Nga: Dr. Pashko R. Camaj, Doktor i Shkencave të Shëndetit Publik

Vala më e fundit Covid-19 po përhapet si një zjarr i egër. Ndërsa ka disa lajme të mira, shumë të nevojshme, për ashpërsinë e variantit më të ri, madhësia dhe shpejtësia e kësaj vale janë arsye për shqetësim, veçanërisht për rajonet me shkallë të reduktuar të vaksinimit,  si këtu në SHBA, ashtu dhe globalisht. Që nga java e kaluar, varianti më i ri, Omicron ishte përhapur në më shumë se 100 vende, duke infektuar edhe njerëz të vaksinuar dhe të infektuar më parë, dhe përhapja e tij ka tendosur spitalet dhe ka dobësuar forcat e punës në shumë vende, përfshirë SHBA-në. Por jo gjithçka është lajm i keq: së pari, Omicroni duket se është më i butë se variantet e mëparshme dhe së dyti, imuniteti “qarkullues”, qoftë nëpërmjet ekspozimit ndaj këtij varianti më të ri apo nëpërmjet vaksinimeve, do të ketë ndikim në uljen e ashpërsisë së infeksioneve.

SHQETËSIM ME SHPEJTËSINË E PËRHAPJES DHE MADHËSINË KËSAJ VALE TË FUNDIT

Lajmi për patogjenitetin e Omicronit, megjithëse paraprak, duket gjithashtu mjaft unanim: Qoftë nga reduktimet e natyrshme në ashpërsi, imuniteti në nivel popullsie ose ndonjë faktor tjetër, varianti i ri po shkakton sëmundje më pak të rënda kudo që po përhapet. Ashtu si me të gjitha të dhënat rreth variantit të ri, zbatohen shumë paralajmërime për parandalim. Siç mësuam nga variantet e mëparshme, ne po mësojmë për tiparet dalluese të Omicroni në kohë reale. Edhe me rritje dramatike të rasteve, shohim ulje dramatike të shtrimeve në spital, duke filluar nga 80 deri në 40 për qind në vende si Afrika e Jugut dhe Britania e Madhe. Diferencat e mëdha në spitalizime mund të tregojnë çka dhe nuk është akoma e qarte, por dhe mundësinë që vala mund të duket krejt e ndryshme nga vendi në vend, duke pasur parasysh mbrojtjen nga imunitetit lokal dhe faktorë të tjerë. Së bashku, ata sugjerojnë që – të paktën në ato vende ku Omicroni është në zhvillim e sipër – mund të presim që kjo valë të jetë dukshëm më pak brutale, sesa ato të mëparshme. Por një pyetje mbetet: Sa do të thotë realisht një ulje prej 50 ose 60 për qind në ashpërsi në një valë që po rritet në mënyrë eksponenciale në madhësinë e saj?

Një përgjigje e thjeshtë për pyetjen është, natyrisht, ashpërsia e virusit ka rëndësi, kjo mund të nënkuptojë deri në 80 për qind sëmundje më pak të rënda duke pasur parasysh të njëjtin numër rastesh. Por raportet fillestare sugjerojnë se vala e re mund të prodhojë shumë më shumë raste sesa kishim parë në çdo fazë të mëparshme të pandemisë. Në fakt, pothuajse të gjitha parashikimet e hershme të përhapjes së Omicronit, madje edhe ato konservatore, sugjerojnë se valë të tilla masive, edhe me një reduktim të ndjeshëm të ashpërsisë, mund të prodhojnë ende një efekte shumë më të madhse ajo që pamë në valët e mëparshme. Kjo është për shkak se, një përqindje e vogël e një numri të madh, akoma mund të jetë ende një numër i madh. Kjo është arsyeja pse kaq shumë ekspertë të shëndetit publik, besojnë se edhe në një rezultat “më të mirë” për ashpërsinë e Omicronit, numri përfundimtar mund të jetë ende shumë i madh. Kjo do të thotë se, edhe pse Omicroni mund të jetë një variant më pak i rëndë, madhësia dhe shpejtësia e rritjes janë ndoshta po aq të rëndësishme sa një variabël në parashikimin e ndikimit të kësaj vale.

Sado abstrakte të jetë, përdorimi i numrave edhe hipotetikë e bën këtë shumë më të qartë. Merrni një variante, si ky, që është gjysmë më i lehtë, por riprodhohet dy herë më shpejt dhe vala jo vetëm dyfishohet, por rritet shumë herë më shumë se madhësia (rritja eksponenciale) që publiku mund të mos e kuptojë. Për shembull, një normë sulmi prej 50 për qind nënkupton 160 milionë raste të reja në SHBA. Edhe me një ashpërsi të reduktuar, le të themi përgjysmë nga përvoja jonë me Delta, dhe nëse marrim vërtet 160 milionë raste, kjo mund të nënkuptojë pothuajse një milion vdekje vetëm nga Omicroni. Por vaksina mund të luajë ende një rol të rëndësishëm në këtë. Nëse Omicroni do të mund të vazhdonte të përhapej në mënyrë më pak të favorshme në të vaksinuarit dhe tashmë të mbrojtur, kjo shifër mund të ishte shumë më e ulët – por ende shumë e lartë. Dhe globalisht, kjo mund të nënkuptojë deri në 4 miliardë raste, që nënkupton një sasi të madhe, madje të paprecedentë të sëmundjeve dhe vdekjeve globale, madje edhe me ashpërsi të reduktuar. Por me përfundimin e nxitimit të festave të fundvitit, Omicroni mund të marrë një kthesë të shpejtë dhe SHBA mund të regjistrojë diçka në rangun e 10 milionë rasteve të variantit të ri në vend. Ky është një lajm shumë, shumë, më i mirë sesa një reduktim i madh i ashpërsisë.

LAJM I MIRË: OMICRON MË PAK I ASHPËR SE PARADHËSIT E TIJ

Varianti Omicron mendohet të jetë të paktën dy herë më i transmetueshëm se Delta, e cila në vetvete është dy herë më ngjitëse se variantet origjinale; mund të jetë më shumë se tre herë më efektiv në riinfektimin e atyre që tashmë kanë kontraktuar koronavirusin. Një numër në rritje provash tregojnë se varianti Omicron ka më shumë gjasa të infektojë fytin sesa mushkëritë, gjë që ne besojmë se mund të shpjegojë pse duket të jetë më infektues, por më pak virulent se versionet e tjera të virusit. Disa studime të fundit (ende për t’u rishikuar nga shkencëtarët e tjerë) kanë treguar se Omicroni nuk i dëmton mushkëritë e njerëzve aq shumë sa Delta dhe variantet e tjera të mëparshme të Covid. Rezultati i të gjitha mutacioneve që e bëjnë Omicronin të ndryshëm nga variantet e mëparshme është se ai mund të ketë ndryshuar aftësinë e tij për të infektuar lloje të ndryshme qelizash. Studiuesit po raportojnë se Omicron shumëfishohet 70 herë më shpejt në bronke – kalimet që çojnë në mushkëri – në krahasim me Delta. Por më thellë në mushkëri, Omicroni përsëritet me një shpejtësi shumë më të ulët se versioni origjinal i virusit. Në rrugët e sipërme të frymëmarrjes, më shumë riprodhimi i virusit mund ta bëjë më të lehtë thithjen e grimcave të virusit, duke i lejuar ato të përhapen më lehtë midis njerëzve. Dhe me numra më të ulët në mushkëri, mund të shkaktojë sëmundje më pak të rënda në krahasim me variantet e tjera.

VAKSINAT JANË ENDE ZGJIDHJA

Ata që ishin më të prekshëm nga Alpha ose Delta janë ende njerëzit që janë më të ndjeshëm ndaj Omicronit. Do të ketë përjashtime, por në pjesën më të madhe, logjika e vendosur e rrezikut të Covid shërben ende si një udhëzues i besueshëm. Është shumë herët për të thënë me siguri, por, ndërsa varianti i ri fillon të zhvendosë Delta-n, një rregull i madh po shfaqet: për të ruajtur një nivel të ngjashëm mbrojtjeje, ju duhet një dozë vaksine më shumë se më parë. Nëse dy doza të një vaksine mRNA ishin të mjaftueshme për të parandaluar një infeksion Delta, atëherë tri doza nevojiten për Omicronin; nëse keni marrë dy injeksione dhe keni një infeksion të përhapur Omicron, do të jeni të mbrojtur në mënyrë të arsyeshme kundër sëmundjeve të rënda, por do të jeni më të sigurt nëse keni marrë tre. Siç e dimë, shumë amerikanë janë të imunizuar në mënyrë të pamjaftueshme. Në mbarë vendin, vetëm gjashtë në dhjetë persona kanë marrë dy vaksina dhe vetem tre në dhjetë kanë marrë një përforcues (booster).

Në shkallë globale, ka pabarazi të mëdha në normat e vaksinimit midis vendeve, miliarda njerëz mbeten të pambrojtur, duke krijuar mundësi për më shumë variante. Dhe kur variantet infektojnë njerëzit me imunitet në rënie, ata nxiten të ndryshojnë edhe më shumë. Shumica e vaksinave Covid-19 janë optimizuar për të ndihmuar sistemin imunitar të synojë proteinën e spikut SARS-CoV-2 dhe ndryshimet në Omicron duket se e bëjnë brezin e parë të vaksinave më pak efektive. Por efikasiteti i tyre kundër Omicronit nuk është zero, dhe me doza përforcuese, mbrojtja nga varianti përmirësohet në mënyrë dramatike. Moderna raportoi këtë javë se një përforcues gjysmë doze i vaksinës së saj mRNA rriti nivelet e antitrupave kundër omicron 37-fish, ndërsa një dozë e plotë rriti nivelet e antitrupave 83-fish në krahasim me vetëm dy dozat fillestare. Kjo i bën jehonë një raporti nga Pfizer se një dozë e tretë e vaksinës së saj e bëri atë po aq efektive kundër Omicronit sa edhe dozat fillestare kundër virusit origjinal. Vaksinimi është kritik, duke përfshirë marrjen e përforcuesve. Por për të ngadalësuar globalisht përhapjen e Omicronit dhe për të kufizuar shfaqjen e varianteve të reja si ai, vaksinat duhet të administrohen në mbarë botën – jo vetëm në vendet e pasura.

Nga Frank Shkreli

Radio Vatikani në gjuhën shqipe njoftoi se me 2 Janar, 2020 ndërroi jetë në moshën 92-vjeçare, Motra Marie Kaleta – murgesha shqiptare e cila me dëshminë e saj për vuajtjet gjatë komunizmit – bëri të përlotej edhe Papa Françeskun në vizitën e tij në Shqipëri, në Shtator të vitit 2014. Ajo ndërroi jetë këto ditë, por dëshmia e sajë jeton!

Mesha dhe ceremonia e varrimit u kryesuan nga Kryetari i Konferencës Ipeshkvnore të Shqipërisë, Imzot Angelo Massafra, Kryeipeshkëv metropolit i Shkodër-Pultit, së bashku me Ipeshkvin e Sapës, imzot Simon Kulli, me Ipeshkvin e Rrëshenit, Imzot Gjergj Meta, si edhe me meshtarë e rregulltarë të tjerë.  Tashmë, motra imcake, që nuk reshti së dhëni dëshminë e saj të krishterë, pushon tek Varrezat e Rrmajit, nga ku vijon t’u flasë të gjithë atyre që duan të mësojnë nga jeta e saj, thuhet në njoftimin e Radio Vatikanit.  Motra Marie Kaleta, është një nga dëshmitarët e fundit të qëndresës së klerit e të besimtarëve katolikë gjatë komunizmit.  Populli i dioqezës së Sapës, sidomos besimtarët e famullisë së Shën Nikollit në Pistull, e përcollën si i ka hije një qëndrestarjeje dhe dëshmitarjeje të krimeve të komunizmit.

KUSH ISHTE MOTËR MARIA KALETA:

Ajo i përkiste Urdhërit të Murgeshave Stigmatine – e cila së bashku me Kardinalin e sotëm shqiptar, Ernest Simonin, e bëri të përlotej Papën Françesku gjatë vizitës së tij në Shqipëri në vitin 2014. Maria Kaleta ka lindur më 10 nëntor 1929, në Nënshat të Zadrimës, Shkodër, nga prindërit Engjëll e Shuke Kaleta. Së bashku me prindërit, u zhvendos më vonë në fshatin Pistull, ku shkolla vendore mban sot edhe emrin e Marie Kaletës. Emri i saj, në mos për dëshminë personale — sado që edhe ajo është një dëshmi e fuqishme — është i lidhur me dëshmitë e martirizimit të klerit katolik gjatë komunizmit, pasi motër Kaleta, apo halla Marie, siç e quanin të gjithë për respekt, ishte e mbesa e dom Ndoc Sumës, i lum martir, viktimë e komunizmit. Në moshën 10-vjeçare, ajo hyri në Kuvendin e Motrave Stigmatine në Nënshat të Zadrimës e pas një viti, pasi i bindi të gjithë për dëshirën e patundur të saj për t’u bërë murgeshë, pavarësisht nga mosha e njomë, më 11 dhjetor të vitit 1940 e çuan në Kuvendin e Stigmatineve në Shkodër.  Aty jetoi 7 vite, deri më 1946, kur komunistët e sapoardhur në pushtet në Shqipëri, i nxorrën motrat nga Kuvendi, sepse Zoti ishte për ta tepër i rrezikshëm duke ia mbyllur edhe Perëndisë portat e Shqipërisë, mendonin ata, një herë e përgjithmonë. Por jo edhe portat e zemrës. 

Sipas Radio Vatikanit, murgesha shqiptare Marie Kaleta edhe nën regjimin komunist vazhdoi të mbetej motër stigmatime duke fshehur fenë dhe besimin e saj në të vetmin Zot, të cilin e Shqipëria komuniste e Enver Hoxhës e kishte shpallur ilegal në Shqipëri, duke u mbështetur tek ata pak njerëz që e mbrojtën dhe nuk e paditën as nuk e dorëzuan tek xhelatët e regjimit komunist. Ja edhe dëshmia e Marie Kaletës – rrëfimi i të cilës, për vuajtjet e Kishës Katolike Shqiptare në kohën e komunizmit — që përloti Papën Françesku gjatë vizitës së tij në Shqipëri në Shtator të vitit 2014, sipas Radio Vatikanit në gjuhën shqipe:

“Zoti me mbajti me një fe aq të gjallë saqë më shtynte t’ua dhuroja edhe të tjerëve duke pagëzu, jo vetëm fëmijtë e fshatit, por edhe të gjithë ata të cilët më kanë ardhë në derë kur kisha sigurinë se, nuk do të më padisnin.  Ka shumë ngjarje që më kanë shoqëru përgjatë këtyre viteve kur publikisht ishte e ndaluar të shfaqje besimin. Me thjeshtësinë e zemrës po ju tregoj një ngjarje. Isha tuj u kthy për në shpi nga puna e kooperativës.  Gjatë rrugës dëgjoj një zâ që më thërriste. Një grua me një fëmijë në krah më arriti me vrapin e saj. Kërkesa e saj ishte më i pagëzu foshnjën, që mbante në krah. Nga frika, pasi që e dija se ajo ishte gruaja e një komunisti, i them se nuk kam me ça ta pagëzoj, pasi që jemi në mes të rrugës. Ajo, nga dëshira e madhe që kishte, më thotë se kanali përbri ka ujë. Unë i them se nuk kam me ça ta nxjerr atë ujë. Ajo vazhdonte të më lutej për pagëzimin e vajzës. Unë, duke pa fenë e saj, hoqa opangën prej llastiku që kisha veshë. Me ‘të nxora ujë prej kanalit dhe e pagëzova.  Falë njohjes së meshtarëve kam pasë fatin të mbaj në një komodinë të Shenjtnueshmin Sakrament, kështu për raste të njerzve të sëmurë që dergjeshin në shtratin e vdekjes. Kam kryer shërbimet e fesë, nuk e di se si, në fakt sot kur e mendoj, më duket e pabesueshme, si kemi duru ato vuajtje të tmerrshme, por them me plot bindje se i madhi Zot na ka dhanë forcën, durimin dhe shpresën. Ashtu sikurse me egjrën e shëmbëlltyrës Zoti “priti” pjekjen e plotë para se ta shkulte nga gruni.  Edhe pse koha qe e gjatë dhe puna e kooperativës tepër e vështirë, prapseprap Zoti atyre që i thërret ua jep forcën e vet. Në fakt, në fund ai m’i shpërbleu të gjitha vuajtjet e mia edhe këtu në tokë.  Mbas sa viteve të regjimit u rihap Kisha e unë pata fatin me u gjetë si rregulltare, fat të cilin për sa vite e dëshirova sikurse të gjithë meshtarët e murgeshat e vendit tonë”.

Në një bisedё në vitin 2012 — me Dom David Xhuxha, Drejtor i programit shqip të Radio Vatikanit — motёr Maria Kaleta ka rrёfyer jetёn e saj, ka folur për vuajtjet e besimtarёve, tё klerit katolik dhe tё motrave rregulltare nën regjimin e egër komunist të Enver Hoxhës.  Ishte shoqe me martiren të Lumen Marija Tuci, që ka vdekur nga torturat më të tmerrshme në kohën e regjimit komunist në Shqipëri, duke u bërë kështu e vetmja femër që renditet në mesin e 40-të martirëve të parë të Kishës Katolike Shqiptare.  Sipas Radio Vatikanit, kjo dëshmi e murgeshës Marie Kaletës për vuajtjet e Kishës dhe të mbarë popullit shqiptar nën regjimin komunist, është një thesar i përbashkët, tejet i çmuar, për kujtesën e përhershme që, “të mos harrohet e kaluara, por të shikohet e të ndërtohet me guxim e ardhmja”, sikur pat porositur Shën Gjon Pali II gjatë vizitës së tij në Shqipëri në vitin 1993. Porosia e Papa Gjon Palit të II në atë kohë, “që të mos harrohet e kaluara”, si dhe dëshmia e murgeshës shqiptare stigmatine, motër Marie Kaleta, e cila me rrëfimin e saj për vuajtjet e Kishës dhe të popullit shqiptar nën komunizëm, e përloti edhe vetë Papen Françeskun në Katedralen e Shën Palit në Tiranë më 2014 – janë një këmbanë që ende bie – në veshë të shurdhër — për të zgjuar ndërgjegjen morale dhe njerëzore të klasës politike, “post-komuniste” shqiptare, por edhe tek përfaqsuesit e demorkacive perndimore në Tiranë, të cilët refuzojnë të promovojnë një qeverisje dhe një shoqëri më tolerante për Shqipërinë dhe për shqiptarët pa dallim. 

Siç dihet, edhe sot tre dekada pas shembjes së Murit të Berlinit — ndryshe nga vendet e tjera të Evropës ish-komuniste – Shqipëria refuzon të dënojë zyrtarisht krimet e komunizmit enverist dhe refuzon gjithnjë të përballet me të kaluarën e errët të asaj periudhe.  Siç e kam venë në duklje shpeshëherë në të kaluarën, diplomatët perëndimorë në Tiranë — me heshtjen e tyre në lidhje me këtë çeshtje — vazhdojnë të kenë një njollë të zezë në fytyrat e tyre, për vetën dhe për vendet që ata përfaqësojnë.  

Vura re në portalin e Ambasadës së Shteteve të Bashkuara në Tiranë, njoftimin me një ekzaltim krenar e të papërmbajtur, “Urime Shqipërisë për një arritje të jashtëzakonshme, fillimin e anëtarësimit të saj në Këshillin e Sigurimit të Organizatës së Kombeve të Bashkuara, për herë të parë në histori”.  “Arritje e jashtzakonshme”?!, mos u tallni! Shqipëria nuk kishte as një shtet konkurent, asnjë vend pra nga zona gjeografike që përfaqëson Shqipëria në Këshillin e Sigurimit për dy vitet e arddhëshme, që të ishte i interesuar për atë “arritje të jashtzakonshme”. Pasi vetëm Shqipëria ishte e interesuar nga zona e Evropës jug-lindore, nuk kishte se sit ë mos votohej, por ky është një subjekt për një shkrim tjetër, ndoshta. 

“Arritje e jashtzakonshme”, për Shqipërinë do të ishte njohja zyrtare e krimeve të komunizmit në Shqipëri dhe përballja me ndërgjegjësi morale me të kaluarën komuniste, ashtu siç kanë bërë shumica e vendeve ish-komuniste, sot anëtare të Bashkimit Evrpian dhe NATO-s, ashtuqë të mos harrohet e kaluara, siç ka porositur edhe Papa Gjon Pali II në vizitën e tij në Shqipëri, më 1993.  Normalisht, edhe në politikën e jashtme dhe në diplomaci do duhej të kishte përgjegjësi dhe ndërgjegjësim moral dhe etik.

Të falënderojmë për dëshminë tënde të gjallë, Motra Marie – Pushofsh në paqe!

Frank Shkreli

Murgesha shqiptare Marie Kaleta me Papa Françeskun, Shqipëri, 2014, dëshmia e të cilës për sakrificat e saja gjatë regjimit të egër komunist shqiptar, përlotën edhe udhëheqsin e Kishës Universale Katolike. Papa Françesku i ka dhënë motër Maria Kaletës, medaljen e “Kryqit për Kishën e Papën” (Pro Ecclesia et Pontefice).

                                       Murgesha Marie Kaleta në lutje

                                                    Motër Maria Kaleta

Dr. Jonila Godole/

Të dashur miq, le t’i hedhim një sy në këtë fundvit ngjarjeve më të rëndësishme në fushën e kujtesës dhe mënyrën se si shoqëria dhe politika shqiptare (nuk) i trajtoi ato. Mund të shtoni natyrisht edhe data apo ngjarje të tjera që ju kanë bërë përshtypje, këtu kam shënuar ato momente kyçe që mua më kanë bërë përshtypje. 20 Shkurt 2021Në 30-vjetorin e rrëzimit të statujës së diktatorit Hoxha nuk pati asnjë ceremoni zyrtare shtetërore në përkujtim të kësaj dite që shënoi thyerjen e frikës dhe goditjen përfundimtare të regjimit. Të vetmet aktivitete u zhvilluan në kuadër të Memory Days organizuar nga IDMC dhe KAS. Ende nuk dihet nga publiku i gjerë se data 20 shkurt është caktuar si Dita e Përkujtimit të Viktimave të Regjimit Komunist në Shqipëri, dhe është flagrante që nuk pati asnjë ceremoni për të nderuar mijëra të vrarë, të burgosur dhe të internuar.11 Mars 2021Kandidatja për deputete në Tiranë, Luljeta Bozo, deklaroi në RTSH24, emisionin televiziv “Dekalog” të gazetarit @Roland Qafoku se “koha e Enverit” kishte pasur më shumë të mira se të këqija. Platforma Europiane e Kujtesës përmes një deklarate i kërkoi lidershipit të PS të distancohet nga deklarata dhe ta rivlerësojë kandidimin e saj në kryeqytet. Por asgjë nga këto nuk ndodhi; kryeministri e mori në mbrojtje kandidaten duke i akuzuar të përndjekurit politikë që reaguan, si dhe institucionet shqiptare dhe ato ndërkombëtare si “baltaxhinj”. 30 Prill 2021U dëmtua me grafiti memoriali ne hyrje te Bllokut ne Tirane, i quajtur „Postblloku“ qëi simbolizon terrorin e regjimit komunist dhe eshte vendosur ne kopshtin e viles ku ka jetuar dikur Mehmet Shehu, vepër e publicistit Fatos Lubonja dhe artistit Ardian Isufi (2013). Pas denoncimit të bërë në media dhe rrjetet sociale, dhe sidomos pas angazhimit të institucioneve ndërkombëtare në rrugë formale dhe joformale, Memoriali u rehabilitua nga Bashkia e Tiranës, në heshtje dhe jashtë vëmendjes mediale.Maj 2021Shqipëria u prezantua në Biennalen e Venecias me konceptin e fqinjësisë së mirë gjatë komunizmit përkundër të huajtjes dhe ftohtësisë gjatë ditëve të sotme duke e ilustruar këtë me skena të filmit “Në shtëpinë tonë”, prodhim i Kinostudios i vitit 1979 dhe filma të tjerë. Ministria e Kulturës që e mbështet këtë projekt nuk bëri asnjë deklaratë për kritikat që erdhën nga shoqëria civile për mungesën e reflektimit kritik mbi kontekstin dhe referencat e asaj kohe. Për analogji, do të ishte e paimagjinueshme që të ashtuquajturit “filma kulturorë” (Kulturfilm) të propagandës naziste gjatë viteve 1930, si “Der Kampf um den Himalaya” (Beteja për Himalajën), “Der Berg des Schicksals” (Mali i fatit), “Olympia” etj, të përdoreshin sot si referencë e besueshme për të treguar epërsinë fizike të gjermanëve!!24 Korrik 2021Pa asnjë debat publik dhe diskutime me grupet e interesit, qeveria del se ka ngarkuar arkitektë britanikë të kthejnë vilën e ish diktatorit Hoxha në një „qendër kulturore dhe një vend për imagjinatë dhe debat“. Vila përdoret edhe sot e kësaj dite për pritje të zyrtarëve të huaj dhe për aktivitete promovuese qeveritare. Rast flagrant ishte festimi i 30-vjetorit të UNDP në Shqipëri, në një ceremoni madhështore, ku nuk u përmend asnjë herë të vetme se në cilin truall po festohej dhe me cilën histori lidhet shtëpia. Nga ana tjetër, edhe Piramida, e ndërtuar si një lloj mazoleumi i diktatorit pas vdekjes së tij, u vendos të kthehet në një qendër për teknologjinë e informacionit, pa debat publik dhe përfshirje ne diskutime të grupeve të interesit. https://exit.al/…/enver-hoxha-villa-to-be-turned-into…/30 Gusht 2021Kryeministri Rama deklaroi se ndihej krenar për vëmendjen që qeveria e tij u ka kushtuar ish të përndjekurve të diktaturës duke i dëmshpërblyer plotësisht ata që vuajtën në burgje. Këtu bëhej fjalë për një informacion të pavërtetë: Qeveria Rama 1 dhe 2 vendosën të japin shpërblime vetëm për ish-të burgosurit politikë që jetojnë bazuar në listat që gjetën nga qeveria e mëparshme më 2013, por përjashtuan kategoritë e tjera si të internuarit, etj. Dy muaj më vonë, ish-kreu i KLSH, Bujar Leskaj, do të deklaronte në fjalën e tij në parlament, se detyrimi ndaj të përndjekurve politikë është shlyer në masën 40%, ndërkohë që ngelen ende 60% për t’u shlyer (31 miliardë lekë) që me ritmin e tanishëm do të thoshte 31 vjet të tjera.21 Tetor 2021Aranit Çela, një nga prokurorët më famëkeq të regjimit komunist, i përfshirë personalisht në mbi 650 gjyqe politike, u nda nga jeta në moshën 98-vjeçare në shtëpi dhe jo në burg, ku do duhej të kishte qendruar pas dënimit të tij të parë. Çela qe dënuar me vdekje për “krime kundër njerëzimit”, por më 24 korrik 1996 dënimi i tij dhe i dy personave të tjerë (drejtori i fundit i Sigurimit, Zylyftar Ramizi dhe ish-prokurori i përgjithshëm Rrapi Mino) u anullua dhe u kthye në 25 vjet burg. Pas kthimit të socialistëve në pushtet më 1997, gjykatat rishqyrtuan pretendimet paraprake për krime kundër njerëzimit dhe Gjykata e Apelit vendosi më 20 tetor 1997 të heqë akuzat kundër Ramiz Alia dhe disa zyrtarëve të tjerë të lartë pasi ata “nuk mund të dënoheshin për veprime që nuk ishin të paligjshme në kohën kur u kryen”. Ndërkohë të gjithë kishin dalë nga burgu gjatë trazirave të vitit 1997, ca qenë fshehur brenda apo jashtë vendit.18 Nëntor 2021Në vilën e diktatorit Hoxha promovohet libri “Të lirë” i Lea Ypit me iniciativë të qeverisë dhe në prani të trupit diplomatik. Ndërsa tre javë më vonë, 9 Dhjetor 2021, dokumentari „Diktatori“ i gazetarit dhe autorit Blendi Fevziu shfaqet në Kinema për përfaqësuesit e trupit diplomatik, me ftesë të Ministrisë së Jashtme. Në këto raste del dukshëm në pah një politikë e kahershme e restaurimit estetik të socializmit që po ndiqet nga qeveria socialiste. Synimi është së pari, promovimi i veprave që qeveria mendon se duhet të përcaktojnë narrativën e re si duhet të mendojmë për diktaturën: si një fatkeqësi që na ra, por që pllakosi edhe gjetiu, dhe që sidoqoftë nuk ishte aq kriminale, për sa kohë njerëzit ishin „të lirë“ të jetonin dhe ndiqnin ëndërrat e tyre (fabula e përmbledhur e librit „Të lirë“). Këtu nuk ka si mos të të bjerë në sy që veprat e intelektualëve dhe shkrimtarëve të njohur si Fatos Lubonja „Jetë burgu“ apo Agron Tufa „Ngjizja e papërlyeme“, botuar në të njëjtën kohë, por me qasje krejt të ndryshme ndaj diktaturës sesa libri i prezantuar më sipër, nuk morën asnjë jehonë në media. Dhe së dyti, angazhimi maksimal i qeverisë për t’u treguar ndërkombëtarëve një PS moderne, e cila nuk është trashëgimtare e PPSH dhe krimeve të diktaturës. Kjo strategji ka edhe një arsye tjetër, më afatgjatë, pasi synon indirekt t’i „vjedhë“ kauzën e të përndjekurve politikë PD-së, e cila siç u shpreh kryeministri Rama më 30 gusht 2021, „do duhej të kishte qenë kali i betejës së PD për një shtet më demokratik, dhe që nuk ia doli“ dhe që ai dhe PS po ia dilte ta përmbushte edhe këtë boshllëk. Natyrisht dënimi i krimeve të komunizmit u përket të gjitha partive politike ta bëjnë, dhe pikërisht këtë PS nuk e ka bërë asnjëherë seriozisht deri më sot.28 Nëntor 2021Deputeti socialist Bujar Çela uron festën kombëtare duke evokuar figurën e diktatorit Hoxha dhe nuk tërhiqet nga kjo deklaratë as në ditët në vijim megjithë presionin e opinionit publik. Sipas tij, E.H. “ka kontribute, nuk është nul”. Partia Demokratike reagon kundrejt kësaj deklarate duke premtuar së shpejti propozime konkrete për ligjin e dekomunistizimit dhe dënimit të simboleve komuniste.29 Nëntor 2021Teatri Kombëtar njofton leximin skenik të veprës „Prefekti“ shkruar nga Besim Levonja, ku denigrohet dhe shtrembërohet figura e Qazim Mulletit, kryetar i bashkisë së Tiranës në vitin 1939-1940 dhe prefekt në vitet 1942-1944. Kjo ngjarje provokoi debat të madh në opinionin publik se si duhen trajtuar figurat historike nga këndvështrimi i të dhënave të reja që disponojmë këto 30 vjet për ta. Familja Mulleti u shpreh se do ta ndjekë çështjen ligjërisht, në mënyrë që të ndalojë shfaqjen apo leximin publik të kësaj vepre sa kohë prishet imazhi dhe denigrohet emri dhe kujtimi i të afërmit të tyre.13-15 Dhjetor 2021OSBE organizoi konferencën ndërkombëtare me titull: „Zhdukjet me forcë dhe në mënyrë të pavullnetshme në kohën e diktaturës dhe të kaluarës autoritare…“, ku morën pjesë studiues të njohur të drejtësisë tranzitore brenda dhe jashtë vendit, historianë e familjarë të familjeve të prekura. Tema e konferencës hapi debat mes disa studiuesve vendas në aspektin terminologjik, nëse termi „të zhdukurit“ mund të përdorej për të pushkatuarit me apo pa gjyq gjatë diktaturës, eshtrat e të cilave nuk gjenden, por krimi ndaj tyre është i njohur publikisht. Diskutime hapi edhe çështja e numrit të personave që janë ende pa varr, prej shumë vitesh qarkullon shifra 6,000 persona, por sipas studiuesve kjo shifër nuk është e saktë. Nga ana tjetër, gjatë konferencës u kritikuan iniciativa parimisht pozitive si ajo e ICMP, por që në fund dështoi duke mos dhënë rezultat, dhe duke e përdorur shumën e akorduar për identifikimin e ADN-së së eshtrave, tekefundit për projekte ndërgjegjësuese akorduar shoqatave dhe individëve. Vetë ICMP dhe institucionet shqiptare partnere ia kanë hedhur fajin e dështimit mungesës së vullnetit të prokurorisë për të dhënë leje për zhvarrimet. Deri më tani opinioni publik nuk është njohur me asnjë listë të familjarëve që kërkojnë eshtrat, me asnjë listë totale të atyre që rezultojnë të pagjetur, si dhe me asnjë listë të plotë të vendvarrimeve pranë ish-burgjeve dhe kampeve të punës gjatë diktaturës. Ndërkohë, gjatë vitit që lamë pas u ndanë nga jeta shumë të burgosur politikë, si Uran Kostreci, Sherif Merdani, Qani Beqo Sadiku, etj, vepra e të cilëve meritonte nderim të veçantë në këto 30 vjet. I paharruar qoftë kujtimi i tyre!!

-Viti 2021: Kosova dy palë zgjedhje – parlamentare dhe lokale… Sukses historik në lojërat Olimpike në Tokio me dy kampione – medalje të arta të  xhudisteve Distria Krasniqi e Nora Gjakova… “Marjan Cubi – urëlidhës mes Kosovës dhe Amerikës”, dokumentari i ardhur nga Nju Jorku u shfaq premierë në Prishtinë, në sallën e Katedralës Shën Nënë Tereza. Agim Rexhaj, President Nderi i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, ka përshëndetur edhe në emër të Kryetarit të VATRËS Elmi Berisha…/

-Viti 2022 në Kosovë dhe për të gjithë shqiptarët kudo është i festave të mëdha kombëtare të 110 vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë dhe 23 vjetorit të lirisë e 14 vjetorit të Pavarësisë së Kosovës…/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI

PRISHTINË, 1 Janar 2022/ Në Kosovë u prit gëzuar Viti i Ri 2022 nën shkëlqimin e fishekzjarreve, më shumë në ambiente familjare e më pak në sheshe nën masa kufizuese në këtë kohë pandemie. U prit edhe duke punuar në institucionet ku puna nuk ndalet kurrë. Në vitin 2022, që në minutën e parë, djalë lindi fëmija i parë në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës në Prishtinë, ku mjekët, infermjerët e punonjësit tjerë kanë punuar edhe në natën e Vitit të Ri.

Në 31 Dhjetor 2021 Komuna e Prishtinës njoftonte se, duke u bazuar në vendimin e Ministrisë së Shëndetësisë dhe Institutit Kombëtar të Shëndetësisë Publike të Kosovës për mbajtjen e rregullave të njëjta për parandalimin e përhapjes të variantit të ri të virusit Omicron, anulohen përformancat live në aktivitetin e organizuar nga Drejtoria e Kulturës “Prite n’shesh” me qëllim të ruajtjes së shëndetit të përgjithshëm publik.

Gjithsesi, aktivitetet tjera të “Prite n’shesh” vazhdojnë deri në orën 21:30, ndërsa bizneset në fushën e gastronomisë do të operojnë deri në orën 23:00, theksonte komunikata e dërguar.

Viti 2022 në Kosovë dhe për të gjithë shqiptarët kudo është i festave të mëdha kombëtare të 110 vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë dhe 23 vjetorit të lirisë e 14 vjetorit të Pavarësisë së Kosovës… Si një dhuratë për festat për të gjithe fëmijtë shqiptarë do jetë Abetarja e përbashkët  e botar nga Shqipëria e Kosova, për çka është nënshkruar marrëveshja pas mbledhjes së përbashkët të shtatë të dy qeverive mbajtur në Elbasan, ku u nënshkruan 13 marrëveshje, mes të cilave Memorandum bashkëpunimi për ndërtimin e lidhjes hekurudhore Durrës-Prishtinë.

Qeveritë e Shqipërisë e Kosovës mbajtën mbledhjen e shtatë të përbashkët në Elbasan në 26 Nëntor 2021, pas të gjashtës në Tiranë në 2 Tetor 2020.

Më parë, Qeveria e Kosovës dhe Qeveria e Shqipërisë në 26 Nëntor 2018 në qytetin e Pejës zhvilluan mbledhje të përbashkët, të pestën, pas të parës historike në Prizren në 11 Janar 2014, të dytës në Tiranë në 23 Mars 2015 , të tretës në 3 Qershor 2016 në Prishtinë dhe të katërtës të zhvilluar në 27 Nëntor 2017 në Korçë.

 Ngjarje viti në 2021-tën ishin dy palë zgjedhje – parlamentare në 14 Shtator e lokale në  17 Tetor, të dyjat të tetat në liri – pas hyrjes shpëtimtare në Kosovë të forcës më të madhe ushtarake planetare – NATO-s prirë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës në Qershorin e vitit të lirisë 1999.

Një tjetër ngjarje e madhe ishte Kosova e artë me dy medalje të arta të kampioneve olimpike, xhudisteve Distria Krasniqi e Nora Gjakova në Lojërat Olimpike në Tokio, ku në ceremonitë e dorëzimit të medaljeve Flamuri i Republikës së Kosovës nën tingujt  e Himnit Shtetëror u ngrit në majën më të lartë për të artat historike në festën botërore të sportit.

Në 2021-tën kishte edhe një ngjarje viti në Kosovë të Federatës Pan-Shqiptare  të Amerikës Vatra: “Marjan Cubi – urëlidhës mes Kosovës dhe Amerikës”, dokumentari i ardhur nga Nju Jorku u shfaq premierë në Prishtinë, në sallën e Katedralës Shën Nënë Tereza, të premtën e 13 Gushtit 2021. Filmi dokumentar për Marjan Cubin që nga fëmijëria në vendin e lindjes në Drenoc të Klinës e deri në ditët e sotme është histori e njeriut e patriotit shqiptar, e atdheut shqiptar, e mërgimtarit shqiptar, e familjes dhe e rrënjëve shqiptare…,ishin mendimet, përshtypjet e vlerësimet në ceremoninë e shfaqjes që ishte edhe festë.

Shqiptarë nga trojet etnike e nga mërgata, miqë të shumtë, të ardhur në promovimin e dokumentarit ka pritur e përshëndetur Marjan Cubi veprimtar i shquar i komunitetit shqiptaro-amerikan, anëtar i Kryesisë dhe arkatar i  Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, i shoqëruar si gjithmonë nga shoqja e jetës – bashkëshortja Dila.

Në tribunën e ceremonisë festive të promovimit të dokumentarit për Marjan Cubin ka folur edhe miku i tij i shumë viteve Agim Rexhaj, President Nderi i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, i cili ka përshëndetur edhe në emër të Kryetarit të VATRËS Elmi Berisha e të gjithë vatranëve, si dhe të gazetës së VATRËS – DIELLIT – editorit të saj mëse 12 vjet Dalip Greca dhe editorit të ri Sokol Paja.

Agim Rexhaj, i dekoruar nga Presidenti i historik i Kosovës Dr. Ibrahim Rugova  në Prill 2004 dhe  Nderi i Kombit –  i dekoruar nga Presidenti i Shqipërisë Nishani në Nëntor 2014 gjatë një ceremonie të veçantë të zhvilluar në Institucionin e Kreut të Shtetit,  pjesë e lëvizjes e luftës për lirinë e pavarësinë e Kosovës, mik e bashkëpunëtor i afërt i Presidentit historik Rugova, themelues e udhëheqës i LDK-së në SHBA, për shumë vite vatran, edhe në fjalën e tij në promovim, si edhe në dokumentar, kujton edhe takimet me Presidentin Rugova bashkë me Marjan Cubin.

“Marjan Cubi, besnik dhe përkrahës i madh i Presidentit historik të Kosovës Dr. Ibrahim Rugova,  mik dhe zbatues i filozofisë Rugoviane… Marjani ka kontribuar dhe për Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës… Marjan Cubi është patriot dhe atdhetar i shquar”, shprehet Rexhaj, Presidenti i Nderit i Vatrës Shqiptare në Amerikë.

Agim Rexhaj përkujtoi se bashkë me Marjan Cubin ishin edhe në festën kur gurthemeli i Katedrales Nënë Tereza në Prishtinë është vënë nga Presidenti historik i Kosovës Dr. Ibrahim Rugova në 26 Gusht 2005 për nder të 95 vjetorit të lindjes së Nënës Terezë…

Marjan Cubi ishte kryetar i Komisionit për mbledhjen fondeve për ndërtimin e Katedrales. Shqiptarët nga Amerika – Këshilli i Fondacionit për ndërtimin e Katedralës Nënë Tereza në Prishtinë, në Nju Jork dhe rrethinë, kanë kontribuar për mëse 9 vite me 2 milionë dollarë, që janë mbledhur dhe janë dorëzuar.

Në verën 2021, më 1 Gusht, Agim Rexhaj, i ardhur në Kosovë-vendlindje nga Amerika-Nju Jorku,  ishte  edhe në Lojërat Tradicionale të Rugovës, që u mbajtën në edicionin e 30-të jubilar në fshatin Stankaj të komunës së Pejës.

Duke folur për median e Kosovës nga Lojërat Tradicionale Rugova 2021 Agim Rexhaj kishte edhe këtë mesazh: Kjo traditë duhet çdo herë të vazhdojë dhe me ardhë shqiptarët nga të gjitha viset shqiptare, të bëhet edhe më e hapur –  një manifestim i përbashkët…

“NË ROBËRI PRITET VEÇ FESTA E LIRISË” DHE “SHPRESË SE S’NDËRROJNË VEÇ VITET” ISHIN RAPORTIMET NGA KOSOVA QË I BËJA NË FUNDVITET E PARA 1999-ës

Pritja në sheshe e ndërrimit të moteve është tradicionale që nga viti i madh i lirisë së Kosovës,  hyrjes së forcave paqeruajtëse shpëtimtare të  NATO-s, prirë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, në pranverën e 1999-ës. Në mbrëmjen e 31 Dhjetorit 1999 qinda mija njerëz për herë të parë të lirë ishin në sheshet kryesore të Prishtinës e të qyteteve tjera kosovare në pritjen e Vitit të Ri 2000.

“Afro 100 000 qytetarë e pritën Vitin e Ri në sheshet e Prishtinës”, ishte titulli i raportimit që kam bërë para 22 viteve për Agjencinë Shtetërore-Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë në 1 Janar 2000, ku theksoja se, “Kryeqyteti i Kosovës, që festoi Vitin e Ri për herë të parë në liri,
ishte një nga pesë qytetet e botës prej nga qendrat më të mëdha televizive bënë transmetime të drejtpërdrejta”.

Ndërsa “Në robëri pritet veç festa e lirisë” dhe “Shpresë se s’ndërrojnë veç vitet” ishin raportimet që bëja nga Kosova në fundvitet e para 1999-ës, në vitet e shtetrrethimeve ushtarako-policore, luftës, masakrave, spastrimit etnik e gjenocidit të Serbisë kundër shqiptarëve.

LAJMI QË KAM RAPORTUAR NGA KOSOVA PARA 22 VITEVE  NË 1 JANAR 2000:

Afro 100 000 qytetarë e pritën Vitin e Ri në sheshet e Prishtinës

PRISHTINE, 1 janar /ATSH- B. Jashari/ – Afro 100 000 qytetarë në
Prishtinë e pritën Vitin e Ri në sheshe dhe rrugët e mbushura me borë në
shoqërinë e koncerteve dhe programe të ndryshme festive.
Kryeqyteti i Kosovës, që festoi Vitin e Ri për herë të parë në liri,
ishte një nga pesë qytetet e botës prej nga qendrat më të mëdha televizive
bënë transmetime të drejtpërdrejta.
Një mesazh solidariteti, me kërkesën për lirimin sa më të shpejtë të
7 000 djemve dhe vajzave kosovare, që vazhdojnë të mbahen peng në burgjet e
Serbisë, u lexua në sheshin kryesor “Nënë Tereza” të Prishtinës.
/dast/  

 [02] Some 100 000 citizens welcome New Year on Prishtine Squares

PRISHTINE, January 1 (ATA)-By B. Jashari, Nearly 100 000 citizens of Prishtine received the New Year on snow covered squares and streets in the company of various festive concerts and programmes.

The capital of Kosova, which celebrated the New Year for the first time in freedom, was one of the five cities of the world from which the biggest TV centers carried live broadcasts.

A message of solidarity, appealing for the rapid release of 7 000 Kosovar sons and daughters, who continue to be held hostage in Serbia’s prisons, was read at the main square “Mother Teresa” of Prishtine. /dast/lm/

D’Arc Avenue 23, Tirana, Albania E-Mail:

Albanian Telegraphic Agency

PhD (c). Ll M. Igli TOLA  

Festimi i Vitit të Ri e ka zanafillën qysh nga epoka e Çezarit. Ishte Julius Caesar (Jul Çezari), në vitin 46 p.e.s., ai që krijoi Kalendarin Julian. Në këtë kalendar diellor, ardhja e Vitit të Ri u bë që të përkonte me festën e Janusit (Giano, Iano: Zoti i fillimeve materiale e jo materiale. Hyjni i Romës antike), nga emri i të cilit e ka prejardhjen Janari. Më vonë ndër shekuj ky kalendar u zëvendësua nga ai Gregorian dhe u vendos që Viti i Ri të jetë më 1 Janar. (për kuriozitet ortodoksët vazhdojnë të ndjekin ende kalendarin Julian dhe Vitin e Ri e festojnë më 14 janar.)

Një festë me zanafillë shumë të lashtë, mileniale; ku në thelb të gjithë celebrojmë një moment magjik në të cilin i themi lamtumirë vitit të vjetër, për të filluar një vit të ri me shpresën që të jetë më i mirë.

E ajo që shpreson gjithësecili prej nesh në rrafshin personal apo profesional varion; ama si Shqiptarë ‘ëndrrat’ kësaj here i kemi disi të kufizuara, sepse paradoksalisht kemi 30 vite që zhgënjehemi, na premtohet dhe serviret ‘sapuni për djath’. Andaj gjatë këtyre 365 ditëve të 2022 e në vijim na mjafton që:

1. ‘Zarfi’ dhe vjedhja nëpër tendera/koncensione/PPP të shkoj të paktën 20%, aq sa ishte disa vite më parë. ‘Është bërë deti kos’ duke shpikur lloj-e-soj ‘yçklash’ e marifetesh që e kanë kthyer përmbys raportin 20:80; ‘zarfi’ është fryrë në mbi 80% të vlerës së projektit dhe ngelet që nga ai 20% të hidhet ndonjë lopat zhavor. 

Pavarësisht se nuk reagojmë, ose reagojmë me hope; nuk jemi budallenj dhe e kuptojmë se po e paguajmë kilometrin e rrugës sa ‘frëngu pulën’, pastrimin dhe incenermin e mbetjeve sa ‘arabi ujin’ etj. 

Duke zhvatur pronën dhe paratë publike për mëse 3 dekada: mjaft syresh janë bërë milionera, për pak veta thonë se i kanë kaluar edhe 1 miliardë euro nëpër ‘Off-shore’. Uleni pak ritmin se kështu do t’Ia kaloni edhe Elon Musk duke rendur drejt trilionit të dollarëve.  

2. Dakort nuk del hesapi ti rrisni rrogat e administratës se aq është buxheti, kurse privati i cakton vetë në marrëveshje me punedhënësin dhe sipas kërkesë-ofertës; por të paktën mos u tallni kështu barbarisht me mundin dhe dinjitetin e qytetarëve. Një ushti me këshilltarë lokal, që zorr se e merr vesh për çfarë japin mend dhe a kanë shkuar ndonjë ditë të vetme në punë, paguhen sa 2-fishi i një mësuesi. Atij mësuesi që mund të japi mësim edhe në ndonjë fshat të harruar, të bëj nja 2 orë rrugë në borë e shi për të vajtur në shkollë.

Boll me trajtimin ‘ca të nënës e ca të njerkës’. Të duket sureale dhe ndjen neveri kur sheh se ka ca Institucione ku shoferat (këto mbase ish-pilota të Formula 1), apo sanitaret (ndërsa këto mbase me master në Harvard), marrin nga  1 milion e kusur në muaj. Mos të flasim për shefat dhe drejtorat e tyre. Kurse, inxhinierët, ekonomistët, mjekët që së paku kanë nga një karton diplome firmosin në bordo për 600-800 mijë lekë.

Nqs ka një vend të dytë në këtë planet ku ndodh kjo, qoftë Zimbabve apo Honolulu na thoni, mos të ngelim injorant.

3. Fjala ‘Eurobond’ mbase tingëllon ‘trandy’, por e kemi kuptuar tanimë që është si puna e ‘dardhës që e ka bishtin prapa’; borxh që duhet ta paguajmë cent-për-cent e plus madje me ca interesa të majme. Prandaj, shtrëngohuni pak dhe mos na emetoni nga 2 obligacione brenda 16 muajve, me vlerë mbi 1 miliard euro. Historia ka dëshmuar me dhjetra herë që shtete shumë më të mëdha i ka kolapsuar borxhi dhe korrupsioni. 

Sikundër termi ‘Eurobond’, rrishtazi në fjalorin tonë u futën edhe termat ‘Arbitrazh’ dhe ‘vendime të Gjykatës së Strasburgut’, veçse edhe këto vetëm sa na e rëndojnë barrën që bartin përditë në kurriz. Falë këtyre ‘3 strumbullarëve’ borxhi publik de-facto i tejkaloi 90% të PBB-së. E aq më keq kur paratë kanë vajtur dhe janë harxhuar për projekte që ose kanë ngelur në letër-3D, ose kanë ngelur ‘rrugëve’ është për të dhënë alarmin SOS.

Për të bërë një krahasim të thjeshtë: vërtetë çdo bebe që lind merr 400 mijë lekë shpërblim, 800 mijë i dyti dhe i treti 1.2 milion; por marrin edhe një çek prej 4800 deri në 5200 euro borxh. Ne do të paguajmë, nuk kemi zgjidhje tjetër; fundja për të mirën tonë merren ato borxhe. 

“Eh sa shume gjëra bëhen në emrin tënd o popull” – Sandër Prosi.

4. Sistemi gjyqësor të mos harxhoj shumë energji duke menduar dhe folur për kapjen e ‘peshqve të mëdhenj’. Mbase, për to duhen të tjera rrjeta, apo karema-grepa; por të paktën këto ‘peshqit e mesëm’, sardele e cironka ti shohin një herë. U duket vetja Zeus që lëshonte vetëtima: ligjin e shkelin me të dyja këmbët pa iu trembur syri, duke mbajtur veshur mantelin e ‘arrogancës’. Që me të ardhurat e deklaruara nuk justifikojnë dot karburantin për makinën luksoze që bredhin lartë-e-poshtë, jo më makinën vet, rrobat firmato etj.

Kjo është forma më e thjeshë e Vetting-ut, pa kosto të shumta administrative e gjumë mbi dosje voluminoze; thjesht duke bërë një xhiro nëpër rrugët e qytetit.

5. Të ndalojmë për ca kohë ‘prodhimin’ e VIP-ave, se edhe pak do të kemi më shumë VIP-a se njerëz (jo për gjë, por me dhjetra mijëra shqiptarë po vazhdojnë të largohen nga vendi çdo vit: azilantë, studentë, klandestinë etj). Kurse, VIP-at nuk ikin, se nuk gjejnë dot punë andej, se Europa dhe bota kanë mjaftueshëm VIP-a për vete.  

VIP, nuk është akronimi i “unemployed, and very lazy person”/njeri përtac dhe i papunë ; por i “very important person”/njeri shumë i rëndësishëm. Edhe ndodh të bëhesh VIP se ha fara në Tik-Tok, por jo të gjithë që hanë fara aty janë VIP-a.

Antivlerat kurrsesi në afatgjatë nuk mund të jenë Vlera, sado të përmbyset piramida shoqërore.

. . .

Edhe diçka të fundit, kjo më shumë në formën e lutjes. Mirë që po jetojmë në një “Big Brother” të madh (George Orwell këtë realitetin tonë kishte në mendje kur shkroi romanin “1984”): me lista pagash, borxhesh, tualetesh që kemi në shtëpi shëprndarë vërdallë si mall pazari ; të paktën na vendosni edhe një Premio – 100 milionë lekë të motivohemi tamam dhe shijojmë lojën.