Opinion – Page 183 – Dielli

Rrustem Berisha: Serbia vrau fëmijët e saj për të fajësuar Kosovën, e “përkëdhelura” e disa shteteve të BE, minishengeni ballkanik, sajesë

November 4, 2022 by s p

Autor i librit “Genocidi serbo-malazez dhe pushtimi i trojeve shqiptare 1800-1999”.

Intervistoi: Eneida Jaçaj Lamçe

Rrustem Berisha, autor i librit “Genocidi serbo-malazez dhe pushtimi i trojeve shqiptare 1800-1999”, në pjesën e dytë të intervistës për Gazetën “Dielli”, do të ndalet në disa pika të tjera të errëta që meritojnë vëmendje, lidhur me programet gjakatare të shovinistëve serbë dhe malazezë dhe rolin dashakaq të disa Europës. Berisha shprehet se Serbia vrau fëmijët e vet për të fajësuar Kosovën dhe për të justifikuar luftën dhe pretendimet e saj barbare, ndërsa deklaroi se disa vende të Europës e kanë mbështetur atë për të grabitur territore shqiptare. Sa i takon çështjes së minishengenit ballkanik, Rrustem Berisha thotë se është sajesë e Serbisë, pasi synon të krijojë monopolin ekonomik dhe industrial në Ballkan.

-Cilat ishin mjetet që përdori ushtria serbo-malazeze për çkombëtarizimin e shqiptarëve nga viset e tyre?

Metodat dhe format e gjenocidit serb e malazez kërkojnë një vëmendje dhe një studim shumë serioz. Së pari duhet të dihet se nga kanë buruar këto projekte me metoda dhe forma gjenocidale.

Pra kemi të bëjmë me shoqëri gjenocidale.

-Sipas mendimit tuaj, cilët janë ata që kanë patur interes të mbështesin këto projekte gjenocidale?

Në mënyrë institucionale, me të ashtuquajturat institucione shtetërore, vazhdimisht është projektuar gjenocidi dhe ushtrimi i gjenocidit mbi shqiptarët. Këto grupacione apo këta popuj që për shekuj me radhë asnjëherë nuk janë shkëputur nga krimi dhe gjenocidi, pra të gjitha potencialet kolektive dhe mekanizmat e shtetfunksionimit të tyre janë vënë në dispozicion të projekteve gjenocidale. Këto elaborate janë krijuar nga “Akademitë Shkencore “, të cilat vazhdimisht kanë prodhuar programe për shfarosjen e kombit shqiptar. Është rast i veçantë në historinë njerëzore kur një popull gjatë gjithë ekzistencës së vet prodhon programe gjenocidale, dhe njëkohësisht i ushtron ato në vazhdimësi. Ky gjenocid shekullor nuk është dënuar si duhet, nuk është sanksionuar populli gjenocidal, kjo hordhi barbare nuk ka marrë asnjëherë dënimin që e meriton dhe leksionin që e njeh, si të vetmin gjykim, por ka pasur një përkrahje të vazhdueshme nga disa vende evropiane që mbajnë veten si popuj me qytetërim dhe civilizim të lartë, çka në të vertetë është e kundërta e kësaj. Civilizimi botëror është dashur ta dënojë fuqishëm këtë gjenocid shekullor.

-Çfarë masash shoviniste ndërmori ushtria malazeze kundër popullsisë muslimane në trojet shqiptare?

Metodat gjenocidale të përdorura nga shovenët malazezë dhe serbë janë të ndryshme, dhe ato janë aq morbide dhe aq të “përpunuara” nga mendësia primitive dhe kriminale sa kur i studiojmë është e vështirë të pranojmë se këto kanë ardhur nga njerëz normalë e mendërisht të shëndoshë dhe janë ushtruar mbi popullin tonë. Në historinë e njerëzimit nuk ka shembull të dytë ku një popull i tërë i është nënshtruar ndërrimit të identitetit kombëtar me dhunë, terror e masakra, nga ai shqiptar, në sllavo – ortodoks. Kjo ishte vetëm njëra nga shumë format e gjenocidit serb e malazez, pasi të gjithë ata që nuk pranonin të ndërronin identitetin kombëtar ( kinse vetëm fenë), të gjithë thereshin dhe vriteshin, një gjenocid i paparë në historinë njerëzore. Me gjenocid dhe spastrim etnik janë pushtuar dhe përvetësuar trojet shqiptare, si nga të ashtuquajturit malazez si nga hordhitë e quajtura serb. Por fatkeqësisht ky realitet ende nuk është prezentuar sa duhet para opinionit botëror, dhe as që kemi tentuar për te ngritur para kancelarive dhe sidomos para Tribunaleve Ndërkombëtare, padrejtesitë historike si një qështje që kërkojnë drejtësi, apeloj që të bëhet diçka në ketë drejtim.

-Cilat janë ato të pathëna që Serbia përpiqet të shtrembërojë të vërtetat historike, për të fajësuar popullin e Kosovës, si psh, ushtria serbe vrau civilët e vet për të fajësuar ushtrinë e Kosovës për masakra ndaj serbëve?

Lufta e madhe e Serbisë, për të ndryshuar mbarë historinë, ka qenë dhe mbetet synim i vetë shtetit. Pa një luftë të tillë, Serbia s’mund të arsyetojë asnjë veprim hegjemonist dhe gjenocidal të vetin. Pa një luftë propagandistike mbi genjështra, Serbia s’mund të arsyetojë as ekzistencën e vet si vend, që fatkeqësisht mbanë të pushtuar një pjesë të madhe të trojeve shqiptare. Andaj në veprimet e veta djallëzore dhe jo njerëzore, ajo nuk ka hezituar kurrë edhe të vrasë fëmijë serbë, edhe të inskenojë gjëra që mendja e shëndoshë njerëzore s’mund as t’i kuptojë. Krahas kësaj, Serbia ka paguar shuma të madhe për të blerë të “drejtën e vetë” të fallsifikuar, dhe ketë për t’ua servuar shumë diplomacive botërore. Në këtë drejtim, mërgata ka luajtur një rol historik, dhe më lobimet e veta i ka hapur rrugë të vërtetës. Kjo duhet vlerësuar lart nga institucionet, si në Tiranë dhe Prishtinë. Pa fituar opinionin nuk do të kishim as fitoren në Kosovë, dhe çlirimin nga pushtuesit serbë.

-Çfarë vlerësimi keni për zyrtarët më të lartë të Kosovës për rolin e tyre gjatë luftës dhe pas luftës?

Vështirë t’i bëjmë një vlerësim real periudhës së paraluftës, e po ashtu një krahasim me periudhën e pasluftës është edhe më kompleks. Mirëpo një e vertetë kapitale dhe e pamohueshme është se ne patëm një lider para lufte, i cili me dijen dhe vizionin prej një dijetari ndër me të shquarit në Evropë, pati një kapacitet që të mund politikën shovene dhe hegjemoniste serbe. Një lider i cili i vetëm arriti të njohë opinionin botëror për realitetin e hidhur në të cilin ishte Kosova, nën një aparteid dhe terror barbar në mes të Evropës. Edhe në këtë periudhë, roli i mërgatës në mbajtjen gjallë të shtetit paralet të Kosovës është i madh dhe i pazëvendesueshëm. Organizimi dhe finalizimi me një fitore që së pari duhet konsideruar si fitore diploamtike e pastaj edhe ushtarake, kur kemi të bëjmë me një armik barbar, është i pashembullt në histori dhe duhet të na bejë krenar. Ndërsa për periudhën e pas luftës nuk mund të ndihemi mirë, sepse realisht rruga e idealeve dhe atyre që u flijuan per lirinë e vendit për breza me radhë sikur u harrua shpejt. Shtetndërtimi dhe shtetfunksionimi nuk janë biznes, po janë mision i një shoqërie dhe një populli që ka vetëdije shtetformuese. Personalisht jam shumë i zhgënjyer me disa grupacione që punojnë per interesa antishqiptare.

-Serbia dëshironte të zbatonte programin “Naçertanije”, program i cili iu përmbys nga plani strategjik dhe i pakthyeshëm që dha shteti më aleat dhe më besnik i Shqipërisë, SHBA-të. Si e shihni sot ecurinë e dialogut Kosovë-Serbi, që u arrit në Uashington, dy vjet më parë, për bashkëpunimin ekonomik mes dy vendeve?

Me keqardhje duhet ta prezentojmë realitetin të cilin po kalon Kosova sot. Serbia ka prodhuar me dhjetëra programe gjenocidale. Vetëm historian Hakif Bajrami, numëron 40 programe shfarosëse kundër popullit tonë. Vazhdimisht mësojmë për projekte të reja hegjemoniste, që s’i kemi njohur më parë, sepse ato janë shumica të panjohura per opinionin. Askush s’mund ta thotë numrin e saktë por një gjë është e sigurt që, këto projekte vazhdojnë edhe sot, dhe për fatkeqësinë tonë, asnjeherë në histori Serbia s’ka arritur të finalizojë me më sukses këto programe, përpos në këto kohë kur po zbrazet Kosova pothuajse me të madhe. Kjo është një brengë që duhej të preokuponte të gjithë ata që qeverisin në vendet tona. Përpjekjet e diplomacive ndërkombëtare e sidomos të atyre që janë për një zhvillim dhe progres të Kosovës, sigurisht se planifikojnë një normalizim marrëdhëniesh edhe me Serbinë, si vend fqinj po fatkeqësisht mendësia e tyre nuk do të ndërrojë edhe per një kohë shumë të gjatë.

-Pas luftimeve të Rusisë në Ukrainë, e cila është aleatja e përbetuar e Serbisë, a po shihni se po fuqizohet kjo e fund-it në Ballkan, pasi qëllimi i saj është mijëvjeçar për të dalë në det, plan te cilin ia prishi Austro-Hungaria në 1913?

Jo, ky momentum është i favorshëm për ne, po mjerisht klasa jonë politike nuk ka nivelin e duhur intelektual dhe i mungojnë kapacitetet që të përfitojë nga kjo periudhë dhe shumë nga vendimet dhe synimet tona të finalizohen pikërisht, kur Serbia është në shënjestrën e diplomacisë botërore si një aleate e Rusisë që nuk mund te shkëputet lehtë, po dhe mbijetesën e aspiratave të veta e ka të lidhur me Rusinë edhe pse është në Evropë. Megjithëse diplomacia evropiane vetëm sa ka arsyetuar hegjemoninë serbe në ketë formë, sepse ajo ma shumë ka qenë e përkrahur nga Franca se nga Rusia, por fatkeqësisht opinioni ka mësuar këtë retorikë dhe është i mbuluar me këtë bindje që nuk qëndron. Serbia është privelegjuar dhe është përkëdhelur gjithmonë nga Evropa. Nuk ka më absurd se një vend që është njohur si vend me 34 000 km katrorë, është rritur plot gjashtë herë, dhe sot Evropa negocion me i dhënë territore të huaja. Ndërsa duhet ta themi gjithmonë dhe në çdo vend, Serbia mban të pushtuara 21 000 km katrorë territore shqiptare. Fatkeqësisht ekziston edhe vendimi i marrë nga Evropa me 1878 me u kthy shqiptarët ne trojet e veta në Nish dhe rrethinë, vendim i nënshkruar nga Serbia, që kurrë nuk u jetësua. Dhe fatkeqësisht, këtë as që e përmendin këta diplomatë shqiptarë.

-Shpesh herë është rikthyer në qender të diskutimeve minishengeni ballkanik. A mund të ketë minishengen pa Kosovën, dhe sa i favorshëm do të ishte për dy shtetet shqiptare?

Kjo është iniciativë serbe, dihet për të krijuar një monopol së pari ekonomik dhe industrial të Serbisë mbi vendet e Ballkanit, dhe natyrisht përkrahet vetëm nga sherbëtoret e interesave serbe. Ky projekt besoj se veç ka dështuar dhe nuk do të jetësohet.

-Popullsia shqiptare në Mal të Zi është popullsia më e tkurrur sot, pasi gjuha shqipe nuk është shpallur ende gjuhe zyrtare dhe ende nuk ka një Universitet shqiptar. Për të përfituar shumë të drejta, shqiptarët kanë ndryshuar identitetin kombëtar në boshnjak dhe malazez. Cilët duhet të jenë hapat që duhet të ndërmerren për të garantuar shumë të drejta të shqiptarëve në Mal të Zi?

Shqiptarët në trojet tona të pushtuara nga i ashtuquajturi Mali i Zi, janë në shënjester të asimilimit si politikë shovene që vazhdon të ushtrohet kundër popullit autokton shqiptar në trojet e veta, mirëpo roli jo i duhur i dy shteteve shqiptare nuk është në nivelin që duhet të jetë. Ndërsa diplomacia ndërkombëtare do të luante rolin që duhet nëse shtetet Shqiperia dhe Kosova do ta ngrisnin problemin si duhet.

ROBI I KOHËS DHE KOHA E ROBIT, KUR DOSJET JANË HAPUR PËRGJYSMË…

November 4, 2022 by s p

Mbresë rreth librit ‘ROB’ të Beqir Sinës, ‘një biografi për dy kohë’.

Nga Visar Zhiti

Rrathët e ferrit shqiptar janë shumë më ndryshe nga rrathët hijerëndë të ferrit dantesk, ku dhe tmerri ka kuptim, ka forcë dhe dashuri, madje është dhe i bukur me një zi superbe.
Në ferrin shqiptar ka një shtrëmbërim rrathësh, rrethinash të internimeve të shëmtuara, vuajtje dhe absurd banal, urrejtje banale, persekutim banal, ku më të dobët deri në neveri janë ata që persekutojnë dhe spiunët e tyre, por më shumë shefat e tyre dhe Partia e tyre me doktrinën barbare.
Në fshatin e internimit shqiptar është kthyer nga burgu dhe përkthyesi i heshtur i “Ferrit” të Dantes, gjejmë diku të dëshmohet në librin e porsa botuar “Rob- një biografi për dy kohë” të Beqir Sinës, kurse tej në qendër dhe qendrat e prapambetura, shtoj unë, janë sekretarët e parë, të dytë dhe të tretë dhe poetët e parë, të dytë dhe të tretë, jo për nga vlera, por nga rreshtimi në shërbim të asaj diktatura, që atyre u dha mundësi, por sot mungesën e dukshme të talentit të tyre e konsiderojnë si mbyllje mundësish dhe shpëlarjen e truve dje dhe përçartjen sot duan ta shesin si guxim disidentësh…
Patjetër që hapja totaleve e dosjeve me seriozitet dhe përgjegjësi do të na i kthjellonte shumë shqetësime kësisoj, do zbulonte një të vërtetë, që nese nuk u duhet të gjithëve sot, i duhet së ardhmes, për t:e njohur prejardhjen e saj, rrenjët e hidhëta, por jo vetem kaq, do të gjenin dhe ata që qëndruan dhe nuk u thyen, gjakun dhe limfën për të ardhmen, kjo edukon më shum;e një popull, një katarsis aq i domosdoshëm për sot.
Mendime kësisoj më kapluan, kur mbarova së lexuari librin serioz “Rob- një biografi për dy kohë” të Beqir Sinës, dikur i internuar në Savër të Lushnjës, ku dhe lindi e u rrit si mos më keq, ndërsa sot qytetar amerikan, gazetar në New York.
Pra, libri është jo vetëm rrëfim i dy kohëve ndryshe, por dhe i dy vendeve terësisht të ndryshëm, ku natyrshëm vihen përballë e vogla provinciale me të madhen kontinentale, mbyllja në një vrimë të errët me hapësirat e pamasa të lirisë, copa thatë e bukës, shpesh e lagur me lotë, me metropolin e begatisë së botës, ku duket se dhe yjet ashtu si ëndrrat janë afër, mund t’i prekësh me dorë.
Në fund të fundit ky libër është dhe një hapje dosjejeje, të gjallë. Dhe pikërisht memuaristika e atyre që erdhën nga burgjet dhe internimet, pse jo dhe letërsia e andejshme, janë një udhezues i vërtetë për parlamentin, qeverinë dhe institucionet gjegjëse se si mund të hapen dosjet, jo përgjysmë, jo për shantazh për të goditur kundërshtarin, as për të poshtëruar të dobëtit në vuajtje apo të atyre që sakrifikuan nderin dhe dinjitetin dhe emerin për të shpëtuar familjet dhe jetët e tyre të k;ercenuara.
Hapja e dosjeve të spiunëve është e domosdoshme. Të ardhurit nga burgjet dhe internimet kanë dhënë një ndihmesë të paçmuar në zbulimin e tyre, por dhe të atyre që ushtruan dhunën, shkelën të drejtat e njeriut, dënuan njerëz duke shkeluar dhe ligjet e tyre.
Parlamenti të kërkojë së pari të hapen këto dosje, të atyre që prishën Shqipërinë moralisht dhe e mbyllën duke e bërë si një burg, e lanë pas, të nxjerrin ata që bënin spiunë, si me ç’metoda dhe pastaj dhe spiunët.
Po le t’i kthehemi librit të Beqir Sinës, një vazhdim hapjes së dosjeve të diktaturës, që ne që erdhëm nga burgjet dhe internimet, e bëmë të parët, por që nuk të na lëne vetëm.
(Auto)Biografia e Beqir Sinës tani nuk është vetëm e tij, të vërtetat e tij nuk janë vetëm të tijat. Treguar aq thjeshtë dhe qashtër, sa mund t’i kuptojnë dhe ata që s’duan t’i kuptojnë, që, nga që kanë parë të internuar, por jo dhëmbjen e tyre, mund të kenë ndejtur me ta e folur, u duket tani pabesisht, se edhe ata kanë vuajtur njëlloj po ashtu dhe bëjnë demagogjinë e bashkëvuajtësit. Se si mund të lexohet “kjo autobiografi e pazakontë”, vjen në ndihmë dhe parathënia e mençur e studiuesit dhe historianit të shquar Ilir Ikonomi, që nxjerr “me keqardhje se bijt:e e atyre që përndoqën… po përpiqen tani t’u përvet;esojnë kauzën për t’u mbyllur gojën, se nostalgjikët e komunizmit tërthorazi po i kërkojnë llogari… njerëzve…”.
Edhe ky libër ndërkaq është një hapje goje, një britmë për të vërtetën. Autori që në fillim ka dy faqe plot me emra, që bujarisht u shpreh mirenjohjen siç nuk para ndodh ndër ne, për ndihmën në materiale, që i japin forcë dëshmisë së tij, një pjesë e tyre janë fqinjët në internim, personazhe të dramës shqiptare, që janë futur në histori, duke bërë histori…
Libri ka për redaktor një koleg tjetër të “Zërit të Amerikës”, Ilirjan Agolli, dua të them me këtë se dosja e Beqir Sinës ka një komision kështu, që duhet marrë parasysh ajo dhe e bashkëvuajtësve të tij për t’I parë parlamenti dhe qeveria si një përvojë dhe guide morale. Zoti Sina shpaloset i përvuajtur dhe i shtypur, që nuk qahet si ata tani, të cilët kanë qenë me shtypësit, shpaloset i urtë dhe i drejtë, edhe i dashur, i veprimit dhe triumfator, por që s’mburret me New Yorkun e arritur si ata që e shanë gjithë jetën Amerikën dhe tani gëzojnë pensionin e saj të azilantit apo lotarinë e saj mēshirëmadhe.
Zoti Sina s’ngurron ta thotë të vërtetën e tij për këdo e gjithçka që njohu dhe hasi, njerëz dhe vende, në nderim rrëfen diçka më përtej vetes, historikun e Savrês së internimeve, p.sh, të familjes së tij, e rënë nga Dibra, fëminia pa fëmini, familjet e internuara përreth, kujtoj ato që kam njohur dhe unë, Radët, atë e bir, Lazër e Jozef Radi, shkrimtarë me shumë libra tani, Dinet, Mirakajt, Kolgjinët, Taçi, Kupi, Merlika, Straravecka, kam qenë në burg me pinjollë të tyre, pinjollë qëndrese dhe morali, Dine Dine, Moisi dhe Lek Mirakaj, Ahmet Kolgjini, Pano Taçi – poet, Bardh Kupi, Eugjen Merlika, Naim Staravecka, me libra dhe këta, dhe fise te tjera plot, Butka, Koliqi, Bajraktari, Berisha, Dane, Bylylbashi, Dema, Dosti, Iljzai, Koleci, Konomi, Mëhilli, Mulleti, Mulosmani, Ndreu, Pirra, Prodani, Skrami, Tinj, Starovaetj, etj, etj. Një popull tjetër brenda popullit.
Nën gjakftohtësinë e rrëfimit të tij si nën një cipë akulli, Beqir Sina ruan shqetësime, turbullura, errësirë dhe shpresë, dëshmi për kujtesën e njerëzve tani dhe të historisë, shpesh të nderlidhura, duke na bërë të besojme se “historia jemi ne”, jo vetëm ata që e bëjnë, por dhe ata që pësojnë.
Gjithsesi autobiografia e Beqir Sinën, aq sa e të gjithëve si përndjekje dhe qëndresë… dhe arritje të ëndrrës së lirisë, e Shqipërsë të gjithë, ka të veçantat e saj dhe emocionin njerëzor, të tijin, që ai na përçon. Ka metaforën e vet. le ta shohim njërën: babai i Beqir Sinës u arratis pak para se të lindte Beqiri… dhe ku, në internim. Jetim me babanë gjallë, ajo ishte dhe jetimëria e një kohe.
Në libër, në faqen 121, gjej emrin e tim eti, aktor në këtë kohë dhe këtë kujtim të Beqirit fëmijë, ka ardhur estrada e Lushnjës në Savër, im atë bisedon me fëmijët përreth, pyet dhe Beqirin se i kujt është, e kam patur nxënës babanë tënd në Berat, i thotë, ia lavdëron, mësonte nën dritat e shtyllave rrugëve në mbrëmje dhe detyrat i shkruante mbi paketa të hedhura cigaresh… varfëri e madhe, sidomos për familjet e përndjekura, e pabesueshme…
Ashtu si Beqiri fëmijë, unë i gëzohem kësaj mbrese tani që im atë ka guxuar t’i thotë një fëmije në internim dikur për babanë e arratisur, që s’e kishte parë kurrë, fjalë të mira madje, diçka ka sjellë prej tij, kur ai nuk lejohej të futej, i ka treguar që ai ka qenë… dhe është dhe ka një kujtesë, që ruan… pra, ka dhe shpresë. Dhe vazhdon, që djalin e atij që i kujtoi babanë, e burgosën… për poezi… Mbase dhe e bashk;evuajt;esve të tij e gjitha ishte nj:e porosi e heshtur për vetëmbrojtje? Gjithsesi mirënjohës Beqir Sinës për kujtesën e tij.
Dhe në fletët më pas: kur po binte dikatura, se ra dhe perandoria komuniste, protagonist takohet me babanë jashtë atdheut. Beqiri është realist, nuk zbukuron, takimi do të ishte disi me emocione të ftohta, dashuri të kursyer, dhënie dore me korrektesë, është një dramë ndarjeje në mes, dimri i diktatorial i Shqipërisë për të gjithë, edhe midis vetes me veten, at’ e bir, dy qytetarë tani, dy fate, dy kohë, dy vende, dy kujtesa që i pret një ardhme…
Nis një jetë e re per Beqirin dhe familjen e tij, ai i futet punës se gazetarit si i ati në shtypin ruajal të diasporës, i cili kishte gjakuar të shkruante të vërtetën, edhe kur Konsullata Shqiptare e kërcënonte se “do t’i varnin djalin në mes të Tiranës, nëse do vazhdonte të shkruante kundër… S’ka gjë, do t’u përgjigje…”. Dhe dkali I gjallë para tij…
Drithëruese te mendosh se si u rrit ashtu gjenerata jonë, me prindër dhe jetimë, metaforikisht të gjithë, e braktisur dhe e dënuar pa asnjë faj, mbi të cilin shteti hakmerrej për etërit e tyre kundërshtarë tek bijtë… Atvrasja eskiliane, lëndë e psikoanalizës frojdiane, ishte kthyer në birvrasje marksiste. Dhe këta bij s’kanë fuqi të dënojnë etërit e tyre. Prandja dhe vazhdon ajo dramë e ai absurd. A është kjo një e shkuar e afërt apo vazhdim ndryshe?
Qytetari Beqir Sina nuk i ka shkëputur lidhjet me dheun amë në Atdheun e ri, përkundrazi, ai jo vetëm është i shqetësuar për mbarëvajtjen e demokracisë në Shqipëri, për lirinë e Kosovës, por është dhe veprimtar, i lidhur dhe me personalitete dhe institucione të SHBA-së dhe kombit, jo vetëm pse ia kërkon dhe misioni i gazetarit. Ndërkaq nuk i fsheh zhgënjimet dhe dilemat…
Edhe ky libër nuk është vetëm rrëfim dhe psherëtimë, por dhe qendrim dhe pjesëmarrje. Do të donim ta kishim më parë, por s’është vonë aspak, është në kohën e vet, edhe si një sfidë. Hapje e gjysmës së pahapur të dosjeve…

Mjerimi shpirtëror…

November 3, 2022 by s p

Eva Marku/

“Kafshatë që s’kapërdihet asht o vlla mjerimi, kafshatë që të ngec në fyt e të zë trishtimi”, kështu thoshte Migjeni, por mjerim më të madh sesa ai shpirtërori nuk ka. Nëse shpirtin e ke të mjerë, atëherë je krejtësisht i mjerë. Jo më kot për ta dëmtuar një komb, thonë, varfëroji në mendje e zemër. Dënim më të keq nuk ka për një popull të lashtë ilir, që ta pasqyrojë veten me shembujt e njëpasnjëshëm kaq çnjerëzor sikurse po shohim në tri vitet e fundit dhe jo vetëm.

Dhunimi seksual ndaj një vajze të re, sportisteje në mes qytetit në Pejë, dhunim ndaj një nëne të moshuar në azilin e pleqve, në po të njëjtin qytet, dhunim ndaj të miturve, vajzave dhe djemve në shtëpinë e jetimëve në Sarandë. Në të tria rastet e përmendura janë individë krejtësisht të pambrojtur nga shteti, madje as zoti, sikurse e thotë dhe shprehja popullore “Jetimi mbetet jetim, i pafat”. Ashtu sikurse në Kosovë, edhe në Shqipëri të tria kategoritë që veçova, vajzat/gratë, fëmijët jetimë dhe të moshuarit mbeten të pambrojtur, të diskriminuar dhe të nënshtruar.

Secili rast dhemb po aq shumë sa tjetri, por ajo çfarë dhemb më shumë është kur një femër, një vajzë e re apo qoftë dhe grua vë dorë mbi një zonjë, grua, nëne të moshuar. Madje, dhimbja bëhet edhe më therëse, prerëse, si maja e thikës që shkon gjer në kockë, nga gajasja e vajzave të tjera përreth dhe asaj që e regjistron me telefon gjithë këtë skenë të rëndë. Dhemb trishtimi, vajtimi, klithma e nënës së gjorë, që flijoi djalin për të ardhmen, lirinë pikërisht të këtij brezi, të atyre vajzave që zgërdhihen e torturojnë fizikisht dhe psikologjikisht një nënë të gjorë, të vetme, të pambrojtur. Një skenë që dhemb aq fort, sikurse vajtimi mbi varrin e djalit të saj.

Luftën nuk e kemi as me serbin dhe as me grekun, luftën e kemi me njëri-tjetrin. Ne jemi e keqja e vetës, e vendit dhe e brezave të ardhshëm. Ne, që nuk ngremë krye për padrejtësitë, ne që përqeshim dhe gabimet më të vogla të shokëve e shoqeve, të të varfërve, që tallemi dhe luajmë me fatkeqësinë e tjetrit, që nuk hezitojmë ta publikojmë në rrjetet sociale e të gajasemi të gjithë, njëjtë si këto vajza të mjera, që shfrytëzojnë një të moshuar për të shfryrë dufin dhe për t’u argëtuar me të në formën më të shëmtuar dhe çnjerëzore.

Kënaqësia që marrin dhunuesit duke e filmuar një akt të tillë të tmerrshëm, është kthyer në modë, te dhunuesi e përdhunuesi, madje sa më shumë virale që po bëhen akte të tilla edhe më shumë po shtohen rastet.

Në Kosovë, dhuna ndaj fëmijës është normale, nuk denoncohet, sepse ende ecin me ligjin “kush të rreh të do”, duke filluar që nga familjarët, me baba, nënë apo edhe kushërinjtë më të mëdhenj sesa ty kanë të drejtë të vënë dorë mbi ty, pa harruar mësuesin, që ai është shembulli i dhunës dhe forcat e policisë, që përveçse të kontrollojnë si të duan e sa herë duan, edhe të ofendojnë dhe e nisin me shpulla pas qafe, presion dhe më pas tortura vazhdon në rajon nëse guxon t’u kundërvihesh.

Kosova e vogël, me zemrën e madhe, ka një luftë më të madhe sesa me Serbinë, ka atë mes veti, të ndërgjegjësojë dhe edukojë brezat. Nuk çalon te shamia arsimi, por te rivendosja e një sistemi të mirëfilltë arsimor, edukativ, që të mos prodhojë më figura kaq të shëmtuara, të pista, si vajzat që dhunojnë nëna të moshuara apo djem që përdhunojnë vajza të mitura. Arsimi i dobët, jo cilësor, mentaliteti i gabuar dhe injoranca pjell personazhe të tilla që gajasen si ‘shtriga e Borëbardhës’ duke torturuar një jetë që i ka fal vendit një jetë për pavarësi.

Nëntori i Pavarësisë bashkoi patriotët në Vatër

November 2, 2022 by s p

Nëntori i Pavarësisë, nëntori i Flamurit Kombëtar bashkoi patriotët në Vatër. Një vizitë vëllazërore e shumë kuptimplote në Selinë Qëndrore të Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA. Studiuesit Jozef Radi, Tom Mrijaj e Idriz Lamaj, skulptori Vasel Rakaj, gazetari Klajd Kapinova, e vatrani Mark Mërnaçaj zhvilluan një bashkëbisedim patriotik në Vatër për muajin e Pavarësisë, Flamurit, krenarisë së kombit tonë. Historia e Vatrës, e Diellit, e figurave të shquara të kombit tonë ishin tema kryesore e diskutimit mes vëllezërish. Gazeta Dielli e Federata Vatra si grupimi patriotik më serioz, më i vjetër, më i organizuar, më tradicional dhe më i konsoliduar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, udhëheqin bashkësinë shqiptare në SHBA si çdo vit në festimet me rastin e Pavarësisë së Shqipërisë e Festës së Flamurit Kombëtar.

Ditët e kulturës shqiptare në Rumani

November 2, 2022 by s p

Zyra e Shtypit ALAR
Bukuresht/

Botimet albanalogjike për vitin 2022

Viti 2022 mund të konsiderohet si viti i vendosjes të disa gurë themeli të albanologjisë në gjuhën rumune. Në fushën e botimeve, pa dyshim, ky vit kalendarik mund të konsiderohet një vit historik. Kësisoj, pas botimit të vëllimit “Fjalor historik i Shqipërisë”, i albanologut të shquar, Robert Elsie, përkthyer nga anglishtja nga dr. Radu-Cosmin Savulescu, këto ditë doli nga shtypi “Historia e letërsisë shqiptare nga zanafilla deri në ditët e sotme”, botim i dytë, i riparë dhe me shtesa, i dr. Luan Topçiu-t. Pas disa ditësh do të promovohet një studim imagologjik për shqiptarët në shtypin dhe librat rumune deri në dhjetëvjeçarin e parë të shekullit XX, studim i albanofilit, studiuesit dhe kryeredaktorit të revistës letrare prestigjioze rumune “Convorbiri literare”, Marius Chelaru. Po në muajin nëntor do të dalë nga shtypi dhe Fjalori akademik shqip-rumanisht, me mbi 41.000 fjalë tituj dhe mbi 70.000 shprehje i autorëve Dr. Renata Melonashi-Topciu, Ana Melonashi dhe Dr. Luan Topciu. Të gjitha këto botime, që do të shoqërohen me të tjera, bëjnë pjesë në kolanën Albanica. Materiale shkencore dhe letrare për Shqipërinë dhe albanologjinë vazhdojnë të botohen në vazhdimësi në faqet e revistës shkencore dhe letrare “Albanica”, organ i ALAR-it.

Ditët e kulturës shqiptare

Për katër vjet radhazi, Shoqata Lidhja e Shqiptarëve të Rumanisë (ALAR) organizon “Ditët e kulturës shqiptare”. Mes aktiviteteve të shumta të zhvilluara, mund të përmendim koncertin simfonik me pjesë të kompozitorëve shqiptarë dhe rumunë, i organizuar në vitin 2019 me orkestrën simfonike të qytetit të Craiova-s, vendosjen e bustit të heroit kombëtar të shqiptarëve Gjergj Kastrioti Skënderbe, vepër e skulptorit shqiptar Emanuel Koko, shfaqja e pjesës së teatrit “Njeriu që pa vdekjen me sy” të autorit me orgjinë shqiptare Viktor Eftimiu, e luajtur nga trupa e Teatrit të Vlorës, ekspozita pikturash dhe fotografike, promovime librash për Shqipërinë, mbrëmje poetike dhe muzikë shqiptare, prodhime CD-ve muyikore me muyikë shqiptare dhe shumë të tjera. Ka qenë të pranishëm në këto aktivitete personalitete të fushave të kulturës, shkencës, politikës, lidera fetarë nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut etj.
Këtë vit, në datat 4-17 nëntor 2022, do të zhvillohet edicioni i IV-t i “Ditëve të Kulturës Shqiptare”, të cilës i shtohen edhe dy evenimente të rëndësishme: koncerti i datës 1 tetor, i zhvilluar në sallën “Gorge Enescu” të Universitetit Kombëtar të Muzikës në Bukuresht, i cili pati si drejtor artistik profesorin e muzikës dhe pianistin, Piro Gaqi. Në këtë koncert u interpretuan pjesët më të mira të konkursit “George Stafanescu” të kompozitorëve të rinj shqiptarë dhe rumunë në gjininë e romancës. Ditët e Kulturës Shqiptare do të kurorëzohen në datën 22 nëntor me promovimin e “Fjalorit akademik shqip-rumanisht”, të autorëve Dr. Renata Melonashi-Topciu, Ana Melonashi dhe Dr. Luan Topciu, në nderim të Kongresit të Manastirit, i mbajtur në datat 14-22 nëntor 1908 dhe të Ditës së Flamurit, duke qenë në vigjilje të festës më të madhe të shqiptarëve kudo në botë.
Programi i këtij viti përmban promovime dhe prezantime librash për Shqipërinë dhe shqiptarët, konferenca dhe recitale poetike e muzikore shqiptare, si dhe një ekspozitë dokumentare dhe arkivore kushtuar shkrimtarit rumun me origjinë shqiptare, Viktor Eftimiu.
Çelja e veprimtarive do të fillojë në qytetin e Targu Jiu-t, në praninë e deputetit Bogdan-Alin Stoica dhe të kryetarit të ALAR-it, Radu-Cosmin Savulescu. Për të pranishmit do të prezantohet dhe vëllimi “Historia e Letërsisë Shqiptare, nga gjeneza dhe deri në ditët e sotme”, edicioni i dytë, i riparë dhe me shtesa shkruar nga studiuesi dhe koordinatori i Qendrës Kulturore, në kuadër të ALAR, Dr. Luan Topciu. Në datën 8 nëntor do të zhvillohet një recital me muzikë shqiptare, interpretuar nga ansambli Serenada i ALAR, si dhe do të recitohen poezi të poetëve shqiptarë Ali Podrimja, Asdreni, Azem Shkreli, Fan Noli, Gjergj Fishta, Ismail Kadare, Lasgush Poradeci, Migjeni, Mitrush Kuteli, Martin Camaj, Visar Zhiti, nga aktori i Teatrit Kombëtar “Marin Sorescu”, Angel Rababoc.
Në datën 11 nëntor do të organizohet në bibliotekën e Qarkut Targu Jiu ekspozita me imazhe dhe dokumente e titulluar: “Viktor Eftimiu – një short rumuno-shqiptar”. Në datën 14 nëntor, në Bibliotekën Metropolitane të Bukureshtit do të organizohet konferenca “Pika referimi në historinë e krishterimit shqiptar”, studim që të referohet nga albanologu dhe historian i feve Dr. Radu-Cosmin Savulescu. Ndërsa në datën 17 nëntor do të promovohet vëllimi” Shqipëria dhe shqiptarët në librat dhe shtypin rumun deri në fillim të shek XX”, i studiuesit Marius Chelaru. (615 faqe), aktivitet i cili do të zhvillohet në bashkëpunim me Lidhjen e Shkrimtarëve të Rumanisë, filiali i Iasi-t. Veprimtaritë e edicionit të 4-t të “Ditëve të Kulturës Shqiptare” për këtë vit do të zhvillohen në Târgu-Jiu, Bukuresht dhe Iași dhe partnerët ALAR-it për këtë edicion janë Muzeu Kombëtar i Letërsisë Rumune, Biblioteka Metropolitane e Bukureshtit, Biblioteka e Qarkut “Christian Tell” Gorj si dhe Lidhja e Shkrimtarëve të Rumanisë – Dega Iași.