Komente – Page 97 – Dielli

“BURGJET…” E DOM SIMON JUBANIT

August 6, 2022 by s p

-shkëmbim mesazhesh me botuesin e ri – nga thellësitë e ferrit pashë Jezusin në kryq.

Nga Visar Zhiti

Që libri “Burgjet e mia” i Dom Simon Jubanit doli dhe në gjuhën angleze, me një titull si varg lutjeje “From the depths of hell I saw Jesus on the cross” (“Nga thellësitë e ferrit unë pashë Jezusin në kryq”), besoj, nuk janë shumë veta që e dinë. Po që është përkthyer nga frëngjishtja, pra, paskësh qenë i botuar dhe në Francë, prapë janë pak ata që e dinin. Po që vitin e kaluar “Kujtimet” e tij i botoi në gjuhën amë, në shkodranishten e bukur të autorit, revista “Kens” me rastin e 10 vjetorit të shkuarjes së tij në amshim dhe me rastin e 20 vjetorit të botimit të tyre të parë? Prapë ende më pak veta e dinë. Po që botimi i parë i kujtimeve “Burgjet e mia” s’dihet në ç’shtypshkronjë u shtyp në atdhe, në Shkodër a Lezhë, Tiranë a Durrës a Gjirokastër, por libri u shpërnda keq, fare rastësishëm, por s’ishte e rastit që pengohej siç përndiqej autori dikur, nuk duhej të kishte përhapje, një lloj ndalimi, sa të ishte e mundur më shumë.

Është një libër që guxon, që përplaset, rrëfime të kalvarit të një jete, nga meshtar në diktaturë në burgjet e saj me vite e vite, 26 vjet i dënuar në ferrin e të gjallëve duke akuzuar hapur diktaturën e diktatorin dhe pastaj lirimi i tij, por jo liria, rënia e perandorisë komuniste, me demokracinë e dyshimtë, me në krye ata që bënë dhe diktaturën dhe kjo jo vetëm e zhgënjen meshtarin rebel të burgjeve, por dhe e acaron dhe prapë kundërshton dhe ai vazhdon të predikojë qëndresën me forcën e kryqit dhe të karakterit, duke akuzuar sërish, që liderët e rinj si vazhdues të liderëve të vjetër, pa kursyer as bashkëvuajtësit, deri në zemërim, aq sa të vjen të thuash: libër i prapë i një prifti të prapë! Por është e vërteta e tij, pjesë e së vërtetës epokale.

Lënda e librit duket se është vuajtje pa mbarim, përndjekja mizore, përballimi i asaj vuajtjeje me rrugët e besimit dhe të moralit, me karakterin dhe shpirtin katolik arrin të sfidojë deri edhe kishën e tij ndonjëherë, atë çfarë atij nuk i pëlqen, kështu duket, ndërkaq do të jetë ai që do të celebrojë, fshehurazi dhe hapur, meshën e parë pas atyre dekadave të mynxyrshme, që kur Shqipëria ishte shpallur me kushtetutë si vendi i parë e i vetëm ateist në botë, që ndaloi religjionet, prishi tempujt e fesë, duke i shndërruar kishat e xhamitë në kinema e pallate sporti, në magazina bujqësore në fshatra dhe depo armësh për repartet ushtarake, duke mos u mjaftuar me kaq, por duke vrarë dhe klerin, sidomos atë katolik si më të kulturuarin, pra dhe më kundërshtarin.

Në burg do të flakej dhe Dom Simon Jubani, siç duket për të sjellë dëshminë e tij marramendëse, të acartë.

Që në fillim na tregon se si i helmojnë të vëllanë, prift dhe ai dhe vjen deri te demokracia e helmuar e vdekja e vet.

Një zbulesë ndryshe, rrëfyese, meshë dhe tortura, enveri-djall, që i pëlqen ta shkruajë këtë emër me shkronjë nistore të vogël, dhuna, puna dhunuese, bashkë me fitimtarët kishte ardhur dhe injoranca, thotë autori. Dhe si qytetar ai vetëshpallet se “Bëj pjesë në partinë e të vorfënve e të masakruemve, të viktimave të së djeshmes e të së sotmes”…

Dje dhe sot për Dom Simon Jubanin janë një vazhdim pa ndonjë ndryshim të thellë.

Autori s’është më. Por siç duket jo vetëm e para, por edhe e fundit është fjala. Dhe desha t’i shkruaja përgatitësit dhe botuesit të kujtimeve të tij, shkrimtarit Lisandri Kola, ndërkohë dhe studiues e pedagog i letrave shqipe në Universitetin e Miçiganit, drejtor i revistës “Kens”, ku dhe ridoli vepra. “Burgjet e mia”, pajisur me parathënie të gjerë informuese dhe vlerësuese.

…studim, kritikë, dokument, dëshmi e specializuar dhe e lexueshme nga të gjithë, kulturologji, – shkruajta. – Është guxim që vjen prej së thelli nga vetë vepra dhe shëmbëlltyrë, parafjalë në karakterin e karakterit të autorit, si qëndrimet e tij, duhej dhe ashtu, – vazhdoja, – por ndjej keqardhje për çka shkruhet për një bashkëvuajtës të tij në Burrel, nuk kam qenë në burg me ta, por nuk flitej askund keq për atë nga të burgosurit që njoh. Subjektiviteti i të furishmëve dhe lëndon, por duhet të mësohemi me të vërtetat e tjetrit, t’i shohim sa të vërteta janë ato për të gjithë… Të lexoj/më Dom Simon Jubanin. Të qetësohemi nëpër shqetësime…

Keni bërë një punë me rëndësi, se edhe “pamëshira” është mëshirë e rreptë, – përfundoja mesazhin tim. – Mrekulli që vjen ky libër antimashtrim, me një si djall antidjall…

Dr. Lisandri Kola më përgjigjej:

Jubani asht i sertë si autor dhe ‘rebel’ (arrë gungçe e quen veten në librin e tij). Varianti i tij mbi Arbnorin (bashkëvuajtës yni, shën. im.) ndoshta asht unik, por censura, sapo libri pat dale, të lên vend për pikëpyetje shumë. Sidoqoftë, shumë të vërteta ndryhen në (ish)materialet arkivore. Siç e dini, ata edhe kur merren, censurohet nga vetë AIDSSH-ja. Pra, eleminohen emnat e deponuesve, spiunëve, bp, pseudonimeve etj.

Parathania në frangisht dhe anglisht, asht nga nji francez, mik i Jubanit që e pat ndjekë apostullimin e tij. Ai, si duket, ka sponsorizue dy edicionet. […].

Botimin 1 e ka kurue Ana Luka nën pseudonimin letrar Anza Shkodrane. Unë… mora leje mbas sa viteve në Arkipeshvinë e Shkodrës dhe po përgatisnim botimin, Biblioteka Françeskane e botoi në letër…

Sidoqoftë ne jemi të gëzuem se prej nji libri të censuruem, në 20 vjetorin e bot. 1, “Burgjet e mia” dhe 10 vjetorin e kalimit në Amshim të S.J., u botuen 4 versione: 2 shqip, 1 anglisht e 1 frangisht. Asht njimend mrekulli!

Dhe unë do t’i shkruaja sërish:

…Kujtoja se s’kisha pse lexoja më për burgjet “tona”, por më mësoi si ta shoh më me ngulm të pamëshirshëm dhe burgun tim…

Libri më shkundëlloi, më preku, autori është i skajshëm, ashtu siç janë dhe të vërtetat e tij shpesh, duhet një qëndrim i tillë që s’kursen asgjë siç nuk na kursen “asgjëja”, sidomos kur është vrastare, e them prapë që ndjej keqardhje për bashkëvuajtësit, në parim jam me Dom Simonin, por mund ta thoshte të vërtetën e tij ndryshe, të mos lëndohen të lënduarit edhe nga ne, se ngjan si një hakmarrje e vonë, por gjithsesi e vërteta duhet, pa maska, e di unë ç’kemi hequr nga “spijunët e burgut”, më pis e gjynahqarë se jashtë… por, t’i lëmë të tjerat, të shohim ato që bëjnë kohë dhe histori, e madhërishme është mesha e parë, një hymn që vetëm Shkodra mund ta jepte si prelud e vetëm një kokëfortësi si prej shenjti e Dom Simon Jubanit mund t’ia dilte…

Kujtimet janë një vepër që duhet, ato janë dhe udhërrëfyese për të ardhmen, sidomos kur janë shkruar artistikisht bukur, pra është bërë alkimia e vuajtjes. E çmoj shumë autoironinë e sarkazmën, tradicionale, që Shkodra i ka…

Dhe Dr. Lisandri më përgjigjet sërish:

Falemnderit shumë… për mendimet dhe komentet rreth librit. Unë mendoj se profili i Dom Simonit, asht si episodi i Jezusit, kur dëbon tezgat prej tempullit. Pyetja asht, a duhet të ishte ma i ‘butë’ Jezusi me mëkatnorët? Besoj se nuk del veç nji përgjigje në këtë rast. Kështu e perceptoj dhe unë rrëfimin e SJ, i cili asht i sertë e i drejtë (aq sa asht njeriu). Objektiviteti dhe ‘radikalizmi’ narrativ, ndoshta i kanë mungue librit shqiptar mbas 90s. Forma e tij shkrimore, sugjeron reflektim dhe nxit institucionet për lëvizje…

SJ jep nji dëshmi, i takon institucioneve shqiptare me pohue ose provue të kundërtën, nëse gjithmonë ka ende dokumente për shqyrtim.

Por unë tham se kulmi i asaj vepre asht mbyllja, siç thoni edhe vetë, dhe ‘kontestimi’ i hierarkisë religioze sa i takon formimit teorik për shelbimin. Nëpër fletë sigurisht gjen perla të tjera, si psh ‘antikomunistët’ komunistë që Amerika i ka pranue në shtetin e saj. Rasti i djakonit, Ndoc Vasili alias Anthony Kapaj, i cili ka asistue komunistët për futjen e armëve në kuvendin Françeskan. Ai vdiq në ‘paqe’ para 3 vjetësh në New York. Stili mandej asht unik për narrativën e burgut.

4. Isha trallisur nga leximi. E gjithë vepra sikur mbart dhe këtë jehonë diabolike, mosndëshkimin e së keqes, që krijon klimën e saj. Dëmtohen ndërgjegjet dhe s’ka më përgjegjësira, as pendim e përkushtime ideale. Aq sa mua më duket si përgjegjegjshmëri negative, ku nuk janë mbyllur moralisht dyert e “Burgjeve të mia”, ngaqë nuk janë hapur Dosjet kobëzeza të diktaturës. Nuk mjafton të nxjerrësh se ç’dukuri sollën dëme, por dhe cilët emra i projektuan dhe cilët i zbatuan çnjerëzisht. Ku janë dhe ç’bëjnë? Ardhmëria nuk duhet të jetë përsëdytje e së shkuarës. Aq sa e vonë mund të (u) duket vepra e Dom Simon Jubanit tani, po ashtu dhe aq e parakoshme, ajo gjithsesi sërish vjen në kohë dhe, sa herë ta lexojmë, është koha e saj që jep porosi. Kujtoj/më kreun që e sheh Shqipërinë diktatoriale si një park zoologjik, kështu ishin bisedat e të burgosurve, ashtu e shihnin dhe burgun, si një rezervat. Një humor i trishtë, i zi, oruellian. Ndërkaq përdëllimi i autorit për vendin dhe gjuhën është i ndjeshëm ashtu si për të vërtetën dhe lirinë, që janë në madhësinë metaforike të zemrës së plagosur, kanë atë përfundje të saj dhe kulmojnë me Shkodrën e tij – “lagjen kryesore të Jeruzalemit Qiellor” – kështu e quan mahnitshëm. Dhe prapë një prapësi, deri në fund, na dalin dy epilogë siç nuk ndodh, njëri në tokë dhe tjetri në qiell. Sikur duan të theksojnë një mëdyshje që nuk është e autorit, por e realitetit. Epilogu në tokë është komedia e demokracisë shqiptare, siç do të donte ta quante Dom Simon Jubani. Nërsa Epilogu në Qiell është dërrmues, ka një qortim hyjnor, që vetëm një prift shqiptar si ai do të mund të guxonte ta shkruante, që kërkon në parajsë ndëshkimin, jo vetëm të keqes, por dhe të ushtruesve të saj si një zeje tmerri. Ja, Autori sheh veten të vdekur me një pikëllim ngazëllues, korp i lodhur… pa dhëmbë, të thyer dhe shkulur torturave, por dhe me buzëqeshjen e pashuar, shpotitësë, teksa shpirti shkëputet për të ikur qiejve për në parajsë… dhe atje takon Shën Pjetrin, por në vend të Shën Mëhillit me kandar aty, që peshon bëmat e njerëzve për të vendosur se nga do të shkohet, ishte tjetër kush, e pabesueshme, Enver Hoxha me kostum të bardhë, me kandar në dorë, madje dhe me flatra (?!?!). Si është e mundur? Këlthasim bashkë me autorin. Dom Simon Jubani ndërmend se kishte ndjekur një meshë dikur, ku një jezuit i huaj kishte predikuar se edhe në qofsh kriminel i botës, nëse pendohesh, qoftë dhe në minutën e fundit, kur je duke dhënë shpirt, e ke shëlbimin, udha për në parajsë është e hapur, e lejon kisha jonë. Si? Dhe Dom Simon Jubani, tani vetëm shpirt, vikat sërish me pezm hokatar: unë të gjej në parajsë dhe atë, diktatorin tim, të pafenë, që më kalbi në burg, jo vetëm mua, por popullin tim të gjithë? Atëherë dal unë nga parajsa. S’mund të jemi të dy bashkë…Dhe shpirti i tij endet rrugëve qiellore. Po tash nga t’ja mbaj? – pyet mes reve. “S’kam ku të shkoj larg teje, o Zot! Vetëm ti ke fjalë jete të pasosun” – përgjigjet po vetë me fjalët e Shën Pjetrit. Në fakt pyetja mbetet e hapur për Shqipërinë, që duhet të shkëputet në mënyrë drastike dhe me drejtësi nga e keqja e saj dhe të ngutet të shkojë në parajsën e vet, po me drejtësi dhe mëshirë, pra, në normalitetin e gjërave, në europianizmin e jetës, nëse mund ta themi. Është homelia e një prifti kështu, që pa Krishtin në kryq, pra veten, nga thellësitë e ferrit.

MOS I LINI VETËM!

August 5, 2022 by s p

– Letër të tjerëve nga Eda Zhiti -/

Këto pak rreshta u nisen si përgjigje një gazetareje që e vlerësoj e i perfundova drejtuar të gjithëve, që jam e lidhur në fb.

Elona Elezi gazetarja, shkruante se sa të na kalojë kjo dhimbje që na ka kapur për fyti dhe i duhet kerkuar llogari personit përgjegjes për shumëçka…

E dashur Elona,

Unë e di sa e dhembshur di të jesh Ti dhe e kupton tjetrin, prandaj po dua t’ju drejtohem shumë e shumë njerëzve të tjerë se prinderve të Jonadës dhimbja jo vetëm nuk do t’u ikë prej fytit, por do të pushtojë tërêsinë e tyre, përditë e më shumë. Asnjë drejtēsi, qoftë dhe masa më ekstreme nuk e shlyen tragjedinë. Arroganca e atij që kreu atë akt të zi, ka për t’u përplasur në fytyrën e kohës vazhdimisht, pa asnjë ndjesë. Është ky realitet, me vrasës harbutë, se ndjehen të pandëshkueshëm…

Triumfi i ligësisë vrastare. Zoti i ndihmoftë prinderit e Jonades të shohin dhe dritën e tejme, jo vetëm honin ku i hodhën, që është nën këmbët e të gjithëve.

Por jo vetëm Zoti, dhe njerezit që prindērit e Jonadës kanë pranë do t’ju lutesha që të mos I lënë vetēm.

Kur të shihni mamanë, në ditet më pas, dhe nëse është duke bërë punë, në dukje qetësisht pranë ballkonit, një plan ndëshkimi do ta ketë, për askënd, veç për vetveten – po Ju mos e lini vetëm!

Ju qe rrini pranē tyre në shtëpi, kur të shihni se nuk do t’ju kthejnë përgjigje kur t’i pyesni si janë, mos iu ktheni kurrizin, nuk e kanë me ju, e kanë me fatin. Mos i lini vetëm!

Do të vijë dita që do t’ju

buzëqeshin, do ta bëjnë për ju, duan të lehtësojnë komunikimim. Plaga e tyre do te jetë më e thellë për ta, më pak e dukshme apo fare e padukshme për sytë tuaj. Po ajo djeg gjithmonë si në ditën e parë. Ju mos i lini vetëm!

Kur ta shihni në rrugë që të ketë nje si dëshirë të fortë që të ledhatojë çdo moshatare/moshatar të bijës/birit të tyre, sepse diku shohin flokët e saj/ të tij, diku profilin, diku shkujdesjen, diku gëzimin, ju thjesht lëreni ta marrin atë çast.

Kur ta shihni me dhurata një moshatari/je të birit/bijës që martohet apo bēhet më fëmijë, pranoheni se ajo po ndjehet dhe nëna e Tij/Saj. Mos ia përplasni keqardhjen tuaj në fytyrë. Ju thjesht përqafojeni si mama engjëlli.

Dhe besojeni se gjenden gjithmonë Cirenej që do t’i ndihmojnë të mbajnë me dinjitet kryqin e tyre.

_________________________________

“Vogëlushja që vrapon drejt ëndrrës”

Pikturë nga Gjergj Kola, Koleksion privat, A.V.E

Illinois, USA.

Dialogu Kosovë-Serbi në rrezik, minishengeni ballkanik sjell konflikt rajonal, bashkëpunimi ekonomik mes shteteve shqiptare, në ngërç

August 2, 2022 by s p

Shkruan: Eneida Jaçaj

Dialogu Kosovë-Serbi, marrëveshje e cila u dakordësua në Uashington, më 4 shtator të vitit 2020, me ndërmjetësimin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Bashkimit Europian, duket se është kthyer 23 vite mbrapa në kohë. Sulmet në Veri të Kosovës tregojnë edhe një herë se Serbia nuk është e gatshme të përmbushë pikat e marrëveshjes, e cila do të sillte siguri dhe stabilitet në rajon, dhe, gjithashtu, nuk do të pengonte as integrimin e dy shteteve në Bashkimin Europian, OKB dhe NATO. Siç është bërë e ditur, serbët në Veri të Kosovës, më 31 korrik, vendosën në rrugë kamionë dhe mjete të tjera të rënda për të kundërshtuar dy vendime të Qeverisë së Kosovës, që kanë të bëjnë me targat dhe dokumentet serbe. SHBA dhe BE, dy garantet e sigurisë dhe stabilitetit në rajon, ndërmjetësuan dialogun me shumë pika, për të çuar në bashkëpunim ekonomik dy shtetet, duke hedhur pas konfliktet dhe mosmarrëveshjet e kohëve të vjetra, e më pas, dialogu të konkretizohej edhe me njohjen e Kosovës, nga Serbia.

Por, dialogu Kosovë-Serbi, në këto dy vite, ka kaluar nëpër sulme dhe akuza të dyanshme, se asnjëra nga palët nuk është e gatshme që të shkohet në një kompromis të përbashkët. E gjitha kjo është një lojë dhe farsë e Serbisë, e cila, jo vetëm që nuk ka ndërmend të zbatojë marrëveshjen bilaterale, që do të sillte një përfitim të madh për ruajtjen e stabilitetit në Ballkanin Perëndimor dhe Evropë, por nuk ka ndërmend ta njohë juridikisht as Pavarësinë e Kosovës. Për Pavarësinë e Kosovës dhanë jetën dhe gjakun djem të rinj, që u shuan në lule të rinisë për liri, ndërsa Serbia duhet të japë llogari për të gjitha ato masakra mbi popullsinë e pafajshme të Kosovës. Për të gjitha krimet serbe ndaj popullsisë kosovare, duhet të mbahet një gjyq si ai i Nurembergut, për krimet e nazizmit, ku të gjithë ata që janë fajtorë për genocidin ndaj popullit të Kosovës, të japin llogari. Sulmet e Serbisë ndaj Veriut të Kosovës marrin spunto edhe nga lufta e Carit të Kremlinit ndaj Ukrainës, ku Rusia është deklaruar gjithmonë në krah të Serbisë. Pas sulmit në Kosovë, Rusia ka deklaruar mbështetjen e saj të plotë për Serbinë, duke këmbëngulur se të drejtat e serbëve duhet të respektohen. Megjithatë, Serbia e ka të qartë mësimin se NATO do të ndërhyjë brenda 24 orësh nëse i shpall sërish luftë Kosovës, ashtu siç veproi 23 vite më parë.

Minishengeni ballkanik

“Ballkani i Hapur” apo i ashtuquajturi minishengeni ballkanik, është një tjetër çështje që i shton akoma më shumë shkëndija zjarrit, duke mbajtur të ndezur konfliktin në Ballkan. Kryeministri Edi Rama është shumë i ftohtë ndaj mosmarrëveshjeve apo sulmeve që vinë nga Serbia në drejtim të Qeverisë së Kosovës, pasi nuk dëshiron të cënojë marrëveshjen me kryeministrin serb, Aleksander Vuçiç, për Ballkanin e Hapur. Në këto kushte ku gjendet Ballkani, minishengeni nuk do të mund të realizohet, projekt i cili favorizon Serbinë, por edhe Rusinë, aleaten e saj shpirtërore, por edhe vendet e tjera fqinje. Dua të rikujtoj për fakte se, kryeministri Edi Rama së bashku me kryeministrat e Serbisë, Maqedonisë së Veriut arritën në Ohër, në vitin 2019, një marrëveshje për projektin e minishengenit ballkanik, i cili konsiston në lëvizjen e lirë të njerëzve, mallrave, shërbimeve dhe kapitaleve. Projekti ka për qëllim bashkëpunimin rajonal meqenëse Bashkimi Europian po vonon integrimin. Kosova nuk u përfshi në këtë marrëveshje mes vendeve të rajonit, u la në hije, pasi Serbia por edhe Bosnja-Hervegovina nuk e njohin Kosovën, dhe nuk mund të ketë projekt kur shtetet janë në konflikt me njëri-tjetrin.

Kështu, Serbisë nuk i intereson njohja e Kosovës, ndërsa Shqipëria, Serbia dhe Maqedonia e Veriut janë të gatshme të realizohet ky projekt. Por bashkëpunim ekonomik rajonal pa Kosovën, nuk mund të ketë. Një projekt i tillë, me Serbinë në mes, duhet të rishikohet nga ekspertë të ekonomisë botërore, pasi, me shumë gjasa, më shumë do të shtojë konfliktin në Ballkanin Perëndimor sesa do të rregullojë punë. Si mund të bëhet pjesë e një marrëveshje të tillë Serbia, e cila është përgjegjëse për disa masakra e genocide ndaj popullit të Kosovës dhe ende nuk e njeh si shtet të pavarur?! Si mund të bëhet pjesë e një marrëveshje të tillë Serbia, e cila është aleate me simotrën e saj Rusinë, e cila po kryhen të njëjta krime ndaj Ukrainës?! Dihet që Serbia me anë të këtij projekti synon të dalë në det; ky është një pretendim i saj që në kohën kur Austro-Hungaria ia prishi planet. Nga kjo do të përfitonte edhe Rusia, e cila prej kohësh e ka dëshiruar zgjerimin dhe ndikimin e saj në Ballkan, për arsye të përfitimit ekonomik, gjë që do të sillte edhe reagimin e SHBA, e cila është faktori dhe shteti me superfuqinë më të madhe në botë.

Bashkëpunimi ekonomik me Kosovën

Shqipërisë dhe Kosovës do t’u interesonte më shumë një bashkëpunim ekonomik rajonal me njëra-tjetrën, sesa projekti i minishengenit ballkanik. Nga Ballkani i Hapur do të përfitonin vetëm vendet fqinje, pasi Shqipëria eksporton vetëm lëndën e parë, pra është një shtet që nuk prodhon, i cili do të bëhej treg mallrash në favor të shteteve të tjera. Kryeministri Edi Rama dhe ai i Kosovës, Albin Kurti, duhet të zotohen dhe ta marrin seriozisht bashkëpunimin ekonomik, për t’u fuqizuar mes vetes, dhe jo të fuqizojnë të tjerët. Që kur u investua në Rrugën e Kombit, u pa se kjo do të ndikonte në progresin ekonomik mes Shqipërisë dhe Kosovës. Që nga viti 2014, kur Shqipëria dhe Kosova zhvilluan mbledhjen e parë të përbashkët, ku u nënshkruan edhe marrëveshje bashkëpunimi ekonomik, Shqipëria dhe Kosova janë përballur me konflikte dhe barriera tregtare.

Paradoksi është se kemi të bëjmë me dy shtete shqiptare. Në vend që të thellohet bashkëpunimi ekonomik, në mënyrë që të mos përfitojnë fqinjët nga mosmarrëveshjet, por të zhvillohemi aq sa mundemi në aspektin ekonomik me njëri-tjetrin, tregojmë edhe njëherë se nuk jemi të aftë të shkojmë mirë mes vetes. Këtu më vinë në mendje fjalët e të madhit Faik Konica: Heshtni, shtrohuni, bashkohuni! Udha që shpie në nder, në liri e në shpëtim, nuk është e shtruar me lule, po me ferra; kush arrin në kulm, arrin i grisur, i djersitur, i përgjakur; dhe kur arrin në kulm, bie i vdekur nga të lodhurit, por me vetëdijen që i hapi një udhë të re popullit”. Shpresojmë që dy shtetet shqiptare të reflektojnë, dhe të bashkëpunojnë mes vetes!

Jemi shqiptarë! Nuk na ka hije të qëndrojmë duarkryq!

August 2, 2022 by s p

Nador Bakalli/

Lëvizja ka ndjekur me shqetësim të madh zhvillimet në veri të Kosovës pas vendimit të qeverisë Kurti për vendosjen e reciprocitetit në aspekte të caktuara të marrëdhënieve dy-palëshe me Serbinë.

Gjejmë rastin të shprehim haptazi përkrahjen tonë për nismën e qeverisë së Kosovës.

Është tashmë e qartë se interesat shqiptare në rajon bien ndesh me politikat serbe dhe se marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë mundet vetëm të ravijëzohen brenda kornizave të reciprocitetit midis dy shteteve të pavarura, siç janë Kosova dhe Serbia.

Për të disatën herë, i kërkojmë Qeverisë së Shqipërisë që të ndërpresë urgjentisht çdo diskutim me Serbinë në lidhje me nismën “Ballkani i Hapur” apo çdo nismë tjetër të cilën Kosova nuk e aprovon. Flirtimi me Serbinë dhe marrëveshjet me karakter të paqartë apo që shkaktojnë ndasi mbi faktorin shqiptar në rajon janë një njollë turpi e rëndë për të cilën do të mbahet mend Qeveria dhe Kryeministri Rama.

Nëse Qeveria nuk heq dorë nga paudhësia e Ballkanit të Hapur apo nga ulja në tryeza të dyshimta me Serbinë dhe palë të treta, pas krahëve të Kosovës, Lëvizja:

1. Do të ndërmarrë në vjeshtë një fushatë masive në Diasporë për denoncimin dhe demaskimin e veprimeve të Qeverisë si thellësisht anti-shqiptare dhe me nuanca tradhëtie në drejtim të Kosovës.

2. Në funksion të sa më sipër, do të shqyrtojë mundësinë e bashkëpunimit të drejtpërdrejtë me grupime politike apo të shoqërisë civile me karakter opozitar, në funksion të shpëtimit të Shqipërisë nga kthetrat e një qeverie de fakto anti-shqiptare, e cila e ka zhytur vendin përditë e më thellë në zonat e turpit të raporteve dhe indekseve më serioze kombëtare dhe ndërkombëtare.

3. Nëse lind nevoja, si shqiptarë, do t’i gjendemi pranë Kosovës me çdo mjet dhe formë, pa droje!

Kosova na jep nder!

Kryesia e Diaspora për Shqipërinë e Lirë!

Shqipëri-SHBA: Partneritet që sendërton një protagonizëm të ri shqiptar

August 1, 2022 by s p

Nga Akri Çipa/

Përgjatë harkut kohor të një shekulli, marrëdhëniet ndërmjet Shqipërisë dhe Shteteve të Bashkuara kanë pasur transformime të mëdha, qoftë edhe në elementet më bazike të tyre.

Me vendosjen e marrëdhënieve diplomatike në vitin 1922, Shqipëria dhe SHBA shënuan fillimin e asaj që do ishte një marrëdhënie atipike, edhe për shkak të trajektoreve historike dhe politike që do të shënonin shekullin e XX. Ndërprerja e marrëdhënieve në vitin 1939, për shkak të pushtimit të Shqipërisë dhe më pas për shkak të izolimit të përzgjedhur nga qeveria komuniste, shënoi një vakuum të gjatë në relacionet bilaterale. Rivendosja e tyre në vitin 1991 hapi një kapitull të ri, mjaft intensiv dhe përcaktues.

Në harkun kohor të 31 viteve të fundit, përgjatë këtij kapitulli të ri, marrëdhëniet ndërmjet dy vendeve kanë njohur zgjerim dhe thellim të vazhdueshëm.

Duke i lënë detyrën e këndvështrimit historik ekspertëve të fushës, si dhe pa mëtuar të përgjithësojmë marrëdhëniet e Shqipërisë dhe SHBA përgjatë njëqind viteve, për shkak se nevojiten hulumtime shumë të imtësishme për të ofruar një tablo shteruese, do të përpiqem të ofroj një qasje më të fokusuar në zhvillimet përgjatë dy dekadave të fundit.

Zhvillime të cilat janë sa bazuar sa në angazhimin e dy palëve, aq edhe në ndryshimet thelbësore në arenën ndërkombëtare dhe në vetë sistemin ndërkombëtar. Dhe zhvillime të cilat kanë sendërtuar një protagonizëm të ri shqiptar në rajonin e afërt, por dhe në sensin multilateral, bazuar në këtë partneritet të konsoliduar.

Nw ndwrrim tw mijwvjeçarit, padyshim ngjarja kulmore nw angazhimin amerikan kundrejt shqiptarwve wshtw vendimi i Uashingtonit pwr tw ndaluar gjenocidin serb nw Kosovw. Ky ishte njw moment unik dhe njw event themeltar dhe shenjues pwr shumw prej proceseve qw do vinin mw vonw.

Pas asaj, dy janë momentet kyçe që kanë shënuar marrëdhënien Shqipëri-SHBA brenda harkut kohor të dy dekadave të fundit: vizita e Presidentit Bush në vitin 2007 dhe anëtarësimi i Shqipërisë në Organizatën e Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO) nën sponsorizimin amerikan.

Vizita e Presidentit George Bush në Shqipëri në vitin 2007, vizita e parë e një presidenti amerikan në detyrë, shënoi praktikisht preludin e shpalljes së pavarësisë së Kosovës, çka do të transformonte thelbësisht rajonin tonë. Pashmangshmërisht, kjo do të përkonte me faktorizimin më të madh të shqiptarëve në rajon, por sigurisht dhe me një rol të ri për Tiranën zyrtare në realpolitikën ballkanike.

Nga ana tjetër, anëtarësimi i Shqipërisë në NATO në vitin 2009, së bashku me Kroacinë, ishte një proces gjithaq përcaktues për ardhmërinë e vendit dhe të rajonit. Shtetet e Bashkuara ishin mbështetëset kryesore të zgjerimit të NATO-s në Ballkan dhe garantueset e kurorëzimit me sukses të rrugëtimit të përshpejtuar të Shqipërisë, pavarësisht limitimeve të shumta që karakterizonin atëherë kapacitetet ushtarake të saj.

Me këto dy zhvillime të rëndësishme si pikënisje, pozicioni strategjik i Shqipërisë u forcua jashtëzakonisht shumë, duke sjellë në më pak se një dekadë e gjysmë shndërrimin e vendit në një eksportues të sigurisë, në rrafshin rajonal, por jo vetëm. Ky është padyshim një nga proceset më të rëndësishme dhe domethënëse përgjatë këtij harku kohor, duke marrë parasysh faktin që përpara kësaj vendi ishte konsumues i sigurisë dhe shpërfaqte brishtësi të konsiderueshme në planin e gjerë të sigurisë.

Ky transformim nuk kaloi pa prekur dhe në mënyrë të drejtpërdrejtë marrëdhënien bilaterale me Shtetet e Bashkuara, mbi të gjitha nisur nga fokusi i theksuar në siguri përgjatë administratës Obama. Konsolidimi i rolit të shqiptarëve, si një spirancë e mirëfilltë stabiliteti në Ballkan, përkoi me një rritje të rolit të Shqipërisë në rajon, sikurse edhe në kuadër të platformave të ndryshme multilaterale.

Përgjatë viteve të fundit, kjo marrëdhënie ka shpërfaqur përfitime të dukshme për Shqipërinë. Mjaft përcaktuese në këtë drejtim ka qenë mbështetja e Uashingtonit që Tirana zyrtare të marrë përsipër një rol të dorës së parë brenda institucioneve dhe organizatave të ndryshme ndërkombëtare: fillimisht në Organizatën për Siguri dhe Bashkëpunim në Europë (OSBE) dhe, më së fundmi, si anëtare e përkohshme e Këshillit të Sigurimit në Organizatën e Kombeve të Bashkuara (OKB).

Të dyja këto janë evente historike dhe është e paimagjinueshme që Shqipëria do të mund të arrinte në këto përfaqësime pa një mbështetje të shumëfishtë të Shteteve të Bashkuara. Sikurse dhe do të ishte tejet i vështirë navigimi i sfidave të ndryshme brenda këtyre platformave pa orientimin dhe koordimin me partnerët amerikanë.

Edhe vetë brenda NATO-s, Shqipëria ka realizuar një projektim më modern dhe të dobishëm. Duke marrë parasysh resurset e kufizuara, njerëzore, materiale dhe financiare në planin ushtarak, Shqipëria ka shfrytëzuar pozicionin gjeografik dhe zhvillimet gjeopolitike për të rezonuar me interesat strategjike të aleancës dhe vecanërisht të SHBA. Brenda këtij plani mund të shikohet investimi i aleancës në modernizimin e bazës ajrore në Kuçovë për të shërbyer si një pikë e rëndësishme furnizimi për misionet në distancë më të largët të trupave të organizatës.

Në këtë kontekst, propozimi i SHBA dhe gatishmëria e Shqipërisë për t’u ofruar si një bazë amerikane për Forcat e Operacioneve Speciale përbën një tjetër element të rëndësishëm në bashkëpunimin në çështjet e sigurisë. Komanda amerikane e operacioneve speciale në Europë luan një rol të dorës së parë për të dëshmuar gatishmërinë dhe angazhimin amerikan në kontinentin e vjetër dhe përthithja e një pranie të tyre nga Shqipëria ofron një dimension të vlefshëm për rëndësinë në konsideratat rajonale amerikane.

Duke gjykuar proceset e ngadalta demokratizuese në vend, si dhe progresin e cunguar dhe të pabarabartë ekonomik, shpeshherë duke mbetur edhe pas fqinjëve të tjerë, mund të thuhet se Shqipëria ka mundur të faktorizohet ndërkombëtarisht më shumë se sa lejojne kapacitetet e saj reale. Disfunksionaliteti i politikës së brendshme ka tejkaluar vetveten përgjatë dekadës së fundit, megjithatë Tirana ka mundur, në sajë të koordinimit të ngushtë me SHBA, të pozicionohet aktivisht në arenën ndërkombëtare. Tejet e nevojshme dhe productive në këtë aspekt do të ishte dhe një koordinim shumë më i madh dhe harmonizim diplomatik me Kosovën.

Në kushtet e një momenti gjeopolitik të orientuar drejt kompeticionit të fuqive të mëdha, si dhe rritjes së rajonalizmit dhe fuqive rajonale, Shqipëria ka një mundësi të papërsëdytë tashmë për të forcuar këtë protagonizëm të ri. Çka efektivisht do të shënonte dhe kalimin në një fazë të re, më të emancipuar, të marrëdhënieve me Shtetet e Bashkuara, por edhe me vendet e tjera perëndimore.

Si rrjedhim, kjo do të tregonte dhe një maturim të vetë Shqipërisë në raportet me shtetet e tjera, në këtë rast me partnerin esencial, por edhe në raport me vetveten dhe aktualizimin e vlerave të përbashkëta dhe, sigurisht, të interesave shtetërore e kombëtare shqiptare.