhe grumbullimin e disa politikanëve të reformuar turq për reforma të reja në perandorinë osmane. Në vitin 1895 politikanët e reformuar turq kishin shpallur në Londër një program-reformimi të perandorisë osmane që më vonë këto reforma do të njiheshin si kryengritja e turqve të rinj(Kryengritja e Xhonturqëve).
Në vitet 1890 kemi Lëvizjen kombëtare sllave të Ballkanit të cilët kërkonin kufirin deri në qytetin e Selanikut. Bullgaria në vitin 1894 kishte katër peshkopata nga Selaniku deri në Shkup. Por mbrapa nuk kishte mbetur edhe Serbia e cila gjithnjë kishte dëshiruar dalje në portin e Selanikut.
Greqia në fund të shekullit 19 ishte e rraskapitur, e hutuar, për të vënë me luftë programin e “MEGALO IDHESË”.
Për realizimin e “MEGALO IDHESË” grekët do të ndesheshin që në fillim në luftë me shqiptarët, dhe kështu ata menduan të shfrytëzonin me shqiptarët lidhjet racore, gjuhësore, shpirtërore që kishin me arvanitët e Greqisë që tashmë ishin të përfshirë në mbretërinë greke në shkallën më të lartë të drejtimit të saj. Në shekullin e 19 siç kam shkruar në temat e kaluar arvanitët në mbretërinë greke i gjeje në detyra të larta si Kryeministër, ministra, Admiralë, ushtarakë të lartë etj.
THIRRJA në brendësi ka disa pika vlerësimi për kombin dhe gjuhën shqipe, por nuk ka pika bashkimi me grekët. Kështu, që nga vitit 1850 e në vazhdim shqiptarët dhe grekët i ndanin shumë gjëra. Në vitet 1850 mbretëria e Greqisë kishte ngritur pretendimet për realizimin e Idesë së Madhe”MEGALOIDHEA”. Në programin e “MEGALOIDHESË” mbretëria e Greqisë donte të përfshinte brenda saj të gjithë ortodoksit e Ballkanit dhe të Azisë së Vogël. Greqia kërkonte kufirin me Shqipërinë deri në Lumin Shkumbin.
Për të realizuar planin e”MEGALO IDHENË” ajo do të shfrytëzonte mbrojtjen e Rusisë e cila në vitin 1853, me në krye car Nikollën i kishte kërkuar Turqisë se Rusia merrte në mbrojtje kishën ortodokse greke në Tokën e Shenjtë të Palestinës si dhe mbrojtjen e të gjithë grekëve të krishterë në tokën Turke. Me tokë Turke nënkuptohen ato toka që kontrollonte Turqia në shekullin e 19.
*HISTORIAN

Filed Under: Histori Tagged With: arben llalla, KËNDVËSHTRIM, PËR THIRRJEN E 1899

HISTORIA E NJE MARTIRI

March 17, 2015 by dgreca

At Stath Melani (1858-1917)
Nga Prof. Apostol Kotani/
Ndër klerikët ortodokse që njeh historia si martire të kombit shqiptar radhiten: Papa Kristo Negovani, At Stath Melani, Dhimiter Misha, Papa Llambro Ballamaci etj., të cilët ashtu si patriotë të tjerë të shquar të fjalës e të shkollës shqipe si Naum Veqilharxhi, Petro Nini Luarasi, Koto Hoxhi, Pandeli Sotiri e dhjetra të tjerë u përndoqën tërë jetren. Ato u burgosën, u torturuan e u helmuan ose u vranë barbarisht nga armiqtë e kombit, sidomos nga grekërit, vetëm e vetëm se donin që ashtu si në familje, edhe në shkollë e në kishë, shoqëri e kudo të flitej e të shkruhej në gjuhën shqipe, sepse luftonin kundër synimeve shoviniste, luftonin për të drejtat legjitime, lirinë, pavarësinë dhe tërësinë tokësore të Shqipërise.
Një ndër këta patriotë që nuk e mposhtën dot as ndjeket e as persekutimet e Patriarkanës së Stambollit e të regjimit të Sulltan Abdyl Hamitit, as ato të fanariotëve dhe banditëve grekë të viteve 1913-1914 e as hordhitë tradhëtare të Esat Pashë Toptanit dhe Mustafa Ndroqit, por që gjithë jetën e vet dhe të familjes e shkriu për gjuhën shqipe, për shkollen shqipe, për kishën kombëtare shqiptare, për lirinë, pavarësinë dhe tërësinë tokësore të Shqipërisë, është edhe At Stath Melani.
Veprimtaria patriotike e At Stath Melanit, e cila kap një periudhë rreth 35 vjeçare dhe u zhvillua në Stamboll, në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe mbi dhjetë vjet në Shqipëri, është akoma e njohur në brezat e moshuarve krahinave të Shqipërisë Jugore dhe më gjërë. Për veprimtarinë atdhetare të tij hedhin dritë një mori shkrimesh në libra, gazeta e revista të kohës, që kur ishte gjallë dhe pas rënies dëshmor për kombin shqiptar. Ai as pasurinë e gjithë botës nuk e vinte përpara detyrës së shenjtë ndaj Atdheut.
I mirënjohuri patriot, Mihal Grameno, që në vitin 1907 shkruante për të: “Atdhetar i flaktë, i zgjuar dhe trim, si një nga të paktët patriotë që përpiqeshin për të drejtat kombëtare në kohën e Sulltan Abdyl Hamitit”. Për të ka folur e shkruar me respekt Fan. S. Noli dhe shumë patriotë e bashkëluftëtarë të tij, shoqeri patriotike dhe redaksi gazetash. Veprimtaria e At Stath Melanit nuk kufizohet vetëm në fushen e propagandës e të organizimit. Ai ishte njëkohësisht edhe një luftëtar i pa epur, për më tepër një komandant çete i zoti, që paraprinte me shembullin e tij në çdo ndeshje me armiqtë. Ai ka qenë bashkëluftëtar me Riza Velçishtin, Mihal Gramenon, Çerçiz Topullin, Sali Butken, Hajredin Tremishtin, Kopi Tushemishtin, Pamdeli Çeçon, Mihal Dhosin, etj.
Më poshte jepet një letër dërguar At Stath Melanit nga patrioti Ikonom Kozma Ikonomi. Kjo letër është dërguar nga Iliasi i Himarës më 5 Mars 1917 pasi At Stathi u kthye në Shqipëri nga Amerika në fillim të vitit 1917. Letra u botua nga Dr. Thoma Qomora në gazetën Illyria të datës 27-29 Nëntor 1996, ku ndër të tjera shkruhet:
“… O i nderuari dhe i dashuri im, mik dhe shok i istikamit… të kam rixha që të tregosh shumë kujdes se me sa më thane grekërit kanë dërguar pesë spiunë (asfalios) të kishave greke e serbe për të vrarë e prerë shqiptarët. Këto m’i tha miku im Agajoti Koço Dhjako, që ia kish thënë Llambro Konduri, çobani ku kane fjetur ata të pestë. Njëri nga ata kish thene se: “Ne jemi ata qe do t’ua rregullojme samarin, prandaj ta mblidhni mendjen e të bashkoheni me ne…se atyre që kundërshtojne gjuhën greke, që duan gjuhën shqipe në të psallturë dhe në skoliat, atë gjuhë arixhifkë, do t’u presim kokën e do t’ua dërgojmë në Athinë e që atje kryepeshkopi do t’ua shpjerë në Stamboll te Patriku”. Pesë spiunat ishin: Jorgo Jankulla, Jani Maksakuli, Lefter Kakavja, Pano Perikliu dhe Sotir Jorgji. Jorgo Jankulla i pat thënë çobanit Llambro Konduri se: “Në Allvani kanë ardhur shumë njerëz nga Greqia… për të vrarë e për të prerë të gjithë ata shqiptarë të çdo feje, e sidomos myslimanë e katolikët që jane kundra kishave ortodokse të Greqise dhe Serbisë”.
O At Stathi! Mos harro fare se pabesia e grekërve dhe e serbëve nuk kanë fund. Dhamo Dhimoklisi që është vëllai im më tha se grekërit në bashkëpunim me serbët duan të hapin një shkollë për priftër ortodoksë në Shqipëri dhe jashtë saj në Kosovë e Çameri, për t’i greko-sllavizuar shqiptarët. Dhaskalët e këtyre shkollave janë përgatitur në Vallahos të Janinës, në atë lanet shkolle të “Vorioepirit”. Duhet të tregohemi syhapur se këto dy kisha të satanait kërkojnë të shkatërrojnë çdo gjë tonën. Duan të hapin edhe një shkolle greke në Himarë sepse mëtojnë se Himara është Greqi. Janë kapur rrugës duke ardhur për këtej Arhimandriti Vasil Sima dhe Ikonomi Angjel Calimaqi me një barrë librash në gjuhën greqisht, të ngarkuara në tri mushka. Përkthyes kishin Jovan Dragiçin, një serb që dinte shumë mirë greqisht dhe shqip. Me anën e atyre librave përhapet zëri për të marrë tokat tona. Kanë dhe plot harta. Kërkojnë Shqipërinë njëra deri lart mbi Vlorë ta kenë grekërit dhe pjesën tjetër ta marrin serbët. Por këta armiq i shpuri në shteg dhe i zuri të gjallë, të tre, çeta e Thanas Denit, i cili i beri çeço dhe i detyroi t’i rrëfenin të gjitha, i zbertheu avokati Neço Duka. Më tha Dhimosten Gjoka, një njeri që këtu në fshat e mbajnë si më të mençurin sepse ka qenë shumë vite në Misir se: “Në një kafene në Vlorë dëgjoi se në Permet ka ardhur një dhespot civil i quajtur Dhamaskinon, i shoqëruar nga dy vetë per t’u marrë me floras e faunas, por që fshehurazi takohen me grekomanë e fillosllavë. Bëjnë tertype për të vrarë ca njerez që nuk u shkojnë sipas uzhutit të tyre”.
Të lutem At Stathi, për të gjithë atë që kemi kaluar bashkë në kurbet, ku më shumë kemi qenë të pangrënë sea të ngrënë, ki kujdes se mos bie në pusira dhe kë për të shkuar në thikën e tyre. Unë dhe ti i jemi kushtuar Shqipërisë, prandaj e mbajmë edhe ballin lart. Erdhëm nga kurbeti për vendin tonë dhe për shqiptarët. Vatanin e kemi më të kushtuar se çdo gjë në këtë botë. Por Shqipërisë tonë o vella i është ngjitur si e pegera kisha greko-serbe e megaloidhese dhe Jugosllavise së madhe, të dyja kisha të thikaxhinjve. Ruaju Stathi! Dhe koburen e dyfekun mos i nda nga vetja se grekërit e serbët janë të pabesë, pa din e pa iman. Janë dhelpra plaka! … Të shrengoj për qafe e të puth, unë miku yt, e shoku i istikamit…”. – Ikonom Kozma Ikonomi nde Ilias, 5 Mars 1917.
Më 24 Dhjetor 1917, At Stath Melanin e kishin ftuar edhe për të meshuar me rastin e krishtlindjeve dy nga bashkëfshatarët e tij, Çoli Toka dhe Kozma Penko. Ata i shkuan në Përmet për ta marrë. Kishin marrë edhe Xhemal Lushnjen, një burrë i urtë e i ndershëm, me kalin e tij, për ta hipur mbi të. Drejtimi i rrugës ishte Përmet-Petran-Lipivan-Melan. Spiunët e grekërve njoftuan bandën e Josif Suropullit, një hajdut dhe kriminel i regjur nga armët e të cilit kishin gjetur vdekjen shumë njererz dhe kishte plaçkitur shumë të tjerë dhe shumë shtëpira.
Postkomanda e xhandarmërisë së Petranit u afroi një roje për sigurimin e udhëtimit, por fshatarët nuk e pranuan duke u thënë se neve jemi vetë që e ruajmë. Sapo mbrijtën tek e përpjeta e Lushnjes, në vendin e quajtur Balta e Kuqe e Lipivanit, papritur ranë nën zjarrin e armëve të bandës së Josif Suropullit. At Stathi tentoi të zbriste nga kali e të zinte pozicion, por nuk arriti dot pasi plumbat e armikut e goditën për vdekje. Ra nga kali dhe pas pak dha shpirt duke bëelbëezuar: “Rrofte Shqipëria e lirë. Atdhetarët do to ma marrin hakun or të poshtër”. Armiqtë nuk u mjaftuan me aq. Nën kërcënimin e vrasjes i detyruan edhe shoqëruesit të largoheshin me të shpejtë Pastaj kriminelët shkuan i prenë kokën, e futen ne nje torbe dhe u larguan drejt stanit të Budove ku fjetën atë natë. Të zotët e stanit e diktuan kokën e priftit në torbë, por nuk guxuan të ndërmerrnin ndonjë veprim. Që andej kriminelët u nisen për në Greqi për t’u vërtetuar porositësve të kishës greke se e kishin kryer krimin e vrasjes së At Stath Melanit dhe për të marrë shpërblimin e premtuar.
Lajmi i kobshëm i vrasjes së At Stath Melanit u përhap shpejt dhe bë vendin e ngjarjes erdhen me vrap fshatarët e Lipivanit, të Melanit e të Trebozishtit. Pasi fshatarët e mbështollën trupin e tij dhe e mbuluan me Flamurin Kombetar e shoqëruan në Përmet. Nuk mbeti njeri pa derdhur lot për atë atdhetar të madh, për atë klerik luftëtar të pa epur për çeshtjen kombëtare. Trupi i tij u varros me nderimet qe i takonin në Kishën e Shën Kollit.
Vrasja e At Stathit shkaktoi një valë të madhe hidhërimi në krahinat e Përmetit, Leskovikut, Kolonjës, Gjinokastrës, Tepelenës, Delvinës, Sarandës, Çamërisë, Vlorës, tek shqiptarët jashtë atdheut në SHBA dhe gjetkë. Fan S. Noli, në një shkrim të botuar në gazetën Albania më 16 Mars 1918 do të shkruante për të: “Unë nuk jam mjaft i zoti të përshkruaj shërbimet e mëdha që i ka sjelle At Stath Melani atdheut. Po historia do të pasurohet me shërbimet e tij të larta dhe të rralla. … S’ka zemër shqiptari që të mos pikëllohet. … S’ka sy shqiptari që të mos lëshojë lumë lotësh për të pavdekurin hero dhe dëshmor të madh të Shqipërisë, At Stath Melani”.(Marre nga Libri i autorit-Dergoi per Diellin Saimir Lolja)

Filed Under: Histori Tagged With: Apostol Kotani, At Stathi melani

NËPËR TEORITË SERBE TË KRIMIT

March 17, 2015 by dgreca

NGA AGIM SHEHU*/
Beogradi në vitet ’90 hapi njera pas tjetrës 4 luftra Ballkanike që nga shtrirja dhe dëndësia e krimit kishin përmasat në nisje të një Lufte Botërore. Nuk u kthye e tillë ngaqë forcat e arësyeshme të botës qenë më të shumta se ato me etje lufte.
Edhe përballë kësaj kasapane kaq të përgjakshme Beogradi nuk ka kërkuar ende asnje falje, në të kundërt e barazon veten me viktimat. Kjo do të thotë se Serbia shtetërore jo vetëm nuk është çliruar nga psikologjia e krimit të së kaluarës, por atë psikologji e ruan ende për të ardhmen, që të goditë me të gjitha mënyrat Kosovën e Pavarur. Shenjat nuk mungojnë edhe pse kemi dëshirë që të pushojnë, tanimë si gjë e kotë për të keqen e tyre. Në pritje për të ndërprerë shpifjet e teorizimet luftënxitëse, detyrohemi si shqiptarë që përballë zhurmës së tyre të themi sadopak gjykimin tonë.
Krimet sllave mbi shqiptarët qenë aq të egra e të pandërprera me shekuj ngaqë u mbështetën prej një prapavije zhurmëmadhe teorike, ashtu si predhat fuqinë e marrin nga baroti shtytës brënda tyre. Laboratorë përpunimi të saj janë si qelitë e manastireve dhe zyrat e akademive. Sllavëve në trojet shqiptare u mungojnë rrënjët e lashtësisë. Në dorë si dëshmi kanë vetëm degë të vona historie dhe këto degë, kur vihen t’i tundin u pikojnë gjak shqiptarësh. Për më tepër, Mid’hat Frashëri u thotë se «historia nuk fillon nga mesi por nga rrënjët». Ahere detyrohen që këtë boshësi historie ta mbushin me teori histerie. Megjithatë kjo s’i shqetëson pasi e kanë të tyre filozofinë e Hitlerit: «Kombet bien më lehtë viktimë nga një mashtrim i madh se nga një mashtrim i vogël».
Ky mashtrim ka rrënjë të thella në historinë e tyre. Nga psikologji shpirti u është kthyer në filozofi shoveni aq sa gënjeshtrën e besojnë edhe vetë si të qe e vërtetë. «Koha ‘sllave’ është vetëm një ndodhi në historinë e Shqipërisë» shkruan dijetari i madh Hahn. Meqë kjo ‘rastësi’, të paktën te njerëzit në tokë nuk besohet gjerësisht, ahere thërresin në ndihmën Qiellin: «Dëgjoni ju të Tokës e binduni, Serbia është e bekuar nga Perëndia!..Kosova është Jerusalemi i Serbisë…Kishat sllave në Kosovë e dëshmojnë këtë»…Më tej, teoria e tyre kalon në praktikë. Kosova fitoi Pavarësinë kurse ata krijuan bandat «Garda e Shën Llazarit» etj. për të rifituar Kosovën. Shën Llazari me kryq në dorë udhëheq bandat me thikë në duar. Mbi shënjestrat e pushkëve vënë ikonat. Mirëpo a janë vërtet, me rrënjë e themel sllave kishat në Kosovë? Lëmë të flasin vetë dijetarët serbë me dinjitet shkence e humanizëm fqinji. Më 1885 konsulli serb në Kosovë Simonoviç njoftonte Beogradin: «Manastiret serbe në Kosovë nga Graçanica te ai i Deçanit në Pejë kanë shpëtuar falë kapedanëve shqiptarë që i kanë ruajtur me përkushtim të madh gjatë qindra vjetëve». Studjuesi sllav Petkoviç shton: «Manastiri i Deçanit është ndërtuar së pari nga frati katolik Vita prej Kotorit ilirik mes viteve 1327-‘35» Pra, të paktën themelet janë shqiptaro-ilire. Logjikshëm, për kishat e manastiret në Kosovë duhet të kujdesen dy palët : njëri, shqiptari t’u ruajë themelet kurse tjetri, sllavi – t’u ruaj tjegullat e çatisë. Dante te ‘Komedia Hyjnore’ njoftonte me kohë (thua posaçërisht për sllavët sot): «Krishti s’u tha besnikëve të parë – ‘shkoni e prrallni ëndëra në diell’/ por dha mësim të drejtë e themeltar…» Në këtë përballje të mashtrimit me të vërtetën a duhen dëgjuar dijetarët seriozë apo priftërinjtë sklerozë?! Mirëpo Beogradi ecën në psikologjinë e murgjëve të tij që ende bien erë myk e blozë mesjete. Le të rikujtojmë :
Vepra «Kurora e Maleve» e sllavit Njegoshi frymëzohet nga një masakër mbi myslimanët të cilën populli e njeh si «vigjilja e Krishtlindjeve» ose «çdukja e turqve». Studjuesi Zhak le Goff te vepra «Qytetërimi i Perëndimit» tregon porosinë që nëna sllave i thotë të birit: «Nëse dëshiron të arrish një fitore shkatërro gjithëçka kanë ndërtuar të tjerët dhe tërë popullit që ke mundur merria shpirtin»! Këndej ardhka thënia-proverb e tyre: «shqiptari është i mirë kur është i vdekur».
Me një grykësi të tillë njerëzimi ka të bëjë me ujqër në pamje njeriu, aq më tepër kur dhe bandat i emërtojnë «ujqër»…Nuk është e rastit, pra që ujkun e kanë simbol të herët, ku dhe mitologjinë e kthejnë në teori krimi. Filozofi Reinard Lauer në studimin «Krijesat mitologjike dhe zjarrvënësit» shkruan mes të tjerash: «Sidomos te serbët edhe më parë janë vërejtur prirje që traditat e vjetra mitologjike të ringjallen. Tanimë ata kanë zëvendësuar nderin dhe tërë virtytet e tjera që këndon poezia me spjegim të ri të kushteve të reja». E më poshtë: «Te serbët miti i urryer i ujkut i ka të thella rrënjët. Gjatë krishterimit ai u shkri me kultin e Shën Savës, bir i Stefan Njemajës, peshkop i parë serb dhe themelues i kishës kombëtare serbe. Te sllavët shfaqet dëshira për t’u kthyer në ujk e kjo ka rrënjë të thella. Gjatë kristianizmit kjo etje u shkri me kultin për Shën Savën, e kjo çoi në shkrirjen e bishës me shënjtorin në një gjë të vetme».
Fryma e miteve-ujqër ka frymëzuar një tregim përmbledhur nga Stanisllav Krstiç (1984), siç spjegon R. Lauer: një hajduk «takon në bjeshkë një çift të sapomartuar; i lidh për drunj ku i lë sa të vdesin. Po ashtu u grabit prindërve fëminë dhe e detyron babain ta pjekë në zjarr, ndërkohë motra duhet të këndojë kurse nëna duhet ta hajë fëmijën e vet»! (Përmëndim për kureshtje bindëse publicistin austro-izraelit Leo Frojndrih. Në veprën «Libri i Akuzave» jep dëshmitë rënqethëse të para me sy më 1913 ku barbarizmi mbi shqiptarët është aq i ngjashëm me legjendën e tyre. Citojmë sadopak dëshminë treguar autorit prej banditëve sllavë si mburrje: «…Për fëmijët përdornim bajonetat që të kursenim plumbat. Katër burra i futëm gjallë në gropë e i pushkatuam nga lart…Kur nëna aty pa të birin që nuk lëvizte më, i ra në këmbë ushtarit serb me lutje që ta vriste dhe atë. Ai e lidhi në një pemë sa u tret ; pastaj u ul e ballë të vdekurës hante bukën që i kish rrëmbyer…» Shkrimtari Gjojko Gjogo në një tregim rënqethës për ujkun thotë të pabesueshmen: «Ulërima e ujqërve të malit do jetë gjuha e përbashkët e botës». Shpirtëzimi i ujkut me sllavin lexohet dhe te autorja franceze Ana Yelen kur përshkruan (si në hartime nxënësish filestarë) serbët në Betejën e Kosovës: «…hipur mbi kuaj drite të luftës…pastaj i zuri gjumi në gjakun e tyre pasi luftuan si ujqër » (amatorja «Yeleni» mund të lexohet dhe «Legeni»).
(Na del përpara Ulqini ynë mijravjeçar, i spjeguar së shumti me fjalën «Ujk». Spjegimi i saktë është në të drejtën e historianëve linguistë. Ujkun shqiptarët e kanë vetëm ligësi e mallkim. «Ujkuuu!»…(të hëngërt) i thuhet njeriut të keq; apo «ik, mor hej-ujku» (ngrënie ujku)! Duhen përmëndur dhe dëshmi të tjera që Ulqinin shqiptar e largojnë nga ujku sllav. Studjuesi anglez Hobhauz te Kujtimet (14) shkruan për Ulqinin: «Qenë 6000 trima deti që trashëgojnë zakonin e ilirëve të lashtë, po nga ai liman që në lashtësi thirrej Oleinium…Janë thjeshtë shqiptarë, me aftësi të drejtojnë anije e t’u bien deteve anembanë pa pyetur asgjë përpara». Dr. Sabine Fabijanec shton: «Giovani B. Giustiniano më 1553 spjegon se emri latin i Ulqinit ishte Olchynum», por kjo është temë tjetër).
Në psikologjinë sllavo-greke ujqërit zënë njerëzit. Te shqiptarët njerëzit zënë ujqërit. Do ketë një histori më vete që sunduesi i Gjinokastrës i sh. 14, Zënëbisha ka një mbiemër të tillë, – Zënës bishash (grekët e shqiptojnë «Zene-vizas»)! Qe koha kur mbyllej sundimi i Stefan Dushanit në Shqipëri. Sunduesi i Artës, Gjin Bua Shpata mbante emërtimin e «Buallit» pranë Shpatës. Kaonia (Labëria e sotme) emërtohej me emrin e kaut si shenjtor. Plutarku tregon se para betejës së fundit falltori i tha Pirros së Epirit se ai do vdiste po të shihej në fall që ujku lufton me buallin (kaun). U therën si flijim qetë, e kokat e prera të qeve nxirrnin gjuhën e lëpinin gjakun e tyre. Në luftë Pirrua u vra. Malsorët tanë përshëndetin: «A je burrë!» (Pirro), dhe jo «a je Ujk») !
Kjo botë e ndritur shqiptarësh ka pasur pranë kaq gjatë përrallat e murgjëve sllavo-grekë të bashkuara me fantazitë e shkrimtarëve dhe manifestet e akademikëve të fantaksur. Të tria bashkë kalojnë në teoritë e shtetit. Pas dokumentesh të tilla që janë shpallur botërisht krimi sllav jo vetëm nuk fshihet dot, por citimet dëshmojnë se krimi i tyre nuk është rastësi. Platforma e krimit u zyrtarizua si teori shteti që më 1844 me „Naçertanien“ (Projekti) e Garashaninit, në bashkësi me Megaliidhenë (Ideja e Madhe) greke të Jani Koletit. Serbia e Madhe dhe Greqia e Madhe puqeshin në Shkumbin. Më 1877 në fushatën e hapur kundër trojeve shqiptare princi Milan dha udhëzimin: „Sa më tepër shqiptarë të shpërngulni me forcë aq më të mëdha janë meritat tuaja para atdheut“. Princi serb Mihajllo Obrenoviç më 2 mars 1878 firmosi „Ligjin mbi kolonizimin e të huajve“. Më 3 janar 1880 nën drejtimin e princit Milan Obrenoviç shtohej ligji „Për kolonizimin e viseve të reja“. Më 20 shkurt 1914 Pjetri I Karagjergjoviç nxjerr Urdhëresën e re „Për kolonizimin e viseve të bashkuara Serbisë“. Serbi Jovan Vasiljeviç në „Albanska Liga“ më 1909 teorizon shpërnguljen e shqiptarëve nga Sanxhaku i Nishit: „Pas vendimeve të Kongresit të Berlinit tërë trojet e shqiptarëve t’i kthehen Serbisë e lufta e saj në të ardhmen të kthehet nga Kosova…atje të shtrohet paqja dhe autoriteti serb…Shpërngulja t’u bëhet me forcat ushtarake“. Pas kësaj teorije kthyer në grabitje fqinji serbët marshonin të dehur me thikë në gojë duke kënduar me histeri këngën: „Përpara, përpara, më pret Prizreni/; është imi, te vatra ime do vemi“!
Më 1937 te programi i tij „Shpërngulja e Shqiptarëve” emërziu Çubriloviq shpall: „Që nga 1918 ka qënë detyrë e shtetit tonë ta fshijë Trekëndëshin shqiptar. Shteti ynë s’e ka arritur këtë. E vetmja rrugë dhe i vetmi mjet për ta kryer ka qënë dhe mbetet forca e dhunëshme e shtetit të organizuar“ (autori akademik vazhdoi si ministër i plotfuqishëm në qeverinë e Titos). Që më shtator 1944 (duke pasur dhe brigadat partizane shqiptare në krah) ai përforcoi „Zgjidhjen e çështjes së minoriteteve në Jugosllavi“ e dha profecinë e vet zyrtare: „Jugosllavia mund të arrijë paqe e të sigurojë zhvillim nëse bëhet etnikisht e pastër. Ushtria duhet të spastrojë me rrënjë e pa mëshirë minoritetet në zonat që duam të kolonizojmë me racën tonë kombëtare“ (Komisari i Divizionit III partizan nga Shqipëria, Ramiz Alia e kreu mirë detyrën që i dha Beogradi, veçanërisht me 8 mijë djemtë kosovarë vrarë pabesisht në Masakrën e Tivarit).
Çubriloviq shton në pikën 4: „Kjo punë do kryer shpejt që Europa të vihet para faktit të kryer“ (këtë bëri Milosheviç). Pika 7: „Shqiptarët e krahinave kompakte buzë kufirit me Shqipërinë paraqesin rrezik të veçantë.“. 8: „Kosova dhe Rrafshi i Dukagjinit janë qendra strategjike të Ballkanit ndaj shqiptarët duhen dëbuar pa mëshirë nga ato troje si dhe nga Pollogu, në mënyrë që Serbia e Vjetër dhe Maqedonia të pastrohen nga shqiptarët duke e ndryshuar etnikisht me rrënjë këtë hapsirë“ e më tej udhëzon: „Por është e pamundur që shqiptarët të zmbrapsen vetëm me anë të kolonizimit shkallë-shkallë…Luftërat janë çasti më i përshtatshëm për zgjidhjen e këtyre shqetësimeve. Ajo që në kohë paqeje kërkon dhjetëvjeçarë a shekuj, me luftë kryhet brënda muajsh a vitesh…Këtë duhet ta zgjidhim tani që është lufta! Ndryshe mund të mos na krijohet më një rast i tillë“ (nëntor 1944). Në zinxhirin kishë-shkencë-shtet u duhej hapur udha dhe banditëve „ujqër“. Më 21 nëntor 1944 Kryesia e AVNOJ-it fali gjithë çetnikët me të cilët pajtoheshin në çdukjen e shqiptarëve, e ata vunë yllin e kuq mbi shenjën e mbretit!
Në janar 1945 Akademiku-ministër shpall teorinë më tej „çdukja e shqiptarëve, gjermanëve e hungarezëve“ ku theksonte: „Dëbimi i shqiptarëve duhet bërë me taktikën e mënçurinë më të madhe sesa dëbimi i gjermanëve e hungarezëve“! Në këto qëllime murgjit kishin manastiret; shkrimtarët – sallonet; akademikët – klubet. I tillë qe klubi serb i Kulturës në Beograd, 1937-39. Aty shkëmbeheshin teoritë si të çdukeshin më shpejt e më rrënjësisht shqiptarët. Citojmë diçka nga diskutimet e tyre thënë botërisht. Dr. B. Panjevac, sekretar i Përgjithshëm i Statistikës Shtetërore, mes të tjerash tha: „Rreziku më i madh yni është një hapsirë (shqiptare) në Kosovë… Kjo pakicë gjuhësore mund të bëhet shumë vepruese, e rrezikëshme nëse nuk marrim me kohë aksion largpamës“. Gjenerali Çemerikiq: „Shpërngulja dhe kolonizimi mund dhe duhen zbatuar vetëm me forcën ushtarake“, plotësim i mendimit të një gjenerali europian përserb, Herri (apo Horri!): – „Ka vetëm një zgjidhje të problemit shqiptar – Shqipëri pa shqiptarë!“.
Orestie Krstiq: „Mjedisi njëngjyrësh shqiptar mund të thyhet me trysni ekonomike kolonizimi, dhe e përkrah mendimin për shpërnguljen e tyre në vise të tjera të vëndit e në botën e jashtme duke ua marrë tokat me dhunë. Të çelet Instituti për shpërbërjen e mjediseve të ngjeshura shqiptare dhe krijimi i fondeve agrare për t’u blerë tokat të cilat, nga ngushtimi ekonomik do detyrohen t’i shesin…Ai që do zgjidhte me sukses këtë çështje do bënte veprën e pavdekëshme për popullin tonë sllav“. Studjuesi tjetër i tyre, Gjeorge Krstiç: „Reforma agrare e kolonizimi kanë ndihur mjaft që të ndërrohet struktura e popullsisë në humbje të shqiptarëve“. Më tej një Gjoka Perina: „Ky kolonizim mund të arrihet vetëm me 470 mijë kolonë serbë duke dëbuar 300 mijë shqiptarë. Si gjë e huaj për ne, këta paraqesin sot rrezik nacional e politik; janë shumë në numur, të fortë e të ngjeshur…Kjo popullsi mbështetet në Shqipërinë (e mbretit Zog) e cila ka ndikim politik dhe zgjon dëshirat tek ata“.
Pashiç luftonte t’i mbushte mëndjen botës, e në gazetën franceze „Le Temps“ shkruante: „Shqiptarët nuk kanë as letërsi e as Abece për gjuhën e vet, pra nuk mund të formojnë një mbretëri njerëzore. Për këtë, Shqipëria të ndahet mes Greqisë e Serbisë“! Studjuesi Protiçiç plotëson: „Ata kurrë nuk janë ngritur gjer në shkallën e një tërësie kombëtare…Në Shqipëri nuk ka asnjë lloj gjurme qytetërimi kombëtar“ (sot Nikoliç i përforcon: „shqiptarët duan shekuj që të mund të bëjnë shtet…“). Përsëritje e teorive më herët të tyre. Vl. Gjeorgjeviç thoshte: „Shqiptarët nuk shfaqin asnjë aftësi për t’u bërë një njësi e përbashkët shteti“. Për kundërvënie bindëse citojmë vetëm dijetarin e njohur austriak Karl Treimer: „Të parët e shqiptarëve të sotëm kanë qënë bartësit e një Shteti të madh të fuqishëm dhe krijuesit e kulturës europiane të Epokës së Hekurit, pra të një kulture me cilësi të lartë“. Dijetari human kroat Milan Shuflaj pohonte: „Shqipëria ish që herët, në qytete e fusha, një shtet e një vënd me të vërtetë i qytetëruar“ (edhe për këtë, serbët shovenë e vranë pas krahësh). Edvin Zhak, historian amerikan shton: „Ky popull i lashtë pelazg shënon një datë më të herët se zhvillimi i qytetërimeve të Greqisë e Romës“ (për sllavët në Ballkan asqë bëhet fjalë, pasi ata gjuanin me kallamë ngjala në moçalet e Uralit“).
Teoricienët sllavo-grekë synonin që shqiptarëve t’u thaheshin degët e vitalitetit gjenetik e historik duke u prerë rrënjët e lashtësisë e duke i poshtëruar si jonjerëz, të huaj për Europën. Për këtë thonin se ‚shqiptarët kanë ardhur nga Kaukazi…‘!! „Një popull ardhur nga Azia në sh. 7-8 pas Kr.“ thoshte që më 1855 Neokli i Athinës. Vladan Gjeorgjeviç plotsoi: „Shqiptarët janë njerëz primitivë që flinin mbi pemë duke u mbajtur me anë të bishtit…“ Mid’hat Frashëri ia ktheu me ironi therëse: „Ndoshta plaku i nderuar, duke shkruar pasazhin e cituar ka patur një reminishencë të origjinës së vet prej majmuni a prej ndonjë lemurjeni që rronte në pyje“. Fishta iu përgjigj: „Kur sllavët erdhën nga shpellat e Uralit, shqiptarët kishin kryer ciklin dymijë vjeçar të qytetërimit të lashtë“. De Rada gjykonte: „Rrënjët e kombit shqiptar janë të lashta, që nga Aleksandri i Madh e Pirrua i Epirit“. Konica më tej: „Kombi i Dioklecianit, i filozofit Julien, i Justinianit, një komb i cili kish një qytetërim të tij kur gjysh-stërgjyshët e francezëve e anglezëve visheshin me lëkurë bualli e rrinin të futur në shpella“.
Nëse këto merren si vetëmburrje shqiptarësh, citojmë më tej të huaj. Dijetari gjerman Stefen Schvarc shkruan duke prerë ushqimin e krimit me teori kriminelësh: „Nuk do lejohet që shqiptarët të mbeten nën Serbi! Ata e kanë paguar me gjak lirinë që kërkojnë..Tre mijë vjet më parë kur ne vareshim nëpër pemë, të parët e tyre, ilirët kishin kulturën e vet“. Shtojmë më tej. Kryepeshkopi Gulielm Adam më 1332 njoftonte Vatikanin ato që pa me sy: „Mbretëria e Rashës (Serbia) e tëra është me shtëpi fshati e kasolle, pa kanale mbrojtëse e pa mure të brendëshme. Ndërtesat e godinat, si të Mbretit dhe të fisnikëve, janë prej kashte e dërrasave. Nuk sheh gjëkund pallate e shtëpi guri…Këto i sheh vetëm në qytetet bregdetare latine (ilire)“. Nga inati moçalor për mungesa të tilla, sllavëve argatë u dhimbnin sytë kur shihnin vepra arti e që nuk rrinin dot brënda bukurive fisnike të tyre. Për këtë, diplomati anglez V. Temperli te „Historia e Serbisë“ shënon: „Sllavët shkatërruan monumentet e mrekullueshme të qytetërimit romak, krijesa gjenie të Perandorëve të mëdhenj ilirë, Diokleciani e Justiniani“. Në të kundërt, për racën shqiptare Hahn thotë: „Në sjelljen dhe të menduarit e shqiptarëve spikat një tipar aristokratik“. Studjuesi James Baker, më 1877 te „Turqia në Europë“: „Një racë e shkëlqyer njeriu nga ana fizike, shqiptari mund të quhet një nga racat më të pastra e më të lashta në Europë“. Tepër e bukur, siç e citon dhe Konica, përshkrimi që gazetari anglez i bënte shkencëtarit gjerman Virhov tek studjonte skeletet e shqiptarëve më 1877. Ai i shihte me gëzim fëmie prej adhurimit e thoshte: „Vështrojini, a nuk janë të bukura, a nuk janë të madhërishme?!..Kjo është raca sipërore, e madje shumë më sipërore se gjithë racat e tjera…“ Gazetari shton: Sa herë fliste për racën shqiptare shprehej me gëzim të tejzakontë duke i prekur përsëri ëmbël e me dashuri kafkat e shqiptarëve, me gishtat e tij prej filozofi e fisniku“.
Teoritë sllave të krimit vazhdojnë në udhën tërë gjak të të parëve. V. Gjeorgjeviç te „Shqipëria dhe Fuqitë e Mëdha“ (publikuar jo rastësisht para Konferencës së Londrës) shpalli: „Shqiptarët nuk janë një komb por një përzierje fisesh pa gen të përbashkët, pa gjuhë të njësuar, pa histori, pa atdhe. Ata s’mund të quhen komb se kombi është një rjedhim politik ndërsa shqiptarët janë ende në një shkallë kulture parahistorike, që nuk kanë as në karakter as në cilësitë e tyre aftësi për t’u ngritur në element përbërës shteti…Për këtë, pavarësia e Shqipërisë apo formimi i një shteti shqiptar më vete është jo vetëm i pamundur por dhe i rrezikshëm për Ballkanin e për Europën“ (Fletorja e Lidhjes së Kombeve botuar në Gjenevë më 1922 vlerësoi të kundërtën për Shqipërinë kur atë po e njihte Konferenca e Paqes: „Jo vetëm që kombi shqiptar ekziston, por qënia e tij është e nevojëshme nga pikëpamja ndërkombëtare“).
Nuk është e rastit që tezave sllave në Veri u përgjigjeshin, si dy pika të ngjashme helmi të njejtat teza greke në Jug. Në prag të Kongresit të Berlinit më 1878 (siç e boton Jani Vreto në „Apologjinë për Abdyl Frashërin“), gazeta greke Neologos në Stamboll botonte me firmë anonim – Një Epirotas: „Çdo popull, që t’i merren parasysh kërkesat duhet të ketë një të kaluar e të japë dëshmi, të paktën për të ardhmen! Por të tillë janë ata popuj që kanë një histori, qënësi politike, letërsi dhe gjithë ato që rjedhin prej këtyre, të cilat i mungojnë popullit shqiptar ardhur nga Kaukazi“. Vazhdon e njëjta frymë greke me gazetën „Estia“ më 8 Nëntor 1934: „…një shtet që u krijua vetëm për arësye diplomatike e që gjer sot nuk ka mundur as moralisht të përligjë qënien e tij“. Mirëpo dhe brënda Greqisë zyrtare, mike besnike e Serbisë, shpifjen e kundërshton shkenca dinjitoze e humane. Enciklopedia e Madhe Greke, vëll. 19, fq. 873 shkruan: „Stërgjyshët e shqiptarëve të sotëm, pelazgët, në periudhat parahistorike kanë jetuar në pjesën më të madhe të botës që njihej ahere, duke zhvilluar një qytetërim shumë të rëndësishëm e duke ngritur vepra me vlerë të tejzakontë“. Tit Livi romak te vepra „A burbe Condita“ dëshmon se etruskët pelazgo-ilirë „…ende dhe nga fundi i sh. 4 para Kr. edukonin rininë romake në shkollat e tyre“. Plotëson studjuesi italian A. Baldaci te vepra „Albania..“: „Vlerësimin e pakundërshtueshëm të Shqipërisë si komb më vete mund ta mohojnë vetëm ata që kanë interesa për copëtimin e saj“. E më tej dijetari francez Ropbert D’Anzheli te „Enigma e Zgjidhur“: „Përvoja e tashme e shtetit shqiptar (të Mbretit Zog) përgënjeshtron plotësisht teoritë serbe të cilat u mohojnë shqiptarëve ndjenjat atdhetare dhe krejt unitetin kombëtar“.
Gjeorgjeviçi teorisë së tij raciste i jepte dhe dinamikë vrasëse: „Sa më e përgjithëshme të jetë përplasja mes krerëve të tyre (shqiptarë) aq më afër i jemi arritjes së qëllimit tonë“. E vazhdon Ivo Andriçi shkrimtar, i cili citon dhe teorinë e Pashiçit shtetëror: „Ne e duam një Shqipëri të pavarur, por një Shqipëri të dobët e të paformuar. Veç koha ka treguar se kjo nuk mund të bëhet. Shqipëria e dobët dhe e paqëndrueshme ka qënë e detyruar të kërkojë ndihma dhe mbrojtje kudo që mund të gjente…Me marrjen e Shqipërisë do çdukej qendra nxitëse për pakicën shqiptare në Kosovë e cila në të ardhmen do tretej lehtë…Pavarësia e një vëndi ndaj vëndeve të tjera ka gjithënjë një kuptim relativ. Vetiu qënia e një shteti shqiptar të pavarur është e pranueshme për ne, por ky shtet duhet të mbetet gjithmonë i dobët e në shpërbërje“. (këtij shkrimtari racist e shoven çmimi Nobel iu dha dashje pa dashje edhe për këto teori të tij vrasëse mbi fqinjin paqësor). Që më 1937 Çubriloviq i zgjaste më praktikisht metastazat e teorisë: „Kjo punë në Tiranë do ecë me vështirësi se këtu do pengojë Italia, por të hollat bëjnë shumë punë! Me anë të fijeve të fshehta mund të vihen në lëvizje njerëzit tanë kyç në Tiranë, që të mos e kundërshtojnë këtë punë“ (ato ‚fije‘ agjentësh janë ende në qeveritë e Tiranës, si pasqyrë e gjëndjes së Shqipërisë sot). Socialisti i dikurshëm serb, Dimitri Tucoviq te vepra „Serbia e shqiptarët“ thotë se s’do ketë vënd si Shqipëria ku të lëvrijnë kaq agjentë të huaj!
Një Klub serb i vitit 1937 shpalli një konkurs të çuditshëm për dëbimin e shqiptarëve: „Ai që do zgjidhë me sukses këtë shqetësim do bënte veprën më të pavdekëshme për popullin tonë“. Fituesi ndër më të çmuarit mori shpërblimin: Dr. Milan Obradoviq, bir koloni serb në Kosovë, merr dekoratë të veçantë për reformat agrare mes dy luftërave Botërore; për shpërnguljen e 255.878 shqiptarëve të Kosovës. Në zyrat serbe po përgatiten dekorata të reja, për fat të keq dhe për shqiptarë’“!
Me teori të tilla Serbia ngushtoi shqiptarët dhe zgjeroi veten. Studjuesi sllav Joavan Haxhivasillaq e pohonte hapur më 1909 për dëbimin e shqiptarëve nga Nishi, Prekuplja, Kurshumlia, Leskovci, Vranja, Toplica, se kjo u bë „që të krijohej nga Serbia një shtet kombëtar i kulluar serb, që të pastrohet vëndi nga ata të cilët nuk janë të krishterë, që aksioni i Serbisë të kthehej pastaj në drejtim të Kosovës e që me rrugë të përdhunët të çdukej popullsia shqiptare“. Në zbatim të këtyre teorive, Serbia me ligjin e 2 marsit 1878 „Për kolonizimin e të huajve“ në tri ditë pushtoi 648 vëndbanime shqiptarësh në Sanxhakun e Nishit, dhe siç e pohon M. Dj. Miliçeviq, „Serbia fitoi 10.972 km. katrorë“.
Në vitin 1939 statistika zyrtare serbe dha 900 mijë shqiptarë në Kosovë. Më 1948 dha 498 mijë. Ku humbën mbi 400 mijë njerëz në 9 vjet kur popullsia e Kosovës ka lindjen më të madhe në Europë e kur vetë serbët qahen se po na mund gruaja kosovare duke na „gjuajtur“ me lindjet e saj prej legjende!? Pa u ngopur me këto, prerja u zgjat më në Jug drejt Kosovës, duke e detyruar Shqipërinë londineze të marrë frymë mundimshëm me një mushkëri. Vrasësit zyrtarë të Fuqive të Mëdha qenë të vetëdijshëm për krimin ndaj një kombi që qe flijuar për Europën, e sidomos për fqinjët mosmirënjohës. Dijetari francez Citrien Robert më 1852 shkruante për shqiptarët: „Kjo racë ka qënë e paracaktuar të çelë bulevardet e lirive greko-sllave“. Mirëpo diplomatët e politikave vrasëse nuk e dëgjuan këtë. Ata vunë në jetë teoritë shovene të Beogradit e Athinës. E. Grej pasi udhëhoqi coptimin e Shqipërisë, në „Kujtimet“ më 1927 pohon me pendim të vonuar e cinik: „Jam i bindur se kur do mësohet çdo gjë, ky vendim do kritikohet e me të drejtë, nga çdo anë…Po për kufijt e Shqipërisë duhet patur parasysh se arsyeja kryesore si u ndanë qe ndalimi i përplasjeve mes Fuqive të Mëdha“. Këtij krimi tej përmasave të besueshme i përgjigjet me tepër dinjitet e zemërim burrështeti dhe senatori francez Justin Gottard më 1921: „Po t’i vëzhgosh lodrat e traktateve të fshehta, është për t’u habitur se si guxojnë i marrin të tillët në duar fatet e popujve, pa gjykim arsyeje e pa pikë vetëndërgjegjeje…“ I ndërgjegjshëm se frymëmarja përmes plagëve është frymëmarja e vërtetë e popujve të coptuar, Gottard shton me zë human Prometheu: „Në të vërtetë është Shqipëria ajo që duhet të padisë e t’u thotë kombeve të mëdhenj – ‚më keni shtypur, më keni shkatërruar, më keni coptuar, jeni ngrënë me njëri tjetrin me copat e trojeve të mia e tani jeni ju ata që po guxoni edhe të më qortoni‘! Kundrejt Shqipërisë kombet e mëdhenj e kanë për detyrë të kryejnë një vepër të drejtë e të ndershme, për të ndrequr dhe të këqiat e bëra mbi ta. Sot ata i detyrohen moralisht Shqipërisë”. Duke dënuar intrigat e vrasjet e duke shkelur teoritë e shpifura shovene mbi shqiptarët, Diplomati, Senatori e Nobelisti francez D’Estorunelles De Costant gjykon më tej: „E kemi lënë Shqipërinë të zhytet përherë e më thellë në pështjellime e anarki…Shqipëria ka të drejtë të jetojë. Populli i saj është europian“.
*Marre nga Libri I Shkrimtarit Agim Shehu, i sapo botuar” «KOSOVA – MADHËSHTIA E NJË MBILEGJENDE» (botues – Z. Naim Kelmendi).

Filed Under: ESSE, Histori Tagged With: agim shehu, NËPËR TEORITË SERBE, TË KRIMIT

LUIGJI MARIA UGOLINI, BUTRINTI DHE PARATOKA E TIJ

March 16, 2015 by dgreca

NGA KOZMA TAHO/ Florida/
Për punën e Ekspeditës Arkeologjike dhe drejtusit të saj Prof. L.M.Ugolini është folur e shkruar shumë, në ato mote e deri në ditët e sotme. Ato u vlerësuan edhe nga qeveria Shqiptare , madje më tepër nga ç’duhej. Shumë të pakët janë ata që e kan parë me dyshim punën e kësaj ekspedite dhe konkluzionet përfundimtare të cilat gjithsesi u gatuan në laboratoret dhe zyrat e Akademisë së Kulturës së Romës Fashiste dhe u botuan në emrin e Ugolinit pas vdekjes së tij. Shvendosja e Ekspeditës prej qytetit të lashtë të Foenikës në Butrint ishte më tepër një tërheqje veshi për të mos shkuar me zbulime më tej se orientimet e kërkesat e Romës. Për ti rrealizuar me qetësi dhe mbi “baza shkencore” synimet e tyre , Akademia e Romës do të siguronte së pari një mos mbykqyrje të punimeve nga shteti Shqiptar. Kështu Ekspedita dhe Prof. Ugolini vepruan qetësisht , gërmuan , kërkuan , zbuluan, aty ku dallohej një bashkëqyteterim helen e romak dhe anashkaluam , mbuluan e shkatrruan shtresëzime që mund të tregonin qytetërimet tej helene. Ata anashkaluan plotësisht punimet në dy rrethimet e lashta të qytetit. Me qëllim që ta benin fakt se Butrintin e kishin themeluar kolonet greko –helen të Korinthit e Korkyrës; ata e përfshin Butrintin edhe në axhenten turistike të Korkyrës gjithsesi duke e prezantuar sin një qytet grek. Dhe kjo ndodhte në një kohë kur ende nuk ishin zbuluar mire shumica e objekteve. I vetmi person që inspektoj kërkim zbulimet e Ekspeditës arkeologjike të Butrintit ishte Drejtori i Muzeut dhe Bibliotekës Kombtare Sotir Kolea . Ndër të tjera ai do të shkruaj :–
“……..Sipas fjalës së z. Ugolini, simjet nuk u çelën shumë varre
të hershëm përveç atyre që u ndodhen gjat rrugës. Ndër këto
varre janë gjetur poçerina dhe vogëlsira të tjera për të cilat z.Ugolini
thotë se nuk kanë vlej të shënuar, ndaj nuk ka vënë dorë ndë varre
të tjerë që kanë mbetur pa u çelur, z. Ugolini i ka mbledhur ndë arka
me kashtë dhe i ka mbyllur e vulosur…..”
Së pari , hapja e varreve bëhet nga një grup specialistësh ku dekumentohen me përgjegjësi , mënyra e varrimit, pozicioni i kufomës si dhe gjith përmbajtja e tij me vogëlsira , enë , armë etj. Nga studimi i tyre përcaktohet pastaj koha e varrimit , përkatësia etnike, lloji e forma e vogëlsirave dhe armëve , vënd prodhimet e tyre , të cilat bëjn të mundur të dallohen edhe mardhëniet me popujt fqinj e më largë etj. Por përse Ugolini i hapi të gjitha varret e lashtë të Butrintit kudo që kërkoj dhe i gjeti ? Përse këto vogëlsira të paketuara nuk përfunduan në muzeun e Tiranës apo edhe në atë të Butrintit ? Përgjigjen për këtë na e jep Mitologjia që gjithsesi është pranuar për greko helene. Në variantet e shumta të saj ajo pranon se në Butrint duhet të jenë varret e tri nga herojve të saj mitiko legjendar . KADMIT – Mbreti mitikolegjendar , themelues i Beotise (Apo Kadmenes). Burimet mitike thonë se ai do tju mesonte Pellazgeve Jonian përpunimin e metalit dhe alfabetin Fenikas apo Foenikas i cili nga Diodori e Plini eshte quajtur Pellazgë. Kronikat e Apolodorit e percjellin për te Enkelejt në pleqerin e tij. Butrinti dhe paratoka e tij janë shumë të lidhura me këtë hero mitkolegjendar. Lumi i Pavllos para se të quhej prej Homerit Selloj, tregojn zbulimet e sotme, është quajtur LUMI I KADMIT. Dy parcela në mesin e fushes së Mursise mbajne edhe sot emrat KANDALE E BUNDO ; ç’ ka mund te lidhen me buall dhe ka me të cilet ai beri rrugën për në Butrint. Një kodër e stërzgjatur midis Butrintit e Xarrës mban emrin BULAR , Shume pran emrit Bullar me të cilin popullsit vëndëse, emërtojnë një gjarpër trup madh ; që konsiderohet i shënjtë e nuk duhet vrarë. Mitologjia thotë se Kadmi e Harmonia u shndruan në gjarpërinj Bolla e u dërguan në fushat Eliziane. MEDEAS – -Bija e mbretit mitik të Kolkidës ETIT (atit), zotruesi i Bashkës së Artë . Ajo sipas mitologjisë ra në dashuri me Jasonin . Ndihmoj në rrembimin e Bashkës së Artë dhe ndoqi ekspeditën deri në ishullin e Feakasve (Korfuzi i sotëm) Me ndërhyrjen e Mbretit Mitiko legjendar të Feakasve ALKINOU, do të martohet këtu me Jasonin.Pas veprave makabre ajo do të vdes këtu e do varroset në Butrint. PIRRO NEOPTOLEMI –I biri i Akilit Legjendar ; një ndër Mbrertërit më të shkëlqyer të Epirit i cili bashkoj trojet e tij prej Fthias e deri tutje Shkumbinit e spas disa burimeve edhe tej Shkodres në Ulqin Tivar e Kotor . Sipas Homerit ,Pionier i Luftës Trojane , parathën se pa pjesmarrjen e tij Troja nuk mund të pushtohej . Kronikat legjendat , gojëdhënat përcjellin shumë qytete ndërtuar prej tij . Sipas Aristotelit gjedhët e dhëntë e Epirit aq të dëgjuara në lashtësi janë merit e tij dhe mbajnë emrin e tij . Kronikat e përcjellin edhe Butrintin një ndër qytetet e ndërtuar prej tij .Ato thonë se është vrarë në tempullin e Delfit. Në ato mote ky tempull nuk ekzistonte. Studiuesit thon se në rrethinat e Delvinës ka qënë një tempull i Delfit (diellit) Në qoftëse nuk gjëndet aty pari , mundësia me e madhe është të jet në Diapor . Ky emër përmban rrenjen Di—Dia __Diau = Diell . Dhe nuk eshte aspak çudi që varri i Neoptolemit të jet në Butrint . Zbulimi i qoftë edhe njërit prej tyre mund të ishte sesacional por i vlefshëm për të permbysur tërë parahistorin e Europës. Pra përfundimisht mendoj se prrishja e boshatisja e varreve nuk ishte e pa qëllimëshme . Por le ti referohemi edhe me tej Z. Sotir Kolea ;—-
“…..I bëmë fjalë për rrashta (eshtra ) krerësh që ngjan me doemos
të ketë gjetur ndë këto varre. Mbi këtë pike mësuam prej tij se gjeti
disa rrashta me nga një vath të rremt, ose verig rrami (hekuri), të
vëna nga ana e mëngjër(prerë se ishin varre me meshkuj) Nder ta gjeti
një rrashtë me ovullën(monedhën ) për lundërtarin e kurundit të ngulur
ndë dhëmb, gjë që fort rrall është gjetur deri më sot. Mbi këtë treguam
gëzim dhe shpresë se Muzeja jonë ka për të patur kështu një lëndë të afert
për shqyrtime kranioskopike dhe mësuam prej tij se mu për këtë qëllim i
ka dërguar ndë Romë . “
Shume qart e mjaft domethënëse . Në Butrint duhej asgjësuar ç’far do gjëje që mund të çonte në tejlashtësinë helenike dhe të përbyste Historirat proto e parahistorirat që fabrikoheshin . Antropologët që kanë studjuar popujt e Epirit janë plotësisht në një mëndje : se këta popuj i përkasin trungut Ilir të Ballkanit perëndimor , pra janë Brakicefal madje hiper brakicefal . Matjet kranioskopike do ta vërtetonin këtë .Prandaj edhe duheshin azgjësuar.
Sotir Kolea iku nga Butrinti dhe do ti dërgoj atë raport të gjatë Ministrit të Arsimit ku edhe do ti rekomandoj :–
“….. Punimet që ben z.Ugolini duhen vëzhguar nga afër. Një i
derguar i ministries duhet ndë vend që ditën e të nisurit të
punimeve, e gjer ne të mbyllur të çdo viti. Ç’ do vogëlsirë që
mund të zhduket leht, duhet të merret shënim me të dalur në
dritë nga toka dhe duhet vënë në ruajtje të një poste te ushtrisë
që ka discipline vetëm urdhrin, ç’do mënyrë tjetër të vepruari
nuk ka për ta mbushur të plotë qëllimin e sigurimit të sendeve
të zbuluara …”
Me qënse jemi këtu ; para pak kohesh nje miku im po me thoshte se kishte par në një nga muzeumet e Londrës një unaz në gurin e së cilës ishte e gdhendur koka e Deas ( Princesha e Butrintit ) Mbaj mënd se para vitit Nëndëdhjet një Fushë Mursiot dorëzoj një unaze për të cilën dhe u shpërblie. Nuk më ka rënë rasti ta takoj për të mësuar hollësira . Por e di fare mirë qe babai i tij pati punuar ne ekspeditën e Butrintit . Ata thonë se edhe ata kanë mundur të fshihnin vogelsira , madje shtojn se në shume raste i hidhnin në karroca opo vagona e ndodhte që nuk i rigjenin përsëri .
Autori i librit “Shqiptaret “ Edwin Jascques i cili i pat ndjekur me interes punimet e kesaj Ekspedite shkruan : —
“…..Edhe pse tradita e lashtë ua njeh Trojaneve të mundur
themelimin e Butrintit aty rreth vitit 1000 p.e.s., arkeologët
nuk janë ne nje mendje me këtë Misioni Italian që punoj aty
prej vitit1928 deri në Luftën e Dytë Botërore, zbuloj gjurmë
njeriu që i perkasin viteve 5000 p.e.s. Ugolini mblodhi materiale
prehistorike të tilla si SOPATA E DISA KAMA PREJ KOCKE TË
LËMUAR , SENDE TË EPOKËS SË GURIT, SI DHE NJË LARMI TOKËZASH
TË EPOKËS SË BRONZIT…..” ( Shqiptaret fq 5)
Kështu pra edhe në Butrint Ugolini gjeti e publikoj vegla të Epokes se Gurit. Unë nuk e di se ku i gjeti ai këto vegla . Llogjika të çon se ato mund të jenë gjetur në gërmimet për rindërtimin e Kështjellës Veneciane dhe muzeut që zën një sipërfaqe të konsiderushme te Akropolit të Lashtë . Por pse i publikoj Ugolini këto gjetje të cilat gjithsesi rrëzonin tezën e themelimit greko helen të Butrintit?Përgjigjen për këtë e marrim nga datimi i tyre. Këto vegla që në mënyrë të pa diskutushme i përkasin Epokës së Gurit u datuan si prodhime të Epokes se Bronzit , madje te Bronzit të Vonë , për të mos thënë të prag fillimit të Epokes se Hekurit rreth shek XIIp.e.s. , kohë që përkonte me të supozuarën Luftë Trojane. Nëpërmjet këtyre datimeve Ugolini do te krijonte hapsirën për të pranuar një kalim të trojanëve në Butrint si dhe pranimin si real histori te “Eneidës “ se Virgjilit , aq të pëlqyer prej Perandorëve Romak, në paraqitjen e tyre me prejardhje hyjnore. Dhe çfar bëri “ arkeologu i madh e i shquar deri ne prof Arkeologjie Ugolin “? E varrosi tërë këtë pjesë të Akropolit të lashtë nën themelet e Kështjellës Veneciane dhe Muzeut. Në veprimtarin kërkuse arkeologjike ky veprim përbën një krim arkeologjik dhe është i dënushëm. Por fati e deshte që barbarët e rinj romak me tituj tashmë shkencor ,dhe në emër të shkencës së arkeologjisë , të mos e shkatrronin Akropolin e Butrintit, për tja lënë nxjerrjen në dritë të tij stërnipërve të atyre që hapën themelet e tij .
Para toka e Butrintit Përshkohet nga lumi i Pavllos rrjedha e të cilit sipas burimeve historiko- mitologjike ishte njëherësh edhe vija kufitare midis grup popujve më të shquar të Epirit , Kaonëve, Thesprotëve dhe Mollosëve. Ugolini vizitoj edhe Kalivuan, po ashtu dhe qytetin e Çukës se Ajtoit të cilin e parapëlqeu ta quante Pergamin e Prasaibëve . Sigurisht , ose u gabua ose e bëri në mënyrë të qëllimshëm këtë emërtim . Çuka e Ajtoit nuk bën pjesë në trojet e Prasaibëve Kaon por në trojet e Kestrinëve Thesprot dhe ashtu siç tregojnë edhe muret e tij ishte i baraz lashte dhe më i madh se Butrinti sikurse edhe vëndbanimi i Kalivoit për të cilin na thone se ka qënë një stan i Buthrotasve .Thua të mos dinte gjë Akademia e Romës dhe Profesori isaj i arkeologjisë Luigji Maria Ugolini ? Të mos e kenë lexuar ata Stefan Bizantinin ? Ugolini e pa madje edhe e gërvishi këtë qytet të stërlashtë të Kestrinëve Thesprot, por ai nuk gjeti asnjë gjurmë romake në trojet e tij . Dhe s’kishte se si të gjënte . Çuka e Ajtoit ishte një qendër e banuar me një akropol të paktën gjashtë herë më të madh se sa ai i Butrintit; por që i takonte Kestrinëve Thesprot qytetet e të cilëve barbaria romake e Pol Emilit i dogji e i rafshoj me tokën , ndërsa popullsit i skllaveroj e i çoj në Romë.Kestrinët ishin po aq të qytetëruar e kulturuar sa edhe Buthrotasit dhe jam i sigurt se edhe këtu do të gjëndet nje qender kulturore sikurse edhe ajo e Butrintit . Akademisë së Romës dhe Ugolinit nuk i interesonte kjo, ndaj i qëndroj large. Interesant është edhe fakti që popullsia rrënjëse e Fushë Mursisë nuk na e ka përcjell emrin e tij. Me gjithë këtë ajo na ka percjell emrin e burimeve të ujit pran tij, të cilët edhe sot quhen BURIMET E KAMARES rrjedhur nga KAMMANIA E KAMMANOJVE sikurse na e saktëson Stefan Bizantini në shënimet e tij. Në këto qendra të banuara janë gjetur materiale arkeologjike të periudhes se neolitit e deri të paleolitit të mesëm sikurse ato të Kodër -Kroit të Xarrës , për të cilën arkeologët thonë se është banuar nga njeriu qysh njëqindëmijë vjet më parë. Për qeramikat e Butrintit do tja lë fjalen Prof. M. Korkutit i cili punoj para pak vitesh në Shpellën e Konispolit , e të njëjtës trevë . Ai thotë se qeramikat e këtushme ishin të njëjta me ato të Cakranit të Fierit, Dunavecit e Maliqit të Korçes , dhe Kloshit të Kukësit . Ugolini zbuloj gjithashtu në Butrint nje korpus të tërë mbishkrimesh në alfabetin grek , të cilat i shfrytëzoj në mbështetje të tezës së themelimit greko helen të Butrintit , pamvarsisht se ato i përkisnin një periudhe 300 –400 vjeçare më të vonëshme . Në një shkrim tjetër do të shikojme se këto mbishkrime hedhin poshtë tezën e themelimit greko helen të Butrintit edhe pse janë në alfabrtin grek. Këto janë përgjithësisht ato që askush nuk na i ka thënë për punën e Ekspeditës Italiane dhe Prof .Ugolinit në Butrint.
Kozma Taho
Clearwater , Florida Mars 2015

Filed Under: Histori Tagged With: Butrinti, DHE PARATOKA E TIJ, Kozma Taho, LUIGJI MARIA UGOLINI

LAMTUMIRE KRYEZOT

March 14, 2015 by dgreca

Vatra, Dielli dhe përcjellja e Imzot Nolit 50 vite të shkuara/
*Vatranët mbajtën 40 ditë zi për humbjen e atit shpirtëror, At Fan S. Noli/
*Si e përcollën vatranët vdekjen e imzot Nolit/
* Misioni shqiptar në New York u ndalua që të merrte pjesë në varrimin e Nolit/
* Telegrami i Mehmet Shehut dhe i Halim Budos, tendenca për përçarjen e shqiptarëve të Amerikës./
* Shteti komunist i kërkoi Amerikës trupin e Nolit/
NGA DALIP GRECA/
Jeta e Imzot Nolit kishte marre goditje ne vjeshten e vitit 1964. Me 2 Nentor u operua. U hap dhe u pa se brenda ishte shfaqur e keqja, semundja kanceroze qe do t’i merrte jeten. E mbyllen sakaq. Pas 2 javesh doli nga spitali. Me 20 Dhjetor u nis drejt shtepise Dimrore qe ia kishte blere Vatra ne Florida. Atje, nen diellin e Florides do t’i shtynte castet e fundit te jetes. U shua me 13 mars, ne oren 11 te dites, kur Meri Xhons e kishte nxjerre te pershendetej me diellin e ngrohte. Por gjithcka mbaroi aty. Ai u shua.Lajmi tronditës është përcjellë në Gazetën Dielli të 17 Marsi 1965, e mërkurë me titullin: Shqiptarë a e dëgjuat? IMZOT NOLI NUK ËSHTË MË MES NESH!
Në komentin hyrës shkruhej me shkronja të zeza: Njeriu që përfaqësoi racën shqiptare si kryetar Fetar, si shkrimtar, si studiues, si poet, si udhëheqës, nuk është më.Ati i shqiptarëve, që kishte personifikuar të gjithë gjërat e shenjta të gjakut e të traditave shqiptare, vdiq me 13 Mars 1965 në momentin më të vështirë për komunitetin shqiptar në Amerikë dhe në tërë Botën e Lirë si dhe për shqiptarët në Shqipëri. Vatra e shqiptarëve të pastër përulet përpara trupit të kryetarit të saj të djeshëm dhe të sotshëm dhe i puth ato duar të bekuara, që lartësuan Kombin shqiptar dhe Vatrën tonë.
Komisioni i Vatrës urdhëroi 40 ditë zi për të gjithë vatranët për humbjen e prijësit shpirtëror. Përmes lotëve ata ngushëlluan njëri-tjetrin dhe pranë arkivolit të Atit të Kombit vajtuan: Pusho në Paqe, At i dashur! Sa të rrojë raca shqiptare, aq do të rrosh dhe Ti në zemrat e popullit shqiptar. Vatra do të qajë me lot, por edhe do të mburret në çdo kohë, që pati fatin të ketë si Atë, si themelonjës, si prijës, TY- Atin Shqiptarëve!
Në kohëndarjen nga jeta të atij që editoi i pari Diellin, Gazeta e Vatrës kishte për editor Athanas Gegën, një diejtar i kohës, një nacionalist antikomunist ndër më të betuarit, ndërsa kryetar i Vatrës ishte James Thanas.
Në faqen e parë të Gazetës DIELLI publikohej shkrimi i Editorit Gegaj
VATRANË: VDIQ ATI YNË!, ndërsa kryetari i Vatrës në të njëjtën faqe botonte përcjelljen zyrtare të lajmit tronditës:VDIQ ATI I TË GJITHË SHQIPTARËVE. Po në faqen e parë të Diellit, botohej edhe shkrimi”VATRA NË ZI”, një shënim shpirtëror i Antoni Athanans në gjuhën angleze, një esse nga Peter D. Peterson, si dhe mesazhe nga personalitete të botës shqiptare dhe të huaj.

Si dhe kur e mori Vatra lajmin e hidhur

Drejtuesit e Vatrës e kishin marrë lajmin e hidhur, të nesërmen e vdekjes, me 14 mars, ndërkohë që ishin në mbledhjen e bordit. Nga rekordet e Vatrës sjellim reagimin: I hidhëruar thellsisht nga kjo humbje e madhe, Komisioni ndërpreu rendin e ditës, mbajti një minut heshtje dhe më pas filloi nga përgatitjet për përcjelljen e Atit shpirtëror. Vendimi: I gjithë numri i Diellit do t’i kushtohej Nolit!Numri u përgatit në një kohë rekord: U punua të dielën, të Hënën, të martën u dërgua në shtypshkronjë dhe u shpërnda të Mërkurën. Të gjitha degëve iu përcoll me telefon e telegrame lajmi i vdekjes dhe botimi i Diellit. Ky edicion, që pati dhe një ribotim, u dërgua në të gjitha kolonitë shqiptare edhe në Europë e Australi.

Lamtumirë kryezot!

Vdekja e imzot Nolit i pikëlloi thellë shqiptarët e Amerikës. Kryetari i Vatrës shkruante:”Ati i të gjithë shqiptarëve, kryetari ynë shpirtëror, u nda nga ne e na la të shkretë dhe të varfër. Me vdekjen e Tij mbyllet një kapitull i historisë shqiptare, sepse ne humbëm udhëheqësin tonë dhe themelonjësin e Kishës Kombëtare, Federatës Vatra, si dhe të parin prift shqiptar e të parin editor të Diellit. Kryezot dhe metropolit i Kishës sonë, burrë shteti, diplomat,shkrimtar i mbaruar, theolog, muzikant, orator i shquar, poet, studiues i çështjeve shqiptare.
Lamtumirë o Kryezot!
Lamtumirë Ati Ynë, vendin që leni bosh është e vështirë dhe e pamundur ta zërë ndonjë tjetër. Lamtumirë At, se po vete të shlodhesh nga puna e gjatë dhe nga zhurma e kësaj Bote duke u çliruar nga vargonjtë e kësaj jete dhe nga pamarrveshjet që ngjajnë në çdo shoqëri njerëzore. Po ndarja jote, na shqetësoi shumë e na la të shkretë. E të kërkojmë ndjesë se si bijtë e tu nuk e kemi bërë përherë detyrën tonë.
Veprat tuaja, At i dashur, do të çmohen më tepër paskëtaj. Është shumë zor që ta gëlltitim këtë hidhërim, se jemi në mes të valëve dhe s’ka kush të na dërgojë më, të na japë Këshilla për problemet e vështira që kemi përpara. Ju keni qenë shtylla e fortë ku mbështetej i tërë komuniteti ynë, ju keni qenë shtylla jonë, dhe e popullit shqiptar.
Lamtumirë, o Ati ynë, se ti e kreve punën si një nga njerëzit më të përsosur të racës dhe gjakut shqiptar: Well done! We Will miss You very much!
Çlodhu në qetësi!
“Fortesa e Shqiptarizmës u përmbys”-Kështu e qau ikjen e Noli, dishepulli i tij, editor për 18 vjet i gazetës Dielli,sekretari i Vatrës Qerim Panariti.

Arkivoli me trupin e Nolit, nga Florida në Boston

Noli u shua me 13 Mars. Trupi i Hirësisë së Tij udhëtoi nga Miami i Floridës drejt Bostonit më 15 Mars.Shoqeruesi i tij ne udhetimin mortor drejt Bostonit ishte Geri Riska.Po atë ditë, pra të Hënën e 15 Marsit, në orën 3 e 30 minuta arriti në aeroportine Bostonit. Vatra dërgoi në aeroport që ta prisnin arkivolin: anëtarin e Bordit të saj z. Anthony Athanas, Barny Kirka-arkëtar i Vatrës, dhe Peter Chikos, Mangar i Diellit. Arkivoli me trupin e e Imzot Noli nga aeroporti u dërgua në Funeral Home, ku e veshën me paramentet (rrobat) peshkopale. Me 16 Mars arkivoli u dërgua në Kryekishën e Shën Gjergjit. Trupi u ekspozua për vizitorët në mjedisët e KryeKishës së Shëngjergjit me 17, 18, 19 Mars 1965. Shqiptarët e shumtë që kishin ardhë edhe nga kontinete të largët, e përuleshin me nderim para arkivolit dhe qanin me lot të nxehtë ikjen e prijësit. Drejtuesit e Vatrës i shprehën ngushëllimet para arkivolit të kryetarit të tyre, të mërkurën e 17 Marsit.
“Dielli” e qau me lot të nxehtë editorin e vet të parë, duke kërkuar fjalët më të përzgjedhura për ta përcjellë.Editori Athanas Gegaj shkruante:”I veshur me rrobat e praruara episkopale, i mbuluar me Flamurin Kombëtar, …Ai dukej se po flinte gjumin e përjetshëm.Fytyra si në bronx, e zbehtë, pa shumë rudha.” Mbi arkivolin e Nolit u përulën mbi 5 mijë shqiptarë. Lamtumirën ia dhanë me lutje e fjalime të zjarrta Ikonom Sokrat Sotiri, i cili foli në gjuhën shqipe dhe Atë Sotir Dilogjika në gjuhën angleze.
Përcjellja nga krerët fetarë

Në Kishën e Shëngjergjit u organizuan ceremonitë e rastit. Shqiptarët e përcollën me fjalë zemre e lot të nxehtë udhëheqësin e tyre. Krerët fetarë nuk i kursyen vlerësimet dhe lutjet. Imam Vehbi Ismaili, e cilësoi ikjen e Nolit si një fatekqësi që goditi gjithë koloninë shqiptaro-amerikane, e mbarë popullin shqiptar, pse me këtë fatkeqësi shqiptarët humbën frymëzuesin e parë të ndjenjave kombëtare, udhëheqësin dhe Kryemësuesin e të gjitha Lëvizjeve Patriotike, fetare e kulturore në këtë vend të bekuar. Me këtë humbje, tha ai, shuhet një kandil që ndriçoi dhe udhëhoqi me sukses Lëvizjen e madhe kombëtare në SHBA. Me këtë goditje venitet lulja e Simbolit të Bashkimit dhe të mburrjes Kombëtare, si para Botës Shqiptare, ashtu dhe para Botës së Huaj, përfundonte Imam Vehbi Ismaili.
Dijetari tjetër fetar, Baba Rexhepi, e konsideroi Nolin si një pishtar që ndriçoi botën shqiptare për gjysëm shekulli, njeriu që krijoi Atdhe, aty ku s’pat, këtu në Amerikë. Me ikjen e Nolit,tha ai, fiket një pishtar i ndritun që për më se një gjysmë shekulli i dha dritë botërisht Atdheut të largët me pendën e tij fatlume në lami të ndryshme të diturisë. Emigracioni shqiptar, i hershëm dhe i ri, humbi pionierin që u mundua dhe ia doli më së miri për të krijuar Atdhe aty ku s’pat. Në Amerikë Imzoti, mbas përpjekjeve të tij politike, me suskes e pa sukses- të kohës së rinisë,e zhvilloi veprimtarinë e vet të shumëanshme në lëmin e diturisë, që spikati në tre drejtime kryesore: Histori, Liturgji dhe Muzikë. Po la dhe poezi, të cilat do ta radhojnë emrin e të Përndritshmit ndër poetët e mirë të Letërsisë Shqipe. Por ajo që do ta bëjë të pavdekshëm Imzot Nolin në Historinë e hershme dhe të vonë të Diasporës shqiptare, është krijimi mes vështirësive i Kishës Orthodokse Metropolitane Shqiptare në Amerikë: Luftë nga të Huajtë dhe moskuptim nga të vetët! Ai krijoi 13 Kisha famullitare Orthodokse Shqiptare në ShBA, me liturgjinë në gjuhën shqipe, duke i treguar edhe një herë botës shqiptare dhe asaj të huaj, se kur është puna për vepra të nalta, dijmë që edhe me sakrifica të bashkohemi për t’i dhënë Lavdi Zotit dhe për të naltësue emrin shqiptar, kudo që gjendet raca jonë etnike.
Monsinjor Zef Oroshi, shkruante në ngushëllimin përcjellës:” Me rastin e humbjes së pazëvendësueshme të Metropolitit të Madh, dëshiroj t’u parqes bashkëvllaznve Orthodoks të Amerikës, në emën të Grupit Katolik Shqiptar- teksa të formuem, dhe timin personal, përdhimtuninat ma të thellat e ma të ndieshmet, njëheri tue i lutë Zotit të gjithëpushtetshëm, që t’i ndrisi Për zgjedhjen e Pas-Ardhsit dhe vijimin e veprës së pavdekshme të Metropolitit Fan Stylian Nolit: Për Fe e Atdhe!-R.I.P
At. Dr. Zef Oroshi.

Varrimi u krye me 20 mars në Forest Hills

Varrimi u krye të premten me 20 Mars 1965. Lulet dhe lotët e shqiptarëve të Amerikës i dhanë lamtumirën e fundit në një ditë të ftohtë, ditë me borë. Vatra ksihte porositur të gjitha degët të përfaqësoheshin në përcjelljen e Atit dhe të porositnin kurora me lule. Në krye të kortezhit mortor printe Governori i Shteti z.John Volpe me krerët fetarë. Bota shqiptare përfaqësohej jo vetëm nga të gjitha orgnanizata në SHBA, por edhe nga Kanadaja, Evropa e Australia. Kortezhi ishte tepër i madh dhe në rrugët e Bostonit ishte ndaluar qarkullimi rrugor nga policia në nder të përcjelljes së prjësit shpirtëror të Shqiptarve.Ishin mijëra qytetarë shqiptarë dhe amerikanë që e përcollën kryeprijësin e shqiptarëve të Amerikës. Nga Kisha e Shëngjergjit e deri në Forest Hills, banesa e fundit ku do të prehej Ati i shqiptarizmës, kortezhi dukej se nuk kishte të sosur.
Në varrezat e Forest Hills, të mbuluar nga dëbora, arkivoli u ndal. Imam Vehbi Ismaili dhe Baba Rexhepi do të mbanin fjalime lamtumire.
Bashkë me Nolin po mbyllej aty në Forest Hills epoka mëse 50 vjeçare Noliane.Sami Repishti në përcjelljen e imzot Nolit shkruante në Dielli: Tetëdhjet e sa vjetë ma parë, kur Shqipnia s’ishte zojë dhe shqiptarët s’ishin zotë, lindi Noli. Në gji të ngrohtë familjesh arbnore Ai mësoi Shqipen, kur shqipja s’shkruhej, desht Shqipninë kur ajo fyhej, desht shqiptarin, kur ai përbuzej, desh të vorfnin për ç’ka s’kishte, desh vëllaun pse s’pati vlla, desh njeriun si krijesë të Zotit….E kishte thanë Zoti që Noli të flasë gjuhën e shqiptarëve. Bariu kishte ardhë. Në kishë, në rrugë, në qytet e fshat, në Parlamentin e madh në kësollën e vogël, të malit, zani i tij kumboi i fuqishëm. Flet Noli! Vllazën:Ndigjojeni zanin e zemrës shqiptare! Profesor Repishti e mbyllte elegjinë kushtuar Nolit: Vdekja e mori Nolin, por Noli vetë, na la Nolin për jetë mes nesh!
Degët e Vatrës dhe vatranët nga të gjitha anët ngushëllonin për ikjen e kryetarit të tyre. Arkëtari i i asaj kohe i Vatrës, Barney Kirka vajtonte:” Imzot, shtjerrë sytë nga qielli e vështro dhe vizito këtë vreshtë që e ka mbjellë dora jote, dhe na ndriço që të plotësojmë porosinë tënde të çkëlqyer. Nga Ohio përcillej vaji i kryetarit të degës 54, ndërsa Ingj. Mahmut Cungu, e cilësonte imzot Nolin si “Ylli i fundit dhe më i shkëlqyshmi i Rilindjes Kombëtare, u shua sot, por aurora e pavdekshme e tij do të jetë drita udhërrëfyese drejt bashkimit kombëtar dhe çlirimit të Atdheut.
Nga Nju Jorku në emër të degës 29 ngushëllonin Kryetari Shazuvan Pashun dhe Sekretari Agim Karagjozi. Në telegramin ngushëllues shkruhej:” Thellsisht të hidhëruar nga humbja e burrit të madh shqiptar,Hirësisë së Tij, Fan S Noli, kryetar Nderi dhe Themelues i Vatrës, lusim Zotin ti japë prehje shpirtit të tij!
Degët e Vatrës nga Chikago, Detroit, Meriland, Pitsburgh, PA, Ontario-Canada, e shumë të tjrea ngushëllonin me telegrame.

Udhëheqësit e komunitetit sjellin në kujtesë testamentin shpirtëror të Nolit

Edhe organizatat e tjera u bënë pjesë e dhimbjes së kolonisë shqiptare për Ikjen e Imzot Nolit. Familja Mbretërore ngushëllonte me 17 Mars, që nga Madridi:” Lajmi i idhët i humbjes të patriotit të madh Imzot Nolit na shqetësoi së tepërmi. Shërbimet e mëdhaja që i ka sjellë Atdheut kanë qenë dhe mbeten gjithmonë të çmushme. Si unë dhe Mbertnesha bashkohemi me Vatrën në këtë zi të madhe. Shpirti i Tij u qetësoftë në Paqe e qetësi!
Leka I
Në emër të Komitetit Shqipëria e Lirë, ngushëllonte Prof. Rexhep Krasniqi: I nderuar President i Vatrës
Thellësisht të prekur për humbjen e madhe që ka pësuar Kombësia e Shqiptarëve me vdekjen e Imzot Fan S. Nolit, udhëheqësit të ndritshëm shpirtëror, letrarit gjenial, mbrojtësit të shquar të shqiptarizmit në Botë,bashkëthemeluesit dhe Kryetar Nderi i Vateës famëmadhe, në emër të Komitetit Shqipëria e Lirë, ju shpreh ngushëllimet më të ndjeshme.
Rexhep Krasniqi, Kryetar.
Në emër të Asmblesë së Kombeve të Robëruara ngushëllonte kryetarin e Vatrës Jammes Thanas, Z.Vasil Gërmenji-Kryetar dhe Brutus Coste, sekretar i përgjithshëm. Për Hasan Dostin, vdekja e Peshkop Nolit, patriot i madh, themelonjës i Kishës Autoqefale, Kryetar Nderi i Federatës Vatra, ishte një humbje e rëndë për të gjithë Kombin Shqiptar. Shoqërohem në zinë që goditi Vatrën dhe shfaq ndjenja të simpatisë së sinqertë. Populli Shqiptar është i sigurtë se Vatra do të vijojë mbushjen e Misionit të mbrojtjes së Lirisë, indipendencës së tërësisë toksore të Shqipërisë dhe mbajtjes së presitigjit të Kishës Autoqefale Orthodokse që përfaqësojnë Testamentin shpirtëror të Përjetshëm të Kryeprijësit të Madh që varroset sot jashtë Atdheut në tokën e Georgë Ëashngtonit.
Hasan Dosti Los Angeles.
Në emër të Ballit Kombëtar të Bashkuar ngushëlonin Theodor Papalilo dhe Halim Begeja, nga Blloku Independent Kol Çuni, në emër të Partiasë Katundare Organizata e Bashkimit Shqiptar dhe Heroizma Shqiptare, ngushëllonte Isa Elez Ndreu, në emër të Lidhjes së tretë të Prizrenit ngushëllonte Ismet Ukë Sadiku, nga Australia ngushëllimet e shqiptarve i përcillte Safet Aliaj, nga shqiptarët e Turqisë ngushëllonte kryetari i Kolonisë Shqiptare të Stambollit dr. Tare Libohova.
Për vdekjen e Nolit shkroi edhe shtypi amerikan: The New York Times, Boston Globe, The Evening Gaztte- Worcester, Boston Herald,The Boston Sunday Globg, Post Journal-Jamestown, Worcester Daily Telegraph, Miami Herlad etj.

Qeveria amerikane nuk e lejoi misionin shqiptar të shkonte në varrimin e Nolit

Misioni Shqiptar kërkoi leje tek Qeveria Amerikane që të shkonte në ceremoninë e varrimit ët Nolit në Kryekishën e Shën Gjergjit, që t’i bënte nderet në emër të Shtetit Shqiptar, por nuk u lejua. Shefi i misionit Shqiptar u ankua me anë të një proteste drejtuar sekretarit të përgjitshëm të Kombeve të Bashkuara. Përgjigjen e dha publikisht në media në emër të autoriteteve amerikane Mr. Stefenson, kryetar i misionit Amerikan në OKB. Ai shprehu nderim për Peshkop nolin në emër të qeverisë amerikane, por tha se nuk mund ta kuptonte se si mund të nderohej një fetar si Noli nga Kryetari i Misionit Shqiptar, që përfaqësonte një qeveri ateiste”! Ja si e komentoi gazeta e Vatrës këtë refuzim të amerikanëve: Përfaqësuesit e Misionit Permanent të Qeverisë Komuniste të Tiranës, për arsye diplomatike, nuk u lejuan të vinë në Boston. Kurora lulesh të dërguara nga autoritetet komuniste të Tiranë figuronin në Shën Gjergj. Gjesti i Qeverisë amerikane, komenton Dielli, nuk ka të bëjë me popullin shqiptar; ky është vetëm një akt diplomatik me Ëashingtonin, janë masa reciproke e asgëj tjetër.
Gjithësesi qeveria e Tiranës nuk e gëlltiti lehtazi masën ndaluese të amerikanëve, por shkoi më tej: Kërkoi trasportimine trupit të Kryepeshkop Nolit në Shqipëri. Këtë kërkesë të Qeverisë së Tiranës e konfirmon Dielli në kronikën e shkurtër me titull”Trupi i At Nolit Pushon në Amerikë”, publikuar me 24 Mars. Dielli shkruan: Sipas informatave që kemi, Qeveria Komunsite e Tiranës kërkoi transportimin e trupit të Kryepeshkopit tonë në Shqipëri. At Noli që nga viti 1932, kur mori pasaportën amerikane, jetoi vazhdimisht në Amerikë dhe qe një nështetas amerikan. Gazeta jonë nuk bën asnjë koment më shumë për këtë çështje.
Megjithatë, duket se editori dhe Vatra ndërrojnë mendje për të mos e komentuar faktin, aq më shumë kur Shefi i Misionit Permanent Shqiptar dhe Kryeministri Mehmet Shehu, dërgojnë telegrame ngushëllimi(Ia dërguan Kishës dhe Organizatës Shqipëria e Lirë), që tentojnë të përçajnë shqiptarët e Amerikës. Thënë më shqip, Qeveria e Tiranës bënë prova nëse mund ta shkëpusë Nolin nga Vatra pasvdekjes. Në numrin e Diellit të 7 prillit 1965, Vatra i rikthehet problemit të Mehmet Shehut dhe Halim Budos. Dielli merr shkas nga një telegram që kryeministri i atdhershëm i Shqipërisë Mehmet Shehu, i dërgonte Kishës Orthodokse Shqiptare në Amerikë. Dielli korrekton Mehmet Shehun dhe Halim Budon, përfaqsuesi i Shqipërisë në Kombet e Bashkuara, për formulimin gabim të emërtesë së Kishës shqiptare në Amerikë dhe për togfjalshin që përdor Mehmet Shehu, vëllezërve patriotë. Dielli shkruan” Gabon rëndë Mehmet Shehu kur na drejtohet me fjalët”Vëllezër patriotë”, ne nuk jemi vëllezër të atyre që shtypin popullin. Gabon rëndë edhe kur e kërkon trupin e Hirësisë Noli drejtëpërdrejtë nga Kisha kombëtare -amerikane. Ai harron se -Kisha, duke qenë një institucion amerikan nuk ka të drejtë të vendos në një çështje kaq delikate e që është kompetencë e autoriteteve amerikane, dhe vetëm i atyre, sepse At Noli është nënshtetas amerikan. Këto gjëra Mehmet Shehu i din, por nuk i dijnë”patriotët vëllezër”(këtu është fjala për anëtarët e Organizatës Shqipëria e Lirë, që bashkëpunonin ngushtësisht me regjimin e Tiranës), që duke qenë amerikanë, lipset që të mos çajnë fare kokën për shokun Mehmet Shehu, qesëndis Dielli. Shqiptaro-amerikanët kanë për Kryetar presidentin L. B.Johnson. Pra Mehmet Shehu na fyen rëndë duke kërkuar të na ndajë dhe të themelojë këtu në Amerikë një kollonë të pestë me’vëllezërit patriotë”.
Më pas Dielli merret gjatë me telegramin e Halim Budos, me tituj kilometrikë, si e ciëlson gazeta e Vatrës. Diplomati komunist, shfaq keqardhjen sepse Qeveria Amerikane nuk e lejoi të vinte në Boston”që të mirrja pjesë si përfaqësues i popullit shqiptar”.
Dielli komenton:Amerika bëri mirë sepse Halim Budo mbron Kinën, Vietnamin e Veriut, Kubën dhe atakon Amerikën. Kësaj i thonë përfaqësi e popullit shqiptar? Budo, shkruan Dielli, që është njeri me kulturë, por janë kanë larë trurin me doktrinën e Marksit, Englesit, Leninit, Stalinit e Maos, citon Nolin më së pari në”Kryetrimat që çliruan Shqipërinë” e harron se kjo shprehje ishet e mirë në atë kohë, por pastaj nuk pinë më ujë , sepse Amerika i konsideronte si aleatë ata që u mshihnin nën maskën e Frontit Nacionalçlirimtar, çpikje si ato të gjitha vendeve komuniste, që përmbysin një regjim e ngrinin nëj tjetër dhe më të zi.
Dielli komenton një shprehje të Budos në telegramin ngushëllues, ku shkruante:” Fronti Demokratik i Shqipërisë e Qeveria e Republikës së Shqipërisë kanë parë gjithëmonë te personi i Nolit patriotin e madh e të palodhur.”
“Akoma nuk janë mërzitur me këto shprehje?” shkruan Gazeta e Vatrës, e cila shkon në përfundimin se: Sa për At Nolin, po ta kishte pasur në dorë Qeveria e kuqe, Ati Ynë sigurisht do të kishte mbaruar në burg ose edhe në litar, ku ksihin shkuar shokët e tij. Një njeri siç ishte Peshkop Noli do të kishte protestuar me tërë afshin e zemrës së tij kundër gjaksirave që ngjanë nën regjimin komunist gjer në ditët e sotme. Tani kërkojnë të na e grabisin për së vdekuri,e të lavdërohen me emrin e tij. Noli, kur e kuptoi se kush ishin trimat komunistë, që e lanë me gjak të tërë trollin shqiptar(siç ua dedikonte ai Albumin e vet), i mbushën vendin me kampe përqëndrimi e burgje, varën e pushkatuan e zhdukën nag faqja e dheut patriotët shqiptarë. Dielli replikon gjatë me telegramin propagandistik të kryediploamtit komunist në Neë York, që përpiqej t’i hidhe benzinë zjarrit të përçarjes, duke i ndarë shqiptarët e Amerikës në armiq dhe vëllezër patriotë.
Sigurisht qëllimi i Qeverisë komuniste nuk u relaizua, Kryetari i Vatrës mbeti përjetë me Vatrën. I përjetshëm qoftë Kujtimi i Imzot Nolit!

Filed Under: Histori Tagged With: dalip greca, LAMTUMIRË KRYEZOT!, percjellja e Nolit, Vatra -Dielli

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 531
  • 532
  • 533
  • 534
  • 535
  • …
  • 693
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • “Shënime për historinë antike të shqiptarëve”*
  • Si funksionon sistemi juridik në Shqipëri dhe pse ai ka nevojë për korrigjim?
  • Emisionet postare festive të fundvitit në Kosovë
  • JAKOBSTADS TIDNING (1939) / MBRETI ZOG, SHUMË BUJAR ME BAKSHISHE. — EMRI I TIJ NUK DO TË HARROHET KAQ SHPEJT NGA PRONARËT DHE PERSONELI I HOTELEVE NË VARSHAVË.
  • HAFIZ SHERIF LANGU, DELEGATI I PAVARËSISË TË CILIT IU MOHUA KONTRIBUTI PËR 50 VJET ME RRADHË, KLERIKU DHE VEPRIMTARI I SHQUAR I ÇËSHTJES KOMBËTARE
  • RIPUSHTIMI I KOSOVËS – KUVENDI I PRIZRENIT 1945
  • Nikola Tesla, gjeniu që u fiksua pas pëllumbave dhe u dashurua me njërin prej tyre
  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT