Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

ARTI KERKON ANGAZHIM SHPIRTEROR, JO KOMPROMIS

by

Intervistë ekskluzive e Nue Oroshit me Gjelosh Gjokën, mjeshtrin e madh të  Artit Shqiptar, me rastin e 80 vjetorit të lindjes/

Me 24 dhe 25 janar 2013 ia  bëmë një vizite  mjeshtrit  të Artit Shqiptar Gjelosh Gjokaj në Augsburg. Baca Gjelosh na priti me një bujari e mikpritje që është tipike e Malsorit. Edhe pse në prag të 80 vjetorit ai asnjëher nuk i ndahet punës, përkundër faktit që atelia e tij ishte duke u renovuar ai nuk e ndalte asnjëhere punën. Gjatë kësaji vizite  në kujtese më mbeten, shume gjera të reja rreth jetës dhe veprës së tij. Por dy gjëra mu nguliten në koke. Ekspozitën e par në Rome ne vitin 1971 që ia kishte organizuar, dhe hapur i madhi profesor Ernest Koliqi, ndërsa të dyten me 1983 në Munih të Gjermanise, hapur nga  poeti dhe shkrimtari i madh Martin Camaj. Me të dy baca Gjelosh kishte pasur miqësi të madhe. Kjo esht një pun e mire dhe e mbarë, kur gjeneratat e artistëve, krijuseve e shkrimtareve e përcjellin njëri tjetrin, për t’u lën brezave testament vazhdimin e punes krijuese në shume lëmi të jetes artistike. Qëllimi ynë ishte i dyanshëm. Që ta bëjme një portret të Gjelosh Gjokës, në kuadër të filmit dokumentar në gjuhën gjermane, për intelektualët e shquar shqiptarë në Gjermani, dhe bërjen e një interviste eksluzive në gjuhën shqipe, që po e botojm me rastin e 80 vjetorit të lindjes të mjeshtrit të madh të pikturës e grafikës Gjelosh Gjokaj. Në këtë intervistë baca Gjelosh na foli për rrugën e gjatë krijuese, e cila fillon dhe merr rrugë  në Malsinë e Ded Gjon Lulit e Mehmet Shpendit, për themelimin e Akademisë së Arteve në Prishtinë, për punen 15 vjecare ne Romë, dhe fillimin e ri dhe të sukses’shëm në Augsburg të Gjermanisë. Pa harruar edhe miqtë e tij që e kishin përkrahur, në periudha të ndryshme kohore. Ai flet sidomos, edhe për një piktor tjetër shqiptar, shumë të talentuar, Nevzat Belegu apo Karmon Fan Ferri, i cili kishte atelien e vet në Munih, të Gjermanis por që kishte qenë jetshkurtë dhe ka vdekur në moshën 45 vjecare nga leukemija. Baca Gjelosh me të drejt ban edhe vërejtje, sepse deri më tani asnjë intelektualë shqiptarë, nuk shkroi për Karmon Fan Ferrin apo Nevzat Belegun. Ai nukë le pa i përmendur edhe frymzimet, e para nga bukuritë e malsisë, nga sofra bujare shqiptare, e deri tek xhubletat, që ishin punë dore e nënave dhe grave shqiptare nëpër shekuji.

Zoti Gjokaji, fillimisht na tregoni diqka rreth fëmijeris tuaji, dhe hapave të parë në botën e artit?

Gjelosh  Gjokaj: Asht interesant se fillimi i inspirimit në art është gjithmonë interesant, se njeriu lidhet me emocionet feminore, deri në emocionet me të ngritura, e deri te studimi i artit në shkolla të mesme në studime dhe në specializime. Ato jan fillimi, i artit figurativ pastaji nëper kohra të ndryshme fillon,  me u zhvillua origjinaliteti. Dikush e ka ma të madhë origjinalitetin e dikush ma të vogël. Unë duket se kam mbërrit me inspirime të folklorit dhe ambienteve  shqiptare ne Mal te Zi dhe Kosovë,ta bëji një art origjinal. Ky art i imi ka depërtuar, në te gjitha trojet Etnike Shqiptare, por edhe në Evrop në Itali, Gjermani, Holand e në shum vende tjera . Sidomos grafika ime ka pasur një rrugë shum serioze nëper ambientet e artit botëror.

Jeni themelues i shkollës së Artit në Kosov, a mund të na thuani diqka rreth vështirsive dhe sukseseve të kësaji Akademije të Artit?

Gjelosh Gjokaj-Asht një gja interesante. Fillimi i par i artit serioz  në Kosov ka filluar me Muslim Mulliqin, me mua, me Tahir Emren dhe Rexhep Ferrin. Na kemi qen promotorët, e Akademis së Artit. Ka qen shkolla e mesme a artit  në Peji, edhe aty  ësht krijue një ambient për tu përgaditur, pjesërisht kuadrot ku më von kan studiuar,   në akademin e arteve. Sod në Kosov ësht një plejad e artistave të rinjë në Akademin e Arteve të Kosovës që meritojn me qen nëpër galerit Evropiane, dhe nëpër muzeume të Evropës.

Mbas Kosovës ju kaluat në Itali a mundeni të na thuani për punën tuaji disavjeqare aty, si je prit dhe si keni filluar depërtimin në Artin Evropian?

Gjelosh Gjokaj- Un preji Kosove kam shkuar në Rom, edhe kam menduar me vazhduar me shkue në Amerik. Por në Rom kam pas një fat të madhë se  më kanë pranuar në punë,  ku kam krijuar një puntori të grafikës. Ajo puntori,ka funksionuar 10 vite shum bukur dhe ka qen e njohur. Pastaji përball grafikës kam depërtuar, me piktur dhe kam pasë ekspozita nëpër qytete të Italis mjaft  me rëndesi, 15 vite të qëndrimit në Itali jan një rreth që ësht mbyllur dhe nukë harrohet kurr. Ne Itali arti imë ësht formuar totalisht.

Keni një rrug interesante tuajen ku jeni njohur me dy shkrimtarët më të mëdhenj shqiptar Martin Camajn dhe Ernest Koliqin. A mund të na thoni diqka rreth këtyre kontakteve me këta dy shkrimtar?

Gjelosh Gjokaj:-Me Martin Camajn dhe me Ernest Koliqin jam njoftuar në Romë. Në atë kohë Martin Camaj, ka botuarë libratë në Romë, dhe qefi i ti ka qen me ja ilustruar librat. Pes gjasht libra ja kam ilustruar, aq bukur që ka qen shum i knaqur,edhe profesor  Ernest Koliqit ja kam punuar kopertinen e Shejzave  disa numra, dhe kanë qen të kënaqur, keshtuqë edhe Ernest Koliqi edhe Martin Camaj kanë pasur besim në mua, më kanë ndimuar që të rritem sa më shumë në botën e artit. Si shembull ekspozitën e parë që e kam pas në Rom,e ka hap Ernest Koliqi. Ne vitin 1971. Aty ka qen edhe Martin Camaji dhe ka promovuar edhe libra. Dhe sod në shtëpin e zojës se ti ne Gjermani, janë me shum se  25 punime. Qe i ka te ekspozume.  Deri sa ka vdekur Martin Camaj kemi qenë në kontakt shum të ngusht her vinte aji e her shkosha unë, kemi pasur një miqsi shum shum të thell.

A mund të na jepni një kujtim prej punës që keni bërë me Martin Camajn, ai në botën e letrave, e ju ne botën piktures  e artit.

Gjelosh Gjokaj-Ai gjithmon më thoshte se ne  në inspirime kemi dishka të përbashkët. Unë jam inspiruar në librin e ti të par,”Një fyell ndër Male”.  Ka qen i lidhun me folklorë me ambienet tona. Edhe un më herët jam inspirue me sagj, me pogaq,me cep uji, me sofer, dhe Martini  gjithmon thoshte se na kemi dishka të përbashkët.

Mbas Italis 15 vjet që ke qëndruar aty. Ne Gjermani keni ardhur me ndërmjetsimin e Martin Camajt.

Gjelosh Gjokaj-Kemi dasht me u vendos  në Munih por u vendosëm në  Augsburg. Munihu asnjëher nuk më ka harruar un tri her kam pasur ekspozita, në Munih në Haus der Kunst. dhe tri her më kanë ble punime.  Aty ësht ekspozita më e madhe në Gjermani.

Pas vendosjes në Augsburg menjëher keni filluar punën, na thuani diqka për kontaktet me piktoret tjerë  dhe botën e artit në  përgjithësi.

Gjelosh Gjokaj-Këtu menjëher e kam takuar një shqiptar piktor shum të mir Karmon Fan Ferri. I cili ka punuar dhe jetuar në Munih. Mua më vjen shum keq që Karmon Fan Ferri vdiq i ri. Piktor i mir. Me vjen shum keq që Karmon  Fan Ferrit nuk ja lavë  kërkush borgjin preji shqiptarëve, esht mkat se ka qen shum i talentuar,  i cili ka kryer studimet e artit në Vjen tek një piktor shum i mir dhe me pas këtu në Gjermani, në Munih ka pas Atelien e vet, dhe ka punuar me piktur dhe grafik. Në Peji e ka pas emrin Nevzat Belegu. Ndërsa më pasë e ka ndërruar emrin dhe ësht quajtur  Karmon Fan Ferri. Aji ka vdek në moshen 45 vjeqare. Ka rreth disa  vite që ka vdek. Me vjen shum keq qe nuk ka shkruar kërkush për Karmon Fan Ferrin.

Si ju shikojn intelektualët  Gjerman  kur një shqiptar shquhet dhe  ban emër ne Artë?

Gjelosh Gjokaj- Gjermanet e kanë nje kultur të cilët nuk e shofin se preji nga vjen por se qfar kualiteti ke. Të njëjtën kultur e kanë edhe Italianët. Mua më kan pranuar si kualitet.

Me cilët piktor  Gjerman ke kontakte?

Gjelosh  Gjokaj – Në  Augsburg kam kontakte me Gjeorgj Bernard dhe shum të tjer. Gjermanet kanë shum piktor të mëdhenj që e kanë një za botëror, siqë ësht:Lüperz, Immendorf, Kiffer,Baslicin etj..

 

Keni pikturuar disa atdhetar shqiptar në portrete. Si e ndienin veten kur e pikturonit Ded Gjon Lulin, Kapidan Dr Mark Gjon Markun etj?

Gjelosh Gjokaj- Un kamë pas gjithmon qef me personalitete që kanë lanë histori me i pikturuar. Dhe vërtet e ndieja vetën krenar dhe të lumtur kur pikturoja figura kombëtare siq ësht Ded Gjon Luli, Kapidan dr. Mark Gjon Marku dhe shum të tjerë. Kohëve të fundit ësht bër një Muze për Ded Gjon Lulin, ku javë kam dhururar edhe nje piktur, ku ësht ndertuar një pllak në bronz, në Malsi. Ndërsa në Akademin e parë që ësht mbajtur në Hamburg, për ndriqimin e Historis Shqiptare,  përveq disa pikturave tjera kam prezentuarë, edhe pikturat e heronjëve Ded Gjon Luli, Kapidan Dr Mark Gjon Marku, Kapidan Gjon Marka Gjoni e shumë të tjerë.

Këtu po shihet në Atelien tuaji  një portret i juaji i pikturuar nga një piktor Gjerman?

Gjelosh Gjokaj-Aji ka qen arkitekt dhe ka piktururar bukur dhe ka pas qef me më pikturuar. Dhe kët piktur e ruaji që 15 vite.

Si po ja delni me kohën pasiq po e bani jetën në mes të Augsburgut-Tiranes, Prishtinës dhe Malësis, konkretisht vendlindjes suaji Mileshit.

Gjelosh Gjokaj-A di si asht puna. Ose duhet me u marr profesionalisht me piktur ose me lan, duhet me u angazhuar niqind përqind.

Përvec folklorit shqiptarë që ka lën gjurm në punën tuaji, a kan lan gjurmë edhe punimet e nënave dhe motrave tona shqiptare siqë jan qëndisjet, punët e vekit, dhe pun të tjera në kët lëmi?

Gjelosh Gjokaji– Asht interesant se nëna ime ka qen një zojë multi talente dhe i ka ba gjubletat aqë bukur saqë tan grat e Malsis, kanë ardh më u inspirue dhe mu mësue preji saji për punimin e gjubletave. Ajo e ka pas një dell shum të talentuem, dhe më duket se inspirimi ka ardhur nga nëna.

A keni ndonjë porosi për artistët e rinj?

Gjelosh  Gjokaj– Shum her kam than se porosit jan nganjëher edhe bosh. Porosia ime ësht që nëse angazhohesh në art duhet mu angazhue shpirtnisht, dhe 100 % në shërbim të artit,e jo me kerkue kompromis,  e jo pjesrishtë.  Se apo e shes, apo nuk po e shes një piktur. E dyta gja apo  e treta gja  ësht komercializmi.

Pas një rugëtimi të gjat me mbi shtat dekada ku punuat dhe u shkolluat  jashtë vendlindjes u kthyetë sërish në vendlindje, për ta vazhduar punën .

Gjelosh Gjokaj-Tash un do të vazhdoji këtu në Gjermani  dhe në Mal te Zi dhe aty në shtepin time në Milesh, i kam dy djelm që po i përgadis. Pas nje rrugëtimi shum të gjat Itali, Gjermani  po kthehem sërish në Milesh. Malsorët më duan dhe më kanë pritur mir. Un kam dal 10 vjeq nga Mileshi. Jeta fëmijerore ka qen e bukur. Ata te shkretit prindërit tanë  ku  kanë qen internatet dhe shkollat gratis na kanë derguar atje. Kemi qen 7 vllazen dhe nje motër. Kater vllazën  kanë vdek. Zefi ka qen talent. Aji ka ardh preji Shkodrës  i talentuem i cili ka mësuar në Shkoder tek profesoret Italian aji ka vdek, edhe Dushi, Gjetoja dhe Gjergji kanë vdek. Kemi mbet tre unë,  si dhe Marku e Toma të cilët jetojn në New York.Un jam kthyer mos me harrue vendlindjen. Malësin tonë të bukur dhe të dashtun.

Intervistoi: Nue Oroshi

 

 

 

Bashkim Muhedini: Porta e futbollit u bë dera e jetës sime, ajo ishte dhe drama ime plot ankth…

by

Ne Foto: FK PARTIZANI-Suvorov Seferi, Bujar Cani, Lin Shllaku, Loro Borici, Bashkim Muhedini, Safet Berisha (i 12-ti ) poshte majtas Astrit Ziu; Vladimir Balluku, Gjergj Thaka, Agim Janku, Sabah Bizi, PANAJOT PANO. Foto nga Gezim Mimi Imeri./

 Nga Dalip Greca/

Bashkim Muhedini  jeton në Nju Jork. Ne fundjave takohemi shpesh tek Portofino-Café. Si shumë shqiptarë të tjerë, fati dhe hallet e hodhën përkëtej Atlantikut edhe Bashkim Muhedinin,  njëri prej portierëve të shquar të Partizanit dhe të Kombëtares, njëri prej trainerëve që në 10-vjeçarin e fundit tw karrierws tregoi vlera në drejtimin e ekipit të futbollit të Përmetit dhe të ekipeve zinxhirë të moshave të vogla të ”Partizanit”. Emri i portierit të talentuar është përjetësuar në kronikat e shtypit të kohës dhe në statistikat e librave të futbollit. Si shkoi Bashkimi tek porta e ekipit të shquar “Partizani”? Ku u end fëmijëria e tij, kur dhe si nisi karriera sportive, si kaloi nga pasioni për lojërat me dorë tek futbolli, si hyri rastësisht  portier në spartakiadën e Durrësit? Cilët janë portierët e shquar që admiroi ai? Përse e larguan nga porta në moshën 29 vjeçare dhe e degdisën në Zall-Bastar ish portierin e kombëtares? Si u takua me portierin e shquar rus Lev Jashin? Si u ndëshkua Overati për një “mëkat” që bëri ndaj Muhedinit në ndeshjen në Karlsruhe?

Këto e të tjera pyetje do të marrin përgjigje përmes bisedës që zhvilluam me Muhedinin këto ditë në Bronx-Nju Jork, në lokalin ”Joni Blu”.

-Ju kujtohen fillimet e para, kur dhe si zutë vend në portë?

-Po më ktheni në vitet më të bukura të jetës sime me këtë pyetje. Banoja tek “Shallvaret”. Banesa ime rrethohej nga terrene të shumta sportive. Pranë kisha terrenet sportive të  shkollës “20 Vjetori”, më tej parku i njohur i tenisit, në verilindje shtrihej Parku ”Rinia”, në vazhdim vinte Pallati i Pionierëve; në Jug-Lindje ndodheshin terrenet e shkollës “11 Janari”. I përmenda të gjitha këto sepse nëpër ato terrene u end fëmijëria ime. Aty u grimëzua bota ime sportive, aty u trupëzua formimi im sportiv. Isha një fëmijë çamarrok kur shikoja ekipin e Tiranës në stërvitje në fushën e punës. Aty pashë dhe Panon e madh  për herë të parë  dhe më dukej çudi se si mund të isha aq afër tij. Kënaqesha kur kapja topat pas portës dhe i ktheja në fushë ku luanin të mëdhenjtë e futbollit. Lëre pastaj se ç’ndodhte kur më afronin të zija vend në portë kur mungonte ndokush, bëhesha me krahë, i gatshëm të fluturoja…

Më pas Bashkimi tregon se është ushtruar edhe në lojërat me dorë. Në Pallatin e Pionierëve, Petrit Qendro e kishte zgjedhur në ekipin e basketbollit. Ai  nuk e quan kohë të humbur marrjen me basketboll. Basketbolli më fali shtatgjatësinë dhe shkathtësinë e përdorimit të duarëve në kapjen e topave, thotë Bashkimi. Por nuk ishte vetëm basketbolli dashuria e parë sportive e Bashkim Muhedinit. Ai tregon se i ka pëlqyer dhe e ka ushtruar për një kohë edhe volejbollin. Loja e volejebollit i pëlqente dhe iu kthye në një dëshirë që jetoi gjatë me të për arsyen e thjeshtë se traineri i mrekullueshëm Vangjel Koja, atëherë mësues i Bashkimit tek shkolla”11 Janari”, kishte aftësinë që të bënte për vete.

”Ai punonte me djemtë njësoj siç punon një skulptor me daltën e tij për të gdhendur figurën artistike”, tregon me admirim Bashkimi.

-Atje i kam fillimet e para sportive, tek shkolla”11 Janari”. Atje  kanë mbetur gjurmët e fillimeve të para sportive; në oborrin e saj, në fushat sportive të pluhurosura nga qymyri kanë mbetur gëzimet e fitoreve , klithjet, rendjet me top, – thotë Bashkimi tek kthehet në kohën e largët të fëmijërisë. Pastaj shton: aty  ndesheshim edhe me ekipet e shkollës ”Emin Duraku”, e cila kishte në gjirin e saj emra  që do të bëheshin të njohur në sportin shqiptar, si: A.Jankun, F.Sejdinin, M.Çobanin, B.Beliun e të tjerë.

Po si shkoi Bashkim Muhedini tek porta e “Partizani-t”? Pyetjes sime ai i përgjigjet në mënyrë poetike:- Ishte viti 1961. Kujtimet vijnë e bien si gjethet, por çuditërisht nuk zverdhen nga koha, edhe pse kanë kaluar dimra të egër mbi Shqipërinë tonë. Shkonim në Spartakiadën Kombëtare në Durrës. Ekipi ynë nuk kishte portier. Traineri, Hyqmet Meçe më  propozon të futem në portë. U futa për të qëndruar gjatë.Porta u bë dera e jetës sime për shumë kohë. Ajo ishte dhe drama ime plot ankth. Porta u bë gjithçka për mua. Luajta mirë atë ditë, duke e ruajtur si një gardian i rreptë portën që më besuan. Arrita të pres dhe penalltinë. Ah ajo pritje… E prita nga njëra anë, por u zgjat nga ana tjetër…Nejse ende isha mes pasionesh e dëshirash të shpërndara.Ende i doja shumë basketbollin dhe volejbollin.

Por ç’ndodhi më tej me portierin e Partizanit dhe Kombëtares shqiptare?

Befas u gjend në shkollën ushtarake”Skënderbej” i veshur me uniformë. Në terrenet e asaj shkolle u njoh me trainerin Bejkush Birçe, i cili pasi pa cilësitë e tij intuitive, pasi pa reflekset, punoi që ta përgatiste për portën. Gjuante vetë Birçja dhe Bashkimi priste. Më 1965 në një kampionat brenda shkollës bëri figurë të mirë. Prej aty rrëshqet tek ekipi i  të rinjve të Partizanit. Por edhe aty aventura nuk do të zgjaste shumë. Emri i portierit të talentuar kishte rënë në sy të ekipeve të kryeqytetit. E priste ekipi i të rriturve të atij ekipi që atëhere lulëzonte me emra të mëdhenj,”Partizani”. Bashkimi kujton se e ndjente veten të emocionuar përballë emrave të  bujshëm të ekipit. Ai është krenar që ka luajtur përkrah emrave të mëdhenj të futbollit shqiptar si: Lin Shllaku, Robert Jashari, Ramazan Rragami, Sabah Bizi, Mihal Gjika e të tjerë.

Kur i kërkoj t’më përmend më shumë emra të kohës së tij ai ndjell kujtimet…”Kohë e nxehtë në kujtimet e mia. E artë ajo kohë…E tejdukshme. Shumë emra në kujtesë… Pranë meje M. Janku, T.Jozja, F.Lela, F.Ismaili, J. Kaçi, A.Hoxha. Më pas, si përtej horizontit do të ravijëzohen portretet e A.Lekbellos, të bujshmit P.Musta, Tani Konomi,i cili pati udhë të shkurtër nga që ia mbyllën shtigjet me ato grackat e politikës”.

E pyes Muhedinin nëse ka patur ndonjë model portieri që e ka adhuruar dhe nëse ka imituar ndonjë prej tyre.

Ai veçon Lev Jashinin. E kam adhuruar atë, thotë ai. Fati e dha që Bashkimi të takohej me të dikur në Bullgari. Ekipi i “Partizanit” do të luante në Sofje me ekipin e njohur “CSKA”. Atë kohë Jashini i famshëm ishte traineri i ekipit “Dinamo” të Kievit, i cili po kthehej nga Greqia, ku kishte zhvilluar ndeshje.

– Nuk e di se si e ndjeva veten,-  kujton Bashkimi.- E kisha ndjekur gjithmonë nga larg, ndërsa ato çaste isha përballë  portierit të madh që kishte bërë botën sportive të drithërohej.

Në shenjë kujtimi, Jashini i dhuroi një palë doreza, që Bashkimi i ruajti gjatë si kujtim. Ndërsa pjesës tjetër të pyetjes, nëse ka patur ndonjë model imitimi në portë, Bashkimi i përgjigjet prerë:Në portë nuk mund të imitosh, por duhet t’i besosh vetëm vetes, intuitës dhe reflekseve të tua, ndryshe ndëshkohesh.

Nga portierët shqiptarë ai veçon Sulejman Maliqatin, i cili në lojërat e Laipcigut u cilësua nga tifozët gjermanë si ”Macja e zezë”.

Për Bashkimin, “Macja e zezë” , mbetet një model i pakrahasueshëm i futbollit shqiptar, një figurë brilante, e paarritshme. Ndër më të mirët e portës ai radhit edhe të madhin Qemal Vogli. Edhe ai i pakrahasueshëm si nga fama, ashtu edhe nga fati. I dënuar, i persekutuar prej shumë kohësh, gati i harruar pas famës. Ndër portierët e shquar Bashkimi përmend edhe Paulin Ndojën, i talentuari i “Vllaznisë” që e përndoqi gjatë të gjithë kohës gogoli i biografisë. Dhe ai portier i talentuar iu desh ta ndrydhte dhuntinë refleksive brenda shpirtit të dërmuar. Biografia politike ia përzhiste gishtrinjtë në momentin e kapjes së topit dhe ia përcëllonte të ardhmen që shpalosej e kufizuar përtej përmasave të topit të futbollit. Tani Paulini punon si trainer i portierëve të Vllaznisë, por ç’e do, rinia u vra e shpirti i mbeti plot plagë, që ende i rrjedhin.

Po cila është ndeshja që ka mbetur në kujtesën e Muhedinit?

E ka të vështirë të rikthehet e të ndalet vetëm tek njëra prej tyre. Secili takim ka mbresat dhe emocionet e veta. Pastaj veçon një takim të ekipit  të “Partizanit” me atë të “17 Nëntorit”. Ky ishte takimi që do të zyrtarizonte mbetjen e Muhedinit tek ekipi i “Partizanit”. Gjatë të gjithë kohës, kujton ai, kishte pranë dhe Mikel Jankun, i cili me përvojën e vet, me bujarinë e tij, i ofroi mbështetje të pakufishme. Më pas kujton një takim tjetër, atë  me “Apolloninë” e Fierit . Takimi zhvillohej për Kupën e “Republikës” në vitin 1968. Ishin takimet e para të atij aktiviteti dhe “Partizani” nuk e vlerësoi seriozisht ”Apolloninë”. Ekipi luante si i mpirë.

– E parandjeva humbjen në pjesën e parë, – rikujton Muhedini. – Pësuam jo pak, por 4 gola duke mos shënuar asnjë. Prisja që traineri Refik Resmja t’më ndërronte.Vërtetë nuk luajta keq, por ç’rëndësi kishte, pësova 4 gola. Rezultati më gjykonte mua të parin. Refiku i thotë Spiro Gjikës, qendërmbrojtësi i atëhershëm, që të qëndronte më afër portës:

– Ndihmoje Bashkimin, është djalë i ri,-i tha ai.

Pjesa e dytë foli për “Partizanin”. Panajot Pano dhe A. Janku e barazuan rezultatin 4:4. Pas ndeshjes e ndjeva veten të lehtë pendë. Besimi i trainerit nuk kishte shkuar kot.

Në  radhën e ndeshjeve që flenë në kujtesë për shumë kohë  Bashkimi fut  takimin me gjermanët. Në vitin 1971 Kombëtarja Shqiptare do të luante me ekipin gjerman në Karlsruher, qytet i vogël në kufi me Francën. Ekipi i atëhershëm që drejtonte traineri madh Shen, të trembte me emrat e mëdhenj: Bekenbauer, Majer, Overat, Netxer, Vogst, Grabovski, Myler…Në Tiranë Kombëtarja jonë zhvilloi një takim historik. Ndeshja u humb me dinjitet 1:0.Ka qenë takimi më i komentuar në shtypin sportiv botëror.Një gol i anulluar për shqiptarët!…Shqiptarët kishin tronditur superfuqinë botërore të futbollit. Në Tiranë Bashkimi nuk luajti. Nuk e lejoi Loro Boriçi ngaqë ishte me temperaturë të lartë. Në vend të tij luajti Koço Dinella, i cili zhvilloi ndoshta takimin më të mirë të jetës së vet. Një ruajtës i madh i portës në atë ndeshje historike që ka hyrë në kronikat sportive të kohës.

Tek kujton takimin e Gjermanisë, Bashkimi thotë se ai qe një takim shumë më i vështirë se ai i Tiranës. Ngarkesa psikologjike ishte më  me tension. Gjermanët që u “shushatën”, e u “trullosën” në Tiranë do të përpiqeshin që të rikthenin nderin e humbur në Tiranë. Mbaj mend se  u stërvitëm shumë. Madje traineri tjetër i kombëtares, Ilia Shuke, zhvilloi seanca  të veçanta stërvitore me portierin Muhedini. Madje edhe para takimit në Karlsruhe u zhvillua një 45 minutësh special. Vlerësimi i takimit ishte maksimal. Gjermanët e kishin ngritur moralin sepse sapo kishin mundur thellë Rusinë me rezultat 4:0. Prisnin një fitore të thellë edhe me shqiptarët që i kishim ”turpëruar” në Tiranë. Takimi qe i ashpër. Secili ekip përpiqej të sfidonte tjetrin. Gjermania kërkonte gol që në minutat e para. Por edhe shqiptarët e kishin moralin e ndeshjes së parë.Për ta gjermanët ishin çmitizuar. Gati i gjithë ekipi gjerman mësynte drejt portës sonë dhe në hapësirën që harronte bosh gjendeshin sulmuesit e shpejtë shqiptarë, edhe pse në portë vigjëlonte Majeri i pamposhtur, i cili përcolli me vështirësi jashtë një gjuajtje të rreptë të Sejdinit. Ekipi ynë përpiqej të luante si i barabartë me superfuqinë botërore të futbollit. Por, fatalisht vjen goli i parë. M’u duk se faji qe krejtësisht imi. Më duket se goli u shënua në minutën e 17. Ishte Netzer që më ndëshkoi. Me dhimbje e ndoqën topin që u përplas në rrjetë Ziu,Ragami, Balluku…Mbaj mend që Overat u hodh nga gëzimi duke thirrur fort…U bëra nervoz. Më vinte inat me veten. Boriçi më thërriste:- Më i qetë djal, më i qetë! Më pas  erdhi dhe goli i dytë…Pra 2:0 pjesa e parë për të zotët e shtëpisë.

Kujton Bashkimi: – Në pushim, Loroja i madh më tha:- Muhedin, luaj si në pjesën e parë.Veç tregohu më i qetë…! Dhe ashtu ndodhi. Unë u qetësova. Nuk e lashë rrjetën të prekej më. Pjesa e dytë iku shpejt, pa gola. Nuk harroj emocionet që më krijuan tifozët gjermanë në momentin kur Overat më provokoi duke më nxjerrë takat në dyluftimin ajror…

Pas reagimit të Muhedinit tifozëria gjermane shpërtheu në fishkëllima e thirrje kundër Overatit të madh. Ndërhyri menjëherë traineri gjerman Shen, i cili e çoi në stol mbrojtësin e vet, një nga pikat e forta të ekipit..

Shtypi gjerman shkroi me simpati për portierin shqiptar pas ndeshjes. Që të mbrohej porta shqiptare në ndeshjen e sfidës duhej një portier me nerva të çelikta.

– Tek Partizani, – thotë Bashkimi, – e ndjeja veten të sigurtë pasi kisha në ndihmë një repart të kualifikuar mbrojtësish shtatlartë si: Safet Berisha, Bujar Cani, Astrit Ziu, Londo etj…

Si sulmuesin më të mirë të Shqipërisë ai veçon Panajot Panon.

-Cili nga sulmuesit kundërshtarë të ka bezdisur më shumë?-është pyetja që i drejtoj Muhedinit për të nxitur bisedën.

Ai qesh dhe përgjigjet; – Jo se më bezdisnin, por  sidoqoftë ishin të  aftë të tundnin edhe rrjetën që mbroja unë.

Dhe rëndit më të shquarit e sulmit kundërshtar: Zhega, Pernaska, Dibra, Xhambazi, Leshteni, S. Braho, M. Haxhiu, Zile, Duçka, Lleshi, Ibërshimi… Bashkimi e ndjen veten ende pjesë të Partizanit dhe përgëzon arritjet e tanishme të ekipit dhe të presidentit Albert Xhani, që ka krijuar kushte  për ekipin. Veçon trainerin Neptun Bajko, i cili është për të një nga trainerët më të aftë të Shqipërisë dhe një kandidat i pashfrytëzuar sa duhet për ekipin kombëtar. Muhedini është ca skeptik për trainerët e huaj, të cilët nuk njohin mentalitetin e futbollit shqiptar dhe aq më pak njohin psikologjinë e lojtarëve tanë. Shqipëria ka shkollën e vet të përvojës. Pse kaq shpejt u harrua shkolla jonë e trainerëve të mëdhenj si: Loro Boriçi, M. Alla, Z. Konçi, S.Dedja, Sh Reli, M.Ndini e të tjerë. Ka prej atyre që dolën nga shkolla e mjeshtrave shqiptarë që tani drejtojnë ekipe të kategorive të ndryshme nëpër vende të Ballkanit e në Europë. Bashkimi mendon se shkollat sportive duhet të rihapen dhe të kultivohen talentet e reja. Ish portieri i kombëtares mendon se lojtarët shqiptarë që luajnë nëpër Evropë, që nuk janë pak por rreth 30 të tillë, kanë për ta pasuruar ekipin kombëtar, por një pjesë prej tyre nuk e japin kapacitetin që zotërojnë dhe i shohin si superiorë futbollistët që luajnë në vend. Megjithatë, ekipi ynë kombëtar ka dhënë lojëra me nivel. Dhe ai sjell si shembull fitoren me ekipin kombëtar të  Greqisë, ose barazimin me Zvicrën për të  zbehur shkëlqimin e përkohshëm me humbjen e thellë në Rusi.

Bashkim Muhedini ka  krijuar përvojën e vet si trainer. Duke qenë se ka punuar për disa vjet trainer i ekipit të Përmetit dhe para se të vinte këtu trainer i të vegjëlve të Partizanit, ai gjykon se është në të mirë të  sportit shqiptar që të vihet në baza të organizuara përgatitja e trainerëve . Pasuksesin e kohëve të fundit të trainerëve ai e sheh si ndikim të një kompleksi faktorësh. Ka shumë faktorë që ndikojnë, por mbi të gjitha mungon shkrirja e trainerit me ekipin, njësimi i tij me futbollistët e ekipit, njohja e psikologjisë e secilit pjesëtarë të ekipieve.

Për pak çaste duket se Bashkimi mediton: Kur kthen kokën pas – ravijëzohet e kaluara. Aty është pozicioni yt, udha jote. Ajo mbetet ashtu siç u përshkua prej teje, prej meje, prej gjithkujt. Nuk gjykohet më. Nuk ndryshohet. Nuk afrohet. E ngurtë dhe po aq e ngrohtë.Por…Vite të tëra në murimin e  sportit. Një jetë me futbollin sportin më popullor në Shqipëri, gati i vetmi argëtim masiv i shqiptarëve që mezi prisnin fundjavët e futbollit. Atë ditë në stadium ata tjetërsoheshin, harronin andrallat e jetës dhe bëheshin si me krahë. Dhe ai kthehet për një çast në paskohë: Vite të tëra, dëshira, ëndërra, realizime, dështime, djersë, punë, lodhje, dyshime…Pastaj sikur të zgjohet nga një ëndërr, Bashkim Muhedini tregon për zhgjëndërrën.

– Kisha ende shumë për të dhënë. Isha ende refleksiv e intuitiv. Por, si për të gjithë, edhe për mua “fati” ma kishte përgatitur një ”kurth”. Ishte viti 1976, kur kuçedra politike do të zgjaste një nga kokat e saj dhe do t’më hiqte nga porta, jo vetëm nga porta…Më largojnë nga sporti, me të cilin kisha lidhur jetën, të cilit i kisha dhënë shpirtin, rininë time, gjithçka që kisha. Urdhëri ishte i rreptë dhe kishte hijen e prangave:Ik, largohu!, – kujton Bashkimi.

Ishte prishur biografia…, thotë Bashkimi. Nuk e di, nëse e ke ndjerë ndonjëherë dhimbjen e shpirtit të vrarë nga një çast fatal, nuk e di se ku është përbindëshi që të ka turbulluar jetën, nuk di ku ta kërkosh…Nuk di se si të shpëtosh. Ke ecur ndonjëherë në errësirë? Ke ndjerë pasigurinë e hedhjes së hapit në buzëgreminë? Dhimbja merr formën e mjegullës, ndërsa e drejta fshihet gjëkundi ku ti nuk je i zoti të depërtosh. Dhe ti, i pazoti për të kundërshtuar përbindëshin i kthehesh vetes…Asnjë ekip nuk më hapi më dyert…Gjithçka u harrua. Edhe pse kishte  më shumë se 50 ndeshje ndërkombëtare në statistikë dhe qindra ndeshje me Partizanin, me ekipin Olimpik, me Shpresën etj., askush nuk kishte kurajon të ndalte kuçedrën. Më pas Bashkimi gjeti qetësinë fshatrave, edhe pse atje ia pruri në majë të hundës kryetari i këshillit. Luante me fshatarët dhe me nxënësit  e vet në Zall-Bastar. Dashuria e nxënësve dhe respekti i fshatarëve shërbyen si ballsam për shpirtin e tij të vrarë.

HARADINAJ: I BERA OFERTE THACIT QE T’MA LINTE MUA QEVERISJEN, POR S’PRANOI!

by

I ftuar në emisionin “Tonight Ilva Tare”, në RTV “Ora News”, Ramush Haradinaj ka folur për akuzat e luftës dhe si do bëhet Kryeministër.Përpara gazetares Ilva Tare, Haradinaj ka deklaruar është nder të udhëheqësh një projekt për liri dhe se është i bindur që do të jetë kryeministër.“Unë i kam marrë përsipër të gjitha rreziqet e mundshme se qëllimi ishte i shëndetshëm për Kosovën edhe gjatë politikbërjes kuptohet që jo të gjitha shkojnë në bazë të planit. Çfarë është me shumë rendësi, ajo që edhe sot besoj se do të kishim fituar më shumë kohë. Ajo do të ndodhë pas një kohe. Po, po po, e bazoj në ato që punoj, në ato që ndodhin në terren dhe në ato që ndodhin në mendjet e njerëzve të Kosovës”, u shpreh Haradinaj.

Në lidhje se pse nuk funksionoi marrëveshja me Hashim Thaçin, Haradinaj u shpreh:

“Unë i kam bërë një ofertë zotit Thaçi dhe PDK-së. Duke vlerësuar gjendjen në vend, një analizë të cilën ata jo se e mohonin, por një gjendje jo të mirë. Trendet e brendshme, nuk po flasin për obligimet e kosovës regjionale, ndërkombëtare, në planin e jashtëm edhe në planin e brendshëm duhet shumë më shumë të bëhet, por për qeverisjen në vend. Unë i thashë që nëse dëshiron… krahas angazhimit ndërkombëtar që ai e zhvilloi, nëse dëshirojmë që ta përforcojmë pozicionin tonë, na duhet një qeverisje efektive në vend sepse situata e brendshme ta dikton nivelin tënd kudo që shkon. I bëra një ofertë që ai ta lëshonte qeverisjen, ta merrja unë udhëheqjen dhe të kryeja këto punët e shtepisë, si i quaj unë . Kishte një interesim në fillim por ajo nuk ndodhi, më vjen keq që s’ka ndodhur. Do të ishte mirë sepse do kishim fituar kohë, atë që thashë, po luftoj me kohën, do të ishte mirë që  të kishim fituar betejën me kohën.”

 

Haradinaj nuk ka lënë pa përmendur edhe marrëveshen me Beogradin midis kryeministrit Thaçi dhe Daçiç.

“Marrëveshja s’është e përkryer, por ne e përkrahim këtë proçes. E përkrahim marrëveshjen dhe të gjitha detyrat që dalin nga ajo.Duhet të ishim më funksional brenda në Kosovë, në mënyrë që situata në terren të diktonte edhe marrëveshjen më të mirë. Mirëpo me gjendjen reale çfarë e kemi me kualitetin e qeverisë me atë si është gjendja në veri atëherë ne e mendojmë këtë si një zhvillim real drejt shtrirjes së juridiksionit tonë në veri. Kuptohet dhe ajo do të kishte mundësi për  më mirë por në zhvillimet çfarë kanë ndodhur ne besojmë se përmes kësaj që është arritur, të mund ta shtrijmë juridiksionin në veri.Një Kosovë unike me rend dhe ligj në të gjithë territorin e vet, me qytetarë të integruar, pra aludoj veriun. Pra do të kemi një Kosovë që ka rend dhe ligj, që kushtetutshmëria vlen në të gjithë territorin me të gjithë njerëzit e vet”, tha Haradinaj.

Në lidhje me pyetjense kurrë do ta njohë Serbia Kosovën, Haradinaj u përgjigj:

“Unë i ndaj këto dy tema. Interesi im i parë është të zotërojmë veten. Interesi i dytë është që atë që ne zotërojmë, të na e njohin të tjerët. Ne e kemi tash këtë, të arrijmë të zotërojmë vetveten , të arrijmë të jemi zot shtëpie në shtëpinë tonë pastaj me siguri etapa tjetër do të jetë, e shoh dhe atë që do të ndodhë. Do të ndodhë me anë të proceseve të integrimit në BE. Nuk do të mundet as Serbia as ndonjë vend tjetër me konflikte të ngrira të vazhdojnë. Ju e dini se kriteret për anëtarësim në BE vetëm sa po ashpërsohen dhe kuptohet që BE nuk i lejon më vetes atë që ka ndodhur me Bullgarinë e Rumaninë që u bë tolerancë në nisje dhe pastaj me i zgjidhë ato që janë akumuluar. Me ne do të jenë shumë më striktë. Do të kërkojnë preçiz si duhet të veprojmë ne për të shkuar më tutje, pra e shoh që  do të ndodhë, por për mua janë dy tema të ndara. E para është zotërimi i asaj se kush jemi. Të jesh zot shpie. Që kushtetuta, rendi dhe ligji, juridiksioni i Kosovës të funksionojë në tërritorin e vet, tek të gjithë njerëzit e vet. Pastaj bilateral me fqinjin do të avancojmë gradualisht”.

Në lidhje me votimin e ligjit për amnistinë, Ramush Haradinaj u shpreh:

“Ne e kemi përkrahur marrëveshjen, produktet e marrëveshjes. Ky është një produkt i marrëveshjes. Ne kemi kritikuar kualitetin e ligjit. Jo idenë e ligjit ose idenë për të mbërritur deri ku kemi mbërritur. Për fat janë bërë disa ndryshime cilësore në ligj. Është hequr neni 3 që është i panevojshëm. Edhe janë bërë disa ndryshime. Kur ndodhi përmirësimi i ligjit, kuptohet mbeti vetëm neni 5. Edhe kuptohet tash që është fokusuar kritika aty por e vërteta është pak më ndryshe. Ligji ishte pak më i zgjeruar. E para e votuam sepse në vizionin tonë ishte një ligj i nevojshëm për integrim në veri, por për fatin tonë edhe kualiteti i tij u përmirësua gjatë rrugës”, tha Haradinaj.

Haradinaj tha se nuk i gjykon qëndrimet që mban Vetëvendosja për këtë ligj.

Pyetjes nëse do të shkruante një autobiografi të tijën, Haradinaj ju përgjigj:

“Nuk besoj. Nuk mbaj ditar, nuk shkruaj vargje, nuk shkruaj poezi. Kam një koncept tjetër. Teza të caktuara, ose qëllime ose qëndrime ose diçka që më bën përshtypje ose që më hyn në punë e mbaj shënim. Përshembull të dëgjoj diçka të ndershme nga media ose nga ju që më duket se është me kuptim atëherë atë e shënoj, por vetëm si thënie pa e ditur pse, prej kujt, nga ato mundohem ti ndaloj”, u shpreh Haradinaj.

Ramush Haradinaj ka folur gjithashtu edhe për veprimet e EULEX-it në Kosovë, rihapjen e dosjeve për disa nga ish komandatët e UÇK-s, midis tyre Fatmir Limaj, Sylejman Selimi.

“Është e vështirë të vlerësosh Euleksin, pa e vlerësuar gjyqësorin tonë ligjin tonë. Dëmi është tek ne, efekti është i gjyqësorit të Kosovës. Kosova ka dështuar për të bindur të tjerët që ka gjyqësor profesional, të paanshëm dhë që mundet të gjykojë çfarëdo lloj krimi, pa marrë parasysh se kush është ky, pavarësisht  se kush është viktima. Është dashur një herë të fitosh këtë mandate, këtë të drejtë. Gjyqësori ynë është dash me qenë I vlerësuar se mundet të gjykojë këdo qoftë, që ka bërë krime në luftë, përfshrirë një serb. Nuk do të jetë I diskriminuar se është serb, por do të gjykohet në bazë të ligjeve të Kosovës për veprat që mund të ketë bërë. Përfshirë një shqiptar apo kushdo qoftë. Mosaftësimi I Kosovës deri në këtë shkallë ka lënë hapërsira për të interpretuar në mënryra të ndryshme të atyre që kanë ndodhur në luftë dhe është e vështirë si të thuash se është e padrejtë të shqyrtosh ngjarje të cakuara ,ta zëmë, është e padrejtë që më kanë thirrur dhe më kanë… Megjithatë ligji shqyrton. Defekti është para se të mbërrijmë këtu .  Do të thotë nuk mund tash të thuash  a ka të drejtë Euleksi që shqyton një incident apo një ngjarje. Unë besoj se Gjykata do të vendosë në pafajësinë e zotërinjve të cilët janë sot të akuzuar. Dhe besoj shumë se nuk kanë ndodhur krime që ata akuzohen. Çka është më e keqja për ne, është se ne nuk kemi krijuar gjyqësor tonin. Nuk kemi arritur të themi se nuk ka lidhje kush është, është  vëllai, Axha, është komandanti është kryetari I shtetit. Ligji është ligj. Ne duhet të shkojmë nga krijimi I gjyqësorit nga krijimi I ligjit në Kosovë I cili na jep të drejtat t’I themi  tjetrit ,ne bëjmë ligjin në vendin tonë. Nuk ka nevojë të vijë dikush të na trajtojë cilëndo etapë të jetës sonë që në e bëjmë”.

Ndërsa për fushatën për zgjedhjet e 3 Nëntorit, për pushtetin lokal dhe për platformën që do të ndjeki dhe koalicionet Haradinaj tha: “Ne kemi një koalicion me Lidhjen Demokratike të Dardanisë, që udhëhiqet nga Nexhat Daçi ,kryetar i Kuvendit më përpara. Jemi në koalicion me grupe të organizuar qytetare në disa komuna që na përkrahin. Nuk kemi arritur një marrëveshje koalicioni me subjektet e mëdha me PDK ose LDK në këtë raund të parë. Në raundin e dytë do ta shqyrtojmë si të shkojmë ne bazë të specifikave. Ne shpresojmë të jemi vetëm në garë dhe ta kërkojmë ndihmën e tjerëve, por do ta shqyrtojmë edhe mundësinë ose kërkesën e dikujt për ndihmë.”

Ndërsa për sa i përket Bashkimit kombëtar me Shqipërinë, Haradinaj tha:

“Shumë interesante kjo temë. Unë mendoj se krahas asaj që ndodh në rrugëtimin tonë drejt BE-së nuk duhet  t’ia lënë krejt integrimit në BE, do të thotë ne kemi filluar të themi që do të bashkohemi BE dhe po na vjen më lehtë, por nuk është krejt ashtu. Edhe në BE ke regjione që nuk ndërlidhen më vete. Ne duhet me qënë krijues së ideve integruese ndërshqiptare. Psh ekzistojnë disa dhoma ose ta quajmë senat, parlament me krijue një dhomë shqiptare të tillë. Kur bëhen zgjedhjet për BE për parlamenti Europian të gjitha vende votojnë për vete për komunën dhe për parlamenti e BE-së. ky parlamenti I BE-së është një model I mirë. Një parlament shqiptarë që ti japi vetes disa detyra që nuk bien ndesh me kushtetutat e vendeve ku jetojnë  edhe në rast se jetojnë në Kosovë dhe në Shqipëri, por dikush mund të zgjedhë me përfaqësu në atë vend edhe nga rajonet e tjera nga shtete fqinje, nga diaspora secila dhomë mund të kishte 4-5 përgjegjësi, kryesisht simbolike si fillim që do të merrej me standaritn e gjuhës, me historinë kombëtare që do të merrej më shënimin e datave festive me dhënien e çmimeve kombëtare ose me tema të tjera. Pra një dhomë me obligime jo aq ekzekutive, një dhomë nderi ta quajmë ashtu, shqiptare. Dhe ajo do të ndikojë në një farë mënyre që njerëzit me vazhdu. Pastaj ngadalë po presion të madh pa ndikuar në temat integruese apo në raporte integrale me fqinjët të kemi dhomën tregëtare ekonomike të kemi dhomën kombëtare të sportit. BE-ja I ka në komisione . Vendet janë të pavarura, por kanë komision të përbashkët për tregëtinë . Shqiptarët nuk e kanë të ndalur për të qënë krijues për të ndërmarrë veprime të një integrimi të ndërsjelltë që nuk bie në konflikt me parimet integurese të BE-së dhe me mardhëniet bilateral. Ka hapësira pra kushtetuese ligjore që e lejojnë që shqiptarët të krijojnë një integrim të brendshëm.”

Ndërsa në fund të intervistës së tij, Ramush Haradinaj ka folur për maxhorancën e re në Shqipëri dhe marrëdhëniet e tij me kryeministrin e ri, Edi Rama.

“Nuk kam ndonjë marrdhëni shumë me zotin Rama. E kam përcjellë në politikë, është një rast interesant. Nuk ju thash se përse doja të fitonte Berisha. Përse kam vepruar ashtu. Është rruga. Në fakt për ta bërë këtë rrugë që sot lidh kombin ka qënë një ngarkesë financiar për Shqipërinë. Unë e di se ndoshta kanë mbetur rrugë pa u bërë në jug të shqipërisë ose  në veri apo tjetër vend. Mirëpo ajo rrugë është tepër strategjike do të na ndihmojë në një kohë afatgjatë. Ne kemi edhe një projekt të papërmbushur ai kushton rreth 400 milion euro është hekurudha. Lidhja me hekurudhë Kosovë-Shqipëri. Berisha e kishe në plane ta bënte hekurudhën. Hekurudha do të vinte nga Lezha ne drejtim të Kosovës. Më vjen keq se ai do ta kishte bërë”, përfundoi RamushHaradinaj.(Kortezi”TV ORA NEWS)

 

EDI RAMA NE BBC: Tony Blair do të na ndihmojë për të ngritur skemën e ndryshimit

by

Kryetari i Partisë Socialiste, Kryeministër i përcaktuar nga zgjedhjet e 23 qershorit, në një intervistë në emisionin “Hardtalk” në BBC Londër me gazetaren Sarah Montague, u është përgjigjur pyetjeve rreth 21 janarit dhe përgjegjësve të tij, marrëdhënieve me Ilir Metën dhe sfidën për të qeverisur vendin me programin e tij dhe me financa të dobëta./

Sarah Montague: Mirëserdhët në Hardtalk. Shqipëria është vendi i vetëm më i korruptuar i Europës, sipas Transparency International. I ftuari im i sotëm, Edi Rama, ka premtuar se do ta ndryshojë këtë kur të bëhet Kryeministër i vendit në shtator. Një artist modern, ai mori lavdërime ndërkombëtare për shndërrimin e kryeqytetit, Tiranës, kur ishte kryebashkiaku i saj, e jo më pak për shkak të lyerjes së ndërtesave gri me ngjyra të ndezura. Tashmë ai ka premtuar një rilindje për të gjithë vendin. Pra, a mund t’ia dalë një ish-artist aty ku politikanët e mëparshëm kanë dështuar?
Edi Rama: Faleminderit për ftesën.
Përse pretendoni të jeni më i suksesshëm se politikanët e mëparshëm në pastrimin e Shqipërisë?
Kjo mbetet për t’u parë, por besoj se është koha për një pastrim të vendit.
Pastrim të vendit… Flasim për një vend me probleme të jashtëzakonshme. Siç ju thashë, Transparency International deklaron se jo vetëm ju jeni vendi i vetëm më i korruptuar i Europës dhe po zbrisni në renditje, por ju jeni edhe një prej vendeve më të varfra në Europë. Si do t’i përballoni këto sfida?
Është një vend me reputacion të keq, dhe sigurisht, jo tërësisht të pamerituar, por në të njëjtën kohë është një vend me potenciale të jashtëzakonshme e me talente të pamata, që jetojnë brenda dhe jashtë vendit. Për t’ju dhënë një shembull, pas fitores në zgjedhje iu kam bërë thirrje të gjithë atyre që janë të rinj e të talentuar, që janë brenda dhe jashtë vendit, të cilët dëshirojnë të bashkohen me skuadrën e re për Shqipërinë. Përgjigjja ka qenë tejet pozitive. Tashmë kemi rreth 10 000 njerëz, të cilët kanë paraqitur aplikimet e tyre për t’i shërbyer vendit. Natyrisht, kjo do t’i nënshtrohet konkurrimit dhe një sërë procedurave, por reagimi është jashtëzakonisht pozitiv, dhe kjo nënkupton se ka shpresë dhe një vullnet shumë të fortë për të ndryshuar.
Ju flisni për një imazh, një imazh të tmerrshëm të vendit dhe që nuk është tërësisht i pamerituar. Dikur e keni përshkruar si imazhin e një toke prostitutash dhe emigrantësh të paligjshëm. A mendoni se ky vijon të jetë ende perceptimi për vendin?  
Kjo është diçka që e kam thënë në vitet ’90, kur…
… Raportohet se e keni thënë në vitin 2003…
… Ndoshta, por është shumë kohë më parë, kur kishte një stereotip konstant, që ish mjaft shqetësues për shqiptarët e për një popull, që nuk e meriton të përshkruhet si një vend prostitutash e kështu me radhë. Por, njëkohësisht, siç e thashë, nuk është tërësisht një imazh i pamerituar. Kemi bërë pak për ta zgjidhur këtë dhe në fakt, nën këqyrjen e Bashkimit Europian, në kuadrin e procesit tonë drejt integrimit europian, problemet dalin në pah qartësisht dhe na duhet t’i zgjidhim.
Duhet të më shpjegoni… I keni kërkuar tri herë Komisionit Europian ta konsiderojë Shqipërinë si kandidate, vetëm si kandidate, dhe ai i ka rrëzuar secilën prej të tria kërkesave, secilën prej herëve dhe efektivisht nuk keni arritur as të hyni në proces, pasi reformat nuk kanë qenë mjaftueshmërisht domethënëse.
Është e vërtetë, ashtu siç është gjithashtu e vërtetë se një nga problemet kryesore, ndoshta më shqetësuesi për bashkësinë ndërkombëtare, kanë qenë zgjedhjet dhe integriteti i procesit zgjedhor. Më në fund, pas një kohe të gjatë, një morie përpjekjesh e sakrificash nga ana e popullit shqiptar dhe opozitës, të cilën kam privilegjin ta udhëheq, ne arritëm të zhvillonim zgjedhje normale dhe mendoj se pasi e kemi kaluar këtë provë, tashmë mund të kemi arsye për të qenë optimistë që më në fund të marrim një përgjigje pozitive për statusin tonë të kandidatit.
… Që e prisni të ndodhë, kur?
Shpresoj se do të ndodhë në dhjetor ose pranverën që vjen.
Në rregull. Ka shumë probleme, e jo më pak edhe korrupsioni, të cilit do t’i kthehemi pas pak minutave, por le të flasim për zgjedhjet, sepse ju flisni për sfidat e jashtëzakonshme për ta transformuar vendin. Nuk është e qartë se publiku domosdoshmërisht mendon se jeni njeriu i duhur për këtë punë, sepse në fund të fundit keni qenë tetë vjet në opozitë dhe sërish, në këto zgjedhje fituat vetëm një mandat më shumë krahasuar me zgjedhjet e para katër vjetëve. Partneri juaj në koalicion, Lëvizja Socialiste për Integrim e Ilir Metës, doli me rezultate mjaft të mira nga këto zgjedhje, ndërsa qeveria e Sali Berishës u rrëzua efektivisht si rezultat i rritjes së mandateve të partisë së Ilir Metës nga katër mandate në 16. Tani, ky është njeriu me të cilin, për të qenë të qartë, keni zgjedhur të qeverisni. Ai ka qenë pjesë e qeverisjes së mëparshme dhe për të cilin vetëm dy vjet më parë keni thënë se personifikonte çdo gjë të kalbur në Shqipëri.
Është e vërtetë se kemi pasur një të shkuar të vështirë në kuptimin e marrëdhënieve brenda familjes së majtë. Partneri i tashëm i koalicionit është një parti që ka lindur nga ndarja e Partisë Socialiste disa vjet më parë…
… Dhe ka qenë rivali juaj, armiku juaj kryesor.
Po. Dhe vendosëm të bashkojmë të gjithë të majtën për të hyrë së bashku në këtë fushatë në një koalicion që ishte i suksesshëm. Nuk do t’i hyja aritmetikës së mandateve, pasi ne kemi një sistem që ndryshon mjaft me të këtushmin dhe mendoj se numri i votave që morëm, secili prej nesh, e njëkohësisht së bashku, erdhi kryesisht për shkak të faktit se shqiptarët panë një forcë të bashkuar që kërkonte ndryshimin.
Ka shumë arsye, por një prej arsyeve që ju u ndatë dhe ishit kritikë të ashpër të njëri-tjetrit, ishte një moment i dy vjetëve më parë, i një videoje që dukej se e shfaqte atë duke folur për një ryshfet dhe të mburrej me ndikimin e tij mbi kryetaren e Gjykatës. Kjo ndodhi në kohën kur ai ishte ministër i Jashtëm dhe zëvendëskryeministër. Ai ka deklaruar gjithnjë se nuk ka bërë asgjë të keqe. Gjykata e Lartë rrëzoi akuzat dhe ju sërish deklaruat për median vendase se ky vendim ishte një tallje me qytetarët shqiptarë dhe se qëndronte në thelb të një hapi të mëtejshëm drejt një regjimi të padrejtë.  
Është e gjitha e vërtetë, ashtu sikurse është në të njëjtën kohë e vërtetë se na duhet të bëjmë përpara e t’i ofrojmë popullit shqiptar një alternativë për ndryshim, çka e bëmë dhe i fituam zgjedhjet në bazë të një programi për Rilindjen Shqiptare, me premtime mjaft të hollësishme dhe gjendemi tashmë në provë përpara popullin shqiptar…
… E di që doni të shihni përpara, dhe kjo është e rëndësishme, por po kaq rëndësi ka të trajtohen ngjarje vërtet domethënëse në historinë e Shqipërisë …
Është e vërtetë…
… Dhe ajo video shkaktoi mjaft shqetësim. Pati demonstrata antikorrupsion në të cilat katër persona u vranë nga Garda Kombëtare që qëllonte nga zyra e Sali Berishës dhe kishte disa pjesëtarë nga Garda dhe dy oficerë të lartë policie kundër të cilëve u ngritën akuza e u shpallën të pafajshëm në fillim të këtij viti. Ju deklaruat se vendimi është më barbari për krimin më barbar në Shqipërinë paskomuniste. E gjithë kjo e pati fillesën nga diçka e dy vjetëve më parë dhe vështirë të kuptohet sesi mund të mos merreni me këtë.
Mua më takon të marr përsipër sfidën për problemet e vendit, së bashku me çdokënd të gatshëm për ta bërë një gjë të tillë dhe siç e thashë, kemi marrë angazhime. Një prej tyre është për të ndjekur me gjithë vullnetin tonë procesin, që duhet të vendosë përpara drejtësisë dhe duhet të marrë vendimin e duhur kundër të gjithë atyre që ishin përgjegjës për 21 janarin…
Në rregull, pra Ilir Meta nuk ishte përgjegjës, edhe pse në atë kohë ishte në qeveri dhe zëvendëskryeministër, ai nuk ishte.
Jo! Vrasjet kanë përgjegjësi të qartë dhe përgjegjësitë duhet të përcaktohen nga gjykata.
Do të dal edhe aty për pak, por ky person me të cilin keni vendosur të hyni në qeverisje do të ketë poste në qeverinë tuaj. Ju jeni i bindur se ai është i pastër. Ky person është një njeri me të cilin ju mund të punoni, sepse është i pastër dhe ju jeni i bindur për këtë?
Sërish, besoj fort se kur duhet të merremi me korrupsionin dhe me problemet e thella të krijuara nga korrupsioni, duhet pasur gjithnjë parasysh se është sistemi që i korrupton njerëzit, dhe jo e anasjella. Unë besoj fort se lufta kundër korrupsionit ka të bëjë me modernizimin e sistemit dhe me bërjen gjithnjë e më pak të mundur për njerëzit, që të përfitojnë nga një sistem i rrënuar.
Lidhur me katër gardistët. Pati katër vrasje dhe ju deklaruat se siguronit çdokënd se ngjarjet e asaj dite, 21 janar 2011, janë ngjarje që nuk mund të harrohen pa pasur një proces të drejtë gjyqësor. Një nga gjërat që thatë ishte se do të kishte një proces gjyqësor të udhëheqësit të PD-së, Sali Berisha, në atë kohë Kryeministër, proces që do të fillonte pas këtyre zgjedhjeve. A po propozoni që të çoni në gjyq Sali Berishën?
Po them vetëm se këto ngjarje nuk mund të harrohen dhe as mund të gjykohen në mënyrën e vjetër me të cilën jemi mësuar, ku proceset shndërrohen në farsë. Ndaj do të marrim të gjitha masat që mundemi për t’iu ofruar ndihmesë reale familjeve të viktimave, për të ofruar një ndihmë reale për një proces që duhet të jetë i pavarur nga qeveria.
… Dhe pavarësisht nga ajo që keni thënë asokohe e deri tani, Sali Berisha nuk do të gjykohet apo nuk do të ketë një proces gjyqësor të asnjë lloji kundër tij për këtë?
Po kjo s’ka të bëjë me atë çka mendoj apo dua unë. Ka të bëjë me një proces të sistemit të drejtësisë dhe kur folëm për Sali Berishën, ju thashë se ai mban të gjithë përgjegjësinë, në kuptimin e përgjegjësisë morale e politike, dhe kur vjen fjala…
… A vlente kjo për procesin gjyqësor apo gjykimi ishte ditën e zgjedhjeve dhe kaq?
Jo, jo, gjykimi duhet të vazhdojë, por mbi bazën e një procesi të pavarur. Ajo çfarë mund të them edhe një herë, është se do të bëjmë gjithçka mundemi për të pasur një proces ku familjet të mbështeten ashtu siç duhet dhe ku merren të gjitha masat për të mos lejuar që kjo të shndërrohet në një tjetër farsë.
Le të vijojmë me korrupsionin apo të vijojmë të flasim më tej për të, pasi është një nga shqetësimet më të mëdha për Bashkimin Europian dhe për shumë shqiptarë. Një prej gjërave që kolegu juaj aktual në qeveri, Ilir Meta, ka thënë për ju pak vjet më parë ishte se ju e kishit shndërruar Tiranën në një lavatriçe të madhe për të pastruar paratë e pista. Sa të pastra janë duart tuaja në këtë sistem për të cilin thoni se korrupton këdo?
Jetojmë në një qytetërim ku janë akuzuesit ata që kanë barrën të provojnë akuzat e tyre, dhe jo të akuzuarit që të vërtetojnë se nuk i kanë bërë ato për çka akuzohen. Shumë thjesht do të thosha se ne kemi jetuar për shumë kohë në një proces politik të ngritur kryesisht mbi akuza, një lloj politike e vjetër që dua ta lë pas krahëve dhe që shqiptarët duan ta lënë pas krahëve, pasi është koha…
Po, por… ju thoni se është sistemi.
Është koha për të kaluar në një nivel tjetër. Zgjedhjet ishin prova që treguan se kur kaluam në një nivel tjetër, duke folur për platforma, duke folur si do të ecet përpara, njerëzit zgjodhën alternativën për ta lënë këtë pas krahëve.
Çfarë do të thotë kjo? Çfarë do të bëni ju për këtë, sepse ju thoni që është problem i sistemit dhe thatë më parë se nëse e çoni një nëpunës civil shqiptar në Gjermani, ata nuk do të korruptohen, pasi nuk kanë hapësirë për këtë, por nëse i vendos gjermanët në Shqipëri, ata do të bëhen të korruptuar për pak muaj.
Sigurisht…
Pra, nuk janë njerëzit, por është sistemi.
Saktësisht kështu.
Atëherë, nëse ky është problem i sistemit shqiptar dhe ky është një sistem në të cilin ju jeni brenda, a jeni edhe ju, për pasojë, i korruptuar?
Jo, jo, po them diçka kryekëput ndryshe dhe kam dhënë prova përgjatë drejtimit për 11 vjet të Bashkisë së Tiranës se me modernizimin e sistemit të administratës mund ta luftosh korrupsionin. Unë shpresoj që i gjithë vlerësimi që kam marrë edhe ndërkombëtarisht ka qenë dëshmi e funksionimit të kësaj. Pra, modernizimi i sistemeve…
Mirë, por po flisni për një kohë kur Transparency International raporton se gjatë viteve të fundit Shqipëria ka zbritur në renditje nga vendi i 95-të në vendin e 113-të mes 176 vendeve.
Po. Ky është një vlerësim i qeverisjes dhe unë nuk kam qenë në qeverisje.
Në rregull, atëherë çfarë do të bëni për faktin se njerëzve u duhet të paguajnë mjekun… dhe nuk janë vetëm mjekët, po i gjithë sistemi.
E di, e di…
Atëherë na shpjegoni çfarë ndodh? Për çdo gjë që ke nevojë të bësh në Shqipëri duhen paguar para që të shkojë mirë?
Po dhe ka përvoja shumë të rëndësishme të vendeve të tjera më parë, se korrupsioni nuk do të mbetet i pandëshkueshëm përgjithmonë. Ai është diçka që mund të luftohet e të zhduket. Më lini t’ju jap një shembull. Ne kemi një problem të madh me administrimin e doganave dhe mbledhjen e taksave, ku ka shumë korrupsion dhe për këtë arsye po punojmë fort për krijimin e një procedure të re. Ne do të kërkojmë ndihmë nga organizma ndërkombëtare, si për shembull, Crown Agents, agjencia britanike që ka pasur histori të suksesshme në Bullgari, Ukrainë, Slloveni, Maqedoni dhe të tjera, duke i shndërruar doganat bullgare, asokohe tejet të korruptuara, në dogana që funksionojnë normalisht.
Doganat tashmë në Shqipëri? Sa të pastra janë ato tani?
Këtë po them, janë të korruptuara. Ju më pyetët çfarë do të bëj dhe ju dhashë një shembull e mund t’ju jap shumë të tjerë të tillë. Na duhet të gjejmë rrugën për të kryer reforma në sistemin e kujdesit shëndetësor, për ta shndërruar atë nga një sistem i rrënuar në një sistem që funksionon…
Po Gjyqësori? Sepse ka analistë që thonë se një nga gjërat që duhet të bëni është efektivisht një spastrim i shërbimit civil, si fillim, për të larguar të gjithë personat që janë në poste të larta. Njerëzit thonë se po kështu flisni për Gjyqësorin dhe për ringritjen e Policisë. A do të bëni ju një pastrim masiv të njerëzve brenda qeverisë dhe administratës shqiptare?
Jo! Nuk kemi nevojë ta bëjmë një gjë të tillë. Unë besoj fort se ka njerëz me shumë vlerë edhe brenda sistemit të rrënuar dhe siç e thashë, ajo çka na duhet është të transformojmë sistemin. Ne nuk jemi në pozitën ku na duhet të shpikim çdo gjë nga e para. Na duhet vetëm të ndjekim historitë e suksesit jashtë. Ka mjaft histori të suksesshme, edhe në situata tejet të vështira, madje edhe më të vështira se në Shqipëri, që tregojnë se mund të fitosh kundrejt korrupsionit dhe ne do triumfojmë mbi të. Patjetër, kjo kërkon reforma shumë të thella, duhet një vullnet shumë i fortë. Ne i kemi të dyja. Kemi platformën për reformat dhe vullnetin.
Ju keni, gjithashtu, një ekonomi të rrënuar për momentin. Nuk jeni në krizë, ndërkohë që shumë vende janë. Ju nuk jeni pikërisht aty, por keni probleme serioze, të cilat kanë bërë që drejtuesja e Bankës Botërore për vendin, Kseniya Lvovsky, të deklarojë se financat tuaja janë në një gjendje kaq të keqe, sa duhet t’i kërkoni para FMN-së. A do ta bëni këtë?
Ne jemi aktualisht në pritje të një programi të posaçëm të FMN-së dhe Bankës Botërore, që mendohet se do të bëjë një vlerësim të stabilitetit të sektorit financiar. Kemi inkurajuar guvernatorin e Bankës së Shqipërisë që të ecë përpara me të. Shpresojmë që ky program të përmbyllet përpara se të hartojmë buxhetin e ri. Është një lloj programi që paraqet gjendjen reale të sektorit financiar dhe jep sugjerime. Njëkohësisht do të diskutojmë me mjaft hollësi mundësitë që do të duhet të na ofrojë ardhja e FMN-së.
Ajo ka folur për programin tuaj ambicioz. Ajo tha se mund të jetë ambicioz, por nuk ka hapësirë fiskale për investime madhore dhe për gjërat që flisni se do bëni, siç janë krijimi i 300 000 vendeve të reja të punës, heqja e taksës së sheshtë mbi të ardhurat prej 10% dhe futja e taksimit progresiv, çka do të nënkuptonte se 95% e njerëzve që punojnë do të jetonin më mirë. Është e vështirë të kuptohet si do ta përballoni këtë.
Prandaj jam zgjedhur, për të bërë gjëra të vështira, përndryshe, për ç’arsye do më zgjidhnin?
Ku do t’i merrni paratë?
Është shumë e vështirë, por jo e pamundur, pasi ashtu siç edhe ju këmbëngulët dhe mendoj jo pa arsye, ne duhet të zhdukim korrupsionin. Korrupsioni dhe evazioni fiskal thithin një sasi të konsiderueshme parash. Prandaj rikthimi i të paktën 50% të kësaj sasie do të na sigurojë një shumë domethënëse parash për t’i bërë këto gjëra.
Pra, paratë që do të paguajnë ndryshimet tuaja në taksa dhe kujdesin shëndetësor falas që ju premtoni…
… Ky është një përkthim mjaft fjalë për fjalë, por kur flas për kujdesin shëndetësor falas, kam parasysh Shërbimin Shëndetësor Kombëtar.
Shërbimi Shëndetësor Kombëtar nuk është i lirë, është sistemi shëndetësor në Mbretërinë e Bashkuar.
Jo, jo, unë them falas për njerëzit, jo falas për shtetin, se nuk ekziston. Në Shqipëri kemi një sistem që bazohet në sigurimet shëndetësore dhe praktikisht është plotësisht i rrënuar. Kemi një numër shumë të madh të njerëzve jashtë sistemit, pasi ata nuk mund ta paguajnë sigurimin shëndetësor, duke qenë se janë të papunë…
Sërish këto janë gjëra që kushtojnë dhe ju po thoni që këto para do të vijnë nga spastrimi i korrupsionit. Prej këtej do t’i merrni paratë?  
Kjo është një prej mënyrave për t’iu përgjigjur kësaj pyetjeje. Në të njëjtën kohë, spastrimi i korrupsionit do të thotë të krijojmë një mjedis më të mirë për investime, të kemi më shumë investime, të mbledhim më shumë të ardhura e kështu me radhë. Nuk jemi zgjedhur për të shpikur rrotën. Rrota është tashmë e shpikur e na mbetet të ndjekim rrugën e vendeve të suksesshme në luftën kundër korrupsionit dhe zhdukjes së tij.
Dhe ju keni marrë këshilla për këtë nga ish-kryeministri britanik Tony Blair?
Kemi filluar ta diskutojmë, po.
Për çfarë…?
Kemi diskutuar se si ai mund të na ndihmojë për ngritjen e të gjithë skemës. Si edhe për vendosjen e përparësive dhe për ecjen përpara në bazë të disa përparësive, për të mos humbur fokusin dhe për të kryer reformat.
… Që do ta shndërrojnë Shqipërinë në çfarë? Ne folëm nëse ishte një tokë prostitutash dhe emigrantësh të paligjshëm, por cili duhet të jetë perceptimi për Shqipërinë?  
Ai i një vendi mesdhetar të këndshëm, normal dhe shumë tërheqës; vend i vogël, por funksional. Kjo është absolutisht e mundur, pasi siç e thashë, nuk kemi një shtet funksional, por kemi njerëz që kanë dëshmuar se kur vendosen në pozita pune, ata ia dalin në mënyrë të shkëlqyer, ashtu si këtu, ashtu si në Itali, Greqi. Janë të njëjtët njerëz, janë po ata shqiptarë, që kur janë këtu respektojnë rregullat, kur janë atje, përpiqen t’i shmangin, sepse rregullat janë të shkruara, por nuk zbatohen.

VIKTOR MARTINI – PUSHTETARË TË DJESHËM E TË SOTËM, MOS LUENI ME PLAGËT TONA

by

…. SE EDHE HIJET E VORREVE TONA KANË PËR T’JU NDJEKUN E KURRË NUK DO T’IU LÂJMË TË QETË/
PYETJE:  Duke qenë se jemi edhe miq në Facebook, e di se momentalisht jeni në Shkodër, keni ardhur në prag të zgjedhjeve të 23 qershorit, e çfarë ndodhi me Shkodër locen që nuk votoi për PD ?
VIKTOR MARTINI: Zonja Elida. Ju falënderoj per mundesinë qe me jepni per vazhdimësi te kontributit tim ne sherbim te demokracisë e cila mungon ende ne truallin Shqiptar. Po, ndodhem ne mesin e Shkoder loces. Ndoqa me qetësinë ma te madhe votimet e 23 qershorit, bile nepermjet intervistave ne TV hodha mendimet e mia se si duhet te jete vota. Historia 23 vjeçare duhet te shikohet me synin e kritikave, sepse kjo histori nuk solli ate çka pritshin demokratet e vertetë.
Ah Shkoder locja! Gjithmonë ne kete qytet ndodhin gjana interesante e te bukura, keta qytetarë duhen shikuar me kujdes, ky popull i ketij qyteti qe provoi ditet ma te zeza te diktatures ishte i etur per liri e demokraci e ne keto rrethana e mbeshteti PDnë verbërisht pa shikuar se ne krye te saj po udhehiqte nje ish komunist. Por kur ketij populli nuk i jep ate çka i ishte premtuar, ai te zbret nga shpina e te hedh per toke. Kjo ndodhi ne zgjedhjet e 23 Qershorit.

PD NË KRYE TË SAJ I INSTALOI KOMUNISTËT – I ELEMINOI TË PERSEKUTUARIT

PYETJE: I nderuari Z.Viktor pse humbi PD?
VIKTOR MARTINI: PD humbi per shume arsye. Partia Demokratike qe ne krijimin e saj, ne frontin kryesor i instaloi te gjithë ata qe kishin nje prejardhje komuniste, vendosi dhe disa te persekutuar qe me kalimin e kohes i eleminoi, si Tomorr Dostin e ma vonë ne 2005 dhe Pjeter Arbrorin.
Une kam asistuar ne Shkoder ne tri dekadat e fundit ne zgjedhje. Ne 2005 Malësia e Madhe i prishi marrëdhaniet me Berishen, sepse Berisha hoqi nga lista per kanditaturë Gjovalin Bzheten. Mbas nje debati te ashper me nje komision te Malësisë ne zyren e Berishes, Berisha i acaruem iu tha malësorëve te Malsisë: Shkoni, se une e bëj demokraci edhe pa ju. Po ne kete vend te acaruar, dergoi Arbnorin per te kandiduar, ku humbja dihej se ishte e sigurt. Kjo krijoi pakënaqësi në Popullin Shkodran. I premtoi ta dergonte Ambasador ne Vatikan, por as kete nuk ia dha, PD nuk bëri reformat ne kthimin e pronave, nuk mbajti premtimet ne shperblimin e te persekutuarve te vendosura qe ne vitin 1991 ne parlamentin socialist…
Pushtetet 22 vjeçare zbatuan me dhelperinë më te madhe KATOVICËN qe tashti dihet edhe nga femijët. Aleancat e pamoralshme me politikanet e degraduar moralisht qenë të pranueshme ne PD per hir të karrikave. Kjo hoqi besimin ne njerëzit e ndershem se kemi te bëjmë me nje sistem moral ku s’ka per qëllim interesa ne sherbim te Popullit Shqiptar.

Gjuha e ashper e shume banale qe perdorej ne parlament acaroi çdo njeri te ndershem, sepse kjo gjuhe nuk është gjuha e Shqiptarit te vertetë.
Me nje fjale, zhgenjimi është faktor kryesor. Pushtetarët harruan se konceptet nuk jane nje vide e salduar qe nuk levizin, por nuk bën keshtu, ato duhet te levizin ne kohen e duhur me pjekuri per dobinë e Kombit Shqiptar. Them te kombit, sepse kombi perbëhet nga te gjtha partitë, te mire a po te keqij jemi vëllezer nga nana Shqiperi. Per mire apo per keq, kete do e shikojmë më vonë, populli zgjodhi RROTACIONIN. Dhe u tregoi me vote te gjitha partive: kujdes me popullin, se nuke luhet më me rrena nepërmjet premtimeve boshe. Shkoder loces i dhimbti shpirti, por demokracia e vertetë ka marrë rrugën e vet dhe uroj që të mos ndalet më kurrë. Këto ishin arsyet shkurtimisht.

SHKODRA ËSHTË DJEPI I ARTË I DEMOKRACISË DHE I KULTURËS

PYETJE: Z.Viktor, Shkodër locja është djepi i demokracisë dhe kulturës dhe prej këtij qyteti në Parlamentin e Shqipërisë gjatë këtij tranzicioni kemi patur Pjetër Arbnorin dhe Jozefina Topallin. Çfarë do të thoshit për Mandelën shqiptar dhe për zonjën Topalli ?
VIKTOR MARTINI: Po Shkodra është djepi bile meriton te quhet djepi i artë. Pjeter Arbnori është nje bashkevujtes me dinjitet ku u perpoq me kontribue me devocion per demokracinë e per shtresat e te persekutuarve, por, mjerisht, e them me keqardhje se nuk pati rezultat, sepse ai nuk mujti me realizu ate çfarë kishte deshirë se mbi kry kishte pak a shumë diktatorin Berishian.

JOZEFINA DO TA NJOHË TË VËRTETËN – KUR VET KROKODRILAT E BERISHËS KANË PËR TA HJEDHUN MËNJANË SI TË PAVLEFSHME

Jozefina: Edhe kjo rrjedh nga shtresat tona. Me axhat e saj kam kalue disa dite te mjerimit ne burgun e Burreli, te cilet edhe mbas kaq vitesh i kujtoj me respekte. Por ajo nuk u diftue e pjekun si ata. Jozefina e te gjithë ministrat e Berishes ndihmuan ne krijimin e kultit te individit Stalinian: e quajten Berishen lider historik, e krahasuen me Skenderbeun e quajten kolosi i kombit Shqiptar. E kjo shkaktoi alergji tek njerëzit e arsyshem.

Populli Shqiptar ishte i velun me lajkat e diktatures, Partia e Enverit legjendar e tjera e tjera. Mos ta prejashtojmë se edhe kjo asht nje arsye qe PD humbi. Une ende besoj se Zonja Jozefina nje dite do ta njofi te verteten plotesisht. Por kjo ka me ndodhë kur vet krokodrilat e Berishes kanë per ta hjedhun menjanë si te pavlefshme. Por une do ta due gjithsesi perseri, sepse eshte nje pjesë qe nuk mund ta shkepus nga karvani i vujtejeve tona ashtu si dhe te tjeret.

DALJA E PJETËR ARBNORIT NGA PARLAMENTI ISHTE SKEMA E BERISHËS

PYETJE: Në zgjedhjet e 2005, Zoti Pjetër Arbnori doli jashtë parlamentit të Shqipërisë, si e komentoni këtë fakt ?
VIKTOR MARTINI: Dalja e Pjeter Arbnorit nga parlamenti ishte skema e Berishes, sikur e thashë më sipër.

JAM PËR LUSTRACIONIN, NUK JAM PËR T’IA HAPË DOSJET POPULLIT

PYETJE: I nderuari Z.Viktor, Avokati i Popullit Igli Totozani ka dalë me iniciativën për hapjen e dosjeve dhe për votimin në Parlament të Ligjit të Lustracionit, ju çfarë mendoni.
VIKTOR MARTINI: Avokati i Popullit del me iniciativen per hapjen e dosjeve. Per kete une kam rezervat e mia. Hapja e dosjeve ashte si thika me dy teha. Hapja e dosjeve asht kusht i domosdoshem per te gjithë ata qe jane ne politiken Shqiptare dhe per te gjithë ata qe merren me predikime morale deri tek une. Kurrsesi nuk jam i mendimit t’i hapen dosjet popullit te thjeshtë, sepse ashte punue shumë me e transformue moralin e kombit Shqiptar nepermjet imponimit diktatorial. HAVELI ka thanë: “Çdo gja ua fali diktatorëve, por jo kurrë prishjen e ndergjegjes se njeriut.’ Gjermania e provoi t’i hapte dosjet e Gjermanis Lindore, por e ndaloi menjeherë, sepse gjeti shemtimin moral. Lustracioni është i pranueshëm.

Sa per trajtimin e hapjes se dosjeve tek shtresat tona, mos te preokupohet kerkush.Ne nje interviste moderatori me pyeti: Çfarë asht mesazhi i juej per bashkëvujtesit tuej? Mesazhi im ishte ky: Ju uroj bashkevuejtesve te mi, me te cilet kaluem se bashku vuejtjet, ku ndame kafshaten e bukes e cigaren pergjysem, jete te lumtun ku do qe ndodhen me familjet e tyre.
Por shtova nje urim qe mbase dikuj mund t’i duket e çuditshme: Iu urova e po iu uroj jete te lumtun te gjith atyre qe rreshqiten nen presionin e diktatures jete te lumtun edhe atyne e familjeve te tyre, sepse ata janë me te persekutuem se ne. Ne, se ne na moren rininë, dikuj jeten e pasurinë. Atyre ua moren dinjitetin me dhune. A mund te quej kurve nje grua a po vajze te ndershme qe del ne ruge e dhunohet prej maskarejve. Keshtu ndodhi dhe me keta njerëz. Te bajmë nje anmisti morale per keta fatkeqij dhe t’ua lamë kete turp furrtarëve qe pregatiten kete buke kaq te zezë, Enverit, Mehmetit me karvanin e kuq.

PA PJESËMARRJEN E SHTRESËS SË TË PËRNDJEKURVE NË PUSHTET, NUK KA DEMOKRACI

PYETJE: Të flasim pak për fatin e të përndjekurve, që mendoj se të përndjekurit vazhduan të mbeten me këtë status edhe gjatë tranzicionit, si mendoni ju Z.Viktor? Në një intervistë tek Zëri i Amerikës me rastin e grevës së urisë ju Z.Viktor keni thënë se më 1991 i thatë Ramiz Alisë t’i vejë gishtin kresë . Me rastin e grevës të urisë më 2012, ju i përsëritët zotit Berisha i të njëjtën gjë « që t’i vinte gishtin kresë ».
VIKTOR MARTINI: Per kete duhet folun shume e jo pak. Isha nje nga organizatore e greves se urisë qe u ba ne shkalle kombtare ne vitin1991 ne palestren 17 Nandori te basketbollit. Ne kete greve kerkonim me te madhe 5 kerkesat tona e ndër te tjera pafajësinë, shperblimin material e tjera.Kjo zgjati 11 dite. Ne nje nder keto dite zoti Berisha u ul ne batanien time dhe lexoi se çfarë do kerkonte ne mbeshtetjen tonë si opozitë e asaj kohe. Lexoi aq shume dhe, ne perfundim, ai tha: A keni per te shtue gja z.Martini.Jo i thashë, keni shkru ma shum se ne kerkojmë, me shkrue asht e kollajt, me realizue asht e zorshme. Ju premtoj, tha ai, ne nderin tim e te PD se do ju japim ma shumë se kerkoni. Ishalla, shtova une me dyshim. Ajo qe dihet tashti ma asht se ato premtime edhe sot kanë mbetun te zvarrituna ne menyren ma te turpshme. Por fajin e kemi ne, qe u perqendruem ne keto shperblime, qe e shendrruen kete shoqat ne shoqat makaronash dhe i lejueme te dy partitë te lozin me fatin tonë. Duhej kerkue me te madhe edhe sot, prezenca e kesaj shtrese ne pushtet. Pa pjesëmarrjen e kesaj shtrese ne pushtet s’ka drejtesi e as demokraci. Une ju them te djeshemve dhe te sotshmeve: kujdes mos lueni me plaget tona se dhe hijet e vorreve tona kanë per t’ju ndjekun hap pas hapi e kurrë nuk do ju lajmë te qetë. Kete mesazh ia pata dergue edhe dhelpres Ramiz Alia.

PYETJE: I nderuari Z.Viktor, para tri ditësh gazetari Mustafa Nano kishte ftuar Z.Niko Kirka, i dënuar politik gjatë diktaturës, i biri Kristo Kirkës, vdekur në burgun e Burrelit, i cili denoncoi disa emra tashmë të njohur si bashkëpunëtorë të sigurimit, si Preç Zogaj dhe Artan Hoxha, emra që i kemi natë e ditë në televizionet e Shqipërisë, si mendoni ju njerëzit me Dosje gjatë sistemit komunist, që kanë qënë të përkëdhelurit e regjimit, a duhet të vazhdojnë t’i japin mend opinionit publik edhe 23 vjet pas rrëzimit të diktaturës? Z.Kirka përmendi edhe emrin e Amik Kasoruhos, si spiun të nderuar me dekoratën “nderi i Kombit” nga presidenti Bujar Nishani.
VIKTOR MARTINI: Çdo njeri asht i lirë te japin mendimin e tij ne çdo intervistë. Çdo njeri e njef keqbërësin e vet. Çdo njeri duhet te jetë i sigurt dhe i pergjegjeshem per çfarë flet ne drejtimin moral te tjetrit. Persa i perket dekorimit te personave te padenje: nuk ashte hera e pare qe Nishani dekoron njerëz te padenjë, por jo pa propozimin e qeverise. Kjo ndodhi me me presidentin Topi, por ama PD e vuni ne funksione te larta si gjykates. Ky njeri ishte ai prokurori qe denoi me vdekje Xhelal Koprencen. Por ama Topi doli e i kerkoi te falun opinionit Shqiptar duke shfuqizuar dekoraten.

ATA U FLIJUAN EDHE PËR NE, EDHE PËR TË DREJTAT TONA

PYETJE: Le të flasim pak për të përndjekurit, drama e të cilëve doli edhe një herë në pah gjatë grevës së urisë, e cila pati edhe viktima, sot Lirak Bejko nuk jeton më. Po ashtu edhe Shpëtim Karamuço, i cili nuk e la grevën, paçka se ishte në kushte të rënda shëndetësore, ju si një njeri që e keni provuar vuajtjen deri në asht nga diktatura, çfarë mendimi keni ?
VIKTOR MARTINI: Po une i mbeshteta keta njerëz qe po flijonin jeten per te drejtat e tyne e, besa, dhe per te drejtat tona, sepse e quajta detyrim moral dhe jam i bindur se kam kryer nje detyrë humane. Bile kam shprehë rrevolten time për mosmbeshtetjen e atyne qe nuk i mbeshteten. Kete mbeshtetje e kemi ba para Organizates se Kombeve te Bashkueme. Jam befasue nga kleri katolik e mysliman, sepse vetflijimi denohet moralisht me fe. Perse nuk e shtrinen doren per ta ndalue kete mekat. Apo siç thonte i madhi Meshkalla: Detyra e shejtë ndaj Perëndisë nuk u len kohe me keqyrun plaget e njerëzis.I falnderoj grevistet te cilet me vlerësuen me nje flet falënderimit per mbeshtetjen morale qe ju bame.

RAMA TË  MOS I PËRSËRISË GABIMET E PARAARDHËSVE, SEPSE NDËSHKIMI NDAJ TIJ DO TË JETË FATAL

PYETJE: Tani në shtator do të ketë rotacion. Çfarë do t’i thoni Edi Ramës ?
VIKTOR MARTINI: Persa i perket mesazhit tim per Z Rama asht ky. Duke kenun se ne pushtet vjen si kryeminister per herë te parë, e porosis qe te ketë kujdes e mos te perserisin gabimet e paraardheseve te tij 68 vjeçare, sepse ndeshkimi ka per te kenun fatal per te gjithe ata qe kanë deshirë te qendrojnë ne llogoret e vjetra.

Per popullin e shumëvuejtun Shqiptar, pa perjashtim, kam nje urim qe me del nga loçka e zemres. Pafshi dite te bukura jashtë politikes qe kerkon te na perçajë, gjeni vetveten atje ku te keni besim se e drejta qendron..Respekte per ju, o njerëz te ndershem, ku do qe ndodheni.

Intervistoi: ELIDA BUÇPAPAJ