Politike – Page 358 – Dielli

RAMIZ MUJAJ: SI U NDODHA PËRBALLË ME TË INFEKTUARIN NGA COVID-19

March 24, 2020 by dgreca

Poeti Ramiz Mujaj, anëtar i Këshillit të Federatës Pan Shqiptare të Amerikës VATRA, vatran për më shumë se tri dekada, është inxhinier riparus, mirëmbajtës, në një nga qendrat e mëdha të rihabilitimit në Bronks, NY- Kings Harbor Multicare Center. Për vetë natyrën e punës, Ramizi, është i ekspozuar ndaj rrezikut të infektimit nga Koronavirusi. Për të mësuar më shumë detaje nga beteja në frontin e luftës kundër Koronavirusit, Kryeredaktori i Diellit, zhvilloi bisedën e mëposhtme:

DIELLI: Përshëndetje i dashur Ramiz. Si jeni Ju dhe familja e madhe Mujaj, këndej dhe matanë oqeanit, në këtë kohë të vështirë të pandemisë së shkaktuar nga Koronavirusi?

Ramiz Mujaj: Deri tani jemi mirë, këndej dhe matanë Oqeanit.

Dielli: Ju vetë jeni duke punuar në këtë kohë kur njujorkezët janë të mbyllur nëpër shtëpi?

Ramiz Mujaj: -Po, punoj çdo ditë. Punon edhe bashkshortja ime Fatmirja edhe djali Besarti.

Dielli: Ndjeheni të friksuar nga rreziku i marrjes së virusit në këto kushte?

Ramiz Mujaj: Natyrisht, nuk jemi në gjendje paniku, por tregohemi të kujdesshëm dhe mbrohemi duke respektuar rregullat dhe porositë.

Ndjehemi pak të shqetësuar për prindërit e mi, të cilët kanë ardhë më herët nga Kosova në New York. Prindërit janë të moshuar ; të dy kanë nga 85 vite, dhe ata po i ruajmë, si i thonë, si drita e syve nga frika se mos marrin infeksion. Megjithatë ndjehemi të qetë ne dhe ata, falë bashkëshortes tim Fatmirës, e cila ka studjuar mjekësi të përgjithshme dhe djalit tim Bestarit, i cili është shumë i informuar dhe përciell me shumë vëmendje ngjarjet dhe ndihmon me sa mundet. Ata e kanë kthyer shtëpinë në një farë mënyre në spital, ku nuk mungon asnjë nga mjetet mbrojtëse të rekomonaduara nga mjekësia dhe shteti.

Dielli: Sa të ekspozuar ndjeheni ndaj infeksionit?

Ramiz Mujaj: Patjetër jemi të ekspozuar sepse jemi në punë, si unë, për shkak të natyrës së punës, ashtu edhe Fatmirja, që punon në mjeksi, çdo ditë pa pushim, po ashtu edhe Bestari, i cili ndodh që ndonjë ditë punon edhe nga shtëpia .

Dielli: Si është gjendja në Kings Harbor Multicare Center?

Ramiz Mujaj: Unë kam 14 vjet që punoj në këtë qendër në pozicionin e inxhinierit riparues, i të gjitha pajisjeve që janë në shërbim të pacientëve dhe ndërtesave. Është një qendër relativisht me kapacitet të madh, janë 1000 pacientë dhe po kaq punëtorë(1000). I gjithë stafi punon me përkushtim e rigorozitet për të mbrojtë pacientët dhe veten.
Dielli: A është përgatitë personeli nga ana profesionale për ta përballuar këtë situatë dhe si janë vetëdijësuar pacientët e shumtë që ju keni?

Ramizi: Fillimisht është kulaifikuar personeli duke zhvilluar klasa mësimore për të marrë udhëzime e për të njohur nga afër masat mbrojtëse. Punë e veçantë është bërë edhe me pacientët për ti vetdijësuar duke u treguar konkretisht si të vetëmbrohen, si të ruajnë distancën dhe si të shmangin kontaktet, dhe kemi forcuar rregullat e pastërtisë.

Dielli: Keni raste të infektuarish?

Ramiz Mujaj: Po, fatkeqsisht kemi. Para 3 ditesh është konstatuar pacienti i parë me koronavirus. Pas tri ditësh numri u shtua, tash janë bërë 10 dhjetë pacientë të dyshuar.

Dielli: Pacientët e prekur nga infeksioni dhe ata të dyshuar janë izoluar apo janë dërguar në qendrat e specializuara?
Ramiz Mujaj: Edhe të prekurit edhe të dyshuarit po qëndrojnë në të njëjtin objekt ku kan qenë më parë vetëm se izolohen nga të tjerët duke u mbyllur dyert dhe u është vendosur një shenjë për t’i dalluar personeli që u shërben. Kur kryejnë shërbimin pejstarët e stafit të kryepunetorëve mjeksorë përgatisin mbrojtjen e tyre me maska dhe të gjitha paisjët para se të hyjë në dhomën e të prekurit.
Dielli: Në këtë mjedis, ku tashmë dihet se ka të infektuar me virusin COVID-19, si ndjeheni?
Ramiz Mujaj: Me datën 23 mars me urdhëruan të shkoja tek një pacient i prekur nga virusi. Për mua ishte rasti i parë dhe vërtetë e prita me hezitim, pse ta fsheh,edhe pak frikë.Nuk më duket se është lojë dhe nuk e kisha provuar një situatë të atillë. Ishte diku pak para mesnatës. Gati i gjithë stafi kryesor i punëtorëve kishte shkuar në shtëpi. Në dhomën e tij duhej ndrequr një paisje. Mu desh ta bëja të madhe dhe i telefonova kryepunëtorit. Ai më tha që të prisja pak sa ta provonte stafi mjeksor nëse mund ta ndreqte, por ata nuk mundën. Pastaj stafi i punëtorëve mjeksor me përgatitën izolimin nga kontaktet me pacientin dhe pajisjet, dhe unë hyra në dhomën e tij. I infektuari ishte një aziatiko-amerikan i infektuar.

Edhe pse isha i izoluar, e ndjeja një lloj shqetësimi brengosës brenda vetes. Madje ende ndjehem i tillë. Më shqetëson mendimi se mund të kem marrë diçka prej tij. Nuk ka trimëri, e gjithë bota është e trembur, pavarësisht thirrjeve për antipanik.

-Dielli: Duke qenë se ju keni përvojën e qendrës ku punoni: Çfarë mesazhi apo këshilla keni për t’u përcjellë bashkatdhetarët në përgjithësi dhe vatranëve në veçanti?

Ramiz Mujaj: Porosia ime për të gjithë bashkatdhetarët, lexuesit e gazetës Dielli, sidomos për vatranët, të cilët për mua janë si anëtarët e familjes time u sugjeroj :Ta respektojnë distancën mes njerëzve në çdo ambient, të mos neglizhojnë pastrimin e duarëve pas çdo rasti të prekjes të çfarëdo objekti dhe ta respektojnë vendosjen e maskës dhe të dorashkave për arësye se gjatë bisedave mund të ketë spërkatje apo prekje .Nëse u mungojnë dizinfektuesi ta përdorin sapunin dhe gjithësesi duhet ti pastrojnë duart për 20 sekonda. Uroj që të gjithë ta kalojmë këtë situatë krize emergjente me sukses dhe pa viktima.(intervistoi: Dalip Greca)

FAIK KONICA: “NJERËZIT BININ PORSI MIZA”

March 23, 2020 by dgreca

Nga Fotaq Andrea/Strasburg/

Ky titull i frikshëm, me frazeologji të fuqishme dhe tone plot tragjizëm, à la Boccaccio, buron drejtpërdrejt nga pena erudite dhe enciklopedike e Faik Konicës. Është nxjerrë nga një shkrim i tij botuar te almanaku “Kalendari i Maleve”, Bruksel, 1900, ku jepet njëfarësoj historiku i shpejtë i përhapjes së murtajës dhe të sëmundjeve të mëdha në botë e në Shqipëri gjatë të shkuarës, mbi bazën e hulumtimeve të thella që Konica bënte në do “libra të moçëm”, siç e thotë edhe vetë, duke përmendur në veçanti librin referencial Historia politica et patriarchica Costandinopoleo. Epirotica. MDCCCXLIX. Veçse, përtej tragjizmit real të pandemisë që shkaktojnë sëmundjet ngjitëse me përmasa korrëse (në parantezë, a nuk personifikohet vetë vdekja mitologjikisht me një skelet njeriu dhe kosë në dorë?), Konica nuk mungon të nxjerrë në pah dy faktorët themelorë për parandalimin dhe ndalimin e pandemisë: së pari, “Kujdesin e guvernave” (qeverive), ku domosdo nënkupton masat e rrepta në shoqëri me kufizme të mëdha në lëvizjen dhe në kontaktet e njerëzve, dhe së dyti, “Fuqinë e shkencës”, siç shprehet ai, për t’i bërë ballë rrezikut të përgjithshëm shkaktuar nga “sëmundje e tutshme”.

Shkrimi i Konicës, me vezullim perle, mjaft i ngjeshur dhe plot brum të tharmë, me stil të prerë e të shpejtë, shfaq ethshëm zezonën pandemi, tablonë e zymtë të burimit të sëmundjeve epidemike, evolucionin e tyre marramendas, me pasojën alarmante, vdekjeprurëse, të korrjes mizore të jetëve njerëzore. “Njerëzit binin porsi miza”, thotë në mënyrë tronditëse Konica. A nuk përmban kjo shprehje e lashtë, me originë nga Mesjeta e hershme, përtej idesë që njerëzit vdisnin masivisht (apo mizërisht e mizorisht, do thoshim në shqip për një konotacion edhe më të fuqishëm), vetë kuinesencën e pamundësisë më të madhe njerëzore përpara sëmundjes gjëmëmadhe, virale a bakteriale, pamundësi për t’i ardhur sadopak në ndihmë vetvetes apo tjetrit, tek sheh vdekjen me sy hapur, me mushkri të asgjësuara dhe imunitet të shterur? Palé që një pamundësi e tillë njerëzore arrin kulmin e vet kur nuk ke faktikisht kurrfarë mundësie as për t’u ndarë për herë të fundit nga njerëzit më të shtrenjtë, që shkëputen mynxyrshëm nga gjiri i familjes, të vetmuar, të braktisur mes tubave oksigjenues, tek i sheh me sytë e mendjes të ikin ashtu, aq papritur, në kohët moderne, mes asaj që do ta cilësonim në këtë rast “çnjerëzorja/njerëzorja e arsyeshme e faktit izolim” për shmangie të infeksioneve dhe rrezikut epidemik. Dhe të pikon në shpirt të mendosh që njeriu tënd më i dashur, dhe kushdoqoftë nga kapitali NJERI, i infektuar rëndë, që kërkon thjesht të marrë pakëz ajër, pakëz frymë, me mushkri të nxjerra jashtë funksionimit, ikën kësisoj i vetmuar, i braktisur, me sy të etur për dashuri jete që fatalisht i shuhet në çastin fatal.

Andaj, sot, në pandeminë mizore covid19 merr një kuptim më të veçantë, human, në shkallë të epërme, shprehja morale, shumëpërmasore e Sokratit “Njih vetveten ti vetë”, që do të thotë në rastin tonë : njeri, ndërgjegjësohu përpara rrezikut, ndërgjegjësohu për vetveten, për të tutë, për shoqërinë! Sepse koronavirusi nuk është shaka prej leshkoje, është hata! Dhe kur je i ndërgjegjësuar, shprehja e Sokratit merr një kuptim edhe me të thellë tek shpalos krejt ndjenjën e vetëdijes dhe të solidaritetit të fuqishëm njerëzor: “unë jam unë, unë jam tjetri”, që do të thotë: “jam unë që kam në dorë jetën time, jam unë që kam në dorë jetën e tjetrit”; dhe për këtë, më duhet të izolohem, më duhet të vetizolohem! Për më tepër që, në shoqërinë tonë, shprehja merr kuptim edhe më të thellë tek sheh ndoca kapadainj shqipo, me cigare në gojë – ata të tipit të “honxhobonxhove, xhuxhubocëve e xhixhillimëve” siç thotë Konica për njerëzit mendjemykur, mediokër e sharlatanë -, të gjezdisin shpërfillshëm bulevardit e rrugëve si gjeli majë çatisë mes virusit pandemik, apo më keq, si ajo fabula e dikurshme e atij këmishëzbërthyeri majë skodës karakatinë që “fluturonte” mes rrapëllimës e që thosh: “Fry moj erë në gjoks të beqarit!” Dhe kur era ia dha “zotërisë” së tij brinjë më brinjë, mes lëngatës e temperaturës së lartë nga të ftohtit që mori, ai tha: “Ç’deshe mojë erë që u more me një copë jevg!” Kuptohet morali i fabulës në këtë rast: ku era, dhe ku covid19!

Në përfundim, dhe në nderim të thellë, një heqje kapeleje për bluzat e bardha, një duartrokitje moderne masive nga ballkonet e godinave për ta dhe për tërë ata që në krye të detyrës, sfidojnë vdekjen, në emër të jetës, për t’i thënë ndal njëherë e mirë korrjes njerëzore të koronavirusit. Dhe… me sëmbim në zemër, me lot në sy, sjell sot ndër mend, tim atë, Dr. Llazi Andrea, epidemiolog, infeksionist e higjenist ushtarak që, pas 30 vjetësh pune këmbëngulëse kërkimore, studiuese e shkencore në Laboratorin e Spitalit Ushtarak, u flijua në krye të detyrës në mesin e viteve ’80, pas një infeksioni të rëndë viral, që e mbërtheu në Shishtavec të Kukësit, duke luftuar me thonj për të sjellë në jetë një ushtar në lulen e rinisë me temperaturë 42°C e viruse të fuqishme.

FAIK KONICA

Murtaja dhe sëmundjet e mëdha në Shqipëri në kohët e kaluara

Në shkollat e mjekësisë rrëfejnë se të katër sëmundjet e mëdha që kanë korrë papushim njerëzinë nëpër brezat e vjetëve, e kanë të gjitha burimin në grykat e do lumenjve të mëdhenj e në baltërat e ndyra që i rrethojnë. Kolera ka marrë gjithmotin burim në grykë të lumit Gang, në Hindustan; tifuzi [tifoja] në grykë të Tunës; ethet e verdha në grykë të Misisipit; e murtaja në Nil e në Indokinë.

Kjo sëmundje e tutshme, mbas shumë vjetësh mungimi, filloi të shfaqej më 1899 në Skënderie, në Lisbonë dhe – e thonë me zë të ulët – në Anversë të Belgut, në Paris e në Portsmouth. Kujdesi i guvernave, i ndihmuar me fuqinë e shkencës do t’i dalë zot – na mban uzdaja – këtij rreziku të përgjithshëm, e që tash duket se sëmundja e tutshme zuri të pakësohet në atë vend ku kish rënë.

Sido në qoftë, për të plotësuar dëshirën që kanë ligjëruesit për të gjetur në një kalendar të mirë përmendje [historike] për ndodhira të vitit, u munduam dhe gjetëm në do libra të moçme vitet e rënies së murtajës në Shqipëri.

Më 1368, ra në Janinë një murtajë e madhe, e u hap deri në Berat.

Më 1374, ra murtaja në Nartë, dhe vdiq kryezoti i vendit Pjetër Llosha.

Më 1375, murtaja goditi prapë Janinën, dhe vdiq zonja Irena, e bija e dukës së Janinës.

Më 1736, ra në Janinë një murtajë e tutshme, të cilën e pruri nga Vllahia një gunar i emëruar Zamari. Vdisnin vetëm brenda në Janinë 50 a 60, e shpesh edhe 80 veta përditë. Kjo murtajë filloi të korrë në muaj të Frorit e u mbajt deri në ditë të Shën Mitrit.

Më 1814, ushtarë shqiptarë të sulltanit, duke u kthyer nga Misiri, sollën një murtajë të madhe që ra, e rreptë e e tutshme, në Shkodër, në Ipek [Pejë], në Durrës, në Vlorë, në Janinë, dhe më tepër në Delvinë. U mbajt deri më 1819, dhe bota binin porsi miza.

SOLIDARITETI HUMAN PERBALLE KORONAVIRUSIT

March 21, 2020 by dgreca

Shkruan: Pashko R. Camaj, Dr. i Shkencave të Shëndetit Publik/

Në botën e kthyer mbrapsht nga pandemia e koronavirusit, për të cilën raportohet në lajme dhe mjetet e tjera të informimit 24 orët e ditës, ja vlen të kujtojmë se njerëzimi ka përballuar shumë pandemi gjatë historisë së tij! Për ne, popullatën shqipëtare në SHBA si dhe pjesë tjera të botës, shqetësimi është i dyfishtë. Në njërën anë jemi të kapluar me situatën personale, me familjet dhe shoqërinë tonë. Në tjetrën anë, jemi të shqetësuar sesa dhe sesi janë në gjendje të mbrohen dhe të mbijetojnë bashkëkombasit tanë në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni Veriore, Mal të Zi. Na mbetet të kërkojmë nga ata që të veprojnë së bashku ndërsa u themi se dhe në këto raste ne jemi të bashkuar dhe se jemi një! Një moment pandemije do të jetë dhe një arsye që të mendojmë dhe veprojmë si një trup i vetëm për të mirën tonë mbarëkombëtare!

Natyra e rrezikshme e kësaj pandemije, reagimet e qeverive lokale, rajonale dhe botërore ndaj saj dhe të gjitha tentativat për ta ngadalësuar hovin sugjerojnë se realisht nuk mund ta dimë sesi do të jetë bota në përfundim të kësaj krize të madhe. Sëmundjet dhe vdekjet e raportuara nga shumë vënde dhe efekti paralel dhe negativ në ekonomi veç sa kanë filluar. Megjithatë është e rëndësishme të kuptojmë dallimin midis frikës dhe shqetësimit, midis gatishmërisë dhe panikut, midis reagimit të shëndetshëm dhe mendësisë shkatërruese. Ish-Presidenti amerikan, Franklin D. Roosevelt e ka kuptuar atë në mënyrë intuitave dhe në fjalimin e tij inaguarues në vitin 1933, që përkonte me fundin e “Depresionit të Madh” amerikan, tha se “e vetmja gjë që na frikëson, është vetë frika.” Mediat sociale dhe shumë qarqe lajmesh të përditshme vërshojnë lloj lloj teorish mbi origjinën dhe përhapjen e Koronavirusit, dhe fatkeqësisht shumë prej tyre nuk synojnë informimin e publikut. Shpesh ata provokojnë frikë me anë të titujve sensacionalë, dezinformatave dhe pretendimeve të pabazuara.

Një gjë e dimë me siguri: Antidoti më i fortë i frikës është informacioni – informacion i saktënga burimet të besueshme. Por, në kohën e sotme, edhe të dhënat e vërtetuara janë dukur ose paraqitur si kontradiktore. Mungesa e vaksinës dhe ilaçeve që ende nuk ekzistojnë, por dhe mungesat e testimit në mbarë vendin do të thotë që ende nuk kemi njohuri të plota për shkallën e kësaj krize. Ne duhet të jemi të përgatitur për të papriturat, si për shembull ku mund të shfaqet virusi në fazën tjetër ose si do të ndryshojë vdekshmëria pasi të jenë testuar më shumë njerëz. Ky tregues mund të përkeqësohet por mund të përmirësohet. E panjohura shkakton frikë por kjo nuk do të thotë se duhet të bëhemi pre e saj.

Pandemia e re e koronavirusit është një problem shumë i mprehtë që pritet të kulmoj në javët dhe muajt e ardhshëm. Këto janë kohë te vështira për personat e infektuar, si dhe për ata që përpiqen të shmangin infeksionin. Por mes gjithë trazirave dhe gjendjes shumë të rënduar, ka disa episode pozitive, mesazhe solidarizuese dhe arsye për të qëndruar shpresëdhënës.

Disa prej tyre janë:

Shumica e njerëzve me COVID-19 shërohen.Vlerësimet sugjerojnë që 99% e njerëzve të infektuar me virusin që shkakton COVID-19 do të shërohen. Disa njerëz nuk kanë simptoma fare ose disa i kanë të lehta. Ndërsa mijëra njerëz kanë vdekur, niveli i përgjithshëm i vdekjeve është 1-3% (ose ndoshta edhe më i ulët kur të jepen më shumë të dhëna për numrin e njerëzve të infektuar), shumë më pak se MERS (rreth 34%), SARS (rreth 11%), ose Ebola (90%), megjithëse më i lartë se gripi mesatar sezonal (0,1%).

Humbja e jetës nga kjo sëmundje është e tmerrshme dhe shumë më tepër raste priten, por bazuar vetëm në shkallën e vdekjeve rezulton se mund të ishte shumë më keq.

Fëmijët duket se infektohen më rrallë dhe kanë raste më të lehtë të sëmundjes infektive. Sipas CDC-së, shumica e infeksioneve deri më tani kanë prekur të rriturit. Dhe kur fëmijët janë të infektuar, ata kanë tendencë ta kalojnë në formë më të butë COVID-19. Për fëmijët dhe prindërit e tyre, ky është një lajm i mirë. Sidoqoftë, është e rëndësishme të theksohet se fëmijët mund të zhvillojnë infeksion sot mund të jenë vektorë për këtë infektim. Një studim i ditëve të fundit nga Kina (për aq sa mund të besohet) tregoi se në fillim të shpërthimit një numër i vogël i fëmijëve, veçanërisht foshnjat dhe të miturit mund të zhvillonin infeksion serioz. Siç është e vërtetë në përgjithësi, ka të ngjarë që fëmijët mund të përhapin infeksionin në mungesë të simptomave, megjithëse sa shpesh ndodh kjo është e paqartë. Duket se koronavirusi i ri nuk sillet si shumë sëmundje të tjera virale, prej të cilave, të moshuarit dhe fëmijët janë veçanërisht të prekshëm

Numri i rasteve të reja po bie aty nga ku filloi të përhapej epidemia. Drejtori i përgjithshëm i OBSH-së, duke folur për një shpërthim të ri të koronavirusit, theksoi se “Kina dhe Republika e Koresë kanë rënie të rasteve infektive në shkallë të konsiderueshme.” Në fakt, provinca Wuhan (vendi i rasteve të para) ka raportuar se nuk ka asnjë rast të ri lokal për herë të parë që nga fillimi i shpërthimit. I vetmi rast i ri u “importua” nga udhëtarët që mbërrijnë atje. Ndonëse shifrat aktuale janë të vështira për tu verifikuar, ashtu si edhe metodat që përdorin këto vende për të ndalur infeksionin, siç është testimi agresiv diagnostik, nëse numri i rasteve të reja në Kinë është me të vërtetë në rënie, ky është lajm i mirë dhe sugjeron që përpjekjet për të ngadalësuar përhapjen e këtij infeksioni mund të jenë të suksesshme.

Dobia e Internetit!

Aktualisht për të praktikuar distancën sociale duke ruajtur disa kontakte shoqësore dhe nevoja mjekësore, njerëzit në izolim ose karantinë mund të kërkojnë ndihmë, të vizitojnë miqtë, të “shohin” familjen dhe mjekët në mënyrë praktike dhe të ofrojnë azhurnime për gjendjen e tyre.

Përgjigja dhe përgatitjet tona ndaj pandemive të ardhshme (që do të na testojnë edhe në të ardhmen) duhet të përmirësohet! Pandemia e COVID-19 ka ekspozuar mangësi në sistemet e kujdesit shëndetësor në të gjithë botën që jep mundësinë për t’i përmirësuar ato. Për shembull, një përgjigje më e shpejtë globale, shpërndarje më e mirë dhe e shpejtë e kutive të testimit dhe mesazheve publike më të koordinuara dhe të qarta duhet të jenë pjesë e protokollit të gatishmërisë së ardhshme.

Neve na mbetet që ta shndërrojmë panikun dhe frikën në aksione serioze, të ndalim apo ngadalësojmë shpërndarjen e virusit dhe me kontributin tonë, të ‘ulim kurbën’ e të infektuarve ashtu që të mos e vërshojmë rrjetin shëndetësor dhe t’u japim mundësi institucioneve përkatëse të bëjnë punën e tyre në shërbimin ndaj të sëmurit dhe ndaljen e pandemisë së koronavirusit.

Shtetet e Bashkuara do të mbeten miku i Kosovës pavarësisht nga Presidenti Donald Trump

March 20, 2020 by dgreca

nga Shirley Cloyes DioGuardi/

Më 14 shkurt të vitit të kaluar, unë si Këshilltare për Çështjet e Ballkanit në Lidhjen Qytetare Shqiptaro-Amerikane, kam botuar tekstin “Kosova duhet të qëndrojë në kurs” në portalet nëpër botë. Aty kam deklaruar se besoj që Shtetet e Bashkuara dhe Evropa i kanë kapërcyer kufijtë duke i bërë thirrje Kosovës që të shfuqizojë taksën e saj të importit 100 për qind ndaj Serbisë. Për më tepër, kam deklaruar se kjo është një kontradiktë për Shtetet e Bashkuara që të pretendojnë se e respektojnë sovranitetin e Kosovës, ndërsa insistojnë që Kosova të pezullojë taksën.

Unë gjithashtu kam identifikuar thirrjen e Serbisë për shkëmbim të territorit si një përpjekje për të mohuar të drejtën e Kosovës për vetëvendosje dhe për të rihapur diskutimin mbi statusin e Kosovës si një komb sovran – një status për të cilin Serbia ka punuar që ta minojë qysh nga koha kur pavarësia e Kosovës u njoh nga Presidenti George W Bush në vitin 2008 dhe qysh prej fillimit të bisedimeve Prishtinë-Beograd në vitin 2011.

Perspektiva ime, së bashku me shumicën e miqve dhe mbështetësve të Lidhjes Qytetare Shqiptaro-Amerikane, nuk ka ndryshuar. Unë besoj që Kosova duhet të vazhdojë të mbajë kursin e vet derisa Serbia të njohë pavarësinë e Kosovës. Nëse paqja, stabiliteti dhe rritja e Evropës Juglindore do të bëhen realitet, atëherë të dy vendet duhet të vijnë në tryezën e bisedimeve me kushte të barabarta

Në kundërshtim me deklaratat e disa liderëve politikë në PDK dhe LDK, marrja e këtij qëndrimi nuk e kërcënon partneritetin historik midis shqiptarëve dhe Shteteve të Bashkuara. Dashuria e popullit shqiptar për Shtetet e Bashkuara është e betonuar përgjithmonë në veprimet e Presidentit Woodrow Wilson, i cili në fund të Luftës së Parë Botërore këmbënguli që të ashtuquajturat Fuqitë e Mëdha: Britania, Franca, Italia, Gjermania, Austro-Hungaria, dhe Rusia — të njohin Shqipërinë, sepse ajo ishte me një nga popujt më të vjetër të Evropës.

Bota gjithashtu e di se kur Sllobodan Millosheviqi filloi fushatën e tij gjenocidale kundër shqiptarëve kosovarë (pasi që vrau një gjysmë milioni boshnjakë), qeveria e SHBA – dhe në një masë të madhe për shkak të viteve të punës sime, Joe DioGuardit, dhe të Lidhjes Qytetare Shqiptaro-Amerikane – e solli Millosheviqin deri te ndalja dhe përfundimisht te gjykimi në Tribunalin e Krimeve të Luftës në Hagë. Në vitin 2008, Shtetet e Bashkuara dhe shumë qeveri tjera nga gjithë bota e njohën pavarësinë e Kosovës.

Por tani jemi në një kohë tjetër të historisë së SHBA. Është vërtetuar mirë nga mediat kryesore të SHBA se Presidenti Donald Trump po përkulet ndaj makinacioneve të Rusisë dhe Serbisë dhe po vë në rrezik sigurinë e Evropës. Qeveria e Kosovës, në anën tjetër, nuk mund të lejojë që të përkulet ndaj insistimit të administratës së Trumpit që të kthehet në negociata me një udhëheqje serbe që refuzon ta njohë Kosovën si një shtet sovran dhe që po punon shumë për të sjellë nën kontrollin e vet veriun e Kosovës dhe komunat me serbë të Kosovës në jug të Kosovës.

Jemi me fat që Shaun Byrnes, një diplomat amerikan i pensionuar që shërbeu si Shef i Misionit Vëzhgues Diplomatik të ShBA në Kosovë prej vitit 1998-1999 ka botuar një artikull shumë të rëndësishëm në www.peacefare.net, me titull “Një marrëveshje e keqe”. Në te, Byrnes ekspozon presionin intensiv që Presidenti Trump, Këshilltari i Sigurisë Kombëtare Robert O’Brien, i Dërguari Special i SHBA për Serbinë dhe Kosovën Richard Grenell dhe dhëndri i Trumpit Jared Kushner, në bashkëpunim me Presidentin e Kosovës Hashim Thaçi, po i bëjnë kryeministrit Albin Kurti që të heqë tarifat për Serbinë. Byrnes shpjegon pse Kosova nuk duhet të pranojë këtë.

Unë besoj se konkluzionet e Byrnes në artikullin e tij të 13 Marsit 2020 janë të rëndësishme për të gjithë ata që kujdesen për të ardhmen e popullit shqiptar ku lexon se:

“Trumpi po kërkon një marrëveshje të shpejtë për të rritur perspektivat e tij të rizgjedhjes që po duken më të errëta për shkak të krizës ekonomike dhe shëndetësore të shkaktuar nga pandemia e shoqëruar me rënien e çmimit të naftës dhe gjasat që ish Zëvendës Presidenti Biden do të jetë kandidati Demokratik.

“Nga ana e tij Thaçi … kishte dashur që të rrëzojë qeverinë Kurti për të mbrojtur veten dhe miqtë e tij të korruptuar nga përpjekja e Kurtit për të zhdukur korrupsionin e përhapur. Qëllimi i Thaçit është që pastaj të krijojë një qeveri të re të koalicionit të përbërë nga LDK, partneri aktual i koalicionit të Kurtit dhe nga PDK, partia që e themeloi Thaçi.

“Ndërhyrja e Trumpit për të marrë përsipër dialogun i ka dhënë mundësinë Thaçit ta bëjë këtë. Ai po shfrytëzon kërcënimet për veprimin ndëshkues të SHBA si një goditje kundër Kurtit dhe po përpiqet të grumbullojë LDK dhe opozitën parlamentare për të kërkuar që tarifat të hiqen menjëherë. Në deklaratat publike këtë javë, Thaçi akuzoi se veprimet e Kurtit kërcënuan marrëdhëniet me SHBA dhe “të ardhmen e shtetit tonë”, një akuzë e papërgjegjshme.

“Përderisa lideri i LDK-së e mbështet Thaçin, tani për tani Kuvendi nuk po e mbështet Thaçin dhe situata është e bllokuar”. Vlen të përkujtojmë udhëheqësit e Kosovës se asnjë marrëveshje gjithëpërfshirëse nuk do t’i japë fund armiqësisë së Serbisë me krahinën e saj të mëparshme. Derisa Serbia nuk e pranon se çka ka bërë në Kosovë nën sundimin e Millosheviqit marrëdhëniet e tyre nuk do të jenë as normale dhe as miqësore.

“Më shumë me rëndësi është se ne duhet t’i përkujtojmë udhëheqësit e Kosovës që SHBA është dhe do të mbetet një mik i fortë dhe kjo nuk do të ndryshojë pavarësisht se çfarë mund të kërcënojnë Trump, O’Brien, Grenell, Pompeo dhe Kushner. Kosova nuk duhet të detyrohet të pranojë një marrëveshje me pasoja me një Serbi armiqësore që politikanët e saj dhe publiku i saj nuk e kanë parë për shkak të motiveve vetë-shërbyese të një politikani. “

Në një deklaratë publike në mars të vitit 2012, me titull “Ruaje Republikën e Kosovës, “Lidhja Qytetare Shqiptaro Amerikane vërejti se: ” Ka një nënshtrim pothuajse total i klasës politike dhe publikut ndaj vullnetit të Departamentit të Shtetit të SHBA dhe të përfaqësuesve tjerë perëndimorë në Prishtinë. Gjithashtu, besimi se Shtetet e Bashkuara do të kujdesen për Kosovën, shpesh përdoret si justifikim nga ana e politikanëve dhe profesionistëve shqiptarë që të mos punojnë për të zgjidhur problemet e Kosovës, dhe kjo duhet të ndalet. “

Besimi i rrejshëm nga disa politikanë dhe profesionistë shqiptarë se administrata Trump do të kujdeset për Kosovën është ndalur me vendimin e kryeministrit Albin Kurti dhe kryetaren e parlamentit Vjosa Osmani që të mos përkulen ndaj kërkesave të presidencës së parë autoritare në historinë e SHBA, por të qëndrojnë në kursin e vet në emër të Kosovës.

Më në fund, të mos harrojmë mesazhin që një mik i fuqishëm i Kosovës dhe tani kandidat për President të SHBA, ZP Joe Biden, deklaroi tetëmbëdhjetë vjet më parë — në vitin 2002 në 12 vjetorin e punës së Lidhjes Qytetare Shqiptaro-Amerikane në Hotelin Sheraton në Qytetin New York. Në fjalën e tij kryesore, Biden, në atë kohë udhëheqës i Komitetit të Marrëdhënieve me Jashtë të Senatit, tha se:

“Vetë-interesi i pastër i Shteteve të Bashkuara qëndron në shekullin XXI duke filluar me një Evropë të tërë, të pandarë dhe të unifikuar”, sepse çdo herë që Evropa zhytet në kaos, “djemtë dhe vajzat tona vdesin, ekonomia jonë dobësohet, dhe ne e paguajmë çmimin. Nga kultura, historia dhe prirja, ne nuk jemi në gjendje të ndahemi nga ajo që ndodhë në Evropë. Fati i shtatë milion njerëzve shqiptarë në Ballkan … është gjithashtu thelbësor për interesin tonë të pastër. Nëse legjitimiteti etnik i popullit shqiptar nuk njihet dhe mbrohet, të gjitha pjesët në rajon do të rrëzohen, dhe nëse nuk e stabilizojmë Ballkanin, ne do të paguajmë shtrenjtë. “

Përkthyer nga; Mire-Marku Rugova/

SHBA-ja, Kina dhe Koronavirusi

March 20, 2020 by dgreca

Nga Analizë nga Rafael Floqi /

-Sipas informacioneve në media/

“Diçka e tillë nuk është parë në histori”. Janë fjalët e presidentit amerikan Donald Trump, që i referohen përhapjes së pandemisë së koronavirusit. Shtetet e Bashkuara ditën e djeshme kanë dyfishuar të prekurit nga COVID-19, duke arritur në 13.133, me 193 të vdekur.

Presidenti amerikan edhe dje nuk ka munguar të thumbojë Kinën, duke përsëritur termin “kinez” kur i referohej koronavirusit, dhe duke shtuar se “bota po paguan një çmim të lartë për atë që ka bërë Kina, kur ka ngadalësuar shpërndarjen e informacionit”.

Ndërkohë sot u raportua sërish se Kina nuk ka regjistruar asnjë infeksion të brendshëm nga koronavirusi. Vdekjet janë ngadalësuar në mënyrë të ndjeshme, duke shkuar në total 3248. Në vendin e parë tashmë qëndron Italia.

Ndërkohë që presidenti Trump po pohon këtë, media e majtë vazhdon ta quajë racist, faktin që presidenti e quan koronavirusin si “virusi kinez”, madje kësaj akuze, i bëri jehonë edhe pretendenti kryesor për President nga demokratët, Joe Baiden.

Quajta e sëmundjes sipas vend-origjinës nuk ka asgjë raciste, dhe është praktikë e njohur për disa sëmundje infektive, si p.sh MERS ( Sindroma e frymëmarrjes e Lindjes së Mesme)- apo Ethet Malteze, Gripi Spanjoll dhe Rubella ( Fruthi Gjerman), por këtu kalohet në një nonsens, dhe një politizim ekstrem. Nga ana tjetër, sado ekscentrik është presidenti Trump, ndalimi i udhëtimeve nga Kina shërbeu si frenues i pandemisë në shkallë të gjerë në SHBA, ndërsa demokratët e akuzuan për racizëm dhe po përgatisnin një vendim në Kongres, për t’i hequr të drejtën Presidentit Tramp për të bërë ndalimin e udhëtimeve, pikërisht pak para se të deklarohej botërisht pandemia. Italia thënien e papërgjegjshme të krye bashkiakut të Firences Dario Nardela, kur sapo u shpall epidemia në Kinë, pat deklaruar ”ku është ai djali kinez ta përqafoj”, po e vuan tani vetë ai i infektuar, ku në Firence ka 1330 të infektuar dhe numri i vdekurve në Itali ka arritur pikun me 3405, madje më shumë se vetë Kina.

Përhapja dramatike e koronavirusit, i quajtur edhe COVID-19, ka detyruar zyrtarët amerikanë me një mision të përshpejtuar, për të rikthyer prodhimin e ilaçeve për shpëtimin e jetës së njerëzve në SHBA dhe larg kontrollit të qeverisë kineze.

“SHBA është në varësi të plotë ndaj ilaçeve nga Kina, që nuk është një model i një vendi të qëndrueshëm,” thotë Das Nobel, themeluesi dhe CEO i Shërbimit MTX Group me bazë në Nju Jork. Ai i deklaroi Fox News se “Qeveria e SHBA-së duhet të ketë përparësi në planifikimin e saj strategjik për të nxitur, prodhimin e produkteve të ilaçeve pa recetë brenda ShBA-së dhe të ndihmojë kështu në tejkalimin e hendekut, mes së kostos së prodhimit dhe fitimit bruto nga to.”

“Historikisht, prodhimi i ilaçeve për popullsinë amerikane është bazuar në vend. Megjithatë, në dekadat e fundit, prodhimi i ilaçeve gradualisht është shpërngulur nga Shtetet e Bashkuara. Kjo është veçanërisht e vërtetë për prodhuesit e përbërësve aktivë farmaceutikë (API), ilaçet aktuale që më pas formulohen në tableta, kapsula, injeksione, etj. ” Field vazhdoi. “Që nga gushti 2019, vetëm 28 përqind e objekteve prodhuese që bëjnë këto përbërës për tregun amerikan nuk ndodheshin në vendin tonë. Në të kundërt, 72 përqind e prodhuesve të API që furnizojnë tregun amerikan vinin nga jashtë shtetit, dhe 13 përqind e tyre nga Kina. “

Tregu farmaceutik i Kinës ka qenë vazhdimisht në rritje vitet e fundit, dhe vlerësohet të arrijë në 161.8 miliardë dollarë deri në vitin 2023, duke zënë një pjesë prej 30 përqind të tregut global, shkruante në dhjetor, një ekspert i industrisë. Fu Xudong, nënkryetar i gjigantit farmaceutik global, Bristol-Myers Squibb, sipas China.org, gjatë përfundimit të takimit botëror të Inovatorëve të mbajtur Equal Ocean, më 2019 ku deklaroi se Kina është bërë tregu i dytë më i madh farmaceutik në botë, duke ndjekur pas Shtetet e Bashkuara. Në vitin 2018, tregu i saj farmaceutik arriti në 127.9 miliardë dollarë, duke u rritur 2.4 përqind në vit. Në të vërtetë, përhapja e virusit të ri, nëpër brigjet e Amerikës në javët e fundit ka nënvizuar shqetësimin e për sa i përket “mbivarësisë ” së SHBA-së në prodhimin farmaceutik kinez. Amerika në thelb për shembull e pushoi prodhimin e brendshëm të penicilinës rreth vitit 2004, e cila në atë kohë vlerësohej si një veprim pozitiv për të kursyer para, nga ilaçet gjenerike. Por në vitet më të fundit, kjo politikë ka ngjallur një kakofoni shqetësimesh.

Siç qëndron çështja? SHBA nuk prodhon shumicën dërrmuese të ilaçeve në vend dhe me vite ka qenë e varur nga zinxhiri i lirë dhe furnizimi larmishëm që e ka origjinën e tij në Kinë. Në fakt, mbi 80 përqind e produkteve farmaceutike të shitura në SHBA, përveç pajisjeve mjekësore të rëndësishme, vijnë nga Kina. Edhe India, e cila prodhon rreth 24 përqind të importeve të ilaçeve në SHBA, varet nga Kina në furnizimin e saj me kimikatet thelbësore të nevojshme, për prodhimin e barnave gjenerike. Madje, dhe qarqet e integruar për prodhimin e respiratorëve për koronavirusin vijnë nga Kina dhe ato janë bllokuar prej disa vitesh. Në fakt, interesi ndaj Kinës u rrit menjëherë, pasi vendi iu bashkua Organizatës Botërore të Tregtisë (OBT) në vitin 2000.

Duke marrë parasysh sfidën gjeopolitike dhe ekonomike me të cilën përballen Shtetet e Bashkuara nga një Kinë autoritare, Pekini tani mund ta përdorë kontrollin e tij ndaj përbërësve bazë që bëjnë shumë prej ilaçeve – dhe klasave të tëra të barnave- si levë në çdo mosmarrëveshje me Uashingtonin. Një zëdhënës i qeverisë Kineze e bëri këtë deklaratë kërcënuese javën e kaluar kur deklaroi se Kina do të ndërpriste furnizimin me ilaçe për SHBA. Në mënyrë të veçantë, Kina prodhon përbërësit e nevojshëm për pjesën më të madhe të ilaçeve që do të duhet t’i mbajnë gjallë amerikanët . Qysh nga mjetet e matjes të presionit të gjakut, antibiotikët e deri te paracetamoli, ilaçet antivirale dhe reduktuesit e etheve e të temperaturës deri tek aspirina.

Disa projektligje bipartizane, duke përfshirë “Aktin e pavarur farmaceutik të reformës së gatishmërisë afatgjatë”, aktualisht janë në pritje në Kongres me qëllimin për të nxitur dhe madje edhe detyruar prodhimin e produkteve farmaceutike brenda kufijve të SHBA dhe larg hegjemonisë kineze.

Presidenti Trump javën e kaluar ndërmori një veprim më urgjent për këtë çështje, duke nënshkruar një urdhër ekzekutiv, për t’i hapur rrugën prodhimit të maskave dhe plotësimit të nevojave të tjera të lidhura me ventiluesit e frymëmarrjes, që duhet të jenë produkte amerikane, sidomos në kohën e mungesës së furishme dhe krizës së pandemisë. Synimi i urdhrit është që të mbyllen boshllëqet ligjore, të hiqen pengesat ligjore të FDA dhe të inkurajohen kompanitë amerikane të prodhojnë sa më shumë produkte në SHBA, sesa në Kinë. Për të shmangur aftësitë e Pekinit për të kontrolluar tregun dhe rrjedhën kritike të medikamenteve. Departamenti i Mbrojtjes ka ngritur prej kohësh shqetësimin në lidhje me një dominim kinez në prodhimin e ilaçeve të tilla në përdorim të ushtrisë amerikane, si një shqetësim i sigurisë kombëtare.

Pandemia e papritur e koronavirusit ka nxjerrë në dritë të metat e një sistem të tillë, me mbylljet e fabrikave të medikamenteve të zakonshme, duke u zvogëluar prodhimin vendas. Javën e kaluar, Komisioneri i Administratës së Ushqimit dhe Barnave (FDA) Stephen Hahn i tha Kongresit se më shumë se 200 ilaçe ishin në mungesa në SHBA. Ndërsa qeveria amerikane në vitet e fundit ka financuar vetëm kërkime për operacione dhe hulumtime të prodhimeve të reja në shkallë të vogël, të atyre që në fushën e mjekësisë japin më shumë para – por që janë me humbje për shkak të kodifikimit të rreptë dhe të ligjeve përkatëse. Për të adresuar më tej kostot e modelit të lëvizjes të prodhimit larg-nga-Kina, disa ligjvënës dhe analistë tani po mbrojnë idenë që në territoret e tjera amerikane dhe / ose kombet e afërt – të tilla si Porto Riko dhe Meksika – të stimulohen dhe të ngarkohen me detyrën për të marrë rolin drejtues nga duart e Kinës duke u bërë bërthama qendrore për prodhimin e ilaçeve për SHBA.

“Do të duhet të punojmë për uljen e kostove të përgjithshme për të bërë barna të tilla – ose amerikanët do të duhet të jenë të gatshëm të paguajnë më shumë,” tha Harry Kazianis. “Unë besoj se nëse do ta dinin që Kina mund të ndalonte prodhimin e ilaçeve në këtë moment – ia vlen të paguajmë një kosto shtesë, pasi nëse ilaçet do të prodhoheshin në vend, ne nuk do t’i nënshtroheshin presionit të një diktature që mban miliona njerëz nën zap”.

Por BBC thotë, se ka akuza e dyshime për të dhënat zyrtare të Kinës. Duke ndjerë presionin ndërkombëtar, Pekini tani ka ndryshuar strategji. Propaganda është zhvendosur te përpjekjet për të ndaluar virusin që të hyjë nga njerëz nga jashtë. Vëzhguesit thonë se kjo është një strategji që Pekini t’i tregojë me gisht vendet e tjera si fajtore dhe t’i largojë akuzat nga vetja . Në rast se Kina arrin të bllokojë ri-importimin e rasteve nga jashtë, do të fajësojë vendet e tjera që nuk e imituan dot progresin e saj.

Në të vërtetë, përhapja e virusit të pazakonshëm, nëpër brigjet e Amerikës në javët e fundit ka nënvizuar shqetësimin konkret të “varësisë së madhe ” të ShBA-së nga prodhimin farmaceutik kinez. Amerika në thelb pushoi së prodhuari në vend penicilinën rreth vitit 2004, gjë që, në atë kohë vlerësohej si një veprim pozitiv për të kursyer para të mëdha nga ilaçet gjenerike. Por në vitet më të fundit, kjo praktikë ka ngjallur një kakofoni shqetësimesh ekonomike gjeopolitike dhe sigurie.

Në fakt, mbi 80 përqind e produkteve farmaceutike të shitura në SHBA. – përveç pajisjeve mjekësore të rëndësishme, përfshirë dhe produkte kozmetike – vijnë nga Kina. Edhe India, e cila përbën rreth 24 përqind të importeve të barnave nga ShBA, varet nga Kina, përsa i përket furnizimin e saj me kimikate thelbësore të nevojshme për prodhimin e barnave gjenerike.

“Do të duhet të punojmë për uljen e kostove të përgjithshme për të bërë barna të tilla me teknologji robotike ose amerikanët, do të duhet të jenë të gatshëm të paguajnë më shumë,” tha Kazianis. “Unë besoj se nëse do ta dinin që Kina mund të ndalonte prodhimin e ilaçeve në një moment – ia vlen të paguajmë një kosto shtesë, pasi ne e dimë që nëse ilaçet bëhen në vend, ato nuk do t’i nënshtroheshin presionit të një diktaturë që mban miliona njerëz në zap.

Partia Komuniste Kineze është në vështirësi me njerëzit e vet, kështu që po përpiqet të shmangë kritikën globale dhe po përhap teoritë e komplotit se si SHBA dhe ushtria amerikane, e shpërndau virusin në Kinë. Ashtu si zjarrvënësit proverbialë që e venë vetë zjarrin, Kina po ofron ndihmë modeste për të prekurit. Ndërkohë, disa elita perëndimore po bien në grackën e propagandës së Pekinit.

Na është thënë që pas gjithë kësaj Kina do të udhëheqë një “rend të ri botëror”. Ky është një pretendim, i pa mbështetur nga asnjë fakt apo model i njohur i sjelljes i Partisë Komuniste Kineze . Por ne e dimë se Kina nën Partinë Komuniste Kineze vështirë se mund të qeverisë vetë vendin e vet, e lëre më një rend të ri botëror. Ekonomia e saj do të vuajë edhe më shumë edhe si rezultat i kësaj krize. Dhe populli kinez i prekur nga kjo paaftësi dhe shtypje e PKK e di saktësisht se sa pozitiv është komunizmi.

PKK ka të ngjarë të miratojë politika të reja stimuluese fiskale, të cilat do ta bëjnë gjendjen e borxhit të saj më të keq dhe do të ulin produktivitetin. Kostot reale të trajtimit të krizës shëndetësore në Kinë ka të ngjarë që të jenë me përmasa më të larta se sa raportohet. Unë nuk jam një ekspert i shëndetit publik. Po për si një laik, duket se SHBA ka bërë një seri gabimesh që datojnë me dekada. Duhet të ketë një llogari, një “mësim-nxjerrje” mbi politikën e dështuar ndaj Kinës që po vazhdon prej dekadash. SHBA duhet të mësojnë nga gabimet dhe të ndryshojnë kursin. Sidoqoftë kjo krizë, zbulon llojin e problemeve që Kina do të paraqesë për ne në vitet e ardhshme. Ajo është tashmë një vend i fuqishëm me ambicie të mëdha imperialiste, por të paplotësuara, ndaj do të përpiqet t’i eksportojë problemet e saj, nëse ne nuk do të përcaktojmë mënyrat se si t’i bëjmë ballë këtyre kërcënimeve. Siç duket, edhe në këto kohë krize, propaganda kineze e PKK, po zbaton dy porositë e gjeneralit të lashtë kinez, autorit të “Artit të Luftës”, Sun Tzu : “Paraqituni i dobët kur jeni i fortë dhe i fortë, kur jeni i dobët.” dhe se “Arti suprem i luftës është të nënshtrosh armikun pa luftuar” . Kjo strategji në këtë pandemi po e dëshmon këtë. Sa do mundet Kina, kjo është tjetër gjë.