Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909
Prof.Dr. Zymer Neziri më datë 30 mars 2023, ditën e enjte, ora 6.30 PM do të zhvillojë në Selinë Qëndrore të Federatës Vatra me adresë: 2437 Southern Blvd, Bronx, NY 10458, një ligjӫratӫ me temë: “Eposi i Kreshnikӫve – thesar monumental i trashӫgimisӫ kulturore shqiptare”. Ky prezantim vjen në kuadrin e prezantimit të folkorit shqiptar nga Prof.Neziri në Universitetin e Harvardit dhe në Universitetin Columbia.Ftohen mediat dhe komuniteti që të marrin pjesë.
Rafaela Prifti
The book Albumi is a unique publication in many respects. It was designed to celebrate Fan Noli through some of his works in the first half of the 20th century. The 2022 reprint that’s being promoted at St. George’s Cathedral in Boston underlines a void that is present in the lives of Albanians everywhere while paying tribute to the power of Noli’s words. Before attempting to talk about it, I will quickly point to two curious clarifications that are worthy of note in terms of both historical context and accuracy.
First, the original publication of 1948 has a dedication that reads: “Kryetrimave që e çliruan Shqipërinë nga fashistët, nga nazistët, nga bejlerët, u dedikohet ky album prej Federatës Vatra” (Albumi by Vatra Federation is dedicated to the valiant men who liberated Albania from the fascists, the Nazis, the landlords/Turkish governors) Whether the dedication was written by Fan Noli or inserted by Vatra to perhaps get the book in Albania and into the hands of Albanians in the immediate years after WWII, it is unclear.
Second, the publication is purported to be “the Album of his Eminence’s 40 years in America”. Yet, historically, in the span of those four decades, Fan Noli resided in America for about 25 years. He was in various different countries in Europe including Albania for a total of roughly one and a half decade. This makes sense considering that in the timeframe of 1906 to 1946 there were two major global events, namely two World Wars.
Those two clarifications aside, the collection of poems, artistic literary creations and adaptations in the book Albumi are but a fraction of his superb body of work and genius mind. One thing is clear: today Albania and Albanians need Fan Noli. Perhaps the 2022 publication of Albumi will serve to awaken the Albanian ideal “ideali shqiptar” as Mitrush Kuteli puts it in the book’s introduction of the 1948 edition, Boston, Massachusetts.
What is also clear is that today is a good day! Noli would have been very pleased with this event. Whether a few miles from here at his final resting place or inside this church in spirit, Noli would be content that the presentation of Albumi brought us here today.
More specifically, he would be pleased that it brought at Saint George’s Church, the Albanian writers, the Library and Vatra. And here is why: He founded the Albanian Orthodox Church as a center of the independence movement and to raise awareness that, contrary to the Greek’s state propaganda, religion does not equal nationality. Noli and other Albanian visionaries also founded Vatra to allow for all Albanians to gather and organize their efforts for a national awakening. Yet, neither the Church nor Vatra would be here, were it not for the most powerful gift he had: the word – and that’s what the members of the Albanian American Writers Society celebrate with the book presentation of Albumi – the power of the word.
It is through words that Fan Noli elevated the Albanian language to heights it didn’t know it could achieve. And Noli was aware of it. To illustrate this point, I will share a story that the Very Reverend Father Arthur Liolin shared with me. It goes back to the time of his youth. While he played organ at church, he would, now and then, catch glimpses of Noli sitting at the throne with his eyes closed seemingly asleep. After noticing this a few times, the young Liolin brought it up to others at Church who were also in agreement that Noli appeared to be sleeping while the music was playing. Someone decided to approach him with that question. “Sleeping?” was Noli’s response. “I am listening to the choir’s singing my own translations.”
Today, I imagine Fan Noli with the eyes closed listening to the music playing here and very likely nodding in admiration of his own words.
Me shqiptarët në Amerikë
Skënder Karaçica
Në një emission (Top Channel, Tiranë), veprimtari i njohur i çështjes shqiptare në diasporën në Amerikë, Ekrem Bardha, në rrëfimet e tij ndër të tjera hedh dritë për një ngjarje të kohës në Nju Jork në vitin 1960, ku mori pjesë në selinë e OKB-së ish udhëheqësi i dytë i partisë së punës dhe njeriu i qeverisë shqiptare Mehmet Shehu. Me të dëgjuar se në selinë e OKB-së në Nju Jork kishte ardhur njeriu i qeverisë shqiptare Mehmet Shehu, thotë në rrëfimet e tij Ekrem Bardha, u organizuam nga Çikago, Nju Jorku, Detroiti dhe të qendrave tjera në Amerikë dhe shkuam para selisë së OKB-së duke brohoritur: Poshtë Mehmet Shehu, Poshtë Komunizmi në Shqipëri!
Derisa ne brohorisnim kundër regjimit komunist në Shqipëri, nga ana tjetër e qytetit në Nju Jorkut, vinte në drejtimin tonë një mase e madhe sa dyfishi ynë i mërgimtarëve grekë, që, me parolla në dorë kërkonin Korçën dhe Gjirokastrën tonë, thotë në rrëfimet e tij Ekrem Bardha. Kur turma greke afrohej afër nesh, ne harruam Mehmet Shehun dhe regjimin komunist dhe, ai na u bë si “vëlla” dhe pa një pa dy iu vërsulëm me çka patëm turmës greke dhe provokuese kundër Shqipërisë tonë. Dhe, i rrafëm dhe i dërmuam grekët provokues deri në përgjakje, kurse gazeta “New York Times” pati shkruar për këtë ngjarje të kohës para selisë së OKB-së në Nju Jork për përleshjen shqiptaro-greke për shkak të provokimeve me parullat “Na jepni Korçën dhe Gjirokastrën” për shtetin helen në Athinë, ky ishte një rëfim i shqiptarëve në Amerikë, që, tash e një shekull janë në ballë të veprimtarisë për çështjen shqiptare në hapësirën etnike në Ballkan. I veçantë në ketë udhë të madhe kombëtare është veprimtari i njohur nga Detroiti, Ekrem Bardha.
Federata Pan-Shqiptare e Amerikës VATRA do të promovojnë librin “Diplomacia Ndërkombëtare dhe Çështja e Kosovës 1997-1999” të historianit Dr. Lulzim Nika më 25 Mars 2023, ditën e Shtunë ora 11 Am në Selinë Qendrore të Federatës Vatra në adresën: 2437 Southern Blvd, The Bronx, NY 10458.
Ftohet komuniteti dhe mediat të marrin pjesë.
Nga Bejdo Malo/
Më 14 mars 2023
Mirela Kanini turbullon, befason dhe intrigon përsëri. Madje këtë herë shkon aqë thellë sa vë gishtin mbi një plagë të pashërueshme të kësaj shoqërie njerëzore në tokën e shenjtë. Njerzit që nga koha e Ameriko Vespuçit kanë udhëtuar me çdo lloj forme në tokën e bekuar duke marrë me vete për ti lënë pas cpëza jete të errëta. Me librin e saj të katërt “Trafikanti” ajo sjell një vepër letrare shumë të veçantë. Një betejë psikologjike si doktor Fjordi, apo si filozofi Osho tek libri i tij Intuita. Këto modele të vështira ka zgjedhur ajo për tja sjellë botës moderne në tokën e bekuar. Mirela ka guxuar të prekë probleme të mbrehta sociale, raporte të thella të marrëdhënieve njerëzore, të thojë hapur dhe me kurajo, ato që gjera që të shkaktojnë të dridhura edhe atëhere i pëshpërit në monologun e brendshëm. Mirela i flet lexuesit të saj me gjuhën e butë përmetare, me gjuhën flamande, por dhe me anglishten moderne të tokës së shenjtë, duke i thënë ato gjera që askush nuk do ti ndodhin në jetën e tij. Pas tre romaneve te meparshme “Mekatet e zonjes Ema”, “Klienti”, dhe “Mallkimi i Melloneve”, kjo shkrimtare e maturuar dhe sprovuar dhe në SHBA, Shqipëri e më gjerë, me rrënjë të thella në dritën e diturisë nga familja e saj vjen me nje liber te ri, “Trafikanti”. Libri i saj është një histori e pazakonshme dashurie, me komplikaconet e tërë jetës së njeriut. Një histori që ka brenda tërë reaksionin e qënies njerëzore me të mirat dhe të këqijat e veta. Ka roman triller i ngjan tabelës së Mendelejevit ku çdo aspekt i psikologjisë njerëzore është vendosur në vendin e duhur është një libër i mbushur me emocione depresion ankth dhe pasion. Një histori plot kolorit që rrjeth sa turbulluese, interesante intriguese aq dhe tërheqëse. I mbushur me ngjarje, hera-herës të rënda, dhe kthesa të paparashikueshme ky libër ka sjellë një risi në apoteozën e kronikës së zezë. Adrenalinën njerëzore e ka futur si një letër lakmuesi në dashuri, në urretje, në ngjarje tragjike por të gjitha të vëerteta dhe të besueshme, sepse kështu është Mirela e guximshme, e veçantë një “dhi e egër” e shtigjeve të thepisura dhe lartësive mbi 5000 metra. Ajo ka qëmëtuar atë “bimësi” njerëzore të rrallë që ndodhet në këto lartësi. Në librin e saj gjen mbijeteën njerëzore dhe fatin e saj si në Atakamë, si në Kilimanxharo por dhe Amazonë në atë pyllin tropikal. Ajo ka luajtur me jetën thriller që në rreshtin e parë të librit dhe deri në rreshtin e fundit. Dy personazhet e saj Aleni njëri flamand dhe tjetra Mia amerikane, fati i sjell pranë njëri-tjetrit. Mia është avokatja e re që Aleni ka zgjedhur për ta ndihmuar në legalizimin e investimeve të tij dhe në vendosjen e përhershme në Amerikë. Aleni ka gjithçka bukurinë intrigën të kaluarën e errët pasurinë sharmin. Bota e tij e nëndheshme dhe bota e tij e mbidheshme janë dy botë që ai i kontrollon bukur dhe kjo e bën Mian të bjerë kokë e këmbë në dashuri dhe të jetë si ajo anija që udhton në një anije buzë shkëmbinjve ku është e fikur drita e farit. Aleni si një usta me shumë përvojë do të bëjë gjithçka për vajzën që dashuron por nuk nxjerr dot spirancën e anijes së të kaluarës që është thellë në detin e zi. E kaluara nuk lëshon ajo me metastazat e saj na mbërthen për gryke dhe kur duam të bëjmë gjera të mira ku dashurojmë dhe kur duam ti vëmë kapak. Fati është njerk, martesa llotari dhe dashuria bixhoz. Këto anë të shoqërisë njerëzore ka zbuluar Mirela. Loja e fatit është si ruletë na duket sikur na vendos në anën e ligjit por realisht jemi tek e kundërta e tij jemi peng tek ajo që ke investuar në jetë. Libri sjell dilemën më të madhe, të gjithë jemi qënie me të mira dhe të këqija të mëdha. Në jetë ke fat dhe shpëton nga të këqijat dhe ke fat dhe të vinë të mirat por ndodh që të të përzien bashkë. Egziszecializmi i Mirelës është më shumë purgator një zinxhir me hallka të mëdha hekuri që i mbështillet jetës së njeriut. Mirela di të paragjykojë, di të sitë, di të kullojë, di të futet në skutat e jetës së njeriut. Ashtu si një nuselalë, që zotëron dhjetë realitete njëherësh ashtu dhe Mirela të dhjetë realitet e jetës së Alenit dhe Mias i ka sjellë të ndeshen në tokën e shënjtë e të bekuar. Ngado që të vijnë gjyqi i madh aty do të bëhet në tokëne bekuar Amerikë. Loja psiologjike e Alenit dhe e Mias shkon tej çdo dashurie, shkon në atë cep të shpirtit njerëzor që ne e zbulojmë një herë më jetë për vetëm një njeri dhe me të duam të hedhim pas çdo mëkat.