• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

DASHURI MIZORE

February 6, 2013 by dgreca

Tregim nga Vullnet Mato//

Në fillimet e jetës sime, unë isha një vajzë krejt ndryshe nga moshataret e mia. Kam dashur të jem e lirë si femër, që kur fillova të kuptoj se i përkas kryesisht vetes sime. Ndryshe nga ato vajza që ishin përdhunuar fatkeqësisht në moshë të re, unë e kërkova zhvirgjërimin tim, qëkur isha pesëmbëdhjetë vjeç. Më dukej sikur liria ime duhej të fillonte së pari te trupi im. Dhe brava e derës aty, ishte pikërisht ajo cipëz e hollë, që ne mamitë në gjuhë mjekësore i themi “Himeni”,për të cilën duhej gjetur çelësi. Dhe atë çelës e gjeta shpejt tek një djalë, që ishte pesë vjet më i madh se unë. Ai më sillej përqark në atë moshë dhe unë, pa e zgjatur, pranova të futesha me të në guvën e një shkëmbi, përballë monumentit të Ali Pashë Tepelenës, në qytetin tim të lindjes, i cili i kishte dhënë atij edhe mbiemrin.

Pasi dola marrakëmbësh nga shpella, përballë Ali Pashës, mendova se edhe Vasiliqia në atë moshë, ia kishte hedhur duart për mesi pashait të Janinës, kur ai e mori sipër kalit në sarajet e tij dhe e zhvirgjëroi për ta pasur për grua deri në fund të jetës. Por krejt ndryshe nga Ali Pashë Tepelena, pashai im frikacak, nuk donte të binte në sy të njerëzve, i shoqëruar me mua dhe shkau rrëzë mureve për të shkuar te shtëpia e tij, duke më thënë se plotësuam thjesht dëshirën e njëri- tjetrit. Sepse ai nuk mund të lidhte jetën me femër tjetër, pasi u kishte dhënë fjalën prindërve për një vajzë në rrethin miqësor të familjes, e cila nuk i afrohej për nevoja të përkohshme pa u martuar.

Pra, më zhgënjeu qysh në çastet e para, ndonëse nuk kisha ndërmend të martohesha aq shpejt me asnjërin. Kur shkova në shtëpi, mamaja më kuptoi nga një njollë që s’kishte lidhje me menstruacionet e mia prej dy javësh larg. Unë e frymëzuar nga liria trupore që kisha fituar, u detyrova t’i them asaj të vërtetën duke i treguar edhe emrin e djalit me të cilin atë ditë kisha shqyer derën e poshtme të trupit tim. Aty për aty, ajo nuk më ra në sy, por në mbrëmje më hëngri në besë dhe i tregoi babait. Ai si çdo lab i qytetit tonë, mori shkopin dhe më hyri nga koka të këmbët, derisa më nxiu fund e krye.

E mbushur me zemërim dhe në shenjë hakmarrje, qysh të nesërmen ika nga shtëpia.  Shkova fshehtas te “Skoda” e një shoferi tepelenas që udhëtonte për në Shkodër, ku një kushërira ime vazhdonte mjekësoren për gjinekologji. Shoferi më uli menjëherë te vendi përpara dhe ashtu ika drejt Veriut teksa nga dritarja më frynte era e fuqishme e lirisë time fluturimtare.

Pas pyetjeve ngulmuese të shoferit, për arsyen e arratisjes sime nga Tepelena, u detyrova t’i tregoj sinqerisht të gjithë ngjarjen time. Ai në fillim vetëm buzëqeshi dhe me një indiferentizëm të thjeshtë, më dha kurajë të mos bëhesha shumë merak, sepse vajzat e guximshme e rregullojnë shpejt jetën e tyre. Por më tej në Myzeqe, ku rruga filloi të shtrohej, zgjati dorën mbi kofshët e mia. Ishte tridhjetë e ca vjeçar, i martuar me dy fëmijë. Nuk desha ta lejoja të vazhdonte masazhet e tij epshore, jo vetëm se nuk ndjeja asgjë për të, por edhe se kishte rrezik të përmbyseshim në ndonjë kanal.

-Ku e ke hallin?- e pyeta duke ia ngulur sytë me vërejtje te buzët që i dridheshin nën mustaqe.

– Shoh shalët e tua si topçe dhe më ka hipur gjaku në kokë!- tha duke lëpirë mustaqet e tij pis të zeza.

-Po për kokën, nuk mendon, se mund ta lëmë të dy në ndonjë kanal të Myzeqesë?!-i thashë e frikësuar.

Ai buzëqeshi me drithtirë të çuditshme.

– Më vjen keq vetëm për ty, se je kërthi e njomë, – tha me zë të zvargur, -se për vete nuk pyes po i lëpiva një herë ato kofshë të njoma që ma hoqën kapakun e kokës…

Mendova se po ta kundërshtoja vendosmërisht, do të më zbriste diku rrugës dhe në ato kushte, kur kisha ikur nga shtëpia me duart bosh dhe vetëm me rrobat e trupit, do të ishte problem i madh, jo vetëm e nesërmja ime, por edhe rënia në duart e policëve që kisha parë shpesh gjatë asaj rruge. Ata mund të më çonin në degë e të më kthenin prapë në Tepelenë. Pashë me vërejtje mustaqet e tij të hijshme, prej burri të pjekur e të ngjeshur nga trupi, në krahasim me atë çunakun e hollë që kisha shkuar një ditë më parë. Dhe pa u menduar më gjatë, i thashë:

-Nuk kam ç’bëj, para kokës, nuk më vlen më shumë ajo gjë, që ti e kërkon patjetër. Po ngaje makinën me mënd në kokë, se do të ta jap atë që të ka hequr kapakun…

Ai gati sa nuk fluturoi dhe e uli shpejtësinë. Por ishte fare i paduruar. Sa kaluam Lushnjën, e futi makinën në një udhe qorre në mes ullinjve dhe më shtriu menjëherë te ndenjësja e gjerë e kabinës. Të them të drejtën aty pashë për herë të parë ç’eshtë një mashkull i vërtetë dhe i stërvitur me femrën. Ai bëri me një formë të butë por ngulmuese, ato gjëra të pamenduara kurrë nga unë, me të cilat i ndjeva mjaft të lehta edhe dhimbjet femërore të moshës. Të njëjtin proces mashkullimi më bëri për herë të dytë edhe në një kthesë të Baçallkut, pa hyrë në Shkodër. E përballova, si të them, edhe nga halli por edhe nga malli vajzëror, për një mashkull të ëndërruar në atë moshë, kur ne fillojmë të piqemi si femra.

Shoferi më çoi në mbrëmje te kushërira ime në shkollën e mesme mjekësore. Ajo mahnitur nga vajtja ime e papritur më priti krahëhapur. Shkurt, bëri ç’është e mundur dhe unë u regjistrova në vitin e parë për ndihmësmjeke mami. Ajo mbaroi dy vjet para meje dhe u kthye të punonte në maternitetin e Tepelenës. Kurse mua, pas dy vjetësh, me shumë lutje e përgjërime më mbajti materniteti i Shkodrës.

Ndërkohë shoferi që më solli në qytetin verior, erdhi disa herë të tjera, si në një livadh ku kishte kullotur më parë dhe unë për shkak të ngulmimit të tij dhe për dobësinë time femërore, provova kënaqësinë e përbashkët, derisa mbeta shtatzënë.

Shoferi familjar, sapo mori vesh gjendjen time, nuk u duk më para syve të mi. Në atë rast, kuptova se mbarsja e femrës, është freri i vetëm që e stopon mashkullin fajtor. Dhe veprimi më i natyrshëm, që bëjmë ne gratë në raste të tilla, është heshtja dhe mbyllja e së vërtetës brenda vetes, për të mos e marrë sinjalin megafonët e shpërndarjes në largësi.

E maskova barrën e muajve të parë, derisa i qava hallin drejtoreshës sonë, e cila më ndihmoi të gjej me qira një dhomë të vogël, në të cilën linda dhe rrita vajzën time.

Por fatkeqësia e vërtetë dhe dhimbja më e madhe në jetë, më ndodhi atëherë kur më vdiq vajza pesë vjeçe, nga një sëmundje e rendë, e pashërueshme, me gjithë përpjekjet e mëdha që bënë mjekët e spitalit të qytetit për ta shpëtuar.

E vrarë rëndë shpirtërisht dhe e drobitur moralisht shkova në ministrinë e shëndetësisë në Tiranë, ku kërkova të largohem nga Shkodra, për të harruar dhimbjen. Ata më dërguan në maternitetin e Gramshit. Ndonëse ishte një vend i mbyllur, pranova të mbyllem edhe vet brenda dhimbjes sime. Aty isha krejt e panjohur dhe mund ta nisja jetën nga fillimi. Tashmë në moshën afër të tridhjetave, gjëja e parë që më duhej ishte dashuria në kuptimin e gjerë të kësaj fjale, për një familje, ku burri i munguar mund të më bënte ta harroja trishtimin që më kishte çuar aty.

Materniteti i këtij qyteti të vogël kishte një autoambulancë të re, të cilën e punonte një shofer i vjetër, që dikur kishte qenë hoxhë. Shkova me të disa herë në urgjencat fshatrave, për të sjellë gratë në lindje, por ai nuk kishte fuqi të ngrinte barelën në krahun tjetër dhe ta zbriste bashkë me mua. Për këtë shkak u gjend diku një djalë fshatar, i ri dhe i fuqishëm mbi njëzet vjeç. Por çuditërisht ai ishte i ndrojtur dhe i turpshëm si vajzë, përpara grave, kur ndodhte t’i zinin dhimbjet e lindjes gjatë rrugës. Në atë profesion që kisha marrë unë, organet e riprodhimit ishin objektet më të natyrshme të punës sime. Prandaj m’u desh që kur shkonim bosh drejt fshatrave, t’i nxirrja turpin atij deri në atë shkallë, sa i merrja dorën vetë dhe ia vija te kofshët mia. Më së fundi atij djali të ndrojtur, filloi t’i zgjohej zogu i përgjumur dhe më kërkoi t’i shkoja për t’i bërë kursin e praktikës te dhoma e tij, në një barakë afër maternitetit, ku gjysmën e kishte zënë garazhi i autoambulancës.

Pra, kështu nisi për mua një periudhë e re, kur fillova të harroj dhimbjen e hidhur të Shkodrës dhe të shijoj ditët e një lumturie të plotë femërore, me një mashkull të ri dhe të pashëm, të cilin po e stërvitja vetë, në të gjitha proceset teorike e shkencore të aktit seksual që kisha mësuar nga tekstet e shkollës. Ai bindej jo vetëm pa përtim, por edhe me një vullnet të fuqishëm, për të mësuar sesi mashkulli mund të bashkëjetonte aktivisht me një femër të zjarrtë jugore, siç isha unë.

Ajo që kishte rëndësi, ishte se unë ndjeja me atë njeri plotësimin e të gjitha nevojave seksuale që më kishin munguar, që nga koha e kaluar, kur më kishte zhvirgjëruar ai djali tepelenas, po sidomos nga shoferi që më kishte lënë shtatzënë. Veç kësaj, si të them, ndjeja edhe superioritetin femëror mbi këtë mashkull, trupin e të cilit e komandoja si një manekin dhe e vija në funksionim sa herë të doja dhe kur të doja. Duke kaluar orët e vona të natës deri në mëngjes, aty te baraka e tij e veçuar në një cep, poshtë maternitetit.

Gati një vit e ca, pas marrëdhënieve tona të fshehta, po vija re se nja dy mami të reja po i vardiseshin, duke përfituar nga butësia e tij e padjallëzuar në punë, për ta ngacmuar me ndonjë puthje gjoja në faqe nëpër cepat e korridorit. Kjo gjë filloi të më acaronte nervat dhe zura ta këshilloj rreptë, se ato mësime që kishte marrë nga unë, nuk duhej kurrsesi t’i shpërdoronte për t’i praktikuar me ato çupëlina, se përndryshe do ta pësonte keq.

Mirëpo në disa raste, nuk janë shokët që ia prishin mendjen një djali, të mërzitet me femrën që përdor, po femrat e tjera që e tërheqin me lajka dhe ia bëjnë mendjen dhallë. Nuk e kisha kapur kurrë të fuste ndonjërën prej vajzave te baraka, ku i bëja sytë katër. Por ftohjen e tij pak nga pak me mua nuk mund të mos e kuptoja gjatë frekuentimeve të fundit që i bëja trupit të tij me duart e mia. Mezi po e sillja në formë të plotë, me gjithë masazhet fizike dhe orale që përdorja në organin e tij. Ajo që ne i themi ereksion mashkullor, po më lodhte së tepërmi për ta sjellë deri te orgazma. Pra lodrën më të bukur e më të shkëlqyer të jetës sime ma kishin prekur e dëmtuar ca duar trazavaçe të pakujdesshme.

Po vija re se robi i kënaqësive të mia, po mundohej të më shmangej edhe kur më shihte përballë korridorit në largësi. Madje tani edhe kur shkonte fshatrave për të sjellë gratë në lindje, drejtoresha e maternitetit i vinte në shoqërim ndonjërën nga mamitë e reja, ndoshta me dëshirën për të mos më lodhur mua që i kisha kaluar të tridhjetat. Kështu që ai e shtynte gjithë kohën ditore larg meje. Por natën unë i hyja te baraka ku flinte dhe si një fëmijë të prapë zija ta këshilloja ta hiqte mendjen nga ato budallaqet mendjelehta që donin të“talleshin” me të.

Natyrisht, ai ishte në këtë kohë krijesa mashkullore e vënë në funksionin e gjinisë së tij, nga unë dhe mendoja se asnjë femër tjetër s’kishte të drejtë të ma merrte nga duart. Për këtë arsye, isha gati të bëja çdo veprim mizor si për të, edhe për ato hajdute të reja, që donin të më vidhnin dashurinë e vetme.

Në njërën nga ato netë, pas shumë kohe që kisha kaluar në dhomën e tij, ai i kishte vënë grepin derës nga brenda. Nuk e dallova dot, flinte apo ishte mbyllur aty me ndonjërën nga ato macet që i lëpiheshin. U solla përqark barakës një copë herë duke i pëshpëritur në të çarat e dërrasave thirrjen në emër. Por ai s’bëhej i gjallë. Më hipi gjaku në kokë dhe shkova me vrap në kuzhinë, ku mora fshehtas një thikë të gjatë. U ktheva te baraka në errësirë dhe pasi e futa majën e saj deri te grepi metalik, e hapa atë. Robi im nuk flinte, por shqeu sytë kur ndeza dritën dhe më pa me thikë në dorë.

-U çmende?- pyeti i llahtarisur.

– Do të të ther, – i thashë me sy të çakërritur sa për t’i futur frikën. -po më thuaj me cilën nga ato kuçkat shurraqe ke shkuar këtu, që ke mbyllur derën?…

-S’kam shkuar me asnjë…- tha duke u kaluar gjuhën buzëve të thara nga sikleti.

– Ç’ke atëherë që mbyllesh këtu si Oso Kuka, ku e ke hallin?

Nuk foli për pak sekonda vetëm u përtyp për të gjetur justifikimin.

– Nuk kam qejf !… – tha pas pak.

– Jo, more surrat, të paska ikur qejfi tani ty, që mezi duroje sa të hiqja të mbathurat.

-Nuk dua më! – tha duke vështruar thikën që e mbaja shtrënguar mbi kokë.

-S’dashke më të hash pjatën me pelde që të nxori nga pelenat, se pe pjatat me përshesh të atyre të zuskave të tjera… T’u duk e ëmbël kur e mbushe lugën tek unë?!…Tani shtyhu tutje në të dhimbset jeta, se do shtrihem aty të shoh të hahet, apo të ka ikur oreksi kot.

Ai bëri më tej nga rrëza e dërrasave që rrethonin barakën dhe unë mora një rrip nga ata të barelave, ku mbarteshin gratë për lindje që ndodhej aty brenda. E përdrodha duke e lidhur te koka metalike e krevatit dhe i thashë me ton të ashpër:

-Futi duart këtu, të të ushqej pa merak, se mos ma përmbys pjatën!…

U bind çuditërisht, bile e përdrodhi vet rreth njërës dorë, derisa ia lidha dhe tjetrën duke kapur me togëzën përkatëse. Atëherë lash thikën mbi një tryezë të vogël të mbuluar me gazetë aty pranë shtratit dhe fillova ta zhvesh. Fëmija im me mjekër të parruar atë ditë, mbylli sytë për të pritur procesin e zakonshëm të masazhimit që fillova t’i bëj me duar e me gojë.

U lodha dhe u djersita, por ngjala e tij e trullosur nuk po ngjallej, dukej sikur kishte ngordhur… I a ngjesha gjirin te goja:

-Pi, të piftë kullufraqi! – i bërtita fëmijës tim me anoreksi të theksuar.

Por ishte e pamundur. Organi tij kishte vdekur, ndoshta nga frika po ndoshta edhe nga mosdëshira. Ah, ç’më keni bërë moj kurvicka të vogla, që s’gjetët meshkuj të tjerë, po më hoqët riskun e vetëm të jetës sime, thashë me vete krejt e dëshpëruar dhe më pikuan lotët mbi kofshët e tij të zbuluara.

E vesha dhe i zgjidha togëzën e rripit nga duart. Pastaj e putha gjithandej kokën e tij prej fëmijë madhor dhe ika duke qarë…

Filed Under: Kulture, Sofra Poetike

MUJI DHE HALILI PO VJEN RËNDË…

February 6, 2013 by dgreca

Përgatiti Albert HABAZAJ/ studiues *)/

 Ky libër i publikuar nga botimet Toena: “Të njohësh gjakun tënd” me autor Mujo H.Gjondedaj është tregues i një shkalle të re të emancipimit të mendimit, kulturës dhe historisë sonë. “Jam historian se kam jetuar me historianë, të thjeshtë por jetësorë në vërtetësinë e tyre, që nga Sali Resuli, Rustem Hyseni e deri te burrat më me emër të Tërbaçit tonë” thotë 80 vjeçari pas botimit të librit monografik, të cilin prof. Ago Nezha e vlerëson edhe për titullin poetik. Korifeu i valles së rëndë të Tërbaçit na shfaqet në këtë moshë të bardhë si një autor i emancipuar edhe për faktin se trajton në libër rrënjët e degët e Gjondedajve në breza pra si meshkujt, ashtu edhe femrat e fisit. Për gjakun e babës, për rrënjën e lisit kanë shkruar e shkruajnë të gjithë ata që bëjnë libra; por për qumështin e nënës, tamlin për degën e gruas autorët e deri sotëm nuk kanë shkruar patjetër jo se u ka munguar dashuria për nënat, motrat, bijat, por sepse zgjedha tendencioze e patriakalizmit mesjetar ua ka bllokuar e rënduar dorën e shkrimit deri në ndalesë.

Ishte pikërisht 80-vjeçari bragjinas që e theu këtë tabu me ç’ka shkroi e botoi ashtu siç i ka dëgjuar, ashtu si i di ai, sepse në virtytet që ka Tërbaçi: unitetin, besën, mikpritjen e patriotizmin, bijat janë djepi ku u përkundën, u rritën të shëndetshme dhe u shpërndanë këto vlera me mesazhe mirësie. Me shpirt disa vargje po më dalin nga zemra për Mujo Halilin e Tërbaçit:

 

Porsi Muji dhe Halili po vjen rëndë

Një lis i gjallë, ky Mujo Gjondeda

Me librin e veçantë: “Të njohësh gjakun tënd”

Një histori vitale, shkarkuar nga legjendat.

 

Rrënja është Tërbaçi, fisi është si ind

Kur ka rrënjë të thella, pema kokrra lindi;

Ky libër i bukur vetëm me të vërteta

Po troket denjësisht nëpër biblioteka.

 

Shoqata Kulturore Atdhetare “Labëria” dhe Instituti i Librit dhe i Promocionit “Toena” organizuan paraqitjen e librit “Të njohësh gjakun tënd” të autorit Mujo H.Gjondedaj, në mjediset e Pallatit të Kulturës “Labëria”, Skelë, të shtunën e 15 majit 2010, siç bëmë dhe njoftimin në numrin pararendës të gazetës “Çika e Tërbaçit”. Shoqata Atdhetare –Kulturore “Tërbaçi” dega Vlorë sidomos, siguroi një mbështetje me pjesëmarrjen e tërbaçiotëve të Vlorës, krahas familjes.

Nderoi veprimtarinë me pjesëmarrjen dhe përshëndetjen e tij vetë kryetari i shoqatës “Labëria”, miku i Tërbaçit, prof. Ago Nezha. Në takim foli dhe personazhi i njohur, prof. Bardhosh Gaçe, përshëndeti nga miqësia dr. Asqeri Llanaj, kryetar i SHAK “Cakrani”, ndërsa kryetari i shoqatës Atdhetare-Kulturore“Tërbaçi”, shkrimtari Albert Habazaj falënderoi të gjithë njerëzit që harxhuan nga koha e tyre për t’u nderuar në këtë kuvend përurues, duke dhënë mesazhin që, me dëshirë, respekt e humanizëm, kush kontribuon për Tërbaçin është mbushur me mjaltë nga mirësia e tij.

Vërtet emocionuese ishte fjala Av. Dr. Jorgo Dhrami, qeparotasin nga Tërbaçi, që Bragjinin tonë e mori me vete, atje në ballë të Jonit dhe e respekton e nderon  nga Tirana. M’u kujtua “gjaku i shprishur” i De Radës, arbëreshit të madh nga Radhima me vargjet e tij:.. “s’po di cilën dashuri/le prapa e pakënaqur/duke rënë në pikëllim”. Mendoj se Tërbaçi mblodhi barkun e vetë atë ditë, ashtu siç e ka patur traditë pa pompozitet, se veprimi flet, duket…

Në plotësim të formatimit të veçantë të kësaj veprimtarie po përzgjedhim për lexuesin e gazetës “Dielli” ashtu si kohë më parë për gazetën tonë lokale “Çika e Tërbaçit” botimin e fjalës së dr. Jorgo Dhramit, dr. Asqeri Llanaj dhe emocionet e vetë autorit. Theksoj, për kujtesë se libri dhe përurimi i tij u realizua nga prof.as.dr.Farudin Gjondedaj, djali i vogël i autorit, shoku im i tetëvjeçares, gjithmonë ndër më të dalluarit dhe ndër më të pashfaqshmit artificialisht.

 

GJENEZË DHE AUTOKTONI E TË PARËVE TANË

-nga Av .Dr. Jorgo Dhrami (sot Pro.f as.)-

 

Si rrallëherë jemi mbledhur të gjithë së bashku, ne vëllezërit e tu të një gjaku, në qytetin tonë të shtrenjtë dhe heroik të Vlorës, për të promovuar librin tuaj të ndritur “Të njohësh gjakun tënd”.

Vepra e juaj e materializuar në këtë libër, ka vlera të jashtëzakonshme në çfarëdo lloj drejtimi qoftë. Vlerat e punimit tuaj fillojnë që nga titullimi i librit “Të njohësh gjakun tënd” e gjer në gërmën e fundit të këtij shkrimi. I tërë ky shkrim pasqyron dhe mbart në vetvete, një punë kolosale tuajën, si në gjurmimin, grumbullimin e sistemimin e fakteve, ngjarjeve e rrethanave, ashtu dhe në analizën kritike e shkencore të tij, duke e parë dhe trajtuar këtë material një për një dhe të tërë së bashku. Kjo mënyrë studimi apo e thënë ndryshme, kjo metodologji studimi dhe vlerësimi, përshkoj gjithë veprën tuaj nga fillimi deri në fund, duke zbatuar kështu në mënyrë fanatike parimin universal shkencor që të mundëson zbulimin e së vërtetës ose të shkuarit tek ajo. Dhe ky studim i bërë nga ana e juaj, është i lidhur kryekëput me gjenezën dhe autoktoninë e të parëve tanë. Pikërisht këtu qëndron vlera e madhe historiko-shkencore e materialit tuaj për të cilin jemi mbledhur sot.

Mendimi i juaj, i shprehur dhe i mbrojtur me bindje në këtë punim, mbi origjinën apo gjenezën e të parëve tanë, mua më duket se, nuk është thjesht një d dëshirë për të qenë ata dhe ne të tjerët së bashku me ta, autoktonë dhe jo të prejardhur, por është një përfundim i mbështetur në të dhëna historike, ndonëse akoma jo të plota deri më sot, si dhe në trashëgiminë verbale që brezat i kanë lënë njëri-tjetrit, të ardhura deri në ditët tona. Këto dy elemente të domosdoshëm që nevojiten në këto raste, mendoj se në librin tuaj, mbështjellin këtë të vërtetë, ashtu siç mbështjellin Tërbaçin tonë të dashur dhe të respektuar, malet e lartë gjigande që e rrethojnë atë.

Në këtë vështrim do të thosha se, propozimi i juaj për mbajtjen e një kuvendi mbarëvëllazëror për studimin e këtij problemi, do të përforcojë, përsosë dhe saktësojë më tej, këtë realitet.

Duke e përfunduar fjalën, në emrin tim, të familjes sime, si edhe të gjithë vëllezërve tanë Bragjinas të fshatit të Qeparoit, ju urojmë nga zemra për këtë vepër historiko-shkencore me vlera të mëdha, jetë të gjatë, dhe, punime të tjera me vlera të tilla. Ndërkohë, duke qenë  i lumtur që m’u dha rasti dhe mundësia të përshëndes të gjithë vëllezërit e mi të një gjaku, Tërbaçiotë, kudo që jetojnë apo punojnë, për një jetë të lumtur si dhe të gëzojnë të gjitha të mirat e kësaj bote.

 

 

PËRSHËNDETJE autorit të monografisë “Të njohësh gjakun tënd”

Nga  Asqeri LLANAJ, kryetari i shoqatës atdhetare-kulturore “Cakrani”

 

Në emër të shoqatës atdhetare-kulturore “Cakrani”, ju shpreh përshëndetjet më të përzemërta juve z. Mujo Gjondedaj autor të monografisë; “Të njohësh gjakun tënd”, fisit Gjondedaj dhe gjithë pjesëmarrësve në këtë ceremoni. Nëpërmjet kësaj monografie, të realizuar me një punë të palodhur kërkimore-shkencore, me humanizëm, vullnet, objektivitet e këmbëngulje, kini arritur të pasqyroni e mbroni dinjitetin dhe vlerat e fisit Gjondedaj si pjesë përbërëse e Tërbaçit.

Do ta filloj me një thënie të Edith Durhan: “Njeriu duhet të bëjë detyrën e tij edhe në qoftë se nuk rron të shohë përfundimin. Ata që do të vijnë pas tij, do të kenë përfitim prej punës së tij”.

Vlerat historike, të gërshetuara me vlerat shpirtërore, me të dhënat arkeologjike, etnografike, kulturore, zakonore e arsimore, si dhe me atdhetarinë në shekuj, përbëjnë një kontribut dinjitoz dhe investim madhor që kanë bërë brezat në kohëra. Juve, i nderuari Mujo, nëpërmjet këtij botimi, kini bërë të mundur arshivimin bruto të të gjitha vlerave të fisit Gjondedaj, duke i hedhur ato me kujdes e mundim shpirtëror, gjë që do të ndjehet e transmetohet brez pas brezi si një kurorë krenarie e lavdie për emrin e origjinës, Gjondedaj Tërbaç, në këtë mënyrë, ky emër do ngulitet më fort në shpirtin e secilit, duke i shtuar jetën, pavdekësinë.

Në historinë e fisit Gjondedaj është skalitur atdhedashuria, uniteti, mikpritja, patriotizmi i njerëzve që kanë bërë histori, e luftërave në kohë të ndryshme e njerëzve që vlerat e Gjondedajve i kanë transmetuar e trashëguar ndër breza si vlera kombëtare shpirtërore e atdhetare. Edhe vetë juve, z. Mujo, jeni shndërruar në vlerë qytetarie, në më shumë se një figurë popullore dhe meritoni nderim për obligimin shpirtëror e moral për t’i sjellë vlerat e fisit Gjondedaj në ditët e sotme ashtu, të gjalla, si dikur.

Për të gjitha këto, edhe një herë ju shprehim përshëndetjet më të përzemërta dhe mirënjohjen më të çiltër për obligimin tuaj sa shpirtëror e qytetar, aq dhe intelektual e atdhetar.

 

EMOCION LOGJIK PAS FESTËS

-nga Mujo Gjondedaj, autor i librit-

 

Në këtë libër jam munduar, që aq sa unë dija, dhe arrita të grumbulloj materiale, ti shpreh ato qartë pa zbukurime apo tepri. Uroj që t’ia kem arritur qëllimit. Mendoj se mund të ketë dhe pasaktësi të vogla por këto nuk janë të qëllimshme por objektive.

Mendoj se nuk kam shkruar gjëra të paqena apo sajuara duke qenë sa më i kujdesshëm. Gjenezën e copëzova sipas vëllazërive apo kryefamiljarëve duke e skicuar në fletë të veçanta. Kjo për faktin se duke qenë shumë e madhe, mëhalla nuk mund të hidhej në një fletë të vetme, dhe arsyeja e dytë ishte se duke u vendosur pranë çdo vëllazërie do ti shërbente më mirë lexuesit për ilustrim. Për të bërë këtë skicë sa më të kuptueshme vendosa një bosht, duke marrë si qendër Xhebro Habilin. Këtë nuk e bëra se nuk i përkas kësaj dege, por sepse vendbanimi i hershëm i Xhebros ka qenë në qendër. Ndërsa Jazojt janë të vendosur në të majtë, ndërsa Bojkojt në të djathtë.

Pema gjenealogjike fillon në bazë me Gjin Kriqin dhe përfundon me brezin e Xhemal Gjondedës duke shikuar nga e majta në të djathtë. Nuk jam i sigurt sa ja kam arritur qëllimit për të qenë i kuptueshëm për lexuesin.

Jam përpjekur të bëj nga një biografi të shkurtër për brezin e parë dhe të dytë me aq sa dija vetë, dhe materialet që munda të grumbulloj. Për brezin e tretë vendosa vetëm emrat. Fëmijët tanë le ti zhvillojnë ato më tej. Më duhet të bëj edhe një sqarim për gjenezën, qoftë për gjakun tim apo të jashtëm, duke mos pretenduar se ajo është perfekte, mbasi nuk ka asgjë të shkruar për krijimin e fshatit se ajo është perfekte, mbasi nuk ka asgjë të shkruar për krijimin e fshatit dhe ecurinë e brezave në shekuj.

Por, për mendimin tim kjo skemë është më e mira për arsye se ajo është e bazuar në sygjerimet dhe mendimet e tre burrave të moçëm e të mençur të fshatit. Ata ishin: Çelo Shako Dedaj, Abaz Laçe Dedaj dhe Halil Hysen Gjondedaj. Kjo ngjarje zë fill në vitin 1946 kur një ekip i Institutit të Historisë erdhi në fshatin Tërbaç. Qëllimi i ekspeditës ishte të mblidhte të dhëna për ecurinë e brezave të fshatit me qëllim krijimin e historikut të tij.

Nisur nga ato që dëgjova dhe fiksova, qysh në atë kohë, më lindi ideja që të dokumentoja diçka lidhur me gjenezën e mëhallës Gjondedaj. Në vitin 1948 bazuar edhe me të dhëna nga babai im, Halil Hyseni, dhe me ndihmën e “disenjatorit”, mësuesit të nderuar Kujtim Mici, skicova në një karton të cilin e vara në mur, ecurinë e brezave të mëhallës Gjondedaj. Kushdo që vinte në shtëpi bëhej kureshtar dhe shikonte ecurinë e brezave të mëhallës Gjondedaj. (Në atë kohë, askush nuk kishte në fshat një skicë të tillë).

Mbas viteve ’90 janë botuar shumë libra që flasin për fshatin tonë. Vërej se pavarësisht se bëhet fjalë për figura të shquara të fshatit apo familje dëshmorësh ka ekzagjerime e tepri. Kjo konstatohet  edhe nga bashkëfshatarë që i kanë jetuar ato kohë dhe janë ende gjallë.

Kam mendimin se për gjenezën e fshatit duhet organizuar një aktiv apo kuvend me përfaqësues të të gjitha mëhallëve në mënyrë që me njohuritë e tyre, e kaluara historike të ruhet dhe tu përcillet brezave të ardhshëm.

Unë i qëndroj fort pikëpamjes se Tërbaçi ka një popullsi autoktone dhe nuk është i ardhur nga ndonjë krahinë tjetër, ashtu siç pretendohet shpesh. Këtë përfundim, i cili nuk është vetëm i imi, e argumentoj me faktin se ky vendbanim është banuar në shekuj nga tërbaçiotë. Gjithashtu të gjitha toponimet në fshat kanë emra katolik, p.sh: Qafa e Shëngjergjit, Shënkolli, Hunda e Shënmitrit etj., apo mbiemrat: Gjinaj, Gjikaj, Gjokaj, Gjondedaj. Edhe defterët në kohën e Turqisë në vitet 1431-1520-1583, emrat i kanë katolikë. Mendoj se edhe emri i fshatit TËRBAÇ mund të rrjedhë nga fjala “tërë bashkë”. Kjo argumentohet me faktin se gjatë gjithë shekujve ky fshat ka qenë i bashkuar.

Për të gjitha ato ç’ka thashë më lartë nuk është vetëm dëshira por edhe bindja ime. Kjo edhe për faktin se nuk ka dokumente të kohës, veç atyre që përmenda më lart. Këtë e them çiltër e me zemër të pastër. Do të dëshiroja dhe do të gëzohesha  shumë sikur të gjendeshin dokumente të reja të mbështesnin pikëpamjen time mbi origjinën e fshatit pavarësisht nëse do të jetoja apo jo. Një referencë shumë e mirë për këtë problem do të ishte libri i dr. Selim Beqirit: “Si u krijua dhe mbijetoi Tërbaçi”.

Mendoj dhe shpresoj se lexuesi do të më kuptojë për atë që i kisha vënë objektiv vetes,  me modesti mendoj se e arrita. Të gjitha ato që kam shkruar nuk i kam bërë për t’u dukur apo për t’i bërë oponencë dikujt. Kështu i kam perceptuar gjërat dhe kështu i kam shkruar.

Edhe një herë u kërkoj të falur pjesëtarëve të gjakut tim (Mëhallës Gjondedaj), për çdo pasaktësi apo ndonjë gabim tjetër. Në qoftë se do të kishte të tilla, ju siguroj se kurrsesi nuk janë të qëllimshme, por thjesht lidhen me vështirësitë e mbledhjes së informacionit dhe moshës time të kaluar.

*) Drejtor i Bibliotekës Qendrore “Nermin Vlora Falaschi”

Universiteti “Ismail Qemali”, Vlorë, Albania

 

Filed Under: Kulture Tagged With: Albert Habazaj, Muji dhe Halili

ARKIVI I PETER R PRIFTIT I ËSHTË DHURUA”BIJËVE TË SHQIPES” NË FILADELFIA

February 5, 2013 by dgreca

Rreth 200 dosje me dorëshkrime, letra, artikuj të ndryshëm të lëna pas vdekjes nga Peter Prifti, i vëllai ia dorëzoi Shoqatës “Bijtë e Shqipes” në Filadelfia. Arkivi i rrallë i një prej kontribuuesve më të njohur të çështjes shqiptare në SHBA dhe bashkëpunëtorit të ngushtë të Fan Nolit, përmban studime dhe shënime të pathëna ndonjëherë mbi rolin e personaliteteve të njohura shqiptare në SHBA…

 ***

 Në tre paragrafët e parë, redaktori i “Diellit”, Peter Prifti, përshkruan takimin në rezidencën e kryepeshkopit: “E takuam në rezidencën e tij në rrugën ‘Blagden’, një vend i mobiluar me modesti, ku ai ka punuar e ka jetuar për shumë vjet…. Në studion e tij, syri sheh rafte të tëra me libra. Kur dikush e pyeti një herë se a ndihej i vetmuar pa njeri pranë për të biseduar, Noli i tha: ‘Ata janë të gjithë miqtë e mi, unë mund të bisedoj me secilin prej tyre’”.

“Në Kuvendin e Peshkopatës që u mbajt në korrik 1961, unë shërbeva si sekretar i Kuvendit. Gjatë punimeve të Kuvendit ndenja pranë Nolit, në anën e djathtë të tij. Në një kohë pushimi gjatë Kuvendit, Noli u kthye nga unë dhe më pyeti nëse doja të bëhesha prift. Më la përshtypjen se po të bëhesha prift, e kisha rrugën të hapur që një ditë të bëhesha peshkop, e të zija vendin e tij. Unë e falënderova për ofertën fisnike që më bëri dhe për opinionin e mirë që kish për mua, por i thashë, me keqardhje, se karriera klerikale nuk më interesonte.”

Opinionin e Tij për Konicën, Noli e ka dhënë në parathënien e librit “Shqipëria, Kopështi Shkëmbor në Evropën Juglindore”, ku shkruan: “Konica mund të konsiderohet si krijues i prozës moderne shqiptare. Me këshillën dhe drejtimin e tij, unë përktheva disa vepra të Shekspirit, Ibsenit, Edgar Allen Poes dhe Don Kishotin e Servantesit. Vlerësimi i lartë del në kontekst, ku Imzot Noli e quan veten nxënës të Faikut.

Në biografinë e tij të pabotuar ai shkruan: “Filozofia më pasuroi mendjen dhe shpirtin, por jo xhepin, sepse nuk e përdora për të fituar bukën e gojës. Kjo është një nga ironitë e jetës sime.”

Ndihem i kënaqur që e shpëtova arkivin e vëllait, duke e dërguar me 15 koliposta nga San Diego në adresën e shtëpisë sime në New York. Pata sugjerime t’ia dërgoja Arkivit të Shtetit në Tiranë, por ajo punë kërkonte mund e shumë të holla.

Zëri i tij ishte i hollë dhe bisedat me të dukeshin sikur të zhvendosnin nga një kafene e zakonshme në qendër të Tiranës, diku në ato baret me dritare dhe tryeza të rënda, në muret e mbushura me libra. Nuk më kujtohet se çfarë po pinim, por ajo që më shoqëroi gjatë pas atij takimi ishte diçka krejtësisht perëndimore që vinte prej portretit të tij. Damarët e kaltër në duart e bardha dhe një qetësi që fshihte kuriozitet për gjithçka që ndodhte në Shqipëri. Duhet të ketë qenë viti 2001, dhe në takimin tonë ishte edhe vëllai i tij, Naum Prifti. Ky ishte takimi im i parë dhe i fundit me Peter Priftin, megjithëse deri vonë në postën time elektronike vinin email-e përshëndetëse prej tij. Ndjesinë e atij takimi e kam sjellë sërish në kujtesë dy vjet më parë, kur hiri i tij shpërndahej lehtë-lehtë në ujërat e buta të Erzenit. Ai takim më ka mbetur gjatë në mendje, ndoshta pasi takimi me të ishte si një takim me një tjetër botë, dhe një tjetër kulturë që shpërndahej lehtë-lehtë përmes zërit dhe portretit të tij… Burri që kishte veshur pantallona të bardha dhe një xhaketë të një stili krejt ndryshe për Tiranën e atyre viteve, me një mjekër të kuruar me kujdes, ishte njeriu që kishte jetuar historinë e atyre dhjetëra njerëzve që ishin përpjekur ta ndryshonin Shqipërinë nga larg…

Peter Prifti, studiues i shqipes, gazetar dhe një prej kontribuuesve më të njohur të çështjes shqiptare në SHBA, një prej bashkëpunëtorëve më të ngushtë të Fan Nolit, u nda nga jeta dy vjet më parë. Biblioteka e tij personale, një pasuri e gjallë e një periudhe unikale për çështjen e zhvillimet shqiptar, i kaloi të vëllait Naum Prifti. Ndërsa mbi 200 dorëshkrime, fryt i punës së tij shkencore, i kaluan Shoqatës “Bijtë e Shqipes” në Filadelfia. “Ndoshta do të ishte më mirë t’i sillja në Arkivin e Shtetit, por ky transport kushtonte”, shprehet në një intervistë më poshtë për gazetën “Shqip” i vëllai Naum Prifti. Ndoshta koha do të zbulojë atë çfarë Peter Prifti ka lënë në ato rreshta pafund, që sot ndodhen në Filadelfia, të cilat Peteri i shkroi duke pasur në mendje vetëm Shqipërinë.

Vetëm pak kohë më parë, vëllai juaj Peter Prifti, një nga figurat me kontribut të vyer në çështjen shqiptare në SHBA u nda nga jeta. Çfarë ishte për ju kjo ndarje?

Humbja e vëllait ishte ngjarje e dhimbshme për mua, pas vdekjes së papritur të nipit tim Eri, në moshën 23-vjeçare. Veç lidhjes së gjakut me Peterin patëm lidhje të ngushta shpirtërore. Në dy vitet e fundit shëndeti i tij u keqësua. Vëllai gjatë gjithë jetës kishte qenë “i thatë, por i thantë”, sikurse thotë shprehja popullore. Ai nuk vuante nga ndonjë sëmundje kronike, por mbas moshës 80-vjeçare iu shfaq leukemia dhe shëndeti i tij shkoi teposhtë deri sa më 17 gusht 2010 u nda nga jeta. Tri javë përpara asaj dite, e vizitova në qendrën shëndetësore në San Diego të Kalifornisë. Me mallëngjim kujtoj bisedën më të vështirë që kam pasur me të në jetën time. Në testament ai shkruante se e linte në dëshirën e familjes nëse donim ta varrosnin, apo ta digjnim kufomën e tij pas vdekjes. Iu luta të mos na e linte ne atë barrë, por ta zgjidhte vetë opsionin që dëshironte dhe ne do të respektonim dëshirën e tij. Kjo bisedë ishte njëlloj si t’i thosha se po ndaheshim për jetë. Pasi u mendua pak, tha se preferonte djegien dhe hiri t’i shpërndahej mbi tokën e atdheut. Amaneti ishte në harmoni me jetën dhe aktivitetin e tij patriotik. Në tetor të atij viti, ime shoqe dhe unë shkuam në Tiranë dhe të ndihmuar nga Akademia e Shkencave ia plotësuam dëshirën e fundit. Hirin e tij e shpërndamë mbi lumin Erzen, në afërsi të Ibës. Më pas shtruam një drekë përkujtimore për të gjithë miqtë dhe dashamirësit që morën pjesë në ceremoni. Aty folën për jetën dhe aktivitetin e tij prof. Emil Lafe, prof. Jorgo Bulo, prof. Nasho Jorgaqi edhe unë. Peter Prifti ishte model i njeriut të thjeshtë që jetonte pa pretendime. Nuk pinte as duhan, as pije alkoolike dhe në të ngrënë ishte shumë i përkorë. Si beqar me përvojë të gjatë dinte të kujdesej për veten, për apartamentin, si edhe për gardërobën dhe menynë e tij ditore. Ishte metodik në gjithçka që ia kushtonte kohën e tij, qysh nga marrja e postës deri në sistemimin e albumeve. I lexonte me kujdes si postën konvencionale dhe internetin dhe u përgjigjej të gjithë atyre që i drejtoheshin. Arkivi i tij ishte i pasur dhe i sistemuar në mënyrë shkencore, me dosje të veçanta për çdo subjekt. Pesë sirtarë të thellë qenë mbushur me mbi 200 dosje. Në apartamentin e tij shihje libra në çdo faqe muri, kryesisht botime shqip, apo kushtuar Shqipërisë, një mori me albume, foto, filma artistikë, midis tyre edhe filmin “Skënderbeu”, dhe një dokumentar për Fan Nolin, kaseta me muzikë shqiptare e klasike, videokaseta.

Cilësi tjetër e tij ishte mirësjellja dhe druajtja ndofta më tepër sesa duhej. Ai kishte shoqëri të gjerë në rrethet intelektuale, personalitet që nderohej nga shqiptarët, nga amerikanët dhe nga profesorë europianë që patën rast ta njihnin ose punuan tok me të. Shpesh kam pyetur veten time se pse nuk u martua. Arrita në përfundimin se mbi të gjitha ishte xheloz për pavarësinë e tij dhe donte që t’u përkushtohej punëve shkencore e letrare që kishte për zemër.

Peter Prifti ishte nga të paktët të rinj të mërgatës shqiptare të brezit të tij që kreu studime universitare të plota dhe mori gradën shkencore pasuniversitare. Ai kreu studimet universitare në Penn State College (1949) dhe vazhdoi arsimin pasuniversitar në “University of Pennsylvania,” ku u nderua me gradë shkencore “Master of Arts Degree in Philosophy” më 1955-n.

Në biografinë e tij të pabotuar ai shkruan: “Filozofia më pasuroi mendjen dhe shpirtin, por jo xhepin, sepse nuk e përdora për të fituar bukën e gojës. Kjo është një nga ironitë e jetës sime.”

Vërtet numri i shqiptarëve që kanë përfunduar studimet e larta në SHBA menjëherë pas lufte është i pakonsiderueshëm. Kuptohet se prindërit e tyre preferonin t’i mbanin fëmijët në bizneset e tyre, ndërsa babai ynë mendoi se shkollimi do ta ndihmonte Peterin ta kishte jetën më të lehtë dhe të mos hiqte ato rropatje që pati ai vetë dhe emigrantët e tjerë të fillimit të shekullit. Peter Prifti bashkë me Polin, vëllain e madh, kanë meritën se nisën në Filadelfia një radioprogram javor në gjuhën shqipe, me qëllim të ruhej gjuha dhe traditat. Më 1957-n, Peteri i dërgoi “Diellit” një ese mbi gjendjen e shqiptarëve në Pensilvani, e cila u pëlqeu nga Noli dhe vatranët e tjerë. Unë besoj se ai shkrim i hapi rrugën ta ftonin në Kuvendin e Vatrës më 1958 në Boston, dhe ta zgjidhnin sekretar të Federatës dhe njëkohësisht redaktor të gazetës “Dielli”. Këto detyra i dhanë rastin të njihej nga afër me Fan Nolin dhe patriotë të tjerë të shquar. Dy vjet më vonë, profesori Grifits, autor i librit “Shqipëria dhe grindja Sovjeto-Kineze” i ofroi punë në MIT në Boston, një institucion studimesh me famë ndërkombëtare. Atje punoi për 15 vjet si këshilltar për çështjet shqiptare dhe në vitin 1978 botoi librin “Socialist Albania Since 1944”, (Shqipëria Socialiste që nga viti 1944). Libri u etiketua me të meta të pafalshme nga regjimi komunist se aty kritikohej Enver Hoxha si diktator. Midis të tjerash atje kishte edhe një listë me emrat e anëtarëve të Byrosë Politike, të dënuar nga PPSH-ja si projugosllavë, si prosovjetikë, si deviacionistë, sabotatorë etj. Lista ishte sinjifikative për terrorin politik që mbretëronte në Shqipëri. Nga ky shkak, libri u kategorizua “tepër i rezervuar” nga Biblioteka Kombëtare dhe jepej vetëm me konsensusin e drejtoreshës. Në krahun e kundërt të spektrit, të arratisurit politikë që kishin ardhur nga Shqipëria, e damkosën për propagandë komuniste, por pavarësisht nga ekstremet shqiptare, vepra zuri vend në referencat e studiuesve për Shqipërinë, për të vërtetat objektive dhe paraqitjen faktike.

Peter Prifti ka qenë një ndër njerëzit që ka ndenjur gjatë pranë Fan Nolit. A janë ruajtur në dorëshkrimet që ka lënë pas, histori apo kujtime nga kjo marrëdhënie?

Për këtë po sjell kujtimet e Peter Priftit për Fan Nolin. “Në Kuvendin e Peshkopatës që u mbajt në korrik 1961, unë shërbeva si sekretar i Kuvendit. Gjatë punimeve të Kuvendit ndenja pranë Nolit, në anën e djathtë të tij. Në një kohë pushimi gjatë Kuvendit, Noli u kthye nga unë dhe më pyeti nëse doja të bëhesha prift. Më la përshtypjen se po të bëhesha prift, e kisha rrugën të hapur që një ditë të bëhesha peshkop, e të zija vendin e tij. Unë e falënderova për ofertën fisnike që më bëri dhe për opinionin e mirë që kish për mua, por i thashë, me keqardhje, se karriera klerikale nuk më interesonte.” (Flamurtari Kombit, 1882-1982) Peter Prifti ka shkruar një sërë artikujsh për Nolin, e po ashtu ka përkthyer fjalimin e tij në Lidhjen e Kombeve në Gjenevë, 10 shtator 1924 nga frëngjishtja në anglisht. Njëherë pasi botoi një shkrim të bukur pa emër kushtuar Nolit, i ngjau një incident. Në një mbledhje përkujtimore në Boston dikush pyeti kush ishte autor i shkrimit dhe për habinë e Peter Priftit, një personalitet i shquar i diasporës (A.A.) deklaroi se autori qe ai. Peter Priftit që u ndodh atje, i erdhi aq turp sa nuk pipëtiu. Pas një viti pati rast ta botonte me emrin e tij dhe kështu çështja u mbyll pa zhurmë. Këtë incident ia rrëfen edhe prof. Nasho Jorgaqit, te përgjigjet që i dërgoi rreth anketës për Nolin, por e luti të mos e zinte ngoje.

Një kapitull me gjashtë shkrime anglisht për Nolin ndodhet te libri “Unfinished Portrait of a Country”, sikurse “Audiencë me metropolitan Fan S. Nolin”, “Për kujtim të peshkop Fan Nolit”, “Një Amerikan i madh me origjinë shqiptare” etj. Peteri ka përkthyer anglisht me besnikëri e bukuri artistike poezinë “Anës lumenjve.” Një ALBUM për Fan Nolin, me poezi pak të njohura dhe me foto ia ka dërguar dhuratë Institutit të Gjuhësisë. Falë këmbënguljes së tij për kërkime shkencore, pas plot dy vjet përpjekjesh, ai siguroi kopjen origjinale të fjalimit të Nolit, mbajtur në Lidhjen e Kombeve Gjenevë, më 10 shtator 1924, të cilën e përktheu nga frëngjishtja në anglisht, për t’ua bërë të njohur anglishtfolësve, atë perlë oratorie.

Ka pasur një debat që ju e keni botuar kohët e fundit në shtyp mes Peter Priftit, Arshi Pipës dhe Sami Repishtit…

Për mua, sjellja e tij fisnike ndaj prof. A. Pipës dhe prof. S. Repishtit është veçanërisht mbresëlënëse. Më 1989, ata shkuan te një konferencë ndërkombëtare në Strasburg, ku Pipa referoi me gojë përmbajtjen e referatit për çështjen e Kosovës. Një kopje ia dërguan dhe Peter Priftit për të vjelë mendimin e tij. Sigurisht prisnin lavdërime, ndërsa Peter Prifti u skandalizua nga përmbajtja e referatit dhe hartoi një përgjigje prej 8 faqesh të daktilografuara, ku shprehte indinjatën e tij që autorët ngarkonin me faj shqiptarët e Kosovës për gjendjen e tyre mjerane. Sipas referatit, përdorimi i flamurit kombëtar dhe miratimi i gjuhës së njësuar shqipe nga kosovarët ishin shkaqet që kishin zemëruar autoritetet serbe. Me argumente e me fakte historike, P. Prifti i hidhte poshtë këto pretendime. Debati midis tyre vazhdoi me sulme e kundërsulme. Së fundi, Pipa i uli tonet agresive nga argumentet bindëse të P. Priftit. Ky debat më ra në dorë pas njëzet vitesh, dhe u habita që vëllai nuk e kishte botuar, aq më tepër se ngjarjet historike i kishin dhënë të drejtë atij. Vëllai m’u përgjigj se nuk donte ta botonte kurrsesi sa të ishte gjallë. Nuk donte t’i vinte kolegët e tij në pozita të vështira. Pas vdekjes së tij, debatin e botova te buletini “Zëri i së Vërtetës” në New Jersey dhe te revista “Dy Drinat,” (2012) që del në Kukës, sponsorizuar nga shqiptaro-amerikani Esat Bilali.

Kontributi i Peter Priftit është pak i njohur në Shqipëri…?

Për arsyen e thjeshtë se krijimtaria e tij e pasur publicistike nuk njihet. Deri tani, të gjitha botimet e tij janë anglisht, me përjashtim të vëllimit “Mozaik shqiptar” botuar nga “Buzuku” në Prishtinë. Në Tiranë, shtëpia botuese “Lilo” botoi broshurën “Gjuha është organizëm e gjallë”, ku Peter Prifti debaton me prof. Arshi Pipën dhe mbron gjuhën e njësuar shqipe. Vetëm prof. Eleni Karamitri botoi monografinë “Peter R.Prifti në botën e dijetarëve shqiptaro-amerikanë”, një përpjekje serioze për të njohur jetën dhe punën e tij. Unë ndieja detyrim moral ndaj vëllait që kishte përkthyer anglisht disa nga veprat e mia, ndaj e ndihmova të kompilonim librat e tij anglisht, “Remote Albania – the Politics of Isolationisn” (Shqipëria e Largët – Politika e Izolacionit) botim “Onufri”, 2000, “Land of Albanians: A Crossroads of Pain and Pride” (Vendi i shqiptarëve –Kryqëzim i Dhimbjes dhe Krenarisë) “Horizonti”, 2002. Disa vite më parë, kërkova nga zyra e SOROS-it në Tiranë që veprat e Peter Priftit të përktheheshin shqip, me qëllim që kjo pasuri t’i kthehet trungut të cilit i përket. Nuk pata sukses.

Veç krijimtarisë publicistike, ai ka edhe një sërë veprash linguistike, që vijnë nga periudha e angazhimit në Universitetin e Kalifornisë në San Diego. Në bashkëpunim me albanologun Leonard Newmark, u botua “Standard Albanian,” (Gjuha shqipe e normuar) të cilën A. Kostallari e çmonte veçanërisht për tiparet konstruktive. Më pas vijnë botimet “Spoken Albanian” (Shqipja e folur) dhe “Reading in Albanian” (Lexime në Shqip), dy vepra të mirëpritura nga shqiptarët e Amerikës që donin të zgjeronin njohuritë për gjuhën shqipe.

Peter Prifti ka ndjekur me konsekuencë ngjarjet në Kosovë që nga viti 1968 kur u shpalos kërkesa “Kosova Republikë”. Qysh prej atij viti, ai është i vetmi autor i njohur që ka botuar çdo vit artikuj për situatën dhe gjendjen e popullit shqiptar në Kosovë. Më 1999, kur çështja e Kosovës ziente në mbarë botën, ai botoi te Columbia University New York “Confrontation in Kosova-The Albanian-Serb Struggle, 1969-1999”, (Konfrontim në Kosovë – Lufta shqiptaro-serbe 1969-1999.)

Libri pati jehonë në rrethet akademike të Amerikës për njohjen me problemet e Kosovës, duke dhënë ndihmesën e vet për ndërhyrjen e NATO-s në Kosovë. Nga kërkesat e shumta, libri u ribotua, diçka e rrallë për botimet akademike të kësaj natyre.

Në shtyp është folur për një mori dorëshkrimesh dhe kujtimesh të lëna nga Peter Prifti. Si një nga njerëzit që jeni kujdesur për to, çfarë përmbajnë ato?

Unë kisha në duar rreth 200 dosje me dorëshkrime, shkrime, letra e artikuj, që pasqyrojnë aktivitetin e tij të gjatë. Natyrisht m’u desh t’i skartoja një pjesë të tyre. Habia ime ishte se tok me shkrimet publicistike, gjeta edhe shkrime letrare anglisht, për të cilat s’kisha dijeni. Më të rrallë ai më dërgonte disa pjesë letrare anglisht, po gjithmonë i konsideroja si kuriozitet. Nuk e dija pasionin e tij të fshehtë për letërsinë dhe tani jam kureshtar të di vlerën e tyre. Ndihem i kënaqur që e shpëtova arkivin e vëllait, duke e dërguar me 15 koliposta nga San Diego në adresën e shtëpisë sime në New York. Pata sugjerime t’ia dërgoja Arkivit të Shtetit në Tiranë, por ajo punë kërkonte mund e shumë të holla. Ende nuk e di nëse Arkivi do kishte mundësi të mbulonte shpenzimet. Sidoqoftë unë i depozitova te Shoqata “Bijtë e Shqipes” në Filadelfia, si vendi ku Peter Prifti u edukua dhe u rrit. Ata i vendosën në një hapësirë të veçantë dhe i ruajnë me kujdes. Mbetem me shpresë se do të vijë koha që ky thesar dorëshkrimesh të njihet e të çmohet si pjesë e trashëgimisë shqiptaro-amerikane.

Peter Prifti ka qenë pjesë e rëndësishme e Federatës Panshqiptare Vatra. Si e shihni rolin e kësaj organizate në çështjen shqiptare dhe si e shihni zhvillimin e saj sot?

Këtu do vërej një koincidencë sa të rrallë aq dhe të bukur. Për herë parë në historikun njëqind vjeçar të Vatrës, dy vëllezër nga e njëjta familje zgjidhen sekretarë të Vatrës dhe punojnë me përkushtim për mbarëvajtjen e saj.

Peter ishte sekretar i Vatrës në vitet 1958-1960, ndërsa unë u zgjodha sekretar në vitin 1996 dhe vazhdoj ta kryej edhe sot të vetmen detyrë shoqërore që kam pasur gjatë jetës sime të gjatë. Unë u aktivizova te Vatra që kur jetoja në Filadelfia dhe porsa erdha në New York bashkëpunimi me kryesinë u forcua më shumë. Kam botuar artikuj, reportazhe dhe tregime, si edhe thirrjet drejtuar diasporës shqiptare për të dalë në demonstratë e në aktivitete për Kosovën, të cilat natyrisht janë pa emër.

Ndihem krenar që kam dhënë ndihmesën time dhe e shoh me kënaqësi rigjallërimin e Vatrës pas disa vitesh letargjie e rrudhjesh, për të mirën e komunitetit shqiptar dhe të kombit.

Intervista që Peter Prifti i bëri Fan Nolit në vitin 1958

Në shtëpinë e Nolit

Ruhet në koleksionet e “Diellit” një intervistë që redaktori i “Diellit” në vitet ‘58-‘59, Peter Prifti i pat marrë Nolit, që ato kohë jetonte vitet e fundit të pleqërisë në Kryekishën e Shën Gjergjit. Në fakt, Peter Prifti e ka emërtuar atë jo intervistë, por audiencë me Hirësinë e Tij, me Kryepeshkopin Mitropolit F. S. Noli. Atij i kishte bërë përshtypje të thellë përgjigjja që i kishte dhënë Imzot Noli, njërës prej pyetjeve, që ai i kishte drejtuar: Imzot, cila është vepra juaj më e çmuar për Kombin? Ai i qe përgjigjur: -”Futja e Shqipërisë në Lidhjen e Kombeve më 1920″, sepse i dha fund copëzimit të trojeve shqiptare nga fqinjët! Natyrisht që pranimi i Shqipërisë në Lidhjen e Kombeve është merita e padiskutueshme e Fan Nolit, falë oratorisë dhe diplomacisë së tij, por kryeveprat e Nolit janë të shumta, pat menduar atëherë gazetari që e intervistonte. Futja e Shqipërisë në Lidhjen e Kombeve kishte sponsorizimin e Federatës Panshqiptare “Vatra”.

Audienca me kryepeshkopin është botuar në gazetën “Dielli” në numrin e 10 dhjetorit 1958. Po hyjmë në detajet e kësaj audience për faktin, se ajo jep saktësisht mprehtësinë e intervistuesit dhe padyshim admirimin që kishte ai për ikonën kombëtare Fan Noli.

Në tre paragrafët e para, redaktori i “Diellit”, Peter Prifti përshkruan takimin në rezidencën e kryepeshkopit: “E takuam në rezidencën e tij në rrugën ‘Blagden’, një vend i mobiluar me modesti, ku ai ka punuar e ka jetuar për shumë vjet….Në studion e tij, syri sheh rafte të tëra me libra. Kur dikush e pyeti një herë se a ndjehej i vetmuar pa njeri pranë për të biseduar, Noli i tha:- Ata janë të gjithë miqtë e mi, unë mund të bisedoj me secilin prej tyre”. Duke komunikuar me lexuesin e “Diellit”, editori shkruan: Ishim të interesuar të dinim pikëpamjet e tij për tri çështje të lidhura me njëra-tjetrën: Nacionalizmi shqiptar, puna e tij krijuese dhe komuniteti shqiptar në Amerikë. Për çështjen e parë, kryepeshkopi tha se kish filluar të interesohej për nacionalizmin shqiptar në moshën dhjetë vjeç, kur lexoi përkthimin shqip të Dhiatës së Re nga Kostandin Kristoforidhi dhe pamflete të tjera propagandistike shqiptare. Kopje falas të këtyre materialeve ishin shpërndarë me shumicë në fshatin e tij të lindjes, Ibrik Tepe në Turqi. Fitoren më të madhe në betejën e tij për çështjen shqiptare Imzot Noli, konsideron pranimin e Shqipërisë në Lidhjen e Kombeve. Trishtimi më i madh që ndjente ishte largimi nga Shqipëria më 1924.

Në vazhdën e punës për Shqipërinë, ai hyri në lidhje me shumë udhëheqës shqiptarë, veçanërisht me Faik Konicën. Opinionin e Tij për Konicën, Noli e ka dhënë në parathënien e librit “Shqipëria, Kopështi Shkëmbor në Evropën Juglindore”, ku shkruan: “Konica mund të konsiderohet si krijues i prozës moderne shqiptare. Me këshillën dhe drejtimin e tij, unë përktheva disa vepra të Shekspirit, Ibsenit, Edgar Allen Poes dhe Don Kishotin e Servantesit. Vlerësimi i lartë del në kontekst, ku Imzot Noli e quan veten nxënës të Faikut. Duke bërë fjalë për çështjen e dytë të audiencës, puna krijuese e Imzot Nolit, editori shkruan se ai ka punuar në shumë fusha; përfshirë historinë, fenë dhe muzikën.

Ishim kuriozë të dinim se cilat nga këto i interesonte më tepër, sepse kishim dëgjuar mendime të kundërta. Fakt është se feja është lënda e tij më e preferuar. “Jam marrë, tha Hirësia e Tij, me histori, letërsi dhe muzikë me raste, por feja ka qenë puna e jetës sime, sepse e fillova karrierën time si njeri i Kishës më 1908 dhe jam akoma njeri i Kishës pas 50 vjetësh”. Aktualisht njerëzit që çmon më shumë, Hirësia, janë krijuesit e Kombit si George Washington dhe Skënderbeu dhe reformatorët e Kombit si Lincoln dhe Cromwell. Arsyeja, siç tha vetë, është se është përpjekur që të bëjë të njëjtën punë për Atdheun e tij. Kryepeshkopi ka përkthyer në gjuhën shqipe shumë klasikë të letërsisë dhe vepra të rëndësishme fetare. Vetë Noli tha: “E konsideroj versionin ritmik të Hymneve Bizantine përfshirë në vëllimin Kremtore si më të vështirin dhe më tërheqësin e përkthimeve të mia”. Ç’mendon ai për muzikën moderne, poezinë, oratorinë dhe diplomacinë?

Përgjigjja është se i interesojnë të dyja format e këtyre arteve, si modernia ashtu edhe antikja, sepse sikurse Gëte ai është universal në shije. Për çështjen e tretë, Komunitetin shqiptaro-amerikan sot, ai ka besim tek e ardhmja e komunitetit, nëse do të ecim me kohën. Lidhur me punët e kishës, ai ndjen nevojën e domosdoshme të amerikanizimit të Kishës Ortodokse. Alternativë për këtë, mendon ai, është vetëvrasja kishtare. Sipas mendimit të tij, sa më shpejt të bëhet kjo, aq më mirë është sepse “politika e ngadaltë mund të çojë në humbjen e pariparueshme të brezit të ri, i cili nuk i kupton shërbesat në gjuhën shqipe”. Ai nuk e llogarit rrezikun e grekofilisë ndaj kishës. Për këtë pikë, Kryepeshkopi thekson se “ne i kemi mundur ata për 50 vjetët e fundit dhe do t’i mundim edhe në të ardhmen”. Editori shton: Ne pajtohemi me të!(Kortezi Shqip)

 

 

Filed Under: Interviste, Kulture Tagged With: arkivi, filadelfia, Peter Prifti

Merlin Tushe në Inaugurimin Presidencial të Obamës

February 5, 2013 by dgreca

Amerika është vërtetë një ëndërr/

Nga Adi Ashiku/

Jo vetëm për ne shqiptarët, por edhe për amerikanët pjesëmarrja në Ceremoninë e Betimit të Presidentit të SHBA përbën një eveniment të rëndësishëm e shumë sensacional. Për të marrë pjesë në këtë ditë Inaugurimi ishte ftuar edhe e reja shqiptare Merlin Tushe.

Gjatë bisedës me miq e shokë të saj, mjekë e nëpunës të ndryshëm në spitalin Montefiore në New York, ku ajo punon, mori jo vetëm urimet e tyre por edhe në shenjë dashamirësie dëgjoi t’i thonin “ndihemi xhelozë” që je ftuar në këtë eveniment të rrallë edhe për vetë amerikanët. Merlini u ftua në këtë ceremoni si një e re që ka patur rezultate të shkëlqyera në studimet e saj gjatë viteve të universitetit.

Ajo nuk është e para, sigurisht as e fundit ndër shqiptarë që kanë marrë pjesë e do të marrin në këto festime madhështore, por fati ia solli edhe asaj në derë që këtë ditë të ishte prezente mes personaliteteve të larta të Amerikës, si politikanë, studentë të shkëlqyer, artistë, gazetarë etj.

Hyrje ekskluzive në këtë Inaugurim i ishte rezervuar vetëm studentëve dhe të diplomuarve që falë rezultateve të tyre të larta dhe arritjeve te shkëlqyera akademike ishin rradhitur në 5%-shin e më të mirëve në Amerikë e mbarë botën. Mjerë për vendin tonë për largimin  e trurit e Bravo për SHBA, që dinë të vlerësojnë njeriun –  gjeni,  duke i dhënë atë që i takon.

Shprehja e njohur amerikane “Nuk ka rëndësi nga vjen, por ku shkon e çfarë bën në të mirë të vetvetes e mbarë qytetërimit”, i përshtatet shumë edhe Merlinit, e të gjithë të rinjve që kanë treguar veten se adaptimi në tokën e re është një obligim që duhet realizuar me sukses.

Ishte një pjesëmarrje me kritere selektive, prandaj edhe SHBA kanë si parim thithjen e individit me nivel të lartë intelektual dhe vlerësojnë specifikën e tyre, studjojnë elementët nëpër universitete, kolegje, shkolla të mesme e fillore, e më pas përzgjedhin më të mirin/mirën e të mirëve, për t’i vlerësuar në të ardhmen.

Merlini me aftësitë e saj edukative jo vetëm që është shquar gjithmonë si një nxënëse e studente shumë e mirë, por është dalluar edhe si një femër me virtyte të larta në familje, shoqëri e institucionin ku punon, të cilët herë pas here e kanë vlerësuar me Çmime e Mirënjohje të ndryshme.

Ajo është edhe një muzikante e talentuar. Me violinën e saj luan në Orkestrën Simfonike të Universitetit Albert Einstein në New York, ku kanë patur rast edhe shumë shqiptarë të ndjekin koncertet ku ajo merr pjesë.

Në ditën e Inaugurimit të Presidentit Obama, (ceremonia e 57-të përsa i përket rradhës së historisë amerikane), Merlini pati rast të qëndrojë pranë me shumë artistë, njerëz të njohur të kinematografisë, apo fushave të ndryshme të shkencës e teknikës amerikane. Duke u ndodhur pranë tyre e ndjente veten vërtetë të privilegjuar që ishte pjesë e asaj shoqërie të vlerësuar e ftuar për raste vërtetë madhore.

Dita e betimit në mandatin e dytë të Presidentit Obama përkoi me 21 Janarin, që është dita e Martin Luther King Jr., liderit të shquar të Lëvizjes për të Drejtat Civile afrikano – amerikane. Pas Ceremonisë së Betimit e parakalimit tradicional të Presidentit Obama me Zonjën e Parë Michelle Obama, të ftuarit e grupit ku Merlini bënte pjesë, sipas një intenerari të përcaktuar u angazhuan në vizita në muze, në disa konferenca zyrtare e seminare politikë, ku midis të tjerëve referuan ish Governatori i shtetit të Floridës Jeb Bush, Reverend Jesse L. Jackson Sr. etj, si dhe ndoqën një mbrëmje Gala.

Moti ishte me diell por i ftohtë, e megjithatë për të ndjekur inaugurimin e Presidentit të 44 të SHBA, kishin ardhur njerëz jo vetëm nga të gjithë anët e Amerikës, por edhe nga shtete të ndryshme të botës, e megjithatë kudo vihej re rregulli e qetësia publike. Forcat e sigurisë ishin në nivelin më të lartë të tyre. Edhe vullnetarë të shumtë ishin angazhuar për mbarëvajtjen e Inaugurimit presidencial, deri tek nxënësit e shkollave të mesme. Kudo kishte kontrolle e postoblloqe, e askush nuk mund të hynte për të parë paradën në Pennsylvania Avenue të Washington, D.C. pa kaluar nëpër “skanerin” policor.

Pjesëmarrja e Merlinit në këtë ceremoni do të mbetet një eksperiencë e paharruar, si dhe realizim i vërtetë i ëndrrës amerikane.

Filed Under: Kulture Tagged With: Aida Ashiku, Merlin Tushe, ne inaugurimine presidentit, Obama

PER HERE TE PARE NE NJE ART FAIR PRESTIGJOZ MERR PJESE DHE NJE GALERI BASHKOHORE SHQIPTARE

February 5, 2013 by dgreca

NGA GËZIM LLOJDIA/

Ne qytetin e Milanos këto dite është duke u zhvilluar një nder evenimentet me shik dhe me prestigjioze te artit bashkohore, janë te ftuar galeritë me te mira te artit si Massimo De Carlo, Annarumma, Continua, in Arco,Minini etj,pra galeritë me prestigjioze italiane, ne këtë event është e ftuar dhe galeria shqiptare me qender ne Vlore dhe e drejtuar nga Artan Shabani, galeria Promenade e cila do prezantoje nje grup artistesh shqiptar dhe nje artist te ftuar me origjine arbereshe.Projekti eshte kuruar nga Artan Shabani dhe do te jete alestuar ne standin e art fai i cili do jete ne palazzo giachio te Milanos.Art Fair eshte e drejtuar nga Giancarlo Politi i fili eshte edhe fondatori i Flash Art, revista me prestigjoze ne Europe per artin bashkohore, Politi eshte edhe kuratori e drejtuesi i pare ne bienalen e Tiranes, gjithashtu nga Flash Arti dhe nga Politi kane dale kuratore si MAssimigliano Gioni i cili do jete drejtori i bienales se Venezias-2013, Francesco Bonami, dhe artist si Maurizio Catelan, Marina Abramoviç, etj.Një ngjarje e mrekullueshme për qytetin e Milanos: 55 ekspozita e artit bashkëkohor, të propozuara nga më të rëndësishme të galerive të artit italian me zgjedhjen kuratoriale të lartë Flash Artit, së bashku me vendndodhjen ekskluzive dhe e pazakontë e Pallatit , për një fundjavë do ti kushtojnë artit.Kjo është sfida e Giancarlo themeluesit dhe redaktor politik i Flash Artit, revista kryesor për artin bashkëkohor në Itali dhe në botë që ka arritur të sjellë së bashku të gjithë protagonistët kryesore të sotme, duke ofruar publikut një përzgjedhje e mrekullueshme kuratoriale cilësi të lartë, artit bashkëkohor.Të premten e shtunë 8 9 dhe të dielën, më 10 shkurt, vizitorët do të kenë qasje të lirë në Event Art Flash, hyrja është e lirë qëllimisht, e projektuar posaçërisht për të sjellë në galeritë publike jo vetëm profesionistë, por edhe një haraç të qytetit i Milanos në marrëdhëniet e tij të ngushtë dhe intriguese me artin bashkëkohor.Një fundjavë të gjallë, gumëzhimë, karakterizohet nga surpriza, risi, takime: galeritë më proaktive, artistët më të mira në zhvillim apo tashmë të famshme, kuratorë dhe kritikët vetëm më të ndjeshme dhe të përgatitur në skenën sot, mbledhësit më të kujdesshëm.Jo vetëm galeritë brenda në shtëpi në Pallatin Ice ju mund të vizitoni ekspozitën e organizuar nga studentët e Nebe (Neë Akademia e Arteve të Bukura në Milano) konceptuar dhe kuruar nga Marcello Maloberti, Igor Muroni dhe Arianna Rosica. Një mundësi e madhe për të dy Nebe studentëve, për t’u bashkuar me përsosmërinë e artit, dhe vizitorët, ngacmohem nga ajo që do të jenë propozime të reja nesër.Flash Arti ka qenë gjithmonë një udhëheqës në risi dhe e specializuar në krijimin e ngjarjeve të suksesshme të tilla si vitin ’93 Aperto Bienales Venecias (i cili pa debutimin e Damien Hirst, Maurizio Cattelan, Mattheë Barney, John Currin, Felix Gonzalez- Torres) Bienalja e Tiranës në vitin 2001, dhe që nga viti 2003 la Biennale i Pragë, festivali më i madh në Evropën Lindore, tani na prezanton me një krijesë të re dhe inovative që dëshiron për të bërë shenjën e tyre në Milano dhe Italia: Event Flash Art.

Filed Under: Kulture Tagged With: art Fair, Galeria bashkohore, Gezim Llojdia

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 493
  • 494
  • 495
  • 496
  • 497
  • …
  • 544
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Bahamas njeh Kosovën!
  • Legjenda e portës shkodrane, Paulin Ndoja (19 dhjetor 1945 – 16 prill 2025) do të mbushte sot 80 vjeç
  • “Roli dhe kontributi i diplomacisë shqiptare në Maqedoninë e Veriut nga pavarësia deri sot”
  • Marie Shllaku, kur një jetë e re u shndërrua në përjetësi kombëtare
  • Në sinoret e Epirit…
  • Mbrëmë hyri në fuqi Ligji i SHBA për autorizimin e mbrojtjes kombëtare
  • Skënderbeu “grek”, ose si të bëhesh grek pa e ditur
  • A historic moment of pride for the New Jersey Albanian-American community
  • U zhvillua veprimtaria përkujtimore shkencore për studiuesin shqiptaro-amerikan Peter Prifti
  • Dashuria që e kemi dhe s’e kemi
  • “Jo ndërhyrje në punët e brendshme”, dorëheqja e Ismail Qemalit, gjest atdhetarie dhe fletë lavdie
  • Arti dhe kultura në Dardani
  • Gjon Gazulli 1400-1465, letërsia e hershme shqipe, gurthemeli mbi të cilin u ndërtua vetëdija gjuhesore dhe kulturore e shqiptarëve
  • “Albanian BookFest”, festivali i librit shqiptar në diasporë si dëshmi e kapitalit kulturor, shpirtëror dhe intelektual
  • VEPRIMTARI PËRKUJTIMORE SHKENCORE “PETER PRIFTI NË 100 – VJETORIN E LINDJES”

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT