Ilirjana Latifi, kryetare e Shoqatës Shqiptare “Kosova” – Montreal, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës “VATRA”, New York, ruajtjen e identitetit kombëtar, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Montreal përmes veprimtarive patriotike, komunitare dhe atdhetare. Ajo rrëfen imtësisht aktivitetet dhe përkushtimin dhe në fondacionin “The Artistè Foundation” e shkollën shqipe “Dardania”, veprimtari këto që rrisin, nxisin dhe promovojnë komunitetin shqiptar në Montreal.

Me patrioten Ilirjana Latifi bisedoi editori i “Diellit” Sokol Paja.

Historia e themelimit të Shoqatës Shqiptare “Kosova” – Montreal

Shoqata Shqiptare Kosova – Montreal ekziston tashmë pothuajse një dekadë. Megjithatë, unë preferoj të flas për periudhën kur mora drejtimin si kryetare. Fillimi nuk ishte i lehtë – përkundrazi, ishte i mbushur me sfida dhe përgjegjësi. Përballja me mungesën e buxhetit, përfundimi i kontratës së lokalit të shkollës Dardania, pamundësia për të siguruar pagesën e mësueses, aktivitetet e bllokuara për shkak të dokumentacionit dhe llogarisë bankare të pezulluar – ishin disa nga vështirësitë kryesore. Me shumë punë dhe përkushtim, arrita të rikthej funksionalitetin e plotë të shoqatës, të hapja konton bankare, të siguroja një buxhet stabil dhe ta vija Shoqatën përsëri në rrugën e duhur. Sot, shoqata ka një veprimtari aktive dhe një rol të rëndësishëm në komunitet.

Aktivitetet patriotike dhe komunitare

Shoqata jonë organizon aktivitete që ruajnë dhe forcojnë identitetin kombëtar shqiptar. Një sukses i veçantë ishte aktiviteti i parë me Zëvendëskryeministren dhe Ministren e Diasporës, znj. Donika Gërvalla-Schwarz, ku patëm një bashkëbisedim të frytshëm me diasporën. Gjithashtu, organizuam panairin e parë të librit në bashkëpunim me Shoqatën Kulturore Shqiptare dhe organizatën “Albanian Development Alternative”. Një tjetër moment i paharrueshëm ishte pikniku i përbashkët i Shoqatës Shqiptare Kosova – Montreal dhe Shoqatës Kulturore Shqiptare Montreal, ku prania e bashkatdhetarëve ishte shumë e madhe. Festat e fundvitit me babadimrin dhe dhurata për fëmijët e shkollës Dardania, si dhe festa e Pavarësisë së Kosovës me pjesëmarrje nga të gjitha trevat shqiptare, janë bërë tashmë tradita të bukura që mbledhin komunitetin.

Kontributi në bordin e “The Artistè Foundation”

Në “The Artistè Foundation” kam rolin e Project Manager. Falënderoj znj. Arta Rexhepi për ftesën që të jem pjesë e bordit. Fondacioni ynë ka për mision të fuqizojë komunitetin shqiptar, të mbështesë të porsaardhurit në Kanada, si dhe të ndërthurë trashëgiminë tonë kulturore dhe artistike me kauza të shëndetit, advokimit dhe drejtësisë. Ne synojmë të fuqizojmë gratë përmes artit, të japim hapësirë për zërat e tyre dhe të ndërtojmë ura bashkëpunimi për një shoqëri më të drejtë e gjithëpërfshirëse. Jam shumë e kënaqur me vëmendjen dhe përkrahjen që kemi fituar në një kohë të shkurtër dhe së shpejti do të prezantojmë organizimin tonë të parë zyrtar.

Aktivitetet kulturore dhe edukative me shkollën “Dardania”

Brenda Shoqatës, unë drejtoj edhe Shkollën Shqipe “Dardania”. Fillimisht, numri i nxënësve ishte shumë i vogël, por sot kemi arritur rreth 30 nxënës të regjistruar. Përfundimi i vitit shkollor 2024 u shënua me sukses, duke shpërndarë certifikata për nxënësit dhe dhurata për mësueset, si dhe duke organizuar një festë me prindër e fëmijë. Qëllimi ynë për vitin e ardhshëm është hapja e dy klasave, në mënyrë që mësimi të jetë më i favorshëm si për nxënësit, ashtu edhe për mësueset. Librat e shkollës janë furnizuar nga Ambasada e Kosovës në Ottawa, falë përkrahjes së ambasadorit z. Adriatik Kryeziu.

Promovimi i bizneseve shqiptare në Kanada

Shoqata jonë gjithashtu punon për të promovuar bizneset shqiptare në Kanada. Përmes sponsorimeve të tyre, kemi arritur të realizojmë aktivitete të rëndësishme kulturore dhe patriotike. Mbështetja e tyre është jetike për komunitetin tonë dhe meriton mirënjohje të veçantë.

Ndjenja e patriotizmit tek fëmijët

Puna kulturore dhe edukative e Shoqatës Kosova dhe e Shkollës Shqipe Dardania ka ndikuar shumë në rritjen e ndjenjës së patriotizmit tek fëmijët. Përmes mësimit të gjuhës shqipe, traditave, këngëve, valleve dhe historisë kombëtare, fëmijët po e forcojnë lidhjen e tyre me atdheun dhe rrënjët.

Kush është Ilirjana Latifi?

Rrjedh nga një familje artistësh, e rritur mes muzikës dhe vallëzimit. Kam mbaruar shkollën fillore të muzikës në Prenk Jakova – Prishtinë (flaut) dhe më pas në Shkollën e Muzikës Gjilan (kanto). Kam qenë pjesë e grupit “Xixëllonjat këndojnë” nën drejtimin e Drita Rud-it dhe më pas anëtare e Ansamblit “Idriz Seferi”, duke interpretuar si valltare dhe këngëtare.

Jam pjesëmarrëse në festivale të ndryshme për fëmijë dhe të rritur , ku kam fituar çmime dhe certifikata mirënjohjeje. Kam ndjekur gjithashtu trajnime për paqen, stabilizimin e marrëdhënieve ndëretnike, advokim dhe media. Në aspektin profesional, kam përfunduar shkollën e mesme të mjekësisë në drejtimin Fitnes dhe Nutricion, ndërsa studimet universitare i kam përfunduar në Fizioterapi. Sot punoj si fizioterapeute, masoterapeute dhe specialiste e estetikës mjekësore. Jam nënë e tre fëmijëve, njëkohësisht një grua biznesi dhe kryetare e një shoqate. Për mua, puna vullnetare është mision dhe shembull që dua t’ua transmetoj fëmijëve të mi.

Mirënjohje dhe falënderime

Mirënjohja më e vlefshme për mua është përkrahja e komunitetit dhe bizneseve gjatë çdo aktiviteti të shoqatës. Falënderoj veçanërisht sekretarin e Shoqatës, z. Azem Bega, për ndihmën e jashtëzakonshme; mësuesen dhe ndihmësen e saj për punën e palodhur; prindërit e nxënësve për besimin dhe angazhimin; ambasadorin e Kosovës z. Adriatik Kryeziu për përkrahjen dhe furnizimin me libra; Konsullatën e Kosovës dhe z. Kadri Dakaj si dhe Ambasadoren e Shqipërisë në Kanada, znj. Artemis Malo, për përkrahjen e vazhdueshme. Një falënderim i posaçëm shkon për gazetën “Dielli” në New York, është një nder që edhe puna dhe arritjet tona të gjenden në faqet e saj, duke na motivuar të vazhdojmë rrugëtimin me më shumë përkushtim.

Interview by Sokol Paja/

1. What is Diamant Hysenaj’s electoral platform? Why should the electorate vote for you?

I’m Diamant Hysenaj—a 42-year-old Albanian-American entrepreneur, husband to Tereza, and proud father to Logan and Nora—running as the Republican candidate for NY-14 to safeguard the American Dream that transformed my life. Born in Gjakova, Kosovo, I fled war in 1991 and joined my father in the South Bronx at the age of nine. From delivering newspapers as a boy to founding DCG New York Inc. and managing over $400 million in assets, I’ve lived the promise of America—and I’m committed to making that promise real for every family in our district.

My platform is rooted in common sense: lowering housing costs and taxes, cutting red tape, reducing government overreach, and creating a business climate that attracts jobs—instead of driving them away, like what happened with the Amazon deal. I will fund our police to keep our neighborhoods safe, modernize and streamline legal immigration, and work to expand access to quality healthcare. New York City should be the world’s capital of opportunity—not a cautionary tale of decline under failed policies.

My marriage to Tereza—a union of two faiths and one shared future—embodies the values of unity, tolerance, and love that reflect the very best of NY-14. This district is a mosaic of cultures and beliefs, and it thrives when we come together around our common hopes.

For too long, career politicians like Joe Crowley and Alexandria Ocasio-Cortez have overlooked the real, everyday struggles of working families. I’m not running for power or wealth—I’ve been fortunate to achieve both. I’m running to give back, to serve, and to stand up for the families who still believe in the promise of the American Dream.

This country—and this district—made that dream possible for me. I am ready to fight for that future—one where every family has the chance to share in the promise, opportunity, and hope that this great country and our district make possible.

2. Your political engagement in the district where you are running, your focus, positions, legislative initiatives, political party, and your loyal electorate… a call to Albanians to support you.

I’m Diamant Hysenaj, a Republican entrepreneur fighting in NY-14’s trenches against the Democrat machine and Alexandria Ocasio-Cortez’s socialist agenda. At 42, I know the cost of failed leadership. From paperboy to founder of DCG New York Inc., I built my life through hard work and perseverance. I am the American Dream—and I’m fighting to protect it for every family in our district.

For too long, AOC has turned NY-14 into a stage for her political stunts while our neighborhoods suffer. She drove out 30,000 Amazon jobs, raised the cost of living, and left working families behind. Crime is up 70%. Rising cost are out of control. Enough is enough. I will cut housing costs, lower taxes and fines, slash red tape, and shrink government so New York becomes the world’s top place to do business again. I will restore public safety by funding our police, secure our borders while streamlining legal immigration, and expand healthcare without socialist overreach.

America rejects the failed socialist, communist, and Marxist nonsense destroying our city. I’m running to bring back affordability, safety, and opportunity. My marriage to Tereza—a union of two faiths—proves that unity and tolerance are not just ideals, but lived values. Together, we represent parents, immigrants, and entrepreneurs who are standing with me despite backlash, because they know our future depends on real change.

To my Albanian-American community: from ancient Dardania to the fight for Kosova’s freedom, we are a strong and proud people. Today, we must stand united again—as a powerful voting bloc that will help rescue NY-14 from decline.

I am not running for power or wealth—I’ve been blessed with both. I’m running to give back, to serve, and to fight for the hardworking families of this district. Join me at VoteForDiamant.com—together, we will end the decay, defeat socialism, and restore the American Dream.

3. Your political candidacy and the importance of the position you are running for. What do you base the success of your electoral campaign on?

My candidacy is rooted in a deep belief that public office is about service, not self-interest. I am running for Congress in NY-14 because this position carries enormous responsibility—not only to shape legislation in Washington, but to directly impact the daily lives of families in our district. From affordability and housing, to public safety, healthcare, and opportunity, the policies we advance in Congress determine whether people can thrive or feel left behind. Representing this community means giving a voice to the hardworking families, immigrants, small business owners, and young people who deserve better than the broken promises of career politicians.

I base the success of my campaign on people, not politics. My own journey—from fleeing war in Kosovo to building a life in the South Bronx and becoming a successful entrepreneur—proves that the American Dream is real, but also fragile. I will fight to protect that dream for every family. My success depends on building trust, listening to the community, and uniting people across faiths, backgrounds, and neighborhoods. I believe voters will respond not just to my policies, but to my story, my work ethic, and my commitment to serve with integrity.

This campaign will succeed because it isn’t about me—it’s about us. It’s about restoring faith in leadership, ending the decay caused by failed socialist policies, and proving that NY-14 can once again be a place of growth, opportunity, and hope.

4: As an Albanian running for such an important position to be a strong voice for citizens, what emotions do you feel?

As an Albanian running for Congress, I feel a profound mix of pride, responsibility, and determination. Pride—because my journey, from fleeing war in Kosovo as a child to standing here today, embodies the American Dream that my family and so many immigrants came here to pursue. Responsibility—because I carry not only my own story, but the voices of countless families in NY-14 who want safety, opportunity, and hope restored in their lives. And determination—because I know how fragile freedom is. I lived through war, I saw what happens when the government fails its people, and I will never allow that kind of decay or division to take root in the United States.

As an Albanian-American, I also carry the strength of a people who fought for their freedom and prevailed. That spirit of resilience runs through me every day of this campaign. It gives me the fire to stand up against entrenched power, to take on the failed socialist agenda, and to fight for the working families of this district. I am deeply proud of my culture, and my wife and I have made it a priority to instill those Albanian values in our children. We want them to grow up carrying our traditions with pride, understanding the importance of family, resilience, and community. At the same time, we teach them that being part of a great country like America is a blessing never to be taken for granted. This nation opened its doors to us, gave us opportunity, and carried us from hardship to hope—with endless possibilities for the future. Our children learn every day that they are shaped by two powerful heritages: the rich culture of their Albanian roots, and the boundless promise of the American Dream.

So what do I feel? I feel the weight of history, the love of my community, and the unshakable belief that my candidacy is not about me—it is about all of us. It is about giving NY-14 a strong, fearless, and authentic voice in Congress. And I am ready to be that voice for Americans and Albanians.

5. How is the campaign going? What is your strategy for victory, your relationship with the public, and how do you persuade undecided voters?

My campaign is surging—fueled by the hardworking families of NY-14 who inspire me every day to stand up against AOC’s socialist agenda and the Democrat machine that has failed our city. My strategy is simple but powerful: direct connection with the people through door-to-door outreach, honest and heartfelt town halls, and a clear plan to restore affordability. That means cutting taxes, fines, and housing costs, eliminating the red tape strangling small businesses, and shrinking government so New York once again becomes the best place in the world to live, work, and do business—attracting jobs like Amazon’s 30,000 instead of chasing them away.

America rejects failed socialist, communist, and Marxist policies that have driven New York into decay. My own life is proof of what resilience and opportunity can achieve: from arriving here as a child refugee with nothing, to building a business and a family grounded in faith, tolerance, and love.

To undecided voters, I say this: I’ve lived what you’ve lived. I’ve faced poverty, setbacks, and struggle—but I never gave up, and I never will. I am not running for money or power; I’m running to give back, to fight for families, and to be a voice for the silent majority who still believe in the promise of America. Together, we will end the decay, restore affordability, and make NYC thrive again. Join me at VoteForDiamant.com—our future depends on it.

6. Who is Diamant Hysenaj? Your professional background, career, work, hobbies, life motto, etc., and a description of your unique qualities.

I am a kid from Gjakova, Kosovo, who came to America seeking a better life. My parents sacrificed everything for the possibility of a future we could never have had without this country. Leaving behind a traditional path in education, I worked tirelessly and built my business from the ground up. Today, DCG New York successfully manages over $400 million in assets and has developed more than one million square feet of real estate. I have proven my ability to navigate complex challenges—both in life and business—and deliver tangible results.

At home, I am a devoted husband to Tereza, my best friend and lifelong partner. Together, we have built a life our immigrant parents can be proud of, and we are raising our children, Logan and Nora, with the values and culture of our heritage. Our family inspires everything we do. We instill Albanian traditions, pride, and work ethic in our children every day, while also nurturing the opportunities and freedoms this great country provides.

In my personal life, I am an avid car enthusiast and have a passion for modern sports cars. I am also pursuing my pilot’s license, driven by a love for flying and adventure. Traveling with my family is one of my greatest joys, and I visit Kosovo multiple times each year to stay connected to my roots and heritage.

My life motto, “Nothing given, everything earned,” reflects my determination, resilience, and belief in personal responsibility. I am known for my integrity, collaborative spirit, and commitment to helping others succeed—qualities that guide me in both my professional and personal life. I am extremely persistent in pursuing my goals. As my wife often says, I never sit down for a single second!

I bring this energy, dedication, and sense of purpose to everything I do—whether building a business, raising a family, or giving back to my community. I believe in creating opportunities, honoring heritage, and inspiring others to reach their full potential.

7. What is your family background and the story of your family’s immigration to the USA?

I’m Diamant Hysenaj, 42, born in Gjakova, Kosovo, into a family of six—my parents, one brother, and two sisters. Two of us were born in Kosovo, two in New York. From an early age, my family celebrated every U.S. president, regardless of party, because we believed in America’s promise and greatness. My father fled a socialist dictatorship in 1988 for the South Bronx, and in 1991, my mother, sister, and I joined him, arriving as a family facing poverty. Not knowing the language or culture, we had to assimilate and adapt.

By age 11, I worked as a paperboy and marched for Kosova’s freedom, helping secure its liberation. I have lived the American Dream, and I am fighting to protect that dream for every family.After losing our home in 2008, I founded DCG New York Inc., building a business that buys and develops homes to provide security and opportunity for families. Since 2022, I’ve visited a thriving Kosova over a dozen times, staying connected to my heritage.
@followers@top fans

Gjon F. Ivezaj/

Dhimitër Berati përfaqëson një nga figurat më të shquara të kombit shqiptar në fillimet e shekullit XX, një intelektual që ndërthurte dijen me atdhedashurinë, veprimin me vizionin dhe diplomacinë me përkushtimin ndaj çështjes kombëtare. I lindur më 15 tetor 1886 në Korçë, në një familje me prejardhje nga Berati, ai trashëgoi kulturën dhe shpirtin qytetar shqiptar, për të cilin liria nuk ishte thjesht një nocion teorik, por një e drejtë themelore dhe jetike e çdo kombi.

Arsimin fillestar e mori në qytetin e lindjes, ndërsa studimet universitare i kreu në Bukuresht, ku mbaroi Fakultetin e Shkencave Politike dhe Juridike në një prej universiteteve më të njohura të kohës në Ballkan. Gjatë qëndrimit në Rumani u angazhua në jetën patriotike të diasporës shqiptare, duke kontribuar në shoqata kulturore e atdhetare që kishin si synim themelimin e një Shqipërie të lirë, të bashkuar dhe të pavarur.

Në fillim të shekullit XX ishte ndër themeluesit e shoqatës “Dituria” në Bukuresht, e cila u bë qendër intelektuale për promovimin e gjuhës shqipe dhe ideologjisë kombëtare, duke ndikuar në formimin e opinionit publik mbi vetëdijen shtetërore. Ai botoi artikuj në shtypin e diasporës dhe mori pjesë në organizimin e aktiviteteve që synonin afirmimin e së drejtës së shqiptarëve për vetëvendosje.

Më 28 nëntor 1912, në shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë, Dhimitër Berati ishte ndër nënshkruesit e Aktit të Pavarësisë, si përfaqësues i kolonisë shqiptare të Bukureshtit, bashkë me Dhimitër Zografin dhe Dhimitër Mborjen. Me këtë akt, emri i tij u skalit në panteonin e patriotëve të pavdekshëm, duke dëshmuar se ai nuk ishte vetëm mendimtar, por edhe veprimtar i angazhuar për idealin e lirisë.

Pas shpalljes së pavarësisë, u emërua drejtori i parë i gazetës zyrtare të shtetit shqiptar, Përlindja e Shqipërisë, e cila doli për herë të parë më 24 gusht 1913 në Vlorë. Nën drejtimin e tij, gazeta u bë tribunë intelektuale e politike ku mbrohej e drejta e shqiptarëve për vetëqeverisje, liri dhe integritet territorial. Deri më 28 mars 1914, ajo shërbeu si burim i rëndësishëm i mendimit shtetformues shqiptar.

Në periudhën diplomatike, Berati shërbeu si sekretar i delegacionit shqiptar në Konferencën e Paqes në Paris (1919–1920). Ai hartoi memorandume me vlerë historike e juridike për të mbrojtur të drejtën e shqiptarëve për të mbetur një komb i pandarë. Gjatë kësaj kohe botoi veprat Albania and the Albanians (anglisht) dhe La question albanaise (frëngjisht), të cilat u përkthyen në disa gjuhë dhe u përdorën si dokumente referuese në qarqet diplomatike ndërkombëtare.

Nga viti 1924 deri më 1926, shërbeu si konsull i përgjithshëm në Sofje, duke mbrojtur interesat e Shqipërisë në Bullgari dhe duke mbajtur kontakte të vazhdueshme me përfaqësues shqiptarë në Greqi, Jugosllavi dhe Rumani. Më pas, nga 1926 deri më 1934, ishte sekretar në Ministrinë e Punëve të Jashtme, ku përgatiste raporte e dokumente mbi marrëdhëniet diplomatike dhe tregtare.

Në vitin 1935 u emërua Ministër i Ekonomisë Kombëtare në kabinetin e Ahmet Zogut. Në këtë funksion përgatiti raporte mbi tregtinë e jashtme, investimet industriale dhe marrëveshjet ekonomike me Italinë, duke synuar zhvillimin kombëtar dhe jo vartësinë. Aktiviteti i tij në Parlament mbi buxhetin, infrastrukturën, tregtinë dhe arsimin teknik dëshmon vizionin e tij strategjik dhe orientimin evropian.

Gjatë pushtimit italian, Berati mbeti në shërbim administrativ. Në vitet 1941–1942 shërbeu si Sekretar Shteti për Kulturën Popullore në qeverinë e Mustafa Krujës, ku u angazhua në mbrojtjen e trashëgimisë kulturore, hapjen e bibliotekave, organizimin e ekspozitave dhe promovimin e kulturës kombëtare.

Pas ardhjes së regjimit komunist, u vendos në Romë, ku jetoi deri në fund të jetës. Edhe në mërgim, ai vijoi aktivitetin kombëtar nëpërmjet shtypit dhe komunitetit shqiptar. Më 1968 mori pjesë në kremtimin e 500-vjetorit të vdekjes së Skënderbeut në Vatikan, ku mbajti një ligjëratë për rolin e heroit kombëtar dhe shqiptarëve në mbrojtjen e qytetërimit evropian.

Dhimitër Berati u shua më 8 shtator 1970 në Romë, larg atdheut, por me nder të paprekur. Veprat, shkrimet dhe dokumentet e tij ruhen sot në Bibliotekën Kombëtare të Shqipërisë, në Arkivin e Shtetit dhe në fondet historike të gazetave Përlindja e Shqipërisë, Dielli dhe Illyria.

Dhimitër Berati nuk ishte thjesht shkrimtar, gazetar apo funksionar shtetëror. Ai ishte vizionar, themelues i mendimit kombëtar modern dhe idealist i pakompromis për Shqipërinë. Jeta dhe vepra e tij janë dëshmi e rrallë e përkushtimit të mendjes dhe veprës në shërbim të kombit.

Intervistoi Editori i Diellit: Sokol Paja/

Marçeza Kotoni, një tjetër bashkatdhetare në mërgatën shqiptare të Shteteteve të Bashkuara të Amerikës që synon një post të rëndësishëm politik në Massachusetts. Ajo kandidon për Këshillin Bashkiak të Chelsea Distrikti 8 në Boston. Me një platformë elektorale që fokusohet te ndershmëria, drejtësia sociale dhe përfshirja e çdo zëri në vendimmarrje dhe me synimin e qartë për të mbështetur projektet dhe iniciativat që prekin jetën e çdo qytetari, nga siguria në distrikt tek mbrojtja e mjedisit, Marçeza Kotoni përbën një model guximi, krenarie, përfaqësimi dhe suksesi për të gjithë shqiptarët në Boston e më gjerë. Marçeza Kotoni ka studiuar master në politikë dhe marrëdhënie ndërkombëtare në New York University (NYU) dhe ka një eksperiencë frymëzuese si vëzhguese zgjedhjesh në vende të ndryshme të Europës Lindore dhe Azisë Perëndimore.

PLATFORMA ELEKTORALE: NDERSHMËRI, DREJTËSI SOCIALE DHE PËRFSHIRJA E ÇDO ZËRI NË VENDIMMARRJE

Platforma ime fokusohet tek ndershmëria, drejtësia sociale dhe përfshirja e çdo zëri në vendimmarrje. Jam kundër projekteve që dëmtojnë komunitetin, si fabrika e përpunimit të mishit dhe peshkut në 100 Justin Drive, dhe luftoj që komuniteti të dëgjohet dhe të ketë vend në tryezën e vendimmarrjes. Zotohem të mbroj shëndetin publik, cilësinë e jetës, si dhe interesat e familjeve të zakonshme sepse besoj se politika duhet të jetë e hapur, transparente dhe në shërbim të të gjithëve, jo vetëm të një grupi të privilegjuar.

ANGAZHIMI POLITIK NË DISTRIKTIN 8 NË CHELSEA: ZËRI I KOMUNITETIT PRIORITETI KRYESOR

Jam shumë e angazhuar në Distriktin 8 në Chelsea, aty ku jetoj, jam aktive dhe kam ndërtuar marrëdhënie të forta me fqinjët. Fokusi im është në ndalimin e projekteve të rrezikshme, siç është fabrika e përpunimit të mishit dhe peshkut, përmirësimin e cilësisë së ajrit dhe ujit, dhe ndërtimin e një mjedisi të sigurt për të gjithë. Politika ime është e pavarur, pa lidhje me parti të mëdha, pasi besoj se zëri i komunitetit duhet të jetë prioriteti kryesor. Ftoj gjithë komunitetin shqiptar t’i bashkohet kësaj nisme për të pasur përfaqësuesin e vet në tryezë, për të qenë zëri i fuqishëm që ka munguar për një kohë të gjatë në Chelsea.

SUKSESI BAZOHET TEK PËRFSHIRJA E KOMUNITETIT, MBËSHTETJA MORALE DHE PRAKTIKE

Kandidatura për Këshillin Bashkiak të Chelsea Distrikti 8 është një mundësi shumë e rëndësishme për të sjellë ndryshimin e duhur. Ky pozicion vendos për projektet dhe iniciativat që prekin jetën e çdo qytetari, nga siguria në distrikt tek mbrojtja e mjedisit. Suksesi im bazohet tek përfshirja e komunitetit, mbështetja morale dhe praktike që kam marrë nga fqinjët, dhe puna e vazhdueshme për të qenë gjithmonë transparente dhe e hapur ndaj të gjitha shqetësimeve të tyre.

“NDER DHE PËRGJEGJËSI”, NJË SHQIPTARE KANDIDATE PËR KËSHILLIN BASHKIAK TË CHELSEA DISTRIKTI 8 NË BOSTON

Të qënët shqiptare që kandidon për një rol kyç publik është nder dhe përgjegjësi. Ndihem thellësisht e lidhur me rrënjët, vlerat, guximin dhe solidaritetin tonë si popull. Kam një ndjeshmëri të thellë për të gjitha familjet emigrante që kanë sakrifikuar për një jetë më të mirë, dhe dua të jem zëri i tyre. Dua të siguroj që asnjë grua apo njeri me prejardhje të huaj të mos ndjehet i trajtuar pa barazi dhe respekt në komunitet.

MOTO E FUSHATËS: ÇDO ZË KA RËNDËSI DHE VENDIMI DUHET TË JETË REZULTATI I DËSHIRAVE TË KOMUNITETIT

Fushata po ecën me entuziazëm dhe mbështetje të gjerë, megjithëse është ende në hapat fillestarë. Strategjia ime është komunikimi i hapur, takimet ballë-për-ballë, dëgjimi aktiv i çdo anëtari të komunitetit dhe transparencë e plotë. Synoj që edhe elektorati gri, ata që janë të paangazhuar, të ndihen të informuar dhe të përfaqësuar. Motoja ime: çdo zë ka rëndësi dhe vendimi duhet të jetë rezultati i dëshirave të komunitetit.

KUSH ËSHTË MARÇEZA KOTONI?

Kam përfunduar studimet master në politikë dhe marrëdhënie ndërkombëtare në New York University (NYU) dhe kam punuar në zyrën politike të OSBE-së në Shqipëri. Përveç kësaj, kam përvojë të gjerë si vëzhguese zgjedhjesh në vende të ndryshme të Europës Lindore dhe Azisë Perëndimore, duke kontribuar në mbrojtjen e standardeve demokratike. Karrierën e kam ndërtuar edhe në fushën e shërbimeve sociale dhe jam aktiviste për të drejtat e njeriut, duke shërbyer si anëtare e Komitetit të të Drejtave të Njeriut në Qytetin e Chelsea. Adhuroj librat si dhe natyrën. Motoja ime: Fairness matters – Drejtësia ka rëndësi. Çdo njeri meriton të dëgjohet.

HISTORIA E EMIGRIMIT NË USA

Në SHBA kam ardhur fillimisht si studente, falë një burse Fulbright, për të ndjekur studimet në NYU. Pas diplomimit, u ktheva në Shqipëri, dhe disa vite më vonë vendosa të rikthehem në SHBA si emigrante. Si grua dhe emigrante, rruga nuk ka qenë aspak e lehtë, ndaj ndihem me fat që banoj në Chelsea, një qytet i ndërtuar nga dhe për komunitetin e emigrantëve. Pjesa tjetër e familjes sime, me rrënjë të thella në kulturën dhe traditat tona, jeton ende në Shqipëri, tërësisht e integruar në jetën dhe komunitetin atje, pa plane për t’u larguar.
@followers@top fans

SHPENDI TOPOLLAJ/

Kur miku im, intelektuali i shquar Bardhyl Adem Selimi, mes pikëllimit, dha lajmin e trishtuar të largimit nga jeta të shokut tim të shkollës së mesme ushtarake “Skënderbej” qysh nga viti 1960, Saimir Malokut, shtanga dhe nuk po u besoja syve. I shkëlqyer në mësime, me një sjellje plot sinqeritet dhe shumë i dashur me të tjerët, fotoja e këtij biri të një familjeje atdhetare, qëndronte përherë në tabelën e nderit. Kështu vazhdoi dhe në jetë kur shërbeu si oficer dhe inxhinier me përkushtim dhe ndershmëri, gjersa shpata e padrejtësisë së diktaturës komuniste, ia shkatërroi jetën, duke e burgosur në Ferrin e Burrelit, pa as më të voglin faj. I përballoi vuajtjet e viteve të gjata me burrëri, dhe kur fitoi lirinë, asnjëherë nuk shprehu ndenja hakmarrjeje. Por për të mos harruar brezat se ç`hoqëm në atë gjysmë shekulli, ai shkroi dhe na la librin me kujtime, për të cilin shkrova sa më poshtë dhe në nderim të jetës së tij po e botoj.               

   I lexova me trishtim kujtimet e shokut tim të mrekullueshëm në vitet e shkollës të mesme “Skënderbej” dhe atë të Oficerëve, Saimir Maloku, dhe gjëja e parë që më doli parasysh ishte ajo shprehja e Friedrich Nietzsches se “Të jetuarit është vuajtje, të mbijetuarit është gjetja e një kuptimi për vuajtjet”. Libri i tij voluminoz “Si mbijetova në Ferrin komunist”, botim i EMAL, viti 2020, me ato të vërteta rrëqethëse, jo vetëm që të trondit, por edhe synon të gjejë kuptimin e vuajtjeve trupore e shpirtërore të njeriut të ndershëm gjatë luftës për mbijetesë. Si i tillë, pra, për nga forca e argumentit dhe llogjika e të arsyetuarit rreth asaj që ngjau në Shqipëri, ai do të mbesë si një monument demaskimi për padrejtësitë dhe barbaritë e një sistemi despotik që sundoi mbi vendin tonë për mbi katër dekada. Kështu që trishtimit e tronditjes, ja zë vendin urrejtja ndaj atyre që sapo morën frenat e pushtetit në dorë, deklaruan pa ju dridhur qerpiku se do ushtronin diktaturën. Por pati një koincidencë mjaft domethënëse, pasi në kohën që shfletoja librin e shokut tim, një stacion televiziv, jepte historinë e botanistit të madh rus Nikollaj Ivanoviç Vavilovit i cili së bashku me ekipin e tij të shkencëtarëve patriotë, ruajtën me pedantizëm në “Svalbard” farat e bimëve për mbarështim, gjatë rrethimit të egër që ushtria e Vermahtit i bëri qytetit të tyre. Ata pranuan të vdisnin nga uria dhe të mos preknin asnjë kokërr nga ato drithra, pasuri perspektive e popullit të tyre. E megjithatë, Vavilovin, në moshën 54 vjeçare, vetëm pse kishte shfaqur kundërshti mendimesh me Trofim Denisoviç Lisenkon, që kishte përkrahjen e vetë Stalinit, policia e fshehtë e arrestoi dhe e torturoi në 400 seanca që bënin plot 1.700 orë hetime çnjerëzore. Koha tregoi se ai, dhe jo Kryetari i përkëdhelur i Akademisë së Shkencave kishte të drejtë. Çfarë ngjashmërie me Vavilovët tanë, se i tillë shkencëtar i radioteknikës dhe humanist ishte edhe Saimir Maloku. 

Saimiri vinte nga një prej familjeve më të shkëlqyera të kryeqytetit; babai i tij Reshiti, i njohur anë e kënd vendit për kontribute në ndërtime veprash të vështira, por edhe si Mjeshtër i Merituar i Sportit të Qitjes, ku ishte kampion, rekordmen dhe trajnier i ekipit kombëtar, gëzonte reputacionin e njeriut të kulturuar dhe të thjeshtë, kurse vëllai i madh, Agimi, një djalë mjaft simpatik dhe përherë i qeshur, ishte gjithashtu skënderbegas në maturë. Zgjuarsia, edukata qytetare dhe dashuria për shokët u lexohej të dyve në fytyrë. Në çdo shkollë që shkoi Saimiri, deri edhe në Universitetin Shtetëror për inxhinieri elektrike, fotografia e tij qëndronte në Tabelën e Nderit, pasi ai nuk njihte notë tjerër veç atyre maksimale. Ne të gjithë lexonim literaturë artistike, por Saimiri kishte dhe një pasion tjetër, atë të ndërtimit të radiove. Duke parë talentin e rrallë të tij dhe vullnetin e jashtëzakonshëm, ai fitoi dhe mbështetjen e trupës së mësuesve dhe oficerëve tanë. Natyrisht që në fillim të viteve 60 – të mungesat ishin të shumta, por një zot e dinte se nga i gjente Saimiri gjithë ato vegla e pjesë radiosh. 

Aq i aftë dhe i papërtuar ishte ai në këtë fushë, sa me të konsultoheshin dhe e thërrisnin për t`i ndihmuar edhe kapter Bezhani e Rexhepi, kino operatorët dhe përgjegjësit e teknikës radiofonike. I tillë kishte qenë në shkollën tonë vetëm një: austriaku, robi i luftës që quhej Karlo. Ne, nga ana jonë, Saimirit i thoshim se do të bëhej si Aleksandër Popovi që na kishin thënë se kishte shpikur radion, por ai na kundërshtonte duke shpjeguar se ai kishte studiuar vetëm valët elektromagnetike, kurse radion e kishte shpikur një italian, Gulielmo Markoni, i cili para gjysmë shekulli për valët e tij Herc, kishte fituar edhe çmimin “Nobel”. Dhe shtonte, se atij nuk i zihet emri me gojë se ishte fashist, por meritë ka pasur edhe Faradei, Tesla, Edisoni, edhe ky Popovi juaj me shokë. Por Saimiri, edhe për të kërcyer Rock and Roll në pushimin e gjatë me Maks Ruvinën, Bardh Kazazin, Tigër Godon, Ylli Dudushin me shokë, gjente kohë, duke i rënë me pëllëmbë në vend të xhazit, katedrës, por edhe për të ndihmuar ata që në mësime ishin më të dobët. Ai i donte shokët dhe nuk bënte dallime mes tyre. Por ja, pikërisht ky njeri me shumë kulturë duhej përndjekur, poshtëruar, torturuar, burgosur e mundësisht edhe vrarë nga të betuarit servilë të partisë, nga ata që e urrenin kulturën. Duke qëndruar në llahtarin e burgjeve komuniste, Saimiri, pa dhe njohu shumë. Ai, fare mirë mund të shkruante për plot të burgosur si Pjetër Arbnori, At Zef  Pllumi, Uran Kalakulla, Todi e Fatos Lubonja, Spartak Ngjela, Hajredin Fratari, Burhan Kalaja, Gëzim Çela, Hafiz Sabri Koçi, Adem Allçi, Sazan Hadëri, Dhori Gërnjoti e plot të tjerë që burrërisht i qëndruan diktaturës, duke na dhënë kështu një enciklopedi, por ai është mjaftuar kryesisht tek ato që i ngjanë vetë atij, pra, te padrejtësitë, intrigat, shpifjet, fyerjet, rrahjet, izolimi në biruca për muaj me radhë, dramat shpirtërore, kërcënimet për jetën e tij dhe të familjes, vuajtjet nga uria, të pa larët, të ftohtit, lagështia, depersonalizimi, linçimi publik, sëmundjet e deri shpërfytyrimi, sa i bërë kockë e lëkurë, pra tjetër njeri, nuk e njohu as nëna e tij. Dhe këto mjaftojnë, për të treguar fytyrën kriminale të atij sistemi, që arriti t`i hedhë trutë e gomarit shumicës nga ne dhe që fatkeqsisht, ende sot e kësaj dite, ka nga ata që e kujtojnë me mall. Në këtë këndvështrim, kujtimet e Saimiri Malokut, përsëri do të mbeten një enciklopedi e gjendjeve emocionale njerëzore, kur mbi të bijen rrufetë e padrejtësisë komuniste. 

Se lexuesit do të gjejnë në to, çudirat që ndodhin kur dikush bije në situata të ngjashme dhe që ky autor nuk ja uron askujt. Natyra njerëzore është një pus i pafund, ku po të futesh në të, do të ndeshësh gëzime e hidhërime, qeshje e lot, forcë e dobësi, thyerje e qëndresë, nënshtrim e revoltë, por lum ai që kur del prej tij, ka arritur të mbetet përsëri Njeri. Vetë Saimiri, duke folur për këtë, shprehet: “Vuajtjet e mëdha në qeli më mësuan të luftoja për jetën. Lëndimet nga torturat më mësuan të mos dorëzohesha, ndërsa dhimbjet që ndieja në trup më mësuan të isha i fortë. Prona më e madhe e njeriut është dinjiteti njerëzor”. Dhe Saimiri e ruajti trimërisht këtë dinjitet. E arriti këtë pasi ai ndoqi besnikërisht thënien e famshme të Shakespeares se “Frikacakët vdesin shumë herë para vdekjes së tyre, ndërsa guximtarët e provojnë shijen e vdekjes një herë të vetme”. Po përse kishte vajtur puna deri këtu? Babai i tij, Reshiti kishte studiuar në shkollën teknike të Harry Fulcit dhe kjo qe e mjaftueshme që rreth tij të mos ndahej hija e dyshimit. Puna që kishte bërë me aq përkushtim në interes të vendit, nuk kishte fare rëndësi. Pastaj, ai paskej shoqëruar disa turistë anglezë në Thethin turistik aty nga viti 1936, por edhe sikur t`i kishte shoqëruar ata në kohën e ilirëve, përsëri do i vihej një pikëpyetje e madhe. Kur ishte paralizuar, një anglez, mik partie i dërgonte ilaçe që këtu nuk gjendeshin. Por kush u besonte miqve, kur vetë Enveri nuk i zuri besë kunatit të tij, duke i futur një plumb pas koke, siç bëri me të gjithë bashkëpunëtorët, shumë nga të cilët ishin edhe Heronj të Populllit. Vetë Saimiri, merrej me koleksionime pullash, dhe për t`i shkëmbyer dërgonte letra në 17 shtete. Po sikur, me kod të fshehtë të çonte tek armiku sekretet tona të mëdha? Pastaj, ai na mësonka edhe gjuhë të huaja. E përse do t`i shërbejnë, veçse për agjenturë. 

Ka shpikur edhe një kanoçe për të parë stacionet e huaja televizive. Ne vërtetë e kemi marrë nga ai nga një të tillë, por ai po ja shpërndan kujtdo, duke futur kështu ideologjinë borgjezo – revizioniste. Apo nuk shkon derë më derë për t`ua rregulluar njerëzve çfarëdo, aparatet televizivë, pa pyetur fare për biografitë e tyre. Sikur të mos mjaftonte ajo që shtëpinë e tyre e kishte bërë si vatër kulture, ku mbidheshin gjithë rinia dhe shihnin deri në mesnatë, filma, koncerte e sporte perëndimore. Edhe në veshje ai na del si gagarel, me ca këmishë plot lule e ngjyra për të përhapur ideologjinë e huaj. Se edhe për të llapur, nuk i rri goja rehat, duke thënë ashtu si pa dashje se në vendet kapitaliste jetohet shumë më mirë se te ne. Po a e hamë ne atë. Partia jonë dhe Komandanti i treguan vendit Beqir Ballukut që ishte ministër i Mbrojtjes e jo një oficeri të thjeshtë të ndërlidhjes në Burrel, ku aq pranë është dhe ai burgu i llahtarshëm. Ti vemë hekurat njëherë, se na favorizon edhe situata politike, ku po kërkohet që t`i fshijmë me fshesë të hekurt e pa mëshirë armiqtë, se pastaj e bëjmë ne që t`i pranojë të gjitha si Çeçua. Dhe kështu nisi ndjekja, nga jo pak, por nga 120 oficerë sigurimi, përpilimi i atyre dosjeve të inkuizicionit 2 B e 2 A dhe më 13 maj 1976 arrestimi i tij. 200 ditë në birucën e nëndheshme të Degës së Punëve të Brendshme të Burrelit, ku kishte punë me lloj – lloj katilash e xhahilash dhe sikur të mos mjaftonin këta edhe me pisllëkun, zhulin, tartabiqet, mungesën absolute të higjienës dhe ajrimit, të ftohtin e llahtarshëm që s`kishte ç`ti bënte ajo gjysmë batania si leckë e ndotur dhe asnjë kontakt me prindërit e vëllezërit e tij. Po ç`mund të bënte një njeri i shndërruar në skelet, veçse t`i lutej Zotit dhe … ju s`do ta besoni, të këndonte këngët e ndaluara dhe të vallzonte, edhe pse e dinte se do ta merrnin për të çmendur. Kishte qenë pasioni i tij i hershëm kjo lloj muzike e cila kishte forcë ringjallëse. Se ishte ashtu sikurse thosh ai Nitçja, se pa muzikë, jeta do të ishte një gabim. Pastaj ajo muzikë shoqërohej me fjalë frymëzuese, ndaj dhe konti Leon Tolstoi e shihte si gjuha e shkruar e emocionit. 

Përfytyroni një fantazmë që si hije, vjen rrotull një qelie të nëndheshme, që nuk ja gjen shokun për ta krahasuar as edhe te fantazia aq e zhvilluar e mitologjisë. Schopenhaueri me atë mendjen e tij të fuqishme kishte thënë dikur: “Një njeri mund të jetë vetja vetëm për aq kohë sa ai është i vetëm; dhe nëse ai nuk e do vetminë, ai nuk do ta dojë as lirinë; sepse vetëm atëherë kur ai është i vetëm, ai është vërtetë i lirë”. Duke parë se hetuesit djallëzisht, dosjen e tij donin ta bashkonin me atë të babait, duke krijuar kështu grupin armiqësor që do përmbyste pushtetin popullor, për të përligjur dënimin me vdekje, ai vendos të rezistojë, se në vetminë e tij ndihej i lirë për të folur, duke e kthyer kështu gjyqin ndaj tij në një aktakuzë për regjimin mizor dhe duke demaskuar vetë Enver Hoxhën dhe politikën e tij të mbrapshtë prej Neroni. Kurrë ata qindra të pranishëm, nuk kishin dëgjuar të flitej kështu për partinë dhe udhëheqën e “pagabueshëm”. Ndaj ulërinin, talleshin, pështynin dhe qëllonin me shkelma e vezë të prishura në drejtim të tij. Kurse ai, duke mbajtur me njërën dorë pantallonat pa rrip, me frikën se mos i binin, pasi edhe mbathje nuk kishte veshur, kishte guximin të deklaronte: “Këta krimba janë udhëheqësit kryesor të saj si Enver Hoxha, Mehmet Shehu dhe Kadri Hazbiu. Enver Hoxha, duke pushkatuar Beqir Ballukun dhe shokët e tij, me arrestimet, burgimet dhe internimet masive që ka bërë, populli në të ardhmen pas vdekjes së tij, do ta quajë atë diktator të Shqipërisë si Stalini dhe ashtu siç ia bënë diktatorit komunist sovjetik do t`ia bëjnë edhe atij duke ia djegur trupin, veprat si dhe do të rrëzojnë dhe do të shkatërrojnë të gjitha monumentet e tij.” Fjalë profetike apo jo, dhe sidomos të padëgjuara ndonjëherë, para këtij tribuni të vegjëlisë. Dhe ndodhi ashtu siç kishte parashikuar ai. 

Pikërisht Saimir Maloku, pas atyre vuajtjeve barbare, tani i liruar nga burgu më 20 shkurt të vitit 1991, ku ndodhesha edhe unë, i printe turmës për rrëzimin e monumentit të diktatorit shqiptar dhe për të djegur te dyqani “Flora” veprat e tij të pështira. Kushdo i njeh kontributet e Saimir Malokut për shpëtimin e jatës së dhjetra qytetarëve të aksidentuar apo të sëmurë, ç`ka flet qartë për vlerat e tij të mëdha humane. Por kushdo duhet ta dijë se mbi të gjitha ai mbetet një atdhetar i devotshëm dhe i kulluar me prirje të hershme evropianiste. Nuk do ta harroj kurrë, ditën e Lumturimit të Madre Terezës, kur pas audiencës që i kishte dhënë familjarisht Papa Vojtila në Vatikan, e pashë atë, duke katalizuar entuziazmin dhe krenarinë e të gjithë shqiptarëve të pranishëm në shesh, duke i nxitur ata që të bënin fotografi me flamurin tonë kombëtar që e mbante një bukuroshe. O Zot, thosha me vete, këtë shqiptar të madh e dënonte diktatura si dikur Prometeun. Dhe Saimiri, anën e tij njerëzore e atdhetare vazhdon ta ruajë të paprekur, edhe në këto kujtime, ku predikon vetëm vëllazërim, jo hakmarrje dhe ku nuk përmend asnjë xhelat me emër, vetëm duke shpresuar se ndonjë ditë dikush do t`i kërkojë atij dhe bashkëvuajtësve të tij të pafaj, ndjesë. Kam parë se edhe Nelson Mandelës, rojet dhe ata që e dënuan, i kërkuan falje dhe ai vetëm buzëqeshte. Por në Shqipëri kjo qenka mjaft e vështirë. Ndofta se te ne, pra në mes të Evropës, krimet ndaj të burgosurve politikë kanë qenë edhe më të këqia se ndaj Mandelës në Jugë të Afrikës. Ja ç`thotë vetë ai për këtë: “…diktatori Enver Hoxha shpiku dhe i la si trashëgimi këtij populli para vdekjes së tij operën e famshme “Komunizmi shqiptar”, ku ai ishte “kompozitori dhe dirigjenti kryesor i saj”. 

Me rrëzimin e monumentit të diktatorit komunist më 20 shkurt 1991 muzika e kësaj opere famëkeqe komuniste ndaloi.” Por, për çudi, nostalgjikët vazhdojnë t`i bijen të njëjtit avaz, nga po ai pentagram i nxirë nga koha, pasi duam apo nuk duam, janë po ata që e pështynin Saimirin me shokë duke brohoritur në kor: “Vdekje armiqve të partisë”, janë ata që nxitonin t`i bashkoheshin me gëzim forcave militare që rrethonin, arrestonin, plagosnin dhe vrisnin ata tre djemtë që patën guximin të shpërthenin burgun mesjetar të Burrelit. Të vjen keq që shoqëria jonë, për hir të luftës politike dhe etjes për pushtet është kaq e çorientuar, dhe që ndihma e të huajve për dënimin e bëmave të komunizmit, thuajse nuk ndihet fare. Na dhimbset e ardhmja e Atdheut në familjen evropiane, se Saimir Maloku me nderimet që i janë bërë, mbetet ai që të porsa lindur, vajzat e lagjes e quajtën SA I MIR. Por në qoftë se ai ngre zërin, këtë e bën, se nuk harron asnjëherë mësuesen tonë të letrërsisë, Gjylizare Çiçon që duke cituar Victor Hygoin thosh: “Ngjitur me të drejtat e Njeriut, fare pranë tyre, janë të Drejtat e Shpirtit”.