Interviste – Page 181 – Dielli

Agim Gërguri dhe jeta e tij me “Fisnikët”

February 25, 2014 by dgreca

Ne Foto: Fisniket 1982/*

Nga Klajdi Musabelliu/ Fisnikët, janë një ndër të vetmet grupe të suksesshme, qe përveç se i kanë rezistuar kohës, vazhdojnë të pëlqehen nga çdo brez. Këngët e tyre janë hite, thua sikur të kenë dale vetëm para 10 ditësh në treg, e prezantuar në publik. Do të mësoni sekretin e suksesit të grupit, e do të njihni liderin e tijë edhe më shumë…

Z..Gërguri, faleminderit që pranuat të tregoni për lexuesit e ATSH-së

Si lindi ideja “Fisnikët”? Cila ka qënë dalja juaj e parë në publik ?

Grupin e kam formuar në vitin 1980 diku në fillim të Janarit. Ideja ka qenë qysh në vitin 1978- 79 mirëpo kushtet u poqen në vitin 1980. Në fillim grupi nuk e kishte emrin Fisnikët siç e ka sot, quhej “ Havaja e vrant” për shkak të këngëve parodike. Kur u krijua kënga e parë serioze u quajtëm “ Fati” dhe më në fund në vitin 1982 u kurorëzua me emrin “ Fisnikët”.

Cili ka qënë suksesi juaj i parë, dhe a mund të flisni pak për fillimet tuaja?

Ndër sukseset e para ka qënë pjesmarrja e këngës sonë “ Teuta” në hitin e javës në radion e atëhershme RTP ( Radio Prishtina) Më vone pjesmarrja ne Rock-Festivalin e parë shqiptar i quajtur “ BOOM” dhe i mbajtur në Tetor të vitit 1982 ku edhe u shpallëm si grupi më i mirë nder grupet e reja. Pastaj sukseset vazhduan te rënditen vit pas viti e hit pas hiti.

Kush e shkruan muzikën tuaj, kompozimet, tekstet ? Ku e merrnni frymëzimin për realizimin e saj ?

Thuajse të gjitha këngët i shkruaj unë po ashtu edhe kompozimet, pastaj keshillohem me anëtarët e grupit dhe ua tregoj melodinë. Diskutojme, flasim rreth ideve te tyre, harmonisë së mëlodisë. Ka këngë që i ka kompozuar edhe Besim Gashi kitaristi dhe back vocal i grupit.

Përse nuk keni realizuar asnjë bashkepunim me artiste nga Shqipëria (Tirana)?

Kam një këngë që e kam në duet me Lorin. Nuk i përjashtoj bashkëpunimet por jam shumë përzgjedhës në tekst dhe melodi , dhe e kam te veshtirë të pranoj kur kënga është e dikujt tjetër, pasi jam dhe kantautor. Shijet e mija janë të ndryshme, gjë kjo që ështe shumë gjë normale.

Si është e mundur që nuk ju kemi pare si konkurent në asnjë festival përveç një festilvali Rrocku ?

Në festivale nuk marrim pjesë për arsye se ne jemi grup jashte festivaleve. Me punën tonë shumë vjeçare edhe me hite e kemi treguar veten , Ndaj them që në festivale të marrrin pjesë grupe dhe këngëtar të rinj që ju nevoitet afirmimi. Kemi qenë në Top Fest para disa viteve me këngën “ Vdeksha un për ty”

Thujase çdo këngë e juaja, jo vetëm që njihet, por kur performohet edhe nga çdo grup në live, pritet si herën e pare. Ku qëndron magjia e muzikës suaj, sekreti?

Sekreti është i thjeshtë , kompozimi është origjinal, eshte bere me kujdes të madh dhe i eshte përshtatur teksti. Kjo ka rëndësi të madhe , teksti te pershtatet me melodinë, në njëfar mënyrë te mishërohen. Për fat të mirë unë e kam atë intuitën e lindur dhe mund ta ndjej tekstin melodinë kur ato e flenë bashkë, apo e thënë më ndryshe përshtaten më së miri. Dhe më kryesorja është , të jetë një melodi e kompozuar origjinale, veçmas për atë tekst e jo e huazuar.

Ju personalisht cilën nga këngët tuaja pëlqeni më shumë ?

Ka shumë prej tyre që i dua shumë, por tash nuk mund ti ndaj ato, sepse kur filloj ti këndoj i dua secilën për vete e njësoj, pra secila e ka domethënien e vet.

Me pjestarët e grupit, takoheni veç për live, apo jeni edhe miq në jetën e përditshme?

Po, takohemi shpesh, rrimë së bashku bisedojmë, shkojmë te njëri tjetri, kemi marredhënie shumë të mira. Pra jemi mjaft miq edhe në ditën e përditshme.

Duke qënë se jeni edhe familjar, si eshtë Agimi si bashkeshort apo edhe si baba?

Për këtë duhet pyetur gruaja dhe fëmijët e mi. Nuk jam vetëm baba por që prej dy vite jam edhe gjysh. Mundohem që përpos punëve që kam ti kushtoj kohë edhe familjes. Punoj çdo ditë nga ora 7 e mëngjesit kur zgjohem deri në 6 apo deri në 7 të mbrëmjes dhe pastaj në shtëpi. Rrallë dal edhe kur dal, zakonisht dal me gruan në mbrëmje. Si duket interpretimet më kanë lodhur në njëfare mënyre, ndaj edhe kur pushoj , kam dëshirë të shetise me qetësi. Me zhurma ka 33 vite qe merrem (qesh)

Si është një ditë e Agimit ?

Zgjohem çdo ditë në orën 7, te mengjesit dhe gjithnjë zgjohem me dëshirë. Dita ime nis me ushtrime , kafe, pastaj punoj deri në orën 4. Mbas dite vazhdoj të punoj edhe 2 orë të tjera në qetësi kur kryej disa punë ndoshta nje vizatim , pikturë, apo shkruaj diçka. Dhe prej orës 6 apo 7 jam në shtëpi me familje ku ha darkë dhe pi çaj ose kafe duke shikuar TV.

Ju jeni zgjedhur drejtor i Institutit për Mbrojtjen e Monumenteve të Kosovës…

Unë jam drejtor i Institutit , pasi në këtë Institut jam punonjës nga viti 2001, kur u shpall konkursi dhe jam drejtor qe në vitin 2010. Me profesion jam Piktor Konservator-Restaurues, ndaj dhe punoj në sektorin e Trashëgimisë Kulturore. Këtë profesion e ka pasur edhe babai im i ndjerë dhe kam vazhduar traditën familjare. Muzikën e kam hobi qe prej 33 vjetesh, por pikturen kam profesion. Filozofia ime është , “të kem sa për të fjetur e për të ngrënë, se nuk do të jetoj gjithmonë”.

Cili është mendimi juaj në lidhje me rrymat më të fundit që janë futur në tregun tonë, si në Kosovë ashtu edhe në Shqipëri?

Më vjen keq por ato çka po dëgjoj këto kohë, nuk kanë lidhje me muzikën e vërtetë. Sot ajo që dëgjohet është muzikë e imponuar nga DJ . Kompozitorët nuk po kompozojnë më. Tani dixhejt po e sjellin muzikën në botë, muzikë që sipas mendimit tim është pa harmoni, një kaos i vërtetë i ndikuar nga droga dhe alkooli. Kjo çka ndodh sot me muzikën, nuk ka të bëj me identitetin tonë aspak, andaj edhe nuk është jetegjatë, por harrohet për më pak se një muaj, dhe as që përmëndet nga askush.

Ndonjë projekt i afërt ?

Kam ne plan të realizoj një album LIVE, me këngët më të bukura që kane mbetur hite deri më sot.(*Intervistë e ATSH-së, me liderin e grupit “Fisnikët” Agim Gërguri.)

Gazmend Toska, rimëkëmbësi i ndërmarrjeve të tekstilit në Francë

February 22, 2014 by dgreca

Ne Foto:Industrialisti Gazmend Toska me bashkëshorten/

Prej vitesh Gazmend Toska është industrialist dhe drejton katër fabrikat e tij në Francë dhe një në Berat. Ai thotë së jeta e tij ka kaluar në tre faza dhe se tani është në fazën e tretë. Pjesa e parë ka qënë në Shqipëri, deri në moshën 22 vjeç, pjesa e dytë në Francë, nga mosha 22- 50 vjeç, ku u formua me kulturën dhe mendimin francez dhe ku krijoi familjen me një shqiptare. Sot jeton familjarisht në jug të Francës, por udhëton shpesh për të drejtuar fabrikat e tij që ndodhen në qytete të ndryshme. Bashkëshortja, Ardjana, e diplomuar për gjuhën frënge në Universitetin e Tiranës, punon mësuese në gjimnaz ku jep frengjisht, histori dhe gjeografi. Vajza e madhe, Laura, studion në një nga shkollat më të mira të biznesit, që radhitet e 32-ta në botë ndër mijëra të tilla. Ka zgjedhur një specialitet që lidhet me industrinë e tekstilit, ndonëse në fushën e biznesit të luksit dhe modës. Gazmend Toska thotë se pjesa e tretë e jetës së tij, pas moshës 50 vjeç, lidhet me krijimin e “urave” midis Francës dhe Shqipërisë duke prurë në vendlindje eksperiencën e tij mbi 30 vjeçare dhe duke u bërë lobues i palodhur në Francë për imazhin pozitiv të Shqipërisë dhe shqiptarëve.

Z. Toska ju jeni tashmë një industrialist i njohur si në Francë, ku jetoni prej vitesh, ashtu edhe në Shqipëri. Me pak fjalë si do ta përshkruanit rrugëtimin tuaj për të arritur deri këtu?

Për t’iu përgjigjur pyetjes suaj mund të them se jeta ime ka kaluar në tre faza. Tani jam në “pjesën e tretë” të saj. Pjesa e parë ishte në Shqipëri, deri në moshën 22 vjeç, ku u formova, ndjeva dhe kuptova gjakun dhe zemrën shqiptare. Puna, respekti dhe dashuria për të tjerët janë vlera që mendoj se i kam trashëguar nga familja ime. Pjesa e dytë në Francë nisi nga mosha 22- 50 vjeç, ku u formova me kulturën dhe mendimin francez dhe ku krijova familjen me një shqiptare. Sot jetoj familjarisht në jug të Francës, por udhëtoj shpesh për të drejtuar fabrikat e mia që janë në qytete të ndryshme. Bashkëshortja, Ardjana, e diplomuar për gjuhë frënge në Universitetin e Tiranës, punon mësuese në gjimnaz ku jep frengjisht, histori dhe gjeografi. Edhe ajo kaloi përballjen me jetën franceze dhe fitoi konkursin për mësuese frengjishte, diçka e rrallë për një të huaj. Vajza e madhe, Laura, studion në një nga shkollat më të mira të biznesit, që radhitet e 32-ta në botë ndër mijëra të tilla. Ka zgjedhur një specialitet që lidhet me industrinë e tekstilit, ndonëse në fushën e biznesit të luksit dhe modës. Djali, Martini 14 vjeç, ndjek ciklin shkollor këtu. Ndërsa pjesa e tretë, pas moshës 50 vjeç, lidhet me krijimin e “urave” midis Francës dhe Shqipërisë, duke prurë në vendlindje eksperiencën time 30 vjeçare dhe duke u bërë lobues i palodhur në Francë për imazhin pozitiv të Shqipërisë dhe shqiptarëve.

Ju jeni larguar nga vendlindja në periudhën e regjimit komunist… Cilat ishin arsyet e largimit?

Fillimisht u largova në vitin 1983 kur isha në vitin e dytë në Universitetin e Tiranës, dega inxhinieri tekstile. Unë isha një ndër katër studentët e këtij universiteti që u përzgjodhëm për të përfunduar studimet në Francë, ku mora 3 diploma me rezultate të shkëlqyera edhe në informatikë e inxhinieri mekanike. Me rikthimin në Shqipëri në vitin 1989 u emërova pedagog në fakultetin e inxhinierisë së tekstilit në Universitetin e Tiranës ku punova vetëm 6 muaj sepse në vitin 1990, para përmbysjes së regjimit, u largova për arsye politike në Francë.

Nga media franceze ju konsideroheni si një industrialist franko-shqiptar i suksesshëm. Cili ka qënë çelësi i këtij suksesi?

Natyrisht që vështirësitë që një i huaj të bëhet sipërmarrës në Francë janë të mëdha, shumë më të mëdha sesa për autoktonët. Për të arritur këtu, duhen disa aftësi kryesore që, sipas përvojës sime, janë: kompetenca, kapaciteti i adaptimit me kulturën dhe mentalitetin francez, këmbëngulja dhe të qënit lider në mënyrë natyrale. Dëshira për të qënë i suksesshëm dhe motivimi janë kushte të domosdoshme, por jo të mjaftueshme. Kjo duhet shoqëruar me kompetencë në aktivitetet ku operon. Dhe për një të huaj në Francë shpesh këto janë dhe vështirësia më e madhe. Unë fillova punë si inxhinier në kërkime shkencore në fushën e kimisë në grupin “Rhône Poulenc”, grupi më i madh francez në atë kohë. Puna në atë grup më dha vit pas viti kualifikimin e nevojshëm. Më pas nga fusha e kërkimeve kalova në drejtimin e uzinave dhe projekteve, ku u specializova për menaxhimin e problemeve në uzinat në vështirësi apo në prag falimentimi. Udhëtoja shpesh në botë dhe mendoj se kjo eksperiencë është pozitive, pasi arrin të përmirësosh rezultatet në sektorët ku punon.

Në revistën më të madhe franceze ekonomike “LES ECHOS”, datë 19 tetor 2006, në rubrikën “Artikulli kryesor” botohej profili juaj si biznesmen me titullin “Gazmend TOSKA ka fibrën e tekstileve teknike”. Ju në këtë artikull cilësoheni si rimëkëmbës i ndërmarrjeve të tekstilit…

Falë eksperiencave që fitova vit pas viti, në vitin 1999 bleva një ndërmarrje në trajtimin e kollarisjes së fijeve sintetike në verilindje të Francës, e cila regjistronte defiçite të rënda prej shumë vitesh dhe ndodhej në prag të falimentimit. Arrita ta shpëtoj dhe pas 5 vitesh ajo u rimëkëmb tërësisht. Më pas bleva ndërmarrje të tjera, që ishin po ashtu në vështirësi, të cilave arrita t’u hap dhe t’u jap horizonte pozitive në vijim. Tashmë kam 4 sipërmarrjet e mia private në fushën e tekstileve teknike në Francë që qarkullojnë 15 milionë euro në vit, ndërsa kam punësuar direkt 150 punonjës dhe indirekt 600 të tjerë. Aktivitetin kryesor e kam me grupin “Noiret”, i specializuar në prodhimin e copave që i rezistojnë zjarrit dhe që përdoren nga ushtria, zjarrfikëset, forcat e ndërhyrjes speciale, industritë e mëdha mekanike, metalurgjia, pikat e karburanteve etj. Më duhet të them se aktiviteti që kryejmë kërkon një nivel të lartë specializimi, ndërsa është e pamundur ta transferosh aktivitetin në një vend tjetër. Por, në Francë shteti ofron mundësi dhe politika për industrialistët në përpjekje për ruajtjen e vendeve të punës.

Zoti Toska vitet e fundit ju vini shpesh në Shqipëri për t’i dhënë jetë ëndrrës tuaj për rigjallërimin e industrisë prodhuese në Berat, i njohur për ish-kombinatin e tekstileve, por jo vetëm. Si i shihni marrëdhëniet punëdhënës-punëmarrës dhe cili është modeli që ju zbatoni për zhvillimin e këtij biznesi?

Prej disa vitesh kam hapur në Berat shoqërinë “Marlotex” që sot punëson rreth 100 vetë dhe ka perspektivë për të ardhmen. Kjo shoqëri, që administrohet nga motra ime, e nisi aktivitetin me disa makina qepëse në një garazh dhe sot punon si filial i kompanisë La Bresse në Francë për prodhimin e konfeksioneve prej poliesteri dhe pambuku. Në Berat cilësia e punës e grave dhe vajzave është e nivelit evropian, por disponibiliteti i fuqisë punëtore varet nga pronari për ta balancuar përgjegjësinë sociale, për ta paguar e trajtuar si duhet punonjësin. Të 100 punëtorët e punësuar tek fabrika ekzistuese kanë të garantuar 4 javë pushime të paguara, pagesë 50% për ditët kur nuk punojnë. Përgjegjësia sociale është objektiv i punës sime pasi gjykoj se qëllimi final nuk është pasurimi i një pakice, por i gjithë komunitetit. Është e rëndësishme që modeli social dhe ligjet të respektohen rigorozisht, se nuk mund të kesh një ndërmarrje konkurruese me tregjet euriopiane pa motivim të fuqisë punëtore. Punëtorët duhet ta konsiderojnë “të tyren” ndërmarrjen nëse ndaj tyre zbatohen rregullat sociale. Është një lloj ekuilibri natyral mes punëdhënësit dhe punëmarrësit dhe këto bëhen në mënyrë të ekuilibruar. Krahas shoqërisë “Marlotex” kam krijuar dhe agjencinë “Onufri Voyage” që promovon shkëmbimet turistike midis Francës dhe Shqipërisë si dhe fondacionin “G.Toska” që ndihmon në fusha si bamirësia, mbështetje në rast katastrofash natyrore, arsim, kulturë, ekologji, art, kulturë, në marrëdhëniet Francë-Shqipëri dhe promovimin e imazhit të Shqipërisë. Principi im është një shprehje e Nënë Terezës: “Ne s’mund të bëjmë gjëra të mëdha. Ne mund të bëjmë vetëm gjëra të vogla, por me shumë dashuri”.

Në këndështrimin tuaj përse ka nevojë zhvillimi i Beratit duke qënë se prej vitesh ju kontribuoni në vendlindje?

Për mua, zhvillimi i ekonomisë në Berat mbetet kushti kryesor që qyteti të përparojë. Në Berat, aktiviteti im ka një dimension social të rëndësishëm, pasi një pjesë e fitimeve shkon në dhënien e bursave në ndihmë të fëmijëve të braktisur dhe të të moshuarve në kushte ekonomike të vështira. Mendoj se është e rëndësishme që në Berat të punësojë banorët dhe të krijojë fitime që të mos dalin nga Shqipëria. Një projekt me Organizatën Botërore të Shëndetësisë (OBSH) për rrjetat e mushkonjave sjell një tjetër shans për zhvillimin e industrisë së tekstileve në Berat.

Si një industrialist i suksesshëm në Francë si e konsideroni të ardhmen e industrisë së veshjeve dhe manifakturave në përgjithësi në Shqipëri? Çfarë këshille mund t’u jepnin biznesmenëve të fasonit?

Nisur nga kriza ekonomike që ka lëkundur tregjet europiane dhe botërore, industria shqiptare e fasonit duhet të ecë drejt ciklit të plotë të prodhimit duke e zgjeruar aktivitetin e saj edhe jashtë fasonit. Investimet e huaja në Shqipëri në industrinë e veshjes dhe tekstileve favorizohen nga tre elementë: kosto punëtore e ulët, taksat e ndërmarrjes të ulëta, tatim-fitimi dhe niveli profesional i punëtorëve shqiptarë. Por, nga ana tjetër fasonistët duhet të kenë njohuri të plota për tregun e lëndës së parë, deri tek produkti final. Qëllimi është që bashkë me këtë industri të reformuar të arrihet deri në 4-fishim të pagave. Për këtë duhet të krijohen ndërmarrje më të mëdha që të mbyllin ciklin e prodhimit. Roli i shtetit për sensibilizimin dhe ndihma e tij ndaj ndërmarrjeve në këtë fushë është i rëndësishëm.

Ju njiheni edhe si promotor i tërheqjes së investitorëve francezë në Shqipëri, sigurisht edhe në Berat…

Eksperienca pozitive në Berat më ka dhënë mundësinë që prej disa vitesh të bëhem “ambasador” i mesazhit drejtuar industrialistëve Perëndimorë se: “Në Shqipëri keni një Kinë të vogël” për prodhimet manifakturale ku punëtorët shqiptarë dinë të punojnë shumë mirë, nëse u krijohen kushtet.

Ç’mendoni për nismën e Albanian Excellence?

Është një iniciativë pozitive, natyrisht. Sepse mendoj se sa më shumë të flitet për eksperiencat pozitive të shqiptarëve kudo ku jetojnë, aq më shumë do t’u jepen shembuj pozitivë të rinjve, të cilëve këtu shpesh u mungojnë modelet.(Kortezi:ATSH)

Imami Kalaja: “Asnjë shqiptar s’duhet të shkojë në Siri. Xhihadin e kemi këtu”

February 19, 2014 by dgreca

Ahmed Kalaja, imami dhe ligjëruesi i njohur fetar është i bindur se konflikti sirian nuk duhet të përfshijë shqiptarë të asnjë treve. Kalaja thotë gjithashtu se bashkëjetesa fetare është një vlerë bazë për Shqipërinë. “Problemi ynë kryesor si komunitet – pronat”!

Nga Skënder Minxhozi*/

Zoti Kalaja, së fundmi po flitet shumë në media për pjesëmarrjen e shqiptarëve në luftën e Sirisë. Si e konsideroni këtë tendencë, nëse mund ta quajmë kështu, të daljes vullnetarë në një luftë që zhvillohet disa mijëra kilometra larg territoreve të banuara nga shqiptarët?

Kalaja- Në radhë të parë do të dëshiroja t’ju falenderoja për mundësinë që të ndaj me ju mendimet e mia rreth kësaj çështje, e cila ka kohë që flitet ne media. Me të drejtë ju ngrini një pyetje mbi pjesëmarrjen e shqiptarëve larg territoreve te banuara nga shqiptarë. I ngacmuar nga pyetja do të dëshiroja të shihnim disa fakte historike mbi Sirinë. Pa asnjë dyshim shqiptari më i njohur në Siri është Ibrahim Pasha, i biri i Mehmet Ali Pashës së Egjiptit. Ky vuri nën administrimin e tij gati të pavarur gjithë Sirinë e sotme. U njoh për reformat e thella mes të cilave edhe lirinë e fesë. Vetëm nën sundimin e tij të krishterët mund të hipnin në kalë dhe të mos vishnin rrobat detyruese që i diferenconin ata nga shumica myslimane. Një nga të krishterët më të njohur të vendit, Hana Bahkri, ishte i pari ndër ta që jo vetëm u bë ministër i Financave, por edhe mori titullin bej. Gjë e padëgjuar deri më atëherë në Sirinë e kohës. Në periudhën e sundimit të Ibrahim Pashës kemi shtimin më të madh të pranisë shqiptare. Në 1832 numërohen rreth 15 mijë shqiptarë në ushtrinë e Ibrahim Pashës. Në 1844 duket se ata ishin aq shumë saqë një kryengritje kundër mobilizimit të përgjithshëm ushtarak që ndodhi në 1844 është quajtur si “kryengritja e shqiptarëve”. Në gjysmën e dytë të shekullit XIX guvernator i Halepit ishte Pashko Vasa, ndërsa në 1890 vali i Bejrutit dhe Damaskut ishte vetë Ismail Qemali, babai i Pavarësisë sonë, 1912-1914. Nga komuniteti “arnaut” shqiptar kanë dalë shumë njerëz të njohur të arteve dhe politikës. Shumë vepra duke përfshirë edhe Ismail Kadarenë janë risjellë për publikun sirian të përkthyera nga shqiptarët atje. Do të doja të sillja edhe shembullin e luftëtarëve tanë në Spanjë duke iu bashkuar luftës për liri të popullit spanjoll.

Sa e saktë është teza se Xhihadi po fillon të gjejë përkrahësit e tij mes shqiptarëve? Sa ndryshim ka mes Shqipërisë, Kosovës apo Maqedonisë, sa i përket përfshirjes së shqiptarëve në të tilla misione?

Jemi ndeshur shpesh në media me termin “xhihad”, e cila për fatin e keq ka humbur kuptimin e vërtetë të fjalës. Nga arabishtja fjala Xhihad vjen nga fjala xha-ha-da që do të thotë përpjekje dhe kjo nuk ka të bëjë vetëm me luftën. Ajo është vetëm një pjesë shumë e vogël e kësaj fjale, e cila përfshin gjithçka duke filluar që nga vetvetja. Xha-ha-da përpjekje për të rregulluar vetveten, familjen, shoqërinë. Pra çdo qeveri në çdo vend të botës përpiqet të luftojë dhe të sjellë të mira për popullin, i cili e ka votuar, në platformën që ajo mendon ta çojë vendin përpara. Ndaj xhihadi jonë si shqiptarë është rregullimi i vendit tonë, rregullimi i imazhit përballë sfidave europiane të cilat na presin. Harmonia fetare që padyshim është vlerë e të gjitha feve në Shqipëri, tradita më e vyer, është padyshim dhe roli konstruktiv i myslimanëve si maxhorancë e këtij vendi. Sfidat tona janë edukimi i shoqërisë, të kemi më pak krime, më pak dhunë në familje, të kemi më pak pyje që na digjen, të kemi më pak njerëz të varfër nëpër rrugë. Ne duam që kjo harmoni fetare të shtrihet mes shtresave të shoqërisë, sepse siç thotë Profeti ynë: “Bamirësia asnjëherë nuk e varfëron atë që jep …” Ndaj ne si xhami “xhihadin” tonë e kemi përqendruar në ndihmë të komunitetit dhe njerëzve në nevojë. Ne kemi marrë pjesë në akt-dhurime duke iu bashkëngjitur thirrjeve në kohën e përmbytjeve, të bllokimit nga dëbora dhe për këtë nuk kemi kërkuar asnjëherë media sepse qëllimi ynë gjithmonë ka qenë ndihma, edhe pse jemi të varfër, ne nuk duam askënd ta shohim të vuaj.

Kemi mbështetur në mënyrë demokratike dhe me lutje që ato pamje të fëmijëve të vrarë në mënyrë barbare nga regjimi i Asadit të marrin fund, për këtë kemi mbështetur dhe përpjekjet e çdo qeverie për t’i dhënë fund kësaj dhune të pashoq. Komuniteti Mysliman ka qenë më se i qartë dhe në prononcimin në media që asnjë shqiptar nuk duhet të shkojë Siri. Cilado qofshin arsyet, historike, ekonomike apo fetare, Siria e ka humbur tashmë busullën e saj dhe askush nuk duhet të përdoret për t’u dërguar dhe luftuar në një vend të huaj. Për Kosovën dhe Maqedoninë vende të cilat kanë kaluar dy konflikte nuk mund të them se cilat janë arsyet, por mendoj se edhe atje komunitetet fetare kanë qenë të qartë në qëndrimet e tyre.

Si i komentoni zërat për shfaqjen edhe në Shqipëri të tendencave të para të një islami integralist? Sa prezent është sot ky fenomen mes besimtarëve islamë shqiptarë?

Në përgjithësi ne po punojmë shumë me institucionin e Komunitetit Mysliman dhe deri tani në të gjitha xhamitë e Tiranës që njihen nga Komuniteti Mysliman nuk kemi shfaqje të tilla. Mundohemi t’u shpjegojmë njerëzve se feja është paqe dhe thelbi i saj është rregullimi i vendit ku jetojmë. Tradita jonë e harmonisë fetare e burrave patriotë si Vehbi Dibra, Ibrahim Balliu, Zyber Hallulli duhet të jenë shembujt e islamit në Shqipëri. Ne gëzojmë akoma veprat patriotike apo bamirësisë së tyre që nga shtet-formimi shqiptar deri tek normalja Elbasanit apo Shtëpia e Fëmijës, të cilat as diktatura nuk mundi t’i zhdukë. Falë atyre burrave ne sot gëzojmë një tolerancë fetare unike që e gjithë bota nuk e ka. Dua të përmend një thënie të kryeministrit të Malit të Zi Mark Milani. “Sa herë që u munduam të fusnim konflikt në Shkodër ndërmjet katolikëve dhe myslimanëve, apo e kundërta, gjithmonë kemi dështuar”. Ndaj trashëgimia jonë është sfida e të gjithëve së bashku për ta ruajtur të pastër këtë vlerë hyjnore të tolerancës dhe synimi i ynë i përbashkët janë arritjet e vendit tonë, të cilin Zoti na e ka falur aq të bukur dhe të begatë…

Nëse do t’ju duhej të jepnit një mesazh për ata të rinj që mund të tentohen eventualisht nga dalja vullnetarë në një konflikt si Siria apo diku tjetër ku luftohet, çfarë do t’u thoshit?

Ne jemi një vend demokratik me rregulla të qarta në respektim të ligjit të Zotit dhe të shtetit, kemi një institucion që na udhëheq. Të gjithë besimtarët duhet të dëgjojnë Institucionin dhe imamët e xhamive përkatës dhe mos humbin në thirrje që u drejtohen nëpërmjet internetit dhe as mos emocionohen përballë padrejtësive të regjimit të Basharit, me qetësi vuajtjeve të popullit sirian t’u përgjigjen me lutje që Zoti t’ua lehtësojë. Xhihadi i gjithsecilit fillon nga vetja e tij, me rregullimin e familjes se tij, komshiut, lagjes ku jeton, qytetit dhe mbarë vendit. Nëse ne si popull do të besojmë më shumë do të kemi më pak krime, më pak dhunë, më pak aksidente, ndaj detyrë e çdo myslimani është të jetë model në shoqëri, të ndalojë një të keqe, të mbjellë një pemë, të shpëtojmë një jetë, të ndihmojmë një të varfër, ta duam njëri-tjetrin, këto janë porositë hyjnore që Zoti dëshiron nga ne, ndaj sukseset e Shqipërisë janë sukseset e kujtdo, i cili ka kuptuar mirë islamin, si fe e paqes dhe bashkëjetesës fetare…

Si e gjykoni bashkëjetesën fetare në Shqipëri? A vijon ajo të jetë një vlerë bazë e shoqërisë tonë?

Bashkëjetesa fetare në Shqipëri jo vetëm që është vlerë bazë e shoqërisë, por edhe një pasaportë me vlera për mbarë botën. Të jeni të sigurt që askush nuk e ka, Shqipëria është vendi që nuk ka njohur asnjëherë konflikte fetare. Teologët tanë në histori kanë ditur ta ushqejnë këtë harmoni dhe detyra jonë si komunitete fetare është t’i promovojmë këto figura për t’i kthyer në referencë për rininë. Këtu do të ndalesha dhe do të kërkoja dhe mbështetjen e politikës, të mediave për të pasqyruar vlerën e këtyre figurave fetaro-patriotike. Ata janë dhe duhet të kthehen në referencë e të ardhmes fetare në vendin tonë. Sa më shumë ne do të promovojmë harmoninë dhe figurat tona aq më e pacenueshme do të jetë harmonia fetare. Ne si xhami në bashkëpunim me Komunitetin Mysliman kemi zhvilluar shumë aktivitete për Ibrahim Dalliun, Vehbi Dibrën, Ali Korçën dhe tek rinia jonë është shfaqur një interes i jashtëzakonshëm për t’u njohur me kontributet e tyre për vendin.

Një çështje delikate për komunitetet fetare ka qenë ai i përdorimit të simboleve fetare nëpër institucionet arsimore e shtetërore. Ju çfarë qëndrimi mbani, për shembull, për përdorimin e perçes në shkolla dhe institucione?

Qëndrimi i komuniteteve fetare ka qenë mjaft i qartë pasi këtu ka një specifikë të veçantë. Ajo që në media quhet simbol, në të vërtetë është komponent i besimit dhe si pjesë e saj nuk mund të quhet thjesht simbol. P.sh rasti i perçes i trajtuar në media duhet të sqarohet se nuk bëhet fjalë për perçe pasi me të njihet mbulimi i fytyrës, ndërsa ajo që ne diskutojmë është shamia, e cila mbulon vetëm kokën. Është e ngjashme me shaminë e Nënë Terezës e cila mbahet në zyrat e institucioneve shqiptare. Ndaj unë laicitetin e shikoj në programet e institucioneve dhe jo tek individët në besimin e tyre. Pasi në institucion njeriu mund të sillet si laik dhe nuk i lejohet të bëjë propagandë fetare, por çdokujt i lejohet të shfaqë fenë e tij e cila mbrohet me kushtetutë. Unë arrij të kuptoj që vendi ynë vjen nga një ateizëm i pashoq dhe laicizmi ndonjëherë merr dhe ngjyra ateiste, mendoj që ka ardhur koha ta kalojmë këtë moment të errët të diktaturës. Në shtëpinë e Bardhë kemi këshilltare me shami, në parlamente të ndryshme, në forume ndërkombëtare Në vende të zhvilluara si Anglia kemi police femra, të cilat brenda uniformës mbajnë shami…etj. Sot ne diskutojmë mbi Sirinë, por nëse ne nuk do t’u japim mundësi femrave të shkollohen do të na prodhohet një brez i pashkolluar që do të përdoren lehtësisht në të ardhmen. Shqipëria është një vend me traditë dhe harmoni të shkëlqyer dhe historia ka treguar që feja gjithmonë i ka ardhur në ndihmë vendit dhe asnjëherë e kundërta.

Ka pasur dhe ka një debat në lidhje me ndërtimin e xhamisë së re. Cili është pozicioni juaj ndaj projektit aktual të mbetur në mes? Si do t’i përgjigjeshit atyre qytetarëve që kanë shprehur shqetësime për zhdukjen e parkut që gjendej pranë Kuvendit?

Historia e xhamisë së madhe daton që nga viti 93’ dhe historia e saj ka pasur zhvillime të ndryshme por asnjëherë ndërtimin e saj. Në xhaminë tonë njerëzit falen në trotuar, duke u kërkuar ndjesë qytetarëve për bllokimin e trotuarit gjatë minutave të predikimit të së premtes. Ne nuk kemi ku të falemi. Xhamia e re do të zhbllokonte situatën e rënduar të shumë xhamive, besimtarët e të cilave falen nëpër trotuare. Por pyetja që shtrohet do ta analizoja në një aspekt tjetër, a ka nevojë shoqëria shqiptare për një xhami? Them se po. Xhamitë janë institucione paravepruese dhe edukuese, ne jemi dëshmitarë të shumë të rinjve të cilët më parë kanë pasur një jetë jo të rregullt dhe shteti ka shpenzuar shumë për edukimin e tyre, ndërsa xhamia e ka bërë shumë thjesht këtë nëpërmjet besimit, duke normalizuar jetët e tyre. Ata sot punojnë punë të ndershme dhe kjo është një fitore për të gjithë shoqërinë. Para se të flasim për ndotjen e ambientit apo të pemëve, për cilësinë e jetës duhet të flasim për garancinë për të jetuar. Shumë krime na ndodhin në fshatra si shkak i formimit, por pemët atje edhe pse janë të shumta nuk e ndalojnë dot krimin në masë. Ne si xhami kemi një projekt për mbjelljen e 1000 pemëve në kodrat e Tiranës, sepse më shumë se kushdo ne e kuptojmë dobinë e një peme. Profeti i Zotit a.s thotë : “Edhe nëse e shikon që po ndodh Kijameti (fundi i botës) vazhdo dhe mbille pemën”. I mirëkuptoj ambientalistët, por shumë qytetarë janë pro dhe pas ndërtimit të dy kishave, ndërtimi i xhamisë do të mbyllte trekëndëshin e tolerancës fetare. Kam bindjen se sot ndërtimi i xhamisë ka vullnetin e të gjitha palëve, ndaj xhamia është ogur i mirë i harmonisë në të gjitha aspektet e jetës.

Cilat janë problemet kryesore që shqetësojnë sot Komunitetin Mysliman të Shqipërisë?

Komuniteti Mysliman i ka shfaqur shpesh në media problemet, por ai më kryesori janë kthimi dhe kompensimi i pronave. Nëse duam një komunitet të fortë, do të duhet që ai të jetë i fortë ekonomikisht çka do të sjellë një komunitet më afër traditës shqiptare, asaj të dhurimit, të dashurisë. Askush nuk mund t’i kuptojë shqiptarët më mirë se ata njëri-tjetrin ndaj fuqizimi i institucionit i shërben vendit dhe të ardhmes, i shërben synimeve të vendit në rrugën e saj të nisur drejt Europës…

*Marre nga “JAVA”

Hiperealizmi genetik i Agim Sulaj

February 17, 2014 by dgreca

Ne foto:Karikatura “Politikani dhe qytetari”, me te cilë artisti shqiptar u vlerësua nga OKB/

Nga Flora Nikolla/- Artisti shqiptar me banim në Itali, Agim Sulaj, është përzgjedhur të jetë pjesë e jurisë në Festivalin e gjashtë ndërkombëtar të Arteve Vizive që zhvillohet nga data 17-24 shkurt në Teheran. Sulaj, një artist i njohur në të katër anët e botës, fitues i disa dhjetra çmimeve prestigjoze në konkurset e karikaturës e grafikës humoristike, është anëtar i jurisë që vlerëson këtë gjini të artit, në këtë event që organizohet për të gjashtin vit me radhë në kryeqytetin Iranian.

“Iranianët janë dashamirës të kulturës. Artistë nga ky vend janë të njohur në botë për artin në përgjithësi e karikaturën në veçanti”, tregon për ATSH-në artisti shqiptar.

Më shumë se 150 artistë nga 55 vende të ndryshme kanë paraqitur punët e tyre në Festivalin ndërkombëtar të Arteve Vizive, që përveç kategorisë së karikaturës, përfshin edhe posterin më të mirë, fotografinë më të mirë dhe ilustrimin më të mirë, të cilat do të përzgjidhen nga juritë respektive.

Në karierrën e tij si artist, Agim Sulaj numëron mbi 60 çmime ndërkombëtare, Vitin e kaluar shënoi disa të tilla, ndër të cilat ai veçon çmimin e marrë nga Organizata e Kombeve të Bashkuara, në 15 dhjetor 2013, për karikaturën “Politikani dhe qytetari”.

Agim Sulaj, artist i përmasave ndërkombëtare, ka mall për Shqipërinë, Tiranën, por edhe për Vlorën, qyteti i Adriatikut dhe Jonit ku u rrit. Fitues i të paktën 60 çmimeve ndërkombëtare Sulaj, i cili jeton në Rimini në Itali, rrëfen historinë e jetës së tij, lidhjen me pikturën dhe karikaturën, bashkëshoqërueset e tij të pandara. “Në historinë e jetës sime artistike, deri tani janë rreth 200 vepra, që janë vlerësuar në botë”, thotë Sulaj, i cili ka nostalgji për Tiranën e rinisë së tij, rrugicat, glikotë, byrekun e gjyshes në shtëpinë e së cilës u rrit. Për karikaturën me temë të mprehtë sociale, por dhe për pikturën e tij hiperealiste, Agim Sulaj thotë se “të dyja ndihmojnë njëra- tjetrën”. “Profesioni dhe puna më kanë shpëtuar nga megalomania raciste në Itali”, vijon duke shtuar se “njerëzit ndryshonin opinionin për Shqipërinë duke parë punët e mia”. Ai kujton ende me dhimbje se ”dita që hipa ne tragetin Vlorë- Brindisi ka qënë një dramë e vetmuar, e përmalluar duke parë bregdetin e mrekullueshëm të më largohej para syve në horizont”.

E kujtoni pikturën tuaj të parë?

Piktura ime e parë ka qënë një portret i Heroit Kombëtar Gjergj Kastriot Skëndërbeu dhe më pas vizatime nga natyra, subjekte nga fantazia, disa prej të cilave u publikuan në revistën e njohur të asaj kohe “Fatosi”. Këtë aftësi, falë përkrahjes së prindërve të mi, e zhvillova më tej në kurse e mësime private të asaj kohe. Mësuesit e parë kanë qënë Sabaudin Xhaferri, Nestor Jonuzi, etj.

Sa është fondi i pikturave që keni sot…?

Me një numër të saktë nuk mund t’ju përgjigjem, por di të them se fondi i tabllove, duke përfshirë pikturën në vaj dhe shumë ilustrime e karikatura, është i madh. Në historinë e jetës sime artistike, deri tani mund të përmend rreth 200 vepra, që janë vlerësuar në botë e më kanë bërë të njohur. Teknika ime ka proçedura të gjata, deri sa të perfundoj. Prandaj edhe pse pikturoj përditë, veprat e mia janë rreth 30-40 piktura dhe karikatura në vit.

Ju punoni hiperrealizëm, gjini e konsideruar e vështirë në pikturë?

Teknika në një mënyrë hiperrealiste ka qënë që në fillim pjesë e genit tim artistik. Që në fillime, arti im është prirur për ta bërë objektin sa më të gjallë e të vërtetë. Kjo teknikë shoqëron karikaturën time ose ta quajmë artin e satirës. Në Shqipëri kanë qënë dhe janë të rrallë artistët të cilët punonin në këtë gjini. Rruga ime është perfeksionuar në mënyrë private duke punuar në “plein air”, përgjatë bregdetit të mrekullueshem të Vlorës. Mbaj mend se rrija ditë e orë duke analizuar grimcat e shkëmbinjëve apo lëvoret e ullinjve rreth kodrave të qytetit bregdetar. Kur erdha në Itali ky stil u perfeksionua dhe më shumë, duke parë dhe ekspozuar veprat e mia me artistë të mëdhenj në këtë gjini si, Odd Nerdrum, Istvan Sandorfi, Luciano Ventrone, e të tjerë si Baltus, Motraj, etj. Kjo mundësi ekspozimi mu dha falë përkrahjes së Tiziano Forni, drejtor i galerise së Artit Forni, në Bolonjë.

Punoni shumë dhe karikaturë … Ku bashkohet dhe ndahet karikatura me pikturën …?

Në karikaturë jam përfshirë “rastësisht”. Gjatë kohës që studioja në Akademinë e Artit në Tiranë, mësuesi im Sabaudin Xhaferri më prezantoi me karikaturistët e artistët e satirës së revistës “Hosteni” dhe me kryeredaktorin e saj, Niko Nikolla. Mbaj mend në ato vite të kem njohur Zef Bumçin, Dhimitër Ligorin, Iir Pojanin, Bardhyl Ficon e Shtjefen Palushi. Puna dhe stili i tyre ngjalli tek unë genin e fshehur të kritikës nëpërmjet artit e vizatimit. Kështu fillova të rritem e maturohem duke udhëtuar i mbështetur në dy këmbë, pikturën e karikaturën. Piktura e karikatura ime teknikisht ngjajnë me njëra-tjetrën, ndërkohë ndryshojnë në mesazhin e tyre. Karikatura tek unë është një mjet i fuqishëm për të kritikuar problemet e ndryshme të botës, ndërsa piktura trajton subjekte intime të fëmijërisë apo një lloj malli për vendlindjen dhe mbresat e viteve të para të vegjëlisë. Të dyja ndihmojnë njëra- tjetrën e pasurojnë gamën e profilit tim artistik.

Si do ta përkufizonit një karikaturë?

Karikatura është kritika ndaj fenomeneve negative të shoqërisë apo personave të veçantë. Humori është arma e mprehtë nëpërmjet të cilit shprehen mesazhet më humane. Njeriu dhe fati i tij, uria dhe e ardhmja, emigrimi dhe dëshira për një botë të paqtë, këto janë disa nga mesazhet e karikaturës sime. Nuk mund të rri pa përmendur hapat e mia të parë në revistën e njohur “Hosteni”. Mund t’i quaj pa frikë artistët e karikaturës në ato vite mjeshtra të cilët ndikuan në formimin tim. Përfitoj nga kjo intervistë të falenderoj Niko Nikollën, i cili me këmbënguljen e tij më nguliti dhe forcoi besimin në punën time, duke siguruar kështu sukseset e mia të ardhshme. Këto suksese filluan që me çmimet e para të “Hostenit” e deri më sot, në të gjitha kontinentet, duke filluar me Amerikën e Gjermaninë, Turqinë e Hollandën, Belgjikën e Kinën, Rusinë e Francën, Luksemburgun e Kubën, Italinë e Portugalinë, Spanjën e Iranin, Sirinë e Azerbajxhanin etj. Një pjesë e këtyre sukseseve i takon dhe shkollës shqiptare të karikaturës që u personalizua me bërthamën e shëndoshë të revistës “Hosteni”.

Mendoni se në suksesin tuaj në Itali ka vend edhe shkolla e piktura shqiptare?

Në përgjithësi mendoj se shkolla shqiptare e artit të pikturës ka qënë një shkollë mjaft edukative për formimin tim. Natyrisht, jo të gjitha mësohen në shkollë, apo akademi. Di që kam punuar shumë duke gërshetuar studimin akademik me punën e lirë personale. Më pas, në Itali bazat e fituara u përmirësuan dhe struktura ime artistike gjeti një shkollim tjetër, ta quajme atë të përballjes me artistë të mëdhenj dhe dëshirës për të bërë pjesë në këtë grup artistësh. Rezultati i punës sime është konkretizuar në ekspozitën e madhe “Europeo Erranti” në Bolonjë, në Galerinë Forni, ku pikturat e mia qëndronin bashkarisht me artistë të famshëm si Baltus, Igor Mitoraj, Giacometti, Odd Nerdrum, Sandorfi, etj.

Keni mbi 20 vite që i keni ikur Shqipërisë… Mendoni se keni bërë mirë që keni ikur?

Si artist mendoj se kam bërë mirë, për vetë faktin, se Italia dhe më pas shtete të tjera përmirësuan e mprehën vëzhgimin e temperamentin tim artistik. Ekspozitat, muzeumet janë një shkollë tjetër që për fat të keq na u mohua gjatë sistemit monist. Kontakti i gjallë me kulturën të mëson diçka tjetër që as shkolla dhe disa herë dhe puna nuk mund të ta japin. Megjithatë mungesa e vendit tënd është shpesh një mangësi njerëzore plot peshë e brejtje, të cilën mundohem ta heq apo lehtësoj përmes punës dhe krijimtarisë artistike.

Si e shihni sot Shqipërinë?

E shoh gjithmonë me mall dhe ardhjet aty, ndonëse të pakta, me mbushin me kujtime e mbresa të vagëlluara. Për fat të keq shumë ndërtime e betonarme është derdhur në rrugët e Tiranës e Vlorës dhe shpesh më duket se kam ardhur në një vend tjetër, larg vendit tim. Kujtimet e fëmijërisë sime, rrugica, lagjet plot diell, zhurmat e mëngjeseve janë zhdukur dhe vendin e tyre e kanë zënë ndërtimet që i kanë hequr Shqipërisë nostalgjinë e mallin. Megjithatë, Shqipëria mbetet një vend i mrekullueshëm për t’u njohur, qoftë si temperament njerëzor, qoftë si bukuri natyrore.

Kur vizitoni Tiranën çfarë shihni dhe çfarë rikujtoni?

Në Tiranë kam kaluar një periudhë gati 15 vjeçare. Aty kam kryer shkollën e mesme artistike e më pas Institutin e Lartë të Arteve. Jetoja në ato vite të gjyshja, e cila banonte në fund të rrugicës “Naim Frashëri”. Shkollën e mesme e kreva në shkollën “Mihal Grameno” dhe më pas konkurrova në Liceun Artistik “Jordan Misja” ku nuk fitova. Prandaj u detyrova të kryej shkollën artistike të mbrëmjes. Në këto vite i kam rënë Tiranës në çdo cep e rrugicë. Punimet e mia të asaj kohe ishin kryesisht akuarele dhe vizatime. Mbaj mend, si tani, portat prej druri ku trokisja për të kërkuar një karrige, ku mund te ulesha për të pikturuar, diku brënda avllisë rroba të ndera, çarçafë të bardhë që defrenin të varur në diell. Një gliko e ëmbëlsonte punën time, e dhënë nga një dorë gjysheje apo nëne, gjatë orëve të punës në muret e portonet e Tiranës. Nuk do ta harroj kurrë Tiranën në rrugicat e së cilës jam rritur. Portrete të shumta kam bërë ato vite. Thjesht një trokitje tek shtëpia e Prof. Zihni Sakos, një tjetër portret në shtëpinë e Kadri Roshit, në rrugën e Durrësit. Më pozoi me atë vështrimin nga dritarja, pinte kafenë dhe më thoshte puno …, puno e qeshte me të madhe. Kur kthehesha në shtëpi, gjyshja më vinte me tavën e byrekut në duar e më thoshte, “po ç’u bëre morë djalë … u err… !!!”. Ditët e Tiranës mbylleshin me vrullin e një dëshire për t’u zgjuar sa më pare, për të thithur si i etur ajrin e rinisë së parë. Diku, tek kthesa e unazës banonte Edi Rama. Kemi kaluar bashkë një periudhë të bukur arti e rinie. Kemi ndarë së bashku byrekun e gjyshes sime e glikon e gjyshes së tij. Shpesh i thërrisja nga oborri i pallatit ku banonte, gjithmonë rreth orës 2 të drekës, duke e ditur që të tijët flinin në atë orë. Pas disa minutash dilte në ballkon me atë buzëqeshjen e tij pa zhurmë dhe bisedonim tek shkallët gri të pallatit. Tirana … më lidh më “Hostenin”, më lidh më Niko Nikollën, mbledhjet e mëngjesit, fytyrën e Taqos, (Dhimitër Ligorit), Ilirin, Gaqon, Dionis Bubanin e Filip Çakulin. Kopertinat e mia të asaj kohe ilustronin një realitet ku pushteti i kravatës ishte i pranishëm në çdo qelizë të jetës. Kam satirizuar në atë kohë servilin e burokratin, karrieristin e të paaftin. Niko Nikolla, kryeredaktori historik i revistës “Hosteni”, kishte krijuar një ambient perfekt për karikaturistët. Ne nuk na mungonin si baza materiale dhe ngrohja. Më ka mbajtur shumë pranë dhe shpesh gjatë punës vinte poshtë e qeshte me vizatimet e mia. Lexo bre me thoshte, hap gazeta, nxirr tema.

Ju jeni nga Vlora ku edhe u ngrit Flamuri Kombëtar në 28 Nëntor 1012. Ç’përfaqëson Vlora e dy deteve për ju?

Unë u linda në Tiranë, më 6 shtator 1960. Kur isha 2 vjeç, im atë u transferua në Vlorë e prej atëhere mbetem aty. Familja ime më ka futur në gjak dashurinë për qytetin e historinë e tij. Vlora ka qënë burimi im i parë artistik i artit. Natyra e mrekullueshme e qytetit, në ato vite e pandotur në ajër e natyrë, u bë frymëzimi im i parë i krijimtarisë. Të gjitha arritjet ia dedikoj punës në këtë qytet. Kujtimet e mia janë të vagëlluara, por mbaj mend ekspozitën e parë në shtëpinë e kulturës, rrethin e vizatimit, mësuesit e parë, studion e Nestorit, Skënderit, Agronit. Aromën e parë të ngjyrave të vajit e kam ndier në shtëpinë e pionierit dhe nuk do ta harroj kurrë. Qyteti i Pavarësisë, në ato vite, kishte një rreth të mirë artistësh e studiot e tyre ishin përherë me tablo të reja, objekt frymëzimi për mua. Shtëpia e vogël e ngritjes së flamurit ka qënë në ato vite një pikë takimi imja me vendin e historinë e qytetit. Për shumë kohë ka qënë ekspozuar aty një tablo imja, me titull “Abetarja”. Shpesh pushimet e mia i kaloj aty dhe shpesh më vjen keq që kam ikur. Mendoj se dita që hipa në tragetin e parë Vlorë- Brindisi ka qënë një dramë e vetmuar, e përmalluar duke parë bregdetin e mrekullueshëm të më largohej para syve në horizont.

Si mund ta përkufizoni ju emigracionin?

Shpesh emigracionin e kam prezantuar mirë në veprat e mia e në shumë vizatime si “I huaji”, “Shtëpia e emigrantit”, etj. Dhe ato kanë qëlluar në shënjë këtë plagë sociale që e ndan njeriun me vendin e tij dhe e tjetërson, duke e kthyer në një numër pa histori e të kaluar. Jam i lumtur, vërtet, që shumë vepra të mia mbi emigrimin kanë fituar e janë vlerësuar me çmime ndërkombëtare.

Po Italinë si vend …?

U vendosa në qytetin e Riminit pasi çela një ekspozitë në Meting di Rimini, një aktivitet i rëndësishëm që i kushtohet çdo vit miqësisë e kulturave të popujve. Profesioni dhe puna më kanë shpëtuar nga komplekset megalomane raciste që në vitet e para ka qënë i theksuar në këtë vend. Njerëzit ndryshonin opinionin për Shqipërinë duke parë punët e mia. Shpesh u dukej se ne ishim njerëz të pa shkolluar e pa kulturë. Italia është bërë tashme si atdheu im i dytë. Për shumë vite mendoja në shqip e përgjigjesha në italisht. Tani po ndodh e kundërta. Kam një pjesë të mirë të jetës në këtë vend të artit, i cili, dua ta theksoj, ka qenë bujar e dashamirës me mua e artin tim.

Sa çmime keni marrë gjithsej?

Çmimet e mia fillojnë kur isha 25 vjeç e kur bashkëpunoja me revistën humoristike “Hosteni”. Më pas në Itali, Cuneo, Tolentino, Marche, Fano, Rimini… Pastaj nëpër botë. Numëroj mni 60 çmime, pa përmendur titujt e vlerësimet që i dedikohen veprave të mia në aktivitete e promocione të artit të pikturës apo humorit. Kam qënë prezent në marrjen e tyre dhe kam ndier krenari dhe sadisfaksion në ceremonitë e organizuara. Mund të përmend Portugalinë, Turqinë, Spanjën apo Gjermaninë, Belgjikën e Francën.

Ku ndodhen sot pikturat tuaja, në sa galeri apo muzeume, dhe a mund të tregoni ndonjë histori të veçantë që lidhet me to…?

Pikurat e mia ndodhen kryesisht në koleksione private dhe në disa muzeume apo institucione publike, si muzeu “Ali Pashai” në Janinë, Muzeu Norman Rockëel në SHBA, ne selinë e Kombeve të Bashkuara në Nju Jork. Kam dhe ruaj edhe vlerësimin e diplomat e dhëna personalisht nga Sekretari i Përgjithshëm i kësaj organizate, zoti Baan Ki Moon. Mund t’ju përmend historinë e tablosë së pare, kushtuar Ali Pashë Tepelenës, që sot ndodhet në muzeun dedikuar kësaj figure në Janinë të Greqisë. Ishte viti 1989. Isha në Vlorë në atë periudhë kur vendosa të bëj këtë tablo që prezanton dërgimin e kokës së prerë të Aliut para sulltanit. Tabloja kishte përmasa të mëdha, rreth 280cmx180cm. Këtë tablo e dërgova në Tiranë, në Galerinë Kombëtare, dhe komisioni i atëhershëm nuk e ekspozoi pasi gjeti të meta ideore. Në ato vite nuk kishte mjete për të transportuar veprën e për shumë kohë kjo tablo ka qënë e hedhur në magazinat e uzinës “Enver”. Kur shkova për ta marrë nuk e njoha më veprën time. Ishte komplet e bardhë nga pluhuri i allçisë, korniza e deformuar, telajo e shqepur në një anë. Shpenzova më shumë kohë për ta pastruar e sistemuar se sa koha që më ishte dashur për ta bërë atë vepër. Për fat, një burrë i moshuar, gjiton me mua, kishte qënë në Janinë tek të afërmit e më thotë: “Po të duash i dërgojmë një letër muzeut të Ali Pashait në Janinë. Ndoshta e marrin ata”. I bëra tablos një foto me ngjyra. Një miku im italian e lau në Brindisi e ma nisi me postë. Letra u nis. Pas pak kohësh më vjen postieri, një djalë i lagjes, dhe më sjell me një frymë letrën e Janinës, ku ndër të tjera më kishin lënë një ditë takimi në Kakavijë për të parë pikturën, pasi në foto ju kishte pëlqyer. Gjeta një makinë, një zis që po lëngonte në hekurishtet e parkut të makinave të Vlorës, e një shofer që nuk më premtonte se do arrinim në Kakavijë me atë makinë rrangallë. Udhëtuam natën. Unë sipër makinës ku mbaja me dorë tablonë, ose me mirë kokën e Pashait, e ai brënda që luftonte me marshet e makinës. Kujtoj rrugët e Qafës së Poçemit, rrugë të paasfaltuara e mjerane, me një dritëz agimi në fund dhe me një vesë mëngjesi që po më plevitoste. Për fat arritëm në Kakavijë në orën 10:00 të mëngjesit. Në ato vite, Kakavija kishte dy pika doganore, mjaft kontroll e rregull. Përfaqësuesit e bashkisë së Janinës erdhën në orar e kur panë tablonë lëshuan një gjest pëlqimi e habie. Bukur… sa kushton? ishte pyetja e tyre e parë. Ramë dakord për çmimin e më pas të nesërmen erdhën me një makinë të re, jo si zuk-u ynë. Dy punëtorë të ngarkuar nga pala greke e vendosë pikturën me kujdes në makinë. Duke parë tablonë që më largohej nga sytë e vetmja fjalë që thashë ishte “shpëtove o Ali, rrugë të mbarë”. Që atëherë kjo vepër qëndron në sallën e muzeut ku është vizituar nga qindra e mijëra turistë e artëdashës.

Si e konsideroni nismën e AE?

Nisma e juaj është e veçantë, e bukur dhe për ne që jetojmë larg ka një vlerë simbolike të madhe, sepse Shqipëria kujton dhe nderon punën e aftësinë e bijëve të saj në emigrim. Kjo nismë do të bëhet më e plotë jo vetëm me bashkëpunimin tonë, që besoj se nuk do të mungojë, por në radhë të parë edhe me ndihmën e institucioneve përkatëse në Shqipëri. Besoj se do të jetë një aktivitet i mrekullueshëm. Ju faleminderit dhe ju uroj mbarësi.

Fiziologjia e hormonit urocortin nga Skënder Murtezani

February 11, 2014 by dgreca

Nga Flora Nikolla/

Dita e Skënder Murtezanit si mjek në Shtetet e Bashkuara të Amerikës nis me kujdesin për pacientët në Flushing Queens të Nju Jorkut. Zyra e dytë e tij është në Douglaston NY, ku punon prej pesë vitesh dhe përkujdeset për klerikë në pension të kishës katolike. Thotë se ndihet i nderuar të përkujdeset për pesë peshkop, shumë monsinjor dhe priftërinj, me të cilët ka jo vetëm një marrëdhënie profesionale, por edhe një miqësi të sinqertë. Një ditë zbuloi se Peshkop Catanello Ignatius dhe Monsinjor Gradillon Thomas ishin me prejardhje arbëreshe. Dr. Skënder Murtezani punon edhe si doktor privat në spitalin NYHQ (New York Hospital Queens). Puna e tij përfshin pato/fiziologjinë e hormoneve të stresit që prodhohen në hipotalamus. Ai është i specializuar në hulumtimet shkencore të fushës së endokrinologjisë, më saktë neuroendokrinologjisë dhe gjithë këtë eksperiencë kërkon ta ndaj edhe me mjekët dhe studentët këtu në Shqipëri. Ndaj edhe iu përgjigj pa mëdyshje ftesës së Kryeministrit Edi Rama për takimin e organizuar në 22 nëntor në Tiranë me mjekë shqiptarë, të cilët prej vitesh jetojnë dhe punojnë në vende të ndryshme të botës. Në atë takim, dr.Murtezani tregon se ka hedhur propozime konkrete për një sistem shëndetësor, pse jo të përkryer në Shqipëri, ndërsa ka ofruar edhe ndihmën e tij falas në fushën e pedagogjisë.

Mungesën e degës së radiologjisë intervencionale në Shqipëri, e quan të papapranueshme, ndërsa mendon se nëse një ditë Shqipëria do të adoptonte një model shëndetor, më i miri është “sistemi universal Japonez”.

Prej vitit 1992, Dr.Skëndër Murtezani, një shqiptar i Tetovës, është angazhuar në studimin e fiziologjisë së hormonit urocortin, geni i të cilit u zbulua në vitin 1997. Në vitin 2006 u emërua instruktor klinik dhe në vitin 2008 asistent profesor i mjekësisë klinike pranë Universitetit Cornell, pozicion që vazhdon ta mbaj edhe sot me pretendimin për të marrë titullin profesor i asociuar.

Dr.Murtezani, ju erdhët në Tiranë në nëntor të vitit të kaluar, së bashku me një grup mjekësh shqiptarë në botë, të ftuar nga Kryeministri Rama për një mision të përbashkët, për të ndihmuar mjekësinë shqiptare. Cili ishte impakti i parë kur ju morët këtë ftesë?

Ftesa më entuziasmoi shumë, sepse mendimet e mia dhe bisedat me pacientët dhe kolegët në Amerikë për problemet e shëndetësisë në Shqipëri morën formë me këtë takim. Tani të gjithë bashkë mund të veprojmë, të ndërtojmë një model të sistemit shëndetësor, të krahasueshëm me qendrat e suksesshme shëndetësore në Amerike e kudo. Së pari duhet të ndërtojmë një model të shëndetësisë terciare në Tiranë, që do të jetë qendër e shëndetësisë në të mirë për gjithë shqiptarët dhe rajonin. Ky model do të transferohet në qendrat shëndetësore të fakulteteve të mjekësisë në Prishtinë dhe Tetovë. Ideja dhe angazhimi i mjekëve të SHBA-së për këtë iniciativë, na mobilizoi të ndërtojmë një program solid që do të jetë i pranueshëm për tre entitetet; shëndëtësor, ekonomik dhe politik. Takimi në Tiranë ishte historik, së pari sepse na mblodhi të gjithë së bashku në një vend, në një sofër, me një qëllim: T’i themi “po” Shqipërisë. Me rëndësi do të veçoja edhe faktin se ky takim na mundësoi të njihemi me gjendjen në të cilën ndodhet sot sistemi shëndëtësor shqiptar. Pra, ky takim na dhuroi ne mjekëve jashtë Shqipërisë mjetet e punës, me të cilat do t’i japim kahje energjisë sonë profesionale.

Sa optimist jeni në realizimin e ideve që u hodhën gjatë forumit të organizuar në Tiranë?

Tani “topi është në fushën” tonë. Po të veprojmë si një skuadër do të jemi të suksesshëm në ndërtimin e një sistemi të përkryer shëndetësor. Duhet patjeter që idetë t’i jetësojmë në krijimin e një sistemi shëndetësor, pse jo, të përkryer në Shqipëri.

Angazhimi juaj personal në këtë iniciativë?

Personalisht mendoj se ndihma ime do të ishte në trajnimin e studentëve në Fakultetin e Mjekësisë dhe më e rëndësishme në trajnimin e specializantëve të Mjekësisë Interne. Propozova që eksperiencën time profesionale ta ndaj me studentët e vitit të fundit të mjekësisë dhe specializantët duke ardhur në Tiranë, çdo semestër, me shpenzimet e mia. Të këtij mendimi ishin edhe shumë kolegë të mi shqiptar, të cilët praktikojnë mjekësinë në SHBA. I shpreh falenderimet dr. Mihal Tase, shef i shërbimit të mjekësisë interne në QSUT dhe prof.dr Margarita Resuli, për pritjen e ngrohtë që na rezervuan në repartin e Mjekësisë Interne. Në këtë takim dy orësh mësova shumë për sukseset në trajtimin e hipertensionit dhe për programin mësimor që aplikohet në Shqipëri. Gjatë vizitës në QSUT, mësova se në Shqipëri nuk është hapur ende dega e radiologjisë intervencionale. Kjo situatë është e papranueshme, pasi mungesa e specialistëve të tillë rëndon edhe më shumë në shëndetin e pacientëve të diagnostikuar me kancer. Kam realizuar një studim të sistemeve shëndetësore në botë dhe mendoj se për Shqipërinë siguria shëndetësore universale është më e përshtatshme. Nga gjithë modelet që hulumtova, sistemi universal japonez me duket më i pranueshëm, kuptohet me modifikimet e nevojshme për kushtet në Shqipëri. Ky sistem ka një rrafsh horizontal në shpenzimet mjekësore dhe nuk lejon kompeticion. Ai është i njëjtë si në sistemin publik dhe atë privat, pra nuk lejon abuzime.

Dr.Murtezani, si mjek në SHBA ju jeni i angazhuar në disa drejtime. Mund t’i përshkruani shkurtimisht ato?

E para është kujdesi për pacientët e mi në Flushing Queens të Nju Jorkut, numri i të cilëve rritet nga ditë në ditë. Zyra e dytë është në Douglaston NY ku punoj prej pesë vitesh dhe përkujdesem për klerikë në pension të kishës katolike. Jam i nderuar të përkujdesem për pesë peshkop, shumë monsinjor dhe priftërinj, me të cilët kam jo vetëm një marrëdhënie profesionale, por edhe një miqësi të sinqertë. Ndihem i nderuar që ata janë të kënaqur me kujdesin dhe profesonalizmin tim. Këtu zbulova se Peshkop Catanello Ignatius dhe Monsinjor Gradillon Thomas janë me prejardhje arbëreshe. Gjithashtu punoj si doktor privat/attending physician në spitalin NYHQ (New York Hospital Queens) me privilegje të plota, pra kontrolloj pranimin e pacientit tim duke filluar nga urgjenca, në spital, njësitë intensive dhe daljen nga spitali. Njëkohësisht përcaktoj se cili specialist, apo kirurg, mund të marr pjesë në trajtimin e pacientit tim. Jam asistent profesor i mjekësisë klinike pranë Universitetit Cornell dhe pjesëmarrës në programin Global Health, ku një student i vitit të parë të shkollës së mjekësisë kalon një ditë në javë në zyrën time për të mësuar mbi diversitetin e pacientëve dhe dallimet kulturore në bindjet shëndetësore. Në semestrin e pranverës jam mentor i klasës prej 10 studentësh, në programin e imunologjisë, i quajtur Host Defense. Gjithashtu jam pjesë e programit të Magjistraturës për kuadrin akademik të shkollave Columbia, NYU, Cornell dhe spitalit botëror të kancerit Memorial Sloan kattering dhe Hospital for special surgery, me qëllim identifikimin e problemeve spitalore dhe metodave hulumtuese më të përshtatshme për të zgjidhur problemet aktuale. Programin tashmë e kam përfunduar, ndërsa priten dy publikimet e mia për pranimin e tezës shkencore.

Doktor Murtezani, keni filluar studimet në mjekësi vite më parë, por ende sot vazhdoni të trajnoheni në shkollat më të mira amerikane. Si nisi karriera juaj në këtë fushë?

Shkollën fillore dhe gjimnazin në Tetovë e kam përfunduar shkëlqyeshëm dhe kësisoj u pranova pa konkurs në fakultetin e mjekësisë në Shkup. Pas diplomimit punova për dy vite në fshatrat e Shkupit dhe më pas emigrova në Amerikë, ku fillova punë në një laborator të spitalit Cabrini ne Manhatan. Aty, dr.Poretsky, drejtor i endokrinoligjisë, më drejtoi tek dr. Leon Bradlow dhe Jon Michnovicz të cilët më besuan të jem pjesë e studimit për parandalimin e kancerit të gjirit. Për shkak të kufizimit të fondeve s’pata fatin të vazhdoj hulumtimet në lëmin e endokrinologjisë si postdoctoral research fellow, për tri vite, në projektet e dr. Hollander në Qendrën Mjekësore Universitare të Nju Jorkut, ku ai ishte drejtor i endokrinologjisë dhe drejtor i CRC (clinical research center). Në vitin 1997, bashkë me dr.Hollander, i transferuam punimet shkencore në një nivel tjetër, në patentimin e hormonit që do të parandalonte proceset negative të shkaktuara nga stresi kronik. Në vitin 2001 fillova specializimin në mjekësinë interne, në programin NYHQ-Weill Cornell medical college në mbikqyrjen e dr.Terrence Brady dhe pas përfundimit me sukses aty kreva edhe praktikën. Në vitin 2006 u emërova instruktor klinik dhe në vitin 2008 asistent profesor i mjekësisë klinike pranë Universitetit Cornell, pozicion që vazhdoj ta mbaj dhe sot me pretendimin se vitin e ardhshëm do të fitoj titullin profesor i asociuar. Për magjistraturën (master of science in clinical epidemiology and health services research) fola më sipër. Mund të them se ky angazhim më ndihmon në avancimin akademik, por edhe vazhdimin e punës së pavarur hulumtuese.

Ju jeni specializuar në endokrinologji. Si do ta përkufizonit këtë degë të mjekësisë?

Jam specializuar në hulumtimet shkencore të fushës së endokrinologjisë, më saktë neuroendokrinologjisë. Puna ime përfshin pato/fiziologjinë e hormoneve të stresit që prodhohen në hipotalamus. Prej vitit 1992 pata fatin të studioj fiziologjinë e hormonit urocortin, geni i të cilit u zbulua në vitin 1997. Vitet që vijnë do të prezentojmë edhe më shumë hormone të paidentifikuara deri më sot. Ata notojnë në lëngjet trupore si peptide. Zbulimi i fiziologjisë dhe identifikimi i tyre gjenetik është esencial në familjarizimin dhe njohjen e patologjive të ndryshme, si proceset e inflamacionit, kancerit, sëmundjeve autoimune.

Ju jetoni prej vitesh në SHBA. Tani pas kaq vitesh dhe pas një karriere të suksesshme si e kujtoni impaktin e parë me këtë vend?

Ditët e para në SHBA ishin emocionuese. Isha pa fjalë, me respekt përulës. U shndërrova në një shpuzë që thithte të gjitha mrekullitë që ky popull ka bërë për vete dhe gjithë botën e lirë.

Si arrin një mjek dhe hulumtues si ju të menaxhoj jetën profesionale me atë familjare?

Mirëkuptimi nga ana e bashkëshortes është vendimtar në sukseset profesionale dhe sukseset brenda familjes. Nëse nuk gjendet një balancë punët mund të ngecin në të dyja drejtimet.

Keni pasur reagime nga pacientët apo kolegët kur kanë mësuar se jeni shqiptar?

Gjithë pacientët e dinë se jam shqiptar, jo vetëm ata por edhe kolegët në spital, në universitet, në lagjen ku jetoj. E dinë se mburrem me historinë time, me gjuhën, për optimizmin që kam për të ardhmen e shqipes dhe Shqipërisë.

Komuniteti shqiptar në Nju Jork është një nga më të organizuarit në SHBA. A jeni pjesë aktive e këtij komuniteti?

Jam anëtar i Vatrës nga viti 1991, kur kryetar ishte Arshi Pipa. Kam qënë një ndër nismëtarët e shoqatës së intelektualëve shqiptarë, në vitin 1992 dhe jam anëtar i shoqatës së punëtorëve shqiptarë në institucionet shëndetësore të Amerikës (AAMS).

Në Nju Jork ndiheni më shumë amerikan, shqiptar, apo qytetar i botës?

Gjithmonë, së pari, shqiptar, por jeta dhe informacionet e perceptuara në SHBA më japin mesazhin se ndikimi i kulturës amerikane është i pashmangshëm. Edhe pse flas shqip, veprat dhe të menduarit anojnë nga ana amerikane. Këtë e shoh si diçka pozitive. Çdo njujorkez është njëkohësisht qytetar i botës. Ne mburremi me Kombet e Bashkuara.

Na përshkruani shkurtimisht një ditë nga jeta juaj?

Dita fillon me një vrap, në orën 06:00, në parkun që ndodhet pranë detit në College Point. Më pas mëngjesi, zakonisht mediterian, që më jep energji për të nisur ditën në zyrën time dhe që zakonisht dal prej saj në orën 16:00. Një orë e shpenzoj me kompletimin e notave dhe në orën 17:00 filloj vizitat e pacientëve në spital. Mbrëmjen e kaloj me familjen, shokë apo kolegë, por nuk mungojnë edhe telefonatat nga pacientë, farmacistë etj. Ndonjëherë detyrohem të kthehem në spital apo në zyrë…

Zgjidhni tre fjalë për të përshkruar veten?

Punëtor i palodhur besnik, praktik.

E keni vizituar ndonjëherë Shqipërinë? Kush është vendi juaj i preferuar?

Për herë të parë isha vitin e kaluar. Saranda dhe Himara më mahnitën!

Si e shihni sot Shqipërinë?

Shqipëria është në përparim e sipër. Shqipërinë e shoh si avangarde të zhvillimit mbarëkombëtar. Gjakmarrja është një sociopatologji që kërkon ndërhyrje urgjente. Një pjesë e vogël e popullatës vepron me një hipokrizi të pafalshme. Kjo pjesë e kombit, fatmirësisht e vogël në numër, e kalon një pjesë të ditës në shekullin e XVII dhe pjesën tjetër në shekullin XXI. Kjo e shëmton fotografinë e shumicës.

Ju jeni lindur dhe rritur në Tetovë. Si e kujtoni vendlindjen?

Kam fatin që jam lindur dhe rritur në Tetovë, ku kanë jetuar rreth gjashtëmbëdhjetë gjenerata të trungut të familjes sime. Shkollën patriotike e mbarova në familje. Prindërit na shkolluan duke sakrifikuar të gjitha kënaqësitë dhe mundësitë e kohës. Pastaj babi më la porosinë më të shtrenjtë, që më hapi dyert e suksesit: “Punën e sotme mos e lërë për nesër”. Më kujtohen tregimet e xha Memetit, vëllait të madh të babait. “Më e rëndësishme është dy orë të ruash kufijtë e mëmëdheut se të falesh pesë herë në ditë…”. Shembull i pashoq i patriotit të kulluar, i cili nuk u pajtua kurrë me padrejtësinë që iu bë qeverisë së Ismail Qemal Beut. Në vitin 1940 dyqanit tonë ia ndërroi emrin në Farkatarija Vlora, ndërsa pas Luftës së Dytë Botërore u emërua arsimtar në fshatin Nerasht dhe shkollës ia dha emrin Ismail Qemal Vlora. Vëllezërit e mi, Naimi dhe Arbeni, të cilët u rritën me shembuj të pakrahasueshëm të intelektit dhe qytetërimit, më ndihmuan t’i tejkaloj momentet më të vështira. Më kujtohet përkrahja e pashoq e trajnerit tim të pingpongut, z. Steve Zakovski, i cili me durim më ndihmoi të fitoj të gjithë titujt e kampionatit kombëtar në këtë lloj sporti. Tetova më njeh jo vetëm si student i shkëlqyer, por edhe si sportist. Disa herë jam nderuar si sportist i dalluar i qytetit.

Çfarë mendoni për situatën e shqiptarëve në Maqedoni?

Shqiptarët nuk kanë parti politike me shtyllë kurrizore të qëndrueshme. Dy partitë më të mëdha janë ngritur në formë të piramidës ku kreu urdhëron anëtarët e partisë, popullin. Kjo majë e piramidës merr këshilla direkte nga partitë maqedonase që janë shumë më të përgatitura për qeverisje. Pse janë më të përgatitura? Arsyeja e vetme është se ata vazhdojnë të angazhojnë nëpër pozicione të ndryshme ish-titistët e zgjedhur nga filtrat e UDB-së së vjetër dhe të re. Ata janë të trajnuar të dëgjojnë urdhërat dhe të përgatitur në frenimin e avancimit shqiptar. Fryma evropiane në Maqedoni duhet të mbillet sa më shpejt, duhe të shuhet kompleksi i pabazë i superioritetit sllav, të vendoset një themel i të drejtave kombëtare dhe mbi të ndërtohen marrëdhënie të mira dhe kreative në dobi të të gjithë qytetarëve. Sipas mendimit tim kjo mund të arrihet me përshtatjen e sistemit belg në qeverisjen e Maqedonisë.

Keni menduar ndonjëherë të riktheheni në vendlindje?

Sigurisht. Për pak vite, dëshiroj të angazhohem në një prej fakulteteve të mjekësisë.

Si e konsideroni nismën e Albanian Excellence?

Ky projekt i mirëmenduar do të ketë efekt pozitiv si brenda botës shqiptare ashtu edhe jashtë saj. Ne që jetojmë jashtë atdheut, me punën tonë, duhet të jemi në çdo mënyre ambasadorë të vërtetë të botës shqiptare dhe dijen duhet ta prezantojmë në vendlindje. Ky projekt i shkëlqyer hap rrugën e njohjes dhe kompetencës pozitive. U uroj suksese të gjithë atyre që u angazhuan në këtë projekt të mirëpritur.(Marre nga Agjensia Telegrafike Shqiptare)