Artan Nati/

Përplasja vdekjeprurëse në veri të Kosovës të dielën po jehon shumë përtej Ballkanit. Në pamje të parë, historitë e largëta duket se po përsëriten: Lufta e Parë Botërore duke filluar në Sarajevë, gjithashtu shpërbërja e Jugosllavisë ishte ngjarja kryesore gjeopolitike e viteve 1990. Megjithatë, mund të ketë një histori tragjike që i gjithë kontinenti dhe mbarë bota po e përjeton dhe shtron një pyetje: A është konflikti në Kosovë i lidhur me luftën në Ukrainë?

Incidenti i fundit filloi me persona të armatosur serbë etnikë që bllokuan një urë me automjete të blinduara dhe hapën zjarr ndaj policëve kosovarë që po afroheshin, duke vrarë oficerin dhe heroin kosovar Afrim Bunjaku. Personat e armatosur më pas u futën në një manastir, ku të paktën tre u vranë nga zjarri snajperave. Incidenti ka përshkallëzuar tensionet mes Kosovës dhe Serbisë, të cilat janë acaruar prej vitesh, por ndërkohë ka rritur unitetin e të gjithë shqiptarëve në rajon, dhe të gjithë shqiptarëve në diasporë. Ndërsa lajmi për përplasjen u përhap, presidenti serb Aleksandar Vuçiç dënoi vrasjen e policit të Kosovës, por vazhdoi të nënkuptojë se përleshja ishte një rebelim i serbëve etnikë kundër “terrorit të [kryeministrit të Kosovës Albin] Kurti”. Është e qartë se Vuçiç është kapur në flagrancë dhe dështimi i përpjekjeve Ruso-Serbe ishte spektakolar e fare i qartë për perëndimin duke treguar hapur se ky akt terrorist ishte i sponsorizuar nga shteti terrorist i Serbisë. Në të vërtetë, Kosova ka akuzuar prej kohësh Serbinë për mbështetjen e Rusisë për të destabilizuar Ballkanin. Beogradi ndërkohë ka pretenduar spastrim etnik të serbëve në Kosovë dhe ka refuzuar të njohë shpalljen e njëanshme të pavarësisë së Kosovës, me një pjesë të retorikës që është kthyer në preludin e pushtimit rus të Ukrainës. Kuptohet se historia dhe koha që jetojmë punon kundër politikave dhe strategjive donkishoteske të Rusisë e Serbisë që fatkeqësisht shpesh ndërthuren me politikat Greke dhe ndërhyrjen e saj në punët e brendshme të Shqipërisë siç është rasti i Himarës.

A qëndron Rusia pas incidentit të fundit? Nëse situata shpërthen në Ballkan, a mund të ketë përhapje që përshkallëzon përballjen midis Moskës dhe NATO-s? Duket se Rusia është e zemëuar me vullnetin e lirë të vendeve të Ballkanit Perëndimor për integrim në BE dhe NATO, dhe Kremlini akuzohet se po punon për të shfrytëzuar konfliktet etnike dhe fetare për të minuar këto përpjekje.

Intelegjenca Kosovare ka dhënë prova se grupi i armatosur përfshinte anëtarë të grupit serb të ekstremit të djathtë “Obraz” si dhe njerëz të veshur me uniforma të grupit mercenar rus Wagner dhe forcave speciale ruse (Spetsnaz) dhe disa muaj më parë, kishin indicie për praninë e anëtarëve të Wagner-it në territorin e tyre.

Grupi “Terror Alarm” me bazë në Izrael madje pohoi në një postim të fundit të majit në X, i njohur më parë si Twitter, se kishin informacione për praninë disave nga anëtarët e grupit Wagner që ishin dërguar në Kosovë.

Zyrtarët Rusë gjithnjë e më shumë mundohen të krijojnë një paralele mes përkeqësimit të situatës në Ukrainë dhe Kosovë duke e paraqitur këtë situatë si rezultat i politikave të ndjekura nga perëndimi . Në prill të vitit 2022, presidenti rus Vladimir Putin përmendi precedentin e Kosovës si justifikim për njohjen e paligjshme të Republikës Popullore të Donetskut dhe Luhanskut. Është provuar shkencërisht e katërcipërisht se Shqiptarët banojnë në trojet e tyre shumë përpara krijimit të perandorisë romake dhe popullsia sllave ka ardhur në ballkan pas rënies së perandorisë romake në fund të shekullit të 5-të dhe se çdo manipulim i historisë është qesharak dhe djallëzor si janë prezantuar dhe vetë Putin e Vuçiç në komunitin ndërkombëtar.

Ndonëse ndërhyrja e menjëhershme ushtarake serbe duket e pamundur, por sidoqoftë egziston rreziku që lufta në Ukrainë të përhapet edhe në Kosovë , siç tregojnë edhe ngjarjet e fundit Rusia dhe Serbia nuk do të rreshtin me provokime të ndryshme dhe të rrezikshme. Nqs konflikti do të shpërthejë , rreziku është që historia të përsëritet dhe pikërisht në këtë pjesë të botës dhe si pasojë e shovinizmit dhe aleancës ruso serbe. Sigurisht, Ballkani Perëndimor është një fushë beteje e dytë për Rusinë për sa i përket ndërhyrjes së huaj dhe manipulimit të informacionit. Ka qenë më parë, por pas Ukrainës, kjo u intensifikua në aspektin e ndërhyrjes së përgjithshme, duke përfshirë sulmet kibernetike, dhe përpjekjen për të minuar stabilitetin sepse Presidenti rus Vladimir Putin nuk dëshiron që ata të afrohen me BE. Sulmi kibernetik i vitit të kaluar në Shqipëri si dhe ngjarjet e fundit në Himarë tregojnë qartë se aleanca Ruso-Serbe është rrezik serioz dhe mund të ketë influencuar thellë edhe në politikën Shqiptare.

Mendoj se rajoni jonë dhe sidomos Kosova nuk është zonë lufte dhe nuk do të bëhet zonë lufte për dy arsye. Disa nga vendet e rajonit janë tashmë anëtarë të NATO-s, dhe në të tjera ndodhen misione të BE-së (ushtarake dhe civile) dhe të gjitha janë në procesin e anëtarësimit në BE. Kjo siguron masa mbrojtëse të mjaftueshme parandaluese nga çdo lloj konflikti i ashpër apo i nxehtë për të shpërthyer. Koha kërkon që faktori Shqiptar të flasi me një gjuhë dhe jo të shikojnë interesat personale politike duke i maskuar shpesh si patriotizëm.

Sot Presidentja Vjosa Osmani ka pritur në takime të ndara, kryetarët e partive kryesore opozitare, për të diskutuar lidhur me zhvillimet e fundit të sigurisë në vend. Në fillim të takimeve me Kryetarin e LDK-së, z. Lumir Abdixhiku, atë të PDK-së, z. Memli Krasniqi dhe të AAK-së, z. Ramush Haradinaj, mori pjesë, me ftesë të Presidentes, edhe drejtori i AKI-së, z. Petrit Ajeti.

Kryetarët e partive opozitare, janë informuar, brenda kufizimeve që lejon korniza ligjore, lidhur me zhvillimet e sigurisë, punën e institucioneve të Kosovës si dhe për rreziqet e shkaktuara nga Serbia për shkak të agjendës së saj destabilizuese e luftënxitëse e cila po shfaqet nëpërmjet akteve të agresionit dhe të terrorizmit.

Në të gjitha takimet janë përgëzuar institucionet e sigurisë për punën e shkëlqyeshme në ballafaqim me strukturat e dirigjuara nga Serbia që kryen sulmin terrorist kundër Kosovës dhe është shprehur mirënjohje e thellë për angazhimin e pashoq dhe sakrificën e policisë së Kosovës për të mbrojtur sovranitetin, integritetin territorial dhe të gjithë qytetarët e Kosovës, pa dallim.

Presidentja Osmani ka theksuar se uniteti nacional në këtë kohë të rëndë për Kosovën është imperativ dhe për këtë duhet të kontribuojmë të gjithë së bashku. Ajo i ka falënderuar partitë opozitare për qëndrimin korrekt dhe përkrahjen ndaj institucioneve të sigurisë në këtë fazë të ballafaqimit më agjendën destabilizuese të Serbisë kundër Kosovës.

Po ashtu, Presidentja ka siguruar liderët opozitar se në çdo fazë të zhvillimeve do të njoftohen lidhur me përgatitjet dhe punën e institucioneve si dhe do të ketë bashkërendim të plotë me aleatët tanë të cilët, në bashkëpunim me institucionet tona të sigurisë, janë garantues të paqes e stabilitetit.

Presidentja Osmani ka shfaqur besimin e plotë se edhe sfidat e reja që mund të shfaqen do t’i tejkalojmë të bashkuar, duke vendosur interesin e shtetit mbi të gjitha.

Hajro Limaj/

I ndjek me shumë kujdes zhvillimet në Kosovë. Të pranosh për të zgjidhur problemet madhore që ka akoma Kosova me Serbinë nga tre përfaqësues që nuk e njofin  pavarsinë dhe sovranitetin e Kosovës: 1.Josep Borrel, spanjoll, ish ministër i jashtëm i Spanjës. Sot përfaqësues i lartë i bashkëpunimit për politikat e jashtëme e politikat e sigurisë të Bashkimit Europian. 2.Miroslav Lajcak, i dërguari i posaçëm i Bashkimit Europian për dialogun Kosovë-Serbi. Sllovak. Ish ministër i punëve të jashtëme të Sllovakisë. Ambasador në Moske dhe Beograd. 3. Aleksandër Vuçiç, ish ministër i qeverisë së Miloshevicit, pjesë e politikave milosheviciane për genocidin në Kosovë,ë shtë naivitet politik dhe diplomatik. Shteti i Kosovës duhet të kerkoj me shkrim autoriteteve te Bashkimit Europian dhe Amerikës me argumentat e nevojëshme që dy përfaqësuesit aktual të zvëndesohen nga përfaqësues të shteteve që e njohin shtetin e Kosovës dhe nuk kanë patur bashkëpunim me Serbinë.

BE-ja dhe Serbia nuk prezantojnë asgjë, por insistitojnë në akomodimin e kërkesës së Serbisë për t’u fokusuar vetëm në Asociacionin e komunave me shumicë serbe. Çdo raportim alternativ është shtrembërim i qartë dhe i qëllimshëm i të vërtetës. Drafti i fundit i Përfaqësuesit Special të Bashkimit Evropian për sekuencimin e zbatimit të Marrëveshjes Bazë u nda me kryenegociatorin e Kosovës më 19 korrik. Ofroi modifikim sipërfaqësor në krahasim me draftin e mëparshëm. Në takimin e nivelit të lartë më 14 shtator në Bruksel vetëm kryeministri i Kosovës prezantoi draft thelbësor e gjithëpërfshirës. Takimi dështoi, siç do të dështojnë edhe të tjerët me këta “përfaqësues” europian.

Çuditërisht ata mbështesin Serbinë, e cila në vend të jap llogari për genocidin më të ashpër të shekullit që ka kryer në Kosovë, e përkdhelin atë për  të krijuar republikën Sërpska në veri të Kosovës. Këto qëndrime i japin guximin Vucicit të organizojë direkt ose indirekt grupe terroriste kunder shqiptarëve të Kosovës në veri të saj.

Kulmi i deviacionit gjeopolitik të BE është që po nxiton të anëtarësojë  Serbinë, aleate strategjike e ushtarake e Rusisë, armike zyrtare e NATO-s,  e cila që nga viti 2014 i agresionit të parë rus në Ukrainë dhe deri tani në ditët e agresionit të dytë rus e ka sfiduar BE-në, duke refuzuar të bashkohet me sanksionet antiruse. Serbia është bërë anëtare e “Unionit Ekonomik Euroaziatik” të drejtuar nga Rusia dhe anëtare në organizatën ushtarake për siguri kolektive ,“CSTO”,  të drejtuar nga Rusia me antarë Bjellorusia, Kazakistani, Armenia, Kirgizia, Taxhikistani dhe nga sivjet, edhe Serbia. Serbia nga 4 shtator 2023 është shteti i vetëm europian anëtar i organizatës aziatike “ASEAN”, e cila është një organizatë politike dhe ekonomike e dhjetë shteteve të Azisë Juglindore: Indonezia, Malajzia, Filipinet, Singapori, Tailanda , Brunei, Kamboxhia, Laosi, Myanmar (Burma), dhe Vietnam. 

Në 29 gusht 2023, në parlamentin serb partia e kabinetit qeveritar, e cila udhëhiqet nga drejtori i shërbimit sekret serb Vulin, paraqiti propozimin për anëtarësimin e Serbisë në BRICS, aleanca antiperëndimore e krijuar nga Rusia dhe Kina në vitin 2009 . Kjo aleancë ka objektiv  sfidimin e një rendi botëror të dominuar nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe aleatët e saj të Perëndimi, anëtarë të së cilës janë Brazili, Rusia, India, Kina dhe Afrika e Jugut.  BRICS-I vlerësohet si ekuivalente e Bashkimit Evropian në rrafshin ekonomik, megjithëse kjo organizatë nuk ka përkufizim gjeografik.

Pra Kosova është e kërcenuar drejt për drejt nga Serbia me mbështetjen direkte të dy përfaqësuesve europianë dhe të Rusise, e cila e ka pjesë tëë saj Serbinë. Këtë duhet ta kuptojë mirë edhe Eskobar, i cili duhet t’ia paraqesë rrezikun presidentit amerikan, si aleati më i besuar strategjik për Kosovën dhe botën shqiptare.

Shaban Murati*/

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, në datën 18 shtator 2023, pas bisedimeve në Bruksel me presidentin e Serbisë Vuçiç, të ndërmjetësuara nga i dërguari i posaçëm i BE Lajçak, deklaroi në konferencë shtypi se “Më 14 shtator pati njё pozicionim tё qartё tё ndërmjetësit kundër Kosovës nё përgjithësi dhe kundër Marrëveshjes Bazike në veçanti. Kështu, ata kanë shkuar shumë larg me goditjen e të ardhmes së Kosovës. Në situatën në të cilën jemi, vlerësoj që nuk mund të shtrembërohem në gjykimin tim me asnjë hedhje e hirit syve. Ose do e zbatojmë Marrëveshjen Bazike në tërësinë, në plotninë e saj, ose nuk mund të zbatojmë vetëm ato që do Serbia. Andaj, kjo duhet diskutuar me Bashkimin Evropian për emisarin evropian. Kjo mënyrë aspak neutrale dhe korrekte e ndërmjetësimit”.

Kemi një qendrim zyrtar të kryeministrit të Republikës së Kosovës, i cili refuzon zyrtarisht veprimet e njëanëshme dhe të papranueshme të ndërmjetësuesit ndërkombëtar Lajcak, i cili jo vetëm favorizon Serbinë në dialog, por edhe arrin deri në atë gradë të filoserbizmit sa që shtrembëron dokumenta dhe fakte diplomatike, sikur të ishte anëtar i delegacionit zyrtar të Serbisë. Ky deformacion konkret i Lajçakut, në shkelje të mandatit të BE dhe të OKB për ndërmjetësimin në dialogun Kosovë-Serbi, e nxjerrë atë automatikisht jashtë loje si arbitër dhe ndërmjetësues ndërkombëtar. Manipulimet banale të Lajçakur për të paraqitur në bisedimet propozimet e vjetra rivendikuese serbe dhe interesat e Serbisë si propozime të BE janë një intrigë diplomatike bizantine, që fyen misionin ndërmjetësues të BE, si dhe vetë emrin e BE.

Skualifikimi zyrtar i arbitrit të BE nga njera palë e ndeshjes do të mjaftonte që ndërmjetësuesi ndërkombëtar Lajçak të tërhiqej menjëherë nga posti i tij dhe të jepte dorëheqjen e parevokueshme, nëse dëshiron të jetë në përputhje me normat, rregullat dhe praktikën ndërkombëtare të ndërmjetësimit, dhe nëse ka vërtet integritet diplomatik, profesional dhe moral. Logjika më e thjeshtë kërkon dorëheqjen nga ai post, kur nuk gëzon besimin e të dy palëve, sepse kokëngjeshja për të ndejtur në atë post don të thotë se ai ndërmjetës punon për dështimin e bisedimeve midis dy palëve. Të gjitha manualet diplomatike ndërkombëtare për procesin e ndërmjetësimit ndërkombëtar paraqesin si kusht “sine qua non” besimin që duhet të gëzojë ndermjetësi ndërkombëar te të dy palët në konflikt dhe i referohen thënies së poetit skocez George Macdonalds, që theksonte “të jesh i besuar është kompliment më i madh se sa të jesh i dashuruar”. Manuali i njohur diplomatik “Udhëzime të etikës për ndërmjetësuesit” nënvizon se “Një ndërmjetësues duhet të dorëhiqet nga procesi i ndërmjetësimit nëse nuk është i aftë të mbetet i paanëshëm”. Edhe manuai i OKB i viti 2010 “Manual për ndërmjetësuesit: Këshilla nga përfaqësuesit dhe të dërguarit e posaçëm të OKB” thekson kushtin e paanëshmërisë së ndërmjetësuesit dhe detyrën e tij për doreheqje nëse nuk e ruan atë paanëshmëri. Historia dhe kronika diplomatike janë të mbushura me shembuj të shumtë që tregojnë se ndërmjetësues ndërkombëtarë janë tërhequr menjëherë nga posti, kur njera palë e konfliktit ka shprehur mosbesim dhe refuzim ndaj ndëmjetësuesit. Ka ndodhur shpesh sidomos me diplomacinë e nivelit të lartë të OKB, e cila ka një praktikë të gjatë dhe të pasur të ndërmjetësimit ndërkombëtar. Në vitin 2015 i dërguari i posaçëm i OKB për Liqenet e Mëdha në Afrikë dhe ndërmjetësues i OKB për konfliktin politik në Burundi, diplomati Said Djinnit, dha dorëheqjen kur njera palë e konfliktit e akuzoi atë për paragjykime dhe anëshmëri në favor të palës tjetër

Të japësh dorëheqjen nga posti i ndërmjetësuesit, kur të refuzon njera ose tjetra palë e konfliktit, don të thotë në rradhë të parë të kesh integritet diplomatik, profesional dhe moral. Duket se këto cilësi ekzistenciale i mungojnë ndërmjetësuesit të BE Lajçak, përderisa jo vetëm nuk po dorëhiqet, por po nxjerr edhe bashkëqytetarin e vet sllovak Stano të sulmojë kryeministrin e Prishtinës. Kemi një mentalitet tipik komunis të stilit sovjetik, të cilin duket Laçakut ia ka mësuar shkolla diplomatike ruse, ku e lauruan dhe e graduan. Nuk mendoj se është i drejtë nxitimi i disa përfaqësuesve të diplomacisë europiane dhe atlantike për të marrë në mbrojtje apriori Lajçakun për rastin në fjalë, sepse nuk është as diplomatike, as jurdike dhe as morale të merret në mbrojtje një arbiter, që e ka shitur ndeshjen diplomatike, pavarësisht se ai është treguar “i palodhur” duke vrapuar nëpër fushë. Apologjetët e Lajçakut mund edhe ta marrin atë në drejtimin e ministrive të tyre të jashtëme, por nuk e justifikojnë dot që një arbitër i komprometuar të vazhdojë të jetë ndërmjetësues ndërkombëtar.

Kryeministri i Kosovës Albin Kurti është brenda së drejtës së tii të ankimit, të cilën e njeh edhe e drejta ndërkombëtare për procesin e ndërmjetësimit ndërkombëtar. Nëse njera palë e konfliktit konstaton se në procesin e bisedimeve ndërmjetësuesi nuk po ruan paanëshmërinë e domosdoshme dhe po favorizon palën tjetër, ai ushtron të drejtën juridike të ankimit dhe të refuzimit të ndërmjetësit përkatës. Lobet serbe në PrishtInë dhe në Tiranë, që me profanizëm diplomatik shpërthyen në fushata histerike kundër së drejtës juridike të kryeministrit të Kosovës për ankim zyrtar ndaj ndërmjetësuesit të gabuar, jo vetëm nuk kuptojnë realitetet diplomatike, por nxituan të dalin në funksionin e ngarkuar nga sponsorizimet serbe dhe ruse.

Në një situatë të tillë të stanjacionit dhe të keqësimit të kurbës së dialogut për faj të ndërmjetësuesit, së pari ndërmjetësuesi ndërkombëtar në bisedimet e Brukselit Kosovë-Serbi, Lajçak, duhet të dorëhiqet, sepse ka humbur kredibilitetin diplomatik dhe politik të njerës palë të konfliktit. Së dyti, vetë organi ndërkombëtar, që ka emëruar atë ndërmjetës të pabesueshëm, duhet ta marrë në shqyrtim menjëherë situatën në fjalë dhe ta tërheqë diplomatin sllovak në fjalë. Me të drejtë dhe pa kompleksin i inferioritetit, (sëmundje kronike e diplomacisë shqiptare), kryeministri i Kosovës bëri të ditur në konferencën e tij të shtypit se qeveria e tij do ta shtrojë me BE çeshtjen e emisarit ndërmjetësues.

Duhet theksuar se qeveria e Kosovës është treguar mjaft e duruar me sjelljen filoserbe të ndërmjetësuesit Lajçak, i cili qysh në fillim kur u emërua në atë post në vitin 2020 e deri tani punoi për Serbinë dhe vetëm i ka sorollatur bisedimet Serbi-Kosovë në rrotullimin në vend pa zgjidhje dhe të përshtatjes vetem me qëllimet dhe planet e Serbisë. Performanca e tij skandaloze diplomatike proserbe në procesin e ndërmjetësimit më ka detyruar që qysh në 24 shkurt të vitit 2021, një vit pas emërimit të Lajçakut dhe në prag të riemërimit të tij nga BE në mars 2021, t’i drejtohem me thirrje publike Prishtinës dhe Tiranës që të kërkojnë nga BE largimin e tij nga posti i ndërmjetësit për shkak të paaftësisë së tij për të ruajtur paanëshmërinë e detyrueshme të ndërmjetësimit të bisedimeve. As Prishtina dhe as Tirana nuk e vlerësuan si duhet dhe nuk bënë perçapjet e nevojshme diplomatike dhe Lajçak e thelloi kursin e tij proserb në bisedimet, derisa u arrit në situatën e tanshme të padurueshme të manipulimit të tij diplomatik proserb dhe kur zyrtarisht qeveria e Kosovës e denoncoi ndërmjetësimin e tij.

Në fakt Lajçak ishte person i papërshtatshëm qysh kur emërua, sepse ai njihej si një filorus konseguent dhe i cili jo rastësisht zhvillonte konsultime me ambasadorët e Rusisë për bisedimet midis Serbisë dhe Kosovës, ku lëshonte herë pas here tezat ruse. Është për t’u habitur se si nuk reflektoi BE as në 15 shkurt 2023 kur Ministria e Jashtëme e Polonisë përjashtoi nga shërbimi diplomatik të gjithë diplomatët e saj, që ishin diplomuar në institutin e marrëdhënieve ndërkombëtare të MPJ të Rusisë, MGIMO, që dihet se drejtohet nga shërbimi sekret rus. Nëse Polonia, një shtet i madh dhe i rëndësishëm i BE dhe i NATO-s, i largon me shpejtësi diplomatët e saj të MGIMO-s, si e mban BE në një post aq të lartë diplomatik si të dërguar të posaçëm për Ballkanin Lajcakun e lauruar dhe madje doktor honoris causa i MGIMO-s? Në BE duhet ta dinë se kur Lajçak ishte ministër i jashtëm i Sllovakisë në vitin 2014 të agresionit të parë ushtarak rus në Ukrainë, ai në mënyrë sfiduese ndaj BE bëri vizitë zyrtare në Moskë në maj 2014, dy muaj pasi Rusia kishte pushtuar dhe aneksuar Krimenë. A e dinë në BE që Lajçak deri tani nuk e ka dënuar asnjëherë agresionin e dytë ushtarak të Rusisë në Ukrainë të vitit 2022 dhe nuk e ka dënuar asnjëherë me emër presidentin agresor Putin të shtetit agresor rus.

Në rast se Lajçak nuk dorëhiqet dhe nëse BE nuk e tërheq atë nga posti i ndërmjetësit të diskredituar, atëhere vijmë në konkluzionin e dhimbshëm se BE po ndjek ndaj Kosovës konceptin arrogant të “diplomacisë së maces së ngordhur” për të detyruar Kosovën të pranojë ndaj Serbisë lëshimet e sovranitetit dhe të integritetit të saj territorial. Nëse vazhdohet me këtë skenar me protagonist Lajçakun, është e natyrëshme që të mendohet se ndikimi i lobit rus në nivelet më të larta të diplomacisë së BE është shumë i fortë.

Në diplomaci asgjë nuk është e rastësishme dhe nuk ishte e tillë as caktimi i përfaqësuesit të lartë të politikës së jashtëme të BE Borrell dhe i përfaqësuesit të posaçëm të BE për Ballkanin Lajçak nga dy shtete të BE, që nuk e njohin Kosovën. Dikush nga shtetet vendimarrëse në BE ishte interesuar që filoserbizimi i atyre dy shteteve të intononte edhe bisedimet Serbi-Kosovë. Paradoksi i filoserbizmit të Lajçakut në bisedimet e 14 shtatorit arriti kulmin, kur ai harron dhe injoron zbatimin e planit franko-gjerman të normalizimit të marrëdhënieve midis Kosovës dhe Serbisë dhe shkel me dy këmbët marrëveshjet e BE të Brukselit të 27 shkurtit 2023 dhe të Ohrit të 18 marsit 2023, duke vendosur si kusht në tryezë vetëm zbatimin e kërkesave serbe.

Kemi një shembul të paprecedent në historinë e diplomacisë europiane, ku përfaqësues të lartë të saj po prodhojnë një rast juridik dhe diplomatik sui generis, duke deformuar rolin, misionin dhe kodin diplomatik dhe etik të procesit të ndërmjetësimit ndërkombëtar. Në këtë situatë kur diplomacia e BE dhe vetë BE janë vënë në pozitë të vështirë, është e nevojshme dhe urgjente që vetë ndërmjetësuesi ndërkombëtar Lajçak, nëse i ka ka mbetur ndonjë fije integriteti diplomatik, profesional dhe moral, duhet të japë dorëheqjen nga posti i tij.

*“Mjeshtër i Madh” në diplomaci.

Shkruan: Dr. sc. Lulzim Nika/

Erdhi edhe një Përvjetor i heronjve të pavdekshëm Fehmi e Xhevë Lladrovci!

Flijimi i tyre dhe luftëtarëve tjerë u bënë gur themel i Shtetit të Kosovës.

Porosia e tyre dhe flijimi i tyre është përherë frymëzim për ne!

Sot, kujtojmë heroizmin e ideologut të UÇK-së, Fehmi Lladrovci, kur pakkush besonte në lirinë e Kosovës, por, fal idealistëve si Fehmiu, ideja e lirisë nuk u shua, përkundër brutalitetit të pushtuesit serb.

Fehmi Lladrovci pa dyshim është një nga figurat më të shquara në luftën për çlirimin e Kosovës e në funksion të këtij ideali, ai nuk kurseu angazhimin intelektual, mundin, pasurinë dhe as jetën.

Me nderim të thellë, kujtojmë të gjithë heronjtë, dëshmorët dhe martirët e lirisë tonë që ranë për të mos vdekur kurrë, gjatë shtatorit të përgjakshëm të vitit 1998 në komunën e Drenasit.

Roli dhe kontributi i jashtëzakonshëm i tij në organizimin e luftës se Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, konfirmohet qartë nga një mori dokumentesh dhe raportet e shërbimeve perëndimore, evropiane dhe amerikane të cilat dëshmojnë rolin e veçantë, në organizimin e luftës se armatosur që pati Fehmiu.

Nga viti 1980, në bisedimet me shokët e lëvizjeve kombëtare për lirinë e Kosovës, Fehmiu kishte proklamuar organizimin ushtarak, si të vetmen rrugë për të ardhur te liria e Kosovës.

Fehmi Lladrovci iu bashkua lëvizjes, duke përhapur idenë e luftës së armatosur për çlirimin e Kosovës dhe nga atëherë kishte gjetur përkrahje në mesin e shumë shokëve e idealistëve.

Nuk ishte zgjedhur rastësisht njeriu i parë i ngarkuar nga Lëvizja Popullore e Kosovës për organizimin e luftës së armatosur për çlirimin e Kosovës, qysh në pranverën e vitit 1984. Ëndrra e heroit do të bëhet realitet me luftën heroike të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, për organizimin e së cilës kishte punuar më shumë se një dekadë para shfaqjes së këtij organizimi të lavdishëm në historinë tonë. Pra, ai punoi edhe në përkrahjen e luftës për liri, duke dëshmuar se Kosova ishte marrë me forcë dhe vetëm me forcë, trojet etnike shqiptare, do të mund të çlirohen nga pushtuesi serb.

Fehmiu, me fillimin e luftës çlirimtare, u kthye në fshatin Gllanasellë, vendlindjen e tij, një kthim që rriti besimi në mobilizimin e Ushtrisë çlirimtare që beri krenar jo vetëm vendlindjen Drenicën por tërë Kosovën dhe kombin.

Nga ditari im, të cilin e kam mbajtur që nga fillimi deri në fund të luftës në Drenicë, po paraqes disa momente që e bëjnë të veçantë heroin Fehmi Lladrovci:

1. Ardhja e tij në Kosovë i dha frymë të re luftës për liri, ai ishte projektuesi i vijave të frontit, përkatësisht përcaktimit të pikave strategjike në terren dhe istikameve të para për ushtarët e UÇK-së, në mbrojtje te popullsisë civile që rrezikoheshin nga forcat kriminale serbe. Drenica dhe Kosova u ndien më të sigurt nga përvoja e tij që kishte në luftën kundër forcave serbe në Kroaci.

2. Në ditarin im kam shënuar edhe një pjesë të fjalës së tij para ushtarëve në Gllanasellë, në të cilën, Fehmiu thekson se duhet të lihen anash të gjitha dallimet dhe së bashku të jemi në shërbim të luftës sonë për liri, bashkimi na bën më të fortë në këto orë të historisë sonë për liri.

3. Ishte njeriu më vizionar që kisha takuar gjatë gjithë kohës së luftës. I kushtonte një rëndësi të veçantë mikpritjes së fotoreporterëve dhe gazetarëve të huaj, duke kuptuar mirë sa e rëndësishme është e vërteta për luftën tonë për liri. Këtë dëshmojnë gazetarët me të cilët ishte takuar gjatë luftës dhe kishin perkrahjen e veçantë të Fehmiut dhe shumë gazetarë të tjerë të huaj të mediave me ndikim ndërkombëtar.

4. Kur pak kush besonte se liria ishte shumë afër, ai me besim ju thoshte ushtarëve që lufta jonë do të triumfojë dhe ne duhet të jemi të kujdesshëm për veriun dhe mos të ndahet Kosova. Qëllim i Serbisë është ndarja e veriut. Atëbotë ky shqetësim nuk u kuptua sa duhet, është fjala për fjalimin e tij më 3 gusht 1998. Sot, ne jemi dëshmitarë të këtij paralajmërimi rreth veriut të Kosovës.

Roli i Fehmiut është i rëndësishëm edhe në shumë fusha të tjera për lirinë e Kosovës dhe do të na duhen shumë punë e studim për të dhënë të plotë portretin e tij historik. Këtu veçova vetëm disa aspekte të punës, të angazhimit dhe personalitetit të tij historik që së bashku me UÇK-në e ndryshuan rrjedhën e historisë sonë kombëtare.

Sot, porosia e Fehmiut do të ishte e njëjtë me ato që ia tha gazetarit dhe opinionit botëror: Më e shtrenjtë është liria se jeta!