Prof. Dr. Sylë Ukshini/

Menjëherë pas përfundimit të luftës në qershor 1999, propaganda serbe, bashkë me miqtë e tyre kanë nisur një fushatë për të kthyer përmbys të vërtetën e asaj që ndodhi në Kosovë. Kjo dëshirë për revizionim pas çdo hetakombe është tashmë e njohur. Kjo është strategjia serbe, simetrizimi i krimit. Dhe kanë arritur njëfarë sukses forcat antishqiptare. Kanë arritur njëfarë suksesi duke vënë në veprim herë pas herë edhe shqiptarë nga Shqipëria dhe Kosova, të cilët për arsye të ndryshme, zakonisht të papastra, vihen në këtë rol, sepse për ta janë shumë të çmuara dëshmitë e tyre.

Në këtë kontekst, Beogradi ka ndjekur strategjinë e mohimit të krimeve të organizuara nga shteti serb dhe njëkohësisht krimet e pandriçuara, si ai në fshatin Graçkë, prapa të cilit me shumë gjasë qëndron shteti serb si në rastin “Panda” të Pejës, t’i atribuohen shqiptarëve dhe UÇK-së. Një pjesë edhe e autorëve të huaj, duke dashur të krijojnë një lloj ekuilibri, relativizojnë këto fakte, ose për çdo gjë të keqe që ka ndodhur pas lufte t’ia lënë në përgjegjësi ish-pjesëtarëve të UÇK-së. Natyrisht, ngjarje të tilla si në Graçkë e kanë dëmtuar kauzën dhe imazhin e Kosovës. Asnjë ngjarje që ka dërguar në drejtim të Beogradit nuk është ndriçuar nga gjyqësia ndërkombëtare.

Në vazhdim shkrimi im “Graçka, karta e fundit e Beogradit”, që u emetua si koment në TVSH me dhe u botua në gazetën “Zëri ditor i Kosovës” më 28 korrik 1999.

Irena Kuka Dragoti/

(Përsiatje mbi veprën e tij “Kohë për nuse”)

Cila është koha e duhur për nuse?

Në adoleshencën time e dëgjoja shpesh mes të rriturve shprehjen ” Është koha për nuse tani bir ose është koha për nuse për filan djalë, a burrë që i kishte ndodh një fatkeqësi. Dukej sikur kjo kohë ishte e përcaktuar nga disa rregulla të pashkruara e kishte një limit si vijë e kuqe që nuk duhej kaluar sepse quheshe i mbetur dhe gërmohej për “ të metat”. Ky mendim më erdhi i pari, sapo më ra në dorë libri me tregime i Lazër Stanit “ Kohë për nuse”. Me krijimtarinë e Lazër Stanit pata një kontakt të shkurtër ne vitin 2016 e më pas rrjedha e jetës e largimi nga Shqipëria më shkëputi përkohësisht nga letërsia shqip. Më pas një mik i familjes më rekomandon krijimtarinë e tij e nuk ngurova….shqiptarçe me pak fjalë, të lexoj këtë libër , më tepër se të shijoj një krijimtari doja të vërtetoj fjalët e rekomanduesit. Pak kisha gjetur vehten së fundmi në prozën e shkurtër.

Shpesh kur filloj një libër përpiqem ta mbaroj sa më shpejt pasi leximi i së tërës jep një tablo më të plotë mbi autorin apo veprën e tij. Kjo ndodhi me prozën e Lazër Stanit . Intrigues rresht pas rreshti në tetë tregimet e tij aq sa kuptova se ky shkrimtar me sjellje modeste por me penë të magjishme i paska shërbyer letërsisës së vendit tim duke mos kërkuar asgjë mbrapsh prej tij, as minimumin e vëmendjes.

E them shpesh mes miqsh që nëse një vepër më përfshin në atë stad sa të më japë ndjesinë e të qenit personazh real për mua vlen , vlen shumë. A nuk duhet te jetë ky misioni i një vepre? Përpos kësaj a nuk kërkojmë vetbesimin e autorit të tretur në çdo rresht në mënyrë që të bindemi për origjinalitetin e tij.? Herë i drejtpërdrejtë në narrativën e tij dinamike e herë filozofik, herë në kufijtë e monografisë e herë në dimension kombëtar, Lazër Stani vjen i zhveshur me këtë vepër nga përfitimet apo joshja e ngutshme e lexuesit, herë- herë ndoshta i ndjekur dhe nga paragjykimet për të vërtetat e tij..

“Ne vazhduam të ecnim në errësirë nëpër një shteg të panjohur që nuk dihej se ku do na nxirrte shkruan autori në tregimin e tij “Të magjepsurit” duke rrëfyer në vetën e parë e duke aluduar se çdo fillim tregim nisur nga titulli do ishte i tillë një shteg plot të papritura. Titull ngacmues në çdo prozë dhe duket se perdja e syve që çelet tek njeriu pak para vdekjes, në botkuptimin e autorit ishte çelur shumë herët qysh në adoleshencë, për të parë më shumë se ata që e rrethonin , “tmerrin e ekzistencës njerëzore në sy” – thotë autori te tregimi “Përqafim në mort” ku është tejet therës ndaj ligësisë e llogarive të dashurisë dhe sarkastik ndaj injorancës dhe hipokrizisë e të jetuarit me të.

Tregimet e Lazër Stanit anojnë nga e pathëna më shumë, për ta bërë aktiv lexuesin duke shmangur shpjegime të tepërta e pa rënë në nihilizëm . Ndikohet emocionalisht nga realiteti pa u bërë idhujtar. Këte e tregon më së miri” Përqafim në mort” kur personazhin kryesor e sjell mospërfillës e krenar ndaj arrogancës . Ai nuk i jep dot shpjegim lumturisë nga injoranca.

Çdo detaj i natyrës në prozën e tij vjen në funksion të perceptimit të klimës së një shoqërie si një cikël dramatik. Duket sikur dhe vdekja vjen për të plotësuar fatin , duket sikur anarshia e mendimeve , paguximi i veprimeve kanë mbështetjen e fatit. Duket se autori vjen nga një jetë plot eksperienca, duket se narrativa e tij është ajo e një njeriu, që ishte një hap para kohës e vendit ku jetonte. Shpesh në disa tregime ndihet të jetuarit e ngjarjes kurse te “ Pianisti” e të tjera ngre krye fantazia e tij prej shkrimtari.

Shumë nga tregimet e tij përmbajnë dialogë platonianë me vehten, plot nëntekste që përhapin si rrathët në ujë, befasinë. Shpesh autorin e gjen të ngujuar në përmbajtjen e krijimeve të tij, letrarisht të vetëdijshëm për strukture jo të ngurtë e kapërcime të befasishme në to.

Kur Autori në prozën e tij i bindet fatit kjo nuk do të thotë se ai tërhiqet para tij, por eshtë thjesht liria e shpirtit të tij që nuk e mposht. Ndoshta vdekja e babait të Danielës u soll në tregim për të ndaluar një dashuri e cila mund të kishte triumfuar me gjalljen e tij. Ai nuk i jep fuqi demonësh njeriut por ligjeve të natyrës

Autorit i pëlqen të vihet përballë opinionit nëpërmjet heshtjes së tij. Ai mendon se heshtja i ka frutet më të ëmbla se poterja e kundërshtisë.

Në pamje të parë heshtja mund të duket si dorëzim psh te “ Pianisti”ku braktisja e Monikës , pranimi i ofertës së Pepes , martesa me të kundërtën e Monikës, Linën, por gjatë leximit lexuesi e takon heshtjen si vulosje të përbuzjes për vehten apo mëshirimin e epokës kur artistit i duhet të zgjedhë mes pasionit e mbijetesës, ku artisti shpesh mbetet peng i moskuptimit të tij nga ata që e rrethojnë. Një e evërtetë e ndërlikuar sjell dramë në kurriz të artit i cili gjithmonë ndërshkon veten jo ata që e lëndojnë. Shoqëria e para e më pas individi bën spektatorin para vrasjes së ëndrrës dhe artistit në shpirt.

Ajo që më bëri përshtypje në këtë vepër ishte mungesa e kohës së ngjarjeve përjashto tri tregime” Me sy të fiksuar pas një ylli” “ Idioti udhëton për Amerikë” dhe “Daiza Zaharia” duke na lënë të kuptojmë aftësinë gjithëpërfshirëse të shkrimtarit, dhe aftësinë për të evidentuar e psikologjisur në të gjitha kohët që ka jetuar. problemet më tipike…

Në tregimin“ Kohë për nuse” shohim që limiti i martesës dorëzohet mjedisit , dhe mjedisi ushqen gabimet njerëzore ku kënaqësitë seksuale kthehen në tragjedi shpirtërore brenda një familjeje. Në këtë prozë lexuesi kupton qartë problemet që ka familja e cila lundron ende mes patriarkalizmit e modernizimit të keqkuptuar. Familja mbetet gati për tu thërrmuar sa herë bie fjala për instiktin seksual. Pse ndodh kjo? Nënteksti i autorit ne tregim rendit arsyet nërpërmjet dialogëve baba-bir , nënë-bir e djalit me Zinën. Lexuesi kupton sa lehtësisht i thyeshëm eshte morali në një familje që në këmbë e mban absurdi i frikës nga paragjykimi.

Në prozën” Idioti udhëton për Amerikë” sheh të shembet një kështjellë frike mbi forcën e shtetit diktatorial nëpërmjet arratisë larg tij. Një titull metaforik që vërtet simbolizon sesa çmenduri ishte idea e arratisë. Njëjtë me personazhin udhëton një libër në rusisht dhe dëshira për të marrë frymë lirshëm . Ngjarja kalon sërish ne vetën e parë, në kohën e diktaturës ku autori duket se e njeh mirë. Pritja ka fuqi shkatërruese citon fjalët e Alfred Malokut, personazhi ynë teksa e pret të arratisen. Ajo kalon në limitet e vdekjes kurse koha është e pamjaftueshme për të pritur. Dy djem, njëri inxhinjer pyjesh kundra dëshirës e tjetri që mbaron për filozofi marksiste, në kërkim të lirisë, të mbushur me ëndrra e bagazh evropian duket sikur shpërfillin logjikën dhe pasojat e arratisë. Inxhinjeri fatsjellë nga libri” Idioti” arriti në

Amerikë ku fitoi lirinë por humbi përgjithmonë një mik që nga vonesa mbeti i lirë veç në shpirt dhe jetoi përgjithmonë në një vend pa liri.

Në tregimin” Me sy të fiksuar pas një ylli” autori rrëfen në vetën e tretë. Ai nuk mund të marrë përsipër të flasë për një dhembje, që nuk ia di peshën reale . Jep konceptin e lirisë përmes dëshirës së fundit për të parë qiellin. Liria ekzistonte atje ku ishte Zoti i tyre për të cilën pushkatuesit i thanë: “ thuaj psalmin e fundit, dhe pse zotit tënd i ka vdekur nëna”. Autori në këtë rrëfim sjell kohën e ngjarjes nëpërmjet nëntekstit , luftën ndaj fesë dhe mungesën e lirisë së shkrimtarëve . Diktatura e vënë në gojën e një pushkatuesi vjen më e egër se kurrë aq sa i tregon si medalje se është zoti i jetës, zot i lirisë së tyre. Ky rrëfim pa emra konkretë personazhesh mbështjell një regjim të tërë diktatorial ku makthi i saj fillon nga liria e fjalës e ndaj kujtdo. “Ne jemi komunistë jo vrasës”- tha më i madhi i skuadrës së pushkatimit duke i ofruar rrugën e ferrit ( të

Ishte gjallë) përpara shpirtit të lirë( vdekjes) . Askush nuk e shet qiellin për nëntokën.

Në librin e Lazër Stanit” Kohë për nuse” e shohim autorin në shumë role nga mjeku, te pianisti , nga adoleshenti plot ëndrra e dashuri tek studenti nga i arratisuri te shkrimtari. Duket sikur ka kapur hallkat e gjithë shoqerisë Është aftësi që gjithë kapërcimet e tij tematike ruajnë të njëjtën gjuhë të kuptueshme për lexuesin. Me një prozë të “endur” herë nga personazhi herë nga autori ,magjia vjen, si një bashkëlidhje e çasteve reale, me ato imagjinare plot denduri mendimesh, idesh, dhe figurash letrare.

Larmia narrative, të bind për një depërtim të ekuilibruar të autorit në thellësi të mendjes e shpirtit njerëzor. Narrativa në librin” Kohë për nuse” thur realitetin letrar, si dhe zbulon enigmën, na përcjell nga kufijtë e botës së brendshme të autorit, në botën e lexuesit. Nuk bëj dot qasje për stilin e tij, me autorë të tjerë pasi ne të tetë tregimet ai shfaq një stil vetjak origjinal, por them me bindje se proza e tij është prozë aktualitet.

Dialogu me veten në librin” Kohë për nuse” e sjell të plotë autorin në fjalë e artfjale,në strukturë proze dhe shprehitë e artikuluara, me një etikë e filozofi, si shenjë e tërheqjes së tij nga thellësia e vetëdijes dhe e pavetëdijes.

Në prozën” Daiza Zaharia” autori përcjell përpjekjet e diktaturës për të zhburrëruar Pjetrin, për të shkatërruar familjen e tij, besimin në Zot. Betejat absurde të diktatures ndaj fesë nuk kursyen as objekte e as përçues të saj si Antoni . Fati i njerëzve që e mbështetën fenë ishin njëjtë me atë të Pjetrit dhe Daizës por dhe fëmijës së palindur në barkun e saj.

Duke e futur veprën e Lazër Stanit , në rrafshet moderne dhe postmoderne nuk duhet lënë pa thënë se tregimet e librit të tij bartin replika të forta, ritmike dhe metaforike, të endura mjeshtërisht, prej frymëzimit origjinal të tij.

Brendia letrare e Lazër Stanit shoqërohet me karatere të besueshëm, me një rrëfim tërheqës e në shumë raste, me prani personazhesh që hyjnë si silueta e formësohen befasishëm “me penela” prej mjeshtri.

“ Kohë për nuse” do të thotë kohë e pjekurisë e maturisë dhe guximit për të përballur jetën

Mendoj se vepra e Lazër Stanit e ka atë pjekuri, maturi dhe guxim për të hyrë në shijet e çdo lexuesi.

Muzeu Historik Kombëtar/

Mirash Ivanaj (12 mars 1891 – 23 shtator 1953), një personalitet i shquar në kohët kur jetoi e punoi por jehona e veprimtarisë dhe e përpjekjeve të dalluara të tij, sidomos në fushën e Arsimit, do të ndihej më shumë në vitet që do të pasonin edhe pse i harruar dhe mbase për shumë shqiptar i panjohur në ditët e sotme. Ai ishte një nga intelektualët më të spikatur, pedagog, publicist, jurist, filozof, poet por Ivanaj dallonte dhe për cilësitë e karakterit të tij, si një njeri serioz,patriot, trim, i palëkundur në bindjet e tij, idealist,i ndershëm por mbi të gjitha ai do të mbahet mend për drejtësinë ekzemplare që shpaloste në jetën e përditshme dhe në veprimtarinë e tij në punët e shtetit.

Ivanaj rridhte nga një familje patriotike prej viseve shqiptare të Malit të Zi, ku mësimet e para i mori në Mal të Zi dhe Serbi, kurse studimet e larta i kreu me anën e një burse në Universitetin e Romës, ku fitoi dy laura për letërsi-filozofi dhe jurisprudencë duke përfunduar me rezultate të shkëlqyera pavarësisht jetesës së vështirë prej bursisti në shtet të huaj. Duhet nënvizuar se në këtë kohë Ivanaj zotëronte afro dhjetë gjuhë të huaja të përvetsuara falë intelektit të tij të shfaqur që në vogëli dhe vullnetit të tij të palëkundur. Ivanaj, gjatë studimeve në Itali dhe më pas kur u kthye në Atdhe duke ju përkushtuar punëve tepër delikate që iu ngarkuan, ka bërë një jetë të veçuar, i lidhur ngushtë me librin, fletoret, dokumentet që hartonte. Pasi erdhi në Atdhe, në vitin 1923, u vendos në Shkodër ku themeloi,bashkë me të vëllain, Martinin, revistën “Republika” si një mjet për të shpalosur idetë e lirisë, demokracisë dhe të atdhedashurisë në realitetin e ndërlikuar shqiptar dhe për të ndriçuar me idetë republikane me të cilat ishte njohur e formuar në Itali, botën shqiptare në përgjithësi dhe politikën në veçanti.

Intervistoi Rafael Floqi

Gjatë një mbledhje fushate me një grup bashkatdhetarësh në Michigan, kryeredaktori i ALBTVUSA, Rafael Floqi pati mundësinë të zhvillojë një intervistë me ish- të dërguarin e posacëm të Presidentit Trump, shpesh herë të anatemuar Richard Grenell, pjesë e fushatës të presidentit Trump, për të fituar shtetin e luhatshëm të Michigan-it. Më poshtë po ju sjellim këtë intervistë plot me deklarata që përbëjnë skoop për shqiptarët dhe Kosovën. 

Rafaeli:  Është kënaqësi që ju shoh këtu. Faleminderit që krijuat mundësinë për këtë intervistë. Le të shkojmë në fokus.

PRESIDENTI TRUMP ME KERKOI TE BISEDONIM PER EKONOMI TË MOS BËNIM POLITIKË

Rafaeli -Ju keni qenë i përfshirë si i dërguar për realizimin e mundshëm të paqësimit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, dhe ky është një argument shumë i rëndësishëm. Pra, çfarë mbani mend nga ato takime? 

Grenell- Epo, shikoni, kur Presidenti Trump më kërkoi të bëhesha i dërguari presidencial për negociatat Kosovë-Serbi, ai kishte një objektiv që të, mos të bënim politikë. Le të bënim zhvillim ekonomik.  Dhe ky ishte mesazhi i Donald Trump, apo jo? Atij i pëlqen të flasë për ekonominë.  Ai dëshiron t’u japë njerëzve punë.  Ai dëshiron t’u japë njerëzve shpresë dhe një të ardhme.

Dhe mendoj se kur shikoni Ballkanin, shqetësimi ynë ishte se kishim kaq shumë të rinj që po largohen nga të gjitha vendet në Ballkan për të shkuar në Gjermani ose Poloni ose në Amerikë ose Londër, dhe ata thjesht po përpiqeshin të gjenin mënyra për të pasur një punë me pagesë më të mirë. Dhe pjesë e kësaj është edhe ky konflikti që kemi mes Kosovës dhe Serbisë. Dhe ajo që ne u përpoqëm ishte t’u bënim presion të vërtetë mbi krerët nga të dyja anët për t’u thënë, e dini, tani le të shqetësohemi tek rritja e ekonomisë.   Le të mos bëjmë mesazhe politike. Dhe unë do t’ju jap një shembull. Po. Nuk mendoj se është e rëndësishme të ulesh rreth një tavolinë me politikanët dhe të përpiqesh të kërkosh që secila palë të bëjë njohjen reciproke. Kjo nuk mendoj se ndihmon.  Unë nuk mendoj se ju duhet të parapëlqeni anën tjetër. OK, nuk të pëlqen ana tjetër.  Unë mendoj se sapo duhet të rrisni ekonomitë dhe duhet t’u jepni të rinjve tuaj punë me pagesë të mirë. Dhe kjo është ajo që ne duam të shohim në Ballkan.

Dhe sigurisht, unë mendoj se Shqipëria po bën një punë të shkëlqyeshme për këtë, kur shikon bregdetin shqiptar dhe sa shumë turizëm po shpërthen nëpër bregdetin shqiptar. Ky është përqendrimi në ekonomi. 

SHQIPTARET E MICHIGANIT MUND T’A BËJNË DIFERENCËN NE ZGJEDHJET PRESIDENCIALE 

Rafaeli: OK, por a mendoni se do të ribëni të njëjtin takim, nëse zgjidheni në administratën Trump. Epo edhe tani, pas katër vjetësh?  

Grenell :Po. Dua të them, le të shohim. Tani për tani po përqendrohemi në Michigan ku jemi. Ne duhet të fitojmë Miçiganin. Dhe këtu ka shumë shqiptarë. Kështu që shpresoj se shqiptarët do ta kuptojnë se e gjithë puna që administrata Trump bëri për të sjellë paqen në Ballkan dhe për të sjellë zhvillimin ekonomik dhe marrëveshjet tregtare dhe marrëveshjet e paqes, e gjitha kjo është vërtet e mirë për shqiptaro- amerikanët. Pra, ne duam të përqendrohemi në Michigan dhe Pensilvani, që janë dy shtetet kryesore në zgjedhjet e tanishme. Dhe kjo është ajo ku po ku fokusohem tani. 

GRENELL: KURRË NUK KA PASUR NJË BISEDË PËR SHKËMBIM TERRITORESH

Rafaeli: A mendoni se pjesë e marrëveshjes së parë ishte edhe shkëmbimi i territoreve? 

Grenell: Jo, nuk është  kam pasur kurrë një bisedëtë tillë. Jo kurrë?  Kurrë.  Dhe këtë e kam thënë ndoshta nja 10 herë.  Dhe njerëzit me të vërtetë duhet ta kuptojnë këtë, madje unë nuk e di se nga erdhi kjo, por unë kurrë nuk kam folur për këtë gjë me asnjë zyrtar, ndonjëherë? Dhe unë qeshë aty qysh nga fillimi, mes Thaçit dhe Vuçiqit dhe pastaj kryeministrit Hoti dhe Vuçiqit dhe pastaj mes Kurtit dhe Vuçiqit dhe madje edhe Osmanit. Unë kurrë nuk kam biseduar për shkëmbimin e tokave. Para së gjithash, kur i bëja të gjitha këto, isha ambasadori i SHBA-së në Gjermani dhe kancelarja Merkel e bëri shumë të qartë se në Evropë nuk duan të flasin për shkëmbime tokash.

Ajo është një shpat i rrëshqitshëm, siç do të thoshte ajo. Dhe kështu nuk e përmenda kurrë këtë gjë. Dhe unë e di që mediat vazhdimisht thonë se njerëzit të  tjerë e ngritën atë, por Donald Trumpi nuk ka folur kurrë për këtë. Kurrë.  Kurrë! 

Rafaeli: OK Kjo është diçka për t’u sqaruar sepse shqiptarët mendojnë, OK, ne nuk duam të humbasim një pjesë Veriut pasi të gjithat janë tokat tona. 

Epo, kjo sepse mediat vazhdojnë të thonë se kjo është ajo që ka ndodhur. Por unë mendoj se kam thënë 10 herë dhe në procesverbal, se nuk kam pasur kurrë një bisedë të tillë . Nuk e kam pasur kurrë atë në fokus.  E megjithatë ajo vazhdon të dalë nga media. Po.

Ju e dini se nga mendoj se erdhi. Unë mendoj se në një moment, qe John Bolton, i cili vërtet  nuk u përqendrua aq shumë në Ballkan, por mendoj se ai pati ndonjë takim aty-këtu, dhe mund  të ketë thënë diçka për këtë. Por ai kurrë nuk kishte një plan dhe sigurisht që ai kurrë nuk ia tregoi atë Donald Trumpi . Dhe mendoj se këtu doli. Por unë kam qenë në krye të negociatave Kosovë-Serbi, dhe mund t’ju them se kjo ide nuk, është parashtruar kurrë.

EKIPI I BAJDENIT NUK E DI KU BIE BALLKANI

Rafaeli: Kohët e fundit a jeni takuar me lobin serb pas Konventës në Milwaukee ?

Grenell: Jo, Jo së fundmi. E bëra këtë menjëherë pasi u largova si i dërguar në Uashington, D.C. Dhe kishte disa kongresmenë që erdhën së bashku pas një informimi nga ambasada serbe. Dhe unë mora pjesë në atë. 

Rafaeli: Është krijuar një opinion, se ju jeni duke mbajtur anën serbe, si i përgjigjeni këtij  opinioni? 

Grenell: Unë mendoj se kjo është e çuditshme. Unë mendoj se kur shikoni negociatat për të dyja palët, duhet të jeni miq me të dyja palët. Ju duhet të jeni në gjendje t’i bashkoni të dyja palët. Dhe kur mendoj se kur shikoni se çfarë kam bërë për t’i shtyrë serbët në negociata, në fillim  kishte shumë gjëra që atyre nuk u pëlqenin. Kishte shumë gjëra që Kosovës nuk i pëlqenin. Por u përpoqa të përqendrohesha tek ekonomia dhe ju thashë le të rrisim ekonominë. Unë do t’ju jap një shembull. Në marrëveshjen përfundimtare origjinale për të cilën isha shumë krenar, që i shtyva të dyja palët.Unë qeshë në gjendje të shtyja qeverinë serbe dhe vetë Vuçiqin që të bien dakord për të diversifikuar burimet e energjinë së tyre  Tani, ky është një veprim vërtet i rëndësishëm.  M’u desh shumë kohë. Ne duhej të ndërtonim besim sepse kjo i largonte ata nga Rusia, sepse tani ata marrin 100 përqind të energjisë së tyre nga Rusia. Dhe Kina e kështu me radhë. Dhe kështu, kur ata hodhën në letër dhe u zotuan të diversifikonin burimet e tyre të energjisë. Ajo që po përpiqesha ishte t’i detyroja ata të bënin është të thoshin se do të blinin LNG amerikane, apo jo?  Ata nuk mund të shkonin aq larg, por ishin të hapur ndaj asaj. Por ajo për të cilën ata ranë dakord ishte të diversifikoheshin, të kërkoni burime të tjera përreth. Tani, kjo është një fitore e madhe.

Media nuk u përqendrua vërtet në këtë. Dhe sinqerisht, ne nuk patën presion më pas, sepse administrata e Biden hyri dhe ata nuk bënë presion për të përmbushur ato pika në atë marrëveshje. Pra, kjo është ende në tryezë.

Unë ende besoj se ata janë zotuar të diversifikojnë burimet e tyre të energjisë, se ata duhet të mbajnë përgjegjësi për këtë. Dhe administrata tjetër që kujdeset për Ballkanin duhet ta marrë atë dhe të thotë, OK, ne duam që ju të largoheni nga Rusia në lidhje me burimet tuaja të energjisë dhe të filloni me të vërtetë të diversifikoheni ndërsa jeni përkushtuar ta bëni atë. Tani, shikoni, ka një mori gjërash që ne e shtyjmë Kosovën t’i bëjë që ata nuk donin t’i bënte , por ne duhej t’i shtynim ato, duke hapur kufijtë, duke u përpjekur merrni më shumë zhvillim ekonomik.

E gjithë kjo është vërtet e rëndësishme. Më pëlqen ende vizioni për të pasur një fluturim ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit. Kjo ishte një marrëveshje që ata e përmbushën. Dhe Lufthansa hyri dhe tha, ju e dini çfarë, ne do të ndihmojmë. Kjo nuk është ndjekur kurrë. Dhe kështu në fund të administratës Trump, ne e morëm këtë marrëveshje dhe ajo , ajo duhej të ishte përmbushur dhe shtyrë nga ekipi Biden.

Por nuk u bë. Dhe kështu thjesht ndjej shumë fort që administrata Trump i tregoi Ballkanit se ne kujdeseshim shumë për zhvillimin ekonomik, tregtinë dhe lidhjet dhe investimet. Dhe ekipi Biden-Harris nuk e ka e ka bërë atë. Ata nuk e dinë se ku është Ballkani.  Ata nuk i kushtojnë vëmendje. Kjo është e vërtetë.

KRYEMINISTRI KURTI ËSHTË PËRFUNDIMISHT ANTIAMERIKAN

Rafaeli :Cili është mendimi juaj për kryeministrin Kurti? 

Grenell: Unë kam punuar me z. Kurti. Problemi im është se ai është vazhdimisht antiamerikan. Ai largohet vazhdimisht nga pozicionet amerikane.   Ai ka kritikuar të gjitha idetë me të cilat ka dalë çdo president demokrat dhe republikan. Dhe ai tani është lideri i Kosovës që është kritikuar nga e gjithë bota nga Departamenti i Shtetit Biden, nga Shtëpia e Bardhë Biden, nga BE, nga francezët, nga gjermanët, nga NATO. Të gjithë e kanë kritikuar.

Dhe nuk më pëlqen kjo për një kryeministër të Kosovës. Kosova duhet të jetë përgjithmonë aleat i ngushtë e Amerikës.  Dhe ne duhet të jemi në gjendje të kemi një marrëdhënie ku ai lider nuk po e shtyn vendin të kritikohet vërtet nga e gjithë bota, sepse të gjithë në komunitetin ndërkombëtar po ekritikojnë Kurthin. 

PO TË VIJË TRUMPI NE PUSHTET, DO TA LIROJË PRESIDENTIN THAÇI NGA BURGU

Rafaeli: Sa për një kuriozitet.  Prokurori i Presidentit Trump, Jack Smith, ka qenë edhe prokurori i Z. Thaçit. A është kjo një rastësi apo ka diçka më shumë?  

Grenell : Epo, shikoni, unë kam bërë shumë intervista për këtë. Mund të bëjmë një intervistë të tërë për këtë. Por ajo që unë besoj është se kur ne po përparonim, Jack Smith, i cili ishte në Hagë në atë kohë, dhe ai hetonte Presidentin Thaçi. Tani, Presidenti Thaçi është ende në burg. Kjo është një shkelje. Për mua, kjo është një fyerje.

Në fakt, nuk ndihem mirë për atë situatë. Më duket sikur i kemi kërkuar të vinte në SHBA për të negociuar dhe ai u penalizua dhe u fut në burg për këtë. Më duket sikur duhet të bëj diçka për ta nxjerrë jashtë. Dhe unë jam përpjekur,  dhe mezi pres që Presidenti Trump ta fitojë sepse ne do ta nxjerrim atë ë jashtë burgut. Është e papranueshme që evropianët ta lenë Presidentin Thaçi në burg, pa gjyq për akuza të rreme, të gjitha të sajuara nga Jack Smith. 

Dhe kështu e di që Jack Smith është shumë politik.  Ai shkon pas njerëzve për politikë, jo për çështje ligjore. E kam parë me Thaçin.  E kam parë me Presidentin Trump. Dhe jam i zemëruar me të.

INVESTIMI I SAZANIT, “JAM I LUMTUR QË AMERIKANËT PO INVESTOJNË NË SHQIPËRI”

Rafaeli:  OK, pyetja e fundit ka të bëjë me investimin e familjes Trump në Shqipëri. Ndoshta, e dini, Jarred Kushner dhe Ivanka Trump duan të investojnë në një ishull në Shqipëri?

Po e di. Pra është investim nga dollarë amerikanë dhe nga fondet amerikane. Dhe kjo është ideja për të investuar në Ballkan.  Ata janë qytetarë të sektorit privat. Unë e inkurajoj këtë ide.  Unë i shtyj  amerikanët për të.  Mendoj se ishte një ide e mirë që të kishte investime të sektorit privat në Ballkan. Ne kemi folur për këtë për një kohë të gjatë për këtë dhe jam i lumtur që shoh që po ndodh.  

Dhe njerëzit e Ballkanit duhet të jenë jashtëzakonisht të kënaqur që paratë po derdhen për investime. Investimi i sektorit privat në dy vende është një ide fantastike. 

Rafaeli: Z Ambasador Richard Grenell, ju falenderoj shumë për intervistën.

Artan Nati/

Lëvizjet e mëdha popullore që kanë përcaktuar fatin dhe prosperitetin e kombit tonë janë përcaktuar më shumë nga shfaqja e një rreziku të madh nga jashtë ose të një force të errët djallëzore, se sa nga besimi në zot dhe përparim. Duket shumë ogurzezë por mendoj se është e vërtetë. Po të kthehemi në histori vërejmë se në 1912, kur fituam pavarësinë, ishte frika ose besimi i humbjes së territoreve nga (Djalli) fqinjët tanë shovinistë, Greqia dhe Serbia. Po kështu në 1991 frika se komunistët mund të rimerrnin pushtetin dhe besimi se ata mund të sillnin përsëri ferrin në tokë, na mblodhi të gjijthë bashkë e të rrëzonim komunizmin e ndërtonim demokracinë ose më saktë u përpoqëm. Po kështu në luftën e Kosovës na bashkoi frika e humbjes së lirisë e territoreve nga (djalli) Serbia. Dhe vijmë në ditët e tanishme në Shqipëri ku duket sikur ferri ka mbetur bosh dhe gjjithë djajtë janë në tokë, ose më saktë janë në krye të politikës shqiptare dhe përcaktojnë fatet e politikës, prosperitetit dhe të ardhmes së vendit e mbarë kombit tonë. Përse ne nuk bëhemi sot bashkë ndaj kësaj të keqe të madhe, biles e keqja më e madhe se të tjerat? Një nga arritjet më të mëdha të djallit është aftësia e tij për të bindur njeriun se djalli kurrë nuk egziston tek ne, përkundrazi ne jemi heronjtë e realitetit egzistues dhe se djalli egziston te kundështarët tanë. Mendoj se politikanët, liderat apo heronjtë e disave prej nesh, janë njerëz të zakonshëm si ne dhe në shumicën e rasteve janë shumë më të prirur për të marrë rrugën e të keqes, për vetë faktin se kanë një dëshire të pakontrolluar ose më saktë të kontrolluar nga ana djallëzore e njeriut, për pushtet, supremaci si dhe korrupsion. Po përse vallë shpresa e madhe për demokraci e inicuar nga heronjtë e demokracisë sonë përfundoi në një kaos dhe heronjtë tanë u shndërruan në antiheronj apo nga ëngjëj në djaj? Mendoj se pyetja më e madhe është se përse shumë nga politikanët intelektualë, por edhe njerëz të thjeshtë fanatikë, prostituojnë shpirtin e tyre të mendimit të lirë si dhe aftësinë e zgjedhjes së lirë, në funksion të heronjve të tyre, të shndërruar tashmë në antiheronj “Ju ose vdisni një hero ose jetoni aq gjatë sa të shihni veten duke u bërë antihero.” Harvey Dent u referohej superheronjve kur tha këtë, por ai nuk e kuptoi se sa i zbatueshëm mund të ishte në jetën e përditshme. Kjo është një frazë e fuqishme që përdoret shpesh në kontekstin e politikës, duke nënkuptuar potencialin tragjik që edhe liderët me qëllime të mira të perceptohen përfundimisht si antagonistë për shkak të ndërlikimeve dhe presioneve të pushtetit të zgjatur, si edhe ndryshimeve të peizazhit politik dhe subjektivitetiti të natyrshëm të opinionit publik. Çdo ditë ne bëjmë zgjedhje të vogla që na bëjnë në një farë mase të neveritshëm ose heronj. Brenda të gjithëve prej nesh është një horr që na tundon në një rrugë imorale, mashtruese, dhe gjithashtu një hero që na thërret të përmbushim detyrimet tona morale. Një nga strategjitë më të suksesshme dhe joshëse të së keqes apo të anës negative të natyrës njerëzore është të na bindë se zgjedhja jonë e vetme është e keqja, se ne duhet të zgjedhim midis dy të këqijave më të voglën prej tyre. Ne përpiqemi ta pranojmë, sepse e dimë se sa reale mund të jetë dilema e zgjedhjes së të këqijave, por të zgjedhësh më të voglën nga dy të këqijat është ende të zgjedhësh të keqen. Lideri historik i PD-së tregoi vlera heroike në rrëzimin e komunizmit dhe përpjekjeve për ndërtimin e demokracisë në vend ,por erdhi një moment kur vendi kërkonte hapësira më të mëdha demokratike si edhe mendësi të reja në drejtimin e vendit. Ai u largua nga partia, por kur u deklarua “non grata” nga SHBA, ai premtoi se nuk do të përfshinte PD në këtë proçes si edhe do të zbatonte primaret në zgjedhjen e kandidatëve. I tunduar nga pushteti(djalli) si edhe nga frika e përballjes me drejtësinë ai tregoi se dëshira e madhe për pushtet dhe koha e gjatë e konsumoi atë të shndërrohej nga hero në antihero.Ai jetoi një kohë të gjatë në pushtet dhe si i tillë ndodhi ajo që parashikohet në profeci. Nqs në fillim të viteve 90 PD me në krye Berishën arriti të mobilizojë popullin si rezultat i urrejtjes ndaj komunizmit, sot është e vështirë të identifikosh PS me komunizmin dhe aq më tepër të identifikosh Amerikën dhe Anglin ose segmente të tyre me të keqen e vendit. Kjo strategji jo vetëm po gropos PD, por edhe po dëmton ghithë Shqipërinë. Kryeministri i vendit Edi Rama erdhi në pushtet me meritë dhe duke ngjallur shpresën për një të ardhme perëndimore në PS si edhe në drejtimin e vendit. Por me kalimin e viteve PS u bë partia e një njeriu si edhe kryeministri u bë i vetmi njeri që drejtonte jetën e vendit dhe të PS. Ai sakrifikoi ministrat dhe zv kryeministrin në emër të pushtetit të tij absolut ashtu si Abrahami ishte gati të sakrifikonte djalin e tij për të treguar devotshmërinë e tij ndaj zotit. Rama ka qëndruar aq gjatë në pushtet dhe u tundua ndaj pushtetit, duke preferuar të kthehej në një figurë të pushtetit të korruptuar dhe autokrat, duke na dhënë të gjithë neve një mësim se nuk ka heronj të përjetshëm dhe se është detyra jonë si popull të bëjmë zgjedhjet e duhura. Dhe ja ku ndodhemi sot me dy kryetarët e partive të mëdha dhe disa kryetarë të partive të vogla që përsëri duan pushtetin, mgjs kanë qëndruar në pushtet po aq kohë sa edhe diktatori Hoxha. Këta kryetarë janë djaj të vërtetë dhe nuk kanë as brirë e as bisht, por duken si engjëj të rënë nga qielli, ashtu si edhe djalli që dikur ishte ëgjëll dhe nuk janë më të preferuarit e popullit.Ka ardhur koha që mos t’u japim më çelësat e drejtimit të vendit këyre, por të ndërrojmë bravat.

Pra, një nga pyetjet kryesore të epokës sonë është bërë: A ka nevojë politika dhe ekonomia shqiptare për zuzar të tillë? A kemi ne nevojë për populizëm antikombëtar?

Në vend të kësaj, ndoshta ajo që i duhet vërtetë politikës shqiptare është një lloj i tretë i populizmit. Në vend të populizmit të së majtës dhe të djathtës, ne duhet të shikojmë traditën e populizmit për interesat tona, një traditë në të cilën qytetarët punojnë së bashku, nga nivelet lokale në ato kombëtare, për të përcaktuar dhe zgjidhur problemet. Një politikë në të cilën qytetarët nuk janë të angazhuar vetëm si protestues të zemëruar që i bëjnë thirrje sistemit të ndryshojë, por si pjesë e vetë sistemit.

Demokracia jonë do të përfitonte nga një investim në këtë lloj populizmi, veçanërisht idetë e tij për rafinimin e institucioneve ekzistuese për të forcuar zërat e qytetarëve dhe besimin e publikut, dhe krijimin e mekanizmave të rinj për angazhimin dhe diskutimin publik. Ai duhet të ngrihet nga përvoja e jetuar e miliona individëve. Por ne kemi mjete, duke përfshirë teknologjitë e reja dhe teknikat e reja të organizimit, që mund të ndihmojnë. Ka shenja të një demokracie më kuptimplote dhe pjesëmarrëse që po shfaqet në shumë qytetet tona. Ndoshta deri në zgjedhjet e ardhshme parlamentare, ky populizëm për interesat tona mund të konkurrojë me populizmin e pakënaqësisë që dominon sot

Të mos harrojmë se mos pjesëmarrja jonë në jetën politike të vendit dhe reformimin e sistemit na bën që heronjtë tanë të kthehen në antiheronj dhe ne të drejtohemi nga inferiorët tanë.

See insights and ads

Create Ad

Like

Comment

Share