By Don Lush Gjergji

5 February 2024, European Parliament, Strasbourg

About 18 years since his passing and 80 years since his birth, after so many perspectives and

analyses, for me, the central question remains who the Historic of President of Kosova, Dr. Ibrahim

Rugova, was, is and will be! Answering this question is essential, but that is based on my own personal experience, friendship, brotherhood, knowledge of and cooperation with Dr. Rugova, and it is not intended to impose it on anyone, as a good Latin saying goes: Quot capita, tot sentetiae (so many heads, so many opinions). In light of this, in my perspective, Dr. Ibrahim Rugova was first a fruit of holy providence, an also a product of the dramatic history of the time—a time which hinged on the matters of life and death, light and darkness, good and bad, freedom and enslavement, lies and truths, democracy and dictatorship, existence and destruction, which could all be summed up the Shakespearean way with

the famous saying—to be or not to be. With Dr. Ibrahim Rugova, we, the Albanians of Kosova and beyond, stood on the side of life, justice, light, freedom, democracy, and independence through peaceful and non-violent means. He did not arrive at these determinations, commitments and brave and visionary directions easily, but through a very tough philosophical journey based on the history of our Illyrian and Arberian predecessors as well as that of our Mediterranean and European region, and in accordance with the school of thought of Gandhi, Martin Luther King, Havel, and especially Pope John Paul II, and

Mother Teresa.

His starting point was very pragmatic: it is better to be a live donkey than a dead bear; which meant

that it was essential to save the existential being of our people, in accordance with Mother Teresa’s

postulate: give your best. He expressed this with these words: “Our powerful weapons are antiquity, tradition, culture, roots, and our identity, as well as our youth… Albanian intellectuals want to serve the people. What do we need, a Kosovo diminished by massacres or exclusions?… Now it is crucial to save the people. We will seek from the international community a transitional phase, international protectorate for

several years, then we will work together for the independence of Kosovo… Two personalities have

positively influenced me: Pope John Paul II and Mother Teresa…” Therefore, he was and remains a visionary, a “sower,” in a way, even a “prophet,” an architect, the historic President of a free, independent, democratic, open Kosovo, open to all, to Belgrade and Tirana, always seeking dialogue, communication, and discussion for the good, the right, the truth, above all life and love, which are links in the common historical and current chain. I will never forget his life principle: “If the world recognizes who we have been and are, what we want and how we want to achieve it, then the world will be with us because antiquity, history, tradition, culture, civilization, our centuries-old Christianity, above all life and justice, equality are

with us… We want to seek human and democratic ways for them to accept us for who we are without harming anyone… The people, through experience, teach and guide us: Good comes slowly,

while evil comes quickly…” And history happened – the miracle, the world was with us, with small Kosovo, with our people, because our principles, attitudes, and our cause became the scrutiny of the conscience of all humanity. His far-reaching mind, his great heart, his human and national culture, allowed Dr. Ibrahim Rugova to be timely and timeless, both in the assessment of the past, history, antiquity, and martyrdom, as well as in the projection of the future, freedom, democracy, and independence, for the benefit and

good of all. Principles such as: “On our side is the truth, history, the land of Kosovo, the people… The peaceful and nonviolent strategy is a solution and a necessity to prove that we are a people who have chosen peace through peaceful and nonviolent means… Nonviolence is a choice, as we have remained

without police, without parliament, without government, because Serbs have expelled Albanians from these institutions. However, the peaceful and nonviolent strategy is more of a determination than a necessity, so that the world investigates that we are oppressed and abandoned by all…” (Valentino Salvoldi – Lush Gjergji, Resistenza nonviolenta nella ex – Jugoslavia, EMI Bologna, 1993, p. 29 -30).

This method, form, strategy has proven to be the best, even the only one, to avoid the oppression or

expulsion of the people, to avoid massacres and our destruction. Dr. Ibrahim Rugova never “knew” and never wanted to defend himself, but courageously, wisely, and very successfully, he defended the Albanian people, especially our Kosovo, everywhere. He never “knew” and never wanted to attack anyone, except for evil, injustice, dictatorship, hatred, falsehood, deception, and always with the power of Truth and Love, with the persistent and inspiring strategy of forgiveness, reconciliation, cooperation, and coexistence with all. My appreciation for Dr. Ibrahim Rugova is this: Some write history, some remain in history, some are history. Dr. Ibrahim Rugova writes history, remains in history, and what is even more important, he is historical and a marvel, our present and future, the Albanian “Gandhi,” the guide and inspirer of our freedom, independence, and democracy.

Zymer Ujkan Neziri/

Presidentja e Republikӫs sӫ Kosovӫs, Vjosa Osmani, dekoroi akad. prof. dr. Mark Tirtӫn me dekoratӫn Medalje Presidenciale e Meritave. Ajo iu dorӫzua nӫ Ambasadӫn e Kosovӫs nӫ Tiranӫ, nga Skӫnder Durmishi, ambasador, mӫ 25 janar 2024. Tӫ pranishӫm qenӫ: akad. Skӫnder Gjinushi, kryetar i Akademisӫ sӫ Shkencave, akad. Vasil Tole, prof. dr. Afӫrdita Onuzi, gjenerali mirditor Dedӫ Prenga, studiuesi nga Nikajt, dr. sc. Mark Palnikaj, inxh. Shkodran Dashamir Uruҫi me kreun e Kuvendit Kombӫtar, prof. Mehmet Bardhi me grupin nga Ulqini, piktori nga Mirdita, Pjetӫr Marku, historiani mirditor dr. sc. Nikollӫ Loka dhe tӫ tjerӫ.    

Hulumtuesi i njohur Mark Tirta është ndër të rrallët e albanologjisë që mbi gjashtë dekada mori pjesë në ekspedita kërkimore-shkencore, ekipore dhe individuale në të gjitha viset shqiptare në Ballkan: nga fushat etnografi: rite, doke, e drejtë dokësore, mite, kulte, demonologji; veshje popullore të krahinave të ndryshme; folklor e gjuhësi, sidomos në mbledhjen e fjalëve të rralla, të toponimeve e të antroponimeve, si dhe në fushën e historisë e të arkeologjisë, duke gjurmuar vendbanime të vjetra, varre e mbishkrime. Etnologu Mark Tirta është studiuesi ynë i madh që hartoi etnologjinë e përgjithshme, shkroi etnologjinë e shqiptarëve me te gjitha veçoritë kombëtare dhe projektoi periodizimin e saj, që nga lashtësia ilire, Mesjeta, periudha osmane, periudha e shtetpashallëqeve shqiptare, periudha e Rilindjes Kombëtare, periudha e Pavarësisë, si dhe periudha pas Luftës së Dytë Botërore. Mitologu Mark Tirta ka kurorëzuar punën e tij të gjatë mbi gjysmë shekulli në lëmin mitologjisë ndër shqiptarë, si trashëgimi nga të parët, vijimësi e traditës ilire për mitet, vlerë e madhe me tipare etnike, pasuri etnokulturore e popullit shqiptar. Ai ka hartuar monografinë e parë të këtij lloji ndër ne, ku ka shqyrtuar me përkushtim të madh sidomos mitet, ritet, kultet, po edhe qeniet mitike, demonët, po edhe heronjtë legjendarë të kulturës popullore: Çeto Bashe Muji, Sokol Halil Aga, Gjergj Elez Alia, si edhe toponimet mitike, që janë me interes jashtëzakonisht të madh për folkloristikën shqiptare, sidomos për epikologjinë. Studiuesi Mark Tirta solli për herë të parë në studimet albanologjike një sintezë mbarëshqiptare për migrimet në aspektin etnologjik, duke përfunduar se lëvizjet migruese krijuan komunikim shoqëror ndërkrahinor, ndihmuan përgjithësimin kombëtar të shumë elementëve kulturorë tradicionalë e krahinorë, u bënë mbështetje e fuqishme e zhvillimit të procesit historik kombëtar, por migrimet e jashtme sollën  ngushtim etnik të trojeve shqiptare, çrregullime demografike, dëmtime të forcave njerëzore, të traditave kulturore, kombëtare e krahinore, shkëputje përgjithmonë nga trualli amëtar, të shpërndarë në Greqi, Rumani, Bullgari, Turqi, Egjipt, Amerikë, Argjentinë, Australi, Meksikë, Brazil, Ukrainë, Rusi, e sidomos në Turqi. Dijetari Mark Tirta sintetizoi ligjin dokësor shqiptar, duke e cilësuar si dëshmi e aftësive krijuese kombëtare në fushën juridike, me veçori të rralla, siç janë : barazia, liria, atdhetarizmi, nderi, burrëria, besa, mikpritja, ndihma, vlera etnokulturore për luftë kundër pushtuesve dhe keqbërësve, për mbrojtjen e kulturës etnike, si pjesë e historisë së qytetrimit shqiptar dhe monument kulture për studiuesit. Profesori universitar Mark Tirta ligjëroi me shumë sukses lëndët mësimore: Etnologjia, Etnologjia e Ballkanit dhe Etnologjia e Mesdheut, në Universitetin e Tiranës dhe në Universitetin e Prishtinës, duke dëshmuar profesionalizëm të shkallës së lartë të një pedagogu me veti të jashtëzakonshme përafruese me studentët e tij, ashtu edhe me kolegët e punës. Kumtuesi akad. prof. dr. Mark Trita nderoi me dinjitet të madh shkencor e kombëtar albanologjinë dhe studimet albanologjike, sidomos jashtë vendit, me kumtesa në simpoziume, konferenca e kongrese ndërkombëtare, duke e shpalosur dijen e tij të çmuar albanologjike dhe duke e mbrojtur me guxim e krenari të vërtetën dhe vlerat e mëdha të etnokulturës shqiptare. Me veprat e botuara, akad. prof. dr. Mark Tirta ka ngritur një monument të lartë për etnokulturën shqiptare: Mitologji e besime ndër shqiptarë (1973), Mirdita, njohuri për vendlindjen (bashkautor), (1999), Migrime të Shqiptarëve te brendshme dhe jashte atdheut (1999), Veshjet popullore shqiptare,1, (bashkautor), (1998), Veshjet popullore shqiptare, 2, bashkautor, (2001), Veshjet popullore shqiptare, 4, bashkautor, (2009), Etnologjia e Përgjithshme (2001, 2008), Etnologjia e Shqiptarëve (2003, 2006), Mitologjia ndër Shqiptarë (2004), Mjeshtëria e kërkimit shkencor në etnologji (2006), Panteoni e simbolika, doke e kode (2007), Lëvizje migruese të brendshme të popullsisë shqiptare (2009), Etnokultura shqiptare. Ligji dokësor (2016). Ka botuar mbi 400 njësi bibliografike, brenda e jashtë vendit, nga fushat: etnologji e përgjithshme, etnologji e Mesdheut, etnologji e Ballkanit, etnologji e shqiptarëve, mitologji, demonologji, rite, doke, e drejtë dokësore, migrime, demografi, veshje popullore, folkloristikë, epikologji, histori, akreologji, kulturë ilire, gjuhësi, onomastikë, teknikë dhe metodologji e kërkimit shkencor.

Propozimin tim, me arsyetim tӫ hollӫsishӫm, e kanӫ pӫrkrahur me nӫnshkrimet e veta studiues të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, të Institutit të Antropologjisë Kulturore dhe të Studimit të Artit, Tiranë, të Institutit Albanologjik të Prishtinës, si dhe disa sudiues nga institucione të tjera nga Tirana, Durrësi, Shkupi e Ulqini: akad. prof. dr. Shaban Sinani, prof. dr. Afërdita Onuzi, prof. dr. Nebi Bardhoshi, prof. asoc. dr. Mikaela Minga, dr. sc. Mark Palnikaj, prof. dr. Nevila Nika, prof. dr. Zeqirja Neziri, prof. dr. Izaim Murtezani, prof. Mehmet Bardhi, prof. dr. Lush Culaj, prof. asoc. dr. Bashkim Lajçi, prof. asoc. dr. Lumnije Kadriu, prof. asoc. dr. Albin Sadiku, dr. sc. Manjola Xhaferi, dr. sc. Nikollë Loka.

Përgatiti Rafael Floqi/

UASHINGTON (AP) – Me kalimin e kohës për ndihmë pë mbrojtjen e Ukrainës, negociatorët e Senatit u përpoqën të mërkurën për të finalizuar një marrëveshje dypartiake që do të kombinonte ndryshimet e politikave në kufirin jugor të SHBA me ndihmën e kohës së luftës për Kievin, pasi kompromisi i tyre i negociuar me kujdes hasi në rezistencë të fortë nga republikanët e Dhomës së Përfaqësuesve dhe Donald Trump.

Negociatorët e Senatit kanë mbajtur nën kontroll detajet e një pakete dypartiake për zbatimin e ruajtjes së kufijve dhe politikat e imigracionit që supozohej të zhbllokonte mbështetjen e republikanëve në Kongres për ndihmën ndaj Ukrainës. Por konservatorët e shohin mbështetjen e propozuar prej dhjetëra miliarda dollarësh me skepticizëm në rritje, të palëkundur nga argumentet rreth aksioneve më të mëdha për sigurinë globale. Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, po paraqiste kërkesat për ndihmën në Capitol Hill të mërkurën, duke përfshirë Fondacionin Heritage në Uashington.

Presidenti Joe Biden, i cili po shtyn për një marrëveshje së bashku me udhëheqësit republikanë dhe demokratë në Senat, përballet me një detyrë të frikshme për të bindur republikanët që të sfidojnë dëshirat e Trump dhe ta përqafojnë marrëveshjen – veçanërisht në mes të një viti zgjedhor.

Udhëheqësit republikanë, duke përfshirë kryetarin e Dhomës së Përfaqësuesve, Mike Johnson, e kishin parë shkurtin si një afat të mundshëm për të miratuar një këst tjetër të ndihmës ushtarake për Ukrainën. Por paketa e sigurisë kombëtare prej 110 miliardë dollarësh që udhëheqësit e kongresit thonë se është thelbësore për të mbështetur aleatët amerikanë në mbarë globin, duke përfshirë Ukrainën, Izraelin dhe Tajvanin, është përfshirë në luftën mbi politikat e sigurisë kufitare.

Ndërkohë, trupat ukrainase kanë mungesë të armëve, duke përfshirë mbrojtjen ajrore dhe artilerinë për t’u mbrojtur kundër sulmit të vazhdueshëm të Rusisë. Pentagoni raportoi javën e kaluar se nuk kishte para për Ukrainën.

Udhëheqësi i shumicës në Senat, Chuck Schumer, paralajmëroi në një fjalim dje në mëngjes se “mbijetesa e Ukrainës është në vijë”. “E vetmja mënyrë se si do t’i përgjigjemi rastit është nëse të dyja palët janë serioze në lidhje me gjetjen e një kompromisi dypartiak,” tha ai, duke shtuar, “Ne nuk i kemi përfunduar negociatat kështu që do të vazhdojmë ta bëjmë këtë.”

Edhe nëse Senati është në gjendje ta përfundojë marrëveshjen dhe ta kalojë atë, rezistenca është e fortë në Dhomën e Përfaqësuesve, ku Trump, kandidati i mundshëm republikan presidencial, ka një ndikim të rëndësishëm mbi ligjvënësit. Kundërshtimi i tij i ka lënë udhëheqësit republikanë të pyesin gjithnjë e më shumë nëse legjislacioni i kufirit duhet të ndahet nga paketa në një përpjekje të fundit për të marrë fondet e Ukrainës përmes Kongresit.

“Është koha që ne të lëvizim diçka, me shpresë duke përfshirë një marrëveshje kufitare, por ne duhet të japim ndihmë Izraelit dhe Ukrainës sa më shpejt,” tha udhëheqësi republikan i Senatit Mitch McConnell.

Johnson diskutoi idenë e ndarjes së pjesëve të paketës së sigurisë kombëtare në një takim të martën me kryetarët e parlamenteve të Letonisë, Estonisë dhe Lituanisë, por nuk u angazhua për asnjë kurs veprimi, sipas një personi me dije për takimin. që foli në mënyrë anonime për diskutimin privat.

Folësi ka qenë prej kohësh skeptik për dërgimin e ndihmës ekonomike në Kiev, megjithëse ka thënë gjithashtu se dëshiron të ndalojë përparimin e presidentit rus Vladimir Putin në Evropë. Por një pjesë e madhe e konferencës së Johnson në Dhomën Kongresi është më e vendosur kundër ndihmës.

Stoltenberg, shefi më jetëgjatë në historinë e NATO-s, u lut të mërkurën që ligjvënësit të veprojnë. Në një fjalim të mërkurën në Fondacionin Heritage të lidhur me Trump, ai paralajmëroi se ambiciet e Putinit nuk përfundojnë vetëm me Ukrainën. Ai tha se presidenti rus ka për qëllim “rivendosjen e sferës së ndikimit të Rusisë dhe formimin e një rendi botëror alternativ”.

Ndërsa forcat ruse dhe sulmet me dron godasin rajonin, ukrainasit do të përballen me vështirësi gjithnjë e më shumë për të mbrojtur qytetet dhe popullsinë e tyre nga sulmet e ardhshme.

Megjithatë, republikanët gjithashtu duan të shkurtojnë pjesë të paketës që nuk do të shkojnë drejtpërdrejt në mbrojtjen e Ukrainës. Nga 61 miliardë dollarë në paketën për Ukrainën, një pjesë, rreth 16 miliardë dollarë, do të shkonte për ndihmën ekonomike, të sigurisë dhe operacionale.

Ndihma ekonomike e SHBA ka mbajtur funksionimin e qeverisë ukrainase, duke paguar për punët publike dhe punonjësit dhe shërbimet që ata ofrojnë, por republikanët preferojnë që SHBA-ja të përqendrojë shpenzimet e saj në pajisje ushtarake për të fituar luftën.

Ndihma ekonomike për Ukrainën pritet të shkurtohet në paketën përfundimtare shtesë, sipas një personi të njohur me situatën dhe të dhënë anonimitetin për ta diskutuar atë. Personi tha se ndryshimet në sasinë e ndihmës humanitare për Gazën, e cila u hoq nga paketa nga republikanët e Dhomës, po diskutohen gjithashtu.

Republikanët e Senatit fillimisht insistuan në çiftimin e ndryshimeve të politikës kufitare me ndihmën e Ukrainës, si pjesë e një strategjie për të shtyrë paketën përmes Kongresit. Por deri më tani, kompromisi me politikat kufitare vetëm sa i ka vështirësuar gjërat.

Trump ka kapur një kompromis kyç në projekt-ligjin që do të dëbonte migrantët që kërkojnë azil në kufi, pasi kalojnë ilegalisht gs rritet mbi 5000 në ditë. Duke folur me gazetarët pas një takimi me sindikatat e Teamsters në Uashington të mërkurën, ai e quajti projektligjin “të tmerrshëm”, por mohoi që kundërshtimi i tij të kishte të bënte me politikën presidenciale.

“Nëse projektligji nuk do të jetë një projektligj i shkëlqyeshëm dhe nuk do ta zgjidhë vërtet problemin, nuk do ta bëja fare”, tha Trump.

Johnson, i cili është konsultuar me Trump për politikën kufitare në javët e fundit, u tha gjithashtu republikanëve në një takim me dyer të mbyllura të martën në mëngjes se dispozita nuk është një “jo fillestare” në Dhomën e Përfaqësuesve. Ndërsa ai ka thënë se nuk ka marrë vendim përfundimtar për projektligjin, ai është gati të refuzojë çdo kompromis.

Senatorja Kyrsten Sinema, një e pavarur nga Arizona, i cili ka qenë në qendër në bisedimet e Senatit, tha se grupi ishte afër publikimit të tekstit, por ishte ende duke punuar me ndërlikimet e shkrimit të ligjit të imigracionit. Ajo u kërkoi ligjvënësve të jenë mendje hapur ndaj legjislacionit.

Megjithatë, Johnson të mërkurën përdori fjalimin e tij inaugurues që kur u bë kryetar për të fajësuar trajtimin e kufirit nga Biden dhe për të mbledhur republikanët për të insistuar në masat e vijës së ashpër të kufirit, edhe pse ato politika praktikisht nuk kanë asnjë shans për të kaluar në Senat.

“Nëse bëjmë një hap prapa, nëse marrim parasysh katastrofën aktuale në kufi, të gjithë mund të shohim se për vendin është në një vendim kritik,” tha ai.

Në takim theksova që arritjet e deritanishme si shtet, përpos që janë meritë e sakrificës së shumë brezave ndër vite, padyshim e kanë vulën e Amerikës.

Në takimin me z. Escobar u dëshmua mbështetja e parezervë e qeverisë amerikane për popullin dhe shtetin Kosovës, në veçanti në proceset nëpër të cilat po kalon vendi, duke përfshirë edhe procesin e dialogut.

Kërkova që të ngritet niveli i marrëdhënieve bilaterale, sidomos në fushën e sigurisë, me anëtarësimin me hapa të përshpejtuar të Republikës së Kosovës në NATO.

Aleanca mes dy vendeve tona është e përjetshme dhe do të punojmë pandalur që të zhvillohet e forcohet çdo ditë.

Ramush Haradinaj

This historic moment is not a coincidence. Albanians in the region and especially in the Republic of North Macedonia have made titanic efforts for their legitimate rights.

The contribution and vision of the Albanians and their political representatives in the state building, unconditionally supporting the continuation of the Euro-Atlantic integration processes, as well as their orientation towards western democracies, have been fundamental factors in the progress of RNM towards building a the multi-ethnic democratic state, in its membership in NATO and in the advancement towards integration in the EU.

The Council of Albanian Ambassadors is confident that Mr. Talat Xhaferi, one of the most prominent personalities among the political representatives of Albanians in the RNM, with the extraordinary experience and maturity that characterizes him, will successfully lead the government of RNM until the parliamentary and presidential elections of April-May of this year.

The Council of Albanian Ambassadors also assesses that the election of an Albanian political representative as the head of the government of the Republic of North Macedonia, serves at best the strengthening of security and peace, democracy and inter-ethnic understanding, and will also serve as an example of democracy to be followed throughout our region.

Congratulating Prime Minister Talat Xhaferi for as many successes as possible at the head of the government, the Council of Albanian Ambassadors takes the opportunity to congratulate Albanian political parties and all Albanians living in their ethnic lands in the Republic of North Macedonia for this historic achievement.