Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

UDHEZIM SE SI MUND TE PLOTESOHEN FORMULARET PER SHTETESINE SHQIPTARE

by

REPUBLIKA E SHQIPERISE/

MINISTRIA E BRENDSHME/

Nr.1/

Date/2; 07/ 2013/

MINISTRIA E .PUNEVE TE JASHTME/

N r. i 3 3], date ,(L; 07/ 2013/

U DH E Z I M I P E R B A SH K E T

PER PROCEDURAT, AFATET DHE DOKUMENTACIONIN E KERKESAVE PER NJOHJE TE SHTETESISE SHQIPT ARE, SHQYRTIMIN E TYRE, SI DHE FORMEN DHE MENYRAT E PLOTESIMIT TE KERKESES PER FITIMIN E SHTETESISE SHQIPTARE NGA PERSONAT ME ORIGJINE SHQIPTARE

Ne mbeshtetje te nenit 102 pika 4 e Kushtetutes, te nenit 7, nenit 25 te ligjit nr.8389, date 05.08.1998 “Per shtetesine shqiptare”, te ndryshuar, te Vendimit nr.554, date 03.07.2013, te Keshillit te Ministrave, “Per percaktimin e procedurave per njohjen ose fitimin e shtetesise shqiptare nga personat me origjine shqiptare,me perjashtim te shtetasve te Republikes se Kosoves”, sipas kreut I, pika 3,dhe kreut II, pika 2, si dhe te kreut III pika l, Ministri i Brendshem dhe Ministri I Puneve te Jashtme, ne bashkerendim midis tyre,

UDHEZOJNE :

I. Qellimi

Ky udhezim parashikon procedurat qe duhet te ndiqen per paraqitjen e kerkeses, te dokumentacionit te nevojshem, plotesimin dhe pergatitjen e

kerkeses per shqyrtim, afatet mbi trajtimin dhe njoftimin, regjistrimin e kerkesave per njohje ose fitim te shtetesise, si dhe strukturat kompetente per paraqitjen dhe trajtimin e kerkesave, formen dhe menyren e plotesimit te kerkeses per fitimin e shtetesise shqiptare.

II. Rregulla te pergjithshme mbi formen e kerkeses dhe pergatitjen e saj

l. Kerkesa per njohjen ose fitimin e shtetesise shqiptare duhet te behet me shkrim dhe si rregull, sipas formulareve me format te bashkelidhur ketij udhezimi, duke u regjistruar ne nje regjister te veçante.

2. Kerkesa paraqitet prane Ministrise se Brendshme/Komisariateve vendore te Policise se Shtetit, te vendqendrimit te personit ose, ne rast se

personi banon jashte shtetit, prane perfaqesive diplomatike ose konsullore te Republikes se Shqiperise jashte shtetit ose ne perfaqesi te

~era ne vendin ku interesuari banon apo ndodhet fizikisht.

3. Strukturat e Ministrise se Brendshme ne bashkepunim me ato te Ministrise se Puneve te Jashtme pergatisin materialin informues, si dhe

krijojne te gjitha lehtesite strukturore e praktike per dhenien e informacionit, formulareve ne menyre te sakte, te plote, te pershtatshme e

te shpejte te informacionit, apo informacioneve shpjeguese.

4. Brenda çdo viti kalendarik, Strukturat e Ministrise se Brendshme ne bashkepunim me ato te Ministrise se Puneve te Jashtme takohen te

pakten nje here ne vit per permbushjen e ketij detyrimi dhe pas kesaj hartojne nje relacion drejtuar ministrave pergjegjes ne lidhje me

problematikat e hasura, masat e marra dhe permbushjen e ketij detyrimi.

5. Ne varesi te problematikave qe verehen ne ecurine e kerkesave, struktura pergjegjese per Shtetesine, konsultohet te pakten nje here ne vit me

strukturen pergjegjese per çesh~et konsullore te Ministrise se Puneve te Jashtme, duke bere edhe perditesimin e informacionit.

6. Struktura pergjegjese per shtetesine si dhe struktura pergjegJese per çesh~et konsullore te Ministrise se Puneve te J ashtme, jane te detyruara te bejne publike dhe te shumefishojne, ne sasi te mjaftueshme dhe me menyra te pershtatshme, dokumente qe lehtesojne informimin mbi

rregullat, procedurat dhe menyrat se si mund te merren formularet e ndryshem, shpjegime per qellimin dhe permbaj~en e tyre apo te

dokumenteve dhe te vertetimeve te nevojshme per plotesimin e formulareve.

7. Funksionaret publike te ngarkuar per pranimin e aplikimit duhet te ndihmojne te interesuarit dhe te kujdesen per plotesimin e aplikimit.

Sipas rastit, funksionaret e ngarkuar per pranimin e aplikimit qe pranojne aplikimin, kane detyrimin te orientojne ne menyre sa me te kuptueshme, duke e ndihmuar subjektin ne paraqi~en e kerkeses, plotesimin e formularit ne menyre sa me korrekte, dhe informimin e subjektit ne lidhje me ecurine e praktikes.

8. Formulari i kerkeses permban:

a) Emrin,

b) Mbiemrin,

c) Atesine,

d) Memesine,

e) Datelindjen,

f) Vendlindje,

g) Shtetesi (nese ka),

2

h) Gjendjen Civile,

i) Adresen e sakte te vendbanimit jashte territorit te Republikes te

kerkuesit,

j) Adresen e vendqendrimit ne Republiken e Shqiperise nese

disponon,

k) Daten e paraqitjes se kerkeses,

l) Shkakun e kerkeses,

m) Listen e dokumenteve mbeshtetese,

n) Nenshkrimin e kerkuesit ose perfaqesuesit te tij,

o) Nenshkrimin e funksionarit te autorizuar per marrjen e aplikimit,

p) Mendimin e funksionarit sipas rubrikes,

q) Shenimet e funksionari t,

r) Fotografi.

9. Formularit te kerkeses i bashkelidhet:

a) dokumenti i identifikimit dhe/ ose te gjendjes civile te shtetit te huaj te kerkuesit, si certifikate e lindjes apo familjare.

b) dokumentacioni mbeshtetes mbi bazen e te cilit pretendohet, shkakun ligjor per te cilin aplikohet.

c) Deftesa e pagimit te tarifes per sherbimin te parashikuar per secilen kerkese sipas Udhezimit nr. 6252 date 10.12.2001, “Per

procedurat dhe dokumentacionin per fitimin, rifitimin dhe heqjen dore nga shtetesia shqiptare”, te ndryshuar

d) nese kerkuesi deshiron jeteshkrimin e tij.

10. Kerkuesi ka detyrimin te deklaroje te dhena, informacione dhe/ ose paraqese dokumentacion te sakte e te rregullt, ne perputhje me

legjislacionin ne fuqi . Ai duhet te jape pelqimin per trajtimin e te dhenave personale per qellimin e trajtimit te kerkeses.

11. Struktura pergjegjese per shtetesine, nese nuk arrin te rregulloje vete te metat apo parregullsite e kerkeses, gjate shqyrtimit te kerkeses apo

plotesimit ne dokumentacion te saj, mund t’i kerkoje kerkuesit paraqitjen e çdo dokumentacioni te nevojshem per plotesimin e kerkeses te

nevojshem per marrjen e nje vendimi lidhur me te.

III. Paraqitja e kerkeses per njohjen e shtetesise shqiptare

12. Kerkesa per njohjen e fitimit te se drejtes se shtetesise shqiptare paraqitet prane Komisariateve vendore te Policise se Shtetit, te vendqendrimit te personit ose, ne rast se personi banon jashte shtetit, prane perfaqesive diplomatike ose konsullore te Republikes se Shqiperise jashte shtetit ose ne perfaqesi te tjera ne vendin ku interesuari banon apo ndodhet fizikisht.

13. Gjate depozitimit te kerkeses prane Komisariateve te Policise vendore, dhe perfaqesive Diplomatike ose Konsullore te Republikes se Shqiperise jashte shtetit, funksionari i autorizuar para se te pranoje kerkesen, 3 kujdeset per identifikimin e subjektit aplikues dhe verteton nenshkrimin e kerkuesit.

14. Autoriteti pergjegjes i Komisariateve te Policise vendore, si dhe a1 1 Perfaqesive Diplomatike ose Konsullore te Republikes se Shqiperise

jashte shtetit, apo ai i perfaqesive te ~era ne vendin ku interesuari banon apo ndodhet fizikisht, kryen verifikimin paraprak mbi rregullsine

formale te kerkeses dhe te te dhenave te deklaruara, dokumentacionit te huaj, duke bere sipas rastit, ne rubriken perkatese shenimet dhe dhenien e mendimit mbi kerkesen e paraqitur.

15. Kerkesa, se bashku me dokumentet shoqeruese, duhet te percillet brenda15 diteve pune prane struktures kompetente per shtetesine, ne Ministrine e Brendshme me rubriken e plotesuar mbi dhenien e mendimit nga funksionari i ngarkuar per pranimin, dhe kur eshte e rastit edhe me shenimet perkatese nga funksionari pergjegjes qe ka bere pranimin e aplikimit. Hapa te veçanta procedurale per secilen kerkese parashikohen ne kete udhezim.

IV. Shqyrtimi i kerkeses per njohjen e shtetesise shqiptare dhe afatet

16. Me mberri~en e kerkeses ne Ministrine e Brendshme, krijohet fashikulli I veçante per secilen praktike dhe behet regjistrimi i saj ne regjister.

17. Verifikimi i kerkeses i nenshtrohet procedurave administrative, ne perputhje me dispozitat e Kodit te Procedurave Administrative te

Republikes se Shqiperise.

18. Ministria e Brendshme, brenda 7 diteve nga mberri~a e praktikes prane saj shqyrton te dhenat e deklaruara dhe perberesit familjare qe provojne gezimin e shtetesise shqiptare te prindit apo te paralindurit te subjektit kerkues ne momentin e lindjes se kerkuesit.

19. Te dhenat, individuale e familjare, te perberesve per shtetesine kane karakter personal.

20. Te dhenat individuale e familjare te perberesve per shtetesine dhe te gjendjes civile mund te kerkohen dhe te merren nga institucionet e

organet, drejtperdrejt nga sherbimi i gjendjes civile, dhe duhet te perdoren vetem per qellimin e aplikimit per shtetesine shqiptare, duke u

rezervuar ne perhapjen e tyre, perveçse kur autorizohen me ligj.

21. Procedurat e parashikuara ne kete kre zbatohen per:

a) personat e lindur nga te pakten njeri prind, qe zoteronte shtetesine shqiptare ne momentin e lindjes se kerkuesit, pavaresisht nga vendi i

lindjes;

b) personat, te paralindurit me shtetesi shqiptare te te cileve nuk jetojne me ne momentin e paraqi~es se kerkeses, me kusht qe te provohet

4 lidhja familjare ne vije te drejte e personit kerkues me te paralindurin, i cili ka zoteruar shtetesine shqiptare.

V. Njoftimi i vendimit te Ministrise dhe regjistrimi ne gjendjen civile

22. Kur vertetohet se kerkuesi ka lindur nga njeri prind qe ka pasur shtetesine shqiptare ne momentin e lindjes se kerkuesit, por qe nuk eshte

regjistruar ne regjistrin e gjendjes civile dhe nuk ka hequr dare nga shtetesia, Ministri i Brendshem ne baze te propozimit nga struktura

perkatese konstaton faktin e shtetesise ne baze te lidhjes familjare dhe e dergon per regjistrim ne Regjistrin Kombetar te Gjendjes Civile. Nese

kerkuesi nuk eshte i regjistruar, njofton ate dhe zyren e gjendjes civile te interesuar e cila, kryen veprimet perkatese per regjistrimin dhe dhenien e numrit personal. Ne kete rast, vendimi perkates dhe numri personal I identifikimit, i njoftohet zyrtarisht kerkuesit.

23. Kur vertetohet se i parelinduri, mbi bazen e te cilit kerkuesi bazohet per njohjen e shtetesise shqiptare, ka pasur shtetesi shqiptare dhe nuk ka hequr dare prej saj, Ministri i Brendshem ne baze te propozimit nga struktura perkatese konstaton faktin e shtetesise dhe e dergon per

regjistrim perberesit e gjendjes civile te kerkuesit ne Regjistrin Kombetar te Gjendjes Civile. Nese kerkuesi nuk eshte i regjistruar, njofton ate dhe zyren e gjendjes civile te interesuar e cila, kryen veprimet perkatese per regjistrimin dhe dhenien e numrit personal. Ne kete rast, vendimi

perkates dhe numri personal i identifikimit, i njoftohet zyrtarisht kerkuesit.

24. Nese personi i parelindur nuk rezulton te kete qene i regjistruar ne regjistrat e gjendjes civile, fakti i zoterimit te shtetesise shqiptare, mund

te provohet me çdo certifikate zyrtare, pasaporte, vendim gjyqesor, apo çdo dokument tjeter zyrtar qe provon shtetesine shqiptare e te paralind urit.

25. Fakti i provimit te lidhjes familjare, mund te provohet me çdo certificate zyrtare te gjendjes civile, certifikate trashegimie, vendim gjyqesor, apo çdo dokument tjeter zyrtar qe provon kete fakt.

VI. Dokumentacioni dhe provueshmeria

26. Si rregull, dokumentet e huaja kur paraqiten nga kerkuesi per shtetesine shqiptare, duhet te jene origjinale dhe te kene Vule Apostille ne fletet origjinale ne perputhje me Konventen e Hages te dates 05.10.1961; ose dokumenti te jete i legalizuar ne fleten origjinale prane perfaqesise

diplomatike apo konsullore te Republikes se Shqiperise ne shtetin ku eshte leshuar.

5

27. Legalizimi behet ne faqen e pasme te dokumentit origjinal, pas vules qe konfirmon dokumentin te autoriteteve te huaja te vendit te origjines se kerkuesit.

28. Prova e origjines shqiptare vertetohet me çdo dokument ne te cilin pasqyrohet ky fakt.

29. Levizja pa viza ne territorin e zones Shengen, apo qendrimi me dokumentacion te rregullt provohet me çdo dokument ne te cilin

pasqyrohet ky fakt.

VII. Menyra e plotesimit dhe paraqitja e kerkeses per fitimin e shtetesise shqiptare sipas nenit 9, pika “7” te ligjit nr. 8389, date

05.08.1998 “Per shtetesine shqiptare”, i ndryshuar

30. Kerkesa per fitimin e shtetesise shqiptare paraqitet prane Komisariateve vendore te Policise se Shtetit, te vendqendrimit te personit ose, ne rast se personi banon jashte shtetit, prane perfaqesive diplomatike ose konsullore te Republikes se Shqiperise jashte shtetit ose ne perfaqesi te

~era ne vendin ku interesuari banon apo ndodhet fizikisht.

31. Kerkesa perpilohet ne formularin tip bashkelidhur ketij udhezimi dhe duhet te permbaje vetedeklarimin per origjinen shqiptare.

32. Gjate depozitimit te kerkeses prane Komisariateve te Policise vendore, dhe Perfaqesive Diplomatike ose Konsullore te Republikes se Shqiperise jashte shtetit, ose i perfaqesive te ~era ne vendin ku interesuari banon apo ndodhet fizikisht funksionari i autorizuar para se te pranoje kerkesen, kujdeset per identifikimin e subjektit aplikues dhe verteton nenshkrimin e kerkuesit, duke bere edhe shenimet perkatese, me pas kerkesa evidentohet ne regjister.

33. Fakti i zoterimit te shtetesise shqiptare, mund te provohet me çdo certifikate zyrtare, pasaporte, vendim gjyqesor, apo çdo dokument tjeter

zyrtar qe provon shtetesine shqiptare te te paralindurit ku mbeshtetet kerkuesi.

34. Procedurat e parashikuara ne kete kre zbatohen ndaj te huajve me origjine shqiptare me shtetesi te nje shteti anetar te Bashkimit Europian

apo qe jane me qendrim te rregullt ne nje shtet anetar te Bashkimit Europian, ose me shtetesi te nje shteti qe mund te levizin pa viza ne

territorin e shteteve te zones Shengen.

35. Dokumentacioni i paraqitur me kerkesen duhet te vertetoje se personi:Eshte i paslindur, qofte edhe nga nje i paralindur me origjine

shqiptare dhe qe nuk provohet se i paslinduri ka pasur shtetesine shqiptare; ose 6 ka pasur nje te paralindur me shtetesi shqiptare, por qe nuk perfiton shtetesine shqiptare sipas procedures se parashikuar sipas kreut 3 te ketij udhezimi, per shkak te humbjes se shtetesise se te paralindurit.

36. Procedura per aplikimin per dhenie e shtetesie shqiptare per interesa kombetare, ne baze te nenit 9, pika 7 te ligjit nr. 8389, date 05.08.1998 “Per shtetesine shqiptare”, i ndryshuar, zbatohet kur rezulton se: Personi ka mbushur moshen 18 vjeç; ka mendim te strukturave te Ministrise se Brendshme se nuk preket sigurimi dhe mbroj~a e Republikes se Shqiperise; eshte plotesuar kerkesa se bashku me vete-deklarim per origjinen

shqiptare.

37. Ne kerkese, kerkuesi duhet te percaktoje nese aplikon vetem apo edhe per femijet e tij.

38. Dokumentacioni shoqerues i kerkeses duhet te vertetoje se kerkuesi rezulton te jete i paslindur me lidhje familjare deri ne tre shkalle nga nje

person me origjine shqiptare, por qe nuk ka shtetesi shqiptare ne momentin e paraqi~es se kerkeses.

39. Per femijen nen moshen 18 vjeç, prindi ose prinderit e te cilit aplikojne sipas procedures se parashikuar ne shkronjen “c”, te pikes 2, te kreut I, te Vendimit nr. 554, date 03.07.2013, te Keshillit te Ministrave “Per percaktimin e procedurave per njohjen ose fitimin e shtetesise shqiptare

nga personat me origjine shqiptare, me perjashtim te shtetasve te Republikes se Kosoves” dhe sipas ketij udhezimi, kerkesa per fitimin e

shtetesise shqiptare behet nga prindi ose prinderit.

40. Nese femija eshte ne moshen 14 deri ne 18 vjeç, kerkesa permban edhe pelqimin me shkrim te femijes.

41. Formularit te kerkeses i bashkelidhet:

e) dokumenti i identifikimit dhe/ ose te gjendjes civile te shtetit te huaj te kerkuesit, si certifikate e lindjes dhe familjare.

f) dokumentacioni mbeshtetes mbi bazen e te cilit pretendohet, shkakun ligjor per te cilin aplikohet.

42. Procedurat e parashikuara ne kete Udhezim nuk zbatohen ne rastin e shtetasve te Republikes se Kosoves.

VIII. Pergatitja e kerkeses per dhenien e shtetesise shqiptare dhe afatet

43. Me mberri~en e kerkeses ne Ministrine e Brendshme, krijohet fashikulli I veçante per secilen praktike dhe behet regjistrimi i saj ne regjister.

7

44. Ministria e Brendshme shqyrton te dhenat dhe dokumentacionin e paraqitur, duke bere verifikimin e shkaqeve dhe fakteve qe jane te

nevojshme mbi kerkesen.

45. Verifikimi i kerkeses i nenshtrohet procedurave administrative, ne perputhje me dispozitat e Kodit te Procedurave Administrative te

Republikes se Shqiperise.

46. Struktura kompetente per shtetesine, brenda 7 diteve nga mberrita e praktikes, i percjell kopje te dokumentacionit te derguar nga kerkuesi

duke i kerkuar informacion ne lidhje me te dhenat e deklaruara,Drejtorise se Pergjithshme te Gjendjes Civile.

47. Strukturat e Ministrise se Brendshme paraqesin mendimin e tyre me shkrim Ministrit te Brendshem brenda 7 diteve pas marrjes se kerkeses ne perputhje me kete udhezim.

48. Te dhenat, individuale e familjare, te perberesve per shtetesine kane karakter personal. Te dhenat individuale e familjare te perberesve per

shtetesine dhe te gjendjes civile mund te kerkohen dhe te merren nga institucionet e organet, drejtperdrejt nga sherbimi i gjendjes civile, dhe

duhet te perdoren vetem per qellimin e aplikimit per shtetesine shqiptare, duke u rezervuar ne perhapjen e tyre, perveçse kur

autorizohen me ligj.

49. Ministri i Brendshem, pas relatimit te rastit, propozon dhenien e shtetesise shqiptare personit me origjine shqiptare, ne baze te pikes 7, te

nenit 9, te ligjit nr. 8389, date 5.8.1998, te ndryshuar, jo me vone se 30 (tridhjete) dite pas paraqi~es se mendimeve sipas procedures se

parashikuar ne Vendimin nr. 554, date 03.07.2013, te Keshillit te Ministrave “Per percaktimin e procedurave per njohjen ose fitimin e

shtetesise shqiptare nga personat me origjine shqiptare, me perjashtim te shtetasve te Republikes se Kosoves” dhe ne kete udhezim.

50. Vendimi i Ministrit te Brendshem mbi propozimin e zgjidhjes se kerkeses i dergohet menjehere Presidentit te Republikes se bashku me praktiken e pergatitur ne kushtet e pikes 7 te nenit 9.

IX. Regjistrimi dhe pajisja me dokumente

51. Pas nxjerrjes se Dekretit te Presidentit te Republikes per dhenien e shtetesise shqiptare per interes kombetar sipas procedurave te

parashikuara ne kete udhezim, zyra e Gjendjes Civile pa vonese kryen procedurat e nevojshme per betimin dhe regjistrimin e shtetasit ne

Regjistrin Kombetar te Gjendjes Civile, duke kryer ne te njejten kohe çregjistrimin e personit nga regjistri kombetar i te huajve, nese ai ka qene

i regjistruar me pare ne te. Personi i interesuar regjistrohet ne Regjistrin 8 Kombetar te Gjendjes Civile, prane zyres se gjendjes civile, per t’u pajisur me pas, me dokumente shqiptare.

52. Personat perfitues sipas ketij vendimi nuk jane te detyruar te lene shtetesine qe kane per te fituar shtetesine shqiptare ne Republiken e

Shqiperise apo te regjistrojne nje vendbanim ne territorin e saj ne momentin e regjistrimit te shtetesise shqiptare ne Regjistrin Kombetar te

Gjendjes Civile.

X. Ankimi administrativ dhe ankimi gjyqesor

53. Te interesuarit e legjitimuar mund te paraqesin ankim administrativ ndaj veprimeve te strukturave kompetente per trajtin’lin e kerkeses, ne baze te rregullave dhe afateve te parashikuara sipas Kodit te Procedures Administrative.

54. Te interesuarit e legjitimuar mund te paraqesin ankim ne gjykate ndaj veprimeve te strukturave kompetente per trajtimin e kerkeses, ne baze te rregullave dhe afateve te parashikuara legjislacionit ne fuqi.

55. U dhezimi i perbashket midis Ministrise se Puneve te J ashtme dhe Ministrise se Rendit Publik, nr. 6252, date 10.12.2001 dhe nr. 3583, date

27.11.2001, “Per procedurat dhe dokumentacionin per fitimin, rifitimin dhe heqjen dore nga shtetesia shqiptare”, i ndryshuar, shfuqizohet

vetem, sa i perket rregullave ku parashikohen procedurat dhe dokumentacionin per fitimin e shtetesise per personat me orgjine shqiptare te parashikuara nga ky udhezim.

56. Ky udhezim hyn ne fuqi menjehere dhe botohet ne Fletoren Zyrtare.

MINISTRI I MINISTRI I PUNEVE TE JASHTME

9

SEÇ NA U DOGJ BISHTI I DHELPRËS!

by

Shkruan: Fadil LUSHI/

Fjalori i Gjuhës së Sotme Shqipe për nocionin lugat jep këtë shpjegim: 1. mit. Fi-gurë e besimeve të kota, që përfytyrohej si njeri, i cili në gjallje të tij ishte shumë i keq dhe pas vdekjes ngrihej natën nga varri, endej rrugëve e nëpër shtëpi dhe trembte njerëzit. Thoshin se u bë (doli) lugat. E hëngërt lugati! mallk., vjet. Ha si lugat – ha shumë, s’ka të ngopur. Vishet si lugat. Sillet si lugat. 2. fig. keq. Njeri shumë i shëmtuar në pamje, që u kall tmerrin njerëzve: I keq, që u bën dëm të tjerëve etj. Se kush na “sillet si lugat”, do ta merrni vesh në fund të këtij shkrimi. Ndërkaq fjalën kriter-i e shpjegon kësisoj: m.sh. Parim i qartë e i përcaktuar mirë, sipas të cilit jepet gjykimi për diçka, bëhet vlerësimi, klasifikimi etj. i diçkaje, norma ku mbështetemi për të vlerësuar një ngjarje…, Kritere të reja, të gabuara, të qarta, vë kritere…, Rregull sipas të cilit duhet të kryhet një punë a diçka tjetër…

Unë besoj që lexuesit e mi të nderuar do të më ndjejnë pse këtë vështrim e fillova me nocionin “lugat”, një shprehje tejet e bastarduar, pavarësisht se si e tillë gjendet në fjalorin e së folmes sonë të përditshme. Gjuetarët thonë se dikur dhelprës i kishte marrë flakë bishti dhe turravrap kishte bërtitur: Ikni se u kall dynjaja! Ata që kishin rastisur atypari kishin thënë: Moj, ty të është kallur bishti e jo dynjaja.

Ka shumë kohë që në hapësirat e Gadishullit Ilirik ca shtete përballen me një tranzicion të stërzgjatur, të bezdisshëm dhe të sëmurë… dhe kështu as përfundon, as kurohet dhe as nuk vdes. Në kuadër të atyre shteteve veprojnë parti politike nga më të ndryshmet dhe të cilave, në periudha të caktuara, po u digjen bishtat “natyralë e ca të tjerë edhe artificialë”!? Madje madje kur ato kallen, ata nuk ngurrojnë të thonë se të tjerët ua vunë zjarrin…, kinse për inat, për qejf a edhe për dreq të mallkuar. Ti, miku im i nderuar, a e di pse u kallet bishti atyre? Ja, unë po ta them troç. U kallet se shkelin mbi kriteret, standardet, parimet themelore të moralit demokratik, shkelin mbi rregullat themelore të politikëbërjes së mirëfilltë, konstruktive dhe me perspektivë. Atyre u kallet bishti sepse në “bagazhin” e tyre politik ka “mallra” të tilla që kanë mbetur nga koha e njëmendjesisë…, në “strajcat” e tyre sot e gjithë ditën e Perëndisë do të gjesh atë apoteozën dedikuar lidershipit të “pavdekshëm, karizmatik dhe të pazëvendësue-

shëm”(!??)…, aty do të mund të gjesh një “furgon” me politikë të “skllavëruar”, një kulturë politike të “ndryshkur”, hajdutëri politike, aty do gjesh një politikë grushti të hekurt, një politikë kulaçi e kërbaçi…, në do të këmbëngulësh në kërkim të “sojeve” a ngjyrave të tjera, pa dyshim se do të gjesh edhe politika marksiste, enveriste, majtiste, djathtiste, demokratike, socialiste, nacionaliste, shoviniste, biblike, antike, politika “allafrënga, allashqiptarçe, në krye me allajbejlerë kokë e krye të kapardisur”!…, politikë inatesh, fyerjesh, politikë bajraktarizmi, nihilisti, politikë ditore, politikë “aksham pazari”, politikë provinciale, bolshevike, amatore e të tjera “përshesh” politika!

I nderuar miku im, nëse nuk të mjaftuan provat e lartpërmendura që llafosën “shkaqet” sa i përket kalljes së bishtit të “dhelprës dhe politikës” këtej pari trekëndëshit shqiptar, ja po shtoj edhe ca të tjera. Pa më thuaj ti, miku im, a mos vallë nuk të dëgjojnë veshët se si ca politikanë inatçorë të Prishtinës, sot e gjithë ditën e kontestojnë Kushtetutën e Republikës së Kosovës (unë nuk do të them të Marrti Ahtisarit), a nuk të shohin sytë se si ca “politikanë që kanë rënë në pubertetin e vonuar të politikëbërjes allaturka” (koeficienti i kundërshtisë dhe inatosjes politike i të cilëve është goxha i lartë), sot e kësaj dite nuk mëtojnë ta kundërshtojnë dhe ta  kontrabandojnë atë kushtetutë që është e ndarë në XIV kapituj dhe 162 nene, e shkruar në gjuhën shqipe, serbe (me shkronja latine dhe cirilike), angleze, turke, rome dhe në alfabetin Brajit (për të verbrit). Ata harrojnë se kjo është një kushtetutë, që Kosovës mundohet t’i japë lirinë e frymëmarrjes, a nuk sheh ti, miku im, se si ca politikanë mundohen t’ia marrin asaj frymën, ata ia pengojnë çapitjet e para adoleshente, thjesht i vihet kleçka…, kinse na qenka një kushtetutë përkohësisht e sajuar a e “rrëmbyer”, një dokument që kinse, sipas “arsyes” së politikanëve kosovarë, nuk u jep hapësirë për ta “kritikuar a kontestuar”, një kushtetutë që devijon nga mendja, dëshira dhe përcaktimi i tyre politik…, një kushtetutë që kinse “përdhunuaka perspektivat e (ri)bashkimit kombëtar”(!?) Pa më thoni se ç’ka të keqe në këtë kushtetutë! A mbani mend kur dikur një shqiptar tha: “LE TË NA VIJË EDHE DREQI I ZI, VETËM TA HEQIM QAFE SERBINË”…, atëherë pse tani ky dokument juridik na qenka “gijotinë” për shqiptarët e Kosovës!?

Mos vallë, në këtë kontekst, politikanët e Republikës së Maqedonisë qëndrojnë më mirë. A mos vallë edhe ata nuk ballafaqohen me kontradiktat e tyre të brendshme, me kontradiktat e tyre që shpesh i çojnë në mënyrë të pashmangshme në kacafytje dhe vrasje! A mos vallë ti, miku im, nuk të shohin sytë se politikanët shqiptarë të Republikës së Maqedonisë luftojnë në tri fronte!? Fronti i parë – ata me “impotencën” e tyre politike detyrohen që ta kundërshtojnë “prepotencën” dhe mospërfilljen e politikanëve të Tiranës…; fronti i dytë – luftojnë djallëzinë dhe shovinizmin e politikanëve maqedonas…; fronti i tretë politik – ata luftojnë për marrjen e mandateve në kuadër të vetadministrimit vendor, po edhe qeveritar, qofshin ato me a pa “qeder”, pavarësisht sesa është kostoja e atij “qederi”! Politika e tyre do të karakterizohet me vokacionin e patriotizmit provincial, folklorik a edhe verbal…, me ato fyerjet, akuzat, etiketimet, pothuaj edhe me katandisjen kolektive. Po ç’të thuash e ç’të shkruash për politikanët dhe politikën e Tiranës!? Në vend të paragrafit që do t’i dedikohej kësaj pyetjeje, unë do i referohem atij proverbit popullor, ku thuhet: “Po të pyesësh për ne, jemi krejt një fe (njësoj)”!

Që ky shkrim të mos mbetet pa “bisht”, do t’ia shtoj edhe një paragraf, thjesht do t’ia dedikoj një kurbetçiu, i cili disa ditë më parë kishte ardhur nga Amerika për të vizituar vendlindjen dhe bashkëkohanikët e tij, të cilët që moti nuk duken atypari. Me profesion është “patriot, demograf dhe pak politikan”(!??) Eh, edhe ky na ishte “noksani  i mërzitshëm” i këtij shkrimi. Ky i “përmalluari” më parashtroi pyetjen: po ju shqiptarët që rroni këtu, pse hiç fare nuk çani kokën pse fshatrat na u shndërruan në hapësira muzeore…, pse këtu pari nuk ka “shqiptarë me brirë”…, pse nuk ka “berberhane dhe hamamhane”, si në vaktin tim, pse ju shqiptarët që rroni këtu nuk luftoni shtetin që nuk ua jep të drejtat…, pse e festuat 28 Nëntorin e motit 2012, pse nuk e paragjykuat si një festë të rreme, si një ditë të fryrë etj… Ky “lugat”, që  aq shumë të duket “patriot”, do më thotë se ç’bëtë ju derisa unë nuk isha këtu, pa ma jepni ta shoh listën e sukseseve tuaja…, pse nuk i ndëshkoni futbollistët shqiptarë nga Kosova që mbrojnë ngjyrat e kombëtares së Zvicrës… Dhe kur këtij “lugati” do t’i thuash se ata janë thjesht profesionistë, ky ta kthen, a nuk janë komunistë dhe internacionalistë…, po pse ju e flisni gjuhën e armikut e të tjera broçkulla. Edhe ky, si dhelpra, kishte bërtitur: o milet, ikni se u kall e kaluara e shqiptarisë!! Në fund të “muhabetit” edhe unë i parashtrova pyetjen me sa vijon: pa më thuaj ku “shkojnë” ata dollarët e tu? Ma ktheu si ndër dhëmbë: “shkojnë në karabina, o në zina”(kurvëri)!? Sa është për t’i besuar për të parën a për të dytën, ju vetë mund ta dini më mirë se unë.

I nderuar miku im, unë do ta përfundoj këtë shkrim, sepse frikem se dikush i ngjet ndonjë bisht e ia vë flakën… dhe mandej po më thonë se ky artikullshkrues na ka dalë “toptan lugat”, sidomos tani në këto ditë të muajit të shenjtë të Ramazanit! Ku ta di njeri, nuk i besohet!

 

 

LAMTUMIRE DRITA SILIQI!

by

Nga Betim Muço/

Të nderuar familjarë, miq e dashamirë,/

Jemi mbledhur sot këtu për t’i dhënë lamtumirën e fundit një gruaje që u lind larg prej këtij vendi por që kjo tokë bujare u bë dhe toka e saj për rreth 15 vitet e fundit të jetës. Përcjellja nga kjo jetë e njeriut të dashur është një rit aq i lashtë sa vetë njerëzit mbi dhe. Kurdoherë në këto raste për ta thuhen fjalë rë mira e lavdëruese shpesh herë edhe kur këto fjalë nuk janë merituar. Por kjo e fundit nuk ndodh e nuk ka sesi të ndodhë në këtë përcjellje mortore të Dritës sonë të dashur. Ç’fjalë të tjera mund të thuhen për të përveç kurajos e heroizmit që demonstroi në jetë, përveç inteligjencës e punës së palodhur, përveç mirësisë, fisnikërisë e dashurisë që ajo shpëndau aq bujarisht?

Drita Siliqi Shundi lindi e u rrit  në mesin e një familje të shquar për atdhedashuri e profesionalizëm, vendosur në Tiranë qysh në fund të shekullit të 17-të. Shumë djem e vajza nga kjo familje  përfunduan studimet universitare dhe gjatë shekullit të 20-të punuan si mësimdhënës të shquar nëpër shkolla të larta, nëpër qendra studimore e institucione të rëndësishme. Dashuria e lidhi atë me pinjollin e një familjeje tjetër të shquar nga Shkodra, Drago Siliqin, një shkrimtar, kritik e botues i ri  e premtues për kohën. Nuk dihet se si do të kishte qenë fati i Dritës në qoftë se i shoqi i saj i ri nuk do të kishte humbur jetën në aksidentin tragjik. Me talentin, temperamentin e iluminizmin e tij, vështirë se Drago Siliqi, njeriu që u dha një pranverë të vërtetë botimeve në vitet ’60 në Shqipëri  do të qe pajtuar me fushatat komuniste anti-kulturë që pasuan. Këtë ma ka thënë dikur me bindje miku i tij i asaj kohe, Ismail Kadare. Jam i sigurtë që gruaja e tij e dashur do ta kishte ndjekur atë burgjeve e internimeve. Po fati e solli ndryshe. Drita Siliqi rrojti shumë pakë me të dashurin e saj por e mbajti dashurinë e tij si yllin polar gjithë jetën. Me një heroizëm e kurajo të pashoqe ajo rriti e edukoi dy vajzat e saj, Laurën e Darinën duke qënë për to babë e nënë në të njëjtën kohë. Ndërkohë mëkoi me letërsinë breza nxënësish  e studentësh si mësuese në shkolla të mesme e pedagoge në universitet dhe punoi e palodhur në organet e shtypit. Ajo nuk e ndërpreu veprimtarinë letrare e botuese, që nga botimet e antologjive poetike, problemet e gruas shqiptare në shtypin e rilindjes, pavarësisë dhe luftës çlirimtare e deri te përkthimet siç ishin librat më të fundit nga Oriana Fallaçi. Vitet e fundit të saj u jetuan në trekëndëshin Amerikë-Kanada-Shqipëri. Këtu në kontinentin e ri ajo pa të rriten nipërit e mbesat, stërnipërit e stërmbesat. Jetoi mes dashurisë së vajzave të saj, të dhëndurëve Gjergjit e Arbenit dhe të gjithë atyre që e njihnin dhe e çmonin. Duke ikur, Drita e la pas dritën e saj për të gjithë të dashurit. Lum si ajo që la pas kaq dritë e dashuri dhe u kujtoftë përherë me mall sa qofshim gjallë.

*Fjala e lamtumires qe mbajti shkrimtari Betim Muço ne ditepercjelljen e se ndjeres Drita Siliqi 9 gusht, 2013

KUSH ISHTE DRITA SILIQI

Drita Siliqi Shundi (2 mars 1933-5 gusht 2013)

Drita Siliqi (Shundi) lindi në Tiranë, më 2 mars të vitit 1933, në një familje patriote tiranase. Babai i saj ishte Athanas Shundi, i cili ka qenë mësues në shkollën e parë shqipe të Tiranës dhe pas përfundimit të studimeve universitare për kimi dhe farmaci në Napoli, hapi farmacinë e tij në Tirane. Ai ishte delegat i Tiranës në Kongresin e Kishës Autoqefale që u mbajt në Berat në shtator të vitit 1922 dhe që vendosi që gjuha e liturgjisë në Kishën Ortodokse Autoqefale Shqiptare të ishte gjuha shqipe. Nëna e Dritës, Kaliroi Spiru Shundi ishte nga nje familje tregtare nga Durrësi, që pati nxjerrë njerëz të njohur si Nako Spiru, por që u persekutua nga regjimi komunist. Shumë pjesëtare të familjes se saj vuajtën shtetëzimet, madje edhe burgjet e komunizmit.

Ndërsa ishte student në Tiranë, Drita u njoh me poetin e ri Drago Siliqi, me të cilin do të lidhte më pas jetën e saj. Pas përfundimit shkëlqyeshëm të studimeve universitare për letërsi, ajo punoi për shumë vite me radhë si arsimtare, fillimisht në Institutin Bujqësor të Kamzës e në Gjimnazin e Shkodrës, në shkollat e mesme Petro Nini Luarasi dhe Sami Frashëri të Tiranës, dhe me pas si pedagoge në Fakultetin e Histori Filologjisë, Katedra e Letërsisë. Më vonë, ajo do të punonte për disa vjet si kryeredaktore në revistën Shqiptarja e Re.

Në vitin 1957,  Drita u bë bashkëshortja e intelektualit të njohur  Drago Siliqi, poet, kritik letrar dhe publicist, i cili vdiq në një aksident ajror më 13 korrik të vitit 1963, duke e lënë pas Dritën me dy vajzat Darinën dhe Laurën.

Gjithë jetën e saj Drita Siliqi ja dedikoi vajzave të saj, nderimit të emrit të bashkëshortit Drago Siliqi si dhe një pune të palodhur intelektuale. Ajo botoi veprën e plotë të Drago Siliqit, u mor me studimin e jetës dhe veprës së Dora D’Istrias (Elena Gjika), përktheu librin “Rinia e nje shqiptareje” (viti 2002), botoi librin me studime “Gruaja shqiptare, probleme të gruas në shtypin e Rilindjes dhe pavarësisë” (viti 2003), përktheu nga italishtja librat “Seksi i shpërfillur”dhe “Intervistë me historinë” të gazetares dhe publicistes së njohur italiane Oriana Fallaci.

Në vitin 2000 ajo u vendos në Shtetet e Bashkuara pranë vajzës së saj.  Ajo la prapa prapa vajzat e saj Darina  Demiri (Siliqi) dhe Laura Konda (Siliqi) me bashkëshortët e tyre Arben Demiri dhe Gjergj Konda, mbesat Lora Carlessimo (Demiri) me familjen e saj dhe Stella Demiri, nipërit Tedi Konda dhe Martin Konda, si dhe një stërnmbesë e një stërnip.(Ne Foto Drita dhe Drago Siliqi)

 

 

Arkitektëve në Kosovë,tentimet për ndasi dhe procesi i Licencimit

by

Nga arkitekt Ylber Vokshi-Ylli/Prishtine/

E çuditshme mu duk komunikata për opinion se  me 4 korrik u mbajt Kuvendi i jashtëzakonshëm i Asociacionit te Arkitekteve te Kosovës,u shkarkua kryesia aktuale e AsAK dhe u zgjodh kryesia e punës. Nga një foto e postuar në internet shoh disa njerëz (arkitekt) se si po rrinin në këmbë,pas disave të ulur e qe mbanin një tubim,kjo foto tmerrësisht më irritoi,ajo më kujtoi se si bëheshin “grusht-shtetet” në Amerikën Latine në vitet shtatëdhjeta të shekulli të kaluar. Athua në cilat kohëra jemi duke jetuar,a po kthehemi në kohen kur janë lejuar këto “puqe”,apo po e rrejmë vetveten se jemi duke jetuar në demokracinë e proklamuar të shekullit 21. Këto “Komunikata “ më kujtojnë kohërat e kaluara të rinis time kur kemi qenë të detyruar të jetojmë,ku partia ka vendosur gjithçka për mirëqenien tonë.

Një grup i arkitektëve organizon një “mbledhje” dhe e vet shpall in-ekzistentë një institucion i cili u zgjodh në mënyrë legjitime nga shumica prej neve arkitekteve prezent në atë Kuvend të tetorit 2008. Kryesia e re ato vite kishte potenciale pozitive për punë në kushte të vështira,pa financim institucional,pa lokale etj. Kërkohej punë në baza vullnetare,por ata arritën së paku të fillojnë të afirmojnë profesionin e Arkitektit në shoqërinë tonë,gjë e cila nuk kishte ndodhur më parë. U angazhuan që zëri ynë të dëgjohet edhe jashtë Kosovës,me anëtarësim në Unionin ndërkombëtar të Arkitektëve (UIA) dhe disa organizata tjera kombëtare dhe ndërkombëtare.

A e dinë këta zotëri se çka donë me thanë “u shkarkua Kryesia e Asociacionit te Arkitekteve te Kosovës”,në cilat argumente u bazua ky veprim,në cilën bazë ligjore u bazua ky veprim,a po llogarisin ata se kjo e qon tërë komunitetin e arkitektëve në ANARKI,ndoshta pas një kohe i teket edhe ndonjë grupi tjetër të vet-shpall veten, si vepruan këta me 04 Korrik,kur e mbajtën “Kuvendin e jashtëzakonshëm të asociacionit te arkitekteve te Kosovës”. Kush po iu jep instruksione këtyre,si po i kanë llogaritë,si pa njohuri elementare në rregullat ekzistuese juridike veprojnë kështu,ku është qëllimi përfundimtar i tyre,cilat teori të konspiracionit (që vet i sajojnë) ata po donë me na servu…

Vepruan kështu duke harruar se vizioni dhe misioni i ynë si arkitekt është fisnik,i bazuar në artin dhe teknikën e ndërtimi dhe organizimit sa ma të mirë të territorit dhe jetës së një shoqërie. Ashtu ka qenë me shekuj,hulumtoni dhe kuptoni së paku historinë e njerëzimit. Këto veprime nuk i shkojnë për nder të profesionit të Arkitektit,i cili duhej të ishte Avangard e një shoqërie,ashtu është trajtuar gjithnjë,dyshoi se kjo vlen për shumicën e arkitektëve kosovar. Mos harroni se profesioni i Arkitektit duhet të mbes i shenjët,i pa ndikuar nga politikat aktuale pasi ne duhet të jem në shërbim të njerëzimit.

Nuk e përjashtoi mundësinë se AsAK aktual legjitim ka bërë gabime,një fjalë e urtë popullore thotë “kush punon gabon”. Por assesi nuk duhej të ishte shkas për të organizuar “puq” institucional. Ku është pushteti qendror Qeveria dhe MMPH me MAP, të cilat kanë fuqi ligjore të parandalojnë dhe të ndalojnë këto veprime destruktive të një grupi të arkitektëve kosovar në stilin revolucionar të shekullit XIX. Nuk i Nevojitën Kosovës këso ndasi në mes të “ekspertëve” me titull Arkitekt të cilët janë çmuar në të gjitha shoqëritë e civilizuar,ashtu edhe ka qenë në Kosovën e para vitit 1999 përkundër numrit simbolik të tyre. Së fundmi sjelljet e tyre në profesion dhe shoqëri i obligon edhe KODI Etik i tyre,të cilin shumë pak arkitekt të Kosovës e njohin dhe e respektojnë.

Si një nga arkitektët e pakët të gjeneratave të “vjetra” i cili me kujdes kam marr pjesë  dhe i kamë përcjell të gjitha zhvillimet në asociacion nga viti 1978,(që 35 vite),mundem të them lirisht se tërë kohën është punuar në baza vullnetare,prandaj efektet e punës së arkitektëve kosovarë dhe ndikimi i tyre në shoqërinë me dekada ka qenë i margjinalizuar. Ashtu është duke ndodhur edhe në vitet e pas luftës. Kishte kërkesa realiste,nga ana e shumicës së arkitektëve,që të zhvillohet shoqëria kosovare ashtu si e kërkojnë rregullat ndërkombëtare në fushën e arkitekturës,urbanizmit dhe planifikimit hapësinor,aty ku arkitektët janë të thirrur të kontribuojnë ma së shumti pasi për atë duhej të ishin të kualifikuar,por ata u injoruan !.

Por çka ngjet pas vitit 1999,arkitektët u dirigjuan dhe u nënshtruan nga politik-bërja,vendimmarrësit kosovar dhe grupet e ndryshme të interesit, u “dhunuan” që ketë profesion të shenjët dikur,ta degradojnë në ekstrem të pa para në shekujt e kaluara në këto territore. Kthehuni kah realiteti,korrigjohuni,në demokraci problemet zgjidhen me dialog. Sa unë jam në dijeni,AsAK gjithnjë ka qenë i gatshëm që çështjet e hapura te debatohen,mospajtimet të shqyrtohen dhe të zgjidhen në mënyrë transparente së bashku,në frymën e ligjeve ekzistuese,në kuadër të institucioneve shtetërore,në mënyrë që të mos kemi këso veprimesh të pa kontrolluara si ka ngjarë në kohën e fundit.

Tërë ky “konflikt”filloi me fillimin e fazës përfundimtare të procesit të LICENCIMIT,atëherë kur MMPH ishte këmbëngulëse që të fillon procesin e licencimit, dhe njëkohësisht kontrollimin profesional të ndërtimit në Kosovë. Është për të përshëndetur ketë hap të Ministrisë,që pas shumë vite kërkohet rend dhe rregull dhe respektim i rregullave ligjore dhe teknike në ndërtim,nga ana e arkitektëve si dhe pjesëmarrësve tjerë. Ishin bërë përgatitje të mëdha me ndihmën e donatorëve të ndryshëm ndërkombëtar që e përkrahën procesin e licencimit.

Rrol të rëndësishëm dhe gjithëpërfshirës e kishte AsAK aktual,i cili në tre vitet e fundit kishte rrol aktiv të cilin nuk duhet harruar,si po tentojnë disa. Me një përkushtim profesional të tyre filluan përgatitjet e domosdoshme dhe transparente për tërë procesin që duhet inkurajuar,e tërë kjo punë ishte bërë në baza vullnetare,pa pagesa.

E tani kur afati i parë i Licencimit ishte në fazën përfundimtare,kishte mbetur të realizohet vetëm faza e fundit e pyetjes së kandidatëve,të cilët kishin kaluar tërë procesin e vështirë të përzgjedhjes (selektimit),po lindin ndasitë! Duhet theksua si një nga pjesëmarrësi aktiv në proces,e kam çmuar punën e bërë në procesin e filluar të mundimshme të Licencimit,e kamë vlerësuar si hap të rëndësishëm të Ministrisë (MMPH) për të filluar me stabilizuar situatën kaotike me ndërtime në Kosovë. Ky procesi si asnjë herë më parë u përcoll me një profesionalizëm dhe transparencë të plotë,të pa  parë në Kosovën e pas luftës.

Nga dikush u arrit të “bllokohet” përkohësisht procesi i licencimit,duke tentuar të anashkalohet vija institucionale,të cilën MMPH-ja uroj se do ta tejkaloi sa ma parë,duke ndërprerë tentimet për të vazhduar “loja”14 vjeçare me ndërtime,që është duke e shkatërruar sistematikisht dhe me qellim shtetin e ri të Kosovës.

Në fund më duhet edhe një herë të përsëriti mendimin e një arkitekti të madh se: ”Sistemet e ndryshme politike shkojnë e vijnë por profesioni i arkitektit mbetet si prijësetar (AVANGARDË) e të gjitha shoqërive të civilizuara. Arkitektin e vërtetë e dallon pos tjerash trimëria dhe sakrifica e jo ngarendja e verbër pas dikujt që punon keq”,ajo shumë arkitektëve në Kosovë ju mungon.

Ka edhe shumë çështje të hapura për tu diskutuar,si u theksuan në ndasitë–polemikat e këtyre ditëve,por këto duhet diskutuar së bashku ne arkitektët,duke respektuar vetëm rrugën institucionale,nëse dëshirojmë të kemi shtet funksional,edhe pse si duket disave nuk po iu përshtatet kjo rrugë por që është e vetmja alternativë, tjetër nuk ka.

 

Prishtinë, Gusht 2013, arch. Ylber Vokshi-Ylli, arkitekt i pavarur-ylberv1@yahoo.com

 

Labinot Bytyqi shqiptari që synon të rilindë Detroitin

by

* Solaborate, një rrjet i ri social superior ndaj Google dhe Facebook-ut

*“ Ka shumë vende në internet ku ju mund të ndani mes jush (share) informacionet ose të lidheni në rrjet me të tjerët, por ju nuk mund të bashkëpunoni dot me to në kohë reale.” , Labinot Bytyqi, themelues dhe CEO, i Solaborate.

  Shkruan: Rafael Floqi /

Ata i kanë menduat të gjitha por jo vetëm kaq. Ata mund te jenë nesër sipërmarrësit e Google , Facebook-ut apo të këtyre të dyjave së bashku, të paktën versioni i tyre beta i kësaj faqe të veçantë interneti , që tingëllon si bashkëpunim e vërteton. Quhet Solaborate dhe nënkupton Colaborate.

“Ka shumë vende në internet ku ju mund të ndani mes jush (share) informacionet ose të lidheni në rrjet me të tjerët, por ju nuk mund të bashkëpunoni me to në kohë reale.” , pohon Labinot Bytyqi, themelues dhe CEO, President i Solaborate.  Kjo ishte ideja e djaloshit kosovar sot e realizuar, por që mund të revolucionarizojë gjithë botën e mediave sociale.

Por nga ideja deri në fazën e sotme ka kaluar shumë punë. Labinoti ka ardhur nga Kosova në SHBA në vitin 1999, ka mbaruar studimet shkëlqyeshëm për “Computer and Information Science”. në George Fox University dhe ka  punuar në industrinë e teknologjisë, duke u shërbyer klientëve si : Microsoft, Apple, Google, Facebook, HP dhe Intel. Ndërsa në PSA ai ndjeu se industria kishte nevojë për një vend të posaçëm ku profesionistët e teknologjisë dhe kompanitë mund të promovonin më mirë produktet dhe shërbimet e tyre, ndërkohë që bashkëpunonin online në kohë reale”. Dhe vlerësimet nuk munguan. Kompania kohët e fundit mori çmimin  “Best Show” në Konferencën WebRTC dhe për  Expoindustry për  punën e tyre për një faqe të dedikuar për profesionistët e teknologjisë.
“Nuk më ndodh shpesh që kur shoh një demo të teknologjisë së lartë që më bën të them  “uau “. Por unë jam e impresionuar me të vërtetë me atë që kam parë deri tani me Solaborate,  platformën më të re të rrjeteve sociale” kështu e fillon shkrimin e saj. Eileen Brown një specialiste, për Social Business botuar në portalin  ZDnet më 30 prill 2013.

Solaborate është e para platformë e rrjeteve sociale e dedikuar për profesionistët e teknologjisë. Dhe kjo iu lidh telat dhe iu shtyp  butonat e duhur të gjithë atyre që janë të dhënë pas teknikës. Edhe pse tani ende në beta, Solaborate mundëson profesionistët e teknologjisë dhe kompanitë për t’u  lidhur, bashkëpunuar dhe  krijuar një ekosistem rreth produkteve dhe shërbimeve të tyre. Në fakt, qëllimi i mediave sociale është t’i kthejë klientët në vullnetarë të ushtrisë së marketingut dhe Solaborate bën pikërisht ketë. Ajo iu siguron profesionistëve të teknologjisë një vend qendror me mjete të drejtpërdrejta dhe shërbime për të bashkëpunuar në kohë reale – si brenda dhe jashtë vendit – dhe për të zgjidhur problemet e biznesit. Varianti i saj Beta që u njoftua në Los Angelos u lançua së bashku me njoftimin sipas portalit Marketwired dhe Wall Street Journal  se kompania kishte marrë  më shumë se 1 milion dollarë financime falas nga dashamirës (angels) dhe investitorë individualë.
“Deri tani produkti është në Beta private dhe së shpejti, pohon Labinoti, do të ketë mundësi të jetë në Beta publike. Ai pohon në Chat drejtpërdrejt ne ALBTVUSA se Solaborate brenda dy javësh do të jetë gati për sistemin operativ Android, çka do ta bëjë këtë platformë më të përhapur madje në çdo xhep”.

” Me vështrimin e parë, platforma është e  ndërtuar nga fillimi për të mundësuar bashkëpunimin midis kanaleve të ndryshme të rrjeteve sociale të tilla si : LinkedIn, Facebook, Google dhe Twitter.
Ajo është ndërtuar në Microsoft Windows Azure në renë  informatike, Cloud, duke përdorur HTML5, WebSockets, dhe protokollin WebRTC për komunikim në kohë reale.

Por çlidhje ka kjo me Detroitin?  Ekipi i ri i Solaborate mendon se “Qyteti i motorëve” mund të bëhet shpejt qyteti i teknologjisë.

“ Hapja e një zyre në Detroit mund të provojë dobinë një terren dhe mund të shërbejë si testimi për fillimin, dhe gjithashtu  mund t’u  ndihmojë profesionistëve të rrjetit që të rriten dhe t’i sjellin kompanitë e tyre në qytet. “Solaborate do të jetë një mjet përshtatje dhe do të sjellë lehtësi të madhe për komunitetin e teknologjisë në rritje në Detroit,” thotë Edi Demaj i cili punon në Detroit dhe është pjesë e Ekipit të Solaborate.
“Ne jemi duke punuar për t’u lidhur me kompani të tjera të teknologjisë në Detroit që të rrisim praninë tonë.” Kompania është aktualisht në kërkim për të mbledhur sa më shumë para, dhe do të duam të jemi partnerë me investitorët në Michigan dhe Detroit.”  Edi ishte i pranishëm në TV e Shqiptarëve të Amerikës për një apel jo për ndihmë, por për të investuar drejtuar biznesmenëve shqiptarë.

Nga ana teknike Solaborate do t’i tërheqë profesionistët e teknologjisë për shkak se ajo u mundëson atyre që të postojnë pyetje, të bëjnë share, të shkëmbejnë  dokumentet dhe prezantimet, të zhvillojnë chat, video-konferenca, dhe të sigurojnë praktikat më të mira, të gjitha këto  brenda platformës së projektuar ekskluzivisht për ta. Platforma u mundëson përdoruesve që të lidhen me njeri tjetrin të zbulojnë, të ndjekin dhe punën e profesionistëve të tjerë të teknologjisë, si dhe  kompani produkte dhe shërbime. Ata gjithashtu mund të hyjnë në kërkimin e njohurive, dhe të aplikojnë për punë dhe të kenë mundësitë, të sigurojnë komente, t’ia parashtrojnë publikut produktet e tyre për t’i parë, dhe shumë gjëra të tjera.
Karakteristikat kryesore të platformës përfshijnë:
• video chat- një-me një dhe në grup me klientët, ekspertët dhe përfaqësues të produkteve, etj, pa pasur nevojë për shkarkuar software apo plug-ins pasi bazohet në WebRTC.
• Ajo i lejon mundësinë publikut të krijojë, dhe shohë një pjesë të produkteve dhe shërbimeve
• Ajo krijon mundësi të anëtarësohen ose të zhvillojnë grupet përdoruesish, ku ata mund të shkëmbejnë përmbajtjen dhe të marrin pjesë në diskutime.
Solaborate u themelua në vitin 2010 dhe ka selinë e saj në Los Angeles, në Kaliforni. Themeluesi dhe CEO i Solaborate, Labinot Bytyqi nga Kosova ka ndërtuar një ekip prej mbi 18 vetash për të hartuar dhe zhvilluar Solaborate në Shkup, Maqedoni, me një ekip të fortë prej shtatë vetash në Prishtinë, Kosovë përgjegjës për testimin e produktit. “Po përpiqemi të shtrihemi dhe në Shqipëri, thotë Labinoti, me te cilin komunikuam në chat me Solaborate.

“Platforma , shpjegon djaloshi tjetër kosovar nga Michigani Edi Demaj, i cili ka mbaruar studimet për administrim biznesi dhe aktualisht punon në Detroit edhe si  manaxher me kompaninë e njohur të huave të shtëpive  “Quicken Loans “duket të ketë marrë të gjitha tiparet më të mira të LinkedIn, Facebook, dhe Google +, duke i shton disa nga veçoritë e zgjuara të veta. Por njësoj si ato platforma, Solaborate do të gjenerojë të ardhura nëpërmjet reklamave – duke mos i detyruar përdoruesit të paguajnë abonime mujore për të hyrë në faqe”. Edi vetë ka përfunduar studimet për drejtim biznesi shkenca politike në Ockland University dhe mban një master NBA në Walsh College në Michigan, dhe ai është ideatori i hapjes së zyrës në Detroit.
“Ka shumë vende në internet ku ju mund të ndajnë informacionet ose të rrjetit me të tjerët, por ju nuk mund të bashkëpunojnë në kohë reale”, thotë Bytyqi. Chat Grupi përdor një teknologji të ndryshme me atë të përdorur nga Google + vegjët e saj. Ky software ofron atë çka kanë me te mirë e mediat sociale duke i çuar ato një hap më tej. Solaborate e bën më të lehtë për të share përmbajtje relevante me bashkëmoshatarët, kolegët, shitësit, dhe konsumatorët nga një platformë qendrore, duke ndërtuar një ekosistem rreth produkteve dhe shërbimeve të gjitha dhe përbën një vend të dedikuar për profesionistët e teknologjisë.”
Tani për tani, p.sh.  LinkedIn i mungon aftësia për të lejuar përdoruesit e saj për të bashkëpunuar në kohë reale, gjë që sipas Bytyqit përbën një avantazh të Solaborate.

“Solaborate aktualisht përqendrohet veçanërisht në industrinë e teknologjisë, megjithatë në të ardhmen, planet e saj përfshijnë një lëvizje në industritë e tjera, thotë Edi Demaj.  Testimi privat Beta tashmë ka arritur mbi 5000 përdorues dhe Solaborate është duke folur për një zyrë Detroit së shpejti.
“Ne kemi parë se sa janë miqtë tanë të pasionuar rreth Detroit për ta ringjallur qytetin , thotë Bytyqi. “Ne duam të jemi një pjesë e komunitet në rritje të teknologjisë.”
Detroit tashmë është ka shtëpi të mëdha për zhvillim aplikacionesh dhe rrjetesh sociale, duke përfshirë, me dhjetëra kompani të tjera nismëtare të teknologjisë. Amazon ka thënë se është  në udhë për t’u vendosur në Detroit, dhe raportet e vitit të kaluar tregojnë rritjen e industrisë së teknologjive të reja aty. Hapja e një zyre në Detroit mund të provojë të dobinë dhe është  një terren testimi për fillimin, dhe gjithashtu të ndihmojë profesionistëve të rrjetit që të zhvillojnë  kompanitë e tyre në qytet. shkruante kohët e fundit portali Michipreneur.com . Ndërsa në numrin e saj të Nëntorit revista prestigjioze e fushës së biznesit “DBusiness” do të botojë nja artikull të gjatë për Solaborate dhe ndikimin që mund të ketë në zhvillimin e teknologjisë amerikane.

Për ta mbyllur do të thoja se “Linkedin është për njerëz që i njihni. Facebook për njerëz që i keni njohur. Twitter për njerëz që doni t’i njihni. Solaborate për t’i prezantuar mes tyre”. Nëse doni ta shijoni, kërkoni një çelës tek www.solaborate.com.