Komunitet – Page 106 – Dielli

Kardiokirurgu Dr. Kristo Papa vlerësohet nga Presidenti Meta me “Kalorës i Urdhrit të Flamurit”

February 5, 2022 by s p

Presidenti i Republikës z. Ilir Meta ka vlerësuar me Titullin e lartë “Kalorës i Urdhrit të Flamurit” Dr. Kristo Papën, kirurgun kardiolog si një nga personalitet më të shquara të mjekësisë shqiptare në shërbim të bashkëkombësve shqiptarë jo vetëm në Shqipëri, por edhe në Itali, Britaninë e Madhe dhe diasporë. Në njoftimin e Presidentit të Republikës z. Ilir Meta shkruhet: “Kirurgu kardiolog, Dr.Kristo Papa është një nga personalitet më të shquara të mjekësisë shqiptare, shembull i shkëlqyer i profesionalizmit të lartë në shërbim të bashkëkombësve tanë jo vetëm në Shqipëri, por edhe në Itali, Britaninë e Madhe dhe diasporë.I vlerësuar si një prej kirurgëve më të mirë të Europës, humanizmi i tij është dëshmuar nga ndihmesa e jashtëzakonshme e dhënë për shqiptarët me nevoja mjekësore, me mbi 500 ndërhyrje vullnetare kirurgjikale, si dhe me kontributin e shquar gjatë pandemisë COVID-19 përmes asistencën mjekësore të ofruar me platformën e tij digjitale. Për veprimtarinë e vyer në shërbim të pandërprerë të mbrojtjes së shëndetit dhe jetës, duke lartësuar kudo në botë vlerat kombëtare, pata kënaqësinë ta vlerësoj me mirënjohje me Titullin e lartë “Kalorës i Urdhrit të Flamurit”.Dr. Kristo Papa është shembull për të gjithë ata të rinj e të reja, të cilët aspirojnë të ndjekin profesionin e mjekut, dhe një frymëzim për të qenë sa më humanë në ndihmë dhe shërbim të njerëzve” përfundon njoftimi i Presidentit Ilir Meta.

Vështrim i afërt për largësinë…

February 3, 2022 by s p

(Esse analizë rreth librit me tregime “Përtej kësaj jete” të prozatorit Muc Xhepa.)

Nga Raimonda MOISIU

“Të vjen të rrëqethesh kur mendon se sa kërkime duhen për të gjetur të vërtetën e një hollësie sado të parëndësishme”,-thoshte shkrimtari i njohur francez Henri Beyle, i njohur me pseudonimin Stendal.

Kjo thënje më erdhi ndërmend teksa lexoja “Përtej kësaj jete”, librin e tretë që prozatori dhe diplomati Muc Xhepa prezantohet në pak vite, libër i sapo dalë nga shtëpia botuese Made in the USA, Middletoën, DE. Libri mbart në vetvete rrëfenja të ndërveprimit kompleks dhe misterioz, analogjitë brenda fateve njerëzore dhe kalimit në botën e egër të realitetit ku jetonin që sollën pasoja dramatike dhe tragjedi njerezore. Nëse rrëfenjat brilante letrare të Muc Xhepës konstatojnë tragjeditë, sarkazmën, dhe ironinë a asaj kohe të pakohë, autori vetë konstaton gjithashtu peshën e pafajsisë dhe të kujtimeve, të viteve dhe të vuajtjeve, të dashurisë, ndjenjën e bukur të miqësisë dhe filozofinë e lirisë individuale. Rrëfenja letrare të shkurtëra, porse të rrëfyera “Përtej kësaj jete” në një vështrim të afërt për largësinë dhe reflektojnë kontrastin me sistemin politik autokratik të letërsisë të realizmit socialist dhe letërsisë bashkëkohore në perëndim dhe mërgim. Në rrëfenjat e Muc Xhepës ndjehet grishja dhe frymëmarrja, ndërsa autori tregohet tejet elokuent në trajtimin e temave dhe prekja që ai kërkon t’u bëjë fenomeneve të ndryshme të shoqërisë, duke i ironizuar përmes jetës reale, përvojave jetësore dhe botës internale të personazheve që Muc Xhepa sjell në libër.

Rrëfime origjinale mes emocioneve të rralla: “…Kostumi kafe i rrinte i gjerë dhe kishefilluar të zbehej. M’u mblodh lëmsh në grykë. Po shihja babanë kur doli nga burgu. I rrëgjuar vrarë nga jeta në ferr. Mësuese Kozarës iu lagën fjalët. Ndaloi. Ledhatoi miken e ngushtë, që u ngjit lart dhe filloi t’ia fshijë lotët me gjuhë.”(Tregimi “Përkthyesi”, f.2… rrëfime që nxjerrin në pah vuajtjet e përbashkëta dhe fatet njerëzore mes frikës, dëshirës, zhgënjimit dhe përbuzjes, dijes dhe mëncurisë, forcës dhe kurajos, mungesës së shtëpisë, jetës në burgje dhe mbi të gjitha dashurisë që mbizotëron te këta personazhe.

Nëpërmjet 34 tregimeve historiko- letrare, (sepse mua më pëlqen t’i etiketoj “rrëfime”) janë të shkruara me përkushtim dhe vëmendje bashkëkohore historike dhe me mjeshtërinë e konceptit artistik-filozofik, ku secili tregim mbart në vetvete histori të vecanta portrete realë të mrekullueshëm, të pathënat e udhëtimt të dukshëm dhe shpirtëror të vetëdijes. Rrëfime që nëpërmjet satirës sociale jo vetëm evidentojnë shkaqet e vërteta porse nxjerrin zbuluar rënien morale dhe politike të sistemit diktatorial. Duke lexuar secilin prej tyre ndjehesh i impresionuar nga përshkrimi në detaje që autori u bën dramave dhe fateve njerëzore të personazheve me gjendjen e tyre të brendëshme shpirtërore dhe emocionet e personazheve të detyruar t’i japin kuptim botës së tyre. Në secilin rrëfim autori Xhepa mbart brenda vetes përjetimin e portretit të dyfishtë të tij, në rini dhe më pas, dhe ndjenjën e heronjve të rrëfenjës me harmoninë e idesë dhe lidhjen reale mes tyre, në revoltë të përhershme nën buzë kundër braktisjes, izolimit, dhe papërshtatshmërisë, i zhytur në dhimbje dhe sfidat për kapërximin e saj në netët vetmitare humbur rrugëve pafund, plagët e një jete, që autori na i ka rrëfyer me pasion, dhimbje, dashuri dhe ironi delikate.

Personazhet e fragmentuar dhe të kufizuar të tij janë figura të spikatura dhe të njohura të shoqërisë, dhe për të arritur në brendësi të shpirtit të tyre autori përpiqet të depërtojë përtej karaktereve unike, vitalë, të fortë dhe të paepur të tyre në atë ambientin e zymtë të situatave të paqëndrueshm dhe tërësinë e konceptit të moralit social e politik; “Lexoj në internet se gazetar Kaloshi D. ka gjetur një document tjetër ku hidhet dritë rreth hetuesisë së Visar Zhitit, por edhe për të tjerët. Një ndjenjë krenarie më pushton të tërin. Miku im Visar Zhiti nuk kishte implikuar askënd gjatë hetuesisë së rëndë. Për kundrazi i kishte mbrojtur. E kishin dokumente. Kishte qëndruar. Dhe mëndja më shkon të oficeri i “Neronit”-presidient, që s’lë vend pa u shfaqur në ekranet televizive sot, si një demokrat o flaktë.” Përballja me një realitet të tillë sikundër; “Oficeri i Neronit”etj., përfaqësojnë pushtetarët mediokër dhe besnikë të verbër të shoqërisë që i shërbenin, porse përpiqen të privojnë të mirin në kuptimin unik personal, me qëllim për të mbetur jashtë vëmendjes të rolit historik.

Me një modesti në të rrëfyer Muc Xhepa synon të na përshkruajë botën, cdo personazh, cdo fjalë, cdo ngjarje në vendin dhe kohën e vet, ka arritur të shkrijë me mjeshtëri filozofike në një të vërtetë letraro-artistike, ndjenjat dhe mendimet e miqëve dhe njerezve të tij të afërt e të largët, dhe ngërthen një arkitekturë komplekse ngjarjesh, motivesh e dramash njerëzore, duke bërë edhe rolin e historianit dhe sociologut në rrëfimin e fateve njerëzore dhe aktin sublim shpirtëror të një nëne, për të mbrojtur birin e saj: “Nëna e Visarit u bë copë ta shpëtonte. I fshehu shkrimet e tij dhe fletoren, sigurisht. I futën nën tokë”.(“Fletorja”,f.137)

Rrjedhshmëria në të rrëfyer, pjekuria në “artin e të shkruarit” dhe mjeshtëri në përdorimin e ironisë dhe sarkazmës së hollë, na lë të kuptojmë se Prozatori dhe Diplomati Muc Xhepa, është një shkrimtar profilik që aktualisht po lëvron një stil të ri, unik dhe tejet jetësor në letrat shqipe. Në secilën prej 34-r rrëfimet e tij, autori Xhepa paraqet sfondin e gjerë jetësor dhe problemet ekonomike, politike dhe shoqërore, që lexuesi të kuptojë protagonistët dhe karakterin e tyre me vecoritë, tiparet dhe dëshirat jetësore në një kuptim të dyfishtë; “i përballjes së dickaje” me ndjenjën e mallit, brengës, dashurisë e trishtimit, dhe nostalgjisë së përvojave dhe ngjarjeve jetësore e historike me njerëzit, shokët dhe bashkëatdhetarët e tij: “Fillim i viteve ’80.Dilaver Haka, ish shok klase në tetëvjecare, i gjatë, biond, sykaltër, statujë ilire m’u afrua me ndrojtje: “Destan Doda, më vjen rëndë, port ë më kuptosh”, u përtyp sikur ta kishin zënë në grykë. “Të kam mik dhe dua të më ndihmosh”. Uli sytë. Bëri një hap në anë, sikur t’i ruhej dikujt që e përgjonte. “ Fëmijët e mitur nuk po e hanë dot bukën e misrit”, ngriti sytë. “Ti, nga qyteti ke mundësi të më marrësh bukë gruri. Sikur gjysmë… Do t’më bësh nder të madh”. U pikëllova” (Bukë Gruri, f.11”

Autori Xhepa analizon deri në detaje të hollësishme jetën e përditëshme të shtresës shoqërore dhe nëpërmjet fatit dhe shqetësimit të brendëshëm madh të Destan Dodës, ai ka arritur të na japë mjeshtërisht simbolikën e lidhjes së fortë e njerëzve të thjeshtë dhe rrënjëve shoqërore me lirinë e shpirtit.

I shtyrë nga motivet e përvojave jetësore që e kapërxejnë kufirin e ngushtë të një shqetësimi personal, autori Muc Xhepa me pjekuri të mendimit filozofik dhe artistik, vë gishtin mbi plagë, autori gjykon dhe mban qëndrim kritik ndaj konceptit të moralit social-politik –kulturor, depërton në identifikimin original të qëndrimit dhe sjelljes së personazheve.

Autor na tregon lidhjen e tij shpirtërore mes dhimbjes e dashurisë njerëzore, mes ngjarjeve dhe ndryshimeve historike, mes realitetit dhe ëndrrave, ballafaqimin e të shkuarës me të tashmen, egoizmit dhe optimizmit, të moralshmes e të pamoralshmes, mashtrimit e urrejtjes, xhelozisë e smirës, vlerës dhe antivlerës, gënjeshtrës e së vërtetës, të keqes e së mirës, duke e parë në vështrimin harmonizues të emocioneve dhe problemeve që shtrohen në rrëfimet e tij, falë përkujtimit të ndjenjave dhe mendimeve që autori mundohet t’i ruajë thellë brenda vetes. Rrëfimtari Xhepa pranon që në nisje të tregimit; lidhjen e tij me njeriun dhe gjithcka që gjendet rreth tij, dhe ende vazhdon të eksplorojë të njohurën e të panjohurën e përvojave jetësore, rrugën e vuajtjeve, të dhimbjes dhe dashurisë, me pavarësinë e botës shpirtërore dhe lirinë e shprehjes. Autori paraqet në mënyrë realiste ngjarjet e rëndësishme të historisë shoqërore, ekonomike, kulturore, të letërsisë së realizmit duke e shëndrruar atë në një të vërtetë pa kufizime dhe të ndjeshme e konceptit ideor dhe bashkëkohor.

“Përtej kësaj jete”, është një libër me vlera të rëndësishme shoqërore dhe artistike, dhe me vështrimin e afërt për largësinë na ofron rrugët ku morali është krijuar e zhvilluar nga shoqëria dhe të gjithë personazhet e tregimeve realë e jetësorë, disa prej tyre prehen në paqen e amëshuar, ndërsa disa jetojnë dhe janë ende në kërkim të së bukurës dhe shpirtit të lirë për t’u ndjerë të lumtur e në harmoni me veten dhe njerëzit, duke përfshirë këtu edhe vetë autorin Muc Xhepa, i cili vazhdon ende të hedhë në letër kujtimet e përvojat jetësore të jetës që mbartin mall e dashuri njerëzore.

Raimonda MOISIU

Author/Freelancer

Jacksonville, Florida USA

February 2nd, 2022

Falja dhe pajtimi – parakusht jete, paqeje dhe qytetërimi

February 3, 2022 by s p

Don Lush GJERGJI /

Njeriu dhe njerëzimi s’mund të jetojnë pa falje dhe pa dashuri. Falja, pajtimi dhe dashuria nuk është thjesht vepër njerëzore, çështje e arsyes, vullnetit apo përcaktimit tonë, sepse mendoj se pjesa dërmuese e njerëzimit e kupton se e keqja nuk mundet me të keqe, por vetvetiu është tejet e vështirë, mos të them e pamundshme, pasiqë i tejkalon fuqitë tona njerëzore. Shi për këtë pa besim dhe pa ndihmën e Zotit dhe të rrethit, përkrahjen, pjesëmarrjen tonë vëllazërore nuk mundet e keqja e urretjtes, mënisë, gjak apo hakmarrjes. Këtë e ka vërtetuar edhe përvoja jonë sidomos gjatë vitit 1990, ku kemi gjetur dhe përjetuar se motivet fetare dhe kombëtare dukshëm lehtësonin pajtimin, faljen, tejkalimin e çdo lloji vështirësie, si shtylla të fuqishme veprimi. Pa këto elemente ne bëjmë “vrasje, hakmarrje apo edhe gjakmarrje” psikologjike, shpirtërore, nëpërmjet indiferentizmit, egoizmit, egocentrizmit, karierizmit, materialimit, konsumizmit, hedonizmit, moskujdesit për të varfër dhe të mjerë si dhe shumë dukurive tjera shëmtuese, sidomos dukurisë së shtimje, shpifjes, përgojimit, paragjykimeve, përkrahjes dhe solidaritetit për të keqe, që fatkeqësisht janë gjithnjë në rritje dhe në zhvillim të hovshëm ndër ne.

NJERIU ËSHTË NJERI AQ SA KA DASHURI, sa di dhe do të ketë mirëkuptim, dhembje, mëshirë për të tjerët, të falë dhe të kërkojë falje, pra, sa jeton me dashuri dhe për dashuri.

Kjo ndërlidhet ngushtë edhe me aspektin fetar, botëkuptimor, kombëtar, gjithënjerëzor. “Nëse ndokush thotë: “E dua Hyjin” e këndej e urren vëllanë e vet që e sheh, Hyjin që nuk e sheh, s’mund ta dojë” (1 Gjn 4, 20).

Urrejtja është djallëzore, vdekje-sjellëse, vrastare, vetëvrasje, vëllavrasje, ndërsa dashuria dhe falja janë hyjnore dhe frytdhënëse. Shën Gjoni urrejtjen e krahason edhe me verbëri, terr: “Kush e urren vëllanë e vet, gjendet në errësirë dhe ecën në errësirë. Nuk di kah shkon sepse terri ia ka verbuar sytë” (1 Gjn 2, 11).
Jezusi thotë:“Por ju them juve që më dëgjoni: Doni armiqtë tuaj, bënu mire atyre që ju urrejnë, bekoni ata që ju mallkojnë, lutuni për ata që dijekeqas ju mundojnë… Si dëshironi t’ju bëjnë juve njerëzit, ashtu bëjuni edhe ju atyre… Bëhuni edhe ju të mëshirshëm sikurse /edhe/ Ati juaj është i mëshirshëm. Mos gjykoni dhe nuk do të gjykoheni. Mos dënoni dhe nuk do të dënoheni! Falni dhe do të gjeni falje!” (Lk 6, 27-28. 31. 36-37).
Pse njeriu i sotshëm, sidomos ne Shqiptarët, falim pak, vështirë, gati edhe keq, pjesërisht, vetëm në disa rrethana të rrezikimit, të luftave, si ndodhi gjatë vitit 1990?

Gabimi i parë më duket se edukimi i rrebtë dhe formal, që mbështetet kryesisht në urdhëra, ndalime, krijon më tepër ndjenjën e frustrimit, hurxhit dhe të paaftësisë, mbylljes, e cila shpesh shpërthen në agresivitet, sulm, urrejtje dhe në shkatërrimi, sepse familja dhe shoqëria jonë më tepër mbështet në ligje, rregullore, tradita, se në marrëdhënie ndërnjerëzore, ndërfamiljare, në përvojën e mirësisë dhe dashurisë së ndërsjellët. Ne duhet t’i zbulojmë dhe t’i përkrahim anët pozitive te vetja dhe te tjerët, sepse nëse rritet e mirja, vetvetiu pakësohet e keqja.

Gabimi i dytë është garimi i egër për punë, fitim, sukses me çdo kusht, ku njeriu nuk është më askush dhe asgjë nëse nuk punon, nuk fiton, nuk ka sukses në krahasim me të tjerët, pra, subjekti-njeriu objetivizohet apo bëhet gjësend. Në këtë “garë” të pamëshirshme dikush lodhet, ndalet, çalon, s’ka fuqi dhe mbetet i frustruar, ndihet keq, nuk e ka më mbështetjen e të tjerëve, dhe si i tillë potencialisht është “kandidat” për urrejtje ndaj vetvetes dhe ndaj të tjerëve. Bota, të tjerët janë fajorë për fatin e keq, për mossukses, për dështime, prandaj janë psikologjikisht dhe shpirtërisht të cunguar, të anësuar, të dëmtuar dhe si të tillë në hall me vetveten dhe me të tjerët.

Gabimi i tretë është feja vetëm si njohuri, rregullore, ligj, në anën thjesht formale, pa përvojë dhe jetësim me Zotin-Dashuri dhe me vëllaun njeri. Nga përvoja e fesë së Zotit-Dashuri i cili në vazhdimësi është edhe falje, mëshirë, pajtim, ndërrim, përmirësim, mësohemi dhe aftësohemi edhe ne deri diku t’i përngjajmë atij, jemi të lumtur në falje ndaj të tjerëve.

Ne Shqiptarët sot jetojmë ose nën ndikimin e individualizmit të tepruar, bajraktarizmit, vetëm si të them unë, ose të kolektivizmit anonim, mentalitetit turmor dhe grumbullor, si thonë dhe veprojnë të tjerët, pa pasur mundësi të jemi vetvetja, pa ndonjë orientim dhe përcaktim jetësor. Ndikimi i të tjerëve, i rrethit të ngushtë apo të gjerë, ende është shumë i madh, mos të them edhe vendimtar, kryesisht negativ, duke cunguar identitetin dhe personalitetin, orjentimet, bindjet, përcaktimet, veprimet dhe jetën personale dhe familjare. Shqiptari rregulloren kryesore të jetës e ka këtë parim: Si të tjerët! Kur të tjerët falin, si ndodhi gjatë vitit 1990, atëherë edhe unë ose edhe ne…, ndërsa sot, është ndryshe.

Falja tek ne ende fatkeqësisht trajtohet si dobësi, ndërsa hakmarrja dhe gjakmarrja si trimëri, si traditë e shenjtë shqiptare, si virtyt i pamohueshëm nga rrethi familjar dhe shoqëror traditor, sipas parimit të pakuptimët: gjaku nuk falet as nuk tretet kurrë!

Në tekstet shkollore, në literaturë, në krijimtari të ndryshme, si poezia, proza, piktura, skulptura, muzika, filmi, vlera dhe virtyti i faljes, paqes, dashurisë, strategjia paqësore dhe jodhunore gandiane, tereziane, rugoviane, bashkimi në dallime është shumë pak i pranishme.

Ja përshkrimi i Anton Çettës i vështirësive për pajtimin e gjaqeve: “Ishin dy shkaqe kryesore të pengimit të pajtimit. I pari ishte bindja kokëforte për ruajtjen e traditës sipas Kanunit. Disa njerëz në mënyrë fanatike shkonin sipas kësaj tradite. Arsyja tjetër ishte justifikimi i familjeve të cilat e zbatonin hakmarrjen, sepse kështu dëshironin të paraqiteshin besnike ndaj traditës…” (Giancarlo-Valentino Salvoldi – Lush Gjergji, Kosovo nonviolenza per la riconciliazione, EMI, Bologna, 1999, f. 52. Më gjerësisht lexo: Po aty, vep. e cit. f. 37-77).

Ja edhe shpjegimi sintetik dhe profetik i Prof. Anton Çettës për pajtimin e gjaqeve: “Ne fill e kemi përjashtuar mundësinë e dëmshpërblimit apo të pagesës së gjakut: Pajtimi i gjithmbarshëm i popullit shqiptar duhet të jetë një vepër fisnike, vetëm një gjest i përvuajtërisë dhe shpirtmadhërisë së popullit tonë…
Të tjerët po na vrasin vazhdimisht, a duhet atëherë edhe ne të vritemi me njëri-tjetrin?… Jo, duhet të jemi si kurrë më parë afër dhe së bashku me njëri-tjetrin, sepse na presin sprova dhe rreziqe të ndryshme edhe më të mëdhaja…” (Giancarlo-Valentino Salvoldi – Lush Gjergji, Kosovo un popolo che perdona, EMI, Bologna, 1997, f. 48: Më gjerësisht lexo: Po aty, vep. e cit. f. 31-105).

Derisa mos ta ndërrojmë botëkuptimin ndaj jetës, vetvetes, familjes, shoqërisë, s’mund ta ndërrojmë as veprimin, jetën tone edhe lidhur me falje dhe pajtim, pra, për luftim dhe dëbim të gjak ose hakmarrjes.

Trimëria më e lartë është ta mundim të keqen së pari në vete, e pastaj edhe te të tjerët, sepse JEMI TË LIRË VETËM NËSE JEMI TË MIRË!

Prandaj para çdo veprimi pika e parë është kuptimi i gjendjes, si nga aspekti historik, ashtu edhe nga vështrimi aktual. Pika e dytë është ndarja e përvojave tona nëpërmjet bisedimeve, dialogut dhe komunikimit ndërnjerëzor dhe ndërvëllazëror, që të jemi së bashku si në të mira, ashtu edhe në të vështira. Gjendja konflikuale kërkon së pari harmonizimin e njeriut me vetveten, me atë që është dhe dëshiron të jetë, dhe vetëm pastaj mund të shkojmë kah hapi i dytë – marrëdhëniet ndërnjerëzore, që të vijmë edhe deri te ndjenja e përkatësisë së përbashkët apo gjithëshqiptare, te shoqëria.

Sot hak-marrja apo gjak-marrja duhet të ndërrohet edhe në terminologji, sepse thënë kështu duket se njeriu ka të drejtë, bile edhe detyrë, ta marrë hakun apo edhe gjakun!
ÇDO HAK APO GJAK-MARRJE SOT ËSHTË SË PARI VETËVRASJE, PASTAJ VËLLAVRASJE DHE SË FUNDI EDHE VRASJA E TJETRIT.

Pa vetëdije të tillë s’mund ta luftojmë këtë dukuri shëmtuesi, kancerin e shoqërisë shiptare në ditët tona.

Duhet gjithnjë ta kultivojmë KULTURËN E JETËS: nderimin, pranimin, përkrahjen dhe mbrojtjen e jetës në çdo faze, sipas parimit të njohur shqiptar: “S’ka shtëpi pa pleq dhe pa fëmijë”, dhe “Mjerë ajo shtëpi që s’ka pleq dhe fëmijë!”. Pse atëherë mos ta duam dhe mbrojmë jetën nga çdo rreziku apo kërcënimi, edhe nga gjakmarrja?
Kush jeton për hakmarrje, nuk jeton fare, sepse jeton vetëm për të bërë keq, kjo s’është e denjë për askend, jeton për së gjalli në varr. Urrejtja është DIKTATORI më i keq që vetvetiu nuk vdes kurrë dhe robëron të gjithë. Mu për këtë falja është parakusht jete, paqeje dhe qytetërimi, si përvoja më e rëndësishme dhe vendimtare në jetë, e cila mundëson të dalim prej vetvetes dhe të përqendrohemi në të tjerët për të jetuar të vëllazëruar dhe të bashkuar.

S’ka njeri të përsosur që s’ka nevojë për falje, si prej Zotit ashtu edhe prej të afërmit, por edhe për të falur. Nga kjo përvojë lindë paqja e vërtetë e cila mbështet në drejtësi, të vërtetën dhe mbi të gjitha në dashuri. Kjo e begaton kulturën e jetës dhe qytetërimin e dashurisë.

Dhe së fundi disa parime të shëndosha, do të thoja edhe të shenjta, për pajtimin e gjaqeve:

Pajtimin e gjaqeve nuk e kërkonim kurrë në emër të vrastarit dhe kriminelit, por në emër të të pafajshëmve, mbi të gjitha në emër të Zotit dhe të Popullit shqiptar, të fëmijëve dhe të rinisë, për të tashmen dhe për ardhmërinë tonë.
E keqja kurrë nuk e mund të keqen, por vetëm e mirja, falja dhe pajtimi nuk lejojnë që “zinxhiri” i traditës t’na ngulfatë dhe t’na fundosë paskajshmërisht në vëllavrasje dhe vetëvrasje.
Falja e gjakut është trimëri kulmore, kërkesë, nevojë dhe domosdoshmëri e kohës sonë, sepse pa flakjen e kësaj dukurie, kancerit shpirtëror shqiptar, nuk ka liri dhe demokraci të mirëfilltë.
Me falje dhe pajtim ne më së miri i nderojmë viktimat, sepse gjaku i tyre na mundëson krijimin e ndjenjës së përbashkët me mbarë popullin tonë, si një familje e madhe, si në gëzime, ashtu edhe në pikëllime, para sfidave dhe rreziqeve që doemos na priteshin.
Ata që falin janë “heronjtë e ditëve tona”, paralajmërusesit se jeta është më e fortë se vdekja, falja më e qendrueshme se urrejtja, dashuria dhe vëllazëria rruga e vetme e shpëtimit.
Urrejtja, dëshira për hak apo gjak-marrje është diktatori i vetëm që nuk vdes kurrë. Atë duhet ta flakim apo mposhtim ne, me ndihmën e Zotit, si dhe me përkrahjen e njëri-tjetrit. Kush nuk është i aftë për të kërkuar falje dhe për të falur, nuk jeton, është për së gjalli “në varr”, sepse është i kushtëzuar dhe përcaktuar vetëm ndaj të keqes. Jeta e njerëzve të tillë është boshe, pa kuptim, qëllim, synim, sjell vetëm fatkeqësi për vete dhe për të tjerët.

“Sofra e Pajtimit” kishte krijuar parakushtet për ngjarjet madhore të vitit 1999 dhe më vonë, si në aspektin kombëtar, ashtu edhe ndërkombëtar, për krijimin e strategjisë paqësore dhe jodhunore, për luftën e lavdishme të UÇK-së, për ndërhyrjen e NATO-s, në përforcimin e vlerave dhe virtyteve pa të cilat s’do të ishim ata që jemi dhe aty ku jemi sot, në Kosovën e lirë dhe demokratike.

“Koka” apo “Zemra” e Pajtimeve ishte Prof. Anton Çetta, veprimtar i shquar dhe i dalluar, Populli,   ata që kanë falur, “heronjtë e ditëve tona”, vetëdijesimi dhe përcaktimi ynë për jetë, për paqe, për liri, demokraci dhe pavarësi.

Fatkeqësisht edhe pas kaq viteve, ende nuk kemi asnjë studim të mirëfillët ndërsciplinor rreth faljeve të gjaqeve gjatë vitit 1990 nga aspekti juridik, traditor, etiko-moral dhe fetar.

Me pajtimet e gjaqeve është tejkaluar tradita, drejtësia, mungesa e lirisë dhe shtetësisë, është zbatuar vëllazëria, falja dhe dashuria e cila na ka afruar dhe bashkuar para rreziqeve të luftës dhe asgjësimit. Kjo përvojë duhet gjithnjë të kujtohet, studjohet, paraqitet nëpërmjet mjeteve pamoro-dëgjimore, shtypit, krijimtarisë, si vlerë dhe virtyt që duhet kultivuar gjithnjë e më shumë, si parakusht jete, paqeje, demokracie, si zhvillim i gjithanshëm i njeriut, familjes dhe shoqërisë sonë.

Don Lush GJERGJI

Homazh për ndarjen nga jeta të veprimtarit të çështjes kombëtare Guri Stefani në Quincy të Masacucesit

February 2, 2022 by s p

Namik SelmaniAnëtar i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë -Boston

Mbase për Mhill Velaj, kryetarin e Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikanë dhe anëtërin e Kryesisë së Federatës Panshqiptare VATRA në Njy Jork dhe miqtë e tij për Prend Qettën, njohës i shkëlqyer i politikave ndërkombëtare, aktivist i çështjes kombëtare dhe përkthyes, veprimtarin Islam Vatoci, intelektualit të shquar shqiptaro-amerikan Kolë Mirdita dhe për mua, ishte udhëtimi më i gjatë dhe meditues.Atë mbrëmje të fillimshkurtit të këtij viti ata po vinin në Quincy të Masacusesit për të bërë më nga afër një ngushëllim dhe për të nderuar kujtimin e atdhetarit e poetit Guri Stefani që u nda nga jeta më datën 26 janar 2022 në moshën 88-vjeçare.Në funeralin e Quncit kishte mjaft njerëz familjarë të afër, miq të tij.Në çdo kohë ndarja nga jeta është e dhimbshme po, kur je brenda një ngjarjeje të tillë është një lloj obligimi njerëzor, shqiptar dhe nder pë rata që marrin pjesë e pë rata që presin këta njerëz.Vështirë që të gjesh ndonjë shqiptar në Boston e në rrethinat e tij të mos e ketë njohur Gurin. si poet, prozator dhe veprimtar i njohur i çështjes kombëtare.Ka lindur në fshatin Shtikë të Kolonjës. Pas mbarimit të studimeve, ka punuar arkitekt në Durrës për 28 vjet. Në vitin 1992 vjen në SHBA.Për mjaft vite ai ishte një anëtar aktiv i Federatës Pan Shqiptare “VATRA”. Ai ka qenë aktiv në Katedralen Ortodokse Shqiptare të “Shën Gjergjit” në Boston si dhe në kishën tjetër shqiptare “Shën Trinia”.Një model punëtori dhe aktivisti. Ishte poet e shkrimtar e ka botuar disa libra dhe ka qenë anëtar i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro-Amerikane që në themelimin e saj.Një “veteran” i Shoqatës Shqiptaro-Amerikane dhe në vitet e fundit edhe President i Shoqatës Atdhetare “Besa-Besë”.Pasi u bë takimi me familjarët, zoti Mhill Velaj mbajti një fjalë të rastit para atyre dhe pjesëmarrësve të tjerë të shumtë që ishin në këtë ceremoni:-Kam ardhur me dhjetra herë në Boston. Është lumturi, krenari dhe mençuri të vish në këtë shtet që quhet ndryshe “Shpirti i Amerikës” Kam bërë mjaft aktivitete në këtë qytet me mjaft tradita në Amerikë, por edhe për shqiptarët në gati një shekull. Bostoni është selia e parë e Federatës “Vatra” është vendi ku ka punuar Noli e Konica Po veç këtyre arritjeve, nuk harroj kurrë pritjen e ngrohtë që nna bënte miku e patrioti Guri StefaniAi do të mbetet për ne e për dhjetra shqiptarë njeriu i qeshur, poeti zëëmbël, mikpritësi i rrallë do të mbetet në kujtesën tonë për shumë kohë.Grupi i të ardhurve nga larg në emër të VATRËS dhe të Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro- Amerikëë mori falenderime nga ana e familjes së tij dhe nga kryetari i Shoqatës Atdhetare BESA-BESË zoti Petrit Alibej. Quincy, 1 shkurt 2022

SHQIPTARJA E PARË NË BOTË ME DOKTORATURË NË FILOZOFI

February 1, 2022 by s p

KASTRIOT ALIAJ/

Megjithse jemi një komb i vogël, me një etnogjenezë shumë të lashtë, mbrojmë dhe trashëgojmë vlera të mëdha historike.Këtë përcaktim nuk e kemi bërë ne, por studiues, historian, akademikë, politolog të huaj, që kanë ndricuar sadopak errësirën e shekujve, mbi të cilën kanë ecur të parët tanë. E në këtë rrugë të lashtë historike, nuk kanë munguar figurat e mëdha si Aleksandri i Madh, Pirro i Epirit, Skënderbeu e deri tek rilindasit,që bënë aq shumë për krijimin e shtetit shqiptar.Këto figura kanë rrafshuar kufijtë kohorë, dekada e shekuj, që me veprat e tyre janë gdhëndur në muret e historisë. Ata sot janë bërë të gjithkohshëm, duke kapërcyer kufijtë kohorë dhe me vlerat e tyre, kanë mbritur deri në ditët e sotme. Ndër këto figura është edhe emri i Elena Lukrecia Peshkopia, e para grua shqiptare në botë, që ka mbrojtur doktoraturën në filozofi me tezat e saj për Aristotelin. Në shek.e 17 kur ajo jetoj, pati privilegjin të cilësohet si gruaja më e ditur në Evropë. Në disa emisjone të kënaleve televizive italiane, është folur me superlativa për të, duke e motivuar si pjesë e historisë kulturore të tyre,pa i shkuar deri në fund të dhënave për figurën e saj. Pa folur asnjëherë për orgjinën e saj si shqiptare, të cilën e vërteton shkolla e shqiptarëve “Santa Maria San Gallo në Venecia”apo ( Scuola di Santa Maria e di San Gallo degli albanesi). Kjo shkollë ku mësoj Elena Lukrecia Peshkopia, është themeluar nga fisnikët e edukuar shqiptarë, që më 22 Tetor 1442, ku për rreth 200 vjet vazhdojë të funksionojë për arsimimin e shqiptarëve deri në fund të shek.XVIII. Kjo shkollë që frekuentohej nga djem dhe vajza së bashku, financohej nga taksat që paguanin vetë shqiptarët. Godina e shkollës ishte dizenjuar nga shqiptari Viktor Karapici, artist i njohur gjatë Rilindjes Evropiane, i cili ndoqi ndërtimin e saj si dhe u kujdes për dekorin e fasadave.Veprat e karapicit i kaluan kufijtë e Italisë,sepse ato janë gjetur në galerinë e Venecias, Milanos, Francës ( Luvër). Vienë si dhe në Londër. Si pasojë e pushtimit osman, shumë shqiptarë emigruan, duke u vendosur në Italinë e jugut në Sicili, Kalabri, Napoli, e deri në Venecia. Prezenca e tyre ndihet edhe sot, nga që në vitet e mëvonëshme ata u shpërndanë në të gjithë Italinë. Në se i takon sot pasardhësit e tyre,ata të flasin edhe për historinë e lezvizjes dhe kontributet e tyre si pjesë e diasporës.Por figurën e Elenës e bëjnë të madhërishme, statujat e gjetura në universitetin e Padovës, një ndër më të njohurit dhe më të vjetrit në Evropë. Ky universitet dëshmon për vlerat dhe arritjet në jetën e saj.Por emri i Elenës i kaloj edhe ujrat e Atlantikut, ku portretii i saj gjëndet në dritaren e qelqit 7 m e lartë, në bibliotekën “Frederik Ferris Thomson” në Nju Jork të SHBA. Elena ishte një grua e talentuar edhe në muzikë, por ajo vazhdoj studimet në filozofi dhe astronomi. Këto studime e nxitën atë,që t’i vihet mbrojtjes se teorive të saj të doktoraturës. Kështu ajo më 25 Qershor të vitit 1678, mbrojti doktoraturën me veprën e Aristotelit, para profesorëve të filozofisë, logjikës, mjekësisë dhe teologjisë. Për aftësitë intelektuale si një grua e përmasave të mëdha shkencore, ajo u bë lektore e matematikës në universitetin e Padovës. Në këtë qytet ku gjënden gjurmët e saj, ajo qëndroj deri në fund të jetës së saj të shkurtër. Sëmundja e tuberkulozit bëri që ajo të ndahet nga jeta, në kulmin e veprimtarisë së saj shkencore në moshën 38 vjecare. Ajo prehet në kishën e Shën Lukës, ku edhe flitet për figurën e saj të nderuar. Emri dhe vepra e saj hyn në plejadën e figurave të njohura të historisë sonë, pavarësisht se punuan jashtë atdheut të tyre. Këto figura si ajo e Elenës dhe shumë të tjerëve, mbeten një shëmbull për të gjithë brezat, jo vetëm për njohjen e tyre, por për t’i përjetësuar në historinë e kombit tonë.