Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Ilir Meta përballë pyetjeve për korrupsionin në Zërin e Amerikës

by

Nga Ardita DUNELLARI/
Zëri i Amerikës: Çfarë roli i kërkohet Shqipërisë të luajë në luftën kundër terrorizmit?
Ilir Meta: Shqipëria vlerësohet me notat më të larta përsa i takon bashkëpunimit të saj në luftën kundër terrorizmit dhe të gjitha kërcënimeve të reja, me të cilat ndeshet vendi ynë, rajoni ynë, por edhe Nato-ja dhe në këtë drejtim vlerësohet si një nga partneret më të mira dhe më të besueshme. Ky është forumi i dytë që zhvillohet në Uashington nga kongresmeni Pittinger, i cili është edhe kryetar i task-forcës në Kongresin amerikan. Ne shpresojmë që forumin tjetër ta zhvillojmë në Tiranë, ku Shqipëria ka shumë se ç’mund të thotë në këtë drejtim.
Zëri i Amerikës: Zoti Meta, gjatë këtyre ditëve keni patur rastin të takoheni me një numër kongresmenësh. Ndërkaq, në të kaluarën, kur keni ardhur në Uashington, por zakonisht edhe zyrtarë të tjerë të lartë nga Shqipëria i shfrytëzojnë këto vizita për të takuar edhe përfaqësues të ekzekutivit si dhe për të matur pulsin e administratës në zhvillimet që po ndodhin në Shqipëri. A keni plane të takoni ndonjë zyrtar të lartë të administratës?
Ilir Meta: Lidhur me këtë vizitë, dua të bëj të qartë që kjo është e përqendruar në Kongresin e SHBA, në cilësinë time si kryetar i Kuvendit dhe kemi patur takime të niveleve më të larta, duke përfshirë sot edhe me lideren e demokratëve në Kongres, zonjën Nancy Pelosi, madje kemi patur mundësinë edhe të përshëndetemi, përpara se të votohej për kryetarin e ri të Kongresit, me kryetarin e mëparshëm, zotin Boehner. Do të zhvillojmë edhe takime të tjera, por natyrisht që kjo ka qenë një axhendë e përqendruar te Kongresi, duke u takuar me disa prej komisioneve më të rëndësishme, si i jashtmi, i ligjeve dhe mjaft kongresmenë të shquar, të cilët merren me Shqipërinë dhe me Evropën.
Zëri i Amerikës: Zoti Meta, tema e terrorizmit patjetër është një përparësi e politikave të Shqipërisë, por ka një numër problemesh me të cilat ndeshet Shqipëria. Kohët e fundit keni paraqitur edhe propozimet në Komisionin e Venecias për reformat në drejtësi. Reformat që janë paraqitur në këto propozime sjellin gati një përmbysje të sistemit aktual. Ju si i shihni këto propozime?
Ilir Meta: Padyshim që është e domosdoshme të bëhet një ndryshim rrënjësor në sistemin e drejtësisë. Kjo është edhe arsyeja përse ka një angazhim kaq të madh të mazhorancës, por uroj edhe të opozitës në këtë drejtim. Sikurse ju e përmendët me të drejtë tashmë Komisioni i Venecias do të shprehet për ndryshimet kushtetuese që propozohen për t’i hapur rrugë kësaj reforme dhe unë jam i bindur që me këtë vullnet politik ne do të arrijmë të bëjmë një ndryshim rrënjësor që të ndihet në radhë të parë tek qytetarët e Shqipërisë.
Zëri i Amerikës: Por vullneti politik ka munguar deri tani sepse Shqipëria mori një notë, duhet të themi, negative për sa i përket avancimit të negociatave për hyrjen në Bashkimin Evropian dhe Thembra e Akilit ka qenë vazhdimisht jo vetëm klima politike, por në radhë të parë drejtësia, mosavancimi i kësaj reforme. Si e gjykoni punën e qeverisë deri tani, ju jeni dy vjet në këtë koalicion, pra si e gjykoni punën e qeverisë në këtë drejtim?
Ilir Meta: Të mos harrojmë që në këto dy vjet Shqipëria mori statusin e vendit kandidat. Së dyti, është e qartë që miratimi i ndryshimeve kushtetuese për sa i takon reformës në fushën e drejtësisë, do t’i japë një shtytje të fuqishme hapjes së negociatave të Shqipërisë. Shpresojmë që edhe progres-raporti do të reflektojë hapat pozitivë që ka bërë vendi. Ne këto probleme i dimë, këto probleme po i adresojmë. Jemi të bindur se vendi do të shënojë progres edhe në këto fusha kritike si korrupsioni, lufta kundër krimit të organizuar e kështu me radhë.
Zëri i Amerikës: Po sinjalet nuk janë aq të mira, duke qenë se ju keni qenë në Komisionin e Reformës. Duke qenë i brendshëm vetë përse nuk dolët me një variant të njëjtësuar? Fakti që keni dalë me variantin tuaj tregon që akoma ka divergjenca dhe ky proces mund të zgjasë shumë dhe të mbajë peng reformën në drejtësi, që është parakusht për avancimin e negociatave.
Ilir Meta: Së pari duhet të kemi parasysh që varianti ka qenë një variant i ekspertëve, nuk ka qenë një variant i partive apo mazhorancës dhe jam i bindur që propozimet e deputetëve të Lëvizjes Socialiste për Integrim janë mjaft konstruktive dhe ndihmojnë në avancimin e reformës, ashtu sikurse nuk paragjykojmë edhe propozimet e të gjithë faktorëve të tjerë.
Zëri i Amerikës: Si janë relatat brenda koalicionit qeverisës? Ju keni folur disa herë për ato që i quani impulse në qeveri. A shihni në të ardhmen një riorganizim të krerëve të kabineteve?
Ilir Meta: Impulset nuk kanë të bëjmë me emrat dhe kjo është e keqja që në Shqipëri gjithçka personalizohet edhe në politikë, por edhe në komunikimin publik, por kanë të bëjmë me domosdoshmërinë për të shtuar energjitë dhe për të arritur rezultate më të prekshme, pasi, kuptohet që sfidat janë shumë të mëdha. Nuk janë sfida thjesht të Shqipërisë, janë sfida të rajonit tonë, janë sfida të Bashkimit Evropian që është një partner shumë i rëndësishëm për ne. Dhe në këtë drejtim absolutisht që rritja e vështirësive kërkon edhe shtimin e energjive dhe të impulseve.
Zëri i Amerikës: Si e gjykoni qeverisjen Rama në lidhje me ekonominë? Ekonomia mbetet një problem shumë i madh për Shqipërinë dhe duket se popullata po ju jep një votë të zëshme negative me ikje masive, me largime, me problemin e ISIS-it, që në shkallë të gjerë komentohet si një nevojë ekonomike që i detyron disa njerëz të shkojnë andej. Ju flisni për përparim, por konkretisht çfarë note do t’i vinit qeverisjes Rama në drejtim të ekonomisë?
Ilir Meta: Së pari, nuk jam mësues që të vë nota. Së dyti, jam edhe pjesë e kësaj qeverisjeje dhe e këtij koalicioni dhe njëkohësisht i gatshëm për të njohur edhe përgjegjësitë e mia por edhe të forcës politike që unë përfaqësoj. Por nuk duhet të harrojmë se kjo qeveri e mori në një situatë mjaft të vështirë. Nuk duhet të mendojmë që kjo qeveri është përgjegjëse për krizën greke, është përgjegjëse për këtë situatë të vështirë ekonomike apo financiare të Eurozonës dhe partnerëve tanë kryesorë. Të mos harrojmë se Italia, që është partneri ynë kryesor dhe drejt së cilës shkojnë shumica e eksporteve tona, nuk ka një situatë të shkëlqyer ekonomike. Pra, ka shumë faktorë të jashtëm, ka shumë presion të jashtëm. Por, absolutisht që shumë më tepër duhet të bëhet në këtë drejtim. Ky ka qenë, është dhe do të jetë shqetësimi im kryesor, sepse edhe reformat e tjera duhet të synojnë pikërisht në rritjen ekonomike të vendit në radhë të parë dhe në një shpërndarje sa më të drejtë të saj, në mënyrë që të përmirësohet jeta dhe standardi i qytetarëve tanë. Kështuqë, pa vendosur asnjë notë, patjetër që mund të them se duhet të bëjmë shumë më tepër për rritjen ekonomike të vendit dhe të kemi kurajo edhe të mësojmë nga ndonjë vend fqinj siç është edhe rasti i Maqedonisë, ku vazhdimisht kam insistuar për të mësuar nga eksperiencat e tyre, të cilët pavarësisht nga problemet e mëdha politike që kanë patur apo që mund të kenë, kanë arritur të tërheqin investime të huaja mjaft serioze dhe të jenë mjaft atraktivë, edhe pse nuk i kanë mundësitë tona. Unë besoj se qeveria do ta ketë në vemendje këtë gjë, në mënyrë që vërtetë ne, në këtë kohë të përgjithshme, që karakterizohet nga vështirësi, nga mungesë fondesh, nga probleme mjaft të mëdha për të gjetur financime, të arrijmë ta rrisim ekonominë tonë në potencialet e saj të zhvillimit. Sepse nuk mund të pretendojmë ta rrisim mbi potencialet e saj të zhvillimit.
Zëri i Amerikës: Kriza në Evropë, filloi në 2008-ën menjëherë pas krizës në Amerikë, megjithatë në korrik ju keni pas mbi 7 mijë vet që kanë ikur – që kanë kërkuar azil në Gjermani, jo thjesht kanë ikur. 7 mijë e ca janë të regjistruar vetëm në Gjermani. Këto vende që ju i quani në krizë që janë partnerët tuaj për eksportet e Shqipërisë , këto vende po presin shqiptarët që kërkojnë një jetë më të mirë dhe ikin thjesht për nevojë ekonomike. Sot asnjëri nuk ikën më për mungesë dritash, e për fjalë të lirë e për dëshirën për të shkuar në Evropë. Këto janë të gjitha në Shqipëri. Ju keni një problem ekonomik që është ngritur dhe po ngrihet me shqetësim nga gjermanët që janë detyruar të thonë që do i kthejmë këto njerëz. Meqë përmendët vetë nevojën që vendi të ketë një zhvillim sa më të barabartë, të sjell një ndarje sa më të barabartë të përparimit që do të realizohet, desha t’u bëj një pyetje disi personale: klasa politike në Shqipëri, që shpalos një mënyrë jetese dhe një luks të jashtëzakonshëm. A ndjeheni ndonjëherë nën presionin e publikut, këtij publiku që ikën përditë, që ka një minimale të jetesës tek 5 dollarëshi në ditë, a ka ndonjëherë diçka që ju prek, ju kap në gjithë këtë shpalosje luksi dhe ekstravagance do të thosha.
Ilir Meta: Nuk e di për çfarë luksi ju e keni fjalën…
Zëri i Amerikës: Për mënyrën tuaj të jetesës, për shtëpinë e pushimit, për makinën, për pushimet ku i bëni, për …
Ilir Meta: Unë kam makinë të shtetit zonjë, por ju nuk jeni informuar mirë, kështu që nuk jam këtu për t’u marr…
Zëri i Amerikës: Zoti Meta, unë besoj se shikuesit tanë e gjykojnë atë që shohin me sytë e tyre përditë. Shqipëria është e vogël. Edhe besoj që kam detyrimin profesional t’ju ngre një shqetësim që e marrim përditë. Pyetja e vetme që marrim, ekskluzive për çdo politikan këtu është: Klasa politike e Shqipërisë duhet të largohet, ata po e mbajnë peng këtë vend pasi janë të gjithë të korruptuar. Them nga ana personale a e ndjeni ndonjëherë presionin, a ju vjen ndonjëherë siklet nga gjithë ajo që thuhet. A ndjeni dëshirën për të thënë: mjaft më! Dua të sqarohem, dua të lahem….
Ilir Meta: Po përderisa ju nga ana personale merrni përsipër të flisni në emër të gjithë popullit shqiptar…
Zëri i Amerikës: Jo, nga ana e shikuesve që na shkruajnë përditë…
Ilir Meta: Po pra dakord, nga ana profesionale, unë nuk mund të merrem me gjëra të tilla personale dhe ta ul nivelin e bisedës në këtë nivel. Unë jam politikan i cili jeton në Shqipëri, i cili vlerësohet dhe gjykohet nga shqiptarët, mund të vlerësohem edhe nga ata që ju kanë dërguar ju mesazhe të tilla por vlerësohem edhe nga ata që votojnë për këtë forcë politike. Ndërsa përsa i takon makinës nuk kam asnjë makinë personale…’
Zëri i Amerikës: Megjithatë, emri juaj është lakuar disa herë lidhur me afera korruptive; ju keni thënë vetë, nuk përmendet emri im në veçanti, megjithatë, kur mblidhen një e një që bëjnë dy, një kryeministër që më parë është akuzuar për korrupsion, kush tjetër mund të jetë në çështjen ÇEZ dhe DIA, në lidhje me marrëdhëndiet mes tyre. Kjo ishte një nga aferat e fundit që u përmend.
Ilir Meta: Si ishte kjo akuzë? Se i paskeni shumë keq informacionet.
Zëri i Amerikës: Qe një kompani që kishte lidhje me ju, përfitonte nga kontrata që mori DIA nga ÇEZ-i…
Iliri Meta: Po, dhe nga provohet kjo?
Zëri i Amerikës: Kjo ka dalë nga një dokument i BIRN-it që është marrë nga firma… Unë besoj se të gjithë shqiptarët e kanë lexuar atë informacion.
Iliri Meta: Kjo është e keqja juaj, që unë kam marrë 260 mijë vota dhe nuk do të flas do në emër të gjithë shqiptarëve, jam i kujdesshëm të flas në emër të atyre që kanë votuar për mua, kurse ju flisni në emër të të gjithë shqiptarëve për një mashtrim publik…
Zëri i Amerikës: Jo, për një njoftim në media, që një firmë që përfaqëson qeverinë shqiptare ka përmendur një ish-kryeministër…
Iliri Meta: Unë do t’ju jap juve dokumentin e firmës, e cila ka bërë publik.
Zëri i Amerikës: Do të kishim shumë kënaqësi ta kishim patur
Ilir Meta: Por ju duhet ta kishit të qartë kur bëtë këto pyetje, që ajo nuk ka pas shkrime të manipuluar, ka bërë të qartë që nuk përmendet emri i zotit Meta në asnjë rast për këtë çështje dhe ish-kryeministrit që ka përfituar në këtë çështje i ka dalë emri, ka dalë dokumenti; mund ta jap edhe unë, edhe pse s’e kam zakon të përmend emra, ju e paskeni këtë kurajo të përmendini emra. Është e drejta juaj, me sa duket duhet ta filloni gazetarinë nga e para.
Zëri i Amerikës: Zoti Meta, një fakt që mbetet thembra e Akilit, korrupsioni. Ngrihet problemi me drejtësinë, me mosgjykimin e akuzave që bëhen.
Ilir Meta: Shqipëria e paska zgjidhur problemin e korrupsionit, se mund t’ju marr ju t’ju vë prokurore të përgjithshme dhe ju e zgjidhni në emër të popullit.
Zëri i Amerikës: Pyetje të këqia nuk ka, ju mund t’i sqaroni, unë mund të jem e painformuar.
Ilir Meta: Nëse flasim nga ana profesionale për lajme, të cilat publikisht janë konfirmuar, që janë të pavërteta, nëse ju flisni në emër të kësaj kompanisë që ka mbrojtur gjoja qeverinë shqiptare, kur ajo ka bërë një sqarim publik dhe zyrtar dhe ju nuk paskeni, atëhere mua më vjen shumë keq.
Zëri i Amerikës: Ajo thjesht thotë që nuk e kemi përmendur me emër zotin Meta. Asnjëherë nuk thotë që nuk bëhet fjalë.
Ilir Meta: Nuk e ka përmendur asnjëherë zotin Meta për asnjë tranfertë, apo praktika korruptive lidhur me këtë çështje. Kjo është kështu të lutem dhe ish-kryeministri e ka emrin, ka patur një aktivitet të tijin privat, gjërat janë bërë publike, ju nuk i dini këto gjëra, atëhere më vjen keq për profesionalizmin tuaj.
Zëri i Amerikës: Atëhere pse lakohet emri juaj, pse tërhiqni një vëmendje të tillë negative, a ka një arsye personale, apo inat personal që kanë gazetarët me ju?
Ilir Meta: Më vjen për të qeshur se jetoni në Amerikë. Sa herë që del emri i Klintonëve këtu për këto probleme…
Zëri i Amerikës: Jo për korrupsion të tillë.
Ilir Meta: Kur zoti Meta nuk do të jetë në politikë, patjetër që nuk do të dëgjoni për zotin Meta. Por kjo është një gjë që e vendosin qytetarët shqiptarë, nuk vendoset nga askush tjetër.
Zëri i Amerikës: Qytetarët shqiptarë po ikin përditë. Me aktet e tyre po tregojnë që kanë humbur besimin, në Transperancy International në anketa del gjithmonë mungesa e besimit tek qeveritarët. Ju nuk e ndjeni këtë si politikan veteran që jeni?
Ilir Meta: Unë natyrisht që ndiej atë përgjegjësi që kam, por mendoj që është gjëja më e lehtë që të flasim në mënyrë populiste, por duhet të tregohemi më realistë, sepse kemi edhe nga vendet anëtare të BE-së që ikin në vende më të zhvilluara, si në rastin e Gjermanisë, por kjo nuk do të thotë që këto vende kanë probleme që meritojnë një karkterizim të tillë edhe të përfaqësimit të tyre politik. Ne nuk duhet t’i gënjejmë njerëzit dhe t’u krijojmë iluzione e gjërat do të ndryshojnë në mënyrë të shpejtë dhe në mënyrë të jashtëzakonshme, duke ndryshuar disa politkanë që janë përgjegjës.
Zëri i Amerikës: Po ju erdhët në pushtet dy vjet përpara me premtimin që gjërat do ndryshojnë. Ju jeni kryetar i Parlamentit, ju ndani fondet për përparësitë e qeverisjes në Shqipëri, pra një përgjegjësi institucionale e keni…
Ilir Meta: Çdo gjë ndahet në mënyrë transparente. Dhe një nga arsyet që jemi këtu është për të forcuar bashkëpunimet me Institutin Demokratik Amerikan lidhur me programet e transparencës në Parlament…
Zëri i Amerikës: Shpresoj të dëgjoj në të ardhmen prej jush. Ju uroj suksese gjatë qëndrimit në Washington.
Ilir Meta: Faleminderit shumë.

Ida Trebicka, nje pianiste shqiptare në SHBA

by

Ida Trebicka “Affiliate Professor” në degen e pianos në Universitetin e Syracuse SHBA/
Nga Liliana Pere. Histori Suksesi/
Profili
Ida,një grua pianiste ne profesion, qytetare nga Korça.Qyteti i abc Shqipe, serenatave, qyteti i dashurisë,Parisi i Vogël, e po të kërkosh, gjen plot epitete të tjera që cilësojnë vlerat e qytetit te Korces. E hapur herët me botën, drejt perëndimit ze vend te konsiderueshëm kultura. Shumë Atdhetarë që sot mbushin faqet e historisë së kombit, ishin pikërisht nga Korça,
Të kujton po aq kënaqësi e mikpritje, sepse kudo që të shkosh gjëja e parë me të cilën do të takohesh, është pikërisht mikpritja e korçarëve…Lulet ..Kangjellat, sofatet kalldrëmet eh……
Korca mbetet vendlindja e dashur e Idës ku,ku u lind dhe u rrit. Në Korce, nëpermjet familjes, shkolles dhe traditave qytetare Ida u formua si artiste/muzikante dhe qytetare. Korca për atë është e shtrenjtë, është vendi me i bukur jetës së saj ku ndihet e qetë, e rrethuar me dashuri. Puna e saj shoqëruar me passion e talent bëri te behet nje artiste, qe t’i kapërxeje kufijte e Korçës dhe Atdheut, Ida sot eshte nje Pianiste e madhe ne SHBA
Në vitin, 1995, Master’s Degree në Piano Performance, Ph.D (Doktorature).
Në vitin 1997 pedagoge, Affiliate Artist në shkollën e muzikës, Setnor, në Universitetin e Syracuse…1997, fiton poziten e “Affiliate Professor” në degen e pianos. Nje realizim i mundimeve, djerses, oreve te pafundme te punës, dhe kurorëzim i ëndrës per t’u stabilizuar perfundimisht në SHBA, dhe krijuar nje jete te re, dhe karriere brilante
Karriera artistike filloi në Shqiperi dhe vazhdoi në Azi, Kanada, dhe sigurisht në Shtetet te Bashkuara, nga lindja në perendim dhe Jug Nje nga momentet me signifikante është concerti i organizuar nga “Miqte of Firences” me 2006, luajtur solo, tek kembet e statujes se Davidid, në Galleria dell Accademia në Firenze.

*****************************************************************************
Ju lutem ndiqni Intervisten…
E dashur Ida;
-Endrrat e Ides per tu bërë pianiste nis herët që në femijerinë e saj, shoqeruar me punë dhe passion behen realitet.Si ka filluar ëndra dhe dëshira per muzikën dhe vecanërisht istrumentin tuaj te dashur Piano?
Qe femijë kam qenë e dashuruar pas muzikes. Në familje nëna ime Meri Tili, ka pasur nje ze te mrekullueshem, babai Koco Tili, i edukuar dhe shkolluar në Liceun francez te Korces, i binte mandolinës, kendonte ariet e Verdit dhe Puccinit rreth shtepise, dhe motra Klara, luante në violinë me ore te tera, duke krijuar keshtu nje ambjent artdashes. Në moshen 7 vjecare, jam pranuar në shkollen e muzikes Tefta Tashko Koco në vendlindje. Fatkeqesisht, nuk u lejova te studioja asnje instrument per shkak se motra ime ishte nxenëse në klasen e violinës. Shume shoqe dhe shoke te mij pesuan te njejtin fat. Mesimet e solfezhit nga ana tjeter ishin te rregullta dhe me mbanin te gjalle interesin per muziken. Me vonë në semestrin e dyte te klases se shtate, me interesimin dhe insistimin heroik te nënës time, Meri Tili, dhe perkrahjen e drejtoreshes se muzikes Vasilika Cavali-Nano, (te cilen e kujtoj me shume dashuri,) u pranova si pianiste e rregullt në shkolle. Ajo shkolle mbetet vatra ku jam rritur, kam luajtur si femije, jam formuar, frymezuar, dhe ku kam krijuar lidhjet shoqerore me te fuqishme.
-E dashur Ida; desha te di kur jeni larguar nga Shqiperia, cilat jane aresyet , dhe si është komunikimi juaj me Atdheun pas largimit, Sa Nostalgjike jeni ?
Jam larguar nga Tirana, me 1992, dhe per nje kohe te gjate u shkeputa dhe nuk u riktheva në Shqiperi. Nga 2005, kam vizituar atdheun pothuajse cdo vit.Kam nënën dhe farefis në Korce, por dhe miq, kolege dhe shoqeri në Tiranë, Durres, Elbasan, Shkoder dhe Pogradec etc.
Malli per vendlindjen dhe Atdheun nuk treten asnjeherë.
-Formimi juaj shkollor pas liceut finalizohet me rezultate te larta në shkollën e muzikës Tefta Tashko Koço në Korçë,dhe rritja juaj ne nje ambjent artdashës, mendoni se mësimet e para në këtë shkollë janë pjesë e suskesit tuaj sot?
Absolutisht, shkolla e muzikes në Korce, ishte vertet në krye te te gjitha shkollave te tjera te qytetit, jo vetem pse kishte destinacion mësimdhenjen e lëndeve artistike e muzikore, por në kete shkolle u jepej nje rëndesi teper e vecante edhe lëndeve te përgjithshme akademike, gjuhes, letersise, matematikes, shkencave natyrore, dhe gjuhes se huaj. Ajo shkolle ka nxjerre intelektuale dhe artiste te pafund te nje kualiteti te larte, sepse vërtet kur ke nje nje bazament dijesh teper te shendetshme qe në famijeri, edhe suksesi me vonë në jete është me i mundshem. Kujtoj me nostalgji pjesemarrjen në konkurset e matematikes, gjuhe-letersise etc, midis shkollave te qytetit, dhe si nëpermjet tyre kultivohej kureshtja dhe etja per dije te pafundme.
-Nga biseda vlerësovase ju jeni krenare per cilesinë e shkolles dhe mesimdhënjes ne Shqiperi, ka superioritet. Dhenja e Medaljes se arit nga Ministria e Kultures ju ka gezuar dhe entusiazmuar shumë, mund të percillni per lexuesit disa detaje ?
Ishte nje krenari jo vetëm e imja por e prindërve dhe familjes sime. Ishte vjështë e vitit 1981, dhe unë isha në semestrin e pare te studimeve te larta në Institutin e Arteve, kur u njoftova se do te me dorëzohej medalja në Pallatin e Kultures në Korce. Ishte vertet nje ngjarje e organizuar bukur, dhe e paharrueshme në kujtesen time. Ajo medalje ka qenë simboli i nje pune te parrjeshtur, e oreve te studimit te pafund në piano, në mes te beharit, dhe dimrit te ftohte. Ishte ajo medalje qe me lejoi mundesinë te shkoj per studime në Universitet, në nje kohe kur unë, femija e katert e nje familjeje me tre femije te studjuar, nuk do te kisha asnje mundesi dhe shprese per studime te larta,
-Cila ka qenë mbështëtja juaj nga pedagoget tuaj dhe shtysa per punuar me teper, kush pedagog ka ngelur në kujtesen tuaj si udhërëfyes në rrugen e muzikes si nje bazament dijesh tepër te shëndetshme ?
Në Insitutin e larte te Arteve u caktova në studion e Nora Cashkut, e cila kishte pak vjet qe ishte kthyer nga studimet në Rumani. Kam pasur marredhenje shume te mira me pedagogen time, te cilen me pas e pata kolege. Me ka dashur dhe respektuar shume.Ka qenë nje respect I ndersjellte.
-Me pas ju keni dhenë mesim si pedagoge , e pianos në Institutin e Larte te Arteve, sa e bukur dhe e rendesishme ka qenë per ju në planin akademik , bashkepunimi me koleget dhe studentet per te transmetuar tek studentët tuaj muzën e talentit tuaj te madh si pianiste ?
Ishte nje periudhe e shkëlqyer per mua, dhe kujtimet me te mira janë jo vetem nxenësit e mi por dhe figurat e muzikes shqiptare me te cilet pata rastin të njihem dhe bashkepounoj, si prof. Cesk Zadeja, Tonin Harapi, Kozma Lara, Albert Paparisto, si dhe mentored e mi te drejtperdrejte, Gezim Laro, Ibrahim Madhi, Muharrem Denisi dhe Kico Dako. Kam krijuar në ato kohe lidhje te thella artistike dhe miqesore me Bujar Llapin, Vangjush Papadhimitrin, Raimonda Kocon, Eno Kocon, Fatmir Hysin, Thoma Gaqin etc. Mbase harroj ndonje mik e koleg te asaj kohe, te me falni…Por pervoja e atyre viteve është e pazevendesueshme. Me kujtohet, kisha te njejten studio me prof. Toninin, ai hynte në dere me buzeqeshje, ulej në piano dhe luante Arabesque te Debussy. Kemi bere biseda per muziken, artin, kompozitore, kemi shkëmbyer ide, mendime, dhe gjithe kjo pervojë per mua është pasuri e ralle. Veprimtaria ime koncertore në ato vite u perhap nga sallat e ILA-se në TOB, Radio Televizion, Lidhjen e Shkimtareve, dhe në rrethe te tjrea te Shqiperise. Dua te permend se në ate kohe, se bashku me pedagoget e rinj, Astrit Seliten dhe Bujar Sykën themeluam Trion e Institutit te Larte te Arteve, dhe sebashku kemi luajtur mjaft koncerte.
-E dashur Ida, mund te sillni në vëmëndjen e lexuesve disa eksperienca të bukura te suksesshme tuajat me personalitete te artit shqiptar?
Keni interpretuar si soliste me Orkestren e Radio Televizionit nën dirigjimin e Eno Kocos, Koncertin 2 te Sergei Rachmaninov….
Nje nga kulminacionët e aktivitetit te asaj kohe ishe bashkepunimi me orkestren e RTSH, në vitin 1987-88 dhe dirigjentin Eno KLoco, në Koncertin Nr 2 te Sergei Rachmaninoff. Ishte gje e rralle në ate kohe qe soliste te tjere pervec, Margarita Kristidhit, Nora Cashkut dhe Anita Tartarit te kishin ate fat. Jam shume mirënjohese per mundasinë qe m’u paraqit. Në salle ate mbremje, ishin te gjithe pedagoget e Institutit. Në kujtese me ka mbetur perqafimi dhe fjalet mallengjyese qe prof. Ibrahim Madhi me ka thenë pas interpretimit tim. Edhe gazeta Zeri I Piopullit shkruajti nje artikull te gjate per ate Koncert, e ruaj nje kopje te gazetes edhe sot.
-E dashur Ida; C’fare mbështëtjesh keni pasur nga familja në jeten tuaj te dedikuar artit dhe sa vështiresi keni kaluar në kete rruge suksesi ?
Nuk me besohet qe kanë kaluar gjithe keto vite…dua te theksoj se te ishe artiste në ato vite nuk ishte e lehte, ishte nje lufte dhe sacrifice e vertete te ishe teresisht e dedikuar tek arti. Në ate periudhe, para demokracise, kushtet familjare dhe shoqerore paraqisnin vështiresite e tyre, sidomos per femrat. Martesa me Kosten ishte pjese e jetes prej te ciles lindi vajza ime e shtrenjte, Genta. Si cdo martese edhe ajo e jona pati vështiresi, perplasje personalitetesh, por edhe momente te bukura. Vitet kur Genta ishte e mitur, qenë te veshtira, ishin koherat e tollonave…jeta ishte vertet e veshtire, dhe ndikimi në marredheniet familjare, deri diku, negativ. Kosta im shoq, e adhuronte muziken klasike, dhe ishte teper I apasionuar pas saj, qendrimi i tij ndaj profesionit tim ishte pozitiv dhe inkurajues.
-Amerika, garanton liri dhe mentalitet tepër demokratik per gjininë femerore.A e patët te lehte kete adoptim dhe ambjentim per fushen tuaj muzikore pas largimit nga shqiperia, c’farë gjetët ne realitetin amerikan në lidhje me artin dhe muzikën si u perballët ?
Amerika ishte nje realitet i ëndres qe kam pasur qe në femijëri. Familja ime ka pasur mjaft anëtarë qe kanë emigruar në Amerike qe në fillim te shekullit the 20. Unë personalisht, jam ndjere shume mirë në Amerikë, gje qe është, me sa jam e informuar, tipike per gratë në pergjithesi.
Në pranverë te vitit 1993, nje mik i familjes me origjinë shqiptare nga Korca, Christopher Gillam, na sponsorizoi per studime te larta në Universitietin e Sirakuzes. U larguam në Gusht te të njejtit vit. Ishte realizimi i nje ëndre te madhe.
Te them te drejtën, fillimi ishte i veshtirë nga ana ekonomike per familjen, por jo i veshtirë per mua nga ana profesionale. Fakulteti i muzikës me beri nje oferte si Graduate Teaching Assistant, e cila me garantoi, nje Master’s degree pa pagese, nje kompesim monetar, dhe sigurim shendetesor familjar.Ishte nje offertë qe nuk mund ta refuzoja. Them me krenari, qe pregatitja jonë në Shqiperi ishte superiore, dhe me ndihmoi te ndihesha e respektuar, dhe ta perballoja jeten e re me optimizem. Nje aspect tjeter pozitiv, ishte fakti qe lexoja dhe kuptoja mirë gjuhën angleze.Vështirësia jonë ishte mungesa e njohurive technologjike, kompjuterit. Te gjitha detyrat ishim te detyruar t’i paraqitnim te printuara në kompjuter, vështirësi qe së bashku i kaluam në nje kohë te shkurtër me punë dhe dedikim.
-Rruga e suksesit tuaj fillon si pedagoge,mbron doktoraturën dhe kaloni Profesore në degen e Pianos,ne Amerikë, ka qene nje sadisfraksion i madh per Idën dhe familjen kjo arritje profesionale ? Mund ta pershkruani ju lutem rrugen e suksesit dhe aktiviteteve ne Amerikë dhe jashte saj ?
Në vitin, 1995, u gradova me Master’s Degree në Piano Performance, dhe fillova Ph.D (Doktoraturen). Në vitin 1997 ju u emëruat pedagoge, Affiliate Artist në shkollën e muzikës, Setnor, në Universitetin e Syracuse Nderkohe me 1997, applikova dhe fitova poziten e “Affiliate Professor” në degen e pianos. Si rrjedhim, fitova rezidencinë amerikanë per vete dhe vajzen, Ishte nje realizim i mundimeve, djerses, oreve te pafundme te punës, dhe kurorezim i endres per t’u stabilizuar perfundimisht në SHBA, dhe krijuar nje jete te re.
Kenaqesia dhe krenaria ime është maksimale pas koncerteve, shfaqjeve profesionale, konferencave dhe masterclasses. Karriera ime filloi në Shqiperi dhe vazhdoi në Evrope (Itali, France, Angli, Greqi); Azi (Kinë dhe Hong Kong), Kanada, dhe sigurisht në Shtetet te Bashkuara, nga lindja ( Nëw York, Massachusetts, Connëcticut, Pennsylvania, Nëw Jersey) në perendim (California,) në Veri ( Michigan, Chicago, Nëw York, Ohio) dhe Jug (Florida, Arkansas, Texas etc.) Nje nga momentet me signifikante është concerti i organizuar nga “Miqte of Firences” me 2006, ku kam luajtur solo, tek kembet e statujes se Davidid, në Galleria dell Accademia në Firenze.
-Cilët do te veçonit ne preferencat tuaja muzikore nga kompozitorët e medhenjte huaj dhe kompozitorë shqiptare ?
Gjigandet e muzikes, 3 B-te e medha: Bach, Beethoven dhe Brahms, ( me pelqejnë koloset gjermanë te muzikes). Megjithate, është veshtire te percaktosh dhe t’i pergjigjesh me bindje absolute kesaj pyetje…me pelqejnë mjaft kompozime dhe kompozitore. Dua ate pohoj se në c’do mundesi qe me jepet programoj muzike te kompozitoreve shqiptare, Harapi, Zadeja dhe Ibrahimi. Vitet e fundit, kam programuar vepra te kompozitoreve me te rinj, miqve te mi, Thoma Simaku, Vasil Tole dhe Eriona Rushiti.
-A do dëshironit ta linit Amerikën , apo ajo është Atdheu yt I dyte vendi I realizimit te plotë Akademik dhe profesional , çfarë është për ju Amerika ? Si bashkoheni me bashkatdhetaret dhe c’fare bëni ju per komunitetin shqiptar si një artiste e madhe ?
Amerika, është tashme shtepia ime, vendi ku jetoj, krijoj, dhe pregatit breza te rinj. Fakti qe diaspora shqiptare në USA është rritur dhe ka zenë vendin e vet në shoqerinë amerikanë e lehteson mallin per vendlindjen, dhe krijon mundesira te reja shoqerore. Shqiptaret e Amerikes, organizojnë festa, festivale, dasma, ndjekin festat fetare, duke u mbledhur sebashku me kenge, valle në gjuhen e memedheut, dhe duke krijuar momente ku ndihen komplet shqiptare.
Jeta amerikanë është e shpejte, ka edhe stress, është teper e programuar, dhe gjate javes, me pak kohe per clodhje, shpesh here në kotrast me jeten e kafenëve te Shqiperise. E rendesishme është te shfrytezosh fundjaven per pushim dhe argetim. Amerikanët udhetojnë dhe shfrytezojnë në maksimum fundjaven, per te kaluar kohe cilesore me familjen. Jam mesuar tashme me kete jete dhe Ameriken e adhuroj. Me pelqen fakti qe njerezit respektojnë njeri tjetrin dhe jeten personale te tjetrit.
-A është Amerika idhulli i Demokracise per ju, i faktit te barazise per nacionalitetit, gjinise, ngjyres, fese, dhe a ka te njejtat posibilitete per progress dhe edukim per c’do emigrant?
Po shumë e është e vërtetë Kam perparuar nga ana profesionale, menyra se si i zbërthej, analizoj dhe interpretoj veprat muzikore nga ana stilistike, kam ndryshuar këndveshtrimin e jetes, jam me praktike, sigurisht edhe jeta ben te vetën. Pervojat e ndryshme qoftë positive apo nëgative janë jetike, dhe na bejnë te fortë. Në rastin tim, pervojat e jetes, me detyruan te bej c’ka ishte e mundur te siguroja jeten per vajzen dhe veten time, thenia “punë punë nate e dite, qe te shohin pake drite” ka kuptim te plote per mua. Amerika, pavaresisht nacionalitetit, gjinise, ngjyres, fese, cdo njeri është i barabarte dhe ka te njejtat posibilitete per progress dhe edukim. Amerika me dha mundesi te krijoj lidhjet shoqerore dhe miqësite me te fuqishme, qe nga mikeshat me te cilat studjuam sebashku në graduate school, koleget e punës, dhe miqte e kishes Episcopale te Shen Pjetrit në Cazenovia NY ku jam Drejtuese e muzikes qe me 1996. Ata kanë qenë mbështëtje morale dhe shoqërore, per familjen time gjithë keto vite.
-Ju punoni shumë edhe ne planin per te ndihmuar bashkeatdhetarët Kosova, duke ndihmuar për stabilizimin e tyre, nëpërmjet Shoqatës së refugjatëve.Mundeni nje spjegim me te qarte rreth tij, dicka me tepër rreth veprimtarise bashkepunuese?
Midis viteve 1995-2000, nje rrjedhe refugjatesh nga Kosova, u vendos nga qeveria Amerikan në qytetin e Sirakuzes. Familja ime ishte e para familje shqiptare qe u vendos në qytet qe prej 1939. Në kete moment lindi nëvoja per njerez qe flisnim gjuhën shqipe, për te përkthyer dhe shoqeruar refugjatet në vizita njekesore, dhe ndihmuar per plotesim te aplikimeve dhe intervistave per punësim. Shoqata e rivendosjes se refugjatëve, ndihmon njerez qe janë detyruar te braktisin vendlindjen dhe atdheun, dhe nuk kanë mundesi te kthehen per shkak te rrezikut te shdukjes, persekutimit, per shkak te races, nacionalitetit, besimit fetar, dhe opinionit politik. Më kujtohen vitet e para kur familjem mberriten, dhe unë me Genten, zbukuruam shtepite e banimit, dhe shkruam pankartat “Mirësevini!” në shqip.
Por c’ka me kujtohet dhe me ka leme mbrese, është pjesemarrja dhe dhenia e ndihmes, në lindjen e 2 femijeve kosovare në spital. Nje vajze u quajt Amerika, dhe tjetra Arberesha, shume domethenëse!!!! Kanë qenë dy momente mbreselenëse, qe kanë zenë nje vend te memorjen time. Edhe sot, vazhdojme te jeni miq me keto familje.
-Babai juaj zë nje vënd te vecantë ne jeten tuaj jo vetem si prind , por dhe si një edukator I devotshëm ne formimin tuaj, kerkoj ndjese per ngacmimin e ndjenjave tuaja, pershkruaeni me fjalet tuaja te zemres qe I takojnë nje prindi ….
Humbja e babajt me 2006, me ka lenë nje zbrazesi te madhe në zemer. Im ate ishe shoku im i ngushte, njeriu qe me frymezoi per letersinë dhe gjuhet e huaja. C’do te djelë, na merrte per dore mua dhe motren, dhe na conte tek kinëmaja e femijeve, dhe me pas me blinte nje liber tek libraria në qender te Korces. Libraria e familjes time ishte shume e pasur me libra te vjeter dhe te vyer, në shqip, Italisht, frengjisht dhe greqisht. Babai i zoteronte te gjitha keto gjuhe në menyre perfekte. Zanafilla e shume librave shqiptare rridhte nga fakti se ai ishte punësuar tek “Shtypshkronja Koti” e cila ishte themeluar dhe ishte në pronësi te te afermve te familjes.
Kam qenë me fat qe babai dhe mamaja, kanë jetuar me në në Amerike per nje kohe te gjate. Ishin ato vite qe munda ta shoh babanë me syrin e nje te gruaje te pjekur dhe jo te nje famije, te shkembejme mendime, per gjithcka në jete, per artin, politiken, filozofinë. Gjate atyre viteve, ai u be nje shok i ngushte jo vetem per mua, por edhe per Genten, i mesonte shqipen dhe frengjishten, dhe ajo qe ka me vlere te permend, i tregonte historinë e familjes në breza, dhe historinë e Shqiperise dhe shqiptareve, i mesonte kenge dhe poezi. Per mua, babai do te mbetet njeriu me i dashur, si prindi per femijen, dhe nje model dhe personifikim i intelektualit korcar.
-Ida Vazhdon flet per familjen e saj………
Genta erdhi shume e vogel në Amerike, dhe u integrua shpejt në jeten Americanë permes shkolles. Ndikimet dhe influencat shqiptare per te ishin:
a) ardhja e gjysherve dhe familjeve te para shqiptare me te cilat filluam te mblidheshim per sebepe, dhe ku femijet luanin sebashku.
b)Dua ate theksoj se Sirakuza ka edhe nje komunitet dashamirës shqiptaro greek, qe flet shqip, dhe qe ka emigruar dekada me pare. Ky komunitet ka mbështëtur shume familjet e reja shqiptare.
Genta, mund te them është nje amerikano-shqiptare, krenare qe është shqiptare, dhe amerikanë në botekuptim dhe kendveshtrim. Genta viziton Shqiperinë rregullisht, gjate muajve te beharit, per arsye te lidhjeve familjare.
-Në SHBA, ka një komunitet të konsiderueshëm shqiptarësh sa të integruar e shihni këtë komunitet dhe në vecanti gruan në jetën amerikanë ?
Grate e shohin Ameriken gjithmone realizim ne c’do plan dhe e enderojne per familjen e tyre pasi ato jane me kerkueset me Nuk ka diferencim në ecjen perpara te gruar veç burrit. Mund te them se grate e duam shume Ameriken, dhe jeten amerikanë. Ato janë te aft ate arrijne sukses, duke qenë vazhdimisht në rolin e nënave te mira dhe bashkeshorteve. Komuniteti ynë i vogel, në Sirakuze, ka nxjere, mesuese, doktoresha, inxhiniere, bankiere, biznësmenë, artiste etc.
Shqiptaret qe jetojnë ketu janë te integruar mjaft mirë në jeten amerikanë. Shume anëtare familjesh qe erdhen me moshe pak a shume te re, vazhduan studime te larta dhe kanë zenë vende punë perkatese, duke siguruar nje jete ekonomike cilesore. Shqiptaret vertet kanë ecur mjaft, dhe sidomos femijet e tyre, te cilet janë integruar plotesisht në jeten amerikanë.
Historite e grave shqiptare janë histori suksesi.
Falenderim Ida-
Ishte nje kenaqesi Lili qe komunikuam bashke dhe e vleresoj shume kete organizim me sens pateriotik, per propogandimin e vlerave te gruas shqiptare ne bote , duke na dhene mundesi qe ne te shprehemi si askund tjeter , me ju. Jeni nje grua e suksesshme ne atdheun tone dhe na afron te gjithave prane Atdheut. Na jepni mundesi me ze dhe zemer,te bejme te njohura sukseset tona me nje pune te madhe te palodhur,. Jam krenare per punen dhe mission tuaj Lili. Faleminderit.
Falenderim Liliana
Faleminderit ju e dashur Ida , pateriotja ime e dashur , Pianiste e talentuar dhe shume e suksesshme, artiste me nje bukuri fizike dhe shpirtërore, finesse ne kulturen dhe sjelljen tuaj si nje artiste e madhe ,
Grate shqiptare krenohen me ju , jeni elita e muzikës dhe culturës tone ne vendin ku jetoni duke shkelqyer emrin e Gruas Shqiptare ne Bote dhe te Shqipërise tone te dashur.
Liliana Pere
Ing Informatik
Presidente
Organizimi Internacional.
”Gruaja Shqiptare Në Botë”
Peace Missionary & Honorary Advisor of DMPP

SHBA- Dr. Gentian Lluri, një studiues kardiolog nga Durrësi në Los Anxhelos

by

Nga Gëzim KABASHI/
“Mjekësia është shkencë dhe art”./
Kështu e nis komunikimin dr. Gentian Lluri, mjeku kardiolog shqiptar që punon në Los Anxhelos, në Universitetin e Kalifornisë. Pas një përvoje 15-vjeçare ai ka bindjen se për të fituar betejën me sëmundjen, një mjek i mirë, bashkë me shkencën duhet të shfrytëzojë edhe artin për të fituar besimin e pacientit.
40 vjeç, me gjysmën e jetës kaluar në auditoret e disa prej universiteteve dhe spitaleve më të njohura në SHBA, Gentiani nuk i ka ndërprerë asnjëherë studimet mjekësore, jo vetëm në fushën e kardiologjisë, por edhe në ato të kirurgjisë dhe neurologjisë.
Bashkë me doktoraturën në neurobiologji, që nga viti 2005 ai ka botuar një sërë artikujsh shkencorë në disa nga revistat e specializuara amerikane, duke u kthyer në një pikë referimi për të rinjtë që kanë zgjedhur profesionin fisnik të mjekut.
Një vit më parë kolegët e tij me prejardhje nga Shqipëria e zgjodhën në postin e presidentit të Shoqatës së Mjekëve shqiptarë në Amerikë. Një vlerësim i merituar për dr. Llurin ky i Shoqatës, ku bashkë me mjekë dhe studentë shqiptarë bën pjesë edhe Nobelisti Ferid Murat.
Po cilat janë stacionet e jetës së studiuesit kardiolog?

Shqipëri – Tunizi – SHBA/

Pasionin për shkencat ekzakte Genti, siç e thërrasin të afërmit, e fitoi nga babai i tij, Kujtimi, mësues fizike mjaft i njohur në qytetin e Durrësit, e po aq edhe nga e ëma, Jalldizi, inxhinjere ndërtimi.
Nxënës i shkëlqyer në të gjitha ciklet shkollore, ai nuk u mendua aspak, kur në vitin 1993 zgjodhi degën e Mjekësisë në Universitetin e Tiranës. Mund të zgjidhte degën që dëshëronte, dhe megjithë prirjet e dukshme në elektronikë, Genti preferoi Mjeksinë, duke respektuar edhe dëshirën e hershme të gjyshes së tij, infermiere në spitalin e qytetit bregdetar.
Rezultatet e shkëlqyera të vitit të parë mundësuan vijimin e studimeve në të njejtën degë në një nga Universitetet e Tunizisë, ku qëndroi disa muaj. Por Genti tashmë e kishte kuptuar se formimi i tij qoftë në Evropë, apo edhe në Afrikën veriore do të ishte i mangët.
Ishte 20 vjeç, kur mbërriti në Amerikë për një qëndrim të përkohshëm.
Etjen profesionale e “shuan” në Universitetin e Ilinoisit, në profilin Paramjekësor. Janë shkolla mjaft të shtrenjta, por Genti nuk ndalet. Punon në restorante, në ndërtim, apo në një fabrikë montimi pajisjesh elektroshtëpiake. Familja, që ka mbërritur pak kohë më parë nga Durrësi në “kontinentin e ri” e mbështet me gjithçka mundet.
Djaloshi e quan vetën me fat, kur punësohet në laboratoret kompiuterikë të Universitetit. Aty mund të studiojë dhe të paguhet njëkohësisht. Diplomohet me medalje të artë dhe përfshihet në Librin e studentëve më të mirë.
Stacioni i radhës bëhet Universiteti i Vermontit, ku falë rezultateve të larta, Gentiani pranohet të ndjekë njëkohësisht studimet për dy grada shkencore: MD Doktor në Mjekësi dhe PhD, Doktor në Filozofi.
Shteti amerikan përmes Ambasadës së tij në Tiranë kujdeset që ti akordojë qëndrim të përhershëm në SHBA, tregues i rezultateve të larta të Gentian Llurit në shkollat më të mira perëndimore.

Studime e botime nga mjeku i ri shqiptar/

Djaloshi nga Durrësi mbron doktoraturën në neurobiologji. Gjatë kësaj kohe boton artikuj shkencorë si “Regulation of TIMP-2, MT1-MMP,and MMP-2 ,expression during C2C12 Differentiation” në revistën”Muscle @ Nerve”(tetor 2005); në revistën “Neuro biology”(tetor 2006) boton artikullin “Tissue inhibitor of metalloproteinase-2(TIMP-2) via a B1 Integrin – Mediated Mechanism”. Pas diplomimit si mjek(MD) dhe mbrojtjes së doktoraturës (PHD) ai fillon praktikën 3-vjeçare si mjek i përgjithshëm (Internal Medicine) ne UIC “University of Illinois at Chicago”.
Shpallet mjeku më i mirë rezident i vitit, duke fituar të drejtën të thellojë njohuritë e tij për kardiologjinë në “UCLA” (University of California at Los-Angeles).
Gjatë kësaj kohe boton “Left and Right Ventricular Diastolic Function in Adults with Surgically Repaired Tetralogy on Fallot. A multi- institutional study” në revistën “Canadian Journal of Cardiology” (qershor 2013 ). Studim tjetër nga fusha e shkencës së Kardiologjisë është “Coronary Arterial Development. A Review of Normal and Congenitally Anomalous Patterns” në revistën “Clinical Cardiology” (shkurt 2014).

Adrioni, lidhja e re me atdheun/

Gentian Lluri nuk i ka humbur asnjëherë lidhjet me atdheun. Ai vjen shpesh në Durrës me familjen e tij të vogël – tregon Vera, halla e tij. Takon shokë e miq, ndërsa një pjesë të mirë të qëndrimit në Shqipëri ia kushton bregdetit.
Me bashkëshorten mjeke patologe, Ria Vergara-Lluri, dhe djalin e vogël kanë filluar të eksplorojnë plazhet e Adriatikut dhe po programojnë edhe bregdetin e Jonit.
“Djali ynë quhet Adrion dhe ka nisur të mësojë shqipen-tregon Genti. Kështu do ti mësojë më mirë edhe brigjet nga e ka marrë emrin”.
Mjeku i suksesshëm shqiptar thotë se interneti i ka shkurtuar distancat dhe kontaktet me homologët në atdhe janë plotësisht të mundshme. “Në punën tonë shkencore ne bashkëpunojmë me universitete e spitale thuajse nga e gjithë bota, edhe në Australi e Japoni – sqaron Genti, duke theksuar se për lidhjet me Shqipërinë mund të ndihmojë edhe Shoqata e mjekëve shqiptarë në Amerikë.
“Kjo është një shoqatë vullnetare, që synon të bashkojë e të ndihmojë anëtarët e saj të fushës së mjekësisë. Ka shumë shqiptarë të talentuar në SHBA që kontribuojnë në fushën e mjekësisë-shprehet dr. Gentian Lluri, president i kësaj Shoqate.

****
Mjekësia, profesioni i sakrificave njerëzore/

-Intervista me dr. Gentian Llurin, president i Shoqatës së Mjekëve shqiptarë në SHBA-

-Cfarë i ka dhënë SHBA dhe cfarë i ka dhënë Shqipëria Gentit?
Së pari po e filloj me më të rëndësishmen. Cfarë më ka dhene Shqiperia? Më dha gjithçka që kisha nevojë për të çarë në Amerikë. Shkollimi që pata në Shqiperi ishte çelës i suksesit. Ishte edukimi, sidomos në shkollë të mesme, edhe mësuesit e “Gjergj Kastriotit”, së bashku me “Sallën 50” ku bënim provimet e tmerrshme, që na dha kurajon edhe bindjen se asgjë nuk është e pamundur. ShBA më dha mundësinë që jo vetëm të vazhdoj studimet në mjeksi, por në të njejtën kohë mundësinë për avancuar kërkimet shkencore në fushën e sëmundjeve të zemrës. Mundësi që jo shumë vende në botë ta japin. SHBA më dha mundësinë, thjesht në bazë të rezultateve akademike, që të arrij majat e mjeksisë, pa më pyetur se nga vija apo kush isha.

-Cili ka qenë qëllimi kryesor i Gentit kur mbërriti në SHBA?
Qellimi kryesor gjithmonë ka qenë i njejtë. Të bëhesha mjek. Madje të shkoj edhe më tej: jo vetëm të mësoj fushën e mjekësisë, por edhe ta avancoj atë.

-Cila është sakrifica njerëzore që bën një mjek?
Jo vetëm në Amerikë, por kudo në botë një mjek i mirë, sakrifikon shumë vite të gjata studimi dhe trajnimi. Orë të tëra ditë edhe natë në spital, me qellimin e vetëm që çdo pacient, sado i sëmurë pavarësisht moshës, etnisë, statusit financiar, apo çdo gjëje tjetër të ketë mundesinë për tu shëruar dhe të ribashkohet me familjen e tij. Janë momente të tilla kur bëhet fjala për jetë a vdekje, që jo vetëm sakrifica fizike nga ana e mjekut, por edhe sakrifica emocionale dhe mendore janë shumë të rëndësishme për të mbrojtur shenjtërine e jetës.

-A ka diçka përtej profesionalizmit të një mjeku, Zoti psh.?
Mendimi im personal është që janë shumë faktorë perveç profesionalizmit. Dashuria për jetën, modestia, kurajo për të kërkuar ndihmë nga kolegët, respekti për kolegët, edhe pacientët. Gjithashtu mendimi im personal është besimi në Zot, por ka mjekë shumë të mirë që nuk janë besimtarë. Besimi në zot është diçka personale, që nuk është faktor kritik në cilësinë e mjekut.

-Si funksionon shoqata e mjekëve shqiptarë?
Shoqata e Mjekëve shqiptarë në Amerikë (Albanian American Medical Society) është një shoqatë, që unë e kam për nder që jam anëtar prej shumë vitesh, edhe presidenti aktual. Shoqata ka për anëtarë individë në fushën e mjeksisë, të cilët janë krenarë për origjinën shqiptare, dhe synimi i shoqatës është që nga lidhja, ndihmesa, dhe bashkëpunimi mes antarëve të shoqatës. Shoqata është joqeveritare, jopolitike, jo për qëllime biznesi. Anëtarët janë në të gjithë Amerikën; shpesh bëhen takime lokale, dhe çdo dy vjet bëhet takimi/darka e madhe, ku të gjithë anetarët e shoqatës marrin pjesë. Anëtarët janë nga të gjitha fushat e mjekësisë. Kemi anëtarë fitues të çmimit Nobel, por kemi edhe studentë të mjekësisë. Jemi të gjithë krenarë për origjinën tonë.
-A keni një këshillë për studentët e mjeksisë dhe mjekët e rinj?
Hmmm… Mjekësia është shkencë dhe art. Shkencë për të luftuar sëmundjen, dhe art për të fituar besimin e pacientit.

Ne Foto 3 Me bashkëshorten Ria Vergara dhe djalin Adrionin

Ramush Haradinaj:“Korruspioni është gjithandej, populli nuk ka vend pune”

by

Intervista e Kryetarit të AAK-së, z. Ramush Haradinaj, për gazetën zvicerane Tribune de Genève, botuar më 15 tetor 2015/
Nga Bernard Bridel/
Në fund të viteve të 80-ta, Ramush Haradinaj ishte i njohur si ariu i bardhë në Leysin, ku punonte në ndërtimtari druri dhe Meili e trajnonte atë në arte marciale.
Pas 25 vjetësh mjegulli – nëpër të cilat u bë një prej komandantëve më të famshëm të UÇK-së dhe Kryeministër për një kohë shkurtër nga Dhjetori 2004 deri në Mars 2005 para se të përjetonte një sagë të gjatë ligjore për krime lufte në Hagë, prej të cilës doli i pastër në vtin 2012 – 47 vjeçari është tashmë udhëheqës i partisë kryesore opozitare në Prishtinë, Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës (AAK). Si i tillë, ai qartazi nuk i kursen fjalët kundër qeverisë së Isa Mustafës dhe Ministrit të Jashtëm, Hashim Thaçi, njeriu vërtetë i fuqishëm i vendit.
-Si është situata në Kosovë?
-Keq. Korrupsioni është gjithandej, populli nuk ka vende pune, arsimi ka degraduar, sikurse edhe sistemi shëndetësor. Në vend se të merret me këto, Kryeministri ynë fotografohet në Bruksel me homologun e tij. Zyrtarët e zgjedhr duhet të jenë të përgjegjshëm dhe llogaridhënës. Por, Qeveria e sotshme as nuk është as e përgjegjshme as nuk është duke punuar.
Në aspektin ndërkombëtar?
Ballkani nuk është çështje e mbyllur. Vazhdimi i mbajtjes së çështjeve të hapura, sikurse është mosnjohja e Kosovës nga ana e Serbisë, nuk lë hapësirë për politika normale. Është në duar të njerëzve që luajnë me stabilitetin. SHBA-të dhe Evropa duhet të përmbyllin këto çështje të hapura në Ballkan. Kështu që, njerëzit do të mund të merren me probleme konkrete.
Si reagojnë qytetarët ?
Ekziston një padurueshmëri e madhe dhe presion i jashtëzakonshëm. Njerëzit janë të lodhur me këtë qeveri që krijon situata tragjike dhe detyron mijëra njerëz të lëshojnë vendin.
A jeni i shqetësuar për revolta sikurse në vitin 2004?
Ky rrezik ekziston, prandaj opozita duhet ta luajë rolin e vet dhe të marr përgjegjësitë si kërkesa për zgjedhje të parakohshme.
Duke ju dëgjuar juve, 15 vjet ishin të humbura për shkak të klasës politike. E saktë?
Po, mund të thuani ashtu.
Çka u thoni atyre që përshkruajnë Kosovës si një shtet në duart e mafias që është e përfshirë në të gjitha format e trafikimit, përfshirë edhe të organeve?
Vendi im është duke paguar çmimin për shkak të mungesës së institucioneve të fuqishme pas luftës. Nuk e besoj trafikimin e organeve, por nuk mund të mohoj trafikimin e drogave, prostitucionit.
Prandaj, ne duam që t’i forcojmë institucionet.
Ekziston edhe një shtet i propagandës, sikurse ështrë Serbia, që kanë axhendën e tyre për të denigruar Kosovën. Ajo që është e nevojshme është të krijohet atmosfera kundër krimit dhe mobilizimi shoqëror jep alternativë.
Nëse ktheheni në pushtet, cilat do të jenë prioritetet tuaja për të zhvilluar vendin?
I kemi tre sketorë me potencial të madh: energjetika, bujqësia dhe minierat. Këtu do të vëja përpjekjet e mia. Industria e ushqimit mund të krijojë shumë vende pune. Duhet, po ashtu, të kërkohet ekspertiza nga diaspora. Për shembull, midis Zvicres dhe Kosovës ekzistojnë lidhje shumë të forta në të cilat ne mund të vareshin në zhvillimin e tregëtisë dhe lehtësimin e vendosjes së bizneseve.
A është anëtarësimi në BE ende qëllimi juaj?
Po, sigurisht.
Dhe, ribashkim me Shqipërinë, Kushtetuta juaj e ndalon?
Kjo Kushtetutë është vendosur në një kohë, por kjo mund të ndryshojë…
Gazetari:
Bernard Bridel

Bisedë virtuale me Ismail Kadarenë -“Letërsia e bejtexhinjve”

by

Nga Fahri XHARRA/
Ismail Kadare është nga personalitetet më të shquara të letërsisë shqiptare. Me veprën e tij, që ka shënuar një numër rekord të përkthimeve (në rreth 32 gjuhë të huaja) ai e bëri të pranishme Shqipërinë në botë, me historinë dhe me kulturën e saj shekullore.
Kadareja që në vitet ’60 shënoi kthesë në letërsinë shqiptare me poezinë dhe prozën e tij. Brenda potencialit të tij krijues janë mitet dhe legjendat, e shkuara dhe e ardhmja, raportet e përkohshmërisë dhe të përjetësisë, dramat e kaluara dhe ato të tashmet, veset dhe virtytet shqiptare, kullat dhe pallatet moderne, qëndresa dhe humbja, zhdukja dhe ringjallja, të gjitha labirintet e jetës dhe të vdekjes. Duket sikur asgjë çka është shqiptare, nuk mund t’i shpëtojë syrit të shkrimtarit të madh.
E gjithë vepra e Ismail Kadaresë që nga botimi i parë deri te i fundit ndrit nga mesazhi dhe shpresa për një Shqipëri të barazuar me shtetet më të qytetëruara të botës, sepse ashtu e meriton, ndihet të pohojë autori.
– Zoti Kadare , kësaj rradhe më interesoi mëndimi i juaj i artë për “ letersinë e bejtexhinjve “
– Kadare” Letersia e Bejtexhinjve lindi dhe u zhvillua ne shekullin XVIII. Pati një përhapje te gjerë ne qyetete ndryshme te Shqiperise dhe viseve tjera shqiptare.
– Ju nuk e pranoni letësinë e bejtexhinjve,na e spjegoni se pse ?
-Kadare :” Së pari : Gjeografia, gjëja më kokëfortë në botë, dëshmon e para europianizimin shqiptar . Gjeografia, shkenca më kokëfortë na dokumenton që ne jemi europian, pasi banojmë në ato troje ku më para banonin ilirët kjo pasohet nga histori e cila nuk jep asnjë dëshmi ardhjeje nga ndonjë fis tjetër europian në kronikat e kronikanëve greko-romak. Kultura merret si element bazë i identitetit të një kombi dhe pikërisht ky fat e bën kulturën antike pjesë të studimit tonë e kjo, sepse kultura antike është pasaporta autentike e kulturës kombëtare.
Dëmin që solli otomanizmi, amplifikohet edhe më shumë me lindjen e letësisë së bejtexhinjve e cila lindi në shek. XVIII. Ajo ishte një letërsi përverse dhe imorale të ambienteve myslimane shqiptare, e cila, gjithnjë sipas tij, e ka dëmtuar edhe më rëndë identitetin kombëtar shqiptar.
– Diçka më shumë ?
– Kadare : “E ashtuquajtuara letërsi erotike, në një pjesë të madhe të saj s’ishte gjë tjetër veçse bejte dhe lavde për pedofilinë. “Cunat e vegjël”, adoleshentët, dylberë me shallvare mëndafshi e vetulla të hequra, nga njëra anë dhe ashikët e moshuar, “lalët” me mustaqe, që psherëtinin të dergjur për ta, nga ana tjetër, ishin personazhet kryesore të këtyre idileve të neveritshme”. ‘
“Ai u shpreh se ka mbetur i habitur kur ka lexuar se letersia laike ne Shqiperi eshte levruar nga bejtexhinjte, kur ne fakt vargjet laike te Pjeter Budit, i gjejme që në mesjeten e vone.Kadare pohoi se shqipja është një ndër gjuhët themeltare të Europës dhe këtë shqiptarët nuk e dinë. Nostalgjikët e sotëm të perandorisë otomane duket se e kanë harruar ç’ka ndodhur në atë kohë. Edhe sikur shtypje e plojë të tmerrshme të mos kishte pasur, do të mjaftonte tragjedia e ndalimit të shkollave për disa shekuj rresht, për të kapur përmasat e së keqes.” “Popujt kanë atë që quhet identiteti që përbëhet nga të mira dhe të këqija. Europianizimi në radhë të parë duhet të ndodhë brenda nesh. Fillimisht duhet të ripohohemi europianë”, tha Kadare.”
-Si ndodhi gjymtimi i trurit nga terri i gjatë i padijes, Zoti Kadare?
– “Shqipëria, ashtu si gjithë vendet e gadishullit, u dëmtua rëndë. U dëmtua e u tret trupi i saj, por po aq i lemerishëm ishte gjymtimi i trurit nga terri i gjatë i padijes. E veç kësaj ndërprerjeje ogurzezë do të mjaftonte të kujtonim nxënësit dhe mësuesit e masakruar, kur kapeshin duke mësuar shkrim e këndim, në bodrumet e fshehta, për të kuptuar se përse gjuha shqipe u ngrit më pas në statusin e martirit dhe përse zuri vendin e një tempulli.
“Lufta për zbehjen e identitetit shqiptar dhe zëvendësimi me atë otoman, ishte e lodhshme dhe e përditshme. Perandoria, ashtu si kudo në Ballkan, u përpoq të krijonte të tjera zakone, stil, vese, arkitekturë, veshje, muzikë dhe letërsi. Diku ia dilte e diku kurrsesi. Letërsia e bejtexhinjve, për shembull, njëfarë brumi i përzier shqiptaro-turk, u thye përfundimisht, si një sajesë prej qerpiçi prej murit hijerëndë e monumental -tha Kadare
– Në farë mënyre edhe unë sa i isha gjimnazist e kam pasë verjetur që letersia e bejtexhinjve tentohej të vlerësohej më shumë se sa duhej ?
-Kadare” Gjatë kohës së komunizmit u bënë shumë përpjekje për ta rehabilituar këtë letërsi, me qëllimin meskin për t’ia kundërvënë letërsisë tradicionale mesjetare, sidomos asaj katolike, që regjimit nuk i pëlqente kurrsesi. Mirëpo kur studiuesit e morën nëpër duar, e panë se përveç që ishte qesharake për nga niveli, ajo ishte thellësisht e pamoralshme. E paraqitur kinse si letërsi me probleme shoqërore-klasore e erotike (me gjasme tepër e guximshme për kohën), u pa se si ana shoqërore, si ajo erotike, ishin tepër të dyshimta. Kjo e fundit, për shembull, s’ishte aspak erotizëm normal, por i mbushur me motive ashikësh e dylberësh. Gjer këtu edhe mund të pranohej, madje mund të quhej tepër e përparuar, për të mos thënë që Shqipëria mund ta paraqiste sot si dëshmi të habitshme të vizionit të saj të emancipuar për homoseksualizmin, dy shekuj përpara Evropës së sotme! “
-Edhe atëherë punohej me qëllime jo të mira ndaj nesh , apo jo, Zoti Kadare ?
-Kadare : Ende nuk dihet nga kishte buisur kjo kundërkulturë, që jo vetëm me shqiptarët, por me asnjë popull ballkanas s’kishte lidhje. Në thelb ajo bartte brenda saj një program të fshehur zhburrërimi e zvetënimi moral të pashembullt. Nuk duheshin veç disa breza “çunash” e “lalësh” të tillë që jo liria, por vetë ideja e lirisë të perëndonte përgjithmonë.
Kundër kësaj lyre që s’dije ç’emër t’i vije, u ngrit Rilindja Kombëtare Shqiptare. Me programin e saj të qartë evropianist, me kthjelltësinë e mendimit, strategjinë burrërore dhe idetë iluministe, ajo e mënjanoi si një rreckë atë kinse kulturë që po rrihte t’i zinte frymën Shqipërisë.”
Si përfundim të kësaj bisede , çmund të na thoni i nderuari Kadare ?
Kadare “- Pas tërheqjes së shtetit osman nga gadishulli, lufta midis identitetit të lodhur shqiptar dhe këtij kinse identiteti lëngaraq, u duk se do të përfundonte shpejt. Ky i fundit s’e kishte më përkrahjen e shtetit pushtues, kurse identiteti shqiptar, si një luan i zgjidhur nga zinxhiri, dukej se mund të fshinte çdo pengesë që do t’i dilte përpara.
“Por nuk ndodhi ashtu. Fill pas ardhjes së mbretit gjerman Vilhelm Vidit, i dërguari protestant i Evropës, në vendin me tri fe, rebelimi i Haxhi Qamilit ishte një ogur i keq. I nisur si mllef kundërevropian ai përfundoi në tërbim antishqiptar. Nën daullet dhe klithmat “Dum Babën!”, që do të thoshte, as më pak as më shumë: “Duam robërinë!” hordhitë e haxhiqamilistëve digjnin flamurin shqiptar, mbyllnin shkollat shqipe, masakronin nxënës e mësues, si dikur. Ky rebelim egërshan u shfaq kështu befas si krah i armatosur i asaj dergjjeje të përgjumur shallvaresh e psherëtimash, që shqiptarët nuk e kishin marrë seriozisht. “
Ju falemnderit që më lejuat që të shkepus mendimet e juaja të arta nga “Identiteti evropian i shqiptarëve„© Ismail Kadare