GJERGJ KASTRIOTI – SKENDERBEU

DHE FLAMURI I DED GJO’ LULIT 

Pergatiti: Fritz RADOVANI:

Zoti njëherit me ballin e Gjergj Kastriotit – Skenderbeut shndriti edhe mendjen e të gjithë Atyne Shqiptarve që e mbajtën me nderë këte Emen në gjakun e vet, Atdheun dhe Flamurin, me Shqipen Dykrenare dhe Gjuhen e Bekueme të Imz. Pal Engjullit. 

Ajo Gjuhë Shqipe e Bekueme mbi ballin e çdo Shqiptari, provoi se nuk shuhet as, nuk fshihet dhe as nuk humbet as edhe qinda e mija vjetë, nga Toka Ilire! E prova ma e sakta e Historisë së lavdishme të Shqipnisë së Gjergj Kastriotit, asht edhe sot, Ajo rrenojë e vjeter shkodrane, ku u formue Shoqnia Atdhetare “Bashkimi” në 1899. 

E nder shkambijt e Shirokës, në shtëpinë e Tom Mark Radovanit, camerdhokët e atij fshati nën kujdesin e Dom Zef Ashtës, mësonin prej vitit 1874 me shkrue Shqip. (Ky material historik i saktë me mësuesa dhe nxanësa u shkrue nga mësuesi i nderuem Gjush Sheldija në vitin 1933.) 

Mbas vitit 1902 Françeskanët e vendosun në Shqipni që në Shekullin XIII, i japin një drejtim të posaçëm arsimit, kulturës, shkrimit, revistave, dokumentave historike dhe në bashkpunim me Jezuitët italianë, Shkodra asht nder qendrat kulturore t’Europës. 

Në vitin 1908 asht At Gjergj Fishta, që na dha Alfabetin e Gjuhës Shqipe, aprovue ky alfabet nga Shqiptarët e të gjithë Trojeve të Shqipnisë në Kongresin e Manastirit. 

Kishin kalue jo vite, po shekuj kur Flamuri i Gjergj Kastriotit kishte ra nga Kështjella e Krujës Heroike dhe bashkë me Heroin tonë Kombëtar ishin vorrosë për me u kalbë. Shtërgata e robnisë turke kishte mbulue me brraka uji gjithë Trojet tona, ku shuhej çdo ditë çdo virtyt dhe shpresë e Shqiptarëve. Ishin përdhosë kështjella e kulla ku dikur ndër ato hatlla varej me madhshti Lahuta, martina e huta; tashma ishin ba vetem vende të shkreta ku këndonte qyqja e kulumrija…Ishin thye e ra përtokë deri ndër vorret e të parëvet Kryqat e drunit të lisit e të çamit.  Deri poshtë ku derdhej gryka e lumit ishin shue shenjat e pushimit, vue me dalta ndër shkambij. Shqiptarët, rrugë pa rrugë, përditë e ma shumë zhyteshin në humnerën e mjerimit e të padijes. Dhuna kishte shpërba edhe gurin e kthye në ranë, thonë disa, po vende-vende edhe në pluhun e baltë të kuqe nga gjaku me të cilin mbruhej e njeshej për thundra të kuajve të robnuesit, i cili krenohej ngallnjimtar mbi eshtnat e nxjerruna nga vorret e shpuplueme, të shkapërndame e të tretuna në të katër anët. Mbi kumbonaret e Kishave të vjetra monumentale ngrihej nalt një copë zhele robnije, që tregonte se mbi këte “minare” nuk do të ketë kurrma Kryqa, dhe se Shqiptarët nuk do të dijnë “asnjëherë” çka u pat mësue dikur Imzot Pal Engjulli i Drishtit, rrenuem e ba rrafsh me tokë. 

Ishte shue jo vetëm rrezja e dritës së shpresës për Liri, po edhe dielli ishte zanë nga një tymnajë e vransinë që njillte kob. Vetullat e burrave ishin bashkue e ba hudhi si t’ u kishte shkrepë rrufeja në votër e shkimë me farë e fis gjithshka që u kishte falë i Madhi Zot brez mbas brezi. Vetëm kelkaza aty-këtu çilte ndonjë lule e vyshkej nën ferrat e morrizat e pafarë që e patën mbulue këte Dhé të bekuem dikur, ku, tashma as dallëndyshat nuk vinin në stinën e tyne, se as pranverë nuk kishte ma! Zhegu aziatik kishte përvlue e zharitë si mos ma keq fusha e male e kthye në shkretinë, ku ndonjë gomar fatzi kryente sherbimet e deves për pushtuesin barbar. Edhe qentë e fshatit nuk lehnin ma, se portarja ishte thye natën kur ndër shtëpija kishte msy e mëshef pabesia e shnderimi i robnuesit përbindsh. Burri nuk mbante ma as gurin unur të trashiguem ndër shekuj me llullën e vet prej druni ku ishte ma i forti, daltue nga çobajt fatzez që rritnin desht për me ua shtrue sofrat rrumbullake “felëshuesëve”. 

Tue shfletue fletët e historisë së asaj kohë lufta e përgjakshme e Malësisë së Mbishkodres filloi në Marsin e vitit 1911 dhe vazhdoi në të gjitha ato krahina të pathyeshme shekullore deri në fundin e Gushtit të vitit 1911, ku nuk duhen lanë pa u zanë në gojë edhe klerikët katolikë që morën rrugët ndër male bashkë me Malësorët e vet besnikë, tue fillue nga Famullitari i Kastratit At Mati Prennushi, Famullitari i Bajzës së Kastratit At Lorenc Mitroviq, Famullitari i Grudës At Buonaventur (Buon) Gjeçaj, Famullitari i Vuksanlekaj At Karlo Prennushi, Famullitari i Traboinit At Luigj Bushati e Famullitari i Rrapshës At Sebastjan Hila, të gjithë bajtës të Nderuem të zhgunit të Shen Françeskut t’Asizit. Këta fretën asnjë ditë nuk pranuen me jetue në mëshiren e malazezëvet, por iu drejtuen Argjipeshkvit të Shkodres Imz. Jak Serreqit, i cili pat qendrue dorjashtë për disa kohë, e ma vonë, me ndikimn e Imz. Luigj Bumçit dhe Don Ndre Mjedjes, Famullitar në Kukël, vunë në dijeni Vatikanin, njëkohsisht edhe me konsullin Austriak në Shkodër, u lidhën në Austri me Arqiduken Franc Ferdinandi, tue i vue në dukje prirjen politike të Kryengritjes së Malësorëve të Mbishkodrës.

Kleri Katolik Shqiptar që ishte ndër Ato Malësi, kishte arrijtë deri aty sa me deklarue se: “Në kjoftë se turqit përpiqeshin me depertue ndër rrethet kishtare malore, ata do të kryesonin rezistencën me Kryq në dorë.” (The Times, Wednesday, May 10, 1911.)

110 vjet ma parë, me 6 Prill 1911, me Dedë Gjo’ Lulin.

I madh e vogël pa kursye as jeten e vet u banë mburojë! Mbarë Malësia me armë në dorë u rreshtue me e mbajtë nalt Emnin e pushken e Tij!

Atdheun filloi me e rrah flladi i freskët i Lirisë! 

Fitorja e shpërblyeme me gjak prej Shqiptarve ndër shekuj erdhi! 

Urata, lutja, kanga e falnderimi ndaj të Madhit Zot s’ pushonin! 

Sejcili, sa kishte forcën, me një kurban i rrinte pranë shtizës.

Pikë lotit nuk shihej n’ Atë vend, veç gaz e hare në sytë e Atyne Burrneshave që këndonin e shkrepshin armët.

Edhe gratë me të zeza e gjetën një “shenjë” me u gazmue!

Aty pranë në trungun e një gështenje gjuhej në shej një kapicë…

Sa andej këndej kriste bataria e Malësorëve e zanet ma  të forta e të fuqishme thenin heshtjen shekullore me ushtimën e tyne ndër ato maje malesh, tue jehue e tue u derdhë me jone hyjnore drejt Qiellit paster me një Kushtrim të pafund, që zbriti ndër ato lugina të prarueme e u bashkue me valët e dallgët e harrlisuna të Adriatikut, tue zgjue nga kllapia shekullore mbarë një Europë: “Oooo… Burra bre.., çonju se Flamuri i Gjergj Kastriotit u ngrit edhe njëherë në Tokën Arbnore!” 

Në vitin 1994 Profesor Gjon Sinishta, në revistën e drejtueme prej Tij, Albanian Catholic Bulletin, 1994, vol. XV, fq.150, University of San Francisco USA, botoi një dokument që u pat shkrue nga amerikani Profesor Dr. Stephen Schwartz: 

“On March 24, 1911 the Albanian double-headed eagle flag was raised for the first time in five centuries since the death of Scanderbeg. The flag was raised on the top of Deçiq mountain, near the toën of Tuzi. It had been wrapped and secretly carried from Shkoder by Franciscan Father Mati Prennushi under his religious habit.” Që në gjuhën shqipe domethanë: “Më 24 Mars 1911, pesë shekuj mbas vdekjes së Skënderbeut, për herë të parë u ngrit Flamuri Shqiptar me shqiponjën dykrenare. Flamuri u ngrit në maje të malit Deçiq, afër qytetit të Tuzit. Atë e solli në mënyrë të fshehtë nga Shkodra, Françeskani At Mati Prennushi, i cili e kishte palosë nën zhgunin e tij.” U ngrit për mos me zdrypë kurrma, kurrma!

Tingujt e Lahutës.., vazhdonin Kangët e veta…Ky dokument i randësishëm Historik ka të shenueme datën që u firmue nga Atdhetarët: Gërçe, 23 Qershor 1911.  

Sigurisht, kjo lejon me pranue pa kushte edhe pjekuninë e Tyne  politike dhe kulturore, të cilën sot fatkeqsisht e dishrojmë në të gjitha hallkat Shtetin Shqiptar, deri tek Presidenti, që kur pret qeveritarë turq heqë nga zyra e vet bustin e Heroit kombëtar Gjergj Kastriotit..                                                             

Me 28 Nandor 1912 Shqipnia fitoi Pamvarsinë vetem me kambnguljen burrnore të Luigj Gurakuqit, i cili me revole mbi tavolinë u tha të gjithë pjesmarrësve n’ Vlonë: 

“Sot me 28 Nandor 1912, o do të Shpallet Pamvarsia e Shqipnisë, ose nuk del i gjallë asnjeni prej këtu ku jemi të mbledhun!” Dhe, ashtu u ba! 

Eshtnat e Ded Gjo’ Lulit i treguen Shqiptarëve e Shqipnisë mbarë, se: 

“Për Ty vdiqa, Për Lirinë tande! Nuk kam dashtë tjetër!”

Shqiptarët dolën nga robnia Turke me armë në dorë dhe janë të gjithë tradhëtarët e vendit që po me armë e vrasje të pabesa u shërbyen serbëve me sjellë një okupacion tjetër, vetëm pse nuk arrijtën asnjëherë me u çveshë nga fanatizmi anadollak, i cili ndër shekuj e ka tregue këtë qendrim të tyne antikombëtar, tue i shërbye kujtdo përveç Atdheut! E persa vite, mbas 1912, nuk u gjet asnjë Shkodranë me drejtue  një ditë të vetme Shtetin Shqiptar?

***

Qeveria e parë e Shqipnisë u krijue në vitin 1912 me kryeministër Ismail Qemal beu, nga data 29 nëntor 1912 deri më 1914. 

Mbas qeverisë së tij radhiten 44 kryeministra të tjerë deri tek kryeministri i sotëm të cilët kanë ushtrue këtë detyrë për periudha të ndryshme kohore:

Mehmed Fevzi bej Alizoti; janar-mars 1914.

Turhan Pashë Përmeti; 15 mars deri më 3 shtator 1914, dhe 1918 deri në vitin 1920.

Esat pashë Toptani; 5 tetor 1914 – 27 janar 1916.

Sulejman bej Delvina; 30 janar 1920 – 14 nandor 1920.

Iljaz bej Vrioni; 10 dhjetor 1920 deri 19 tetor 1921

Pandeli Evangjeli; 19 tetor 1921 deri 6 dhjetor 1921

Qazim Koculi; 6 dhjetor 1921 deri 7 dhjetor 1921

Hasan Prishtina; 7 dhjetor 1921 deri 12 dhjetor 1921

Idhomene Kosturi; 12 dhjetor 1921 deri 30 dhjetor 1921

Xhafer Ypi; 30 dhjetor 1921​ deri 4 dhjetor 1922

Ahmet Zogu; 4 dhjetor 1922 deri 5 Mars 1924

Shefqet bej Vërlaci; 5 Mars 1924 deri 2 qershor 1924

Iljaz bej Vrioni; 2 qershor 1924 deri 16 qershor 1924

Fan Noli; 16 qershor 1924 deri 26 dhjetor 1924

Ahmet Zogu; 26 dhjetor 1924 deri 30 janar 1925

Koço Kota; 10 shtator 1928 deri 5 Mars 1930

Pandeli Evangjeli; 5 Mars 1930 deri 22 tetor 1935

Mehdi bej Frashëri; 22 tetor 1935 deri 9 nandor 1936

Shefqet Vërlaci; 12 prill 1939 deri 4 dhjetor 1941

Mustafa Kruja; 4 dhjetor 1941 deri 19 janar 1943

Eqrem bej Libohova​; 19 janar 1943 deri 13 shkurt 1943

Maliq Bushati; 13 shkurt 1943 deri 12 maj 1943

Eqrem bej Libohova​; 12 maj 1943​ deri 9 shtator 1943

Ibrahim bej Biçaku; 9 shtator 1943 deri 24 tetor 1943

​Mehdi bej Frashëri; 24 tetor 1943​deri 3 nandor 1943

Rexhep bej Mitrovica; 3 nandor 1943 deri 18 korrik 1944

Fiqri Dine; 18 korrik 1944​ deri 26 tetor 1944

​Enver Hoxha;​1 janar 1946 deri 20 korrik 1954​

Mehmet Shehu; 20 korrik 1954 deri 18 dhjetor 1981

​Adil Çarçani ;18 dhjetor 1981 deri 22 shkurt 1991

​Fatos Nano; 22 shkurt 1991 deri 5 qershor 1991

​Ylli Bufi; 5 qershor 1991 deri 10 dhjetor 1991

Vilson Ahmeti; 10 dhjetor 1991 deri 13 prill 1992

​Aleksandër Meksi; 13 prill 1992 deri 11 Mars 1997​

Bashkim Fino; 11 Mars 1997 deri​ 24 korrik 1997​

Fatos Nano; 24 korrik 1997 deri 2 tetor 1998​

Pandeli Majko; 2 tetor 1998​ deri 29 tetor 1999​

Ilir Meta; 29 tetor 1999 deri 22 shkurt 2002

Pandeli Majko; 22 shkurt 2002 deri 31 korrik 2002

​Fatos Nano;31 korrik 2002 deri 11 shtator 2005

​Sali Berisha; 11 shtator 2005 deri 8 shtator 2013​

Edi Rama; 8 shtator 2013 -​Kryeministër në detyrë…

Nga viti 1939 e deri në vitin 1944, 29 Nador Shqipnia asht e pushtueme.

PRESIDENTA TË SHQIPNISË:

1. AHMET ZOGU, president i 1-rë i Republikës

Ditëlindja: 8 tetor 1895

VENDLINDJA: Burgajet, Mat.

KOHA E QENDRIMIT NË DETYRË: 30 janar 1925  deri më 1 shtator 1928

ARSIMIMI:I paarsimuem në Turqi dhe Austri dhe i padiplomuar në Akademi. PËRKATËSIA FETARE: Musliman

DETYRA TË TJERA SHTETËRORE: Mbret, kryeministër, ministër i Brendshëm, deputet.

VDEKJA: 9 prill 1961, I daignostikuem me kancer. Vorroset në Francë.

2. OMER NISHANI, presidenti i 2-të i Republikës (President i presidumit të Kuvendit Popullor)

Ditëlindja: 1887

VENDLINDJA: Gjirokastër.

KOHA E QENDRIMIT NË DETYRË: 10 janar 1946 deri më 31 korrik 1953

ARSIMIMI: Mjek, i diplomuar në Stamboll, Turqi.

PËRKATËSIA FETARE: Orgjinë muslimane. Ateist

DETYRA TË TJERA NË SHTET: Ministër i Jashtëm, deputet.

VDEKJA:  25 maj 1954 me vetëvrasje.

3. HAXHI LLESHI, presidenti i 3-të i Republikës (Kryetar i presidumit të Kuvendit Popullor)

Ditëlindja: 19 tetor 1913

VENDLINDJA: Dibër,

KOHA E QENDRIMIT NË DETYRË: 1 gusht 1953 deri më 21 nëntor 1982.

ARSIMIMI: Arsimim fillor, i padiplomuem.

DETYRA TË TJERA NË SHTET: Ministër i Brendshëm, deputet.

PËRKATËSIA FETARE: Me orgjinë muslimane, atesit.

VDEKJA: 1 janar 1998, natyrore. 84 vjeç, 9 muaj e 18 ditë.

4. RAMIZ ALIA, presidenti I 4-ët I republikës (Kryetar i presidumit dhe president)

Ditëlindja: 18 tetor 1925.

VENDLINDJA: Shkodër. (Ardhë nga Bosnja)

KOHA E QENDRIMIT NË DETYRË: Që nga 22 nëntori 1982 deri më 2 prill 1992.

ARSIMIMI: Diplomuar në shkollën e Partisë, Moskë, Rusi.

PËRKATËSIA FETARE: Me orgjine muslimane, ateist.

DETYRA TË TJERA NË SHTET: Ministër i Arsimit, deputet.

VDEKJA: 17 tetor 2011, natyrore.

5. SALI BERISHA, presidenti I 5-të i Republikës.

Ditëlindja: 15 tetor 1944.

VENDILINDJA: Vuçidol, Tropojë.

MOSHA KUR MORI DHE LA DETYRËN: E mori detyrën në moshën 47 vjeç, 5 muaj e 25 ditë dhe e la 52 vjeç, 8 muaj e 26 ditë.

ARSIMIMI: I diplomuar për Mjekësi në universitetin e Tiranës.

PËRKATËSIA FETARE: Familja me prejardhje muslimane.

DETYRA TË TJERA NË SHTET: Kryeministri i 32-të i shtetit shqiptar, deputet.

6. REXHEP MEIDANI, presidenti i 6-të i republikës.

Ditëlindja: 17 gusht 1944.

VENDILINDJA: Tiranë

KOHA E QENDRIMIT NË DETYRË: 24 korrik 1997 deri më 24 korrik 2002.

ARSIMIMI: I diplomuar për fizikë në universitetin e Tiranës.

PËRKATËSIA FETARE: Familja me prejardhje muslimane.

DETYRA TË TJERA NË SHTET: Deputet.

7. ALFRED MOISIU, presidenti i 7-të i republikës

Ditëlindja: 1 dhjetor 1929.

VENDLINDJA: Shkodër. (Me origjinë nga Jugu)

KOHA E QENDRIMIT NË DETYRË: 24 korrik 2002-24 korrik 2007.

ARSIMIMI: I diplomuem ushtarak.

PËRKATËSIA FETARE: Ortodoks

DETYRA TË TJERA NË SHTET: Ministër i Mbrojtjes.

8. BAMIR TOPI, presidenti i 8-të i Republikës.

Ditëlindja:24 prill 1957

VENDLINDJA: Durrës.

KOHA E QENDRIMIT NË DETYRË: Nga 24 korriku 2007 deri më 24 korrik 2012 

MOSHA KUR MORI DETYRËN: E mori detyrën 50 vjeç e 3 muaj.

ARSIMIMI: I diplomuem si mjek veteriner në Universitetin Bujqësor, Kamëz.

PËRKATËSIA FETARE: Familja me prejardhje mulsimane.

DETYRA TË TJERA NË SHTET: Ministër i Bujqësisë, deputet.

9. BUJAR NISHANI, presidenti i 9-të i Republikës.

Ditëlindja: 29 shtator 1966.

VENDLINDJA: Durrës

KOHA E QENDRIMIT NË DETYRË: 24 korrik 2012–24 korrik 2017

ARSIMIMI: I diplomuar ushtarak dhe jurist.

PËRKATËSIA FETARE: Familja me prejardhje muslimane.

DETYRA TJERA SHTETNORE: Ministër i Brendshëm, ministër i Drejtësisë, deputet.

10. ILIR META, presidenti i 10-të i Republikës

Ditëlindja: 24 MARS 1969

VENDLINDJA: ÇEPAN, SKRAPAR.

DITA KUR U ZGJODH PRESIDENT: 28 PRILL 2017, ORA 18.00.

ARSIMIMI: DIPLOMUAR PËR EKONOMI NË UNIVERSITETIN E TIRANËS.

PËRKATËSIA FETARE: Musliman Bektashi.

***

Janë plot 110 vjetë që Shqiptarët kujtojnë se kanë fitue Pamvarsinë Kombtare, me 28 Nandor 1912. Por prej asaj ditë, me 29 Nandor 1912, Shtetin Shqiptar e ka drejtue Ismail Qemal beu i Vlonës që s’ishte dakord me  “Pamvarsi të plotë nga Turqia”.

E Shqiptarët tash 110 vjetë vazhdojnë të qeverisen nga disa“mbeturinat anadollake”! 

Shteti ma i mbrapambetun i Europës, dhe gjithnjë jashta Saj, ku sundon korrupsioni, hajnia, imoraliteti, vllavrasja, shfarosja, pabesia, paburrnia, urrejtja, ateizmi, shperdorimi i detyrës, injoranca, mendjemadhsia, kapadailleku, trafikantët e drogës. E gati harrova: Shkatrrimtarët e vertetë të Shtetit Shqiptar!

Melbourne,  21 Janar 2022.

Astrit Lulushi/

Shumica mund të gabojë po aq rëndë sa disa. Kjo e vërtetë është e njohur edhe mes politikanëve, të cilët prej 30 vjetësh janë angazhuar në procesin e tranzicionit, ose formimin e Shqipërisë kapitaliste apo si Europa. Duke i ndarë votuesit përmes sistemit të partive politike, ata shpenzojnë energjitë e tyre për të luftuar për çështje pa rëndësi. Kështu, me veprim të matur politikanët mund të sigurojnë për vete atë që kanë planifikuar kaq mirë dhe kanë arritur me kaq sukses; përçudnim dhe kthim prapa, madje nuk u dhimset të shkojnë deri në periudhën osmane kur vendi ishte vasal. Zgjedhja nga vetë njerëzit, përgjithsisht nuk dallohet për mençuri. Dora e pushtetit dirigjon e i bën votuesit të zgjedhin atë që i nevojitet sistemit; kështu pushteti bëhet gjykatësi i vetes. Zoti nuk ekziston, prandaj çdo gjë është e lejuar, thoshte Niçe. Por jo çdo gjë është e lejuar, prandaj Zoti ekziston, përgjigjej Dostojevski.

Ilir Levonja/

Në internet qarkullon një foto se si një makinë vinç, me dy ustallarë në kovë, mbulojnë faqen e shembur të një banese. Arsyeja, nga që do vi Erdogani. Apo aty diku kalon Erdogani dhe që mos të dukemi për ibret të Zotit, po e mbulojmë. Nga kjo kuptojmë se godina në fjalë ndodhet në Laç ku sot Erdogani dha çelsat e 522 shtëpive etj., për më tepër bash në ditën e pervjetorit të ndarjes nga jeta të heroit tonë kombëtar. Unë nuk po merrem me këtë fakt se sot po çahet interneti me patriotizëm nga njëra anë dhe nga ana tjetër me heshtje varri nga përkrahësit e Ramës. Por një fjali shkurt duhet thënë, sa për Turqinë dhe Erdoganin që tashmë ka dy dekada në pushtet, të gjithë ishat janë çmendur nga dashuria për ‘të. Me Fatos Nanon, me Sali Berishën, pa diskutim dhe ky qillotaxhiu. Kjo rrjedh nga edukata tashmë gangrenë e jona, ndihmat. Tek ne ndihma nga jashtë është mendësi shekujsh. Mirë për çështje të mëdha a kur të duhet lëvizësh malet, por edhe për thërrimet, ne jemi gati të hapemi dyersh. Ndaj mos u habisni sot me faktin se përse Erdogan po vjen bash përvjetorin e ndarjes nga jeta të heroit tonë kombëtar. Ju ka blerë, totalisht… aq të dëshpëruar jemi sa mbulojmë rrënojat me mushama të vizatuara, mushama murale. Kur e pyet dikë në lidhje me këtë fakt, të thotë nuk kemi. Megjithëse është një planifikim bajat se nuk besoj që një bashki, a një komunitet, a një biznes të mos ketë pesë muratorë e dy bojaxhinj për të ndrequr një fasadë. Mirëpo, të mbysin, të thonë nuk kemi. Dhe është e logjikshme sepse, aq shumë pagesa sa ishin bërë për qokë, nga fond i gjoja inceneratorëve, përqindje kjo e ajo, mediash e këshilltarësh. Me emra i publikoi ai zotria, por shqiptarët po merren me luftën Berisha-Basha, për më tepër u mjaftuan me arrestimin e Lefter Kokës dhe aq. Megjithëse faqe të tëra prokurash ishin aty me përqindje të dhëna në dorë, deri gjoja këshilltarë për Bashkitë më të humbura të vendit. Bordero paralele, një për vete një për shtetin, informalitet apo krimi ekonomik i mirëfilltë. Por prapë shtypi merret me Berishën, merret me Bashën. Lekun e tyre e kanë vjedhur ata që bëjnë të kulluarit nëpër studiot e telvizioneve, vet televizionet, gazetarët, shqiptarët i dëgjojnë me sytë zgurdulluar. Ore, ju kanë vjedhur, ata janë hajdutë, nuk e kanë për turp të dërgojnë fëmijët nëpër shkollat e botës me lekët tuaj, ju shqyheni sysh. Puthni ekranin kur shajnë Berishën. Nuk thonë një gjysmë fjalë se ju kanë rjepur, jo vjedhur, por rjepur. Evokojnë konfliktin, jo vjedhjen. Kurse qeveriu evokon ”miqësinë” tradicionale të vëllait, ndihmën këtë gangrenë të shqiptarëve, edhe pse janë po aq inteligjentë sa hollandezët apo hebrejtë. Nuk ka vendi ynë as tulla e as llaç. Nuk kemi as krahë punë…, pika neve. Dhe i gëzohemi Erdoganit si kalamajtë plakut të krishtilindjes a plakut të vitit të ri siç e quanin komunistët, përfshi bllokmenët shqiptarë. Vjedhin Shqipërinë për vete dhe e ndertojnë atë me ndihma sikur të jemi popull invalid. Ky është realiteti shqiptar, jo ai që thotë Edi Rama dhe kompania e tij. Erdogani ju ka ndërtuar xhamitë, shtëpitë, spitalet, ju bën të mbuloni fasadat e rrënuara me mushama, ju kërkon rishikimin e historisë etj. Ka të drejtë, sepse na kanë mbytur invalidët, jo shtetarët. Shkurt jemi kthyer në një vend invalid. Vend pordhaxhinjësh.

“Unë vij nga Shkodra” (Në 1-vjetorin e kalimit të tij në amshim) 

                                               Nga Frank Shkreli 

Shoqata e Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë (SHSHSHA) organizoi takim letrar për veprën e Poetit dhe shkrimtarir Luigj Çekaj, (Postmortem), me rastin e 1-vjetorit të kalimit të tij në amshim. Takimi u mbajt me 9 Janar, 2022, në Qëndrën Nënë Tereza, pranë Kishës Katolike Shqiptare, “Zoja e Shkodrës”, në Hartsdale të Nju Jorkut. Sipas Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë, takimi në kujtim të ndjerit Luigj Çekaj, mbahet në kuadër të nismës së Shoqatës për, siç thuhet, “dinamizimin e veprimtarive me qëllim të afirmimit të vlerave letrare të shkrimtarëve shqiptarë që punojnë dhe krijojnë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.”  Ndër folësit, në këtë takim, i ftuar nga (SHSHSHA) të fliste për vlerat personale dhe artistike të poetit/shkrimtarit Luigj Çekaj, ishte edhe autori i këtij shkrimi — bashkvendas i tij me origjinë nga Shkreli i Malësisë së Madhe — i cili, e kujtoi poetin me këto fjalë: 

Përshëndetjet e rastit…

Ishte, pikërisht, në këtë ditë të 9 Janarit, 2021, në këtë kishë, “Zoja e Shkodrës”, ku u celebrua mesha për shpirt të dashurit tonë, kolegut dhe mikut të shumë shqiptarëve që e kanë njohur atë gjatë viteve e dekadave — të ndjerit poet e shkrimtar, Luigj Çekaj.  Me të ardhur në Shtetet e Bashkuara të Amerikës në fillim të 1990-ave, Luigj Çekaj, si edhe shumë shqiptarë të tjerë para dhe pas tij, ishte i lidhur me këtë qëndër, me këtë kishë, jo vetëm si antar dhe besimtar që frekventonte cermonitë fetare, por edhe si shkrimtar e poet dhe për disa vite si redaktor i organit të Lidhjes Katolike Shqiptaro- Amerikane, revistës “Jeta Katolike Shqiptare”.  Me këtë rast, me mall kujtoj fillimet e mia gazetareske me këtë revistë, në kohën e Mons. Dr. Zef Oroshit, në fillim të 1970-ave.  Duket se, pjesën më të madhe të veprimtarisë së saj, revista e “Jeta Katolike Shqiptare”, është drejtuar nga përfaqsues të fisit të Shkrelit, përfshir Mark Koliqi Shkreli, i cili për një kohë të gjatë tashti vazhdon si kryeredaktor i saj.

Para do kohe kam shkruar një artikull të gjatë për Luigj Çekaj, kështuqë nuk dëshiroj të zgjatem – duke mos dashur të testoj as durimin tuaj — jo se nuk e meriton Luigj Çekaj — por dua që edhe të tjerët të kenë mundësi të flasin për Luigjin, sidomos për vlerat poetike të tij, një fushë në të cilën unë jam i mangët.  

Luigj Çekaj me origjinë ishte nga Shkreli i Malësisë së Madhe të mbi-Shkodrës nga fshati Bzhetë, nga rrjedhë edhe familja ime. “Në Shkrel, te shtëpia e prindërve të mi”, është një ndër poezitë e Luigjit, dedikuar vendlindjes. Atje ku, “Te muri, në vend të lahutës, bimë vjerrëse varen. Atje ku piqej buka, tani zogu ndjen uri.”

Kur Luigji ka qenë në moshën 3 vjeçare, në vitin 1953, babai i tij Kolë Çekaj, për t’i shpëtuar dënimit të sigurt me vdekje nga regjimi komunist i Enver Hoxhës, ishte arratisur në Jugosllavi, ku ka qëndruar për disa vite.  Për një kohë, edhe në shtëpinë e familjes time në fshatin Amull. Me Luigjin ishim moshatar.  Më kujtohet kur babai i Luigjit, Kolë Gjoka, në shtëpinë tonë më përkëdhelte duke shprehur mallin për djalin e tij Luigjin, ndërsa më thoshte “e kam lenë një djal sa ti në Shqipëri, e më ka marrë malli shumë për të”.  Sidoqoftë, i ati i Luigjit, eventualisht, vendoset në Amerikë, ndërsa Luigj i vogël, në moshën 2-3 vjeçare njolloset nga regjimi komunist shqiptar me etiketimin absurd të një të prekuri politik. Vet Luigji, me nënën dhe motrën do të jetonin nën tmerin e persekutimit, burgosjes dhe diskriminimit nga diktatura komuniste.  

Luigji, gjithmonë e ka pasur pasion letersinë, por mundësia për të botuar ju dha vetëm pas shembjes së Murit të Berlinit.  Fillimisht, (1991-1993) ai ka kontribuar si redaktor i poezisë në gazetën e pavaruar “Besa” në Shkodër. Pastaj, ai si shumë të tjerë, do të vinte këtu në Nju Jork si emigrant politik, duke realizuar, “Endërrën që u zgjat sa jeta…nga Shqipëria në Amerikë më kishte zgjatur rrugëtimi rreth 40 vjet, pa ndërprerje…”, ka shkruar Luigji në librin e tij, ‘Unë vij nga Shkodra’, atje, “ku kam provuar thikën e luftës së klasave”, në brinjë.  

Vendoset në Bronx të Nju Jorkut, ku duke filluar nga 1994 gjëndet pranë dhe bashkpunon me mediat e diasporës, ndërsa ishte i angazhuar edhe me punë të tjera për të mbajtur gjallë familjen. Më vonë i bashkohet revistës, “Jeta Katolike”, organ i Kishës Katolike Shqiptare, “Zoja e Shkodrës” në Hartsdale, Nju Jork.

Përveç këtij aktiviteti Luigji ka botuar disa vepra me poezi, por edhe librin me prozë, “Unë vij nga Shkodra”, nga ku ka përmbledhur mbresat dhe kujtimet e tij nga jeta dhe takimet e shumta në Shqipëri dhe Amerikë — përfshir një numër personalitetesh si Dom Pjetër Popaj, Dr. Rexhep Krasniqi, Profesor Peter Prifti, Dr Agim Lekën, Z. Tonin Mirakaj, e të tjerë shqiptaro-amerikanë të rëndomtë që kishte takuar në jetën e përditëshme. 

Titulli i librit, “Unë vij nga Shkodra”, mund të përcjell idenë se është një vepër kushtuar vet autorit, por në të vërtetë është një libër, kryesisht, për të tjerët, kushtuar personave dhe personaliteteve me të cilët është takuar gjatë jetës së tij, ose me të cilët kishte punuar, përpara dhe pas shpërnguljes së tij në Amerikë. Ndonëse jetoi në Amerikë për tre dekada dhe megjithëse u largua nga Shkodra, “I pezmatuar”, sipas fjalëve të tij — Luigji nuk harroi kurrë se nga vinte. 

Thuhej dikur për Luigj Gurakuqin se, “Ku ish Luigji, ish përfaqësue Shkodra”.  Edhe për Luigjin tonë mund të thuhet se ku ishte Luigj Çekaj, ai aty përfaqësonte dhe mbronte Shkodrën. Megjithë vuajtjet e tija dhe të familjes, ai ishte krenar për Shkodrën dhe për Shqipërinë, atje ku kishte kujtimet e tija.

 “Shqipëri, asgjë në botë veç nënës,
Nuk kam dashur më shumë se ty.”, shprehet ai.

Vërtetë, i tillë ishte poeti e shkrimtari Luigj Çekaj, kurrë nuk nuk e humbi dashurinë për Shqipërinë — nuk ankohej për vuajtjet dhe kalvarin e gjatë nëpër të cilin kishte kaluar ai dhe familja e tij nën regjimin diktatorial të Enver Hoxhës. As nuk qahej për ndonjë dhembje shpirtërore ose shëndetësore, as për sëmundjen që më në fund i mori jetën para kohe, në moshën 70-vjeçare, në Nju Jork. 

Në Nju Jork, Luigj Çekaj është shquar dhe vlerësuar nga komuniteti shqiptaro-amerikan në përgjithësi, por në veçanti, nga komuniteti i intelektualëve shqiptaro-amerikanë, si një kontribues i vyer ndaj kulturës shqiptare këtu në Amerikë dhe më gjerë.

Luigj Çekaj simpatizohej nga të gjithë, pa dallim, me të cilët ai vinte në kontakt: respektohej për sjelljet e tija prej një zotërije të vërtetë, për fisnikërinë e natyrës së tij prej malësori, si dhe për njerëzinë dhe çiltërinë e përzemërt, duke bërë shumë miq këtu në Shtetet e Bashkuara, shqiptaro-amerikanë nga të gjitha trojet shqiptare, por edhe të tjerë. 

Vini re folësit sot këtu, të renditur në programin e kujtesës për Luigj Çekajn, por edhe pjesëmarrësit në sallë — përfaqsues nga të gjitha trojet shqiptare, duke filluar nga Presheva,  Kosova, Malësia e Madhe e deri në Vlorë.

Luigji ishte në harmoni të plotë me të gjithë, pa dallim krahine, feje, ose profesioni. Prandaj edhe respektohej dhe nderohej nga të gjithë, sepse ashtu i trajtonte të gjithë: me respektin dhe me nderimin që meritonin njerëzit me të cilët punonte e bashkpunonte. Veti të rralla këto, por jo të pa dëgjuara për bashkvendas tanë, të atyre anëve.

Luigji fliste dhe shkruante për të tjerët.  Shkrimet e tija dallohen për dashurinë dhe për respektin e tij për njeriun, për të tjerët, por edhe në shenjë mirënjohjeje, për ata që e kishin ndihmuar, sidomos, në fillim kur, si të gjithë ne, edhe ai ishte përballur me vështirsitë e adaptimit në këtë vend. 

Me prozë dhe me poezi dedikuar të tjerëve, ai i ngritë shqiptarët por edhe të tjerët, që ai ka takua gjatë jetës, sidomos ata që ka njohur dhe me të cilët është takuar këtu në Shtetet e Bashkuara, qoftë edhe për një kohë të shkurtër, por që kanë lenë mbresa të forta njerëzore dhe atdhetare tek poeti Çekaj. 

Duke lexuar librin, “Unë vij nga Shkodra”, të Luigj Çekaj, njeriu pyet veten, sa shumë shokë paska pasur.  Fjala e urtë, “Trimi i mirë me shumë shokë”, i përshtatet shumë Luigjit.

Lajmi, një vit më parë, se Luigji ishte ndarë prej nesh, përgjithmonë, erdhi në kulmin e përhapjes së mjeruar të COVID-19.  Mungesën e tij nuk e ndjejmë hiç më pak sot se një vit më parë. Shkuarja e parakohëshme në amshim e poetit dhe shkrimtarit, Luigj Çekaj, mjeroi familjen e vet në radhë të parë, të afërmit e tij, por varfëroi edhe shumë dashamirës të letërsisë dhe kulturës shqiptare. 

Komuniteti shqiptaro-amerikan në Nju Jork ka humbur një aktivist dhe mbështetës të papritueshëm, ndërkohë që bota e jonë shqiptare këtu në Amerikë, mbeti pa një organizator dhe frymëzues aktivitetesh, në favor të lartësimit të gjuhës dhe kulturës kombëtare në këtë vend të bekuar, ku të gjithë gjetëm strehim dhe mundësi për të ushtruar dhe zhvilluar talentet tona që na ka falë Perëndia.

Me jetën plot vuajtje të rënda dhe me veprat e tija të vlerësuara nga intelektualët e dalluar shqiptaro-amerikanë me të cilët bashkëpunoi ngusht pas vendosjes së tij në Amerikë, Luigj Çekaj si njeri, si poet e shkrimtar, nderoi veten dhe familjen e tij të ngushtë, fisin e origjinës dhe më gjerë.  Shkodra dhe Shkreli janë krenarë me ‘të, ndërsa komuniteti shqiptaro-amerikan është përgjithmonë mirënjohës për kontributin e tij të vyer që ka dhënë për vitet sa jetoi dhe punoi në gjirin e komunitetit tonë këtu në Shtetet e Bashkuara. 

Me jetën dhe veprimarinë e Luigjit, është krenare, sidomos, familja e ngushtë e Luigjit, bashkshortja Violeta dhe fëmijt e tyre, ashtu si edhe rrethi më i gjerë familjar. Por, jemi krenarë edhe ne që kemi pasur fatin ta njohim, sado pak, Luigjin dhe familjen.  Jemi krenarë për të — se megjithë travajët, mundimet dhe sakrificat e tija edhe të familjes së tij nën regjimin diktatorial çnjerëzor komunist të Enver Hoxhës, Luigj Çekaj nuk humbi asnjëherë dashurinë për Shkodrën dhe Shkrelin, as nuk ndërpreu kurrë veprimtarinë e tij për forcimin dhe lartësimin e vlerave të vërteta të malësorit, të shqiptarit dhe të Atdheut –Shqipëri!

Me ndiesi miqësije vëllazërore për të dhe familjen e tij, në këtë 1-vjetor të ndarjes së tij prej nesh — Luigji pastë dritë në amshim! Familjes së ngushtë dhe më të gjerë, dashamirësve, miqëve dhe kolegëve të tij të shumtë u dhashtë Zoti forcë.  I përjetëshëm qoftë kujtimi i tij.

Frank Shkreli

Dom Pjetër Popaj, famullitari i Kishës Zoja e Shkodrës në Nju Jork duke përshnëdetur pjesëmarrësit. 

Bashkshortja e të ndjerit Luigj Çekaj dhe djali Terenc Çekaj duke pranuar dekoratën postmortëm në emër të dashurit të tyre nga Nën-Kryetari i Federatës Pan-Shqiptare Vatra, Dr. Pashko Camaj 

*Fotot e mësipërme nga aktiviteti në Qendrën “Nënë Tereza”, Kisha Katolike Shqiptare “Zoja e Shkodrës”, janë marrë nga Facebook e Gazetës Dielli, organ i Federatës Pan-Shqiptare Vatra

Luigj Çekaj, 1950-2021 — “Për herë të parë e të fundit në moshën dy vjeç, më arrestuan”.

       Autori me familjen e ngusht të ndjerit poet Luigj Çekaj

Dr. Erion Dasho/

Hetimet e fundit me sa duket po e lidhin skandalin e nxjerrjes së pagave me një histori spiunazhi. Në favor të Rusisë, shtetit që ka një nga agjencitë më profesioniste të inteligjencës klasike dhe digjitale! Media (sidomos ajo pro-qeveritare) po nxiton ta propagandojë këtë fakt me një qëllim të qartë: fashitjen e zemërimit dhe zhytjen në harresë të skandalit të dyfishtë – thyerjes së konfidencialitetit të një prej informacioneve më private të individëve dhe ynereve që zbuluan pagat tashmë të dala në shesh. Le t’i marrim me radhë: Një shtet ku një punonjës korruptohet me 200 dollarë për të shitur pagat e gjithë të punësuarve publikë dhe privatë, nuk është shtet, por një bandë haxhiqamiliste. Madje edje banditi i famshëm i fillimshekullit të kaluar besoj e trajtonte me më shumë respekt informacionin. Për të zgjidhur këtë problem, nuk mjafton të hetohet dhe të dënohet personi që shtypi tastierën, por ata që mbajnë përgjegjësinë për kuadrin ligjor dhe rregullator, konceptin e sigurisë kibernetike në AKSHI dhe kontrollin e përditshëm (me mekanizma digjitalë dhe analogë) të mënyrës se si zbatohen këto masa sigurie. Për mendimin tim përgjegjësia fillon nga kryeministri që ka shtyrë përpara një agjendë digjitale pa u merakosur për faktin se nuk ka as fonde dhe as njerëz të aftë për ta konceptuar dhe zbatuar një masë të tillë transformuese. Në një status të para disa ditëve e kam krahasuar nismën për Shqipërinë digjitale me koncertin në vitin 36 dhe ky krahasim besoj se mjafton që çdokush të kuptojë se përse bëhet fjalë… *** Së dyti, informacioni i dalë në shesh tregoi anën më të errët të mënyrës se si qeveris forca politike aktuale. Që prej ardhjes së saj në pushtet, ka patur akuza se promovimi i PPP-ve si masë “magjike” për të zgjidhur problemet e ekonomisë dhe industrisë së shërbimeve, është në fakt një mënyrë moderne hajdutërie dhe korrupsioni. Njohja me sistemin e pagave të koncesionarëve e provoi këtë dyshim. Të fryra përtej çdo mase, disa prej këtyre pagave ishin edhe indikacione të qartë të abuzimit. P.sh. një i afërm i personit që merrte vendimin për të dhënë kontratën koncesionare paguhej dhjetëra mijëra euro nga i njëjti koncesionar. Ose një shofer në koncesionar (që mund të imagjonohet lehtë se kush e ka rekomanduar) paguhet më mirë se Presidenti i Republikës.Kjo metodë vjedhje dhe korruptimi është denoncuar shpesh, por tashmë publiku ka edhe provat që katërcipërisht provojnë akuzat që deri më parë ishin hipotetike ose të njohura vetëm për një rreth të ngushtë njerëzish.*** Skandalet e shumta që hapi skandali i nxjerrjes së pagave nuk mund të mbulohen me krijimin e një skandali artificial me shërbimin e sigurisë ruse. Shërbimi rus që mendohet se ka aftësinë të komprometojë zgjedhjet amerikane, apo që para disa vjetësh bllokoi e-Estoninë, programin më profesional të digjitalizimit në Europë, nuk ka nevojë për një punonjës që korruptohet me 20 mijë lekë! Me këtë paçavure sistem që ka ngritur Edi Rama me shokë, edhe një haker amator mund të hyjë dhe të bëjë lëmsh gjithë shtetin shqiptar. Prandaj, në vend që të merret me filma me 007-të, prokuroria shqiptare bën mirë të hetojë hajdutët që kanë tetë vjet që zhvatin xhepat e shqiptarëve! Ndërkohë t’u futë edhe ndonjë “pëllëmbë” kalamajve që kujtojnë se mund të ndërtojnë Shqipërinë digjitale sipas tekave të një të marri…