Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Qëndresa Llugiqi, reporterja e 20Minuten: Më ofendojnë dhe më kërcënojnë, por unë nuk dorëzohem!

by

Qëndresa Llugiqi, reporterja e 20Minuten: Më ofendojnë dhe më kërcënojnë, por unë nuk dorëzohem! 

 

Nga Elida Buçpapaj/

Mundësia më ka ardhur si shumë sende të bukura që më vijnë në jetë: pa pritur e pa kujtuar, normal që kisha patur dëshirë edhe më herët të arrija diçka të tillë, si gazetare apo si autore. Por shumë njerëz në atë kohë më thoshin se «Ahhh një shqiptare s’ka shanse ne Zvicer». Kur më erdhi mundësia,  e arrita ëndërrën ta bëj realitet me punën time, të le përshtypje dhe ja ku jam e përgjigjia për pyetjen “pse” është e thjeshtë: se kam dëshirë me analizu, me hulumtu, me i futur hundët kudo ! Hahahaha !

——–

Në kohë të Covid 19 dhe distancës sociale kisha lënë të takohesha me një gazetare të re që punon për 20Minuten, gazetën më të lexuar zvicerane.

Në orën e caktuar të takimit kisha përballë një vajzë shtatlartë e të bukur, që dikush mund të vinte bast se ishte zvicerane nga Alpet e Bernës. Vajza mund të ishte gjithashtu një nga 180 shtete të botës që popullojne një Zvicër multikulturale me një përqindje të konsideruar të huajsh. Qëndresa Llugiqi, kështu quhet, është një zvicerane me prejardhje nga Kosova. Për ne shqiptarët emrat Qëndresë, Fortesë, Granit, Leutrim, Liridona etj kanë lidhje me ëndërrat dhe dëshirat e prindërve për Kosovën dhe bijtë e tyre.

Për zviceranët emri i Qëndresë është problem shqiptimi, por tashmë i tejkaluar. Qëndresa është një e re zvicerane, që nuk i harron rrënjët nga vjen. Kur e pyes për dallimin midis Zvicrës dhe Kosovës (ajo ka ardhur në Konfederatën Helvetike kur ishte 4 vjeçare) më thotë sikur midis Nanës e Babës.

Do të pyesni si e qysh e njoha unë Qëndresa Llugiqin. Edhe unë fillimisht u befasova nga emri, duke naviguar 20 Minuten online ose duke e shfletuar nëpër trama e trena.

Është diçka e rrallë të lexosh në shtypin zviceran emra gazetarësh me prejardhje shqiptare. Jo për faj të zviceranëve. Por kur je i zoti apo e zonja, zviceranët nuk kanë paragjykime. Kur e meriton, zviceranët të hapin dyert e shpirtit. Xherdan Shaqiri, per shembull, në kohën e kampionateve futbollistike ishte nëpër postere dhe ekrane në të gjitha supermerkatot dhe televizionet e Zvicrës, po kështu Rita Ora, Dua Lipa kanë fanset e tyre. Mund të themi, tani zviceranët i shohin me një sy të mirë shqiptarët! Nga shembujt e mirë. Pra, sa më tepër të tillë!

Qendresa Llugiqi padyshim që është njëri prej tyre. Të punosh tek 20Minuten,  si reportere e gazetës që për nga madhësia këmben vendin e parë me të dytin vetëm me Blick në një garë dhe konkurencë të fortë, e që të kesh emrin Qëndresë, duhet të jesh më e mira fare. 20Minuten shpërndahet falas nëpër stacione tramash dhe 150 stacione trenash në gjithë Zvicren. Mbi 2 milionë lexues në ditë (online ky numër është më i madh), tashmë janë mësuar prej pesë vitesh ta shohin emrin e saj nëpër storiet e kronikave. Shpesh herë e ndesh Qëndresën edhe në tren kur ajo shkon e kthehet nga redaksia, por nuk e dallon dot duke e krahasuar me fotot e saj gazmore pak hipi në Instagram.

Kur u takuam, mund të kishim shkëmbyer të puthura në faqe, por respektuam udhëzimet, duke bërë një shkelje të vogël sepse shtrënguam duart. Të dyja jemi gazetare dhe e dimë prej statistikave se Covid 19 në Zvicër është në rënie dhe kurba e të infektuarve vjen duke u rrafshuar, megjithë frikën se heqja e lockdown mund të shkaktojë një valë të dytë.

Përballë kam një të re që i ka realizuar një pjesë të ëndërrave dhe thurr të tjera edhe më të bukura. Qëndresa e ka realizuar kuptimin e emrit të saj!

Për komunitetin e madh të shqiptarëve, që me e pjesën e natyralizuar bën rreth gjysmë milioni, nuk duhej të ishte diçka e rrallë që në mediat zvicerane të kishte emra shqiptarë. Megjithatë, të rinjtë me prejardhje shqiptare, ndryshe gjenerata e dytë, (fëmijët e emigrantëve që quhen shpesh me emrin e çuditshëm me rrënjë italiane dhe mbaresë spanjolle “secondos” ), studiojnë nëpër Universitetet zvicerane dhe janë në kërkim të një të ardhmeje ndryshe nga prindërit e tyre, që erdhën në Zvicër si punëtorë sezonalë apo emigrantë politikë, sepse Kosova nën pushtim ishte pa të ardhme. Gjeneratat e para të komunitetit shqiptar, ardhur nga Kosova, Lugina e Preshevës, Maqedonia u dalluan për sakrificat, sepse një pjesë të të ardhurave e dhanë si kontribut për funksionimin e shtetit paralel dhe çlirimit të Kosovës.

Tashmë ky komunitet ka ngulitur rrënjët prej më tepër se 5-6 dekadash dhe është integruar, megjithëse jo pa vështirësi, punë e mundim si pjesë e së tërës dhe rinia që ka thithur edukatën dhe kulturën zvicerane, bashkë me dashurinë si për rrënjët, ashtu edhe për degët, është e motivuar drejt suksesit.

Qëndresa Llugiqi është një shembull i padiskutueshëm suksesi. Ajo nuk e ka gjetur shtruar, por me pasion, ngulm, e punë ajo ka zbuluar edhe vetveten edhe rrugën e realizimit me sukses të ëndërrave.

Biseda jonë mori rrugë. Unë që e kisha nisur profesionin e gazetares në Tiranë pas rrezimit të diktaturës komuniste kur Qëndresa sapo kishte lindur, ndërsa ajo karierën e saj po e ndërton në një vend multikulturor si Zvicra neutrale, me një demokraci direkte dhe shtet të së drejtës të konsoliduar.

Dëshira ime për të treguar portretin e Qëndresës lidhet me rrugën e arritjeve të saj që të frymëzojë rininë zvicerane me prejardhje shqiptare, e integruar mrekullisht edhe si pjesë e Zvicrës por që nuk i harron rrënjët kurrë. Gjermanët, francezët apo italianët e natyralizuar për shkak të emrave dhe gjuhës integrohen shpejt dhe përfshihen deri në politikë soft dhe pa zhurmë, ndërsa shqiptarëve, dhe jo vetëm, u duhet më shumë djersë.

Qëndresa ka lindur në Lipjan 29 vjet më parë. Është vajza e parë midis katër fëmijëve. Babai i saj kishte studiuar në Universitetin e Prishtinës ekonomi, por situata e rëndë në Kosovë e detyroi të emigronte në Zvicër dhe, kur të krijonte një bazë të sigurt jetese, të merrte gruan me dy fëmijët e parë të lindur në Kosovë, dy të tjerët lindën në Zvicër. Qëndresa ishte vetëm 4 vjeçare.

Më poshtë po e sjell bisedën që patëm në shtjellën e një interviste.

Si do ta përkufizonte Qëndresa Qëndresën?

Qëndresa Llugiqi: Jam një e re luftëtare, nuk dorëzohem lehtë. Jam e pavarur, ashtu më rritën prindërit e mi. Jam një e re që e dua lirinë, kryesisht lirinë shpirtërore. Nuk lejoj që dikush të më vërë pranga në kurdofarë mënyre. Por jam dhe një e re shumë emocionale. Shumë njerëz këtë e vlersojnë si dobësi, por një profesionist shumë i zoti njëherë më ka thënë: emocionaliteti yt është forcë… Pasi ai u zgjodh në një pozitë të lartë  dhe u tregua shumë emocional, nuk pati frikë ta kallzojë këtë publikisht. Dhe unë e kuptova se nuk është dobësi të jesh emocional…

Kur të pashë nga pamja dukesh si një studente 20 vjeçare, por pastaj mësova prej teje se ke ndërtuar familjen dhe je mami e Noah Akil, një djali gati 3 vjeçar. Çdo të thotë për ty kjo? 

Qëndresa Llugiqi: Jam mami me shpirt e me zemër. Djali im Noah Akil m’i ka hapur sytë që ta kuptoj botën po edhe njerëzit ma kthjellët. Pasi një kohë, nën ndikimim e shumë njerëzve dhe shumë vështirësirave, thuajse isha duke e humbur veten dalëngadalë. Lindja e bebit tim më bëri të ndryshoj. Hap pas hapi e gjeta veten dhe tash jam duke e rikrijuar një Qëndresë që i qëndron çdo situate. Djali më bëri luaneshë.

Njejtë edhe shoku im i jetës. Bashkë jemi aq bukur të lidhur me njëri-tjetrin në atë nivel që të tjerët s’mundin ta kuptojnë dashninë tonë. Veç kur marr frymë ai e kupton a jam e lumtur apo a më bën diçka stress. Më pëlqen se ai është i vendosur dhe plot temperament sikur unë dhe është pranë meje kur unë çartem, është si shkëmbi solid në dallgë. Kjo më pëlqen sepse nuk jam personazh i lehtë, nuk e kam një jetë të lehtë gjithashtu as profesionin dhe më duhet sikur thonë zviceranët «ein Fels in der Brandung». Jam e sigurt që me të lirisht shkoj në luftë dhe ia dalim…

Fole per djalin. Por ti: Si e ke patur fëmijërinë?

Qëndresa Llugiqi: Nuk kam patur një fëmijëri të lehtë, por një fëmijëri që më ka pjekur para kohe dhe tash jam e lumtun që fëmija im mundet me qenë taman fëmijë e jo si unë që isha si njëfarë plake në trupin e një fëmije. Tash bashkë me djalin mundem me qenë si fëmijë. Djali e rihapi një derë të një bote që kurrë tamam nuk e shijova, por tash e shijojmë bashkë. Plotësisht tranohemi bashkë prej lumturisë ! Hahaha !

Më përpara the se prindërit e tu të kanë bërë të pavarur. A mund të na tregosh më shumë për ata?

Qëndresa Llugiqi: Ju shpreh mirënjohjen prindërve të mi që më kanë bërë femër të fortë dhe më kanë përgatitur mjaft për këtë jetë – mami më ka treguar se me punë e durim gjithçka arrihet, njëlloj edhe babi, por ndryshe nga mami, e cila nuk flet kurrë keq për dikënd, babi më ka përgatitur për negativitetin e kësaj bote, më ka treguar edhe për botën e krimit, për pislliqet që bëjnë disa njerëz, duke na treguar ne të katër fëmijëve, jemi dy motra e dy vëllezër, se çfarë ka përjetuar ai ose njerëz të afërm. Kjo edukatë ka pasur shumë ndikim në lidhje me zgjedhjen e profesionit tim, me mënyrën se si jetoj dhe çka pres nga njerëzit dhe nga jeta…

Kur fletper veten apo per femrat, tingllon te ishe feministe. A je e përfshirë në këto lëvizjet feministe?

Qëndresa Llugiqi: Nuk është e para herë që pyetem a jam feministe. Shiko: Termin feministe shumica e përdorin për të nënvleftësuar dikënd. Por në të njëjtën kohë ka patur raste që më kanë quajtur antifeministe. S’jam as njëra dhe as tjetra në kuptimin tipik ose në të cilën identifikohen këto grupacione. E kam të edukuar prej familjes dhe kjo më ka bërë të kuptoj se i kam të njëjtat të drejta si meshkujt dhe që mundem të arrij atë çka arrijnë ata, bile edhe më shumë – nëse jap mund për diçka. Identifikohem me atë lloj Feminismus që të lejon të luftosh për të drejtat e tua si femër, por edhe të jesh Sexsymbol, ta ndjesh, ta tregosh dhe ta veshësh veten ashtu si je…

Cili është gabimi më i madh që mundet të bëjë dikush ndaj teje në jetën private por edhe profesion?

Qëndresa Llugiqi: Si në jetën private, ashtu edhe në atë profesionale nuk lejoj kërkënd me ma hup mundin. Ky është gabimi më i madh që dikush mundet me vepru ndaj meje. Ka ndodhur që disa njerëz komplet i kam fshirë nga jeta ime ose kur kam patur ndikim i kam «riedukuar» në atë aspekt që «Jo, me mua s’ke të drejtë të sillesh ashtu, ose ndrysho, ose s’ke çfarë lyp në jetën time». Dhe ka pas efekt.

Por si dhe pse u bëre reportere ?

Qëndresa Llugiqi: Mundësia më ka ardhur si shumë sende të bukura që më vijnë në jetë: pa pritur e pa kujtuar, normal që kisha patur dëshirë edhe më herët të arrija diçka të tillë, si gazetare apo si autore. Por shumë njerëz në atë kohë më thoshin se «Ahhh një shqiptare s’ka shanse ne Zvicer». Kur më erdhi mundësia,  e arrita ëndërrën ta bëj realitet me punën time, të le përshtypje dhe ja ku jam e përgjigjia për pyetjen “pse” është e thjeshtë: se kam dëshirë me analizu, me hulumtu, me i futur hundët kudo ! Hahahaha !

Puna e reporteres të detyron të shkruash edhe për ngjarje ku marrin pjesë shqiptarë, kur ata kryejnë vepra të dënueshme. Të mirëkupton lexuesi, e kupton pozicionin tënd?

Qëndresa Llugiqi: Shumica më mirëkupton natyrisht, por ka edhe nga ata që më etiketojnë si «ajo gazetarja që flet keq për shqiptarët». Por unë asnjëherë nuk kam folur keq, unë thjeshtë e kam treguar realitetin. Më vjen keq që shumica e atyne kritikuesve nuk e njohin profesionin tim ose e kuptojnë, por i mbyllin sytë dhe bëjnë sikur nuk e kuptojnë. Unë thjeshtë e shkruaj atë që është, nëse nuk e shkruaj unë sikur është, do ta bëjë një gazetar tjetër. Është shumë e thjeshtë. Një shembull: Kur një shqiptar këtu e vrau gruan e tij, ne raportuam për të. Atëherë unë u sulmova me fyerje nga shqiptarë të ndryshëm. Shqiptari ishte i dyshuari për krim, jo unë apo ne në redaksi.

Në faqet e 20 Minuten gjenden shpeshhere lajme për shqiptarët…

Qëndresa Llugiqi: Disa na kritikojnë që 20 Minuten veç do me provoku me lajme për shqiptaret. Unë po u them keshtu: Asnjëherë nuk është qëllimi i 20 Minuten për të mërzitur keq shqiptarët ose për të provokuar pjesën tjetër të popullatës zvicerane me tema që lidhen me shqiptarët. Përkundrazi: 20 Minuten si një gazetë e pavarur mundohet me iu dhënë të gjithëve një zë. Është e saktë që ne raportojmë perseri e perseri per shqiptarët në Zvicër. Pse? Është e pamundur që t’i injorosh kur ata janë një nga grupet më të mëdha të emigrantëve dhe i përkasin grupeve tona të rëndësishme të lexuesve sepse, ashtu si italianët në të kaluarën, shqiptarët kanë një ndikim të fortë kulturor (psh. në Slang) dhe e jetojnë fuqishëm tamam identitetin e tyre.

Je ndjerë e kërcënuar gjatë ushtrimit të profesionit?

Qëndresa Llugiqi: Paramendo jo vetëm që më kanë ofenduar apo më kanë kërcënuar mua direkt qindra herë persona publikisht, po i kanë thirrur dhe prindërit e mi. Një person njëherë i tha babës tem në telefon: jam në gjendje dhe me e vra Qëndresën e me shku në burg. E tash, më trego, si kishe reaguar ti? A është fair? Besoj që shumë rrallë kolegët e mi zviceranë përjetojnë çka kam përjetuar unë…

Si gazetare me 30 vjet eksperiencë kam marrë kërcënime dhe i jam drejtuar menjëherë organeve përkatëse, ndërkohë kam shprehur publikisht qendrimin tim se cilido shqiptar që kërcënon në Zvicër gabon vendin dhe adresën. Në Zvicër i kërcënuar nga ligji është ai që kërcënon, ndërsa të kërcënuarin shteti e merr në mbrojtje. Sepse këtu funksionon shteti i së drejtës. Fjalori sharës dhe gjuha me kërcënime a të shkakton stress dhe t’i paralizon energjitë?

Qëndresa Llugiqi: Njëherë një shok më pyti «E si mundesh ta përballosh gjithë këtë mobbing?» Është shumë e thjeshtë: kam elasticitet dhe rezistencë në nivel të lartë. Unë nuk e ul kryet, veç se pse dikush më kritikon. Kam arrit’ një pikë ku them: «Ok, më ofendojnë dhe më kërcënojnë, por unë nuk dorëzohem dhe vazhdoj punën time.” Por është fakt që kam ndërmarrë në disa raste diçka. Ka ardhur puna edhe deri në kallzim në gjyq kundër personave të ndryshëm…

Çfarë nuk lejon Qëndresa në jetë dhe profesion?

Qëndresa Llugiqi: Nuk lejoj struktura – qofshin nga politika, feja ose thjeshtë nga prejardhja – apo njerëzit që të ma dirigjojnë jetën. Jam open minded, besoj se është diçka themelore për një gazetare neutrale, të pavarur. I ndëgjoj njerëzit e tjerë se çfarë mendimesh kanë edhe në qoftë se mendimet e tyre nuk përputhen me konceptin e jetës time, sepse ne të gjithë e kemi të drejtën e të shprehurit, e sa nuk lëndojmë askënd e kemi këtë liri.

Je mama, grua po edhe reportere. A ke kohë të lirë dhe si e kalon?

Qëndresa Llugiqi: Boah, rrallë që kam tamam kohë për veteveten. Por kohën e lirë e shfrytëzoj duke shëtitur botën ose duke lexuar. Më pëlqejnë librat e Paulo Coelho (Der Alchemist), Robert Greene (Die 48 Gesetze der Macht), Yuval Noah Harari, John Strelecky dhe Rolf Dobelli. Një libër që e lexoj prapë e prapë është ai që ma ka propozuar një milioner: «Lebe begeistert und gewinne» – Jeto me entuziasëm dhe fito –  e autorit Frank Bettger. Ndërsa kur dua të humbas mendjen nga kjo botë, lexoj Harry Potter ose Perallat e Brüder Grimm – Vëllezërve Grim.

Çfarë thotë e ardhmja për ty Qëndresa?

Qëndresa Llugiqi: Në të ardhmen çfarë dua, është të rris fëmijë të fortë dhe të pavarur, ta çoj një jetë të ëmbël me ata dhe partnerin tim, t’ua kushtoj një projekt shumë personal femrave shqiptare se thjesht e meritojnë dhe të arrij në profesionin tim si gazetare nivele të larta, duke e zhvilluar vetveten dhe në lami të tjera..

Të uroj që t’i arrish e tejkalosh të gjitha ëndërrat e tua dhe jam e sigurt për këtë!

Phillips: Shembja e Teatrit e papajtueshme me synimet demokratike për Shqipërinë*

by

19 May 2020- Një analist amerikan thotë se mënyra se si u shemb Teatri Kombëtar në Shqipëri, ishte e turpshme. Profesori David Phillips i Universitetit të Kolumbias tha për Zërin e Amerikës se çështja e vërtetë është mungesa e vullnetit të qeverisë për të respektuar shtetin ligjor, përçmimi për shoqërinë civile dhe shtysa e brendshme për të refuzuar kompromisin. Në një intervistë me kolegen Keida Kostreci, Prof Phillips foli edhe për bashkimin e opozitës me protestuesit dhe tha se ajo po tregohet oportuniste dhe se do të kishte qenë më mirë që opozita ta luante rolin e saj në parlament.

Zëri i Amerikës: Prof. Phillips, cili është reagimi juaj për shkatërrimin e ndërtesës së Teatrit Kombëtar në Tiranë mëngjesin e së dielës, dhe zhvillimet që pasuan?

Prof. David Phillips: I gjithë incidenti ishte një turp i madh. Qeveria nuk respektoi shtetin ligjor. Injoroi këshillat e Këshillit të Evropës. Shkeli interest e shoqërisë civile. Më vjen keq të them që është në vazhdën e prirjes së qeverisë Rama, që të veprojë i vetëm, pa marrë parasysh të mirën e përgjithshme, por në një regjim gjysmëautoritar si ai i Shqipërisë, nuk pres ndonjë gjë të ndryshme nga qeveria.

Zëri i Amerikës: Ky veprim u ndërmor në mes të një pandemie globale. Si e ndryshon kjo ekuacionin?

Prof. David Phillips: Nuk besoj se kjo e ndryshon ekuacionin. Është thjesht edhe një provë më shumë se Edi Rama po u shërben interesave të tij politike, në vend që të mendojë për interesat më të gjera të shoqërisë, veçanërisht në një kohë sfide të shëndetit publik, që po kalon Shqipëria dhe vende të tjera. Është e rëndësishme të kemi dialog, që të ketë kompromis, që populli dhe qeveria të punojnë së bashku. Shkatërrimi i Teatrit Kombëtar në mes të natës është krejtësisht i papajtueshëm me objektivat që ne shpresojmë të arrijë Shqipëria si demokraci dhe si një vend evropian.

Zëri i Amerikës: Një nga kritikat nga evropianët dhe të tjerë, ishte përdorimi i forcës, i konsideruar i panevojshëm dhe joproporcional. Cili është mendimi juaj?

Prof. David Phillips: A është ndonjëherë i nevojshëm përdorimi i forcës? Unë e vizitova Teatrin Kombëtar në maj të vitit të kaluar, u takova me shumë nga artistët dhe demonstruesit. Ishin paqësorë. Donin të kishin dialog. Pikëpamjet e tyre ishin të qarta. Nuk e di se pse qeveria vendosi të provokonte një konfrontim, veçanërisht në kontekstin më të gjerë të asaj që po ndodh në Shqipëri dhe rajon, pandemia që ka prekur në Shqipërinë dhe vendet e tjera.

Zëri i Amerikës: Çfarë do t’i thonit qeverisë, autoriteteve dhe të tjerëve që mbështesin ndërtimin e teatrit të ri dhe që thonë se godina ishte e vjetër, nuk ishte funksionale dhe për këtë arsye duhet teatri i ri dhe që shumë artistë e mbështesin idenë e teatrit të ri?

Prof. David Phillips: Unë nuk kam parë ndonjë anketë të opinionit publik, kështuqë nuk mund të komentoj për këtë. Po, ndërtesa mund të rinovohej dhe përmirësohej. Nuk kishte pse të shkatërrohej. Ka një pyetje më të gjerë: kush përfiton nga shkatërrimi, çfarë kontratash po jepen për rindërtimin? Kush përfiton nga këto kontrata dhe pronat e lidhura me to. Kush do t’i përdorë ato prona? A është kjo pjesë e një skeme më të gjerë korrupsioni nga qeveria e Edi Ramës, apo shembja u ndërmor në favor të arstistëve? Duke pasur parasysh historinë ndjekjes së interesave të veta dhe korrupsionit të Edi Ramës, ka pikëpyetje serioze për motivin e tij, si edhe për sjelljen e qeverisë.

Zëri i Amerikës: Opozita po mbështet ata që kundërshtonin shkatërrimin dhe po proteston me ta. A po përdoret kjo çështje për përfitim politik sipas jush?

Prof. David Phillips: Është vonë për të protestuar. Ndërtesa është shkatërruar. Momenti për të mobilizuar indinjatën e publikur ishte para se të shkatërrohej ndërtesa.

Opozita po tregohet oportuniste. Çështja e vërtetë këtu nuk është aq shumë ndërtesa ose teatri. Çështja e vërtetë është mungesa e vullnetit të qeverisë që të respektojë shtetin ligjor, përçmimi për shoqërinë civile, shtysa e brendshme për të refuzuar kompromisin. Asnjë nga këto (veprime) nuk ishte i nevojshëm, sidomos në këtë moment. Mund të ishte mbajtur një qëndrim më i matur dhe i duruar, që të mos arrinim në këtë polemikë ku jemi tani.

Zëri i Amerikës: Pas shembjes dhe ngjarjeve që pasuan, pati reagime evropiane përfshirë Komisionin Evropian, por jo nga Shtetet e Bashkuara. A do të donit të shihnit një reagim amerikan?

Prof. David Phillips: Sigurisht qeveria (amerikane) duhet t’i shprehë pikëpamjet e veta. Nëse ndjehet e indinjuar nga masat e marra nga qeveria Rama, duhet të flasë. Sapo mora vesh se ç’po ndodhte, unë kontaktova ambasadoren në Tiranë, për ta pyetur nëse ambasada kishte nxjerrë ndonjë deklaratë. Deri në momentin e kësaj interviste (të hënën në mbrëmje me kohën e Shqipërisë), nuk kam marrë përgjigje. Kjo më bën të shtroj pyetjen nëse qeveria amerikane ishte informuar paraprakisht dhe nëse po, çfarë sinjali i dërguan Edi Ramës. Sinjali që duhej të ishte dërguar, duhet të ishte ai i negociimit të mosmarrëveshjeve, i zgjidhjes paqësisht të tyre dhe i bashkëpunimit mes qeverisë dhe shoqërisë civile. Nuk e di nëse qeveria amerikane e ka përçuar atë mesazh, por unë dua që ta përcjell këtë mesazh tek shikuesit tuaj. Është koha për bashkëpunim, jo konfrontim. 

Po ashtu, kur flasim për Shqipërinë, qeveria amerikane duhet të udhëheqës. Ne duhet të përcaktojmë axhendën dhe vendet evropiane të ndjekin. Ne nuk duhet të jemi të fundit që të shprehim qëndrimin tonë. Ne duhet të jemi në krye, duke bërë thirrje për demokraci më të fortë dhe për dialog. Ky është nga ato lloj incidentesh ku zëri i Amerikës duhet të dëgjohet.

Zëri i Amerikës: Raporti i fundit i organizatës Freedom House për Vendet në Tranzicion, shprehu shqetësimin për rënien e demokracicë në shumë vende të Evropës Qendrore dhe Lindore, përfshirë Shqpërinë. Bëhej fjalë për zhvillimet e vitit 2019, por a i shihni ngjarjet e fundit si vazhdimësi e kësaj prirjeje?

Prof. David Phillips: Po. Dhe kam shkruar për vdekjen e demokracisë në Shqipëri nën udhëheqjen e Edi Ramës, jo vetëm lidhur me çështjen e Teatrit Kombëtar, por edhe masat shtypëse të qeverisë ndaj medias, lirisë së shprehjes pas tërmetit. Është alarmuese. Tani është koha kur njerëzit duhet të reflektojnë dhe të gjejnë emërues të përbashkët. Përkundrazi Edi Rama duhket se po shfrytëzon mosmarrëveshjet, Shqiptarët duhet të bashkohen dhe të punojnë së bashku. Por nuk mendoj se është në AND-në e Edi Ramës që të dëgjojë shqetësimet e të tjerëve. Ai vepron në mënyrë impulsive dhe agresive. Kjo nuk është në interesin e Shqipërisë.

Zëri i Amerikës: Shumica qeveritare mund të thotë se ka mbështetjen e popullit që e zgjodhi…

Prof. David Phillips: A ishin ato zgjedhje të lira dhe të drejta dhe transparente. A ndjehen shumica e shqiptarëve të përfaqësuar në mënyrë demokratike nga kjo qeveri? Mendoj se duhet të ketë një reflektim serioz dhe të shtrohen pyetje. Dhe nëse zbulojmë se qeveria ishte e motivuar nga synime korruptive, atëherë duhen marrë masa ndaj qeverisë për të forcuar shtetin ligjor dhe për të mbrojtur interesat e popullit të Shqipërisë.

Zëri i Amerikës: A mendoni se situata do të kishte qenë e ndryshme nëse opozita nuk do të kishte braktisur parlamentin dhe do të kishte luajtur rolin e vet në parlament, në vend që të nxitonte të bashkohej me protestuesit tani?

Prof. David Phillips: Sigurisht që do të kishte qenë më mirë, nëse opozita do të ishte në parlament. Tërheqja ishte gabim. Ishte një gabim tjetër bojkotimi i zgjedhjeve vendore. Në një demokraci ka vend për shprehjen e mendimeve të ndryshme, përveçse nëse nuk je i ulur në tryezë. Dhe opozita, Partia Demokratike duhet të vlerësojë rolin e vet. Duhet të riorganizohet. Duhet një ligj elektoral që të mundësojë zgjedhjet, forcimin e qeverisjes demokratike. Tani nuk është koha për të fituar pikë politikisht, është koha për t’u organizuar, mobilizuar dhe votuar, kur të paraqitet mundësuia për ndryshimin e pushtetit, që gjendja a vendit të përmirësohet dhe të ketë më shumë përfaqësim.

Zëri i Amerikës: Meqë po flasim për reformën zgjedhore, opozita vendosi të mos marrë pjesë në takimin për këtë çështje, mesa duket në shenjë proteste ndaj zhvillimeve për teatrin. Cili është mendimi juaj?

Prof. David Phillips: Është qesharake. Nëse opozita do që të ketë një zë, duhet të ngrejë zërin për zgjedhjet. Nëse debate është për reformën elektorale, atëherë opozita duhet të bashkohet dhe të ketë një qëndrim të përbashkët. Gjatë vizitës sime të fundit në Shqipëri në pranverë, pata një takim me krerët e partive politike të opozitës. Të gjithë donin një ligj të ri elektoral dhe të gjithë duan të marri pjesë politikisht. Asgjë nuk duhet t’i pengojë, përfshirë udhëheqjen e vet. Është koha që shqiptarët të votojnë dhe vota e tyre të ketë vlerë. Nëse nuk janë mundësitë që kjo të bëhet, atëherë opozita nuk është më pjesë e zgjidhjes por bëhet pjesë e problemit. Prandaj duhet t’i futemi punës, të zgjidhim se si vendi do të qeveriset në të ardhmen dhe kur dhe si mund të mbahen zgjedhjet.

  • E dergoi per Diellin zyra e Prof. David Phillips

Bojkena Selmanaj, infermjerja qe kujdeset per pacientet me covid me probleme me veshktat

by

Flet per Diellin Bojkena Selmanaj, infermierja në reaminacionin e spitalit të Memorial Sloan Kettering ne Manhattan, New York/

Bisedoi Keze Kozeta Zylo/

Zonja Bojkena Selmanaj është infermiere në reuminacionin e spitalit të Memorial Sloan Kettering ne Manhattan, New York.

Vdekja e infermieres koleges sonë ka dhembur pak më ndryshe. Kemi luftuar ditë e netë pa pushim me javë të tëra për ta shpëtuar, por smundi t’ja dalë dot. Ajo punonte si infermjere dialize duke u kujdesur për pacientë të sëmuë me covid që kishin probleme me veshktat dhe drejtonte makinerinë që pastronte gjakun e tyre. Burri i saj i ishte lutur te mos shkonte në punë gjatë kësaj periudhe, por ajo si çdo infermjere tjetër qe nuk dorëzohet kundra asgjëje vazhdoi të punonte cdo ditë. Por fatkeqësisht u largua nga kjo botë e rrethuar nga infermiera dhe doktora të maskuar nga koka në këmbë si aliena, pa u përshëndetur me bashkështorin dhe vajzat e saj, pa u dhënë lamtumirën e fundit.

Në këtë kohë të Luftës botërore nga Coronavirus që po kalojmë cila është  detyra juaj nëspital për t’i shërbyer popullit amerikan?

Fillimisht dua t’ju falënderoj për këtë intervistë. Eshtë kënaqësi dhe nder per mua të ndaj me ju eksperiencën time në punë me luftën kundra koronavirusit. Detyra ime është të kujdesem për pacientë shumë të sëmurë, të cilët të prekur nga virusi luftojnë me vdekjen cdo ditë. Une punoj turnin e natës dhe e marr punën në orën 7:30 të mbasdites deri ne 7:30 të mëngjesit. Si infermiere në reuminacion, unë zakonisht kujdesem në nje shift 12 orësh për 1 ose 2 pacient varur nga gjëndja e tyre. E filloj ditën e punës duke marrë raportin nga infermierja e ditës. Më pas vesh përparësen, maskën N95, mbi të dhe maskën kirugjikale, syzet, mburojën e fytyrës dhe futem në dhomë. E vizitoj pacientin nga koka te këmbët, duke fillur të dëgjoj tingujt e mushkërive, tëzemrës, e të zorreve me stetoskop. Shikoj me kujdes të vecantë ventilatorin, dhe të gjitha makineritë e tjera qe ndihmojnë ne mbajtjen e  pacientit gjallë. Administroj ilacet e duhura të shkruara nga doktorët; monitoroj rrahjet e zemrës, tensionin, frymëmarrjen, temperaturën cdo orë dhe sigurohem që cdo shenjë jete është në numrat e duhur. Dy herë gjaë turnit, përpiqem të gjej pakez kohë të marr në telefon familjen me facetime dhe lejoj tu flasin pacientëve pavarëisht se ata jaë në koma. Shumicën e rasteve, unë jam e vetjma punonjëse spitali që jam në dhomen e pacientit gjatë turnit 12 orarësh. Në kohët normale kur nuk kishim pacienëtë infektuar me virus, futeshim në dhomë cdo orë për të lëvizur pozicionin e pacientit, praktik e cila ndihmon për të parandaluar plagët e trupit që krijohen nga qëndrimi në të njejtin pozicion për kohë të gjatë. Por tani për të mbrojtur dhe ne veten, futemi në dhomë sa më pak, vetëm kur duhet. 

Cili është shqetësimi juaj kryesor si infermiere kur ndodheni pranë pacientëve tuaj?

Shqetësimi më i madh për mua këto kohë ka qënë frika e infektimit me virus. Cdo ditë qe shkoj në punë i lutem zotit të më bëj të forë dhe imune kundra virusit. Kam shumë frikë të sëmurem vetë, dhe të infektoj prindërit apo motrat. Për më tepër më vjen shumë keq për familjen e pacientëve qe kan të afërmit në spital dhe jaë të ndaluar të vijë ti vizitojë. Më thyet zemra akom më shumë për pacientët që në kohë kaq të vështië ndodhen të vetëm në spital, pa pasur pranë të dashurit e tyre tu mbajë dorën dhe tu japin kurajo të vazhdojë të luftojë. Prandaj përpiqem t’u qëndroj afër pacientëve të mi, u flas shpesh herë, jua shtrëngoj dorën fort per t’i dhënë sado pak shpresë…U shkruaj fjalë kurajuese në dritaren e dhomës me shpresën që kur te zgjohen t’i lexojnë ato fjalë dhe të kuptojë që nuk janë aty vetëm. Por jemi ne që po luftojnë bashkë me ta cdo ditë.  

Si u ndjetë kur ju dhanë detyrën se ju do te jeni në vijën e parë të Frontit të Luftës?

Në fillim ishim të gjitë shumë të frikësuar. Frika më e madhe ishte nga panjohuria e këtij virusi. Cdo ditë nxirnin protokolle të reja, trajtime të reja. Ndiheshim tamam sikur ishim të dërguar në luftë të papërgatitur, pa armë mbrojtëse, pa imunacion. Nuk jemi mësuar të mos dimë shumë rreth një sëmundje. Zakonisht jemi shumë te përgatitur per cdo rast qe na vjen në spital. Por kësaj here ishte ndryshe. Doktorat, infermieret, menaxheret e spitalit ishin të gjithë të paditur për cka na priste. Kemi qarë perpara dhe pas pune me frikën se të gjithë do sëmureshim dhe do ishim nje viktimë tjetër e këtij virusi vdekjeprurës. Por frika s’mundi te më ndalonte luftën e palodhshme. Kam shkuar ne punë madje dhe ditët që nuk isha e caktuar për të punuar, për të ndihmuar stafin sepse shumë infermierë u sëmurën. 

Mund të na tregoni një ndër episodet e dhimbshme që keni pasur këto kohë ne spital?

Një nga historië më prekëse që më ka ndodhur gjatë kësaj periudhe ka qënë humbja e një infemiereje nga lufta me virusin. Kemi humbur shumë pacientë nga ky virus, dhe cdo humbje jete dhëmb shumë, por vdekja e infermieres sonë ka dhembur pak më ndryshe. Kemi luftuar ditë e netë pa pushim me javë të tëra për ta shpëtuar, por smundi t’ja dalë dot. Ajo punonte si infermjere dialize duke u kujdesur për pacientë të sëmuë me covid që kishin probleme me veshktat dhe drejtonte makinerinë që pastronte gjakun e tyre. Ishte 65 vjece dhe shumë e kujdeshme me ushqimin dhe fizikun e saj. Burri i saj i ishte lutur te mos shkonte në punë gjatë kësaj periudhe por ajo si çdo infermjere tjetër qe nuk dorëzohet kundra asgjëje vazhdoi të punonte cdo ditë. Mendonte se ishte imune ndaj ketij virusi. Fundja, kishte luftuar kundër kancerit ne vitin 1989 dhe e kishte mundur ate sëmundje të tmerrshme. Prandaj dhe këë virus se kishte fare frikë. Por fatkeqësisht u largua nga kjo botë e rrethuar nga infermiera dhe doktora të maskuar nga koka në këmbë si aliena, pa u përshëndetur me bashkështorin dhe vajzat e saj, pa u dhënë lamtumirën e fundit. Në orët e fundit më kishte afër mua. Qava me të dhe unë, i thashë se vajzat, bashkëshorti, shoqëria dhe ne ishim të gjithë krenarë për luftën që ajo me aq madhështi luftoi. Ato momente kuptova se jeta është vertetë e shkurtër dhe vdekja është e shpejtë. Prandaj jeto cdo minutë me dashuri dhe lumturi pranë njërëzve që të do dhe të bëjnë të lumtur. 

Keni pasur pacientë shqiptare në spitalin tuaj?

Kam pasur pacient shqiptarë disa herë më perpara, por gjatë kësaj periudhe të infektuar me koronavirus s’kam pasur asnjë akoma. Gëzohem shumë kur kam pacient shqiptar. Kur nuk jam unë infermierja e caktuar për atë pacient, kërkoj me cdo mund të më ndërrojnë detyren që të kujdesem vete për pacientët shqipar. Unë gjithmon jap maksimumin tim për cdo pacient, por kur kujdesem për një pacient te gjakut tim, është pak me ndryshe, luftoj pak më fortë, thyej ca rregulla për t’i bërë të ndihen si kur janë në spital shqiptar dhe jo në vend të huaj.

Si mendoni për gjendjen e Shqipërisë parë me syrin tuaj si shqiptare, por dhe si infermiere?

Ndihem shumë krenare për punën që Ministria e Shëndetësisë, doktorat dhe infermierët shqiptar kanë bërë në Shqipëri duke qënë se rastet në Shqipëri kanë qenë shumë te pakëta krahasuar me shtetet e tjera të Evropës. Kjo tregon se shqiptarët i kanë respektuar rregullat e distancimit social. Më ka bërë  krenare ne vecanti dërgimi i infermierëve shqiptarë në Itali. Do doja shumë të isha dhe unë një ndër ata infermjerë. Por duke qënë se New Yorku ka qënë epiqendra e virusit, duhet të qëndroja dhe luftoja për qytetarët të prekur këtu. Ndihem shumë e lumtur dhe krenare për veten që kam një profesion të tillë që më jep mundësinë të jem pjesë e frontit luftarak kundra këtij virusi. 

Mendoni se ky virus do te zhduket së shpejti?

Unë thjesht lutem dhe shpresoj që virusi të zhduket. Në spitalin tim rastet e njerëzve të infektuar janë pakësuar, por askush nuk e di c’të pret në ditët ne vazhdim. Mesazhi im për të gjitë ata që lexojnë këtë intervistë është të vazhdojnë të jenë ende vigjilent dhe praktikojnë distancimin social, veshjen e maskës në vendet publike dhe larjen e shpeshë të duarve. 

Si i ngjitët shkallët e karrierës për të arritur këtë sukses në Amerikë?

Ka qënë një rrugë shumë e veshtië për të arritur këtu ku jam sot. Arma ime më e fortë ka qënë mbështetja e familjes, vecanërisht e mamit. Cdo sukses timin ja dedikoj nënës time. Gjithmonë më inspiron që mundem të arrij gjithcka në jetë. “Asgjë në këtë botë nuk është a pa arritshme nëse ke pasion dhe punon fort” – më thotë gjithmonë. I besoj verbërisht fjalët e saj sepse e kam vërtetuar duke arritur gjithcka c’kam dashur dhe ëndërruar deri më sot. 

E kishit ëndërr te punonit në shëndetësi?

Jo, në fakt kur isha e vogël isha më shumë e dhënë pas artit dhe kërcimit. Shkruaja shumë poezi dhe kam publikuar librin tim të parë në moshën 12 vjecare. Endrra për t’u bërë doktoreshë lindi kur shoqja ime e ngushtë, Denisa Pirra u diagnostikua me kancer. I premtoja shpesh asaj se do gjeja një menyrë ta sillja në Amerikë, pikërisht te spitali ku punoj sot për ta kuruar. Fatkeqësisht ajo vdiq para se unë të vija në Amerikë. Qe prej atij momenti i premtova vetes që do shkoj në Amerikë, do studjoj mjekësi dhe do jem pranë njerëzve që luftojë me kancerin dhe unë do luftoj bashkë me ta në cdo hap të betejës. Rrethanat e asaj kohe, më detyruan që të vazhdoja shkollën e infermierisë fillimisht. Edhe pse jam shumë e lumtur me profesionin e infermjerisë këtu në New York, ëndrra për te të qenë doktoreshë nuk m’u shterr kurrë. Madje duke punuar këto gjashtë vjet pranë doktorave, pasioni për vazhdimin e mjekësië më është shtuar më tepër. Tani jam duke punuar si infermiere dhe duke vazhduar studimet për t’u futur në shkollën e mjekësisë. Shpresoj që një ditë mund të realizoj ëndrrën për te cilën erdha në Amerikë. 

Kur keni ardhur në Amerikë?

Kam ardhur në Amerikë në vitin 2007 si studente dhe kam vazhduar vitin e fundit të gjimnazit në Seattle, WA State duke jetuar në një familje amerikane. Mbas diplomimit të gjimnazit lëviza në New York City me dy motrat e mia ku fillova dhe shkollen e infermierisë. Prindërit u bashkuan me ne mbas katër vitesh. Tani jetojmë të gjithë bashkë në Staten Island. 

Bisedoi Keze Kozeta Zylo, gazetare, shkrimtare

(dita e 53-të e izoluar brenda mureve nga Lufta pandemike botërore)

19 Maj, 2020

New York

FLET NGA FRANCA EKSKLUZIVISHT PËR GAZETËN DIELLI DR. VEDAT ELJEZI

by

SHQIPTARËT NË FRANCË DHE MASAT QË MORI SHTETI FRANCEZ NË BETEJËN NDAJ COVID-19/

Intervistë ekskluzive për gazetën Dielli e Dr. Vedat Eljezi mjek anestezist-reanimator në Qëndra Klinike Universitare Clermont Ferrand, Francë, dhënë gazetarit Sokol Paja./

       Në betejën ndaj Covid-19 shteti francez renditet i katërti në botë me të infektuar dhe viktima si shkak i pandemisë botërore. Si Francën po ashtu edhe shumë shtete evropiane, vala e pandemisë i gjeti të përgjumur dhe reagimi me vonesë solli viktima dhe gati sa nuk solli kolaps shëndetësor total. Të dhënat e pasakta nga Kina dhe mosmarrja me seriozitet e valës së shpërthimit të Covid-19 bëri që pasojat në Europë të ishin katastrofike. Sistemi shëndetësor francez sot përballet me mungesa në bazë materiale, në personel shëndetësor, buxhet të pamjaftueshëm për shëndetësinë, mjete mbrojtëse,veshje, maska, pajisje respiratore etj. 

SITUATA NË FRANCË

Mjeku shqiptar, anestezist-reanimator, Doktor Vedat Eljezi tregon se si trajtohen pacientët e prekur me Covid-19 në shtetin francez dhe se nga Franca më në fund vjen një dritë jeshile. Edhe pse ka rritje të numrit të të vdekurve, mund të themi se Franca e ka kaluar tani më pikun e sëmundjes dhe spitalet po zbrazen nga pacientët me Covid-19, çka ka rezultuar me rënie të dukshme të numrit të pacientëve në reaminacion dhe numrit të pacientëve të hospitalizuar. Franca arriti kulmin e pandemisë dhe të krizës shëndetësore më 8 prill. Izolimi ishte dhe është arma më efikase në luftimin e pandemisë. Në valën e parë të madhe të epidemisë së virusit, izolimi ishte një masë e padiskutueshme. Në Francë izolimi si masë, u mor ndoshta pak me vonesë pasi aksush nuk i besoi valës dhe përmasave të jashtëzakonshme të pandemisë. Sipas statistikave, transmetimi i virusit falë izolimit është ulur me 80%. Izolimi në Francë mundësoi shpëtimin e mbi 60 mijë jetëve njerëzore. Me kalimin e ditëve ne po fitojme njohuri të reja mbi virusinCovid-19. Pavarësisht rrethanave te krijuaranga pandemia,  jeta duhet të vazhdojë, njerëzimi nuk mund të rrijë në izolim total për kohë të pacaktuar. Kjo nuk do të thotë që ne duhet ta ulim kujdesin, po përkundrazi, pas daljes nga karantina duhet shtuar vëmëndja dhe kujdesi në nivel akoma më të lartë.

Izolimi në formën e tij strikte nuk duhet të vazhdojë për kohë të gjatë të paktën për tre arsye :

  1. Pasojave ekonomike negative për çdo shtet dhe individ,  
  2. Gjëndjes së rënduar psikologjike te njerëzit, 
  3. Rritjes së dhunës dhe agresivitet në familje. 

Sistemi shëndetësor francez ishte në krizë përpara se të fillonte pandemia botërore. Reduktimi i buxhetit të shtetit për shëndetësinë, reduktimi i personelit shëndetësor, mbyllja e disa reparteve të reanimacionit, mbyllja e disa spitaleve te periferike sollën sistemin shëndetësorë francez në situatë aspak të favorshme. Goditja e fortë nga vala e pandemisë e nxorri këtë krizë akoma më mirë në shesh. Mirëpo sistemi shëndetësor francez nuk ra, falë punës së palodhëshme të personelit mjekësorë i cili diti të adaptohet në mënyrë të përkryer në këtë situatë të jashtëzakonshme. Megjithëse situata me furnizim me materiale dhe barna ka filluar të përmirësohet jemi akoma larg normalizimit të plotë të situatës. Dua të theksoj edhe problematikën e lënies pas dore të mjekimit të sëmundjeve tjera jo covid, sikurse pacientët që janë në listë të pritjes për tu operuar apo për të marrë mjekim tjetër. Kjo është një listë e gjatë e pacientëve që janë në pritje. Mungesa me materiale dhe barna na bëjnë të jetojmë me ankthin e përballimit të mundshëm të situatës nëse do kemi një valë të dytë të pandemisë nga Covid-19 në javët e ardhshme.

SI KANË REZULTUAR PROTOKOLLET E TRAJTIMIT 

Trajtimi i Covid-19 vazhdon të ngelet simptomatik, pra ne mjekojmë vetëm pasojat që jep infeksioni viral. Aktualisht ne nuk kemi një armë të fuqishme për të bërë trajtim etiologjik, pra të godasim virusin në mënyrë direkte. Aktualisht janë mbi 300 studime klinike kërkimi në botë që provojnë trajtime të ndryshme. 

Dua të theksoj se asnjë trajtim deri tani nuk ka dhënë efekte mjekimi të mjaftueshme për tu konsideruar si mjekim bazë dhe referent për Covid-19. 

PREKJA E SHQIPTARËVE QË JETOJNË NË FRANCË NGA COVID-19

Nuk kam informata të sakta mbi numrin e shqipëtarëve qe jetojnë në Francë që janë të prekur nga infeksioni viral Covid-19. Grumbullimi i këtyre të dhënave është i pamundur në një popullësi 65 miljonëshe sikurse është Franca. Në qendrën ku punoj unë nuk ka pasur asnjë rast me pacient shqiptarë që ka pasë nevojë për reanimacion. Kam patur vetëm disa konsultime nga larg, nga shqipëtarë që jetojnë ne vende të ndryshme të Francës dhe që janë të prekur me Covid-19. 

KONTRIBUTI I FEDERATËS SË MJEKËVE SHQIPTARË EUROPIAN

Federata e mjekëve shqiptar europian me qëllim të ardhjes në ndihmë dhe informimit të të gjithë shqiptarëve kudo ato ndodhen ka vendosur një platformë on-line në ueb faqen e saj. Mjekët shqiptarë të shpërndarë kudo në europë ju dalin në ndihmë dhe ju shërbejnë vëllëzërve e motrave tona kudo ata ndodhen. Personalisht si mjek kam zhvilluar deri në 5 kosulta në ditë me bashkëkombas për probleme që lidhen qoftë me pandeminë e Covid-19 qoftë edhe për probleme të natyrave të ndryshme mjekësore. 

MASAT E SHTETIT FRANCEZ DHE PËRDORIMI I MASKAVE

Edhe pse me masa të vonuara, prapë se prapë shteti francez e rimori veten dhe tani mund të themi se situata po shkon drejt normalizimit dhe kjo sidomos falë masava të izolimit. Ruajtja e masave barrierë, e ndër ta përdorimi i gjerë dhe i drejtë i maskës, janë një domosdoshmëri për të shmangur një valë të dytë të pandemisë. Mbajtja e maskave dhe kujdesi rigoroz duhet të na shoqërojë me çdo kusht deri në zhdukjen përfundimtare të pandemisë. Çdo gabim apo neglizhim i këtyre masave ka shumë shansë të rezultojë me ripërhapje të gjerë dhe të shpejtë të infeksionit në kushtet e daljes nga karantina ku edhe kontaktet janë të shtuara. Mbajtja e distancës ndër personale dhe përdorimi i maskës është mjet i pakontestueshëm i parandalimit të përhapjes së virusit. Shteti francez do sigurojë maska për ata që s’kanë mundësi ti blejnë dhe kjo maskë do jetë e detyrueshme për ata që frekuentojnë ambjentet e transportin publik, për nxënësit nga klasa e pestë e lart dhe profesionet që kanë kontakte direkte me fëmijët e vegjël. 

TESTET SEROLOGJIKE NË LIDHJE ME COVID-19 

Gjithçka që na mundëson të kuptojmë më shumë per këtë pandemi është e mirëseardhur. Testet serologjike jane diçka shumë interesante dhe për mendimin tim do kenë rëndesi shumë të madhe për të ndjekur ecurinë pandemisë dhe për të kuptuar gjëra që ne akoma nuk i dijmë. Me lejoni të shpjegoj me dy fjalë çfarë janë realisht dhe për çfarë do të shërbejnë. 

Pas kontaktit me virusin, organizmi jonë fillon të mbrohet duke prodhuar antikorpe që është çelësi i mbrojtes sonë imunitare, diçka e përkryer si sistem. Për tu mbrojtur nga agjentët patogjen, organizmi jonë prodhon antikorpe apo me emër tjetër njihen si imunoglobulina. Imunoglobulinat janë dy llojesh, IgM që zhvillohen të parat në fazën akute dhe IgG që zhvillohen më vonë. Këto antikorpe do të na mundësojnë të kuptojmë kush ka qenë në kontakt me virusin (i sëmurë apo asimptomatik); si do evoluojë imuniteti i një të prekuri në kohë; a do zhduken këto imunoglobulina pas disa muajsh gjëqë mund të mundësojë kthimin e infeksionit. Duhen afërsisht 15 ditë që titri i imunoglobulinave të jetë i mjaftueshëm që testi të jetë plotësisht i besueshëm. Testi serologjik nuk e zëvendëson aspak RT-PCR që ka për qëllim zbulimin e gjenomit të virusit, pra prezencen e virusit te nje person simptomatik apo asimptomatik. Ne këtë fazë prodhimi i imunglobulinave ndoshta akoma nuk ka filluar. Të dy këto analiza janë komplementare të njëra tjetrës. Testet stereologjike janë diçka fantastike për të vëzhguar ecurinë e pacientit 15 ditë pasi që është prekur me virusin Covid-19.

MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE BASHKATDHETARËT NË SHBA

Të dashur bashkatdhetarë, njeriu është në vazhdimësi në luftë me sëmundjet. Ne nuk duhet të jetojmë me frikën dhe panikun e sëmundjeve por duhet të kujdesemi dhe të jemi të vëmendshëm ti largojmë ato sa më shumë. Mesazhi im është:“mbrojeni vetëveten dhe të tjerët nga Covid-19 duke respektuar në mënyre strikte masat kundër përhapjes së virusit dhe kthehuni jetës normale. Kontribuoni sa më shumë në ngritjen tuaj intelektuale dhe profesionale, jepni shembullin më të mirë të një shqipëtari të vlefshëm dhe bëni çmos për të ndihmuar bërjen e vendit tonë një shtet te fuqishëm në çdo aspekt.