Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

“Intervention Lessons From Kosovo for Syria”

by

By David L. Phillips/

President Bill Clinton intervened in the Balkans to end a war in Bosnia and stop the slaughter of civilians in Kosovo. As the United States considers military intervention in Syria, the Obama administration should reflect on America’s Balkan engagements in the 1990s, considering what was done right — and wrong.

The international community took more than 3 years to stop ethnic cleansing in Bosnia. While it dithered, more than 100,000 people were killed and millions displaced. The response to Serbia’s aggression in Kosovo was faster and more effective. NATO launched a 78-day air campaign that prevented what happened in Bosnia from happening in Kosovo. The diplomacy and military operations were imperfect, but Kosovo is the gold standard in humanitarian intervention.

Here are some lessons from Kosovo that are relevant to Syria:

-Diplomacy comes first: After more than a quarter million Kosovo Albanians fled to the mountains during the summer of 1998, the U.S.-led Contact Group, which included Russia, negotiated the Kosovo Verification Mission (KVM) to verify the withdrawal of Serb forces, enable the return of displaced Kosovars, and ensure the delivery of humanitarian supplies. The KVM was suspended after 40 Kosovo civilians were massacred in Racak, including women and children.

-Back diplomacy with the threat of force: After Racak, NATO approved an “activation order,” the last step in force readiness before launching an attack. U.S. Special Envoy Richard C. Holbrooke issued an ultimatum, but Slobodan Milosevic scoffed at Holbrooke’s threat. NATO launched limited operations, then paused. Holbrooke called Milosevic to give him a last chance, but his entreaties were ignored. NATO’s full force was unleashed only after all diplomatic options were exhausted.

-Build international coalitions: With the UN Security Council paralyzed, the U.S. abandoned efforts to gain a UN resolution and focused its diplomacy on building consensus among NATO Member States. NATO did not act alone. It was backed by the Organization of Islamic Conference and statements by the UN Secretary General.

-Gain Congressional and public support: The Clinton administration worked effectively with civil society groups and the media to expose Milosevic’s criminal regime and make the case for military action. Intervention was supported by a broad bipartisan group of lawmakers. Albanian-Americans played a key role garnering support.

-Keep all options on the table: Clinton pledged no U.S. ground troops. Milosevic believed he could withstand NATO’s air campaign, and hunkered down. Milosevic
finally capitulated after 78 days of intensive bombing.

-Expect retaliation: Serbia intensified its ethnic cleansing when NATO attacked. Serbian forces went door-to-door, assassinating Kosovo Albanian leaders and displacing more than one million Kosovars. The U.S. had conducted extensive contingency planning. Expecting population flows, humanitarian supplies were pre-positioned in Macedonia and Albania.

-Anticipate collateral damage: NATO mistakenly bombed a convoy of Albanian refugees fleeing Decani, killing 73 civilians. In the fog of war, NATO also accidentally bombed the Chinese embassy in Belgrade. Clinton personally apologized, but the incident entrenched China’s opposition to the war.

-Work with insurgents: Target selection became more difficult as the bombing campaign dragged on. NATO cooperated with the Kosova Liberation Army to identify targets and track Serbian troop movements. The KLA was an essential force on-the-ground that helped guide NATO air operations.

-Hand-over power to a credible local partner: American diplomats worked intensively to forge cooperation among Kosovar leaders. The Kosovo “Unity Team” became the nucleus of post-Milosevic administration in Kosovo.

-Walk-the-talk: In the middle of the Kosovo conflict, dignitaries from around the world gathered in Washington, D.C. to celebrate the 50th anniversary of NATO’s founding. The Clinton administration understood that Kosovo was more than a test of Western diplomacy. The future of the North Atlantic Alliance was also at-stake.

Has the Obama administration taken on-board lessons from Kosovo?

The United States is diplomatically isolated, except for France which endorsed air strikes against Syria. Even Great Britain, America’s erstwhile ally in Iraq and Afghanistan, has balked. The Obama administration released its intelligence verifying Assad’s use of chemical weapons too late to influence the British parliament’s vote to authorize use of force. After the vote, Obama offended Britain by referring to France as America’s “oldest ally.”

Though Russia and China have vetoed three resolutions designed to pressure Assad, the Obama administration has bent over backwards to work with Russia on talks between the regime and opposition. The Geneva conference was stillborn from the beginning, and has recently been overtaken by events. Hezbollah entered the battlefield, rolling-back gains by the insurgents and further regionalizing the conflict.

Indignation is the right response to Assad’s use of chemical weapons. However, the threat of military action is more effective when demanding compliance rather than as a punitive measure. With U.S. tomahawk cruise missiles locked and loaded, the Obama administration should demand that Assad sequester chemical weapons under UN control or hand over field commanders to the International Criminal Court. It could also give Assad a deadline to relinquish power.

Some Members of Congress want air strikes to advance the goal of regime change. But who will succeed Assad? Syria’s insurgency is dominated by the Al-Nusra Front, an al-Qaeda affiliated terror group murdering Alawites, moderate Arab Sunnis, and Syrian Kurds. Just like Kosovo when more than 100,000 Serbs fled after Milosevic was defeated, reprisals resulting in a bloodbath are a real possibility when Assad steps down.

Secretary of State John Kerry has been a passionate point man in the recent flurry of public diplomacy. However, the administration has not done enough to explain why it is in America’s national interest to attack Syria. Given public skepticism, Obama’s decision to consult lawmakers is a high-stakes gambit. Ronald Reagan and Bill Clinton launched strikes against Libya, Afghanistan and Kosovo without asking Congressional authorization.

Obama repeatedly characterized military action as “limited and narrow.” He called it a “shot across the bow.” He also publicly ruled out the possibility of ground troops. Taking the middle ground satisfies no one. Opponents to military action are not convinced. At the same time, moderation may be alienating some senators clamoring for a more robust response.

Obama is clearly a reluctant warrior. He understands that Americans are weary from a decade of conflict in distant lands. However, Obama has boxed himself into a corner. Speaking at an impromptu news conference more than a year ago, he went off-script saying that President Bashar al-Assad’s use or movement of chemical weapons represents a “red-line” that would change his administration’s “calculus,” with significant consequences including the possibility of more direct U.S. intervention in the conflict.

Drawing a red-line is morally correct. It is also in America’s national security interest. I visited Iraqi Kurdistan after chemical weapons were used to kill thousands. It was a horrific scene. Indiscriminate use of the world’s most heinous weapons against civilians violates international humanitarian law and norms of decency. Just like Milosevic’s murderous rampage in Bosnia and Kosovo, it cannot be tolerated.

However, military action is a tactic not a policy. The decision to go to war should be linked to a broader strategy of creating a safe haven on Syria’s border with Syria and Jordan. The safe haven would be protected by a no-fly-zone, enforced by NATO. As was the case in Kosovo, a Russian contingent under NATO’s command could be deployed. The safe haven would allow refugees to return to Syria. It would also provide a buffer between Syria and front-line states, furthering stability in the region. Creating a safe haven could also change momentum on the battlefield, revitalizing prospects for a Geneva conference and bringing the grinding conflict in Syria closer to an end.

(David L. Phillips is Director of the Program on Peace-building and Rights at the Institute for the Study of Human Rights. His most recent book is Liberating Kosovo: Coercive Diplomacy and U.S. Intervention).

SHKËNDIJA SHQIPTARE TË ZJARRIT KOMBËTAR NË AMERIKË

by

Nga Albert HABAZAJ*/

( Në foto: Eqerem Beqiri me atdhetarë të shoqatës “ Bijtë e Shqipes” në Filadelfia)

Një mbasdite të këtij fillimshtatori, i shkoj në shtëpi mikut tim të vjetër, Skënder Beqirit, fotografit të shquar të Vlorës. Ai mban 85 vite mbi supe, por nuk i përfill fare; i flak tutje si pelerinë e vjetër; me fjalë, me shpirt, me lëvizje dhe me vepra. Ta shikosh, pa e njohur, thua se duhet të jetë në prag të pensionit, aty te 62, 63 vjeç: trupdrejtë, i hollë si shkop i thantë, shikimkthjellët, me atë fytyrë si eshtër bredhi e me një ballë fisnik larë nga erërat e furtunat  detare e kontinentale që, për një shekull nuk reshtën së qëlluari familjen atdhetare dhe përparimtare të Skënderit tonë, vlonjatit nga Çamëria, shqiptarit të zjarrtë, zemërpërvëluar për Mëmëdhe. Objektivi i vizitës sime ishte të përgatisja një shkrim me të dhënat e tij për gazetën “Dielli”, se ajo lexohet nga gjithë shqiptarët , në çdo kënd të globit, ku ata jetojnë e punojnë. Zonja Resmie Mane Beqiri, si një zonjë fisnike, bën traditën e mikpritjes me kafe e raki e fluturon si flutur. Respektojmë protokollin e rastin, kur papritur thotë Skënderi: “Vapa s’ka rënë. A bëjmë një shëtitje nga Uji i Ftohtë?”. “Me kënaqësi, ia kthej, se jam më afër shtëpisë.” Qeshim dhe nisemi. 7 kilometra në këmbë, me ecje normale, mbërritëm këndshëm tek një lokal, buzë detit. Vijuam bisedën, mbushëm nga një gotë birrë me dallgë deti dhe unë shënoj fjalët e atij  burri, që më ngjan si një lastar shkulur nga një bredh i bardhë. Biseda rrjedh e kulluar nga Vlora e vjetër, te Vlora e sotme, në Vlorën e Nesërme, nga Çamëria në Labëri, nga Vrohona e Gumenica në Tërbaç, nga Shqipëria në Filadelfia. Filadelfia (Philadelphia) është qytet kryesor i Pensilvanisë, SHBA, një port i thellë afër Oqeanit, aty ku bashkohen lumenjtë Delaware dhe Schuylkill; me mbi 1 milion e 600 mijë banorë. U kolonizua së pari prej suedezëve në vitet 1640; është tani qyteti i dytë për nga madhësia në bregdetin lindor dhe i pesti në SHBA, me industri që prodhojnë pjesë automjetesh, makineri elektrike, veshje, tapete, instrumente shkencore dhe cigare. Atje Marubi i Ri ka të afërmit e gjakut e të zemrës. Në Filadelfia jetojnë rreth 10 mijë shqiptarë, që janë organizuar si bashkësi atdhetare dhe kanë krijuar shoqatën “Bijtë e Shqipes”.

“Rastësisht, duke parë në video dhe foto dhe duke biseduar me njerëzit e mi, që ndodhen në Filadelfia të Amerikës – nis rrëfimin Skënderi – mallëngjehem, se ata kanë ikur nga Vlora, si shumë shqiptarë të tjerë para  20 vjetësh  e kusur. Erdhën në Vlorë në Vlorën e tyre, në Vlorën tonë, gjatë muajit gusht. Në shtëpi, lindi njjë bisedë e gjatë, lidhur me ndryshimet që ka pësuar Vlora dhe mbarë Shqipëria këto vite, që ata jetojnë në Amerikë. Biseda vazhdoi me pyetje e përgjigje të ndryshme, sa për Amerikën dhe për Vlorën dhe Shqipërinë në përgjithësi. Mua personalisht, – ndez fjalën Skënderi,- më tërhoqi më shumë  Çështja patriotike e Shqiptarëve që jetojnë në Filadelfia. Gjithë kuriozitetin tim e përqëndrova tek edukimi patriotik i fëmijve, që kanë ikur 20 e ca vjet më parë dhe, sot ata janë rritur atje dhe vijojnë apo kanë mbaruar dhe universitete të ndryshme në Filadelfia. Eni, vajza e nipit tim ka mbaruar për Mjekësi atje. Gjaku ynë atje rrjedh i pastër me gurgullimë, shqiptarisht, i integruar me qytetarinë më të kulluar në botë. Ndër patriotët dhe intelektualët tanë me përvojë atje, mund të përmend emrat e nderuar të Sadik Kosovës, Vllas Filit, Llazar Vjeros, Artan Beqirit, Petrit Zenos, Abedin Temes, Haki Çollakut, etj. Prejardhja e tyre është djepi shiptar me Kosovë, Shqipëri e Çamëri, që mua më ngjan si ajo shqiponja e plagosur në fluturim drej jetës, drejt botës drejt Perëndimit. Është për t’u theksuar, se shoqata “Bijtë e Shqipes” bën një punë shumë të çmuar, sidomos me të rinjtë, që vazhdojnë studimet, se të vjetërit, tashmë janë të formuar atdhetarisht dhe janë model edukimi për brezat, si stafetë kombëtare, larg Atdheut. Të rinjve u ofrojnë të dhëna për shqiptarët, për Shqipërinë, për trojet e saj, për krahinat, për bijat e ndritura e bijtë e mëdhenj që ka nxjerrë Shqipëria e vogël në rrjedhat e kohës. Jo pa një krenari të ligjshme, gjysh Skënderi më thotë: “Si shembull konkret po përmend mbesën time. Diplomën e mbrojti me temën: “Çamëria, vendlindja e gjyshit tim”. Vetëm ta lexosh rrëmbushesh me mall, me dinjitet logjik, me art e atdhedashuri. Kur e paraqiti Eni, profesoresha e përqafoi me shumë dashuri, sidomos, kur mori vesh të vërtetën e krahinës martire për liri e dituri të Çamërisë.  Kështu ka ndodhur me shumë e shumë studentë të tjerë shqiparë të mërgimit të largët. Të filmuar në video pashë mitingun madhështor të 100 vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë, organizuar nga Shoqata “ Bijtë e Shqipes” atje, në Filadelfia. Më bëri shumë përshtypje organizimi i shkëlqyer: të rinjtë e të rejat, fëmijët veshur me kostume kombëtare ndrisnin si pranvera diellore, hijeshuar me flamuj e banderola, me fotografi të Skënderbeut, Ismail Qemalit, të Rilindasve të mëdhenj, të Fan Nolit e Faik Konicës. Në Miting folën personalitete të njohur, shqiptarë me emër, që jetojnë atje. Pas festës bënë vizita nëpër familjet e njeri – tjetrit, traditë e bukur, kjo marrë nga dheu  i të parëve, si një copë mall për të mbushur zemrën me Shqipëri. Kënduan dhe kërcyen gjatë gjithë asaj dite, deri në mbrëmje vonë. Më të bukur e bëri këtë festë cicërima e freskët e recitimeve të fëmijëve për nënën Shqipëri. Nipi im, Artan  Beqiri, – tregon Skënderi  – është zgjedhur kryetar i degës së shoqatës “Çamëria” në Filadelfia. Herë pas here i dërgoj shkrime të ndryshme, gazeta e libra të botuara për Çamërinë e Shqipërinë dhe, nëpërmjet gazetës tonë “DIELLI”, dua t’i them, që të punojë sa më shumë për mbarë kombin, për Çamërinë me shpirt e me zemër, sa të ketë frymë dhe amanet fëmijëve këtë frymë kombëtare e kulture.

Natyrisht, e gjithë kjo e ka burimin te shoqëria e zjarrtë dhe e artë “VATRA”, e cila ka ushqyer me ndjenja patriotike breza të tërë shqiptarësh, që kanë sakrifikuar tërë jetën për çështjen kombëtare, sidomos dy korifenjtë e shqiptarizmës: Fan Noli dhe Faik Konica. Një merak ka fisniku Skënder Beqiri: kërkon të shprehë dy fjalë nderimi për mikun dhe bashkëkombasin e respektuar z. Sali Bollati, me të cilin në janar 1991, themeluan shoqatën emërmadhe e punëshumë “Çamëria”. Po ashtu, Skënderi përshëndet dhe Rajmond Sejkon familjarisht. I uron Temes, djalit të Mondit shëndet dhe suksese, të bëhet me emër si gjyshi i tij, Teme Sejko. Gjithë shqiptarëve në Amerikë u uron gjithë të mirat dhe të kontribuojnë pë Shqipërinë me Kosovë e Çamëri. Me burra si Sali Bollati e me  shumë atdhetarë të tjerë çamë zemërzjarrtë për çështjen kombëtare dhe përparimin e vendit mbahet i ndezur oxhaku kombëtar. Shkrimtari i njohur, i ndjeri Fadil Zeqiri u zgjodh kryetar i Këshillit të Përgjithshëm të shoqatës Patriotike “Çamëria”, ndërsa i paharruari Abaz Dojaka u zgjodh kryetar i Shoqatës “Çamëria”… E ç’të përmend më parë!…Dhe Skënderit të thantë i shkasin dy pika loti, që më duken sa dy rruzuj malli  për Çamërinë e bekuar, akoma të paçliruar. Sot ora po troket shqiptarçe.

* studiues

Drejtor i Bibliotekës “Nermin Vlora Falaschi”, Universiteti “Ismail Qemali”, Vlorë,

 

Neki Babamusta: Si e shpëtuan familje hebreje dhe ushtarët italianë

by

Intervistë e Raimonda Moisiut me me historianin, prof. Neki Babamusta, Mësues i Merituar/

Sinqerisht jam kurioze të di motivin dhe interesin që ngjalli te Qeveria Amerikane për të nderuar Atë & Bijë – Ju i nderuar Prof. Babamusta për kontributin tuaj ndërkombëtar dhe demokracinë, dhe vajzën tuaj Ermira – ‘Gruaja Humanitare Ndërkombëtare”?

Kombi i madh amerikan është ndërtuar, bazohet dhe funksionon mbi bazën e vlerave demokratike dhe humanitare botërore. Bazuar në përkrahjen historike që Sh.B.A.-ja i ka dhënë kombit tonë, në momentet më kulmore dhe në çdo kohë, për shqiptarët, Amerika vlerësohet me zemër si kombi i dytë. Si pjesë përbërëse e kombit shqiptar, dy fiset “Babamusta” dhe “Cani”, koha prej afro 100 vitesh ka qenë periudhë bashkëpunimi e afrimi në forcim të miqësisë tradicionale shqiptaro-amerikane.

Shkolla amerikane në Kavajë, themeluar në 1920 (Golem), Lufta Çlirimtare (v. 1941-44), Fronti i Rezistencës (1944-46), fitorja e Demokracisë (22 mars 1992) dhe ardhja e ambasadorit të parë Amerikan në Kavajë z. William Ryerson (15 mars 1992), Lufta Çlirimtare e Kosovës (1998-99), qëndrimi në Sh.B.A. dy herë si familje dhe takimet në Kongresin Amerikan (1999 & 2003), si edhe angazhimet e vajzës time, Ermira në politikën amerikane – janë dëshmi e qartë e kësaj miqësie të hershme. Kjo lidhje e ngushtë e familjes time, Amerikës dhe Shqipërisë karakterizohet nga një miqësi e fortë dhe aleanca të përbashkëta si në frontin diplomatik dhe në aspektin social-kulturor.

Si ndjeheni tashmë mbas këtij dekorimi të lartë nga Kongresi Amerikan si “Mbrojtës Ndërkombëtar i Demokracisë”?

Sh.B.A.-ja si vend i Demokracisë funksionale rrezaton për vlerat e çdo njeriu, pavarësisht kombësisë, rracës, prejardhjes apo vlerave fetare. Çdo person që ia ka kushtuar jetën vlerave njerëzore, paqes dhe demokracisë, për popullin amerikan dhe Qeverinë e saj, je një vlerë e respektuar, dhe në kuptimin metaforik “yll hollivudian”. Edhe përpara kombit tim, dy fiset “Babamusta” dhe “Cani” janë tepër të nderuar, bazuar në fakte. E veçanta e dekorimit të dytë (e para dhënë nga kongresmeni Kennedy në 2004) u dha me 4 korrik 2013, ditën e festës së pavarësisë së Sh.B.A.-së, dhe me miratim tepër të përzemërt nga Kryetari i Senatit Amerikan z. Harry Reid. Natyrisht, ndjesia qe me emocione të jashtëzakonshme. Merita dhe lavdia i takon kombit tim. Si i barabartë në mes të barabartëve ndjehem krenar përkrah falangës qindra-mijëshe të bashkombasve të mi, që punojnë për të njëjtin qëllim. Falenderoj në mënyrë tepër të përzemërt Kongresin Amerikan, senatorin Harry Reid, qeverinë e Sh.B.A.-së me në krye Presidentin e vlerave paqësore në botë Obama.

Për dy fiset tuaja Babamusta dhe Cani ka shumë shkrime dossier në arkivën e shtetit dhe botime të përditshme. Ç’mund të na thoni për momentet më të dhimbshme të këtyre familjeve, burgu, mbi 80 jetë njerëzish të persekutuar e të pushkatuara. Cili qe kërcënimi që këto fise i sillnin sistemit dikatorial komunist, në fuqi?

Papa Françesku ka thënë, “shpëtojeni jetën …. është e ardhmja e njerëzimit!” Të vrasësh një njeri është çmenduri, bëhesh mëkatar i përjetshëm. Vetëm dashuria njerëzore e ngroh, e fisnikëron dhe e bën më të begatë jetën dhe më të ngrohtë Universin. Ndonëse shpirti i mëkatarit mbetet në errësirë, mëkatet e tij dalin në shesh. Nuk kam për ta harruar ditën (në maj 1954) kur u futa mes dy grupeve të armatosura prej 40 vetëve, të cilët ishin në grindje politike, përçarë nga partia komuniste dhe ishin gati për vëllavrasje politike (lufta e klasave). Njëri grup anonte me Shyqyri Pezën (pushkatuar nga diktatura), bashkëpunëtor me anglezët, ndërsa grupi tjetër anonte nga vëllai i tij Myslim Peza, që përkrahte regjimin vendor. Kam qenë vetëm 17-vjeç, mësues në fshatin Gjysylkonaj, kufi me Pezën. Me shpejtësi u futa në mes dhe thashë me zë të lartë, “para se të vriteni vlla me vlla, qëlloni mbi mua. Vritni mësuesin tuaj.” Me fat u shmang gjakderdhja në mes 35 familjeve (me shumë kurorë) të fshatit. Mbas dy ditësh ftova në shtëpinë time në Kavajë 8 përfaqësuesit e tyre, ku u bë pajtimi i gjaqeve midis dy grupeve. Në nëntor 1964, gjatë kryerjes së shërbimit tim ushtarak në Elbasan, më kërkuan për të më rekrutuar në organet e Sigurimit të Shtetit, për shërbim të jashtëm diplomatik. Natyrisht refuzova t’i shërbeja regjimit komunist sepse nuk ma lejonte ndërgjegjja të fusja në burgje njerëz të pafajshëm. Refuzimi pati pasoja për të ardhmen time. Më keqtrajtuan: i traumatizuar u shtrova në spitalin ushtarak të Elbasanit (nëntor 1964), që në fillim më mohuan të drejtën e studimit (të cilën e mora me korrespondence si shkollën e mesme dhe universitetin), më pushuan nga puna, më transferuan në zona të largëta dhe përndoqën familjen time. Nga persekutimi komunist të dy fiset patën pasoja të rënda. Mbi 20 vetë të vdekur nëpër burgje, të burgosur dhe internuar. Vëllain e gruas, Naim Cani, vetëm 21 vjeçar, e shtypën me makinë në orar të punës. Megjithëse familja u interesua për të gjetur personin dhe shkakun deri në organet e larta të qeverisë së kohës, heshtën dhe nuk morën asnjë masë ndaj shoferit që kreu vrasjen. Babi im, Beqir Babamusta, pësoi një vdekje të dhimbshme. Në vitet e para të çlirimit, këshilltari i lagjes i bënte presion psikologjik vazhdimisht duke i thënë “unë jam Enver Hoxha”. Babai vdiq nga ataku në zemër në moshë shumë të re, 68 vjeç. Edhe vajza ime Ermira, ndonëse mbaroi me rezultate të shkëlqyera shkollën tetë-vjeçare dhe konkursin e anglishtes, komisioni i provimit të anglishtes nuk i dha të drejtën për të vazhduar shkollën e mesme. Komisioni vendosi të dërgonte në shkollën e mesme në gjuhët e huaja në Tiranë bijë komunistësh dhe funksionarësh të pushtetit, ndonëse ato nuk fituan pikët minimale në konkurs. Si morëm rezultatin negativ, me ndërhyrjen time dhe të gruas, i kërkova komisionit të përsëritej provimi dhe të korrigjoheshin të gjitha provimet e pjesëmarrësit në konkurs para nesh. Një anëtare e komisionit të provimit në një qytet tjetër na lajmëroi se po korrigjonin të gjitha provimet duke u bazuar te përgjigjet e provimit të Ermirës, që ishte më i miri. Edhe pse Ermira meritonte pikët më të larta, ia ulën pikën me kërkesë të kryetarit të komisionit. Vajza ime, e indinjuar iu drejtua komisionit, “rezultatet e gabuara që dhatë ju do t’i verifikojë shkolla e gjuhëve të huaja në Tiranë dhe Ministria e Arsimit”.

Po për strehimin e një familje hebreje dhe ushtarëve italianë pas kapitullimit të Italisë Fashiste të Benito Musolinit, ç’mund të na thoni? Si dhe pse i strehuat?

Ish Mbreti Zog, për humanizëm dhe inteligjencën që karakterizonte izraelitët, në 1938 nënshkroi marrëveshjen me Evropën që nëpërmjet Kryqit të Kuq Ndërkombëtar të sillte në Shqipëri disa mijëra hebrej. Në fillim u instaluan në Vlorë, dhe pastaj në tërë Shqipërinë.

Hitleri shfarosi nëpër kampet e përqendrimit në kromateriume (furrat e vdekjes) mbi 6 milion hebrenj. Populli shqiptar, krenohet për humanizmin e tij sepse shpëtoi jetën e mbi 2,000 hebrejve. Në Kavajë, ish-sekretari i gjyqit, Mehmet Babamusta (Dëshmor i Kombit), në bashkëpunim me përmbaruesin, mësuesin patriot Mihal Lekatari, (Mësues i Merituar), arritën të pajisin me pasaporta shqiptare në fazën e parë 178 hebrej. Në shtëpinë time, nëpërmjet kushërinjve Ragip, Mehmet dhe Ibrahim Babamusta sollën për strehim një familje izraelite rrobaqepësi prej 4 vetësh: burrë e grua me dy fëmijë (djalë e vajzë), në tetor 1943. Edhe pse ishte rrezik i madh, i pranuam si miq dhe i dhamë besën. Babai im, Beqiri, komunikonte me to në italisht. Familja na tregoi që pjesëtarët e tjerë të familjes izraelite dhe shumicën e fisit ia kishin vrarë gestapoja hitleriane. Më ka mbetur në kujtesë pamja e tyre e trishtuar, sidomos fati i fëmijëve. Trishtimi i tyre shoqërohej me një buzëqeshje të ëmbël për prindërit e mi (Beqir dhe Rabihane Babamusta), që i mbajtën të strehuar për 3 muaj. Gjatë kësaj kohe jetonim me frikën e kontrollit nga ushtarët gjerman. Gjatë kontrollit ushtarët gjerman vrisnin të gjithë anëtarët e familjeve që strehonin izraelitë. Edhe pse lagja ishte në dijeni, askush nuk tregonte. Kur morëm vesh se në lagje filloi kontrolli nga ushtarët e Gestapos, me shpejtësi e larguam familjen për t’i fshehur në një kasolle bagëtish tek livadhet, 700 metra larg shtëpisë. Asnjë izraelit në Shqipëri nuk u denoncua te nazistët as nga qytetarët shqiptar e as nga qeveria shqiptare – një dashamirësi dhe humanizëm i madh që tregon integritetin dhe karakterin e fortë të popullit shqiptar. Pas tre muajsh, djali i xhaxhait, Mehmet Babamusta, i pajisi me dokumenta dhe familja izraelite kaluan Adriatikun. Ndarja qe tepër emocionuese me përqafime dhe lot në sy, i puthnin duart babait dhe nënës time. E konsideronim familjen hebreje si familjen tonë. Mihal Lajkatari për këtë akt heroik që kreu me Mehmet Babamustën (djali i xhaxhait tim), duke shpëtuar qindra jetë izraelite në shenjë nderimi dhe mirënjohje u thirr nga qeveria izraelite në Tel Aviv. Atij iu dhurua dekorata e mirënjohjes dhe emri ndodhet i shënuar në përkujtimoren e Muzeumit Historik në Tel Aviv. Po aq mbresa të thella më ka lënë strehimi i 6 ushtarëve italianë, që kishin dezertuar nga fronti i luftës (8 shtator 1943). Gjermania, pas kapitullimit të Italisë, kërkonte ushtarët Italian për t’i rekrutuar në ushtrinë gjermane. I strehuam ushtarët tek depoja e bereqetit, dhe natën flinin në një dhomë, tek bodrumi i shtëpisë. Më kujtohet se ne fëmijët (unë rreth 7-8 vjeç), bashkë me ushtarët italianë qëronim misër te hauri (magazina), vendi i strehimit. Për t’ia hekur mërzitjen, babai i mbante me shaka duke komunikuar në gjuhën italiane dhe i jepte shpresën me fjalë zemre se së shpejti do të riktheheshin në familjet e tyre. Më i riu nga ushtarët, Xhuzepe, me lot në sy përqafonte nënën: “Mia Mama – a do shkojmë gjallë në shtëpi te prindërit tanë?”

 

– “Po,” – i përqafonte nëna, “së shpejti do ndodheni pranë familjes tuaj.”

Mbas 2 muajsh qëndrimi, si u pajisën me dokumenta, 6 ushtarët u rikthyen në vendlindje. Pasi arritën, na sollën përgëzime të zemrës sepse shpëtuan pa u kapur nga gestapoja.

Dy fiset Babamusta dhe Cani janë vlerë kombëtare e historike, kjo falë kontributit të tyre të çmuar e të njohur për patriotizëm, atdhetari, demokraci , paqe dhe bujari, ku familjarisht keni pritur dhe përcjellur shumë figura historike shqiptare dhe ndërkombëtare. Na tregoni më shumë për disa nga personalitetet që keni bashkëpunuar dhe mikpritur?

Koha i bashkon ose i largon njerëzit. Në Peqin, në pjesën perëndimore të qytetit, në afërsi të lumit Shkumbin ndodhet një godinë – kullë dy katëshe (ndërtuar nga Ramazan Cani, gjyshi i gruas, Suzanës) ku në dy pjesë ballore janë skalitur në gur dy shqiponja, simbol i vatrës patrioke. Te kulla e Ramazan Canit mblidheshin udhëheqja e partizanëve për problemet e luftës nacional çlirimtare, që nga fillimi i viteve 1942-44 (më pas u lidhën me Frontin e Rezistencës). Në qershor 1972 , rastësisht erdhi për vizitë një mik i hershëm i Fisit “Cani”, z. Rexhep Muzhaqi, (mosha 85 vjeçare), bashkëluftëtar me patriotin Ramazan Cani. Unë isha për vizitë te krushqia, te shtëpia e të fejuarës në Peqin. Z. Rexhep më shikoi me habi dhe më pyeti: “Nga ç’fis jeni në Kavajë?” Pasi i tregova prejardhjen, me lot ndër sy, u ngrit dhe më përqafoi dhe më tha: “Punët e Zotit!?…Si bashkohen njerëzit!” Ky plak, me fisnikëri burrërore prej shqiptari, më tregoi lidhjen e dy fiseve, miqësi luftarake dhe bashkëpunimin në tregëti. Fliste tepër i emocionuar dhe filloi të më tregoi ngjarje reale historike nga veprimtaria e çetës kryengritëse të Ramazan Canit, i cili ishte vetë pjesëtar i çetës së tij. Çeta e Ramazan Canit luftonte për lirinë e kombit kundër turqve dhe serbëve, për mbrojtjen e vegjëlisë kundër feudalëve edhe për hapjen e shkollave shqipe. Ai krenohej me Ramazanin sepse familja dhe fisi i tij e kishte shpëtuar prej hasmit. Në dhomat e miqve të dy fiseve kanë pritur me bujari dhe krenari patriotët e Kombit: Ismail Qemali, Bajram Curri, Avdi Bej Toptani, Aqif Pasha Elbasani, vëllezërit Myslim dhe Shqyqyri Peza, vëllezërit Biçaku, Avni Rustemi, Mustafa Gjinishi, Dr. Must Cara, Hamdi Frashëri, vëllezërit Bajram e Qamil Xhani. Gjatë Luftës Çlirimtare (1941-44) janë pritur partizanë, oficerë të Mbretërisë Angleze, personalitete politike dhe fetare nga Europa dhe Sh.B.A.-ja, ambasadori i Anglisë Dr. David Landsman me të shoqen, (me 11 prill 2003), atasheu ushtarak i Mbretërisë Angleze pranë ambasadës angleze në Tiranë, Mark D. Vickers (2003 & 2004), etj. Me fillimin e procesit demokratik, në vitet ‘90-të, dyert e dy fiseve u rihapën për të persekutuarit nga diktatura dhe patriotët, për qytetarë të thjeshtë, me të cilët na bashkonte ideali i Demokracisë. Kemi shërbyer si familje strehëdhënëse për shumë studentë amerikanë, zvicerianë, gjermanë, italian, etj, që vinin me programe kulturore ose fetare në Shqipëri.

Në 15 mars 1992 Ambasadori i parë amerikan Ryerson me të shoqen erdhën për një miting madhështor në Kavajë, i shoqëruar nga z. Sali Berisha, në hapjen e mitingut për fillimet e demokracisë. Si arritët ju të organizoni pritjen e tyre në Shoqatën tuaj patriotike “Bajram Xhani”. Çfarë biseduat aty?

4 dhjetor 1922 – 4 dhjetor 2012 është 90 vjetori i Lidhjeve Diplomatike Shqipëri-Amerikë. Në datën 20 dhjetor 2012, tek Zëri i Amerikës me rastin e 90-të vjetorit të vendosjes së lidhjeve diplomatike midis ky kombeve, ish-ambasadori amerikan z. William Ryerson ritheksoi përforcimin e demokracisë: “Nëse s’doni që historia të përsëritet, mos e lejoni të përsëritet.” Lajmi i ardhjes së ambasadorit të parë amerikan z. Ryerson në Kavajë për një miting në qytetin anti-komunist me 15 mars 1992, shoqëruar nga ish-shefi i opozitës, Z. Sali Berisha, u komunikua para 4 ditësh dhe u përhap me shpejtësi. Nga Tirana erdhën njoftime që të bëhej kujdes për sigurinë e diplomatit të lartë amerikan dhe që mitingu të bëhej madhështor. Morëm lajm se nga forcat komuniste kishte plane për sabotimin e mitingut dhe rrezik jete të personaliteteve te ftuara. Për siguri shoqata “Bajram Xhani” propozoi që mitingu të mos organizohej tek qendra e qytetit ku ishte ngritur podium për evenimentin, por të zhvillohej tek ballkoni i poliklinikës së qytetit. Shoqata Patriotike “Bajram Xhani” mori masa paraprake për të forcuar sigurinë dhe suksesin e mitingut, duke angazhuar 100 të persekutuar politik, patriotë, anëtarë të shoqatës dhe vullnetarë nga populli. U pregaditën 1000 flamuj të vegjël shqiptar dhe amerikan. Shoqata vendosi roje me turne brenda 24 orëve tek sheshi i qytetit dhe përpara poliklinikës për të ruajtur objektin dhe parandaluar incidente. Mitingu u realizua me sukses dhe komploti komunist dështoi. Mitingu me 20,000 pjesëmarrës nga qyteti dhe fshatërat e Kavajës u bë madhështor me parrudhën: “E duam Shqipërinë si Amerika”. Sheshit qendror të Kavajës, me propozim të shoqatës patriotike “Bajram Xhani” iu vu emri “Sheshi Amerika”. Vajza ime i uroi ambasadorit z. Ryerson mirëseardhjen dhe i dhuroi historikun e Shkollës Amerikane, një vazo të madhe artistike shqiptare prej bakri dhe një buqetë me lule. Ambasadori Ryerson si falenderoi familjen dhe vajzën me buzëqeshje të ëmbël iu përgjigj: “Fëmijëve të Shqipërisë me fitoren e Demokracisë do u hapen rrugët e dijes dhe shkollimit drejt Sh.B.A.-së.” Pas mitingut, u realizua pritja e ambasadorit në Bashkinë e qytetit, ku ishim të ftuar, bashkë me të persekutuar dhe patriot të tjerë. Dill Cani, (xhaxhai i gruas, ish-nënkryetar i Frontit të Rezistencës, i persekutuar politik, dënuar 101 vjet burgim) pasi mbaroi mitingu, u takua me ambasadorin dhe i tha këto fjalë me lot në sy: “Mbetëm në duart e xhelatit pa përkrahje. Kurrë nuk kam për t’i harruar torturat e tmerrshme të diktaturës gjatë burgimit tim. Kjo për arsye sepse unë me kushërinjtë e mi, me miq e patriot në shumë anë të Shqipërisë lidhëm besën për rrëzimin e komunizmit në bashkëpunim me zbulimin anglo-amerikan.” Gjatë viteve 1991-96 Uashingtoni i dhuroi Shqipërisë $236 milion ndihmë ekonomike, duke e bërë donatorin e dytë më të madh ekonomik për Shqipërinë, pas Italisë.

Në shtëpinë tuaj me 11 prill 2003 ka ardhur për vizitë miqësore ish-ambasadori i Mbretërisë së Bashkuar, z. David Landsman bashkë me të shoqen. Cili ishte mesazhi i përbashkët i kësaj eksperiencë miqësore e mbresëlënëse?

Në mes të marsit 2003 ambasadori Landsman u thirr për një bashkëbisedim në emisionin TV shqiptar. Ambasadori anglez ndër të tjera përgëzoi familjen Babamusta në emër të qeverisë angleze për miqësinë dhe vazhdimësinë e mbështetjes midis dy kombeve tona.

Me 11 prill 2003 ambasadori anglez bashkë me të shoqen na nderoi me një vizitë të veçantë miqësie tek shtëpia jonë. Ambasadori na komunikoi mesazhin e urimit në emër të qeverisë angleze për vazhdimësinë dhe forcimin e marrëdhënieve prej një kohe të gjatë midis Angli-Shqipëri. Pritja me bujari, siç e kemi zakon ne shqiptarët i bëri shumë përshtypje ambasadorit dhe gruas së tij. Gjatë bisedës folëm për mundësinë e turizmit dhe investimit në Shqipëri nga qeveria angleze në bashkëpunim me qeverinë shqiptare. Gjithashtu i shfaqa mendimin ambasadorit për bashkëpunim, për të binjakëzuar Kavajën me Londrën. Ambasadori shprehu dëshirën dhe interesin për të restauruar kalanë e hershme të Turrës, pranë fshatit ‘Domën’, buzë Adriatikut.

Cili është bashkëpunimi juaj me Diasporën shqiptare? Cili është koncepti tuaj për kombin, për pushtetin, për partitë politike dhe për demokracinë në vendin tonë?

Në vitin 1999 dhe 2003 vazhduam punën në Sh.B.A. Në Amerikë, si familje patëm përkrahje të jashtëzakonshme nga populli amerikan, nga kongresmenë dhe senatorë të Sh.B.A.-së, si senator Tom Harkin, kongresmeni John Kline, etj. Vlerat tepër të larta të demokracisë amerikane, qenë motiv për vazhdimin e punës tonë. Në Detroit, Sh.B.A., ku jetuam për një vit familjarisht, u lidhëm me radion shqiptare-amerikane Alba (1999). Nëpërmjet radios përhapëm vlerat demokratike të kombit tonë, të martirëve të Demokracisë, për luftën heroike të vëllezërve
të Kosovës ndaj genocidit serb. Në Shtetet e Bashkuara ne mësuam solidaritetin ndaj kombit shqiptar dhe ndihmën që populli amerikan i ka dhënë dhe vazhdon t’i japi atij. Me përkrahjen direkte të Sh.B.A.-së, të ish-presidentit Geroge Bush, si pasojë e ndryshimeve pozitive Shqipëria u fut në Nato, u hoqën viza, etj. Gjatë viteve të tranzicionit, klasa politike shqiptare dhe populli shqiptar me mençurinë dhe kulturën e tij demokratike ka hapur rrugën shumë shpejt për të fituar statusin e vendit kandidat për në Bashkimin Evropian. Kjo sepse me burimet ekonomike dhe vlerat politike meriton të futet në BE sa më shpejt.

 

Ismet Ramadani:Maqedonia rrezikon rrugën e integrimit

by

Maqedonia ka gjasa reale jo vetëm të merr raport negativ nga Komisioni Evropian, por edhe të humb rekomandimin për nisjen e bisedimeve për anëtarësim në BE, thotë në intervistën për Radion Evropa e Lirë, Ismet Ramadani, nënkryetar i Këshillit Euroatlantik të Maqedonisë.

Intervistoi:Isuf  Kadriu/

RADIO EVROPA E LIRË-Zoti Ramadani, si e vlerësoni punën e Komisionit hetimor, i cili, nuk arriti të dalë me një raport, sa i përket incidentit të 24 dhjetorit në Kuvend? Çfarë do të thotë kjo për Maqedoninë?

ISMET RAMADANI-Krejt kjo kuptohet se do të reflektohet në të ardhmen euroatlantike të shtetit, sepse dy partitë më të mëdha politike maqedonase tregojnë se nuk janë në gjendje që të japin një vlerësim ku duhet ndoshta edhe dikush patjetër të marrë përgjegjësi për një ngjarje të tillë, jo të pëlqyeshme që ndodhi më 24 dhjetor.
Kështu që besoj se loja e tyre do të jetë më shumë në dëm të qytetarëve, pasi ato do të garojnë se cila prej tyre më shumë do të përfitojë nga ajo që ndodhi në Komision.

RADIO EVROPA E LIRË-Sa ka gjasa që nga dështimi i punës së Komisionit, Maqedonia të humbë rekomandimin për fillimin e negociatave për anëtarësim në BE, në raportin e progresit të vjeshtës?

ISMET RAMADANI-Mendoj se gjasat janë reale që të fillojë faza e dënimeve që do të vijnë në strukturat udhëheqëse të BE-së, për shkak se, sipas meje, Maqedonia ishte e përkëdhelur në disa situata me vetë ngritjen e bisedimeve në nivelin më të lartë, duke i dhënë shans, mirëpo mund të ndodhë që kësaj radhe ajo edhe të marrë raport negativ.
Me këtë, përfundimisht, do t’i tregohej kësaj qeverie të udhëhequr nga kryeministri Nikolla Gruevski, se nuk është kjo rruga, e cila e shpie vendin drejt integrimeve euroatlantike. Me këtë do të konstatohej se përfundimisht kësaj udhëheqësie shtetërore duhet t’i jepet një vërejtje më serioze që mund të shkojë deri te përcaktimi për një komponim apo riformatim të një qeverise, e cila do të ishte më integruese sa i përket strukturave euroatlantike.

RADIO EVROPA E LIRË-Që të ndodhë kjo, duhet të ketë zgjedhje të parakohshme parlamentare. Mendoni se janë krijuar kushtet apo se pushteti aktual është i gatshëm që të shkojë në zgjedhje të parakohshme parlamentare?

ISMET RAMADANI-Po, mund të jetë si opsion, por atëherë partitë politike shqiptare duhet të dalin me një apel paraprak dhe të thonë se nëse zgjedhjet i fiton një parti politike maqedonase, e cila është dëshmuar se nuk është e interesuar për integrimet euroatlantike, ne me parti të tillë nuk jemi të interesuar të bashkëqeverisim.
Me këtë i bëhet me dije edhe opinionit të brendshëm, por edhe atij ndërkombëtar, se mund të vijë një krizë edhe më e thellë që do të marrë përmasa ndëretnike edhe politike, të cilat me të drejtë mund t’i shkaktojë faktori politik shqiptar. Kjo sepse alibinë e ka shumë të fortë, ngase me parti politike maqedonase, e cila pengon apo nuk është e interesuar që ta zgjidhë çështjen e emrit, apo të bëjë pak më shumë drejt integrimeve euroatlantike, ne nuk mund të bashkëqeverisim.
RADIO EVROPA E LIRË-Sa mund të ndodhë ky unifikim i faktorit politik shqiptar, duke marrë parasysh se përvoja e deritanishme tregon se ato sikur më tepër kanë qenë të interesuara për pushtet, sesa të bëjnë kushtëzime të tilla?

ISMET RAMADANI-Unë mendoj se para elektoratit shqiptar është shtjerrë edhe ai mashtrim që është bërë për të grabitur sa më shpejt pushtetin apo pjesë të pushtetit. Dhe, nuk besoj se do të munden partitë shqiptare edhe një herë të provojnë që elektoratin shqiptar ta vënë në lajthitje pa u dhënë garanci më të mëdha se ata do të kenë vendin e vet në integrimet euroatlantike në qoftëse edhe më tutje lihet hapësirë dhe tentohet të blihet kohë sa i përket integrimeve.
Unë mendoj se atëherë shqiptarët do të jenë humbës të mëdhenj, sepse partia e Gruevskit, si parti konservative nacionaliste, në planin e brendshëm partitë shqiptare do t’i vërë në pozicion të palakmueshëm, inferior dhe do t’ia marrë edhe mundësinë që ato të legjitimohen si parti pozitive dhe në interes të qytetarëve shqiptarë në Maqedoni.

RADIO EVROPA E LIRË-Partitë shqiptare ishin skajshmërisht indiferente edhe ndaj punës së Komisionit, incidentit në Kuvend e kështu me radhë, Si e shpjegoni ju këtë heshte, këtë indiferencë të tillë?

ISMET RAMADANI-Unë mendoj se është gabim që të merret pozicioni indiferent për çështje, të cilat edhe pse në dukje të parë shihen sikur u takojnë maqedonasve, sepse sado që ne themi se çështja e Komisionit, incidenti në Kuvend është problem midis LSDM-së dhe VMRO-DPMNE-së, ajo në mënyrë të drejtpërdrejtë do të kisha thënë, reflektohet në pozicionin që ka shteti ndaj integrimeve euroatlantike dhe këtu janë shqiptarët.
Madje, mund të them se në njëfarë mënyre ne po e paguajmë edhe më shumë, sepse vetë inatosja, kryeneçësia e kryeministrit për t’i prishur marrëdhëniet me fqinjët, për t’i prishur marrëdhëniet me BE-në, të gjitha ato po reflektohen në ngecjet e ekonomisë, në rritjen e varfërisë, të papunësisë, të harxhimit të parave të buxhetit, të cilat fare nuk shkojnë në interes të të përmirësimit të jetës së tyre.

RADIO EVROPA E LIRË-Problemi kryesor, me të cilin përballet Maqedonia, është çështja e emrit. Në shtator janë paralajmëruar lëvizje të reja nga ndërmjetësi i OKB-së, Metju Nimic. Shpresoni se mund të ketë ndonjë zhvillim pozitiv, duke marrë parasysh pozicionet e palëve, e në veçanti të kryeministrit Gruevski?

ISMET RAMADANI-Fatkeqësisht, bashkëbiseduesit, të cilët duhet të vendosin për këtë çështje, të marrin vendim, janë shumë larg në qëndrime. Nuk e kap aspak logjika që Samaras dhe Gruevski ta zgjidhin çështjen e emrit, edhe pse presionet mund ta bëjnë të veten.
Këtu kemi të bëjmë me problemin se Gruevski ka shkuar shumë larg sa i përket ndeshjes me historinë më të largët greke dhe asaj që pretendohet nga Gruevski dhe udhëheqësia rreth tij, për Maqedoninë antike, identitetin antik maqedonas dhe këtu besoj se grekët në asnjë mënyrë nuk do të lëshojnë pe, sado që t’i bëhet presion Samasarit, pasi nesër ajo duhet të ratifikohet në Kuvendin e Greqisë dhe kjo përbërje e tij nuk do të lejojë asnjëherë që asnjë centimetër apo miligram e historisë antike të Greqisë, t’i jepet Maqedonisë.
Ndoshta për ndonjë emërtim gjeografik Greqia do të bëjë lëshime, mirëpo besoj se kjo do të kushtëzohet nga ana e tyre që në formë të shkruar udhëheqësia maqedonase të heqë dorë nga historia antike dhe apo nga ajo që quhet identitet antik.

Janullatos, si kryqtar i shekullit XII, stisi incidentin e Përmetit

by

Intervistoi: Fejzi Braushi/*

Historiani Pëllumb Xhufi analizon konfliktin në Përmet mes Kishës dhe autoriteteve vendore, por edhe marrëdhëniet 22-vjeçare të qeverive shqiptare me Janullatos. “Ai ia ka arritur, sepse atij dhe misionit të tij politik i janë nënshtruar të gjitha qeveritë e korruptuara shqiptare të pas 1990” . Pëllumb Xhufi mbështet kabinetin në moshë të re të Ramës, por bën apel që atë mos ta kapë dalldia e rinisë me çdo kush. Rama-Meta? “Kur janë bashkuar kanë bërë mrekullira, kur janë zënë, kanë bërë hatara me kosto për të majtën”

I vetëlarguar nga politika për t’iu përkushtuar historisë, Pëllumb Xhufi mbetet një zë i fortë në mbrojtje të interesave të shqiptarëve sa herë që ai gjykon se ato cenohen nga ndërhyrje të vendeve fqinje, siç ishte dhe rasti i para disa ditëve me Kishën e Përmetit. Në një intervistë për MAPO-n, Xhufi denoncon rolin antishqiptar që luan kreu i Kishës Ortodokse Shqiptare, Anastas Janullatos, si dhe nënshtrimin e vazhdueshëm të qeverive shqiptare ndaj tij. Jashtë kësaj interviste nuk mbetet as qeveria e re, për të cilën Xhufi duket entuziast. “Nëse dyshja Rama-Meta do kenë vullnet për të bashkëpunuar, do dinë të bëjnë mrekullira”, – thotë ai.

Z. Xhufi, ditët e fundit në Përmet u krijua një situatë e rëndë, ku kleri ortodoks reagoi në mënyrë të ashpër duke u konfrontuar me forcat e policisë private. Çfarë ndjetë kur patë ato pamje?

Ndjenja e parë ishte ajo e simpatisë për efektivët e policisë private, që edhe pse djem të rreptë e të fuqishëm, duronin me stoicizëm e qetësi fyerjet dhe sulmet fizike të një turme besimtarësh (?) e priftërinjsh (?) fanatikë e të dhunshëm. Të parët ishin aty për të zbatuar një vendim të formës së prerë të gjykatave shqiptare. Të dytët ndodheshin aty, të organizuar e të paguar nga të huajt për të realizuar axhenda të huaja, duke krijuar një “casus belli”, që siç duket, i intereson dikujt në Athinë e dikujt në Tiranë. Më tërhoqën vëmendjen dy personazhe që më zuri syri mes asaj turme të hakërruar. Prifti Vasil Thomollari, ky “Tartarin i Taraskonit” përmetar, me të kaluar prej keqbërësi ordiner, si dhe “gazetari” minoritar me emrin Odise, që organizoi sjelljen me autobus të “përforcimeve” nga qytete të tjera të Shqipërisë. Janë figurat qendrore të skandalit të eshtrave të Kosinës, ku për të mbushur varret bosh të memorialit të ngritur ilegalisht në Këlcyrë, u hapën varret dhe u nxorën eshtrat e banorëve të atyre fshatrave. Kanonet e Kishës i dënojnë njësoj si vrasësit, ata që hapin varre dhe trazojnë eshtrat. Kështu ka përcaktuar një ndër etërit e hershëm të Kishës, Shën Gregor Nikeani (shek. IV). Hirësia e tij, kreu i KOASH-it, Janullatos, përkundrazi i përgëzoi dhe i promovoi autorët e atij kobi. Madje, at Vasil Thomollarin, i cili deri atëherë kishte qenë një dhjak i thjeshtë, e bëri ikonom të kishës së Përmetit. Dhe nëse ky post përputhet me atë të intendentit (ekonomistit), dhe nëse janë të vërteta ato që thuhen për të kaluarën e at Vasilit, mund të themi pa pasur frikë se e teprojmë, që Hirësia e tij i ka varur ujkut mëlçitë.

Kisha pretendon ndërkohë se pavarësisht debatit mbi pronësinë e objektit dhe truallit të kësaj kishe, në këtë ndërhyrje janë dhunuar simbolet e kishës ortodokse. Madje vetë kreu i kësaj kishe, Janullatos ka deklaruar ditët e fundit se, në rast se do t’u ndodhte kjo myslimanëve, gjysma e botës do ishte në flakë….

Hirësia është fare i pasaktë dhe i padrejtë kur bën pohime të tilla. Objektet dhe simbolet fetare, të futura në mënyrë të paligjshme në mjediset e Pallatit të Kulturës të Përmetit, u mblodhën dhe u transportuan me respektin dhe kujdesin e duhur nga punonjësit e Përmbarimit. Më kot ai rreket t’i japë ngjyra apokaliptike zbrazjes së pallatit të kulturës nga pushtues të paligjshëm, qofshin këta njerëz, priftërinj apo objekte fetare. “Gjysma e botës do të ishte në flakë po të ishte prekur një objekt i shenjtë mysliman”, kështu thotë Hirësia e tij, i cili mundohet t’i japë ngjyrat e një konflikti botëror një sherri të stisur qëllimisht nga ai vetë, këtu e 10 vjet më parë. Para dy vjetësh, pak minuta pas vdekjes tragjike të Aristotel Gumës dhe menjëherë pas deklaratës së ashpër të Ministrisë së Jashtme Greke, z. Janullatos paralajmëroi luftë civile mes “popullit ortodoks” dhe “popullit mysliman” të Shqipërisë. Sot, ai po bën përsëri Kasandrën dhe po paralajmëron shpërthimin e një konflikti botëror…për shkak të incidentit të Përmetit, të stisur personalisht nga ai! Pak mungon që të deklarojë, se “Përmeti është Jerusalemi i ortodoksisë”! Kjo është gjuha e një kryqtari të shek. XII. Vetëm në atë shekull mund të gjesh priftërinj e murgj që u prinin ushtrive pushtuese, që digjnin e piqnin popuj e qytetërime të lashta për të themeluar mbretëri e principata të krishtera. Vetëm në shek. XIII mund të gjesh shembuj kishash e priftërinjsh fanatikë, që vrisnin e digjnin në stivat e zjarrit “të ndryshmit”, heretikët, pavlikanët, manikeistët, bogomilët, ikonoklastët… Hirësia e tij po përcjell pikërisht këtë frymë intolerance e konfrontimi fetar mes shqiptarëve. Flet gjithnjë për një “popull ortodoks”, pa konotacion të qartë kombëtar, ose më saktë, me një konotacion të nënkuptuar grek, në një kohë që ndodhet rastësisht e fatalisht në një vend ku ortodoksit, katolikë, myslimanët apo ateistët janë të bashkuar mbi baza e parime moderne e laike dhe formojnë një popull të vetëm. Flet për viktimizim të kishës ortodokse, në një kohë që me fonde e financime të dyshimta janë ngritur me shumicë kisha, manastire e simbole fetare në toka e në vende që nuk i kanë takuar ndonjëherë kishës. Vetëm pak kohë më parë u inaugurua në Tiranë katedralja gjigante ortodokse, e ngritur në një truall publik (dikur edhe aty ngrihej kino-teatri “Brigada”) dhe fare ngjitur me institucione shtetërore të rëndësisë së parë, siç është Ministria e Mbrojtjes. Janë ngritur kisha e manastire të panumërta në rrethet Korçë, Durrës, Elbasan, Vlorë, Fier, Gjirokastër, Sarandë e deri në Lezhë e Kukës. Hirësia e tij, që tinëzisht e krahason këtë kohë me vitin 1967, ka treguar kujdes të posaçëm të ndërtojë e të evidentojë objekte të reja fetare, sipas një modeli të huaj, ndërkohë që nuk tregon asnjë kujdes për mirëmbajtjen e kishave të vjetra aq shumë të identifikueshme e të dallueshme si kisha shqiptare. Por le të mbetemi në rrethin e Përmetit. Mjafton të kesh një palë dylbi e të ngjitesh në një pozicion dominues, si për shembull në sarejet e Këlcyrës, e do të vesh re se në të gjithë gjatësinë Përmet-Tepelenë vendi është i mbushur me kisha e me simbole fetare të krishtera, të ndërtuara këto vitet e fundit. Janë ngritur që të gjitha në truall publik dhe, shpesh herë, në fshatra të banuara nga popullsi jo-ortodokse. Mesazhin politik të këtij “riorganizimi fetar” të territorit, e kupton çdokush, dhe Hirësia e tij më kot kërkon të bëjë shenjtorin. Ai ia ka arritur, sepse atij dhe misionit të tij politik i janë nënshtruar të gjitha qeveritë e korruptuara shqiptare të pas 1990. Sidomos kjo e Sali Berishës. Pak mungoi që ky, pasi e zhveshi grykën e Këlcyrës nga çdo prani ekonomike, kulturore, ushtarake e policore shqiptare, të inauguronte në prani të Hirësisë së tij dhe të Konsullit grek të Gjirokastrës, një pllakë mermeri me shkrimin: “O udhëtar, këtu hyhet në Vorio-Epir”! Kjo pllakë do mund të vihej në hyrje të grykës së Këlcyrës, buzë fshatit Kodër, në vendin ku edhe sot një lapidar i harruar kujton masakrën e vitit 1914, kur andartët grekë, të prirë nga ndonjë prift e ndonjë besimtar ortodoks shqiptar, nga ta që i pamë në aksion edhe këto ditë në Përmet, masakruan plot 240 fshatarë të pafajshëm shqiptarë. Sigurisht, nuk i përkisnin popullit të Perëndisë, ishin “turq”! Pra, siç e shihni, shumë kujtime të hidhura na sjellin nëpër mend ngjarjet e këtyre ditëve në Përmet. Por, le ta lëmë me kaq. Le të shpresojmë që kjo ngjarje e hidhur dhe e turpshme, të harrohet sa më shpejt.

Debati për kishën e Përmetit ka shkaktuar dhe një reagim të ashpër të shtetit grek, ku me anë të disa deklaratave dhe të një note proteste ka denoncuar ngjarjen si të papranueshme dhe që cenon të drejtat e ortodoksëve….

Shikoni, edhe sot, pas 100 vjetësh të ekzistencës së shtetit shqiptar dhe të Kishës Ortodokse Autoqefale Shqiptare, shteti grek e ka të vështirë të pajtohet me realitetin. Vazhdon ta konsiderojë KOASH si një shtojcë të kishës greke, dhe po ashtu, ortodoksët shqiptarë vazhdon t’i konsiderojë grekë. Pa çka se ortodoksët kanë qenë në ballë të Rilindjes Kombëtare dhe të luftërave për liri e pavarësi, ku autoqefalia e kishës përbën një nga faqet më të lavdishme. Sot, për shkak të paaftësisë dhe korrupsionit të politikanëve shqiptarë, ne kemi në kreun e KOASH-it një klerik grek. Z. Janullatos e pushtoi padrejtësisht atë post nën presionin e fortë që qeveria greke e Micotaqisit bëri mbi qeverinë e Sali Berishës, në 1992. Ja pra, edhe një kujtim tjetër i hidhur, që na zhvendos në fillimin e shek. XX, kur krerët e Kishës tonë ortodokse nuk i caktonin besimtarët shqiptarë, por Kryeministri grek, Eleuther Venizellos. Në këtë kuptim, deklarata e zëdhënësit të qeverisë greke mbi incidentin e Përmetit, të inkurajuar nga ajo vetë, takimi i djeshëm i Konsullit grek të Gjirokastrës me Kryetarin e Bashkisë së Përmetit, apo ndërhyrjet e parlamentarëve grekë në Parlamentin grek apo në atë evropian për këtë çështje, janë reminishenca të një kohe të largët, kur autoritetet greke i lejonin vetes të ndërhynin në mënyrë arrogante për çdo gjë që kishte të bënte me kishën dhe me besimtarët ortodoksë shqiptarë.

Për shkak të përplasjes në Përmet patëm një “ngrirje” të kufirit Shqipëri-Greqi, ku u bllokuan shumë emigrantë. Si e vlerësoni reagimin e qeverisë shqiptare rreth këtij konflikti dhe aktin në kufi, ku u ndaluan disa qytetarë grekë?

Për sa i përket sjelljes së qeverisë shqiptare, më duhet të them se është ajo vetë që ka gatuar jo një, por disa çorba si ajo e Përmetit. Nëse heqim mënjanë sjelljen dinjitoze e të përmbajtur të Përmbarimit e të policisë private, në çështjen e pallatit të kulturës, qeveria bashkë me policinë, me prokurorinë e me autoritetet lokale kanë mbajtur një qëndrim të turpshëm edhe në rastin në fjalë. Kujtoj këtu pamjet e dhimbshme, kur policia private u vu nën agresionin e çetës banditore të “priftit” Vasil, ndërkohë që policia e shtetit prehej nën hijen e pemëve të bulevardit. Kujtoj gjithashtu tulatjen dhe nënshtrimin që autoritetet shtetërore treguan në rastin e bujshëm të skandalit të Kosinës: të gjithë, policë, prokurorë, kryebashkiakë e kryekomunarë rrinin kokulur përballë arrogancës dhe provokacioneve të personazheve groteskë, siç ishin në atë histori Konsulli grek, “prifti” Vasil apo i kudondodhuri Odise, “gazetari” me fytyrë të vrerosur.  Në atë rast, ata që e pësuan nuk ishin dhunuesit e varreve, as edhe nëpunësit e korruptuar, por nëpunësit e ndershëm të këtij shteti, si Prof. Sokrat Meksi, që u nxor fill e në pension, porsa certifikoi që eshtrat e zhvarrosura në Kosinë nuk ishin të ushtarëve grekë, por të pleqve, grave e fëmijëve të fshatit. Po ashtu, në rastin e “betejës” për pallatin e kulturës, ai që e pësoi nuk ishte “prifti” Vasil, dhunuesi e pushtuesi i një prone publike, tempull i kulturës, por Kastriot Bezati, drejtori patriot i atij pallati, i cili menjëherë u pushua nga puna.

Në këto kushte, “trimërimi” i vonuar i qeverisë së Sali Berishës, e cila më në fund u kujtua se marrëdhëniet me fqinjët bazohen në parimin e reciprocitetit, duket shumë i  bukur për të qenë i vërtetë. Qoftë vendimi për të zbatuar vendimin e gjykatave për lirimin e pallatit të kulturës nga pushtimi i një grushti mercenarësh të ndërkryer, qoftë edhe vendimi për t’iu përgjigjur me kthim të qytetarëve grekë, kthimit që autoritetet greke të kufirit u bënë në mënyrë të pamotivuar qytetarëve shqiptarë, më ngjajnë me një përpjekje të Berishës për t’i lënë edhe një tjetër patate të nxehtë qeverisë në ardhje të Edi Ramës. Në është kështu, kemi të bëjmë me poshtërsinë e fundit në radhën pafund të poshtërsive që kjo qeveri ka kryer në kurriz të interesave të vendit e të shqiptarëve. Por duke thënë këtë, nuk dua aspak të prek karakterin parimor e të drejtë të dy masave të fundit të qeverisë, të cilat kjo ishte dashur t’i merrte shumë më herët.

Si i konsideroni marrëdhëniet Shqipëri-Greqi dhe në ç’rrjedhë duhet të zhvillohen ato?

Unë thjesht mendoj se marrëdhëniet me Greqinë janë shumë-shumë të rëndësishme, dhe si të tilla duhen ndërtuar me kujdes, mbi bazë parimesh dhe interesash. E kam thënë vite e vite më parë, që politika e paprinciptë e lëshimeve ndaj kërkesave të nacionalizmit grek, nuk i shërben aspak miqësisë dhe bashkëpunimit afatgjatë, por përkundrazi lë gropa të hapura, mbjell risentimente e armiqësi. Populli shqiptar e di fort mirë, se mbajtja e ligjit të luftës, mosnjohja e kufijve të Shqipërisë, ndërhyrjet në punët e shtetit e të kishës shqiptare e, në përgjithësi, kërkesat me sfond nacionalist nga ana e qeverisë greke, janë reminishenca të një politike që vetëm kanë sjellë ballafaqime të përgjakshme midis dy popujve tanë. Ai e di gjithashtu, se politika e dyerve të shqyera ndaj presionit nacionalist grek, përdhosja e dinjitetit të shtetit dhe të qytetarëve shqiptarë, ngritja dhe shkulja e varrezave, hapja e shkollave me konotacion nacionalist, falja e hapësirës detare etj., janë akte antishqiptare të një qeverie të korruptuar, që është nën shantazhin e mëkateve të veta. Humbja spektakolare e 23 Qershorit i detyrohet jo pak edhe kësaj vetëdije të pjekur popullore. Kjo është arsyeja që marrëdhëniet e Shqipërisë me Greqinë duhet të ngrihen mbi një bazë të re, dhe në këtë pikë nuk mund veçse t’i japësh të drejtë zotit Rama. Duket se edhe nga pala greke ekziston bindja se shumëçka duhet të ndryshojë në sjelljet me fqinjin shqiptar. Nuk mund të vazhdohet më tej me arrogancën e më të madhit, me shantazhin e “bukës së gojës” apo me aleancën amorale me mjediset e korruptuara të politikës, mediave apo shoqërisë civile shqiptare. Si vend i BE, Greqia duhet të kërkojë partnerë të tjerë në Shqipëri, dhe të aplikojë sjellje të ndryshme, nga ato që ka aplikuar deri tani.

Zoti Xhufi, pas 8 vitesh në opozitë, e majta fitoi zgjedhjet, ndërkohë që Rama ka shpallur tashmë kabinetin e tij. Si e shikoni ju këtë qeveri, nisur edhe nga fakti që shumë figura të rëndësishme të PS janë lënë jashtë saj?

Jam ndër të shumtët që mbështes me forcë formimin e një kabineti kryesisht me të rinj, të cilët kanë edhe avantazhin se janë të aftë e të pastër. Në fund të fundit, Edi Rama i fitoi zgjedhjet dhe e rrëzoi Berishën pikërisht me ata djem e vajza. Në historinë e PS të këtyre 20 viteve, ka patur shumë beteja, sakrifica e fitore, por për fat të keq ka patur edhe shumë tradhti, papërgjegjshmëri, oportunizëm dhe jo pak korrupsion. Historia politike e Kastriot Islamit dhe i grupit të tij të “mendimit ndryshe” ishte thirrja e fundit që i bëhej së majtës për t’u ndarë një herë e mirë nga të përzgjedhurit e fatit, nga punëpakët e fjalëshumët, nga mjeshtrit e intrigës e të batutës, nga “liderët” e “themeluesit” e gatuar në kuzhinat e PD, nga “heronjtë” e dalluar vetëm për beteja dhe për trimëri brenda llojit. Me trima të tillë, fitorja e së majtës nuk do kishte qenë ajo që qe. Ç’është më e keqja, me ta në qeveri, do vazhdonte të vërtitej mbi kokat tona fantazma e Berishës, sponsorizuesit të palodhur e të pakursyer të “kolonës së pestë” brenda PS. Ndaj, njëmijë herë më mirë pa ta. Sigurisht, shteti është një aparat gjigant, ku ka vend si për rinjtë, ashtu edhe për të vjetrit. Dhe për fat të mirë, në administratë por edhe në radhët e të përjashtuarve politikë nga regjimi i Berishës, ka me bollëk nëpunës, mësues, pedagogë, mjekë, ushtarakë të aftë e të përkushtuar. Këta të fundit janë padyshim mishërim i përvojës, sigurisë dhe memories institucionale. Pa kontributin e 50 apo 60 vjeçarëve, makina shtetërore do të rrezikonte të shkonte në drejtim të paditur. Ndaj jam i bindur, se Edi Rama dhe ministrat e tij nuk do i kapë dalldia e rinisë me çdo kusht e nuk do veprojnë si dikur një kryeministër socialist, i cili duke qenë 28 vjeç, iu duk vetja aq i moçëm dhe i ditur, saqë kërkoi të mbledhë rreth tij këshilltarë që ende s’i kishin mbushur të 25 vjetët.

LSI-së në këtë qeveri iu dha mes të tjerave dhe Ministria e Drejtësisë, çka pati mjaft reagime për shkak se kjo parti është akuzuar gjatë qeverisjes së shkuar. Si e shihni këtë zgjedhje? Çfarë ndryshimi mund të ndodhë kur tre nga ministrat e Ramës kanë qenë 3 muaj më parë ministrat e Berishës?

Në fakt, drejtësia, si çdo sektor tjetër, në qeverisjen e shkuar u drejtua nga e njëjta dorë e hekurt, që ishte ajo e z. Berisha. Megjithatë, qeveria PS-LSI është një sfidë e një shans për këto dy forca politike, dhe posaçërisht ministrat e tyre. Kuptohet, në këtë qeverisje shumë prej ministrave vijnë me vullnetin dhe ambicien për të shkruar ex- novo një faqe të bukur në karrierën e tyre, duke i shërbyer vendit me ndershmëri. Këtu e kam fjalën për ministrat e rinj, pa përvojë të mëparshme në qeverisje. Sigurisht, në listën e ministrave ka edhe të tillë që kanë patur përvoja të mëparshme qeverisëse, madje edhe në qeverinë e fundit e të shumëpërfolur “Berisha”. Por edhe këtyre u ofrohet një shans i papërsëritshëm: duke punuar mirë për vendin, dhe jo për vete, mund të lajnë ndonjë mëkat të së kaluarës së afërt dhe mund të lenë edhe ata një emër të mirë në historikun e qeverive shqiptare.

Ka një lloj dyshimi në lidhje me funksionimin e kësaj qeverisjeje për shkak të dualitetit Rama-Meta, kjo edhe për shkak të konflikteve që ata kanë patur edhe më parë, por edhe për shkak të karakterit të fortë që ka Meta si një lider në të majtë. Ju shihni probleme në këtë drejtim?

Populli thotë: “Uthulla e fortë thyen enën e vet” (në fakt, kjo vlen edhe për rakinë e fortë). Karakteret, apo qëndrimet e forta ndodh të prishin punë në çështjet e politikës. Vetë historia e marrëdhënieve Rama-Meta e dëshmon një gjë të tillë. Kur kanë bashkëpunuar, kanë bërë mrekullira. Kur janë zënë, kanë bërë hatara dhe e kanë dënuar veten me opozitë të detyruar (Rama), apo me qeverisje të pistë (Meta). Të jemi të sinqertë, në një vend normal, si Rama ashtu edhe Meta, do të ishin ndëshkuar nga vetë zgjedhësit e tyre e sot do të ishin harruar për andrallat që i kanë shkaktuar së majtës dhe vetë vendit me sherret e tyre, egoiste e meskine. Por, ja që në një moment edhe ata e dëgjuan zërin e popullit opozitar, shkelën mbi sedrën e “karakterin” e tyre dhe u bashkuan në emër të së mirës publike. Tashmë të dy e dinë ku, kur e si kanë gabuar. E dinë gjithashtu mirë se sa të brishtë janë rezultatet dhe shifrat që realizuan së bashku e veç e veç në këto zgjedhje, në rast se fillojnë e merren me intrigat e deridjeshme kundër njeri-tjetrit. Dhe akoma më shumë, e dinë mirë se mbi ta vigjilon një opinion, i cili nuk është opinioni që shoqëroi me hosanara prej fanatikësh rrugëtimin drejt humnerës së qeverisjes Berisha. Si Rama ashtu edhe Meta e dinë fort mirë se ndaj një qeverie socialiste guxojnë të ngrenë zërin edhe më burracakët e këtij vendi, edhe ata që në këta 8 vjet kanë mbyllur gojën ndaj çdo padrejtësie e krimi. Përse? Sepse socialistët nuk të pushojnë nga puna, nuk të rrahin, nuk të vrasin, siç bëri qeveria e Sali Berishës në 21 janar 2011.

Si e shpjegoni faktin që LSI, pavarësisht akuzave të shumta për korrupsion gjatë qeverisjes së shkuar, arriti të shumëfishojë rezultatin e saj në zgjedhje? Sipas jush, sa humbi dhe sa fitoi PS nga bashkëpunimi me LSI në këto zgjedhje?

LSI e shumoi rezultatin e saj për disa arsye. Së pari, sepse diti të bëjë një fushatë pragmatiste, e cila ngjit gjithnjë në vende të varfra si Shqipëria, ku punësimi në shtet shihet si zgjidhje për të ardhmen e shumë familjeve. Nga ana tjetër, mos harrojmë se LSI nxori përfitim të majmë nga aleanca me PS. Mendoni që, për shkak të sistemit, PS morri vetëm një mandat më shumë në raport me zgjedhjet e 2009, edhe pse e rriti me 90 mijë vota kuotën e saj. Në të kundërtën, LSI, e cila, nëse nuk gaboj, mori rreth 110 mijë vota më shumë se në 2009, fitoi 13 mandate më shumë. Nga ana tjetër, bashkëqeverisja me PD i hapi LSI-së disa mundësi depërtimi në xhepa të pakënaqura të së djathtës, të cilat mund ta kenë votuar atë në 23 qershor, si një alternativë më e pranueshme e më “tolerante” ndaj së djathtës. Por thashë, të gjitha këto janë rrethana të brishta, që si për Ramën ashtu edhe për Metën mund të përmbysen brenda natës. Të dy kanë të bëjnë me një opinion të brendshëm e të jashtëm, i cili ndaj tyre do të jetë vigjilent e kritik si asnjëherë më parë.

Diçka për zhvillimet në opozitën e re. Si e shihni zgjedhjen e Bashës përballë Olldashit, dhe për më shumë, si e parashikoni opozitën e ardhshme?

Z. Berisha ka një meritë të madhe edhe në këtë drejtim. Nuk la mundësi zgjedhjeje kur doli problemi i pasardhësit. E ktheu PD në një parti njëdimensionale. Kështu që u ndërtua një alternativë mes Olldashit e Bashës, e cila nuk thotë e nuk premton asgjë. PD do të kishte një shans për të ndryshuar e për t’u riorganizuar demokratikisht në masën që pasardhësi i z. Berisha  do gjente kurajën për t’u larguar sa më shumë nga fusha e tij manjetike. Këtë z. Basha do mund ta bënte vetëm kur i gjithëfuqishmi ta thërriste pranë vetes ideatorin dhe protektorin e tij. Z. Olldashi jepte shenja se mund t’i rezistonte disi sharmit vrastar të shefit të tij. Por pikërisht për këtë, “i gjithëfuqishmi” i vërtiti gjërat në mënyrë të tillë, që ai të mos fitonte. Dhe askush nuk u çudit, as ai vetë. Kështu ka qenë, e kështu do të jetë.

Për kishën e Përmetit

“Të parët ishin aty për të zbatuar një vendim të formës së prerë të gjykatave shqiptare. Të dytët ndodheshin aty, të organizuar e të paguar nga të huajt për të realizuar axhenda të huaja, duke krijuar një “casus belli”, që siç duket i intereson dikujt në Athinë e dikujt në Tiranë”

Për Janullatosin:

“Sot, për shkak të paaftësisë dhe korrupsionit të politikanëve shqiptarë, ne kemi në kreun e KOASH-it një klerik grek. Z. Janullatos e pushtoi padrejtësisht atë post nën presionin e fortë që qeveria greke e Micotaqisit bëri mbi qeverinë e Sali Berishës, në 1992… Ai ja ka arritur, sepse atij dhe misionit të tij politik i janë nënshtruar të gjitha qeveritë e korruptuara shqiptare të pas 1990. Sidomos kjo e Sali Berishës.”

 Për reagimin e qeverisë:

“Nëse heqim mënjanë sjelljen dinjitoze e të përmbajtur të përmbarimit e të policisë private, në çështjen e pallatit të kulturës, qeveria bashkë me policinë, me prokurorinë e me autoritetet lokale kanë mbajtur një qëndrim të turpshëm edhe në rastin në fjalë”

Për patriotizmin e Berishës:

“Në këto kushte, “trimërimi” i vonuar i qeverisë së Sali Berishës, e cila më në fund u kujtua se marrëdhëniet me fqinjët bazohen në parimin e reciprocitetit, duket shumë i  bukur për të qenë i vërtetë. Qoftë vendimi për të zbatuar vendimin e gjykatave për lirimin e pallatit të kulturës nga pushtimi i një grushti mercenarësh të ndërkryer, qoftë edhe vendimi për t’iu përgjigjur me kthim të qytetarëve grekë, kthimit që autoritetet greke të kufirit u bënë në mënyrë të pamotivuar qytetarëve shqiptarë, më ngjajnë me një përpjekje të Berishës për t’i lënë edhe një tjetër patate të nxehtë qeverisë në ardhje të Edi Ramës”

Për Greqinë:

“Nuk mund të vazhdohet më tej me arrogancën e më të madhit, me shantazhin e “bukës së gojës” apo me aleancën amorale me mjediset e korruptuara të politikës, mediave apo shoqërisë civile shqiptare. Si vend i BE, Greqia duhet të kërkojë partnerë të tjerë në Shqipëri, dhe të aplikojë sjellje të ndryshme, nga ato që ka aplikuar deri tani”

Për të vjetrit:

“Me trima të tillë, fitorja e së majtës nuk do kishte qenë ajo që qe. Ç’është më e keqja, me ta në qeveri, do vazhdonte të vërtitej mbi kokat tona fantazma e Berishës, sponsorizuesit të palodhur e të pakursyer të “kolonës së pestë” brenda PS. Ndaj, njëmijë herë më mirë pa ta”

Për Ramën:

“Ndaj jam i bindur, se Edi Rama dhe ministrat e tij nuk do i kap dalldia e rinisë me çdo kusht e nuk do veprojnë si dikur një kryeministër socialist, i cili duke qenë 28 vjeç, iu duk vetja aq i moçëm dhe i ditur, saqë kërkoi të mbledhë rreth tij këshilltarë që ende s’i kishin mbushur të 25 vjetët”

Për qeverinë e re:

“Megjithatë, qeveria PS-LSI është një sfidë e një shans për këto dy forca politike, dhe posaçërisht ministrat e tyre. Kuptohet, në këtë qeverisje shumë prej ministrave vijnë me vullnetin dhe ambicien për të shkruar ex novo një faqe të bukur në karrierën e tyre, duke i shërbyer vendit me ndershmëri”

Për ministrat e LSI:

“Sigurisht, në listën e ministrave ka edhe të tillë që kanë patur përvoja të mëparshme qeverisëse, madje edhe në qeverinë e fundit e të shumëpërfolur Berisha. Por edhe këtyre u ofrohet një shans i papërsëritshëm: duke punuar mirë për vendin, dhe jo për vete, mund të lajnë ndonjë mëkat të së kaluarës së afërt dhe mund të lenë edhe ata një emër të mirë në historikun e qeverive shqiptare”

Për dyshen Rama-Meta:

“Populli thotë: “Uthulla e fortë thyen enën e vet” (në fakt, kjo vlen edhe për rakinë e fortë). Karakteret, apo qëndrimet e forta ndodh të prishin punë në çështjet e politikës. Vetë historia e marrëdhënieve Rama-Meta e dëshmon një gjë të tillë. Kur kanë bashkëpunuar, kanë bërë mrekullira. Kur janë zënë, kanë bërë hatara dhe e kanë dënuar veten me opozitë të detyruar (Rama), apo me qeverisje të pistë (Meta”

Për rezultatin e LSI:

“LSI e shumoi rezultatin e saj për disa arsye. Së pari, sepse diti të bëjë një fushatë pragmatiste, e cila ngjit gjithnjë në vende të varfra si Shqipëria, ku punësimi në shtet shihet si zgjidhje për të ardhmen e shumë familjeve. Nga ana tjetër, mos harrojmë se LSI nxori përfitim të majmë nga aleanca me PS”-*Kortezi:MAPO