• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Interview with Film Director and Producer Berat Asani

March 3, 2021 by dgreca

Interviewed By Nora Kalaja /

When was your debut as a film director? Can you tell us more about your debut film? 

Berat Asani: The first artistic film I made as a director, is the film “Follower”, which has been made on my studying period at the academy of arts during my first year of study. I consider it as the first film, since in this film I had the opportunity to work with a formed team of colleagues where for most of them it was also the debut film. The strength, sincerity and desire for work were great for each of them. It was the first time I tried myself in front of the audience and the emotions and reactions of the viewers made me fall in love with this profession and increased my desire to create more films that would create feelings and experience for a wider audience.

What is your recent film “Mother’s Love” about? 

Berat Asani: My latest movie “Mother’s Love” is about Besiana’s life which is plunged into turmoil after she discovers her son’s Bardh dark secrets, and faces a dilemma that will challenge her love and decision as a mother.

This film was realized in 2018 as a school project which was realized during my master studies at the Film Institute Ohrid Film Academy. To write this film I collaborated with another screenwriter like co-writer Cathal McCall and it is worth to mention that the film was made by an international team, as was the academy itself. I also had the great support of professional actors from Kosovo, such as as Ilire Vinca, Andi Bajgora, Anisa Ismaili and Sara Osmani, which was her debut in an art film. This film has been selected at the film festival in LA and I hope that that the festival journey continues after the Covid-19 pandemic.

Tell us a bit about the other films you’ve made.

Berat Asani: In terms of other films I made as a Director, I would like to mention “Oops” and “The Unknown”, which have been successful at various international festivals. I had the opportunity to learn many things during pre and post production. 

“The Unknown” is the film with which I graduated from the University of Tetova at the Faculty of Arts as a Director with a degree in Film and TV. This film is about a young girl who falls in love with her neighbour who lives in the apartment in front of her building. She follows him through a small hand-held camera. Her family wants her to marry another boy. Everything changes after the girl ends up in the neighbour’s apartment, while her mother watches her from the small camera, where she disturbs this family’s world.

Where as with the “Oops” film I completed the first academic year for my master’s degree in FIOFA. Here I had a different experience, because it was my first film where I did not participate in the process of writing the screenplay. The screenplay was written by screenwriter Blagica Sekuloska. I made the film in Macedonian with a cast of Macedonian actors, and the work process was very special.  

“Oops” is about Nikola who is a little genius that makes experiments around home. In New Year’s Eve he learns that his parents are again going to celebrate New Year at another place, and will not be at home. Nikola feels like he must do everything to make them stay with him at home.

As a Producer, how involved in the writing of a project do you get? Are you more involved in the initial development?

Berat Asani: So far I have not been a screenwriter for someone else’s project even though I would have liked to. As a director I have a lot of respect for screenwriters. In small countries, it often happens that Producers are included in the scenario due to limited conditions and opportunities for the realization of the project.

Can you tell us about your involvement with the Tetova International Film Festival? 

Berat Asani: During the time when I decided to get acquainted with film and I was looking for the academy of arts, with a group of friends we heard that a film festival was being held in Tetovo. There we got in touch with the founder of the festival, where we were informed in more details. I expressed interest to contribute to the organizational participation in voluntary form in the first edition. Then every year I had the great desire to contribute and challenge myself in all the functions of the organizational and executive form of the festival until the board made a decision that I should be in charge of the chairman of the festival in the 7th edition (of which I continue until now). I am committed to growing the festival each year, along with contributing to cultural growth and creating a tradition for our city. 

What do you have planned for this year for the festival? 

Berat Asani: Initially, the festival has its journey and this year we are very happy to realize the 10th (jubilee) edition. Therefore, it is a more special edition, I would not have wanted to say anything about the planning, but I wish that this edition finds better opportunities to bring back to more massive numbers of audience in cinemas and less to be involved in hybrid form or online. Soon we will open the application where filmmakers will have the opportunity to apply with their films.

What do you consider as your career accomplishments? 

Berat Asani: As a career achievement so far I would have considered the success of the festival, for which achievement are enjoyed by many other members. As a filmmaker, I think the latest film “Mother’s Love” was the best film in my opinion, but I think it takes a lot of work to declare success as an Author.

How do you see your role as a filmmaker? 

Berat Asani: My role as a filmmaker is to make as many feature films as possible. I feel the necessity to tell a story, a need which is present in all human beings, but the desire to tell it in visual form is my gift and chosen way where this makes the difference. We are often in situations where through the film we want to change a perception or give a message to the audience, where often there are generalized messages or experiences which are shared and re-experienced in that certain duration to achieve a conscious awareness, uplift and culture in a higher mass. 

Therefore, I am often not sure if I will ever be able to change the world through film, but that film will change me is more than certain.

Do filmmakers have any responsibility to culture? What message do you want to convey with your films? 

Berat Asani: Undoubtedly filmmakers have a lot of responsibility for culture, as film is a very powerful tool to present ideologies, events, moral and social norms to a wide audience, which through the emotions created by the authors, achieves an impact and real experience that the audience can carry in everyday life as a personal experience. The most important part for me is the way and the feeling a film can be experienced, along with its message or the moral of the story. 

What other hobbies do you have? 

Berat Asani: One of my hobbies and passions is skateboarding which I have been practicing for 11 years now and also since we are lucky enough to have Kodra e Diellit (Sunny Hill) as a Ski Centre in Tetovo, I have also practiced Snowboarding. During the summer I do swimming and Paddle boarding. As a lifestyle hobby I practice Bodybuilding. I like hiking a lot because I like nature as a source of ideas and peace of mind.

What’s next?

Berat Asani: As I mentioned above about the festival we are working on the realization of this edition, I am also engaged in two short films as screenwriter and director where we plan to start soon in the production phase, being in a pandemic situation and I wish Covid-19 pandemic to get past and to enable normal functioning for everyone!

Filed Under: Interviste Tagged With: Berat Asani, film director, Interview, Nora Kalaja

SHAQIR GASHI SHKOI TE PUSHOJE-NE VEND TE LAMTUMIRES

February 18, 2021 by dgreca

Në vend të përcjelljes- Nje intervistë me aktivistin e shquar shqiptaro-amerika, Shaqir Gashin, që u nda nga jeta sot/

Kur Kongresisti Tom Lantos vizitoi Kosovën dhe Shqipërinë komuniste/

Bisedë me aktivistin Shaqir Gashi, i cili, ishte ndërmjetës i vizitës në Tiranë. Pritja e Nexhmije Hoxhës dhe dhuratat për kongresistin/

Nga Dalip Greca*

Shaqir Gashi, një  ndër veprimtarët e  hershëm të çështjes shqiptare në SHBA, zbardh vizitën e  parë të  kongresistit Tom Lantos në Kosovë e Shqipëri, kongresistit që punoi shumë për çështjen e  Kosovës, por që nuk pati fat që ta gëzonte shpalljen e pavarësisë së saj së bashku me shqiptarët, që i ndjehen borxh.

Gashi tregon se është njohur me Tom Lantos-in në këto rrethana: Ishte viti 1987. Atëhere Shaqir Gashi sapo ishte njohur me kongresistin Joseph DioGuardn. Një ditë vjeshte të vitit 1987 kongresiti DioGuardi i telefonon Gashit dhe e pyet nëse ishte i gatshëm që të shkonte në një takim me një kongresist të njohur dhe me peshë në Kongres, i cili kishte shfaqur interes që të njihej me shqiptarët.

Gashi kujton se shkoi bashkë me tre shokë të tij nga Manhattan-i në Yonkers, ku bëhej takimi. Kongresisti nga California i kishte dëgjuar me vemëndje folësit shqiptarë. Gashi kujton se jo të gjithë shqiptarët ishin në një mendje në atë takim për zgjidhjen e çështjes që shqetësonin kombin. Njëri grupim, i kërkonte me këmbëngulje kongresistit që të bëhej diçka nga Amerika për Shqipërinë, e cila po kalonte kohë tepër të vështira nën regjimin komunist. Grupimi tjetër, ku bënte pjesë edhe Gashi, shfaqi urgjencë për çështjen e  Kosovës. Ai kujton sot se i pat thënë kongresistit se Shqipëria vërtetë është e izoluar, ka varfëri e probleme të mëdha, por ajo është shtet i vetëvetes dhe ata paçin në qafë vetëveten, që nuk e shembin komunizmin. Problemi më  emergjent është popullsia prej 2 milionë shqiptarësh në Kosvovë, ku shkelen të drejtat njerëzore. Kosova është e pushtuar dhe popullsia po kalon çaste tragjike.

Kongresisti kishte thënë se ky ishte problem që duhej ndjekur sepse ai kishte marrë të dhëna edhe nga Joseph DioGuardi.

Z. Lantos, duke folur për “Zërin e Amerikës”, pasi ka folur për problemet që shqetësonin shqiptarët, ka shtuar: ”Shiko se çfarë kushtesh të mrekullueshme ofron Amerika. Ajo e bën emigrantin nga asgjë në shumëkush. Ja z.Gashi ka ardhur në Amerikë e ka punuar si pjatarës ndërsa sot është pronar restorantesh dhe mendon që të t’i ndihmojë vendit nga ka ardhur. Kjo është Amerika e emigranëtve”.

Lantos shfaqi dëshirën që të vizitojë Tiranën

Po në takimin e Yonkers-it, kongresisti Lantos i është drejtuar Shaqir Gashit:- Ti e dashke Shqipërinë shumë.

-Po, ia kthen ai, e dua, si Shqipërinë ashtu dhe Kosovën.

-Mirë thotë, kam dëshirë që këmba ime të shkelë bulevardin e Tiranës.

– Më erdhi e papritur, kjo kërkesë dhe se si m’u duk, – tregon Shaqiri për “Illyria”-n.

Ai kujton se shokët që ishin aty i kanë thënë më pas se i kishte marrë ngjyrë dheu fytyra. Kongresisti e kishte lexuar shqetësimin në mënyrën e vet dhe i kishte thënë:

– Unë do të shkoj  atje si mik, jo në mënyrë tjetër.

Shaqir Gashi kishte marrdhënie shumë të mira me Misionin Shqiptar në Kombet e  Bashkuara, hynte dhe dilte atje. “Në mënyrën time, unë respektoja popullin dhe jo shtetin komunist. Dëshira e kongresistit m’u duk e natyrshme dhe mendova se nuk do të ishte e vështirë që të realizohej vizita e tij”.

 E kishte menduar kështu pasi ai kishte vendosur ura komunikimi me Misionin, shkonte atje me aktivistë të tjerë në raste festash, u shfaqnin filma dhe aktivitete të tjera. Në këto kushte miqësie me Misionin e kishte menduar të lehtë vizitën e  kongresistit dhe i kishte dhënë fjalën aty në takim se ai do ta realizonte vizitën e  tij në Tiranë. The i jep fjalën: “Këmba juaj do të jetë e para nga Amerika që do të shkelë në Tiranë dhe uën do të filloj përgatitjet që sot”.

Që prej asaj dite Shaqir Gashi shkon në Mision dhe ua prezanton kërkesën e kongresistit Lantos.

Ata e përcollën me fjalë të mira:”Mirë shoku Gashi, patjetër shoku Gashi…” por koha kalonte dhe asgjë konkrete nga Misioni…Vetë ambasadori i atëhershëm, Bashkim Pitarka, i kishte thënë se ishin duke u marrë me atë problem, të mos mërzitej.

      Organizimi i Lobi shqiptar

Ndërkohë faktori shqiptar filloi të organizohej. Ishte krijuar Liga Qytetare Shqiptaro – Amerikane, ku Shaqir Gashi ishte një ndër themeluesit e tij. Ai këmbëngul në mendimin e  vet se Liga ka meritën e  vet në organizmin e  faktorit shqiptar dhe askush nuk mund t’i heq ato merita. Filluan takimet me politikanë amerikanë. Janë gjashtë vetë që  e kanë themeluar atë që ai e quan lobi shqiptar. Ndër ta: Jim Xhema,  Sami Repishti,  Joe DioGuardi, Shaqir Gashi, Bruno Selimaj, Sejdi Bitiçi dhe Din Derti. Këta ishin themeluesit, ndërkaq më vonë u afruan të tjerë.

Vizita e Tom Lantos në Kosovë dhe Shqipëri

Shaqir Gashi ishte ndërmjetësi i vizitës që do të bëhej në Shqipëri. Tre vjet kohë, kujton ai, iu desh për ta realizuar vizitën e një personaliteti të lartë të politikës amerikane në Tiranë. David Philips punonte në zyrën e kongresistit Lantos. Z. Gashi i mbante lidhjet pikërish me të. Ai e informonte zyrën e kongresistit me anë të letërkëmbimit për çdo sinjal që i vinte nga Tirana përmes Misionit Shqiptar.

Më në fund i mbërrin një letër, që zyrtarisht pranonte vizitën, por që nuk ishte konceptuar si ftesë zyrtare.Letër-ftesa nuk merrte parasysh formatin e kongresistit, rangun e tij. Në të shkruhej ”Meqenëse e keni shprehur dëshirën tuaj për të vizituar Shqipërinë, urdhëroni dhe vizitojeni”!.

Gashi nuk i dha shumë rëndësi letrës, por gjithësesi e çoi tek z. Philips, i cili revoltuar me mënyrën e  shkrimit dhe ishte shprehur se ajo nuk ishte ftesë zyrtare. “Kjo është një lojë. Nuk mund t’i bëhet një prej kongresistëve më të njohur të Amerikës një ftesë e tillë, sa për t’u tallur. Letra duhet të jetë e shkruar zyrtarisht dhe ftesa të jetë e përcaktuar qartë, ku të shprehet dhe dëshira për të bërë ndryshime e për të vendosur marrëdhënie me Amerikën”, kishte thënë Phillips.

 Shaqir Gashi kujton se është ndjerë në një pozicion të vështirë. Kishte mbetur mes dy palëve pa e çuar në fund zotimin e  vet që këmba e Lantosi-t të shkelte në bulevardin e  Tiranës. Lajmëroi në Mision, por ambasadori Pitarka nuk po ndjehej më. Njoftoi në Tiranë ku kishte shkuar Rexhë Xhakli, për të parë nënën e vet pas 40 vjet shkeputje,  por asgjë nuk ndryshoi. Pas pak kohe i sollën një letër tjetër, por dhe ajo ishte tamam si e  para. Kësaj letre Gashi i bëri një modifikim dhe e dërgon me faks. E merr zyra e kongresistit dhe përgjigjet po me faks: E pranojmë ftesën. Së shpejti do të përcaktojmë datën e  vizitës. Loja funksionoi.

U bë projekti, në fillim do të vizitohej Kosova, Mali i Zi e më pas do të shkohej në Shqipëri.

U nisën në fillim për në ish Jugosllavi për të parë shkeljen e  të drejtave të shqiptarëve. Aso kohe Liga Qyetare Shqiptaro-Amerikane kishte radion e  vet. Atë ditë që delegacioni i kongresistit i shoqëruar nga DioGuardi po qëndronin në Beograd, Shaqir Gashi po merrte në intervistë në Radion e Ligës, Mandelën Shqiptare, Adem Demaçin, i cili sapo kishte dalë nga burgu. Programin e  udhëhiqte DioGuardi prej hotelit në Beograd, Shaqir Gashi ishte në New York, ndërsa Adem Demaçi në Prishtinë, dhe intervista bëhej treshe. Dioguradi tërheq vëmendjen me fjalën e tij tek lajmëron se ky emision ishte i veçantë se po bëhej mu në qendër të Beogradit dhe po i tërhiqej vëmendja Serbisë se po shkelte të drejtat e shqiptarëve dhe për këtë qëllim Tom Lantos kishte marrë vetë rrugën për t’i parë problemet vetë dhe do të shkonte  në Kosovë e nga Kosova do të vizitonte Shqipërinë. Adem Demaçi nga Prishtina foli për shqiptarët e  Amerikës. Ishte një emision tepër i veçantë, kujton Gashi, emocionues.

Nga New York-u në Tiranë

Shaqir Gashi kujton se para nisjes për në Tiranë, ku do të takohej me pjesën tjetër të delegacionit që do të vinte prej Kosove, takoi Bruno Selimajn, i cili kishte qenë para tij në vizita në Tiranë dhe e pyet nëse ishte e nevojshme që të merreshin viza për të shkuar në Tiranë. E këshillon që të konsultohet me Misionin Shqiptar. Gashi  merr në telefon ambasadorin Bashkim Pitarka dhe e pyet se si duhej të vepronte për të vizituar Tiranën sepse do të ishte atje me Tom Lantos që ishte nisur nga Kosova.

Pitarka e këshillon: Z. Gashi ti nuk ke nevojë të shkosh në Tiranë! Të çojmë ne pas me një grup shqiptarësh, s’ke pse nxitohesh tani.

U ndje i mërzitur Gashi që ishte përgatitur për atë vizitë aq më shumë se i kishte dhënë fjalën kongresistit Lantos.

Ç’të bënte? I telefonon DioGuardit në Beograd, i cili ishte ende atje bashkë me Tom Lantos-in. Ia shpjegon rrethanat e reja dhe i kërkon ndjesë që s’mundi të mbante fjalën nga që nuk i dhanë vizë. Që andej DioGuardi i telefonon Tiranës. Siç e mëson më vonë, DioGuardi kishte folë me Ramiz Alinë. Tirana i telefon Misionit dhe e urdhëron që ta pajisin urgjentisht Gashin me vizë. Bashkohet me Bruno Selimajn dhe Din Dertin dhe nisen.Kur kanë shkuar në Zyrih janë takuar me Hysen Gërvallën, të vëllanë e Jusuf Gërvallës, i cili kur mëson për misionin e tyre drejt Tiranës, kërkon që t’i shoqërojë.

Kur puthën tokën e shtetit Amë

E kanë marrë me vete edhe Hysen Gërvallën dhe kanë vazhduar rrugën me linjën Zyrih-Tiranë. Kur kanë shkuar në Tiranë, Din Derti, që nuk e kishte parë Shqipërinë për shumë vite, ishte ulur në gjunj dhe i përlotur kishte puthur tokën.Të njëjtin veprim kishin bërë edhe të tjerët pas Dinit. Në Shqipëri i kanë pritur me madhështi. Shaqiri kujton se kishin sjellë dhjetë Mercedes të rinj të sapoblerë. Njëri Mercedes ishte i porositur për vetë z. Gashi, i cili kur e tregon tani qeshet për salltanetin me të cilin e priti Shqipëria komuniste. Njëri  Mercedes ishte për Tom Lantos. Nga aeroporti i çuan në Hotel “Dajti” i cili aso kohe ishte më moderni dhe rezervohej enkas për të huajt.”Nuk më besohej se isha në Tiranë, dhe tërë natën kam qëndruar pa gjumë”, kujton Shaqiri.

Tom Lantosin e  ksihin vendosur në vilën e Enver Hoxhës. Shaqiri kujton se për të parën herë pa vilat e qeveritarëve komunistë, ku po pushonte Tom Lantos me zonjën Anette dhe z. DioGuardi.

Vizitat vazhduan nëpër vendet historike e turistike; i çuan në Krujë, në Berat e vende të tjera.

Gashi kujton se një ndër shoqëruesit që ishte në benzin e zi, e kishte pyetur duke i treguar pamjen plot bunkera matanë xhamit të makinës: Ç’mendim keni për këta bunkerët tanë, ju shoku Gashi?

Nuk i ka dhënë përgjigje në fillim.  Është menduar. Pas një heshtjeje disa sekondshe shoqëruesi ka pyet prapë: Thuaje të vërtetën ashtu siç e ndjen!

-Të vërtetën,e  kam të lehtë ta them, ua kthen përgjigjen: T’kishit bërë më mirë këto rrugë, se qenkan gropa-gropa, ku mund të thyeke qafën, do të ishit më të fituar, ose së paku t’i kishit bërë shtëpi për popullin.

Provokimi në Universitetin e Tiranës

Tom Lantos u prit shumë mirë nga qeveritarët. Ramiz Alia i kishte dorëzuar ato ditë të vizitës edhe dosjen e  dokumentave  për shpëtimin e hebrenjëve në Shqipëri gjatë Holokaustit. Pas vizitave turistike nëpër kala e muze, ishte rezervuar një vizitë në Universitetin e  Tiranës. Tom Lantos edhe në Universitet ishte pritur mirë, kujton Gashi. Ai qetësisht i përcillte të gjitha, edhe përdredhjet e Ramiz Alisë, edhe lëvdatat e profesorëve, edhe zotimet e  disa studentëve që kishin zgjedhë ata për takim me kongresistin. Mirëpo dikur ngrihet një vajzë, që e fliste mirë anglishten  dhe i thotë: ”Ka disa shenja që tregojnë se ne do t’i vendosim marrëdhëniet me Amerikën. Një ndër këto shenja është dhe vizita juaj këtu. Kam një lutje thotë ajo: Mos na tregoni lulen përpara dhe thikën pas shpine!”

Kishte rënë një heshtje e akullt. Kongresistit i kishte rënë një ngjyrë e kuqerremtë në fytyrë. U kuptua se u prek. “E pamë të gjithë që u prek. Dukej provokim i hapur”, thotë Gashi.

Kongresiti ishte kthyer nga studentja dhe i kishte thënë :”Dëgjo zonjushë, po i vendosëm marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe Amerikës, ne nuk kemi punë me thika, nga ne keni vetëm lule, para dhe pas. Nëse vendosen marrëdhënet ne ju themi vetëm ecni përpara!”

Pas kësaj u bënë takime e vizita të tjera. I çuan nëpër shfaqje e koncerte.

Takimi me Nexhmije Hoxhën

Para se të iknin i ndanë në dy grupe. Njëri grup do të shkonte të takohej tek Ramiz Alia, tjetri do të pritej nga Nexhmije Hoxha. Grupin që do të shkonte tek Nexhmija e kryesonte Shaqir Gashi. Në këtë grup bënte pjesë edhe Bruno Selimaj me Rexhë Xhaklin, ndërsa Din Derti nuk qëlloi aty sepse kishte shkuar që të vizitonte njerëzit e  vet, pasi nuk i kishte parë kurrë. Shaqir Gashi kujton se shkuan tek shtëpia e Nexhmije Hoxhës dhe nuk harron një fotoreporter të çuditshëm që e shkrepte  pa pushim një tip aparati. Kanë shkuar në takime dhe fëmijët e Enverit: Sokoli, Iliri, Pranvera, nuset e djemëve. Mikpritje e madhe, thotë Gashi. Dukej se u kishte hyrë uji nën vete, por ne ende nuk e  ndjenim, shprehet Gashi..

Nexhmija në bisedë e sipër u thotë se Enveri e ka dashur shumë Kosovën dhe kosovarët.

-Edhe kosovarët e kanë dashtë Enverin, – i ka kthyer Gashi. “Ne në Kosovë mund të hanim 60 ditë burg vetëm po të na kapnin duke dëgjuar një këngë nga Shqipëria. Ne kemi ardhë këtu nga Amerika që t’i nxisim sa më shpejt marrëdhëniet shqiptaro-amerikane sepse sa më shpejt të miqësohet Shqipëria me Amerikën, aq më lehtë do ta ketë Kosova. Shpejtësia e vendosjes së këtyre marrëdhënieve kanë të bëjnë edhe me Kosovën, që po i rëndohet rrethi serb pas qafe, – e kishte mbyllur fjalën e vet Gashi.

E veja e diktatorit prapë nuk kishte heqë dorë nga ideologjia komuniste. Kishte sjellë në vëmendjen se Shqipëria nga 1 milion para lufte ishte bërë 3 milionë nën udhëheqjen e shokut Enver. Kemi vendos marrdhënie me shumë miq, kishte thënë ajo, por ata na kthyen shpinën. Tani e kuptojmë se po vijnë kohë të tjera dhe rinia po kërkon që të lidhet me  vendet e  Perëndimit, natyrisht dhe me Amerikën. Ne nuk mund ta pengojmë…Pra, aludimi i saj ishte se nuk kishte rrugë tjetër.

Rexhë Xhakli, i ndërhyn dhe i thotë  se ishte hapë fjala se asaj i kishin thyer këmbët, a është  vërtetë kjo?

Ajo ia ktheu menjëherë: – Janë fjalë që përhapin për të ulur autoritetin tonë…

Shaqir Gashi kujton se i çuan për vizitë edhe në Durrës, tek Vila e Mbretit Zog.

Gashi kujton:”Kur hymë atje pamë një mrekulli. E gjithë udhëheqja komuniste ishte aty për të pritë kongresistin Lantos, madje edhe Ramiz Alia e Adil Çarçani, kryeministri. Askush nuk mungonte”.

Gashit i kujtohet një fragment bisede me Adil Çarçanin, i cili i thotë me mburrje: Kurrgjë nuk kemi prekë në këtë vilë të Mbretit!

-Po më vjen mirë se Zogu paska pas shije që e paska mobiluar kaq bukur që para 60 vitesh…

Dhuratat e çuditshme për kongresistin LANTOS

Vizitës, që ishte vlerësuar e suksesshme, i kishte ardhë fundi. Që atë ditë është konsideruar i shkrirë akulli mes dy shteteve dhe  pas asaj vizite ka shkuar një ekip tjetër i madhj, në të cilin ka pasë edhe shumë shqiptaro-amerikanë,  që kanë vendosur mardhëniet mes dy shteteve.

Gashit i kujtohet se dhurata që u kishin dhënë me vete ishin të cuditshme. Atë e kishin ngarkur bukur fort me një cantë me libra të Enver Hoxhës. – Mirë mua, thotë Gashi, por kongresistit se marr me mend pse i zgjodhën dy defa, tip dajresh dhe ia dhuruan.

Tregon Gashi: Kongresisti po i shikonte me habi dhe nuk po fliste, as poi  merrte… Që të mos ofendohej kongresisti, sepse në fakt ato janë vegla muzikore kryesisht për evgjitët,që i aknë zanat, ia kishin mbledhur me ca gazeta, që dukeshin mos më keq.”

 Gashit nuk i kishte ardhë mirë mirë për atë llojë dhurate, por ishte përpjekë që të krijonte një tjetër situataë. I kishte thënë kongresistit se  ato ishin instrumente të lashta Ilire, që kanë shumë vlera historike sepse dëshmojnë kulturën e  lashtë të kombit Ilir. Pasi e  ka dëgjuar kongresisti këtë spjegim, me një qeshje të lehtë i është kthyer Gashit:Me që paskan aq shuëmë rëndësi dhe ju ia ditkeni vlerën, po du me t’i falë ty.

Shaqir Gashi këtë kishte pritë, që ato dhurata pa kuptim, t’ia hiqte nga duart kongresistit se po ndjehej i turpëruar.

  • Njërin def e kam akoma në shtëpi, thotë Gashi..

Fotografitë: 1- Shaqir Gashi duke u inetrvistuar prej meje në redaksinë e Gazetës ILLYRIA

2- Shaqir Gashi,i pari djathtas, me kongresistët  Tom Lantos, DioGuardi e veprimtarë të Ligës Qytetare Shqiptaro Amerikane. Kortezi- Vehbi Bajrami:”Shqiptarët e Amerikës”-Illyria

 Nju Jork, mars 2008(Kortezi:Botoi ILLYRIA, NEW YORK)

Filed Under: Interviste Tagged With: dalip greca, nderroi jete, Shaqir Gashi

Prelec: Fitorja e Kurtit lë mënjanë dialogun me Serbinë

February 15, 2021 by dgreca

Marko Prelec, analist i lartë në Grupin Ndërkombëtar të Krizave, ka thënë në një intervistë për Radion Evropa e Lirë se rezultati i zgjedhjeve të 14 shkurtit, përbën diçka gati revolucionare. Sipas tij, nëse Albin Kurti do të jetë kryeministër i ri i Kosovës, ai do të përballet me shumë sfida, në krye të të cilave do të jenë korrupsioni dhe dialogu me Serbinë. Sa i përket procesit të dialogut, Prelec beson se për aq kohë sa Kurti mund të jetë në pushtet në Kosovë dhe Aleksandar Vuçiq në Serbi, marrëveshja përfundimtare është vite larg. I pyetur për marrëdhëniet me SHBA-në, Prelec ka thënë se nuk e di deri në çfarë shkalle mund t’i bëjnë presion Kurtit zyrtarët amerikanë.

Radio Evropa e Lirë: Zoti Prelec, Lëvizja Vetëvendosje, e udhëhequr nga Albin Kurti, pritet të shënojë fitore të madhe në zgjedhjet e parakohshme parlamentare. Krahasuar me vitin 2019, dallimi është i madh. Çfarë mendoni se ndodhi ndërkohë?

Marko Prelec: Mendoj që njerëzit nuk kanë qenë të kënaqur me mënyrën se si është rrëzuar qeveria e kaluar e Kurtit. Ka ekzistuar ndjenja që diçka nuk është në rregull lidhur me këtë gjë. Më pas ish-presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi është paditur dhe është tani në Hagë në gjykim, bashkë me një numër liderësh nga partia e tij, por edhe nga Vetëvendosje. Një tjetër gjë që është rëndësishme është se zyrtarët e një prej partive kryesore në opozitë tashmë, partia e kryeministrit në shkuarje, Avdullah Hoti, Lidhjes Demokratike e Kosovës, i janë bashkuar partisë së Kurtit në listë. Po flas për Vjosa Osmanin, ushtruesen e detyrës së presidentit. Pra, janë mbledhur një varg faktorësh, mirëpo ne duhet të kemi parasysh se ka diçka gati revolucionare në këtë moment. Asnjë parti nuk ka fituar kurrë një përqindje kaq të madhe në Kosovë, kurrë. Është një referendum i qartë për njerëzit që e kanë udhëhequr Kosovën në pjesën më të madhe të 20 vjetëve të fundit dhe kjo ka qenë si deklaratë që ‘mjaft më, nuk ju duam më, duam dikë ndryshe’.

Radio Evropa e Lirë: Kurti po ashtu i ka cilësuar këto zgjedhje si referendum. Por, a mendoni se ai mund t’i ndryshojë gjërat rrënjësisht? Kosova po përballet me pasojat e pandemisë ashtu sikurse secili shtet në botë.

Marko Prelec: Po, ai do të përballet me shumë sfida, disa prej të cilave janë relativisht më të lehta dhe disa më të komplikuara. Është shumë herët të flasim për këtë. Ai me shumë gjasë do të jetë kryeministër dhe do të ketë shumë rol në marrëdhëniet me jashtë. Pikëpamja e tij për dialogun me Serbinë do të jetë ajo që do të ndodhë. Mendoj se dialogu, në thelb, do të ndalet për disa vjet.

Radio Evropa e Lirë: Ju besoni se mund të ndalet për disa vjet?

Marko Prelec: Mund të mos ndalet formalisht, mund të ketë ende takime në Bruksel, mirëpo asgjë e rëndësishme nuk do të ndodhë. Ajo që është më e vështirë për ta refomuar është sistemi në Kosovë. Kjo është diçka që mbetet të shihet, por është diçka për të cilën janë zotuar Kurti dhe Vetëvendosje. Mirëpo pushteti gjen mënyra të të korruptuarit. Mbetet të shihet deri në çfarë shkalle do të ecin përpara me premtimet e tyre kundër korrupsionit. Mund ta luftoni korrupsionin duke gjykuar ata që tashmë nuk janë nëpër pozita, dhe kjo është gjë e lehtë, apo mund ta luftoni korrupsionin duke mos u korruptuar vetë, që është më e vështirë. Shpresoj shumë që Vetëvendosje do të bëja të dyja këto gjëra. Ka nevojë për llogaridhënie, por ka edhe nevojë për të vazhduar pastër rrugën drejt së ardhmes.

Radio Evropa e Lirë: Ju përmendet dialogun, prisni përfshirjen më të madhe të Bashkimit Evropian në këtë proces, edhe pse ju e thatë që mund të shtyhet për disa vjet?

Marko Prelec: Mendoj që nuk kemi të bëjmë me shtyrjen, por mendoj se pozicionet mes palëve janë aq të largëta. Kurti nuk ka pasur kurrë qasje pozitive ndaj dialogut. Deri më tani, komentet e tij kanë qenë negative për gjërat të cilat nuk i pëlqejnë për këtë proces. Dhe kjo qasje ka përjashtuar pothuajse gjithçka që ka qenë në tavolinë sa i përket çështjes së madhe të arritjes së marrëveshjes me Serbinë dhe nëse Serbia do ta njohë Kosovën. Kjo pyetje pritet të jetë jashtë tavolinës së negociimit për disa vjet, për aq kohë sa (presidenti serb, Aleksandar) Vuçiq është në pushtet në Serbi dhe Kurti është në pushtet në Kosovë. Atyre do t’iu duhet kohë që të gjejnë gjuhë të përbashkët. Nuk është e pamundshme që ata të pajtohen për një varg gjërash praktike, natyrisht kjo është e mundshme, dhe do të ishte gjë e mirë. Një gjë e cila është shumë e rëndësishme dhe të cilën pres ta shoh unë dhe shumë persona tjerë është se si Kurti do të veprojë me popullsinë serbe në Kosovë.

Radio Evropa e Lirë: Mendoj se ai ka thënë se do t’i mbështesë dhe do të punojë për mirëqenien e tyre..

Marko Prelec: Po, mirëpo përfaqësuesit e tyre politikë që janë zgjedhur tani, janë në fakt shumë besnikë ndaj Beogradit, dhe Serbia ka ende disa institucione që i funksiojnë brenda territorit të Kosovës. Se a do ta vazhdojë ai politikën e qeverisjes së kaluar, duke i injoruar dhe duke lejuar që të vazhdojnë përpara, apo nëse do të ketë qasje më konfrontuese, kjo gjë mbetet të shihet. Nuk pres që të ndodhë diçka urgjentisht, sepse ai mund të gëzojë mandat të gjatë, mirëpo mendoj se ka arsye për shqetësim. Mendoj se marrëdhëniet do të jenë më të tendosura sesa në të kaluarën.

“LDK dhe PDK, në krizë ekzistenciale”

Radio Evropa e Lirë: Le të kthehemi në Kosovë. Çfarë mendoni për Lidhjen Demokratike të Kosovës, apo edhe Partinë Demokratike të Kosovës. Çfarë do të thotë kjo humbje për ta, që është e konsiderueshme në përqindje?

Marko Prelec: Po, lë shije të keqe. Nuk e di, nëse unë do të isha në pozitat e tyre, do ta shihja këtë situatë si krizë ekzistenciale. Nuk është tani puna si të përmirësojnë pozicionet e tyre, por pyetja është nëse vërtet mund të mbijetojnë si lëvizje politike. Kjo nuk ka të bëjë vetëm me Kosovën. Në gjithë Evropën ne kemi parë disa raste të partive që dikur kanë udhëhequr, sidomos të së majtës, të cilat janë zvogëluar në 5 ose 6 për qind të popullaritetit, dhe për kohë shumë, shumë të vogël, pothuajse brenda natës. Prandaj ato duhet të vendosin se çfarë mund të ofrojnë te votuesit. Qartazi sfida e radhës do të jetë përgatitja për zgjedhjet lokale dhe të tentojnë të fitojnë të paktën disa komuna. Mendoj se PDK-ja është pak në pozitë më të mirë në krahasim me LDK-në. Mirëpo përshtatja në rolin e opozitës dhe përshtatja në rolin e të mos pasurit fuqi, kjo do të jetë gjë e vështirë për ata.

Radio Evropa e Lirë: Duke pasur paraqysh rivalitetin e madh politik, a do të jetë sfidë për Kurtin që të arrijë marrëveshje me ndonjërën parti nëse i duhet për të formuar qeverinë. Deri më tani, Partia Demokratike e Kosovës, ka thënë se nuk do të jetë pjesë e qeverisë së re.

Marko Prelec: Mendoj se është shumë herët që të flasim. Nuk pres që Kurti të synojë koalicion. Ai mund të ketë një lloj ujdie me disa parti politike opozitare për çështjen e presidentit, gjë që duhet të ndodhë shpejt, pothuajse menjëherë. Edhe nëse do të mund të zgjidhte presidentin vetëm me votat e minoriteteve, pra nëse ka më shumë se 60 ulëse (në parlament) dhe 20 vota të minoriteteve janë mjaftueshëm. Është pak e pakëndshme që të mbyllen të gjitha mundësitë për partitë me shumicë shqiptare. Mendoj se do të ketë negociata interesante për këtë çështje.

“Sa u përket marrëdhënieve me SHBA-në, nuk janë më vitet e 90-ta”

Radio Evropa e Lirë: A keni parashikuar ju diçka të tillë? Ju i njihni çështjet e Ballkanit, kjo duket se është fitore e madhe për Lëvizjen Vetëvendosje?

Marko Prelec: Nuk dua të pretendoj se kam parashikuar fitore kaq të madhe. Sikurse të gjithë të tjerët kam pritur që Vetëvendosje të rritet për dallim nga hera e kaluar. Mirëpo sinqerisht nuk e kam pritur që do të fitojë kaq shumë. Jam pak i befasuar, por jo në mënyrë të pakëndshme. Fitorja mund të jetë edhe më madhe, ne ende jemi duke pritur për votat e diasporës.

Radio Evropa e Lirë: T’iu kthehemi marrëdhënieve me jashtë. Qeveria e kaluar e Kurtit nuk është pëlqyer shumë nga administrata e kaluar amerikane. Cilat janë mundësitë e tij me administratën e presidentit amerikan, Joe Biden?

Marko Prelec: Ata nuk janë pëlqyer nga askush në komunitetin ndërkombëtar. Vetëm disa vjet më parë ka ekzistuar një lloj embargoje joformale kur ka qenë fjala për ta, gjë për cilën si Kurti, ashtu edhe (Vjosa) Osmani, kanë punuar shumë për ta tejkaluar, me sukses të konsiderueshëm. Ai e ka mbështetur Bidenin. Mendoj se Shtetet e Bashkuara do të kenë gatishmëri për të punuar me të. Mendoj se SHBA-ja do të ushtrojë presion për të qenë më fleksibil në dialog, mirëpo nuk e di sa i madh do të jetë ai presion. Dhe në fakt nuk e di se sa do të ketë mundësi SHBA-ja ta bëjë Kurtin që të ndryshojë pozicionet e tij. Nuk janë vitet e 90-ta më, kur Uashingtoni ka mundur të ndërhyjë. Do të mbetet të shihet, por mendoj se marrëdhëniet do të jenë të sinqerta.(Kortezi: krenare Cubolli-Evropa e Lire)

Filed Under: Interviste Tagged With: Albini Kurti, Dialogu me Serbine, Marko Perlec

Një jetë…disa histori- LORETA STAMO

February 12, 2021 by dgreca

Marjana Zeneli BULKU-Një Informaticiene në një botë ku informacioni ka kaq shumë pushtet sepse burojnë të dhënat që orientojnë / çoriontojnë botën,si ndjeheni ju aty?

 LORETA STAMO- Ndjehem mire, si në ‘shtepinë  time! Është e vërtetë që është koha e analizave në bazë të informacionit, madje edhe e marrjes së vendimeve nga njësitë robotike, pa patur nevojë për nderhyrjen e përdoruesit  ose të informaticienit. Fusha e Inteligjencës  artificiale (Artificial Inteligjence) dhe e kompjuterave të mësuar  (Machine Learning) po hyn në çdo drejtim. Makinat pa shofer, bankieri robot që të identifikon në varësi  të sinjalit zanor, doktori robot që të dikton direkt  gjithë opsionet ekzistuese në varesi të analizave dhe ankesave, shahisti robot që mund edhe vet kampionet e shahut, edhe ata që e kanë programuar etj, etj…duken të frikshme për brezat më të vjetër , por s’ka asnjë mister aty tanimë . Në bazë  të të gjithave është mendja e njeriut por që edhe mendja vet ‘dorezohet’ para fuqisë  dhe shpejtësisë  llogaritese të super-kompjuterave të sotëm. Problem shoh edhe me të rinjtë e sotëm  që janë obsesuar me mediat sociale në atë masë sa nuk mund t’i ç’bëjnë  dot gjurmët e tyre kur rethanat personale ndryshojnë . Si mund t’ia mbushësh  mendjen një adoleshenti që të kuptoje siç duhet që një mendim i hedhur ashtu kot në një postim apo koment, mund t’i sjellë  probleme në pranimin në një universitet që ka për zemër mê vonë, ose edhe në sigurimin e nje pune në të ardhmen. Si t’ia shpjegosh asaj moshe që do i mendojë  gjerat ndryshe kur të piqet dhe ca?! Edhe mesuesit e tyre vet, nuk i kuptojne shumë nga këto nocione të web-informacionit, sigurisë  etj. Problemi që do vazhdojë  të thellohet është se teknologjia po përparon me hapa marramendese dhe njerezit nuk arrijnë  dot ta ndjekin në çdo moment…

Për çdo ditë në  maredheniet e mia me miq e të afërm, nuk ngurroj të shpjegoj diçka praktike nga gjithë këto , për shembull; t’i mbush mendjen dikujt që ka një biznes  që s’ka nevoje të shkojë në bankë  çdo ditë të çojë çeqet e pagesave pasi është më  e lehtë dhe më e sigurt ta bësh  depozitimin nga telefoni keshtu ke edhe nje rekord elektronik per depoziten qe do te duhet me tej. Ose kur bie fjala per mesazhet/emailet që vijne gjoja nga institucione ose individe të ‘besuar’ dhe perdoren nga dërguesit për të vjedhur informacion sensitiv me qëllim keqperdorimi në moment ose në të ardhmen. 

Një tjeter bisede që e gjej veten ta bëj gjithmonë është kur prinderit janë të shqetesuar dhe nuk e kontrollojnë  dot  prezencen dhe komunikimin e femijeve të tyre nëpër rrjetet sociale. Shpesh kalojnë në kontroll extrem dhe i ndalojnë të kenë llogari në to. Personalisht nuk mendoj që kjo është e mirë , sepse në radhë  të parë ajo moshë di edhe më shumë se prinderit për teknologjinë dhe lehtësisht hapin accounte sekrete që i bën ata edhe më të ‘lirshem’ te përdorin këto web-komunikime keq. Gjithashtu mendoj që është më mirë për adoleshentet të fillojnë të familjarizohen me internetin dhe informacionin digital dhe të fillojnë  të lene aty gjurmët  e tyre te vërteta, duke parandaluar kështu  që dikush tjeter t’i portretizoje negativisht ata, për diçka  që ata s’janë. 

Informacioni digital do vazhdojë  të rritet eksponencialisht në vitet që vijnë dhe profesionet që merren me analizen e informacionit, inteligjencen artificiale etj që perfshihen nën Data Science janë dhe do të vazhdojnë  të jenë shumë të kerkuara.

 Marjana Zeneli BULKU- A besoni se keni bërë zgjedhjen e duhur duke ditur se jeni bijë mjekësh të cilēt do apo nuk do profesionin e tyre duan ta tradhëgojnë?

LORETA STAMO- Absolutisht! Te gjithe mendonin se do behesha mjeke si prinderit, por une isha e prerë për inxhinieri ose matematike. Është fat që njeriu të mund të gjejë  herët çfarë i pëlqen dhe çfarë bën më mirë në jetë , kështu s’do humbasë  kohë e energji gjatë rrugës së gjatë të nxënies dhe gjithmonë do ta bëjë  punën  me qejf. I vetmi ‘problem’ me këtë profesion, është se duhet të vazhdosh të mësosh çdo ditë , për gjithë jetën. Në çdo profesion, do thoni ju, është kështu dhe është e vërtetë , por jo si me teknologjine dhe informatiken. Në këtë fushë të duhet ta ‘rifillosh’ gjithmonë ; sepse avancimet janë dramatike dhe shpeshherë  s’kanë  lidhje me metodat e përdorura  më parë . E mira e kësaj , është se ngelesh menderisht gjithmone i ri dhe të duket vetja student, gjithë jetën.

 Marjana Zeneli BULKU- Ju jeni ndër shqiptarët e parë që keni emigruar drejt Amerikës pas viteve 90-të,a ju ndodh shpesh të takoni shqiptarë në mjediset e tua të punës, udhëtimeve, trajnimeve, sa rol luan shkollimi apo fati në stabilitetin eko-social të shqiptarëve në emigracion? 

LORETA STAMO- Është e vërtetë që emigrova herët në Amerikë , qysh  në Maj të vitit 1993. Do i pergjigjesha shumë ndryshe kësaj  pyetjeje  nqs do bëhej fjalë për 5 vitet e para. Në ato vite kishte shume pak shqiptare këtu , por s’kishte as celulare e internet që të lidheshim kollaj. Për  çdo informacion do të duhej të vizitoje biblioteka e librari dhe të ishe me fat nqs do arrije tek informacioni më i mirë që po kërkoje. Por njekohesisht do e mbaj mend si kohë të bukur sepse  më lidhi me shumë njerëz të mirë që perndryshe s’do i kisha takuar ndonjehere në jetë , me të cilët i ruaj lidhjet edhe sot. Janë shqiptarë  nga të gjitha trevat, tet feve të ndryshme, të bizneseve të ndryshme, të perkatesive politike të ndryshme. Sot më duket vetja shume e pasur me këtë larmi miqsh që kam!

Une e kam shprehur gjithmonë që isha me fat për profesionin qe kisha, sepse e gjeta punen e pare si programiste me 20 resumete e para që dërgova , ashtu direkt me shkollat e Shqipërisë . Shpesh më duhej ta theksoja që isha ‘Albanian’ jo ‘Armenian’ dhe nuk isha nga Albany, NY :-). Amerikanet degjuan per Albanians gjate luftës  së Kosoves, por prape nuk mësuan shumë për ne. Mbaj mend që sa herë prezantohesha, e kisha shume të lehtë të provoja krenari për vendin tim, ca nga mungesa e informacionit për ne shqiptaret, dhe ca nga mungesa e paragjykimit për një vend i vogel si i yni. Vija re shpesh që tregonin kërshëri  për Shqiperinë .

Sot shqiptaret emigrante të mbas viteve 90 janë shumë , janë të sukseshem, femijet e tyre i bënë shkollat këtu dhe u integruan shumë më mirë . Kenaqesh kur i shikon se  sa shumë kanë arritur! 

Marjana Zeneli BULKU- Midis ritmit të jetës së përditëshme plot angazhime dhe progres profesional dhe nostalgjisë të së kaluarës që lidhet me vendlindjen cila dominon më fort në jetën tuaj nga këto të dyja?

LORETA STAMO- Gershetohen te dyja si dy sinjale me frekuenca e amplituda të ndryshme; njëherë  dominon njera, njehere tjetra…ndonjëherë tjeter bashkohen e dyzohen. Nuk e di në është mosha apo nostalgjia, por me kalimin e viteve kam një tërheqje  më  të madhe nga Europa. Sidomos në këtë vit Covid-i kur izolimi në mendje është edhe më i madh se ai 6 feet-shi, mendja më shkon më shpesh atje…dhe mbase vjen një ditë që të jetoj në të dyja botët e mia.

Marjana Zeneli BULKU- Sa e ndiqni jetën e komunitetit shqiptar në Amerikë, si ka ndryshuar ajo?  

LORETA STAMO- Kam qenë gjithmonë e angazhuar me komunitetin shqiptar, sidomos në New York, New Jersey, Boston, dhe Waterbury me të cilat jam edhe afer, por edhe në South Florida.

Për  më shume se  20- vjet kam qenë edhe në bordin e AAWO ‘Motrat Qiriazi’ dhe kam ndihmuar me çdo mënyrë , profesionalisht dhe njerezisht. Aty kam mesuar shumë më  tepër sesa dija për komunitetin shqiptar të të gjitha trevave, zakonet, traditat, dialektet. Sa herë kishte nje aktivitet komuniteti dhe mund te vidhja kohë nga jeta ime profesionale, merrja pjese me shume dëshirë . Është kenaqesi të gjesh një pjesë të vendit tënd në emigracion dhe të ndjehesh rehat si në shtëpinë tënde . Në vitet e para, këto aktivitete ishin shumë më  emocionale, sepse perballeshe me shumë halle emigrantesh dhe pasiguri për të ardhmen. Në dekadat e fundit ndjesia është krejt  ndryshe, takon njerez të plotesuar familjarisht e profesionalisht, që janë shkeputur disi nga origjina dhe diskutojne më  shume për këtu , sesa për atje.

Marjana Zeneli BULKU- Çfarë ka trashëguar nga ju vajza juaj, çfarë do donit që ajo të trashëgonte nga ju?
LORETA STAMO- Besoj se ka trasheguar indipendencën  e mendimit, altruizmin, dëshirën për të zbuluar botën dhe njerezit, dashurinë për shkencen, dhe pelqimin për djathin e bardhe (feta). (Hahah)

Por besoj ka marrë më shumë nga Agroni, sidomos qetesinë  dhe humorin. Miqtë e perbashket na thonë  që e kemi ‘programuar’ mirë se ka marrë më  të mirat e të dyve, dhe kjo ma mbush zemrën plot! 

Do doja të ishte më e fokusuar në organizimin e deshirave dhe projekteve të saj, por është në fakt një krijuese shumedimensionale dhe e apasionuar në shumë drejtime. Sinqerisht nuk e di cila është pika e saj më e forte dhe çfarë do perfundoje të bëjë në jetë , por uroj që ta gjejë  saktësisht udhën e duhur.
Tani për tani është e fokusuar në Environmental Science dhe këtë qershor do ketë  2 graduime një nga High Tech High School dhe një nga Hudson County Community College, besoj me rezultate  shumë të larta. Edhe aplikimet për kolegj i ka bërë në  të njejtën  fushë  Environment Science and Engineering.

Marjana Zeneli BULKU-Diku në shënimet e tua lexova; “Të gjitha fotot e vjetra familjare u humbën në një valixhe udhëtimi drejt emigrimit” – u preka thellësisht dhe u ndjeva njësoj si ju, çfarë mbeti e përjetêshme në kujtesën tuaj teksa udhëtoje drejt emigrimit?

LORETA STAMO- Ne kishim shumë foto familjare për standartin e asaj kohe dhe sigurisht që i doja të gjitha këtu , ashtu si solla pjesë -pjesë edhe librat e preferuar të bibliotekes sonë . U merzita shumë kur humbën , m’u  duk sikur 26- vjet të jetës time humbën  pergjithmone… por me vite, dhe sidomos pas lidhjeve familjare dhe shoqerore në  facebook, filluan të më vinin ca xhevaire aty-këtu Fotot bëheshin  në  2 kopje ato vite në Shqiperi, dhe qellonte që një kopje ta kishte mami, një daja, një shoqja e keshtu kam mbledhur disa.

E ku i dihet mbase do mbledh akoma më shumë nga koha e lënë pas, teknologjia vazhdon të na surprizojë ! 

Filed Under: Interviste Tagged With: Loreta Stamo, Marjana Zeneli Bulku

INTERVISTA E FUNDIT ME PRESIDENTIN HISTORIK RUGOVA-RILINDJA 12 SHKURT 2005

February 12, 2021 by dgreca

Gazeta DIELLI riboton intervistën ekskluzive të Presidentit Historik të Kosovës Dr. Ibrahim Rugova, dhënë në jubileun e 60 vjetorit gazetës tradicionale shqiptare të Kosovës Rilindja, botuar në 12 Shkurt 2005. Kjo është intervista e fundit – një nga intervistat ekskluzive që ka zhvilluar me Presidentin historik Rugova korrespondenti i tashëm në Kosovë i Gazetës DIELLI, Behlul JASHARI.

Mbititulli: PRESIDENTI I KOSOVËS, DR. IBRAHIM RUGOVA, I DHA INTERVISTË EKSKLUZIVE GAZETËS RILINDJA NË JUBILEUN E 60-VJETORIT

Titulli në faqen 1 e 2: PAVARËSIA E KOSOVËS ËSHTË E MIRA E TË GJITHË QYTETARËVE DHE DO TA QETËSOJË RAJONIN

 Titulli në faqen 3: SHUMË INSTITUCIONE NDËRKOMBËTARE E KANË KUPTUAR SE PAVARËSIA E KOSOVËS DUHET TË BËHET SA MË SHPEJT

Titulli në faqen 4: RILINDJA KA NDIHMUAR DHE DO TË VAZHDOJË TË NDIHMOJË ZHVILLIMIN DHE PERSPEKTIVËN E KOSOVËS 

——————–

Kosova dhe populli i saj janë sot këtu që të kryhet edhe formalisht, apo 
zyrtarisht, si doni t’i themi, edhe njohja e Pavarësisë, të jemi një antar i 
bashkësisë së kombeve të botës së lirë, ka theksuar Presidenti Rugova në një intervistën ekskluzive në jubileun e 60-vjetorit të gazetës Rilindja.

 “Edhe bashkësia ndërkombëtare, shumë institucione të ndryshme ndërkombëtare,  kanë kuptuar se Pavarësia duhet të bëhet edhe të realizohet sa më shpejt, çfarë do ta qetësonte këtë pjesë të Evropës e të botës”, ka deklaruar z. Rugova.
“Unë insistoj, edhe nstitucionet e Kosovës, që sa më parë të njihet Pavarësia e Kosovës në mënyrë të drejtpërdrejtë, direkte, pra nga Shtetet e 
Bashkuara të Amerikës, nga Unioni Evropian, që pastaj do ta njihnin edhe fqinjët tanë. Kjo është rruga më e mirë, edhe më e drejtë, edhe më më e shëndetshme për situatën në këtë pjesë të Evropës dhe të botës”, tha presidenti Rugova në intervistën për gazetën Rilindja.
Presidenti i Kosovës vlerëson se njohja e Pavarësisë do t’i rregullonte edhe marrëdhënet e brendshme. “Edhe për minoritet, grupet etnike, është edhe një fitore, është edhe një përfitim nga Pavarësia”, tha z. Rugova.
Pavarësia e Kosovës do të kishte efekt pozitiv edhe për të gjithë fqinjët tanë, ka theksuar z. Rugova dhe ka shtuar se “këtë, një pjesë e fqinjëve, pjesa më e madhe, kanë filluar ta kuptojnë.”
“Njohja sa më e shpejtë e Pavarësisë së Kosovës do të ndihmonte edhe qetësimin e të gjithë shqiptarëve në këtë pjesë të Evropës dhe të botës”, ka deklerësuar z. Rugova.

——————–

 Presidenti i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, në intervistën ekskluzive për gazetën Rilindja të jubileut të 60-vjetorit, i vlerëson lart zhvillimet dhe proceset që shpiejnë drejt statusit final – Pavarësisë së Kosovës, për çka ai pret njohje të drejtpërdrejtë nga SHBA-të dhe BE-ja, e mandej edhe nga vendet fqinje e të tjera. Me këtë rast Presidenti Rugova priti në Rezidencën e tij kryetarin e Këshillit Drejtues dhe kryeredaktorin e Rilindjes, Behlul Jashari, i cili  ia dhuroi Pllakatin e Jubileut të 60-vjetorit të kësaj gazete tradicionale të Kosovës, të punar me ar e argjend nga argjendarët e Prizrenit, qytetit historik ku më 12 shkurt 1945 doli numri i parë i gazetës së parë të Kosovës. Presidenti Rugova dha përkrahjen e plotë për 
të drejtën dhe ridaljen e Rilindjes duke e vlerësuar “pjesë e historisë së Kosovës dhe që ka ndihmuar dhe do të vazhdojë të ndihmojë zhvillimin dhe perspektivën e Kosovës”. Presidenti Rugova uroi për Jubileun e gazetës Rilindja, e cila gjatë gjashtë dekadave, është në jetën dhe në familjet e kosovarëve.
RILINDJA: Z.President, Pavarësia e Kosovës, nga një vizion e kërkesë e dëgjuar fillimisht nga Ju para më se 15 vjetëve, për çka populli i Kosovës në shtatorin e vitit 1991 u deklarua edhe me referendum me 99, 87 për qind të votave, tashmë është bërë çështje debati apo edhe angazhimi ndërkombëtar. Në Bruksel, në konferencën “Kosova drejt statusit final”, u tha se ka ardhur koha që statusi final i Kosovës nuk mund të presë më, ndërkohë që Grupi Ndërkombëtar i Krizave, edhe në Raportin më të ri për Kosovën, zgjidhje sheh Pavarësinë. Si i vlerësoni këto zhvillime? 

PRESIDENTI RUGOVA:
 Këto zhvillime të fundit i vlerësoj pozitive, sepse që gjashtë vjet pas luftës në liri, ne kemi bërë progres, prandaj edhe bashkësia ndërkombëtare, shumë institucione të ndryshme ndërkombëtare, kanë kuptuar se Pavarësia duhet të bëhet edhe të realizohet sa më shpejt, çfarë do ta qetësonte këtë pjesë të Evropës e të botës. Dhe, natyrisht, atë që e përmende ti, prej një vizioni, prej një vullneti, që ishte i popullit, dhe që u vërtetua më 1991, pastaj periudhat që erdhën më vonë, ishte një çështje që u ngrit dhe u avancua me organizimin tonë që e bëmë, që u organizuam si popull, si shoqëri, si shtet. Dhe, jemi sot këtu që të kryhet edhe formalisht, apo zyrtarisht, si doni t’i themi, edhe njohja e Pavarësisë së Kosovës, që Kosova dhe populli i saj më në fund të jetë një anëtar i bashkësisë së kombeve të botës së lirë. 

RILINDJA: Ky vit është paralajmëruar si Vit i Kosovës, shumë i rëndësishëm, madje edhe vendimtar. Çka do të sjellë vera, mesi i këtij viti, kjo kohë e caktuar nga komuniteti evroatlantik për Vlerësimin Gjithpërfshirës të Standardeve dhe çështjen e Statusit final të Kosovës? 

PRESIDENTI RUGOVA:
 Shikoni, unë insistoj, edhe institucionet e Kosovës, që sa më parë të njihet Pavarësia e Kosovës në mënyrë të drejtpërdrejtë, direkte, pra nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nga Unioni Evropian, që pastaj do ta njihnin edhe fqinjët tanë. Kjo është rruga më e mirë edhe më e drejtë, edhe më e shëndetshme për situatën në këtë pjesë të Evropës dhe të botës. Ndërsa është pikëpamja tjetër, apo rruga tjetër ndërkombëtare, që të bëhet një vlerësim i progresit në Kosovë, i normave, apo që u thonë standarde, por ato janë, unë them, më shumë norma ndërkombëtare prioritare për integrim në Bashkimin Evropian dhe në NATO. Dhe, natyrisht, tash do të jetë një vlerësim i kohëpaskohshëm. Ju e dini, Këshilli i Sigurimit ka bërë një vlerësim në fund të nëntorit, pastaj do të ketë edhe vlerësime të tjera, edhe vlerësimet që do të shkojnë gradualisht, edhe që do të thuhet se Kosova i ka përmbushur normat që janë paraparë dhe të bisedohet për Pavarësi, unë nuk po them statusi final me eufemizëm apo me diçka tjetër. Po, unë mendoj se kjo rruga që të njihet drejtpërdrejt është shumë më e mirë e më efikase dhe do të qetësonte këtë pjesë të Evropës e të botës, edhe po punoj në këtë rrugë, në rrugën e parë më shumë jam përqendruar, natyrisht edhe në rrugën e dytë që së bashku me bashkësinë ndërkombëtare këtu në Kosovë t’i avancojmë këto çështje. 

RILINDJA: Që të arrihet me kohë dhe suksesshëm në cak, a ka edhe një fuqizim të dinamikës në ecje dhe prioritete në përmbushjen e Standardeve? Dhe, cilat janë prioritetet? 

PRESIDENTI RUGOVA: Është stabiliteti politik, si për çdo vend që duhet të integrohet në Bashkimin Evropian, pastaj mbrojtja e minoriteteve apo e grupeve etnike, apo si doni t’u themi, dhe është edhe një reformim i administratës së përgjithshme, një reformim i pushtetit lokal, që kërkohet nga shumë vende për integrim në Bashkimin Evropian. Dhe ne, siç e dini, kemi filluar në këto çështje të punojmë që nga viti i kaluar, pastaj sivjet më shumë, është një dinamikë më e madhe e Qeverisë së re, natyrisht edhe e UNMIK-ut, sepse ne, së bashku me UNMIK-un, duhet t’i ecim këto punë, dhe me kalimin e kompetencave, duhet të zhvillohen këto më shumë. Po punojmë, pra, që të arrijmë dhe të bëhet një vlerësim pozitiv për afrim në Bashkimin Evropian sa më shpejt. 

RILINDJA: Grupi i Kontaktit, që takohet rregullisht edhe në Prishtinë, ka theksuar domosdoshmërinë e pjesëmarrjes së serbëve kosovarë në procesin politik në Kosovë, duke e vlërësuar këtë si rrugën më të mirë për zgjidhjen e shqetësimeve të ligjshme të tyre. Nga diplomatë perëndimorë krijimi i një shoqërie tolerante dhe multietnike shihet si një standard përmbyllës i të gjitha standardeve për Kosovën. Ju vazhdimisht angazhoheni dhe bëni thirrje që serbët e Kosovës të marrin pjesë në procese dhe të integrohen në institucionet e në shoqërinë kosovare. Si i vlerësoni zhvillimet në drejtim të këtyre kërkesave e qëllimeve? 

PRESIDENTI RUGOVA:
 Shikoni, sa u përket komuniteteve, në këtë rast serbëve, ne i kemi vendet e rezervuara në Parlament për të gjitha minoritetet – 20 vende, 10 i kanë serbët, në Qeveri minoritetet tash i kanë 3 ministri – 2 serbët, një të tjerat. Ata duhet t’i marrin këto vende, dhe kanë filluar t’i marrin një grupacion i bashkësisë apo i minoritetit serb, dhe kjo është ajo jeta demokratike që mund të zhvillohet edhe brenda tyre, por edhe brenda Kosovës, dhe shpresojmë se do ta kuptojnë dhe do të marrin pjesë edhe në Parlament, ku një grupacion merr pjesë, dhe duhet edhe ata të vendosin të integrohen në shoqërinë e në shtetin e Kosovës. Prandaj, kjo është edhe e ardhmja e tyre. Dhe, ne nga ana jonë, i kemi kryer obligimet, edhe natyrisht si njerëz edhe si politikë, ne insistojmë dhe tregojmë gjithnjë e më shumë vullnet të mirë, por edhe ata duhet të tregojnë një vullnet të mirë për të punuar në institucionet e në shoqërinë e Kosovës. 

RILINDJA: Ju vazhdimisht theksoni garancitë për të drejtat dhe interesat e të gjitha komuniteteve në Kosovë. Në një Kosovë të ardhme me standarde të plotësuara që çojnë në integrimet evroatlantike dhe me status pavarësinë, që është vullnet i shumicës dërrmuese, çfarë do të jenë të drejtat dhe garancitë për të gjithë qytetarët, për të gjitha komunitetet? 

PRESIDENTI RUGOVA:
 Do të jenë sipas normave ndërkombëtare, që janë paraparë në kuadër të Unionit Evropian, të OKB-së, pastaj edhe të normave tona brenda Kosovës – do të thotë garanci dhe mundësi të zhvillimit edhe të ruajtjes së identitetit të tyre. Prandaj, ne edhe në këtë gjendje që jemi, pra nën mbikëqyrje, nën administratë ndërkombëtare, kemi bërë mjaft. Sot, gjuhët e të gjitha komuniteteve përdoren në Kosovë edhe zyrtarisht edhe praktikisht, pastaj mos të flasim për mundësitë e ndryshme, në emisionet edhe në Televizionin Publik të Kosovës, radiot private, tekstet, shkollat. Plus, ne edhe i financojmë ekstra, për shembull, për komunitetin serb vendbanimet e tyre, që kanë buxhet special nga komunat përkatëse. Dhe, jemi mjaft tolerantë, që me kohë ata do të kuptojnë dhe do të fillojnë integrimin e tyre. 

RILINDJA: A ka vend për frikën se Pavarësia rrezikon interesat e ndonjë komuniteti në Kosovë, siç mundohen ta paraqesin disa qarqe e propaganda? 

PRESIDENTI RUGOVA: Jo, jo, s’ka frikë, sepse bashkësitë etnike, komunitetet, apo minoritetet, duhet të pranojnë edhe vullnetin e shumicës. Natyrisht, si shumicë, pra si shumicë shqiptare, ne do të kujdesemi të bëjmë një shtet me norma demokratike, me norma integruese të brendshme dhe me garantimin e të gjitha të drejtave. 

Natyrisht, s’dua ta komentoj një propagandë negative që bëhet për një komunitet a tjetër, se ka frikë, etj. Por, mos ta harrojmë, është frika e shumicës, momentalisht, e shumicës shqiptare për të ardhmen. Prandaj, me njohjen e Pavarësisë do të hiqet kjo frikë dhe marrëdhëniet njerëzore do të relaksoheshin, do të ishin shumë më të lehta, sepse të gjithë e kemi përjetuar luftën, situatat e rënda, humbjet, etj. Dhe, unë po them, njohja e Pavarësisë do t’i rregullonte edhe marrëdhënet e brendshme. Edhe për minoritet, grupet etnike, është edhe një fitore, është edhe një përfitim nga Pavarësia. Në shtetin e Kosovës nesër do të jenë, edhe sot janë, deputetë, ministra, nuk mund të bëhen lehtë. Prandaj, janë edhe përfitimet praktike, njerëzore, që edhe ata do t’i kenë dhe do të jenë të garantuara. 

RILINDJA: Ju vlerësoni se Pavarësia e Kosovës është edhe në të mirën e vendeve fqinje, se do ta qetësojë rajonin. Si janë kuptuar dhe pritur këto mesazhe Tuajat në fqinjësi? 

PRESIDENTI RUGOVA:
 Në fqinjësi, me Shqipërinë kemi marrëdhënie të mira, siç e dini, të gjithë shqiptarët në këtë pjesë të Evropës dhe të botës, janë deklaruar për Pavarësinë e Kosovës, do të thotë e përkrahin vullnetin politik. 

Me Maqedoninë, kemi marrëdhënie të mira në ngritje e sipër, edhe atje tash ka mendime më pozitive se, nuk iu pengon Pavarësia e Kosovës. Mali i Zi në heshtje, ne kemi marrëdhëine të mira në qarkullim, etj. 

Ndërkaq, për Serbinë dihet, ata i kanë ato pretendimet e tyre, ngarkesat historike, etj., që dëshirojnë të dominojnë, etj. etj. Por, do të ishte mirë edhe për vetë Serbinë që, ata do të merreshin me punët e veta dhe nesër ne të gjithë si vende të pavarura, pra Kosova, Shqipëria, Maqedonia, Mali i Zi nëse do veç apo bashkë me Serbinë, Serbia, Bosnja, të integrohemi, të jemi në Unionin Evropian, dhe kjo është zgjidhja më e mirë, edhe perspektiva e të gjithëve, do të kishte efekt pozitiv për të gjithë fqinjët tanë. Këtë, një pjesë e fqinjëve, pjesa më e madhe, kanë filluar ta kuptojnë. 

RILINDJA: Ju lutem, çfarë janë tash marrëdhëniet e Kosovës me vendet fqinje dhe si i shihni në të ardhmen marrëdhënet e një Kosove të pavarur me fqinjët e saj, shtetet e tjera në rajon? 

PRESIDENTI RUGOVA:
 Po, gjithsesi, me njohjen e Pavarësisë do të ndërtojmë më lehtë marrëdhënie të mira fqinjësore dhe do të ndërtojmë. Unë thashë, me Shqipërinë janë të mira, me Maqedoninë janë në ngritje e sipër, me Malin e Zi ka marrëdhënie, me Serbinë momentalisht janë të bllokuara, sepse është një vend që nuk i njeh dokumentet e Kosovës, nuk e njeh ende atë që ka ndodhur pas vitit 1999, pas ndërhyrjes së NATO-s. Do të ndërtojmë marrëdhënie të mira me të gjithë, pastaj pas njohjes së Pavarësisë, është shumë më lehtë, sipas normave ndërkombëtare të fqinjësisë së mirë dhe të interesit reciprok. 

RILINDJA: Marrëdhënet e realiteteve të reja mes Kosovës dhe Shqipërisë, edhe sipas shumë vlerësimeve, janë bërë shembull për rajonin. Ky zhvillim erdhi pas thyerjes së kufirit të hekurt që ekzistonte një periudhe të gjatë të kufizimeve të mëdha dhe ndalimeve të marrëdhëieve dhe komunikimeve. Si e shihni të ardhmen e këtyre dy vendeve, jo vetëm në marrëdhëniet e tyre, por edhe në integrimet evroatlantike? 

PRESIDENTI RUGOVA: Po, ne gjithsesi do të kemi gjithnjë e më shumë marrëdhënie të mira me Shqipërinë në të gjitha fushat. Ju e dini, tashmë kemi edhe Marrëveshjen për Tregti të Lirë, pastaj, marrëveshje të ndryshme për bashkëpunim ekonomik, kulturor, etj., dhe gjithsesi do të ndikojë pozitivisht ndërtimi, nuk është e tepërt ta themi, i Autostradës Prishtinë – Durrës, që do të hapte edhe një lidhje tjetër të Kosovës me botën. Dhe, gjithsesi synimet tona, të të dy vendeve, janë integrimi në Bashkimin Evropian, pra Shqipëria, Kosova dhe vendet e tjera, dhe kjo është perspektiva dhe në këtë plan po punojmë me të gjithë. 

RILINDJA: Ju lutem, edhe një pyetje që ka të bëjë me të ardhmen: Si e shihni zgjidhjen e çështjes së shqiptarëve edhe në Maqedoni, në Mal të Zi dhe në Luginë të Preshevës? Në fillim të viteve 90-të, këto çështje ishin të përfshira në Dokumentin e Këshillit Koordinues të Partive Politike Shqiptare, që Ju e udhëhiqnit, dhe vlerësohet se në realitetet e reja janë apo do të jenë në proces të realizimit. 
PRESIDENTI RUGOVA: Ai është një dokument i rëndësishëm, si i themi Dokumenti i tri opcioneve që ishin atëherë. Dhe, natyrisht, koha e vërtetoi se opcioni për Kosovën e pavarur doli zgjidhja dhe mori legjitimitet gjithnjë e më të madh edhe tek ne edhe në botë. Dhe, siç e dini, atje, në atë dokument, insistohet që shqiptarët në Maqedoni të jenë element i shtetit të Maqedonisë, që ka filluar të realizohet, pastaj shqiptarët në Mal të Zi të kenë administratën e vet dhe të gjitha të drejtat, e po ashtu edhe në Luginën e Preshevës. Tash ka progres edhe në Mal të Zi, në Luginë të Preshevës gjërat po shkojnë më ngadalë, por ka një progres të vogël në këto çështje dhe natyrisht do të insistohet që të realiziohen. Pra, ky ishte ai vizioni që e patëm atëherë dhe që po funksionon. Dhe, mund të them, ishte dokumenti që shqiptarët e kuptuan se duhet të organizohen, duhet të forcohemi gjithkund aty ku jemi. Sot, edhe njohja sa më e shpejtë e pavarësisë së Kosovës do të ndihmonte edhe qetësimin e të gjithë shqiptarëve në këtë pjesë të Evropës dhe të botës.

RILINDJA: Z. Presidenti, Ju falenderojmë shumë për këtë intervistë për gazetën tradicionale të Kosovës “Rilindja”, që në këtë 12 Shkurt ka Ditën e Jubileut të 60-vjetorit. Kemi edhe një falenderim të madh për përkrahjen Tuaj për krijimin e kushteve për punën e “Rilindjes”, të drejtën legjitime të saj.

PRESIDENTI RUGOVA: Unë Ju përgëzoj për këtë përvjetor Jubilar, pra 60-vjetorin e Rilindjes, dhe dëshirojmë që kjo gazetë sa më shpejt të konsolidohet. Duhet të shikojmë të gjejmë një zgjidhje për Rilindjen, që të mund të vazhdojë si një gazetë tradicionale. Ne duhet të kemi edhe mjete të informimit të formave të ndryshme, mund të gjejë, ta ketë atë formën të një informacioni dhe prezentimi të çështjeve shtetërore, nëse nesër do ta pranojë Rilindja apo dikush tjetër. Dhe, gjithsesi do të gjendet në mozaikun e masmeriumeve të Kosovës. Ne do t’i shikojmë të gjitha mundësitë dhe do të ndihmojmë në këtë plan dhe do t’ju përkrahim. Rilindja është një gazetë që është një pjesë e historisë së Kosovës dhe që ka ndihmuar zhvillimin e Kosovës në përgjithësi. Natyrisht, tash edhe Rilindja duhet të gjendet në këtë çështjen e tregut të mediumeve. Dhe, duhet t’i ketë ato të drejtat që i takojnë si shtëpi botuese, ose si shtëpi informacioni. Sepse ishte një gjigant i masmediumeve, i botimeve për atë kohë, e sot, tash, duhet ta gjejë rolin e vet si gazetë, e të vazhdojë të ndihmojë zhvillimin dhe perspektivën e Kosovës. Prandaj, do të keni përkrahjen tonë dhe do të shikojmë gjitha mundësitë administrative si do të ecin.

Pra, Urime edhe një herë dhe Gëzuar!

RILINDJA: Shumë faleminderit Z.President.

***

KUJTESA- Gazeta historike e Kosovës Rilindja nisi të dalë para 76 viteve

-Numri i parë i gazetës tradicionale të Kosovës Rilindja me datë 12 Shkurt 1945 i botuar në Prizren, që kishte katër faqe, u radhit me dorë për rreth 72 orë dhe për këtë u deshtën katër arka shkronja shqipe të derdhura në plumb, që u sollën nga Tirana/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI

PRISHTINË, 11 Shkurt 2021/ Para 76 viteve, në 12 Shkurt 1945 në Prizren, nisi të dalë gazeta tradicionale Rilindja, histori Kosove që nga koha e Konferencës së Bujanit të Rezolutës për vetëvendosje e të drejtë bashkimi me Shqipërinë e deri në shpalljen e pavarësisë e njohjet ndërkombëtare.

Gazeta Rilindja, e vetmja në gjuhën shqipe në Kosovë, nisi të dalë me angazhimin e intelektualëve më të shquar të asaj kohe, me shkronja plumbi që u sollën me arka nga Tirana.

“Shkronja për Rilindjen dërgoi Tirana pasi në Shtypshkronjën e  Rilindjes në Prizren nuk kishte shkronja të  mjaftueshme të derdhura në plumb për shkrim në gjuhën shqipe”, kam shkruar në monografinë “Rilindja 60 vjet”, botuar shtojcë speciale e gazetës në 12 Shkurt 2005.

Në monografi theksohet se, “numri i parë i gazetës Rilindja, që kishte katër faqe, u radhit me dorë për rreth 72 orë dhe për këtë u deshtën katër arka shkronja shqipe të derdhura në plumb, që u sollën nga Tirana”.

“T’i përvishemi punës…”, ishte kryeartikulli në ballinë i numrit të parë të gazetës Rilindja, që mbanë datën 12 Fruer (Shkurt) 1945 e që kishte çmimin edhe 1 Lek, e që sipas shkrimeve Kosovën e përcaktonte si një vend të veçantë.

“Jehona e vendit” ishte rubrika, ku janë të botuara 6 lajme e informata nga Kosova, e të 4 lajmet e tjera janë të jashtë vendit nga fronte të ndryshme të Luftës së Dytë Botërore, që ende vazhdonte (Froni i Lindjes, i Perëndimit, i Jugosllavisë dhe ai i Italisë).

Numri i parë i gazetës Rilindja u shtyp në një tirazh prej mëse 3.000 ekzemplarësh dhe u shpërnda në gjithë Kosovën. Në fillimet e saj, në rrethanat e një shkalle të lartë të analfabetizmit të asaj kohe në Kosovë, gazeta Rilindja u përdor edhe për mësimin e shkronjave shqipe, shkrimit e leximit.

Gazeta Rilindja nuk u ndal edhe kur u ndalua dhunëshëm nga Serbia okupatore në vitin 1990, gazetarët dhe punonjësit tjerë të saj sfiduan ndalimin – revistën  e përdymuajëshme “Bujku” e shëndërruan në gazetë të përditshme të rezistencës, pjesë e lëvizjes e luftës për liri e pavarësi, me orientim e përcaktim të fuqishëm properëndimor euroatlantik, kryeredaktor i parë – themelues i së cilës isha.

Gazeta e përditshme “Bujku” doli nga 18 Janari 1991 deri në prag të 1999-tës, të një viti tjetër të ri të luftës që po zhvillohej në Kosovë, derisa u dëbua me dhunë nga Pallati i Rilindjes nga administrata dhe forcat okupatore serbe.

Por, përsëri, gazetarët dhe punonjësit e tjerë të Rilindjes nuk u ndalën, në muajt e parë të vitit 1999, gjithnjë në kushtet e luftës, rikthyen dhe nxorën gazetën e përditshme me emrin Rilindja në Prishtinë,  duke punar nëpër shtëpitë e tyre, dhe në këto rrethana përkundër rreziqeve të mëdha gazeta doli derisa gazetarët dhe punonësit e saj u dëbuan bashkë me popullin edhe nga shtëpitë e tyre dhe nga Kosova…

Ekipi i gazetës Rilindja hyri në Kosovë me tanket e para të NATO-s në 12 Qershorin historik 1999, dhe të nesërmen u shpërnda në Prishtinë dhe në zona të tjera, ku po ndodhte liria, gazeta numër special e botuar në Shkup.

“‘Me emrin ‘Bujku’, këtu dhjetë vite ka mbajur të gjallë informimin e brendshëm në Kosovë”, e vlerësonte  gazetën e rezistencës Presidenti historik i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova në funddhjetorin 2002 në Rezidencën Presidenciale në Prishtinë në pritjen që më bëri si kryeredaktor i gazetës Rilindja, me ç’rast dha një intervistë ekskluzive, duke i dhënë kështu edhe mbështetjen e fuqishme institucionale krijimit të mundësive dhe kushteve për rifillimin e botimit të gazetës simbol i traditës së informimit në Kosovë, të cilën administrata e UNMIK e kishte dëbuar kundërligjshëm e padrejtësisht nga Pallati Rilindja në 21 Shkurt 2002.

Pas kësaj date gazeta Rilindja ka dalë me numra protestues të jashtëzakonshëm të kohëpaskohshëm dhe për festa.

Gazeta Rilindja, kronikë e zhvillimeve historike të Kosovës, pasi doli me botime speciale edhe për ngjarjen historike të shpalljes së pavarësisë në 17 Shkurt 2008 dhe njohjet ndërkombëtare që pasuan, ka përmbyllë daljet e afër 40 numrave të jashtëzakonshëm të kohëpaskohëshëm në 30 Dhjetor 2008, me numrin festiv të Vitit të Ri 2009, në ballinë me kryetitullin e ëndërres dhe  të ardhëmes: Kosova shtet në OKB. Dhe me paralajmërimin: Duke besuar në sundimin e ligjit në shtetin e Kosovës presim që nga numri i ardhshëm Rilindja të dalë përditë.

 Pas 10 vitesh, gazeta tradicionale e Kosovës Rilindja në ndërrim motesh – në mbrëmjen e 31 Dhjetorit  2018 të pritjes së 2019-tës, ridoli simbolikisht (botim digjital) për protestë dhe me kërkesën e përsëritur për t’u rikthyer e përditshme – për privatizim.

 Zgjidhja për Rilindjen pritet e kërkohet nga Agjencia Kosovare e Privatizimit, e cila është autoritet mbi ndërmarrjet e pronat shoqërore. Për privatizimin e gazetës tradicionale të Kosovës,  pa u ndërlidhur me objektin e saj të shpronësuar,  që tash është ndërtesë qeveritare, është edhe shembulli i gazetave në rajon dhe në botë, që kishin statusin si të Rilindjes, e që janë privatizuar dhe kanë vazhduar të dalin.

Në arsyetimin e  kërkesës për privatizim theksohet edhe se emri dhe tradita e gazetës Rilindja është një vlerë shumë e madhe, e krijuar gjatë mëse 70 viteve, është pasuri me vlerë më të madhe se e çdo pallati, dhe kjo duhet të vlerësohet edhe në procesin e privatizimit.

“Dhe, ai që do ta blejë gazetën Rilindja dhe natyrisht do e nxjerrë këtë të përditshme historike dhe tradicionale të Kosovës do jetë pronar i një pasurie të madhe mediale kombëtare, do të jetë trashëgimtar i ligjshëm i firmës-emrit, traditës. Rilindja ishte, është dhe mbetet edhe si një shenjë identiteti”, theksohet në kërkesën drejtuar Agjencisë Kosovare të Privatizimit në 12 Shkurt 2014.

Gazeta “Rilindja” e gjithë viteve të daljes ruhet në Arkivin Shtetëror të Kosovës dhe në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës, si dhe në biblioteka tjera…

Filed Under: Interviste Tagged With: 76 Vjet, DR. IBRAHIM RUGOVA, Rilindja

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 60
  • 61
  • 62
  • 63
  • 64
  • …
  • 211
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • NDAA i SHBA-së dhe pozicioni i Kosovës në arkitekturën e sigurisë
  • Alis Kallaçi do të çojë zërin dhe dhimbjen e “Nân”-s shqiptare në Eurovision Song
  • Garë për pushtet…
  • Njëqind vjet vetmi!
  • “Shënime për historinë antike të shqiptarëve”*
  • Si funksionon sistemi juridik në Shqipëri dhe pse ai ka nevojë për korrigjim?
  • Emisionet postare festive të fundvitit në Kosovë
  • JAKOBSTADS TIDNING (1939) / MBRETI ZOG, SHUMË BUJAR ME BAKSHISHE. — EMRI I TIJ NUK DO TË HARROHET KAQ SHPEJT NGA PRONARËT DHE PERSONELI I HOTELEVE NË VARSHAVË.
  • HAFIZ SHERIF LANGU, DELEGATI I PAVARËSISË TË CILIT IU MOHUA KONTRIBUTI PËR 50 VJET ME RRADHË, KLERIKU DHE VEPRIMTARI I SHQUAR I ÇËSHTJES KOMBËTARE
  • RIPUSHTIMI I KOSOVËS – KUVENDI I PRIZRENIT 1945
  • Nikola Tesla, gjeniu që u fiksua pas pëllumbave dhe u dashurua me njërin prej tyre
  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT