Opinion – Page 458 – Dielli

KASËM TREBESHINA….

November 7, 2017 by dgreca

1 Trebeshina K

Nga Roland Gjoza*/

…Kasëm Trebeshina erdhi me pamje të murrëtyer, pa qejf për të folur, disi i bezdisur prej pranisë sime. Ai që ish bërë ndërmjetës për mua, më tha disi i çuditur: Kujdes, ai nuk i do spiunët. Dëgjo gojëkyçur dhe mbaje drynin të mbyllur. Ai nuk i do fjalët. S’kërkon dafina. Nuk di si do të presë, paç fat. U ul përballë meje në një divan të vjetër, bashkoi duart si për t’ia nisur një lutjeje. Sytë i kishte të lodhur me një grimë dritë vetëtitëse, që më lëbyrej si përmes një mjegulle. Po ama sytë i kishte tejet të vëmendshëm e kërkues gjer në një mani bezdisëse, sikur prisnin të të nguleshin si gjilpëra në pllakën e një gramafoni të vjetër.

Kasëmi bëri tri herë burg, pothuaj tërë periudhën e socializmit e kaloi atje, pa pasur rast të kthehej ndonjëherë në Lidhjen e Shkrimtarëve apo të hynte te kafe Tirana (e cila ndodhej përbri me ish Estradën) ku pinin kafe shkrimtarët. Kasëmi nuk njihej, veç prej shkrimtarëve të vjetër, që kishin frikë të shpreheshin. Veprat e tij të shumta kishin mbetur të pabotuara.

A mund të flitej për dinjitet njerëzor në atë kohë? Kjo po na mundon sot kur po ata vrasës i kemi në parlament dhe në qeveri. Me naivitet dhe përplot iluzione hymë dhe ne në lojën e sistemit të ri, por jo si lojtarë, po thjesht si spektatorë. Si në kohën e Cezarit po ata lëvizin gishtin sot: lart për të dhënë lirinë dhe poshtë për të dhënë mandatin. Lojë. Po ata, vrasësit me pushtet dhe po ata, viktimat pa pushtet. Një rotondo në ajër, sa për ta parë sytë e polemit se rrotullimi ndodhi.

Kasëm Trebeshina ishte shkrimtari profet. Ai s’provoi pothuajse asnjë ditë gëzimi si krijues. Dalëngadalë para syve të tij shuheshin qirinjtë e jetës, një agoni ngjethëse që zgjati dhe zgjat ende si një mallkim saturnal. Dhe idealet vriten. Kasëm Trebeshina! U vra me burg dhe me persekutim shtëpie.

Kasëmi e prishi heshtjen: Tani rri e mbledh dorëshkrimet që i kishte shpërndarë nëpër kushërinj. Një kopje në shqip e tjetra në anglisht. Kanë humbur plot, po unë pothuajse i kujtoj dhe do t’i rishkruaj. Kujtesa s’më ka lënë. Unë e di pse keni ardhur. Ju ka çuditur ajo shprehja ime: Unë nuk jam shqiptar! E them prapë. Dola nga varri dhe ku hyra? Përsëri në varr. E pse? Kundërshtova. E thashë të vërtetën, iku një Enver, erdhi një tjetër, po ai bark i pjell. Prandaj iki e kur kthehem përsëri i ikur jam, se këtu me urrejnë. E pse? Them të vërtetën. Kështu dhe për teatrin. Pothuajse 70 mijë dollarë për të vënë një pjesë të Sartrit dhe dy të miat.

U ngrit, eci me hapa të mëdha, hapi derën, e mbylli pas vetes. Prita një copë herë duke parë atë dhomë të rëndomtë, ku sendet dukeshin sikur nuk kishin lëvizur që prej dyzetë vjetësh. Ishte me tepër një trallisje imja, prej një dëshpërimi si në mort. U kthye dhe me tregoi një shkrese që e tundi në ajër. Ja, tha, kjo është! Ma dha qeveria franceze. Dhe unë jam gati që para syve të tu ta gris ose ta djeg, se nuk më vlen. E ç’më duhet? A ka teatër këtu? Jo, s’ka! Ua thashë këtë, po s’më besuan. Ka, si s’ka, më thanë. E ku dini ju, iu përgjigja, atje s’ka teatër. E mora, megjithatë. Të lutem, i thashë, pse e betë këtë? Ja, ma ktheu, edhe ju s’më kuptoni. Kot iu prita. Kot ua hapa derën. T’iu kisha dhënë një shkelm pas bythe e t’iu hidhja nga shkallët. More, kupton ti, s’ka ndryshuar asgjë. Është po ajo kohë. Ju të rinjtë fluturoni me presh, s’kuptoni asgjë.

U ngrit në këmbë, eci drejt meje, po qëndroi papritur, me atë murrëtim në fytyrën nervoze, aspak tërheqëse, sikur të kishte kaluar një sëmundje të rëndë dhe me përshkroi në një kohë të shkurtër se ç’ishte arti që nga kohët e lashta Asiro-Babilonase, me shembuj konkretë derisa sa erdhi në kohët tona, mbushur ajo ligjëratë e tij cit me cit me informacion të mahnitshëm. Poliglot, mendova, gjeni i dënuar me heshtje. E përjetoja si fat praninë time aty. Me duan të vdekur, tha papritur, ja që më duan të vdekur. I mërzis shumë, sikur iu prish shijen për të ngrënë dhe për të dashuruar, jam si një gozhdë që iu del në këpucë. Ju do të thoni se kush merret me mua, po janë të detyruar të merren. Veç, me dëgjon, djalosh? veç unë iu prish imazhin e demokracisë, e kësaj gjoja demokracie, prania ime është shembulli me i mirë se unë që duhej të zgjidhesha si prekusor, u lashë siç isha, në dënim. Sepse s’kishte ndryshuar asgjë. Hetuesit e mi janë në qeveri, gardianët e mi janë në polici, spiunët e mi janë në parlament. Edhe kur doli libri im: Odin Moldvalsen, i shkruar herët, kur këtu i bëhej hosana «Çlirimtarët» të Dhimitër Shuteriqit, dhe u krahasua me «84» të Oruellit, u mbyll sipari, shfaqja u anulua. Pse? Unë vija nga galerat po s’gjeta kohën time, gjeta sërish atë kohë që më kishte futur brenda. Atëherë duhet të protestoja dhe thashë: Unë s’jam shqiptar! Tani vuaj brenda, ja këtu ku më shikon. Ha pak, se s’kam, paratë, me mungojnë si gjithmonë, që të mbaj veten në formë, pres të bjerë errësira, që të shndërrohem në një fantazmë dhe i bie rrotull Tiranës në këmbë, një rotondë kjo që me ndihmon të sjellë e përsjell nëpër tru temat e mia letrare, të flas me veten, të kaloj në trans. Vërtet ecja kaq e gjatë çdo mbrëmje, në shi, në të ftohtë, në vapë e në freski, me ka ndihmuar shumë të freskoj gjithë atë kopsht të rëndë të mejtimeve, të zgjoj një botë të fjetur shqiptare që me vjen kaq e pasur, e begatë, po fort e hidhur. Një shkrimtar shqiptar me mbi dyqind dorëshkrime, tretur ca, plaçkitur të tjerat, humbur e më keq, vjedhur atëherë kur me futën në burg. Tri herë më kanë zbritur në ferr. Të tria herët vinin e me merrnin ç’më gjenin, ua jepnin shkrimtarëve të tyre, për t’i lexuar e dhënë mendim, kuptohet ç’mendim jepnin ata e ç’mund të kuturisnin me atë mall belik. Keq me vinte domosdo, po Zoti me kishte dhënë frymëzim të pashterur, s’ka gjë, thosha me vete, edhe bota e qytetëruar është djegur e plaçkitur herë-herë, po sërish është ringritur dhe kujtoja shembuj që nga kohët e vjetra. Me duan jashtë, austriakët duan të me japin nënshtetësi austriake, po kështu gjermanët, francezët, turqit, më duan, për çudi, kurse në vendin tim më dëbojnë, sepse iu kujtoj mashtrimin me demokracinë. Ik Kasëm, s’na duhesh! Mallkim që vjen nga burgjet. Duhet të kishe mbetur jashtë që të të donim. Dhe unë dola jashtë, endem si çifuti në shkretëtirë. Atëherë pse të jem shqiptar? S’jam. E pse të mos e them?

Kasëmi u nda nga jeta. Ai nuk e donte kohën e tij. Kasëmi kërkonte të vërtetën. Kasemi ishte i ftohtë, i papajtueshëm, stoik. Kasëmi ishte armiku, pra s’kishte si ta harronte. Dyzet vjet armik. Dhe u mësua me këtë gjendje. Kasëmi vuante prej mendjes, disa herë ishte shtruar në psikiatri. Ai shikonte në ëndrra demonë dhe luftonte. Nëpër burgje dhe në shtëpi.

Kasëm Trebeshina e shpërfillte disidencën e vet. Të gjithë e morën këtë anatemë për disidencën si një skup, kur diheshin burgjet e tij si një rotondo nëpër rrathët e ferrit, po pati dhe nga ata që gjykonin ftohtë dhe i dinin ca më mirë punët e disidencës në komunizëm. Se edhe sot bëhet pyetja: A kishte vërtet disidencë? E kam si këtë xhaketë, që e heq dhe e var ja, këtu në kremastar (e hoqi vërtet dhe e vari në kremastar) kjo s’më intereson, po dua të di nëse jam shkrimtar për ju, a pëlqehem, por… edhe kjo s’më intereson dhe aq, se unë rroj në tjetër sferë që s’njeh kohë, është amshimi. Këtë ta fal vetëm frymëzimi, që ende s’më ka lënë. Ju doni të dini për mundimet dhe vuajtjet që kam hequr, e ç’ju duhen ato, më mirë t’ju tregoj për veprat e mia, kur të më vijë ajo dalldia për të rrëfyer për veten, gjë që më ndodh rrallë.

…Dhe ndërsa shkruaj këto radhë, Kasëmi ka mbushur 91 vjeç, s’sheh dhe s’dëgjon, po ama qesh. Është në tjetër botë që ne s’e kuptojmë. Ai qesh. Nuk është më i murrëtyeri në fytyrë, i pakënaquri i vrerosur në pamje, po gati një fëmijët që rron me efemeren. Hajde dhe kuptoje! Po dhe mitet kështu e kanë, kur vjetrohen bëhen më të lexueshëm për fëmijët. Kthehen në përralla. Kasëm Trebeshina përrallë. Në po atë dhomë të ngushtë, që ai nuk e sheh, se është amshimi i pafund ku ecën nëpër re, se atje janë temat e tij, ato të zezat tema, që duan shumë re të kullojnë, shumë stuhi të na trallisin, shumë rrufe të na përcëllojnë me të vërtetat morbide, që ne s’jemi mësuar t’i dëgjojmë, ngaqë ende s’jemi shkëputur nga nina nanat e shqiptarizmës bajate. E Shqipërisë së gënjeshtërt, të derbederëve, rezilëve e kopukëve që shtohen, si mizat në vapë, që shesin dhe blejnë, po veç jo të vërteta të trishta dhe idealizma shqiptarie.

Kasëmi ka mbushur 91 vjeç. A ka sfidë më të madhe për vuajtjen? Mos ishte ai binjak me parajsën? Se edhe në një qeli të akullt, po edhe në një dhomë të ngushtë, mund të gëzosh parajsën, ndërsa sheh se edhe buka të mungon. 91 vjeç, po fëmijë. Një kthim mbrapsht i ligjeve solemne të natyrës. Tashmë nuk ka hyrë sërish në mitrën e nënës, po në atë të Shqipërisë, të pavdekësisë. Se në pavdekësi u shkoka si fëmijë. Mbi 100 vepra dorëshkrime që presin dritën e botimit dhe, të paktën, një vëmendje, një ndalim të Krishtit në dhomën e tij. Po asgjë. Shkoi ditëlindja e tij, heshtur, si mbrëmja e dimrit, kur njerëzia struken pranë zjarrit. Asgjë fare. As edhe një kandil nuk u ndez në këtë terr njeriu. Ai që duhej të shpallej simboli, u shpall armiku! Dje dhe sot! Të shohim përjetësinë. Dhe të gjitha këto atij s’i interesojnë, sikur të bëhet fjalë për një çimkë në jakën e këmishës. Frymëzimi, ky është caku, në qoftë se ai vjen ende, rron dhe Kasëmi, në qoftë se një ditë, nuk troket, atëherë ai do të ngrihet dhe do të hapë derën tjetër që është diku në hapësirë dhe do të shkojë reve, dimrave e pranverave, se me to u ngushëllua e u gëzua, ato ishin natyra dhe ai ishte natyrë.

Dhe një ditë më dhanë një leje të posaçme për të hapur dosjet e shkrimtarëve të dënuar në Ministrinë e Punëve të Brendshme. Kisha arritur të hyja në zyrat e ferrit, në arkivin e tij. Pa më ndjekur kush, krejt fillikat. Zyra numër tre. Hyra brenda. Dhe seç m’u kujtuan prej atij numri, tercinat e Dantes. Më kishte mbetur në mendje ai burg i gjatë i Kasëm Trebeshinës. Më dukej sikur më shfaqej si kont Ugolini duke iu ngrenë kokën burgjeve të tij.

Ma sjellin dosjen. E vërdheme, përplot noti dhe myk, sikur të ishte lëkurë e një të vdekuri. Kambanat duhet të binin, por kjo s’ndodhi se ato kishin rënë njëherë. Veç jehonën e tyre e dëgjova, prej një asociacioni të çuditshëm që na kaplon ne letrarëve kur e kur, ashtu papritur. Më falni, që do t’i përmbahem rigorozisht shënimeve të mia, pa koment.

Dosja 8908. Avokat Dhimitër Evangjeli i bën mbrojtjen. Kam shkëputur prej shumë faqeve të tij paragrafin e fundit të faqes 15. «Lidhja e Shkrimtarëve ka gabimet e veta dhe e ka provokuar në lidhje me librat e tij që ishin për t’u botuar dhe ajo ia refuzonte duke e cilësuar të marrë. » 26. 6. 1954

Më poshtë gjeta këtë shënim: «Vjeç 29, lindur në Berat, fshatar i pasur, aktor teatri, pa profesion, pa parti, pa dekoratë, dy klasë të larta, kapiten i klasit të parë. » Faqe 38.

Dhe paragrafi i parafundit: I pandehuri Kasëm Trebeshina ka shkruar një seri veprash, në shumicën e tyre, gjërat janë parë me pesimizëm, nihilizëm, jashtë realitetit dhe kundër frymës së partisë, kundër realizmit socialist. »

Me 25. 6. 1954 Kasëm Trebeshina i drejton lutje gjykatës se lartë. Kam shkëputur disa fraza.

Lutje

«Në të tilla raste djalli im poetik më ka vënë brirë. »

… … … … … … … … .

«Nuk pretendoj që nuk kam dëmtuar, por ngul këmbë se nuk kam shkruar me «logjikë të ftohtë», se nuk jam udhëhequr nga dëshira për të bërë propagandë dhe se nuk jam armik, po poet. Kjo është një çështje psikologjike shumë e ngatërruar, prandaj i lutem asaj gjykate që ta dënojë sa më ashpër artistin, po të tregohet më tepër se e butë me mua dhe të më japë mundësi për t’i larë të gjitha gabimet e mia duke më liruar. »

Shokut Mehmet Shehu, Tiranë. Faqe 49

Çdo njeri duhet të bëjë atë që i ngarkon epoka. Këtë e ka për detyrë dhe duhet ta bëjë patjetër. Por kur dinjiteti njerëzor nuk përfillet dhe shqelmat që çdo vlerë zemërgjerë nga të pavlefshmet merr e bëhen të paduruara, atëherë njeriut nuk i mbetet të thotë veçse «lamtumirë dhe në qoftë se përgjithmonë lamtumirë, prapë lamtumirë. » Tashti duket qartë se për shkak të servilëve të vegjël të Lidhjes se shkrimtarëve mund të merren nëpër këmbë njerëz e vlera pa marrë asgjë parasysh. Duke mos dashur të jem lodër e fatit dhe e kapriciove njerëzore, kërkoj vizën për t’u larguar përgjithmonë nga Shqipëria për në Zvicër. Vizën tranzit do ta kërkoj nga shteti Italian.

Me respekt

Kasëm Trebeshina

(Dhe firma e tij)

Tiranë me 8. 12. 195

Në faqen 53 është marrë në shqyrtim një vjershë e tij, mbushur me pikëpyetje dhe nënvizime.

Çudi pse vallë kjo qetësi

I humbur shoh. Jam i vetmuar

Ja, mal e pemë e deti hesht

Çdo gjë është e trishtuar.

I zgjuar fle. Asnjë s’më zgjon.

Përkundet varka mbi kujtime

Dhe një agim që kurrë s’agon

S’ushqen më shpresën time

Në një letër ai përmend se do të vetëvritet dhe do të dalë nga partia. Në procesverbalin e datës 30. 12. 1953, e mohon që do të shkojë jashtë shtetit, po këtë e bën, sipas hetuesit të çështjes, ose që të sikterisej, ose që t’i hapej rruga për ta lënë të lirë dhe e pranon që është mbërthyer nga kontradiktat.

Me 1980 është vendosur për zhdukjen e shkrimtarit. Atë e arrestojnë përsëri, për të tretën herë.

Konkluzioni i ekspertizës mjeko-ligjore. Dosja 12192/ 1, faqe 22

Kasëm Trebeshina është psikopat paranojak i dekompesuar dhe veprën penale e ka kryer nën ndikimin e ideve delirante.

Nuk është i përgjegjshëm ndaj ligjit për veprën penale që ka kryer.
Të dërgohet për mjekim të detyruar në spitalin neuropsiqiatrik të Elbasanit. (doktor Ylvi Vehbiu)

Po nuk janë të kënaqur me kaq, duan ta dënojnë patjetër dhe me 5. 8. 1980 e dërgojnë sërish për ekspertizë.

Konkluzioni:

Kasëm Trebeshina nuk është i sëmurë psiqik.
Ai paraqet shregullime paranojake që nuk e kalojnë kufirin e një personaliteti normal.

3 Është i përgjegjshëm për veprat e kryera. (doktor Nestor Polimeri)

Në të njëjtën dosje: 12192/ 1, Akt N: 83, faqe 29, ndodhet letra drejtuar Sekretarit të parë, Enver Hoxhës dhe dy Promemoriet të nënshkruar nga Kasëm Trebeshina, në datat 6. 11. 1975 dhe 26. 8. 1976

Ata që kanë shkruar recensat për veprat e pabotuara të Kasem Trebeshinës janë: Dalan Shapllo, Naum Prifti, Bashkim Kuçuku, Moisi Zaloshnja, Llambro Ruci, Resul Bedo, Ruzhdi Pulaha.

Dy promemorie, jo një, siç përsëritët shpesh, po dhe atë duan ta mohojnë. Parashkime gjeniale që u dëshmuan, pa hequr as edhe një presje. Të mos harrojmë se është dhe një Promemorie tjetër, kjo i është drejtuar Sali Berishës, botuar në Zërin e Rinisë, në dy numra, me 1994. Parashikim gjenial edhe ky. Po i harruar.

*Kasëm Trebeshina u nda nga jeta. Një humbje që kombi e ndien thellë. Eseja e mëposhtme është nxjerrë nga libri me ese «Satirikon» i shkrimtarit Roland Gjoza, përgatitur për botim nga shtëpia botuese «Uegen». Xhevair Lleshi/

Një përvjetor që nuk e tronditi botën

November 7, 2017 by dgreca

1 Andon Dede

nga Andon Dede, Nju York/

7 nëntori, në mos të gjithëve, të paktën brezit tim, i kujton një datë apo ngjarje tepër të rëndësishme, Revolucionin Socialist të Tetorit, të 1917-ës, kur për herë të parë në histori, në krye të Rusisë, deri atëhere e njohur si “cariste”, u vendos një sistem apo pushtet, krejt ndryshe nga të tjerët, sistemi apo pushteti i sovjetëve, me në krye Leninin. Siç shkruante analisti i njohur i çështjeve ndërkombëtare, George Friedman, – ishte një revolucion i bazuar jo vetëm në shpresën, por në sigurinë që gjendja njerëzore mund të mbushej me barazi, bollëk dhe liri. Ai krijoi një regjim që ishte i gatshëm dhe ndihej i detyruar të bënte çdo gjë për të krijuar atë përsosmëri, por ai regjim përfundoi në vitin 1991, i rraskapitur nga mjerimi që kishte krijuar”.

Për këtë ngjarje epokale, në llojin e vet, janë shkruar e botuar qindra në mos mijëra libra. Por, në vitet që pasuan Revolucionin, libri që bëri më shumë bujë e që e njohu Botën me gjithë sa u zhvillua në Rusi, në ato ditë të stuhishme, ishte libri i gazetarit amerikan Xhon Rid: “Dhjetë ditë që tronditën Botën”. Se vërtet që Bota u trondit: për herë të parë një shtet i madh si Rusia, po qeverisej nga një ekzekutiv krejt ndryshe nga të tjerët, nga i ashtuquajturi:”pushtet i punëtorëve dhe i fshatarëve”, që simbolizohej dhe nga drapëri e çekani, i pranishëm në flamurin jo vetëm rus por dhe të shumë shteteve të tjera që do to ndiqnin shembullin e tij. Jo vetëm kaq, por me parullat që shpërndante apo programet që shpaloste, ai Revolucion bëri për vete miliona njerëz në mbarë Botën, përfshirë këtu edhe politikanë, shkrimatarë, artistë, filozofë e të tjerë personalitete të shquara të të gjitha fushave. Do të zgjateshim shumë po të merreshim me këtë aspekt, problem ky që lidhet me komunizmin, apo me socializmin real, një temë që del jashtë caqeve të këtij shkrimi.

Për të qënë më të saktë, duhet të mos harrojmë se një pushtet i tillë, qe përjetuar edhe një herë më parë, në atë që njihet si “Komuna e Parisit”, (28 mars – 28 maj 1871), ku realisht në pushtet ishin masat e popullit, por që e pati jetën shumë të shkurtër dhe tashmë i përket Historisë, si dhe Revolucioni i Tetorit, për të cilin po flasim. E vlen të theksohet edhe diçka tjetër. Gjatë Komunës së Parisit, frymëzuesit e saj, themeluesit e Socializmit Shkencor, siç i kemi njohur ne në shkollë, Marksi dhe Engelsi, ishin akoma gjallë, por në vend që të gjendeshin atje, në Paris, e të udhëhiqnin revolucionin e frymëzuar prej tyre, ata e ndoqën atë nga jashtë. Më pas, ata do ta analizonin e kritikonin atë, por tashmë qe vonë. ( Sa për kuriozitet: Në Tiranë është një rrugë që mban këtë emër ).

Dhe ja tani ne po përjetojmë 100 vjetorin e asaj ngjarjeje, që siç thamë, tronditi Botën. Për këtë përvjetor, kanë filluar të botohen prej kohësh shkrime e studime, nga analistë e autorë të tjerë me autoritet; janë organizuar konferenca akademike e lloj-lloj tubimesh të tjera. Lexuesi kureshtar, me një klikim në Internet, gjen me qindra në mos dhe me mijëra burime informacioni, për gjithë sa thamë më sipër. Unë po përpiqem, si përherë në shkrimet e mija modeste, ta shoh atë në një përjetim thjesht personal.

Nuk e di se si do të përkujtohet kjo ditë në Rusi, pse jo dhe në vendin tonë, por mund të them me bindje se si do të përkujtohej ajo sikur të mos kishin ndodhur ngjarjet epokale të fund-shekullit të kaluar që sollën pluralizmin, shëmbën Murin e Berlinit, shpërbënë Bashkimin Sovjetik dhe shënuam fillimin e një epoke të re. Përgatitjet për ta festuar atë sa më madhërishëm, do të kishin filluar prej kohësh. Propaganda për sistemin e ri, që e pat zanafillën në atë nëntor historik, do të kishte një kreshendo të ndjeshme duke kulmuar me parada ushtarake e manifestime madhështore, në Sheshin e Kuq të Moskës dhe në Bulevardin “Dëshmorët e Kombit”, tek ne, sigurisht po të mos ishim prishur me Hrushovin. Por ja që ngjarjet rrodhën siç nuk ishin parashikuar dhe sot, ky 100 vjetor i atij Revolucioni që “tronditi Botën”, po përjetohet krejt ndryshe.

Për hir të së vërtetës, duhet pohuar se sistemi komunist, që e pati zanafillën tek ai revolucion, kishte konsoliduar një shtet apo diktaturë aq të fuqishme, sa që vështirë të mendohej se mund të vinte një ditë e të përmbysej. Këtë nuk e them unë, por e pohojnë gati të gjithë ata që janë marrë me problemet e Bashkmimit Sovjetik e të vendeve të Europës Lindore. Unë nuk do të isha i sinqertë me lexuesin po të thosha tani se e prisja një dështim të tillë. Ne, me kohë e patëm kuptuar se në zhvillimet tona kishte diçka që nuk shkonte, por as që na priste mendja se ai sistem edhe mund të merrte fund një ditë, siç e meritonte, nga që laku në qafën e popullit kishte arritur aty ku nuk mbante më, qoftë për nga ekonomia që kishte rënë në kolaps të plotë, ashtu dhe për nga liritë e munguara, një luks i harruar prej kohësh tek ne. Keq na vinte, por s’kishim se ç’të bënim. Kishim krijuar bindjen se ai qe fati ynë dhe po e përballonim atë realitet të përçudnuar në heshtje.

Por, në të tilla përfundime nuk ishim të vetmit. Bashkimi i ashtuquajtur i lavdishëm Sovjetik, tashmë ishte kthyer në një supefuqi që vështirë të të shkonte në mendje se mund të shkërmoqej ndonjë ditë.

Kjo situatë apo dhe bindje vazhdoi deri në fund të viteve ’80, të shekullit të kaluar. Gorbaçovi, me Perestrojkën dhe Gllasnosin, krijuan një klimë krejt të re. Të krijohej përshtypja se sistemi komunist edhe mund të mbijetonte në ndonjë formë më njerëzore, siç u përpoq në Çekosllovaki i ndjeri Dubçek, e që e pagoi aq shtrenjt. Por, siç e dimë, as ky supozim nuk u realizua.

E thamë dhe më lart se Bashkimi Sovjetik apo dhe satelitët e tij, kshin mundur të paraqisnin një pamje të gënjeshtërt të realitetit të ashtuquajtur socialist. Në ato vite nuk kishte Internet dhe mjete të tjera të komunikimit e informimit masiv, si tani. Nga ana tjetër, diktatura e ashtuquajtur e proletariatit qe ndër më të tmerrshmet që kishte njohur historia. Por, për hir të së vërtetës, duhet pohuar se jo të gjithë mendonin kështu. Realiteti, shifrat dhe faktet tregonin krejt të kundërtën e asaj që propagandohej me aq bujë. Pikërisht në këto vite, u botua libri i Sbignev Brzezhinskit, “Dështimi i madh, Lindja dhe vdekja e Komunizmit në shekullin e Njëzetë”. ( Zbigniew Brzeziński: “The Grand Failure: The Birth and Death of Communism in the Twentieth Century The Grand Failure: The Birth and Death of Communism in the Twentieth Century is Zbigniew Brzezinski’s prescient analysis of “the terminal crisis of communism.” One of the most astute foreign policy experts of our time, Brzezinski argues that the advent of communism was a critical phenomenon in the history of the century. From the Cold War, to the building of the Berlin Wal The Grand Failure: The Birth and Death of Communism in the Twentieth Century”).

Ia vlen të ndalem pak më gjatë tek ky libër, që, për hir të së vërtetës, ishte dhe shtysa kryesore e këtij shkrimi.

Mua më ra në dorë vetëm pak kohë pas botimit, falë një kolegu të Institutit të Studimeve M-L, ku punoja në atë kohë, aty nga fundi i viteve ’80, të shekullit që lamë pas. Librin e lexova me një frymë dhe e skedova gjithë interes, sa nga faktet e të dhënat bindëse që jepte, aq dhe nga mënyra e të shkruarit. Për temën që po shtjelloj, mund të citoja faqe të tëra për të përligjur vlerësimin tim për atë libër e sidomos për autorin e saj. Për mua ai ishte një nga mendimtarët gjenialë që jetonin akoma. Ai kishte urrejtje të madhe për komunizmin dhe, ndryshe nga shumë kolegë të tij në universitete apo dhe në Partinë Demokratike amerikane, ai nuk pati asnjë iluzion për Bashkimin Sovjetik. Me shifra dhe fakte ai tregonte dështimin e komunizmit, si një sistem shoqëror utopik por që në të vërtetë qe një diktaturë e egër, ndofta e pakrahasueshme me të tjerat. Me argumenta bindëse ai vinte në dukje se regjimi që u vendos në Rusi pas Revolucionit të Tetorit, nuk kishte thuajse asgjë të përbashkë me teorinë marksiste për pushtetin e dalë nga populli e në shërbim të tij. Autori, me të dhëna konkrete ballafaqon realitetet e dy superfuqive të kohës, Bashkimit Sovjetik dhe SHBA-së, përmes të cilave lexuesi, pa pasur nevojë për asnjë koment, e kupton se kush po jeton më mirë apo, për të qënë më të saktë, kush arrin të gëzojë e të shijojë të mirat materiale e kush i siguron ato përmes stërmundimesh raskapitëse në sasira e cilësira shumë më të ulta. Dhe vetë Hrushovi nuk e fshehu habinë kur u përball direkt me arritjet e sofistikuara teknologjike në Amerikë.

Fenomeni komunist, thekson ai, përfaqëson një tragjedi historike. Në analizë të fundit, politikat marksiste-leniniste buronin nga një keqinterpretim i historisë dhe nga një keqkonceptim fatal i natyrës njerëzore. Ai nuk mundi të marrë parasysh etjen bazë njerëzore për liri individuale, për vetëshprehje artistike dhe shpirtërore.

Por, ajo që më bëri më shumë përshtypje e m’u ngulit si thikë në mendje qe parashikimi i tij gjenial, se ai sistem, shumë shpejt, do të merrte fund. “Parashikoj një skenë të tillë, – shkruan ai, – që më 2017, 100 vjet pas Revolucionit Bolshevik, të hapet në Moskë, atje ku është Mauzoleu, një ekspozitë e përhershme: “100 vjet të humbura kot! 50 milion jetë të humbura kot!”. Ky qe për mua një pohim tronditës, se ne akoma, siç thashë më lart, nuk besonim se do të ndodhnin ato që ndodhën. Edhe pse të gjithë e kuptonim se rruga ku kishim hyrë qe një katastrofë e vërtetë, prapë na dukej se sistemi do të mbijetonte, qoftë edhe duke u zvarritur. Nuk besoj se po shpreh vetëm mendimin tim. Madje dhe vetë Brzezhnski vë në dukje se “kriza përfundimtare e komunizmit bashkëkohor historikisht është dhe më dramatike, pikërisht për shkak të fillimit të saj të befasishëm”. Në libër tema e komunizmit trajtohet gjerësisht e në disa plane. Ai ndalet dhe tek zhvillimet e pas-Luftës së Dytë Botërore kur Bashkimi Sovjetik ua imponoi atë sistem/regjim shumë vendeve të Europës Lindore, përfshi dhe vendin tonë. “Është fakt, – shkruan ai – se asnjë regjim komunist nuk e mori kurrë pushtetin si rezultat i vullnetit të popullit të shprehur lirisht”. Në renditjen që bën përsa i përket totalitarizmit, Shqipërinë e vendos të parën.

Libri në fjalë ndikoi ndjeshëm tek unë dhe për këtë i jam shumë mirënjohës autorit të tij i cili ndërroi jetë më 26 maj të këtij viti, vetëm pak muaj para 7 nëntorit dhe nuk arriti të përjetonte apo edhe të gëzonte atë që kishte parashikuar rreth 30 vjet më parë.

Nju York, 6 nentor 2017

Texas officials say before massacre, gunman had threatened his mother-in-law, who attended the church

November 6, 2017 by dgreca

By Eva Ruth Moravec and Mark Berman/

1 Devin Kelley1 Law enforcement identified 26-year-old Devin Kelley as the gunman who killed dozens at the First Baptist Church in Sutherland Springs, Tex., on Nov. 5. (Amber Ferguson, Elyse Samuels/The Washington Post)

SUTHERLAND SPRINGS, Tex. — The massacre here that killed more than two dozen people — the youngest of them just 18 months old — occurred amid an ongoing “domestic situation” involving the gunman and his relatives, at least one of whom had attended the church, law enforcement officials said Monday.

1 qirinj

While authorities have not publicly identified a motive for the attack, they emphasized that the shooting did not appear to be fueled by racial or religious issues, as has been the case during other rampages at houses of worship. Instead, they pointed to the gunman’s issues with his relatives, saying he had sent “threatening texts” to his mother-in-law.“This was not racially motivated, it wasn’t over religious beliefs,” Freeman Martin, a regional director with the Texas Department of Public Safety, said at a news briefing. “There was a domestic situation going on within the family and the in-laws.”

While the gunman’s mother-in-law had attended the church, she was not there when the shooting occurred, officials said.Investigators have scoured the gunman’s background since he opened fire Sunday morning inside the First Baptist Church outside San Antonio, searching for clues as the stories of those massacred began to emerge.There were 26 people killed in the church attack, the latest in a seemingly unending series of mass attacks in supposedly safe public spaces. The dead included eight relatives spanning three generations in a single family. While authorities had initially said the victims ranged in age from 5 to 72, they said Monday that those people were the wounded, and that the death toll encompassed even younger and older people.

“Inside the church, the deceased actually ranged from 18 months to 77 years of age,” Martin said. The family that lost eight relatives said one of them was a 1-year-old girl killed in the attack.

Another 20 people were wounded at the church, 10 of whom remained in critical condition Monday, Martin said.

Texas officials identified the attacker as 26-year-old Devin Patrick Kelley of New Braunfels, about 35 miles north of Sutherland Springs.

They said the former Air Force member shot at the churchgoers with a Ruger assault-style rifle before coming under fire from a local man. Martin praised the efforts of “two Good Samaritans” who responded to the shooting, saying that a resident who lives near the church heard what was happening and began firing his own rifle at the attacker, hitting him at least once.

Kelley dropped his rifle, jumped in his Ford Expedition and fled, Martin said. “Our Texas hero” flagged down another young Texan, hopped into his vehicle and they chased Kelley, Martin said.

It was “act now, ask questions later,” said the truck’s driver, Johnnie Langendorff.

During the chase, Kelley called his father on his cellphone to say “he had been shot and didn’t think he was going to make it,” Martin said. Kelley shot himself, though the exact cause of his death will be determined after an autopsy, Martin said.

Three guns were recovered Sunday, according to authorities: A Ruger rifle and two handguns, one a Glock and another a Ruger, inside Kelley’s vehicle. He had purchased a total of four guns during each of the last four years, officials said. Precisely how Kelley obtained his guns remained a key question for investigators. Kelley had been court-martialed in 2012 and sentenced to a year in military prison for assaulting his spouse and child, making him part of a long line of mass attackers or suspects with domestic violence in their pasts. He was reduced in rank and released with a bad-conduct discharge in 2014.

Kelley had sought and failed to obtain a permit allowing him to carry a concealed weapon, officials said. He had an “unarmed private security license” akin to what a security guard at a concert would have, Martin said.

In televised interviews, Texas Gov. Greg Abbott (R) said it appeared the church was intentionally targeted, rather than chosen at random, but said there were “more unknowns than there are knowns” a day after the attack.

“By all of the facts that we seem to know, he was not supposed to have access to a gun, so how did this happen?” Abbott said in an interview Monday morning on CNN. “We are in search of answers to these questions.”

Joe D. Tackitt Jr., the Wilson County sheriff, said Monday that though Kelley’s in-laws had attended the church, they were not there during services Sunday, and instead came to the scene after the shooting.

People who open fire in public places can have “rage welling up,” and then they lash out, said Peter Blair, a criminal justice professor at Texas State University and executive director of the Advanced Law Enforcement Rapid Response Training Center.

“What you typically see in active shooter attackers is an avenger-type mentality,” said Blair, who co-authored an FBI study in 2013 that examined 160 active shooter incidents. “They’re people who believe they’ve been wronged in some way. They get angrier and angrier and they plan the attack as a way to get people to recognize their issue.”

The FBI study found that one in 10 of the shootings examined involved attackers targeting women with whom they had current or former romantic relationships.

The location of such attacks can exacerbate the toll, Blair said. The mass shootings that had the highest injury or death tolls tended to occur in places where people cannot easily escape or try and defend themselves, he said.

Kelley worked briefly over the summer as an unarmed night security guard at a Schlitterbahn water park in New Braunfels, the company said. He passed a Texas Department of Public Safety criminal background check before beginning work there, a spokeswoman said, though she added that Kelley was fired in July — as the season was reaching its peak — because he was “not a good fit.”

He was also able to pass a background check that allowed him to work for HEB, a Texas grocery chain, in New Braunfels. Company spokeswoman Dya Campos said he worked there for two months in 2013 and quit; she was unsure of his position there.

The attack on Sunday left a staggering hole in a Texas town of fewer than 700 people located about 30 miles southeast of San Antonio.

“Nearly everyone [inside] had some type of injury,” Tackitt said. “I knew several people in there. It hasn’t really hit yet, but it will.”

Tackitt said the aftermath was “a horrific sight,” adding: “You don’t expect to walk into church and find mauled bodies.” Between 12 and 14 of the people killed or injured in the attack were children, he said.

[ The other deadly church shooting in America on Sunday ]

The massacre outside San Antonio added Sutherland Springs to the growing roster of places synonymous with a mass tragedy, and it came just a month after 58 people in Las Vegas were gunned down in the country’s deadliest modern mass shooting.

In recent years, gunfire has cut short scores of lives in shootings at movie theaters, concerts, churches, nightclubs, schools and offices. After the church massacre Sunday, officials in some of the places that have endured their own tragedies — including Aurora, Colo.; San Bernardino, Calif.; Orlando; and Las Vegas — issued public statements of mourning for Sutherland Springs, the newest member of this grim fraternity.

[ Trump suggests “mental health” issues, not “gun situation,” at root of Texas attack ]

President Trump appeared to try to steer the debate away from gun control after the slayings. At a news conference in Tokyo, Trump said he thought “mental health” was a possible motive, adding that it appeared the shooter was “a very deranged individual, a lot of problems for a long period of time.” He did not provide further explanation.

With Trump in the midst of an overseas trip, Vice President Pence said Monday he would travel to Sutherland Springs later this week to visit with victims, their relatives and law enforcement officials.

Trump’s reaction to the shooting contrasted with his unrestrained calls for a death sentence for the Uzbek immigrant accused of killing eight people in an apparently Islamic State-inspired attack in Lower Manhattan last week.

Trump said the Texas incident “isn’t a guns situation,” and added: “Fortunately someone else had a gun that was shooting in the opposite direction” or the rampage “would have been much worse.”

No one inside the church was armed at the time of the attack, the sheriff said Monday, saying he was not surprised by that fact.

“People from this community would never think this could happen,” he said.

Witnesses and officials said the gunman in Texas, dressed in all black and wearing a tactical vest, began firing an assault rifle as he approached the church. Texas state officials said Monday he was also wearing a black mask with a white skull face on it.

He killed two people outside before entering the church and spraying bullets at the congregation during morning worship, police said. Officials said he was inside for some time.

The attack tore apart families in this small community. Joe and Claryce Holcombe lost children, grandchildren and great-grandchildren all at once, a total of eight extended family members, the couple said in a phone interview with The Post.

Their son, Bryan Holcombe, 60, and his wife, Karla Holcombe, 58, were killed. Bryan was associate pastor for the church and walking to preach at the pulpit when he was shot, Joe Holcombe said.

Among the dead was also their granddaughter-in-law, Crystal Holcombe, who was pregnant. She died along with her unborn child and three of her children — Emily, Megan and Greg — according to Joe Holcombe. She was at church with her husband, John Holcombe, who survived along with two of her other children.

Their grandson, Marc Daniel Holcombe, and his infant daughter, who was about a year old, also died, Joe and Claryce Holcombe said.

[ ‘Evil has invaded sanctuary’: Texas massacre likely the worst church shooting in U.S. history ]

Frank Pomeroy, the pastor of First Baptist, and his wife, Sherri, spoke to reporters through tears.

Their 14-year-old daughter Annabelle — known as Belle — was among those killed in her father’s church, although both parents were out of town at the time. But the couple lost much more than their daughter, they said.

“We ate together, we laughed together, we cried together and we worshiped together. Now most of church family is gone,” Sherri Pomeroy said. “Our building is probably beyond repair, and the few of us that are left behind lost tragically yesterday. As senseless as this tragedy was, our sweet Belle would not have been able to deal with all the family she lost yesterday.”

She added: “Please don’t forget Sutherland Springs.”

Berman reported from Washington. Mary Lee Grant in San Antonio; Peter Holley in Sutherland Springs; and Wesley Lowery, Brian Murphy, Kristine Phillips, Alex Horton, Samantha Schmidt and Devlin Barrett in Washington contributed to this report, which will be updated throughout the day.

Paradiese papers dhe furtuna e pritshme ballkanike

November 5, 2017 by dgreca

2 enver-Bytyci-1

Shkruan: Prof. As. Dr. Enver Bytyçi/

Vetëm një administrator i një forme ofshore të Paradiese Papers realizon një xhiro vjetore prej 100 milionë dollarë amerikanë dhe ka të punësuar 470 punëtorë. Si kjo janë me qindra kompani ofshore, të cilat operojnë në bankat panameze e deri libaneze, malteze, të Singaporit, Qipros e më gjerë si kontraktorë të paravë të pista që vijnë nga droga, korrupsioni, abuzimi me fondet publike, shpërblimet për shërbime spiunazhi e të tjera shpërblime jo ligjore. Dy janë kategoritë e atyre që kanë dërguar paratë e tyre në parajsën fiskale, kategoria e kriminelëve dhe bashkëpunëtorëve me krimin e organizuar dhe kategoria e atyre që i fshihen taksave në vendet e tyre. Janë jo pak, por 13.4 milion dokumente, të cilat tashmë gjenden në duart e mediave. Në këto dokumente dëshmohet se dhjetra e qindra politikanë, sipërmarrës, yje të Hollivudit, personalitete të mëdhenj janë përfshirë në skandalin e fshehjes së parave në kompanitë e parajsës fiskale.

Gazeta gjermane “Sueddeutsche Zeitung” përmend gjithashtu emrin e ish-kancelarit Gerhard Schroeder, si një nga politikanët kryesorë të këtij vendi të përfshirë në skandalin e Paradiese Papers. Bie në sy fakti se shumë prej politikanëve të implikuar kanë lidhje me politikën dhe oligarkët rusë. Njëri prej tyre është Schroeder. Ish-Kancelari gjerman është i vetmi në historinë e këtij vendi që krijoi një lidhje shumë të ngushtë me Kremlinin e personalisht me presidentin rus, Vladimir Putin. Duket se ai ka vënë para të paligjshme dhe për këtë shkak ka përdorur kompanitë ofshore për pastrimin e këtyre parave të pista.

Por Schroeder ishte para dy vitesh edhe në Shqipëri për të takuar kryeministrin tonë, zotin Rama. Më pas ai i bëri një shërbim të radhës zotit Rama, duke dërguar në Tiranë ushtarin e tij të bindur, Gabriel Sigmar, me qëllim që ta ndihëmonte politikisht Edi Ramën në fushatën elektorale të 25 qershorit 2017. Kjo lidhje e dyshimtë midis Schroeder, kryeministtrit Rama dhe përmes tij edhe Vladimir Putin, nuk është thjesht një lidhje politike dhe aleamcë e fshehtë për interesa okulte, por edhe një pjesmarrje në veprimtarinë e paligjshme tek Paradise Papers.

Para disa javësh analistë me emër në botën e politikës perendimore kanë paralajmëruar se nëpërmjet zbulimit të skandaleve në Paradiese Papers, qytetarët e vendeve ballkanike do të duhet të përballen me oligarkinë e këtyre vendeve në pushtet e për pasojë duket se nuk do të kemi për disa muaj ditë të qeta. Një tronditje sociale në Shqipëri e vendet rreth nesh do të ndodhë. Protestat për rrëzimin e qeverive të inkriminuara janë të pashmangshme.

Kutia e pandorës u hap. Sot mediat europiane dhe amerikane filluan botimin e informacioneve nga Paradiese Papers dhe derisa të zbulohen këto miliona dokumente ne do të mësojmë shumë emra si dhe shifra të paimagjinueshme të parave që janë depozituar në bankat e parajsës fiskale. Më së shumti emrat në Shqipëri e në Ballkan i përkasin elitës politike të korruptuar e të inkriminuar, ndërsa shumat marramendëse që do të dalin në dritë, do të jenë paratë e korrupsionit, shpërdorimit të fondeve publike, të trafikut të lëndëve narkotike e të qenieneve njerëzore, ku janë implikuar politikianët ballkanas e shqiptarë. Ato 863 mijë eurot e Sajmir Tahirit do të duken si gjethe dushku përpara miliona, dhjteramilionave e qindramilionave që do të dalin në emër të politikanëve tanë ose familjarëve të tyre.

Furtuna ballkanike dhe ajo shqiptare duket se nuk do të vonojë. Faktet që u zbuluan këto javë në adresë të Habilajve dhe ish-ministrit Sajmir Tahiri, janë thjesht pjata e servirur për apetit. Antipasta do të serviret nga Paradiese Papers-i. Vërtet nuk paskemi parë gjë akoma. Llogaritet që në oazin fiskal të kenë përfunduar 7.9 bilionë dollarë amerikanë. Se cila do të jetë pjesa e VIP-ave të Ballkanit e të Shqipërisë do ta mësojmë në ditët e javët e ardhshme. E sigurt është se këto para janë djersa, mundi dhe gjaku i qytetarëve të thjeshtë, të cilët përfundojnë në qelitë e burgut për mospagesën e energjisë elektrike, ndërkohë që dhunuesit e tyre në pushtet do të dalin me emër e mbiemër të implikuar në krimin e pastrimit të parave të drogës e të krimit.

Dokumentet qëndrojnë në duart e 380 gazetarëve dhe po publikohen së paku nga 96 medie në 67 vende të botës. Mesazhi i këtyre publikimeve është një: – Asnjë politikan, asnjë koncern, asnjë shkelës i sanksioneve ndërkombëtare, asnjë fshehës i taksave në vendin e tij, asnjë veprimtari kriminale e fshehtë nuk do të mundet më të bëjë tregëti me para të pista e të fshehura, sepse edhe në qoshet më të errëta të botës financiare në çdo kohë do të ndizet dritë. Ky është një shans i madh që të ketë dritë edhe për Shqipërinë e shqiptarët, me qëllim që të marrë fund babëzia e politikanëve kriminelë, të cilët thithin gjakun tonë për t’u pasuruar e në momentin kur zbulohen nisin e qajnë me “aman se kam fëmijë”!

Tiranë, 05.11.2017

A mudet ceshtja e damarkacionit ta rrezoje qeverine haradinaj duke pas parasyh qendrimet kundethenese te partenreve te koalicionit, pse Haradinaj nuk eshte deklaruar ende per deklaraten e zevendesit te tij pacolli se demarkacioni nuk mund te rinegociohet

Qeveria e zotit Haradinaj kërcënohet nga disa rreziqe. Rreziku më I madh asaj I vjen nga ndërtimi I koalicionit dhe qëndrimi armiqësor I Beogradit si dhe fraksionit serb në parlamentin e Kosovës. Më pas ky rrezik vjen prej partive aleate në koalicion, të cilat një ditë nuk do ta durojnë faktin që qeverinë ta drejtojë një politikan partia e të cilit ëshë në vendin e katërt në rendin e shumës së votave që ka marrë.

Ndërsa demarkacioni është sigurisht arësyeja kryesore pse qeveria Haradinaj ka shumë mundësi të shtyhet në dorëheqje. Presidenti I Kosovës I kë kërkuar zotit Haradinaj ta përmbyllë shpejt këtë process. Ky është dhe një paralajmërim për kryeministrin. Porn ë rast se marrëveshja për demarkacionin nuk do të kalojë deri nga shkurt-marsi I vitit ardhshëm në parlament,, duket se nuk do të ketë zgjidhje tjetër, përveç rrëzimit të qeverisë dhe shkuarjes përsëri në zgjedhje të reja.

Marrëveshja e demarkacionit, thotë zoti Pacolli nuk mund të negociohet. Unë nuk e shoh me vend një deklaratë të tillë të zotit Pacolli, sepse ai është ministër nën drejtimin e kryeministrit. Ministri I Jashtëm e as zv. kryeministri nuk mund t’I bëjnë karshillëk kryeministrit, sa kohë që vazhdon të kryejë detyrën në atë qeveri. Vetëm nëse jep dorëheqjen, mund të shpallë në public qëndrimet e tij personale. Deklarata e zotit Pacolli është sjellje jo etike. Ai I ka të gjitha mundësitë të bisedojë direkt me shefin e tij për këtë çeshtje dhe jot ë bëjë presion publik ndaj tij. Dhe zoti Haradinaj nuk ka detyrë që t’I përgjigjet zotit Pacolli publikisht, kur mund ta thërrasë atë në zyrë e t’ia thotë ato që mendon.

DY VETORI I RËNIES HEROIKE TË KRISTJAN LEKËS

November 3, 2017 by dgreca

Nga Gjek Gjonlekaj/New York/
Dy vjet më parë më 31 tetor natën e Halloween, humbi jetën tragjikisht në moshën 25-vjecare shqiptaro-amerikani Kristjan Leka. Në muzgun e asaj nate tragjike, Kristjan Leka kishte vajtur për të shoqëruar motrën Fionën 10-vjeçare dhe të dashurën Gretën. Kishin shkuar në Morris Park Avenue, ku organizimet e këtij festimi ishin më të përgatitura. Natyrisht se motra dhe e dashura e tij ishin përgatitur për aktivitetet e këtij festimi shumë të njohur në shoqërinë amerikane. Nata e Halloween është festë pagane shumë e vjetër, bile keltët qysh në kohët antike kishin filluar të parët të kremtojnë këtë natë që për qytetërimin e sotëm mund quhen ndonjëherë qesharake. Në malësitë tona shqiptare “dita e halloween” quhej “dita e koreve”. Ato karnevale ishin shumë të ngjajshme me ditën e halloween të Amerikës. Atje nuk jepte kush dhurata siç bëjnë në Amerikë. Në ato lojëra nuk kishte shtriga, por në vend të tyre kishte burra të veshur për hukubet, bile disa nga ata dukeshin si majmuna. Lojrat e tyre shumë herë ishin qesharake por disa herë edhe banale. Këtu në Amerikë këto ceremoni pagane shumë herë janë shoqëruar me incidente e tragjedi. Kështu ndodhi edhe me Kristjan Lekën. Ata ishin përgatitur për çaste të gëzuara por sa filluan aktivitetet e atij argëtimi nje veturë që kishte humbur kontrollin total, kishte dalur nga rruga dhe ishte përplasur në anën tjetër në trotuar ku po kalonin Kristjani,Fiona e vogël dhe Greta. Pas pak sekondash kjo rrufe do të shpërthente në tragjedi. Ndjenjat e tij supërhumane e çuan Kristjanin drjetë fill në vdekje, duke shpëtuar kështu motrën e të dashurën. Ungjilli i Ri thotë se nuk ka vepër më të madhe se të japësh jetën për të shpëtuar dikë tjetër. Fundi i jetës së Kristjanit ishte shumë i ngjajshëm me fundin e jetës së Shëlbuesit, emërin e të cilit e mbante me shume krenari. Fionën dhe Gretën i largoi nga vdekja,por ai vet u godit nga ajo veturë si të kishte qënë shkëmbë meteori. Kristjani e pau vdekjen e tij me sy por nuk iu shmang vetëm për të shpëtuar motrën dhe të dashurën. Shoferi vuante nga epilepsia dhe nuk kishte marrë ilaçe ato ditë. Pasi kishte goditur Kristjanin, vetura u vërsul kundër 65-vjecarit Louis Perez dhe mesës së tij Nyanna Aquill. Gjyshi dhe mesa u goditën për vdekje. Edhe ata dhanë shpirt në vend. Louis Perez ishte dalluar në Luftën e Vietnamit dhe mbante titullin hero.
Për rënjen tragjike të Kristjan Lekës dhe Louis Perez e Nayanna Aquill njoftuan me shpejtësi rrufeje të gjitha kanalet radio-televizive të Shteteve të Bashkuara. Shkuan atje korrespondetët më të njohur të Amerikës për të dhane lajme nga vendi ku ndodhi ajo tragjedi. Të gjitha kanalet e fillonin emisionin me këtë ngjarje tragjike dhe heroike. Aty për aty Kristjan Lekën e quanin hero, duke treguar për origjiën e tij kombetare. Heroizmi i tij u nderua me shumë dhimbje e lot nga qytetarët amerikanë e shqiptarë. Njrerëzit e kishin parë me sy aktin e tij heroik. New Yorku e përjetoi rëndë këtë tragjedi. U komentua nga autoritetet më të larta të këtij qyteti. Bile edhe gazetat e mëdha siç është “The New York Times” dhe “The Wall Street Journal” e cilësuan rënjen tragjike të Kristjan Lekës si një akt të përkryer heroik. E nderuan me fjalët më të bukura të gjuhës anglishte. Gaztarët amerikanë njoftonin me lot në sy për këtë hero që kishte lindur në Bushat afër Shkodrës.
Familja Leka imigroi në Shtetet e Bashkuara 20 vjet më parë. Kristjani pasi kishte mbaruar shkollën e mesme kishte filluar punën në një ndërmrrje të madhe transportime madhërash. Atje bënte fitime të mëdha dhe ishte shumë i lumtur në punë. Shokët dhe shoqet e punës e nderonin sepse ishte shumë i dashur dhe bujar. Perëndia i kishe dhënë nje hijeshi të jashtzakonshme. Kristjani adhuronte të gjitha sportet. Ai kishte pamjen e një aktori. Prindërit e tij Martini dhe Landa tregojnë shumë për sjelljet e tij të shkëlqyeshme në familje. Ishte tëpër i dashur me vëllaun Aldo dhe motrën Fiona. Kristjani nuk kursente asgjë për familje. Në një rast tregon Martini, isha në përgtitje e sipër për një vizitë në Shqipëri. Kur e mori vesh se do të qëndroj atje disa javë më ofroi 25 mijë dollarë nga kursimet e tij për të meremetuar shtëpinë ku kishte lindur në Bushat. Respekti i shqiptarëve dhe i amerikanëve shihet edhe sot pas dy vjetësh.
Në 2 vjetorin e rënjes së tij shkuan shumë shokë dhe shoqe tij për ta parë atë vënd tragjik ku kishte humbur jetën Kristjani. Bile në një prej atyre lokaleve organizuan një mbrëmje përkujtimore. Në vendin ku humbi jetën është vendosur një pllakë përkujtimore. Këtë nderim e realizoi asambleisti Mark Gjonaj. Ky politikan i mirënjohur shqiptaro-amerikan është treguar shumë i kujdesshëm ndaj familjes së Kristjan Lekës. Me rastin e dy-vjetorit të rënjes së Kristjanit vizituam këtë familje ende shumë e tronditur. Ishin shumë të pikëlluar për djalin e tyre. E qanin me lot njësoj si para dy vjetësh.
Gazeta “The Wall Street Journal” shkruante dy vjet më parë se në Washington D.C do të ndërtohet një memorial ku do të gdhënden emërat e të gjithë atyre që kanë dhënë jetën për shpëtimin e të tjerëve. Në këtë monument do të gdhëndet me germa të arta edhe emëri i Kristjan Lekës. Kjo mund të quhet njëra prej veprave më heroike të shqiptarëve të Amerikës. Për Kristjan Lekën janë shkruar e kënduar shumë këngë nga shqiptarë dhe amerikanë. Këngën “Kristjan Leka-Nderi i Kombit ” e këndoi artisti i mirënjohur Frederik Noci. Edhe rapsodët shqiptarë kënduan për këtë hero të diasporës shqiptare të Amerikës. Këtu shquhet rapsodi Gjovalin Shani për vargjet e tij të dhimbshëm dhe me shumë emocione.
Ky kalorës që ishte si yll drite meriton nderimet më të larta të kombit shqiptar. Trima të tillë nuk ka shumë shoqëria njereëzore. Për trima si Kristjan Leka janë bërë vepra të mëdha poetike dhe artistike qysh në kohërat biblike. Gazetat më të mëdha të Amerikës I dhanë titullin shumë të merituar ‘Kristjan Leka is an Albanian-American hero”. Varri ku pushon Kristjan Leka në përjetësi në “Gates of Haven” duhet të vizitohet dhe të nderohet nga shqiptarët e Amerikës dhe ata që vijnë këtu nga trojet shqiptare. Krstjan Leka meriton nderimet më të larta të kombit shqiptar. Ai është nderi i kombit.