Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani ka bërë homazhe sot në Kompleksin Memorial në Mejë dhe ka marrë pjesë në Tubimin Përkujtimor.

Statusi i plotë i Presidentes:

Mejë, Lëndina e Pikëllimit e dhimbjes që nuk shuhet kurrë. Meja është vendi i të vërtetës sonë, është rrëfimi i trishtë për 376 fate njerëzore të këputura brutalisht, është Srebrenica e Kosovës. Sot së bashku me familjarët, ndamë dhimbjen e madhe, e cila është dhimbje e gjithë Kosovës.

Kosova nuk do të heqë dorë kurrë nga e vërteta dhe drejtësia!

Lavdi të gjithë të rënëve për liri!

Rafaela Prifti/

Seanca e sotme e Këshillit të Sigurimit të OKB-së për shqyrtimin e raportit gjashtëmujor të Përfaqësueses së Posaçme të Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së dhe Drejtueses së UNMIK-ut Caroline Ziadeh, u mbajt si pjesë e takimit të rregullt gjysmë vjetor të kësaj instance që jep vlerësimin nga i cili rrjedhimisht ripërtërihet mandati i UNMIK-ut.

Në raportin e Përfaqësueses së Posaçme Ziadeh u theksuan arritjet dhe projektet e misionit të OKB-së siç ishte takimi i parë në janar 2024 i Grupit për personat e zhdukur, pas tri vjetëve pa aktivitet, dhe e punës së institucioneve të vendit veçanërisht në forcimin e besimit të popullatës në proceset demokratike dhe të bashkëpunimit të vazhdueshëm si baza e përparimit në të gjitha aspektet.

Këtë herë mbledhja përkon me 25 vjetorin e operacionit ajror të NATO-s kundër forcave serbe në fushatën e tyre të spastrimit etnik në Kosovë, që u bë pikë referimi nga delegacionet e vendet pjesëtare, veçanërisht midis përfaqësuesve të Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara. Ambasadori i Misionit Amerikan Robert Wood iu përgjigj pretendimeve të palës ruse dhe serbe për mungesën e legjitimitetit të fushatës së NATO-s nga Ambasadori rus me fjalët: Lëreni këtë! (Get over it!)

Në fjalën e saj Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani vuri në dukje se çfarë shembulli ka arritur të jetë Kosova sipas treguesve ekonomik, juridik, në indekse mediatike etj. si një demokraci e lindur në lirinë që ia mundësoi NATO. Ajo tha se akuzat dhe deklaratat për “persekutimin e serbëve të Kosovës nga regjimi i Kurtit” të cilat u përsëritën nga Presidenti Vucic në mbledhjen e sotme “janë të pavërteta, të pabaza dhe të hedhura poshtë nga institucionet verifikuese përkatëse të Brukselit”. Ajo e fajësoi Beogradin dhe politikën e Presidentit Vucic për tensionet në fushën e sigurisë dhe sulmet serbe ndaj forcave të NATO-s dhe policisë së Kosovës, siç ishte rasti në shtatorin e kaluar, dhe pengimin e lëvizjes së lirë të shtetasve të Kosovës nga patrullat serbe, siç ndodhi javën e kaluar.

Duke dhënë argumente për mbrojtjen e të drejtave kushtetuesve të banorëve të Kosovës, Presidentja Osmani u ndal në zgjedhjet e kryetarëve të komunave të veriut të Kosovës dhe mundësinë që iu dha së fundmi popullsisë vendase për të rizgjedhur kandidatët e vet, që përsëri u bojkotua me pjesëmarrjen e ulët e serbëve.

Pika më e nxehtë e mbledhjes ishte pjesëmarrja e katër të mbijetuarave të luftës së Kosovës, të cilat ishin të pranishme si pjesë e delegacionit presidencial të Kosovës. Fragmente të përjetimeve të djegieve të familjarëve, të rasteve të përdhunimit dhe personave të zhdukur përkatësisht nga znj. Elhame Muçolli, Vasfije Krasniqi Goodman, Shyrete Tahiri Sylejmani, Fahrije Hoti, u cituan nga Presidentja Osmani përpara anëtarëve të Këshillit të Sigurimit. Ndërsa përballen me sfidat e lëna nga lufta dhe pasojat e spastrimeve etnike ndaj serbëve në Kosovë në 1999, kontrasti midis tyre dhe palës tjetër, tha ajo, është se “ato nuk kërkojnë hakmarrje por drejtësi.”

Ambasadori rus Nebenzya u ankua pranë Presidencës, që për këtë periudhë është Malta, duke e quajtur pjesëmarrjen e katër të mbijetuarave “shkelje të rregullave dhe protokollit të Këshillit të Sigurimit”, pasuar nga Presidenti serb Vucic që e shpalli atë një “teatër politik”. Në kundërpërgjigje Presidentja e Kosovës Vjosa Osmani shpjegoi se ato të katra janë pjesë e kabinetit presidencial prandaj kanë të drejtë të jenë të pranishme në delegacionin e saj. Në fund, ajo iu drejtua vetë Presidentit Vucic me fjalët: “Kërkoji falje të mbijetuarave të pranishme në sallë. Provo se ke një grimcë humaniste.”

Gjatë seancës së sotme që vazhdoi mbi tre orë, delegacionet e vendeve pjesëtare dhanë vlerësimet e tyre për misionin e OKB-së duke vënë theksin te ecuria e dialogut si e vetmja rrugë për normalizimin e marrëdhënieve midis Prishtinës dhe Beogradit. Mbledhja e Këshillit të Sigurimit të OKB-së mbahet vetëm gjashtë ditë pas miratimit për anëtarësim që mori Kosova nga Asambleja parlamentare e Këshillit të Evropës.

Ornela Radovicka/

At Antonio Bellusci, është dëshmi e gjallë etnografike, letrare, folklorike arbëreshe e arvanitase, themelues i Revistës “Vatra jonë”, “Lidhja”, themelues i qëndrës albanologjike mbi gjuhën dhe kulturën arbëreshe në 1980, si edhe autor i mbi 20 veprave mbi kulturën arbereshe. At Antonio Bellusci edhe sot në moshë të thyer nuk ndalet kurrë së punuari.

Jeta tij tkurret në zrën e tij, në bibliotekën e tij. Sot gjendemi në bibliotekë dhe shfletojmë revitën “Dielli” organ i shoqërisë “Vatra” në Amerikë. Me këtë rast i bëjmë edhe një intervistë.   

At Bellusci, kur filluat për herë të parë raportin me Federatën “Vatra” dhe gazetën e saj “Dielli”?

Përfundova studimet për filozofi dhe teologji në Universitetin Gregoriana në Romë, ku i mora të gjitha gradat akademike në vitin 1962, por gjithmonë më tërhiqte kurioziteti për tokën arbërore.Gjatë periudhës universitare në Romë u njoha me profesor Ernest Koliqin, i cili, duke parë aftësitë e mia në fushën e kërkimeve, më aktivizoi si bashkëpunëtor në revistën e njohur “Shejzat” Aty u informova, që ishte edhe një Shoqëri e madhe në Amerikë që quhej “Vatra”, dhe  që Profesor Koliqi mbante raport me ta.  

Pasi mbaroj studimet emërohem si  prift në një katund arbëresh në Basilikatë që quhet Shën Kostandini\San Kostandino Albanese dhe në 1965 themeloj një revistë kulturore, mbi gjuhën dhe kulturën arbërshe,“Vatra Jonë”. Më pëlqente ky emër “Vatra” më jepte ndjesinë e një shtëpie, e një ngrohtësie dhe intimiteti vëllazëror, kështu që “Vatra jonë”, ishte si një filizë e asaj “Vatre” e cila ishte themeluar në Boston. 

I shkrujatët ndonjëherë Federatës “ Vatra” në Amerikë? 

Ishte viti 1963  kur mendova që ti shkruaja, dhe ashtu bëra.  Më njihnin disi nëpërmjet “Shejzave”, dhe përgjigja prej  andej më erdhi direkt nga kryeredaktori i saj Xhevat Kallajxhiu. Që nga ai moment mbajtëm dhe ruajtën midis tyre një raport vëllazëror  mbi  kulturën dhe gjuhën arbërshe. Me profesor Xhevatin shkëmbenim, edhe tekste nëpërmjet postës.

Në vitin1983  Profesor Xhevat Kallajxhiu më rrëfen se kishte shkruar një libër në gjuhën shqipe mbi  vdekjen e Kenedit, si edhe një libër të tij me anektoda. 

Të dyja këto libra mi postoi dhe i ruaj në bibliotekën time. 

Miku im Xhevat Kallajxhiu ishte editorit të Diellit  si edhe të ish-redaktorit të Zërit të Amerikës, këtë gjë e mora vesh më vonë.  Kur e njoha unë kishte pak vite që kishte shkruar në shqipe librin “Linkoln“në Nju Jork-NY , nuk më kujtohej mirë se dy vjet para apo një vit para kishte dalë ky libër.  Megjithatë prof Xhevat Kallajxhiu e ruaj në kujtesë edhe si një nga njerëzit rigoroz dhe të sinqertë që kam njohur. (Në vijim letra për të cilin flasim)

Kur u takuat për herë të parë me anëtarët e shoqërisë “Vatra”?

Ishte viti 1968, vit që përkonte me 500 vjetorin e vdekjes së Gjergj Kastriotit. 

Me këtë rastë, u organizua në Romë një manifestim i madh. Erdhën përfaqësues, nga Shqipëria, Kosova, Mal i Zi, Maqedonia, diaspora si edhe përfaqësues të Vatrës. 

Për herë të parë u takova me disa anëtarë të vatrës dhe mes tyre  njëri prej personalitetit të “Vatrës” Zotin Antoni Athanas, një mik që unë  e kam në zemër

Jemi në vitin 1968, dhe në Shqipëri ishte rregjimi, Antonio Athanas nuk mund të shkonte vizitonte tokën ku ishte lindur, kështu që me rastin e përvjetorit të vdekjes së Skënderbeut kishte vendosur zyrtarisht  të vinte në Romë. Atë ditë, me mijëra arbëreshë, me peshkopin e Ungrës, Jani Satamati dhe priftërinjtë e tjerë,shkuan në Romë te Sheshi i Shqipërisë, për të festuar me diasporën në dhè të huaj. 

Kur i keni takuar për herë të parë miqtë të  “Vatrës” dhe mbështetësit e saj 

Ishte viti 1989 dhe unë mbrrijë për herë të parë në Amerikë, falë një djaloshi nga Mal I zi, i cili kishte lexuar revistën time “Lidhja”. Ai më bënë një ftesë dhe kështu unë  mbrrijë në Amerikë ku më priste ky djalosh  shqiptar i Mal të Zi , i cili jetonte në Toronto, punonte në doganë,  midis Kanadasë dhe Amerikës dhe që quhej Adrian Gjinaj. Fatkeqësisht ky djalë nuk jeton më.  

Gjatë qëndrimit tim në Amerikë lidhem me disa miq të mirë të cilët ishin anëtarë dhe mbështetës shumë të mirë të Federatës “Vatra”. Ishin katër  Vëllezërit Bytici; Serxho  Bytici, Xhani, Xhusepe, Majk, Bytici. Gjthshka nis tek këta katër vëllezër.

Bisnesin i tyre ishin risoranti në New Jork. Të katër vëllezër ishin mbështetës të Vatrës.  Më mbajtën në shtëpinë e tyre më trajtuan ashtu siç di shqiptari të mbajë e trajtojë  mysafirët. 

Në familje ishte edhe nëna Rush. Ajo ishte shumë e kënaqur për bijtë e saj. 

Pa prezencën e këtyre vëllezërve unë nuk mund të realizoja ato që munda të realizoja, për mbështetjen në çështjen e Kosovës. Të katër vëllezërit  më krijuan takime takime me anëtarët e tjerë të Vatrës, si Antonio Athanas, Baba Rexhepi, Artur Liolin, Elez Biberaj, e shumë të tjerë.  

Do ndalem pak tek këta miq, po e filloj me Antonio Athanas. 

Ishim parë që në vitin 1968 dhe më nuk u pamë. U desh vizita ime në NY  që ne të shiheshim. Ishte muaj gusht dhe ishte një nga ato takimet e shpeshta që bënim për të mbështetur Kosovën. E dija që do merrte pjesë.  Ndodheshim në sallën e Hotelit. Më therret që në distancë. Kthej kokën dhe menjëherë hapa krahët. U përqafuam si vëllai vëllanë. Në atë fytyrën e tij  të qeshur, Ai trasmetonte  një butësi ku shkriheshin vuajtja, mirësia, dashuria, inteligjenca, besimi, dhe një dozë e lehtë malinkonie  i këtij njeriu të madh sa i njerëzisë aq edhe i Perëndisë.    

Takime me miq të  tillë  të bëjnë që të hidhet zemra e të gufoj shpirti. 

Antonio Athanas më shoqëroi gjatë gjithë qëndrimit tim, dhe më foi në shtëpinë e tij në Boston.

Ndenja katër ditë dhe fjetëm të dy në të njëjtën dhomë.  Sikur të ishim dy shokë rritur që në fëmijëri. Ky gjest bëri që të kuptoja më thellë shpirtin e tij, të butë, fisnik, të dashur. Bisedonim deri në orët e vona për çështjen e Kosovës,për Shqipërinë që kishte nevojë të zgjohej, për arbëreshët që po asimilohen. Në ato vite ishin me dhjetra e dhjetra probleme. Vatra herë herë, kishte patur edhe sigzaket e saj, uljet e ngritjet,  kontrastete, por Vatra  gjithmonë ka qenë me kurajo në arenën ndërkombëtare për mbrojtjen e çështjes së kombit.

Çfarë kujtimesh keni nga ky mik?

Brezi im, është një brez që ka vuajtur, dhe të dilje në jetë duhet të ishe vërtetë shumë i zoti  Në kët grup të brezit që arritën suksese është edhe  Antonio Athanas  i cili ç’do gjë që zotëronte tani e  kishte ngritur falë  forcave dhe inteligjenzës së  e tij 

Antonio Athanas kishte qenë një djalosh i mbrekullueshëm. E kishte kuptuar herët se si çahej në jetë. Kam filluar punën në tregëti shumë herët- më tha një ditë ndërsa po darkonim tek resoranti i tij- Shkoja e shisja perime me babain.

 Erdhi një zonjë të blinte luleshtrydhe dhe unë i thashë: “Zonjë, ja ku janë luleshtrydhet. I keni gati për në kuzhinë. Dhe nëse  do shikoni qoftë edhe një të prishur ju nuk keni pse të më paguani”. I panë, dhe i morën. Unë i shita të gjitha. Aty kuptova që rruga e suksesit tim ishte tregëtia. Ndershmëria për të tregëtuar mall të zgjedhur,  ka qenë gjithmonë  kriteri i suksesit  tim.

Gjatë qëndrimit tim në atë banesë  vura re që mbi mure ishte varur një pikturë.

 Është një  kujtimi i bukur që kam për fshatin tim- më thotë Ai- Ky është fshati  i Trbickës  dhe janë dy lagje, jo më tepër se 60 shtëpia. Sa herë e shikoj më duket sikur nuk jam larguar kurrë prej tij. Kjo gjë më ka ndihmuar që të mbajë këmët për tokë. 

Eshtë nostalgjia- i them unë- Ne arbëreshet kemi 600 vjet që i këndojmë mallit për Morenë dhe që të parët tanë kurrë nuk e panë.  Mundën të mbanin vetëm gjuhën. 

Më shtynte kurjoziteti përse  kishte ndalur në Boston,dhe jo ndonjë qytezë tjetër. Më tha se shumë nga fshati i tij ndalonin këtu, ndoshte sepse ishin ortodoks dhe ishte kisha. I pari shqiptar që kishte shkuar në Boston ishte nga Radovicka, rezultonte që në 1880, por nuk kishte ndalur në Boston, por kishte përfunduar në Argjentinë . Atë epokë  nga Argjentina vinin në Amerikë dhe rrëfenin se shqiptarët  atje kishin  një gazetë Shqiptare – spanjolle,  dhe më vonë  shqiptaro-amerikane.

Kështu që, lindi edhe në Amerikë gazeta “ Dielli” në 1909,  cila  në fillim ishte në shqip pastaj dy gjuhësh Amerikane – shqiptare .  

Unë jam i besimit ortodoks -më tha- dhe besimin e kam në zemër, kështu që rreth viteve 1941 bleva  një piano, dhuratë kishës. Ortodokse.  Kur morën vesh që kisha shpenzuar disi shumë, iu përgjigja se vepra të tilla nuk kanë çmim. Unë jam devot i saj.

Ky ishte Antono Athanas, njeri që erdhi nga vuajtja, akademia e “jetës” e  bëri një nga bisesmenët më të mëdhenjë por  jo me shpirt tregëtari, sepse ai idetë e tij i mbajti deri në fund për të mirën e kombit. 

Ishim të dy toskë dhe nuk ksiha vështirësi të kuptoheshim fare.   

Në mitigjet që organizonit për sensibilizimin e çështjes së Kosovës sa prezente ishte Vatra? 

Në vitin 1989, në  New Jork pranë Hotel Sheraton u organizua një miting i madh për sensibilizimin e çështjes së  Kosovës, dha Vatra me anëtarët e saj ishin jo vetëm prezent por edhe mbështetës kryesor. Kam idenë se pa mbështetjen e Vatrës, pa mbështetjen e gjithë këtyre bisesmenve, apo popullit, nuk do kishte arritur Kosova atë që realizoi. Federata e Vatrës me prezencën e shoqatave të saj qe kyçi kryesor. 

Këto mitingje bëheshin jo vetëm për të sensibilizuar Senatin amerikan, por në të njëjtën kohë  edhe për të mbledhur fonde.  Dhe në këtë mision Vatra ishte në vijën e parë. 

Dua të  rrëfej  një episod të  atyre mitingjeve. Në këtë miting merrnin pjesë edhe senatori Josef Dioguardi me origjinë arbëreshe, figura të rëndësishme nga  Kosova si Rexhep  Qosja, si edhe Presidenti Rrugova. Gjatë viteve 1989  çështja e  Kosovës trajtohej si vend që i ishin shkelur  e të drejtave të njeriut dhe asgjë më tepër..

Atë mbrëmje ishim në podium, të një prej sallave të Sharaton,  dhe më afrohet senatori amerikan Josif Dioguardi dhe më thotë: Vëlla Ndoni, këta njerëz presin nga ne, kanë akoma dritën e shpresës ndër sy, prandaj unë do flas me gjuhën e mëndjes dhe ti do të flasësh me gjuhën e zëmrës . Dhe ashtu bëmë . Kur më erdhi rradha mua, dhe hodha vështrimin mbi ta pash në sytë a atyre njerëzve ematoma të shpirtit të tyre, dhe në ato momente goja ime si pa asnjë komand filloi të fliste: Kosova Republikë, Zëri im filloi akoma më fortë Kosova Republikë, ndjeva që zërit tim u bashkuan 30 vetë- 40- 100- Atë mbrëmje zërit timi u nashkuan 4000 mijë vetë në jehonën ;Kosova Republikë ! Kosova Republlike! Nuk harroj kurrë lotët e atyre burrava me plis në kokë që iu rridhnin ndër faqe e zërat e atyre grave që fshinin lotët me ngashërim. Kuptova që kisha prekur zemërat e këtyre vëllezërve dhe duhej mbajtur fjala!   

Gjatë asaj periudhe u bënë një sërë takimesh. Janë të shumta. Më kujtohet restoranti “Illiria” ku u shtrua një darkë nga klupi “ Jusuf Gërvalla”.  Ishin pothuajse të gjithë  pjestarë të Vatrës. I kujtoj me emra: Adem dervish Çelaj, nga Plava Gusia , një familje patriote. Ismail Zem Ballaj  Plagu Gusia, prej familjes Gjon Bllaj nga Klemendi, të cilët kishin ardhur 200 vjet përpara perj Shqipërie. Vasel Ivezaj nga Hoti \ Gruda Malësia e Madhe  dhe kishin luftuar për mbrojtjen e teeritoreve , ishte anëtar i klubit. Sadik rrugova , nga RRugova i cili gjithë pasurinë e tij e kishte shkrirë për kombin, Kosovën.  Gjithmonë përsëriste shprehjen: Kam lindur shqiptar dhe do vdes shqiptar. 

Të gjithë këta ishin pjesë e federatës së Vatrës së atëhershme. 

Federata “Vatra” ndihmonte dhe sensibilizonte me të gjitha format.

Jam çuditur një  mbrëmje në NY, ndërsa po shlodhesha në Hotel, kur dëgjoj një zë: 

Ju flet zëri i Malsisë! Ju Flet zëri i Malsisë!  Për një moment nuk po u besoja veshve, por shumë shpejt spikeri shtoi: Dëgjues të dashur, mirë mbrëma, dhe mirë se vini në radioprogramin e gjuhës shqipe çdo të hënë prej orë 18-19  të gjuhës sonë të bukur. Nuk kishte gjë më të bukur të dëgjoje shqip në mes të New Yorkut.  Për një moment ato kullat binjake që ishin në ato kohë mu shëndërruan si  malet e Sharrit, apo si Bjeshkët shqipatre . brenda meje ndjeja ato rapsodi të kreshnikëve që ndërthuereshin me këto vashëza dhe djemë të disporës. 

Një popull kaq i lashtë, kaq i vogël por kaq i madhërishëm që në madhështinë tonë na tkurrën në fatin e historisë. 

Më vonë mësova se kush e kishte krijur këtë radio që fliste shqip në qendër të N.Y.  Ishte një djalosh shqiptar, Gjeto Sinishtaj. Ishte me origjinë nga fashati Këshevë\ Grudë shqiptar i Mali të zi. Ai e kishte krijuar në vitin 1977 dhe ishte i ditëlindjes 1951. Edhe ai ishte anëtarë i federatës së Vatrës. 

 A keni takuar ndonjëherë Kancellierin Artur Liolin?

Një tjetër figurë e rëndësishme  e “Vatrës” është edhe Artur Liolin. Po kam patur disa raste. Por për herë të parë kam shkuar në Boston të shoqëruar  nga Xhon Bytici, Rexha Xhaklin, Antonio Athanas  si dhe senatori Dioguardi. 

Na priste në Kishën Ortodokse Shën Gjegji që ishte edhe kancellier i saj 

Pasi biseduam dhe qëndruam për një kohë të gjetë në atë atmosferë vëllazërie, duke folur e diskutuar, mbi  ç’ështjen për të cilën gjendej Kosova, sytë më shkuan te“Stola” e Fan Nolit.

Iu afrova, e preka, dhe në ato momente më thotë Liolin: “Vendoseni, dhe meqënëse do të shkojmë tek Varri i Fan Nolit mbhaheni. Askush deri më sot ka vendosur këtë Stolë. Jeni Fan Noli i kohëve moderne” 

Emozionet po më shtoheshin, kur  vendosa“Stolën”. Në ato momente, mbi shpinë kisha një mision të madh, në shpirt mu dha një kozmo drite për të shpërndarë dritën e Fan Nolit,  ajo ishte si një besë e dhënë ku unë betohesha se do të ecja në gjurmët e tij . 

 At Bellusci- jeni Fan Noli i kohëve modern – më tha Artur Liolin. E vështrova në sy, po ashtu edhe ai, ndoshto kishte lexuar emocionet e shpirtit tim në ato çaste 

Delegacioni qe me shoqeronte perbehej nga individe te te gjithave feve, cka tregon edhe nje here se per shqiptarin i pari vjen kombi dhe jo feja. 

Përpara atij varri ishim të bashkuar për një qëllim të vetëm: çështja e Kosovës, dhe  kombi ynë!  

Një tjetër mik i Vatrës ishte edhe Elez Biberaj. 

Ishim takuar gjatë  këtyre manifestime e konferenca,  dhe është disi e kot të shtoj e të flas se sa i zoti ishte ky intelektual që të gjithëve iu ka rënë në sy gjatë atyre viteve, por unë dua  të shtoj edhe një karakteristikë të tij të mikpritjes. Më 12 gusht 1992 shkova për të vizituar selinë qendrore të“Zërit të Amerikës” në Uashington, bashkë me dr. Elez Biberaj, drejtor i departamentit shqiptar në radio. Ngela i mahnitur me punën e tyre. Ishin seriozë dhe punonin shumë.  Në mbrëmje Mik Elezi më pyeti se nëse kisha ndonjë program, dhe më më ftoi në shtëpinë i e tij. Nuk u mjaftua me kaq por lajmëroi edhe koleget e tij të punës. 

Më shoqëroi me makinën e tij, dhe arritëm në banesën e tij që ishte jashtë qytetit. Një vend i bukur dhe një shtëpi e këndëshme ku ndihej shpirti i shqiptarit. 

Të gjithë këta miq ishin personalitete shqiptare shumë të arsimuar dhe ekspertë. Atmosfera në atë shtëpi më la shumë mbresa. Ishtegusht dhe na shtori në një tavolinë jashtë. Oborri kishte një lis që të kujtonin ato grafiket pellazgjike, ku paraqesin këtë lis, Zeusin , shqiponjën. Më krijoi një lirikë në shpirtin tim kozmik.

Atë mbrëmje çdo gjë ishte shqiptare; mes këngëve arbëreshe, gatimit me traditën shqiptare, këta njerëz, kaq të madhërishëm për punën që bënin, ishin edhe kaq të thjeshtë.Para se të dilja nga ajo shtëpi shumë mikpritëse, vizitova me admirim bibliotekën e mrekullueshme të dr. Biberaj, e cila është burim i mençurisë. U largova nga ajo shtëpi me përshtypjet më të mira të një mysafiri që shikon me admirim, por edhe me një moment reflektimi; derisa ka njerëz si Elez Biberaj, shpirti i Arbrit ndriçon edhe në diasporë.

Mbështetës të Vatrës në ato vite ishin edhe Vehbi Bajrami dhe Sinan Kamberaj

Gazetarë nga Prishtina, të cilët kanë dhënë më të mirën e mundshme në revistën “Iliria” në Nju Jork. I njoh nga afër, janë jo vetëm intelektualë të zot, por edhe shumë humanë. Vehbiu është nga ata gazetarë që ka vizituar të gjithë shqiptarët dhe arbëreshët të shpërndarë nëpër shtetet e Amerikës dhe ka botuar një vëllim të madh që përshkruan të gjitha aspektet sociale. Kujtoj shumë mirë ato periudha të flakta, gjatë takimeve të mia në Nju Jork dhe Vehbi Bajrami, si gazetar, ka përshkruar në revistën”Iliria” të gjitha momentet më të rëndësishme të takimeve të mia kulturore në Nju Jork. Gazetar i ri dhe i shkëlqyer, i lidhur me mua nga miqësi kulturore dhe nderimi i thellë. Sot ai është redaktor i “Ilirisë” në Nju Jork dhe është shkrimtar dhe gazetar produktiv në mes të shqiptarëve në diasporë. 

A e keni vizituar ndonjëherë Vatrën?

Vatrën e kam vizituar më përpara por edhe në vitin 2012. 

Gjatë atij udhëtimi u shoqërova  nga vëllai imTommaso  Bellusci me profesion avokat si edhe me mikun tim inxhinjer Tomaso Ferrari. 

Me këtë rast shkova në Boston. Kur Vatra u themelua  gjendej në rrugën Tremont në ndërtesën me numër 227,  në Boston, dikur një kishë, dhe një sallë, disa shoqata emigrantësh shqiptarë u bashkuan në një federatë, dhe krijuan Vatrën në 1912 që sot i reziston çdo stuhie.  

Në 2012 isha i shoqëruar edhe nga Persidenti i saj aso kohe Gjon Bucaj si edhe na anëtarë të tjerë të Vatrës. U futëm në ambjentet e saj. Brënda saj është një epope e gjallë. Çdo gjë frymonte në ato fotografi antike. Ata burra që donin kombin. 

Mos harrojmë që Jemi qënie humane,  nuk jemi të përsosur, bëhen edhe gabime,  por krimi më i madh është të shesësh atdheun! 

A morët pjesë me rastin e 100 vjetorit të “Vatrës”?

Për 100 vjetorin e saj kam qenë i ftuar  në  New Jork. Tashmë qëndra e “Vatrës” në 2012 nuk ishtë më në Boston por në në New Jork.  Në atë përvjetor kishin ardhur nga çdo trevë, shumë figura dhe personalitete, por edhe shqiptarë e katër besimet fetare.  Dua të theksoj faktin se u ndjeva shumë i nderuar se nga 15 krerët  që përfaqësonim botën e besimit, mu caktua  pikërisht mua Antonio Bellusci  ti përshëndetja  dhe të bëja një lutje për Vatrën në 100- vjetorin e saj. Isha shumë krenar për këtë xhest që më bënë! 

Kush iu ftoi për 100 vjetorin e saj ?

Unë isha i ftuar nga kryetari i aso kohe nga Z. Gjon Bucaj. 

Karakteristike e kësaj Vatrës është se ajo i ngjan një pike, nga e cila mund të krijosh  mijëra arkitekura dhe çdo skicë e saj shëndërrohet në një vatërz për shqiptarët e çdo besimi, të krishterë ortodoksë, katolikë ose muslimanë. Vatra  mbledh njerëz sa profana  edhe hyjnor, mbledh  njerëz që i shërbejnë të mirës së kombit dhe njerëzimit. 

Ku u zhvillua konferenca për 100 vjetorin e krijimit të saj? 

Konferenca  u zhvillua në një nga hotelet e njohura në Manhattan, The Helmsley Park Lane, më 28 prill u zhvillua Konferenca Shkencore “Federata Pan-shqiptare e Amerikës” VATRA, 100 vjet në shërbim të Kombit”. 

Ishte një pjesmarrje shumë e madhe. Në konferencë unë u paraqita me kumtesën time mbi tematikën Mbi raportet kulturore të revistës sime “Vatra Jonë” dhe shoqatës së madhe “Vatra”. 

Mbajtën  kumtesa studiues të njohur të botës akademike shqiptare. Merrte pjesë edhe,ish president i Republikës së Shqipërisë në ish Sali Berisha. Ishin profesor Naum Prifiti , Ilir Ikonomi. I kujtoj kët atë dy studiuesit sepse prekën temën Mbi Fan Nolin dhe mbi Faik Konicën. 

Cili ishte kryetar i Federatës “Vatra” në atë periudhë?

Jemi në 2012, dhe kryetar i Vatrës, në atë kohë  ishte doktor Gjon Buçaj i cili hapi edhe konferencën. Zoti Bucaj drejtoi “ Vatrën”nga viti 2010- 2017. 

Më kujtohet që gjatë periudhës që Ai drejtoi u rihapën disa degë në shtete të Amerikës e në Kanada, si edhe rritur numrin e antarëve. Dr Gjon Bucaj e njoha  herët sepse rreth viteve 1965, kur ai arratiset vjen në Itali dhe njihet me Ernest Koliqin, me të cilin në atë kohë bashkpunoja edhe unë. Ai studjonte për mjeksi në atë kohë dhe vetëm sa ishim parë me  njëri tjetrin. Nuk shihemi më  Gjon Bucaj niset në 1974 në Amerikë, dhe unë emërohem në atë kohë në Fallconara Albanese. 

Më vonë Bucaj më rrëfen se  menjëherë lidhet me “Vatrën” ku për rreth njëzet vjet ishte nënkryetar i saj për. Vite që Bucaj i konsideron të vështira edhe për federatën “Vatra”. 

Kishin kaluar vite dhe në nëntor 2021 më arrin një telefonatë. Ishte Dr Gjon Bucaj  i cili vjen me të birin e tij dhe më bënë një vizitë në Frasnitëa. Mbrrijnë rreth orës pesë mbasdite. Mbi ballkonin e shtëpisë time sistemova  flamurin kombëtar kuq e zi e shqiponjën dy krenare që e bëjë shpesh sa herë që më vijnë miq shqiptar nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut  apo  trevat e tyre. 

Krahapur pret Motra Rinë, tashme 87 vjeç e nis e këndon vargjet sapo ata hyjnë në derë:

Kur dy arberesh  gjenden bashk 

Japini dorën o vëllër 

Skenderbeu vjen nga qielli vjen e rri bashk me na 

japmi dorën o vëllezer se na jemi gjaku shprisht..

Janë emocione të papërshkrueshme… 

Zoti Gjon Bucaj së bashku me të birin Leka preken, iu mbushen sytë me lotë, dhe menjëherë kërkon të mësojë vargjet e kësaj kënge. Ndenjën dy ditë dhe gjatë  

atij qëndrimi, Z Bucaj u njohë me katundet e tjera arbërore si Shën Vasili, Frascineto si edhe Ungra.  Në këtë qytezë të fundit ndodhet edhe selia e Eparkisë së besimit bizantin. Këtu Zoti Bucaj u takua, me istitucionin më të lartë, të botës arbëror, Eparkinë, përfaqësuar nga Peshkopi i Ungrës, Donato Olivieri,i cili e priti ngrohtësisht, vlerësoi  dhe falenderoi rolin e “Vatrës” si edhe të revistës “Dielli”. Më së fundi   

Dr Gjon Bucaj  u ndalë në  Bibliotekën  At Belluscit, dhe për orë të tëra shfletuan  revistën “Dielli”, rrezet e arta të së cilës kishin ardhur deri në Kalabri. 

Dr Gjon Bucaj ndërsa lë një kujtim në librin e përshtypjeve të bibliotekës 

Emcoionet nuk kishin të sosura, kur Dr Bucaj më dhuron  një foto me përmasa të mëdha , e shoqeruar me një  kornizë. 

Ndërsa më dhuron këtë fotografi shton: Arbëreshët në vite kanë folur për kombin shqiptar kur ende Shqipëria nuk ekzistonte si shtet, sepse kombi për arbëreshët është te rrënjët e tyre shpirtërore, në besimin e tyre, në gjuhë, zakone, në kujtimet e tyre.- përfundoi Bucaj 

Ngela pa fjalë, më shkelqenin sytë, dhe në ato momente shikimi im, rrëfente mijëra sy të atyre pjesëmarrsve të cilët sakrifikuan vetëm për një qëllim: Arbërinë e përjetshme, me historinë e saj e mbi të gjitha me gjuhën e saj.   

Gjatë atij takimi vura re që  Dr Bucaj ishte shumë i shqetësuar. 

Më foli në një shenjë dëshpërimi për momente mbi  punët e Vatrës dhe ma theksoi disa herë që nuk po shkonin mirë,  dhe se Ai  kurrë nuk kishte menduar dhe dashur një gjë të tillë.  

Më erdhi keq, dhe nuk dija se si qëndronin punët, por në identitetin tim jam edhe Prift, e në ato momente vura re se ky mik kishte nevojë për mua. Biseduam gjatë. 

Kërkova ti sillja ndër mend se “Vatra” në historikun e saj ka patur përplasje,  dhe mirë edhe që janë këto përplasje, sepse po nuk u turbullua nuk ndreqen gjërat, por mos harrojmë se “Vatra”në gjirin e saj  është dalluar për karakterin e saj sa demokratik dhe të lirë. 

Në të ka njerëz të mënçur, të zgjuar, kështu që edhe kur ka përplasje përsëri gjerat marrin rrjedhën e duhur, sepse “Vatra” gjithmonë i ka shërbyer kombit. 

Vatra do zë mbijetojë sepse në genin e saj ka njerëz, të mënçur e patriota. 

Para se të largohej, Dr Bucaj, me la  në rregjistrin e Bibliotekës  disa mendime e fjalë mirënjohje që i dilnin prej zemre. 

Një vit më vonë djali i Tij, Leka na sjell në shtëpi  botimet Vatra. 

U preka, sepse  pas një viti në 21 Maji  2022 Dr Gjon Bucaj na la fizikisht 

Po sot a jeni në dijeni për Vatrën 

I ndjek se ç’ndodh në vatër. Kam një pjesë të shpirtit atje.  Fillova me të në vitet 1963 dhe isha një 30 vjeçar sot jam një 90 vjeçarë. Shumë miq nuk janë më, si Xhevat Kallajxhiu, i cili nuk jeton më. Por jetojnë tek unë kujtimet. Jetojnë ato letra që unë i shkruaja dhe ai më kthente përgjigje. Kujtoj ato pritjet e postës kur nisja letrat dhe “pritjet” e  përgjigjeve. Shkëmbenim kulturën tonë shekullore. Vëllezër të të njëjtit gjak. Është pikërisht  ky kozmo që nuk harrohet dhe krijon ato vektor profumi të  letrave, të pullave të postës, daktilografia, ku cdo tingull frymonte, . një tjetër botë, ku i dhuronim tjetri “ Kohën” që sot nuk egziston, çdo gjë rrjedh, është e lënshme në këtë shoqëri. 

Vitet ikin shoqëria ndryshon, por kam akoma miq që më vizitojnë, Është Bityci Serxho, që më vijen dhe më gjejnë këtu në Frasnitë,  dhe unë i pyes për miqtë e vjetër të Vatrës. 

Vatra,  është edhe një pjesë e shpirtit tim.

Ishin lidhjet e mia të parat që unë si arbëresh mbaja me vëllezërit e një gjaku,  me me Shqipërinë e aso kohe që ishin të pa mundura edhe për ne arbëreshët. 

U informova që më 19 janar të këtij viti Federata Vatra mbajti në Michigan një Kuvend dhe kryetar zgjodhi  zotin Elmi Berisha. Më kujtohet, herën e fundit e kam parë në fotografi me vëllezrit bisesmen Bytici në New Jork.  Edhe Z. Elmi është nga Kosova, dhe deri më sot askush nga Kosova nuk kishte drejtuar Vatrën, kjo gjë më kënaq se edhe unë para pak muajsh u bëra qytetar kosova, presidentja më dhuroj nënshtetësinë kosovare, dhe i uroj suksese në këtë mision kaq fisnik por edhe shumë të vështirë  si Integrimi i Shqipërisë në BE dhe  Kosovë-Serbi që herë pas herë shohim akoma tensione.

At  Bellusci, ç’ mund të thoni për gazetën “Dielli”?

Vatra ka organin e saj, “Dielli”por nuk po zgjatem e të bëjë histori, por dua të shtoj vetëm kaq: Personalisht dua ta falenderoj Stafin dhe kryeredaktorin\ drejtorin, z. Sokol Paja, si dhe Staffi, që drejtojnë këtë gazetë të çmuar (edhe pse nuk jemi parë kurrë, falenderojmë që arrini të na kuptoni në misionin tonë mbi ruajtjen e gjuhës dhe kulturës arbëreshe), të cilët gjatë këtyre dy vjetve na ka mbështetur fuqishëm me artikujt tanë duke përhapur zërin, kulturën dhe hallet e arbërshit. Ju faleminderit me zemër dhe ju jemi Mirënjohës.

At Bellusci po mbyllim intervistën, keni diçka tjetër për të shtuar?

Jam ende gjallë e ndodhem në Frasnitë, mirëpresë si zotin Elmi Berisha po ashtu edhe kryeredaktorin e “Diellit”Sokol Paja e staffin. 

Të më vijnë se iu mirëpres krahapur. 

Ju faleminderit dhe ju jemi Mirënjohës. 

 Në vazhdim një album fotografi shkrepur pronë e Arkivi Biblioteca A. Bellusci, shkrepur nga Tommaso Bellusci, drejtor i bibliotekës A.Bellusci. 

Përgatiti materialin

Ornela Radovicka Qëndra albanologjike,

 gjuha dhe kultura arbëreshe themeluar nga A. Bellusci  1980

At Antonio Bellusci, pranë shoqatës Panshqiptare Vatra. 

Federata PanShqiptare anëtarët e saj në 1912

Kryetari i vatrës GJon Buçaj, At Bellusci, arbëreshi ingenjeri Tomaso Ferrara etje

Kryetari i Vtrës Dr Gjon Bucaj, At Antonio Bellusci dhe vëllai i tij Avokat Tommaso Bellusci në ambientet e brëndëshme të Vatrës  etje në 

Artur Liolin, Kancelliere e kishës ortodokse Shën Gjergji, Josif Dioguardi, Antonio Bellusci me Stolën e Fan Nolit, pranë varrit të Fan Nolit. 

Antonio Bellusci, Tomazo Bellusci dhe anëtari i vatrës, dera nr 2437 

Nju Jork 1989.Anthony Thanas dhe Antonio Bellusci.

Një nga letrat e Prof Xhevat Kallajxhiu 1983. Korrespondenza At A. Blelusci dhe  redaktori i gazetës Dielli . XH. Kallajxhiu  

Vatra në 100-vjetorin e saj 

Kryetari i Vatrës dr Gjon Bucaj 

Nju Jork, 1990. Joseph Dioguardi, Antonio Bellusci, Ibrahim Rugova

Nju Jork, 1990. Joseph Dioguardi, Sami Repishti, Antonio Bellusci, Zef Prelaj, Drin Derti,

Rexha Xhaklli, Jim Xhema, Bruno Salihaj, Sergio Bytyçi dhe

At Antonio Bellusci dhe vëllezërit Bityçi. Mbështetës të Vatrës 1989

Nju Jork, 1990 – Kuvendi i parë për Kosovën: Ibrahim Rugova, Rexhep Qosja, Antonio Bellusci, Idriz Ajeti.

1990. Te Teqeja Bektashiane, takim me Baba Rexhepin. Adrian Gjinaj, Antonio Bellusci,

Ekrem Bardha

 At Bellusci në restorantin e Vëllezërve Bytici. Mbështetësit e Vatrës. 

Në Bibliotekën A. Bellusci ruhen një numër i konsiderueshëm i gazetsë “Dielli”

Në Bibliotekën A. Bellusci kemi edhe librin” Vatra”, dhuratë nga i biri i Dr Gjon Bacaj 

5 dhe 6 nëntor Sipas amanetit të ish Kryetarit të “Vatrës”  Dr. Gjon Bucaj, u botua libri i tij i fundit, me titull “Vatra në kapërcyell të shekujve”. Ky libër  u promovua nga familjarët në Qendrën Islamike Shqiptare në New Jersey dhe në Kishën Katoilike Shqiptare “Zoja e Shkodrës”në Hartsdale në New York foto ylliria .  Një kopje të saj na i solli i biri Dr Gjon Bacaj në Bibliotekën A. Bellusci.

-Çka thuhet në marrëveshjen e 19 prillit 2013 e të 25 gushtit 2015 dhe çka thuhet për marrëveshjen për Asociacionin… në vendimin e Gjykatës Kushtetuese të Kosovës të 23 dhjetorit 2015?/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari

PRISHTINË, 19 Prill 2024/ Para 11 viteve, në 19 prill 2013, në Bruksel, Kosova dhe Serbia – kryeministrat e atëhershëm Hashim Thaçi e Ivica Daçiç, në raundin e 10-të të dialogut, kanë parafuar Marrëveshjen e Parë për Normalizimin e Marrëdhënieve, të vlerësuar historike. Marrëveshja 15 pikëshe, në 6 pikat e para ka Asoaciacionin apo Bashkësinë e komunave me shumicë serbe në Kosovë.
Në tekstin e Marrëveshjes, nën një, përcaktohej: “Do të ketë një Asociacion / Bashkësi e komunave të banuara me shumicë serbe në Kosovë. Anëtarësimi do të jetë i hapur për cilëndo komunë, me kusht që anëtarët pajtohen”.
Asociacioni i komunave me shumicë sebe në Kosovë është një nga katër marrëveshjet Prishtinë-Beograd të nënshkruara nga atëherë krerët e dy qeverive, Isa Mustafa e Aleksandar Vuçiç, në mbrëmjen e 25 gushtit 2015 në Bruksel, në raunin e 28 të dialogut në nivel kryeministrash, ndërsa kundërshtohej nga opozita kosovare.
Në marrëveshje, e para pikë është kjo: “Asociacioni/Bashkësia i komunave me shumicë serbe në Kosovë themelohet si një Asociacion/Bashkësi i komunave siç parashihet me Marrëveshjen e Parë, Ligjin mbi Ratifikimin e Marrëveshjes së Parë dhe Ligjet e Kosovës”.
Mes tjerash, në marrëveshje, te “Objektiva” thuhet se Asociacioni “vendos marrëdhënie dhe hyn në marrëveshje bashkëpunimi me asociacionet tjera të komunave, vendore dhe ndërkombëtare”.
Ndërsa, te “Buxheti dhe përkrahja” theksohen “kontributet, grantet, donacionet si dhe përkrahja financiare nga asociacionet dhe organizatat tjera vendore dhe ndërkombëtare si dhe nga Republika e Serbisë”.
Në 23 dhjetor 2015, Gjykata Kushtetuese e Kosovës, pas kërkesës që i është bërë nga Presidentja e Republikës të vlerësojë përputhshmërinë e dokumentit të emërtuar “Asociacioni/Bashkësia e komunave me shumicë serbe në Kosovë – parimet e përgjithshme/elementet kryesore”, ka vendosur se, “këto Parime nuk janë tërësisht në përputhje me standardet kushtetuese përkatëse dhe ka konkluduar se akti ligjor i qeverisë së Republikës së Kosovës dhe Statuti duhet të jenë në përputhje”.
Pas këtij vendimi, qeveria e Kosovës ka siguruar se, “i tërë procesi dhe çdo akt juridik për të finalizuar asociacionin e komunave me shumicë serbe do bëhet duke u bazuar dhe respektuar konkluzionet e Gjykatës Kushtetues” dhe se “edhe Statuti i asociacionit do dërgohet në Kushtetuese”.

Bisedimet Kosovë-Serbi në nivel të lartë kanë pasuar dialogun teknik, të filluar në 8 mars 2011, poashtu në Bruksel, ku në krye të delegacionit kosovar ishte Edita Tahiri atëherë zëvendëskryeministre.
Njëmëdhjetë vjet pas Marrëveshjes së parë, ende nuk dihet kur do formohet Asociacioni i komunave me shumicë serbe. Po, në Kosovën e pavarur edhe para formimit të Asociacionit komunat serbe kanë përgjegjësitë nga Paketa Ahtisaari e procesi i decentralizimit, i nisur para 16 viteve e zhvilluar më tej.
Në Kosovë, Mitrovica e Veriut është komuna më e re, e 38-ta, e 10-ta me shumicë serbe, e 5-ta pas Graçanicës, Kllokotit, Ranillugut e Parteshit, të formuara sipas Propozimit Gjithpërfshirës për Zgjidhjen e Statusit të Kosovës të kryenegociatorit Ahtisaari – emisarit special të OKB-së.
Po sipas Paketës Ahtisaari, katër komunave me shumicë serbe që ekzistonin në Kosovë, Leposaviçit, Zubin-Potokut dhe Zveçanit, që të trija në veri, dhe Shtërpcës në jug, i është shtuar edhe një tjetër – Novobërda, me zgjërimin e saj.
Procesi i decentralizimit në Kosovë ka nisur zyrtarisht në shtator 2008 – vitin historik të shpalljes së pavarësisë në 17 shkurt, të njohur deri tash nga 117 shtete anëtare të OKB-së.
Sipas regjistrimit të popullsisë të pranverës 2011, në Kosovë, pa veriun, u numëran 1.739. 825 banorë rezidentë, 92.93 % shqiptarë. Pjesa tjetër e përqindjeve iu takon komuniteteve pakicë, 1.58% boshnjakë, 1.47 % serbë, 1.08 % turqë, etj.
Por, numri i banorëve-shtetasëve të Kosovës është më i madh, meqë regjistrimi i popullsisë nuk ka përfshirë një të tretën e kosovarëve që vlerësohet se jetojnë e punojnë jashtë vendit.
Përqindja e komunitetit serb do ishte më e lartë me përfshirjen e veriut në regjistrim. Në veri të Mitrovicës dhe tre komuna tjera veriore – Leposaviç, Zubin Potok e Zveçan, ku është refuzuar regjistrimi i popullsisë, sipas një shifre që e kanë përmendur autoritetet kosovare, jetojnë rreth 40 mijë serbë.

PËRMBAJTJA E TEKSTIT TË MARRËVESHJES KOSOVË – SERBI, TË PARAFUAR NË 19 PRILL 2013:

1. Do të ketë një Asociacion / Bashkësi të komunave të banuara me shumicë serbe në Kosovë. Anëtarësimi do të jetë i hapur për cilëndo komunë, me kusht që anëtarët të pajtohen.
2. Bashkësia / Asociacioni do të krijohet me statut. Zhbërja e tij/saj mund të ndodhë vetëm me një vendim të komunave pjesëmarrëse. Garancitë ligjore do të sigurohen përmes ligjit në fuqi dhe ligjit kushtetues (përfshirë 2/3 e shumicës së trupit vendimmarrës).
3. Strukturat e Asociacionit / Bashkësisë do të themelohen mbi po të njëjtat baza sikurse statuti ekzistues i Asociacionit të Komunave të Kosovës, si për shembull, kryetari, zëvendëskryetari, Asambleja, Këshilli.
4. Në pajtim me përgjegjësitë e ofruara nga Karta Evropiane për Vetëqeverisje Lokale dhe ligjin e Kosovës, komunat pjesëmarrëse do të kenë mundësi të bashkëpunojnë për të ushtruar fuqinë e tyre në gjithë Bashkësinë / Asociacionin. Asociacioni/Bashkësia do të ketë qasje të plotë në fushat e zhvillimit ekonomik, arsimit, shëndetësisë, planifikimit urban dhe rural.
5. Asociacion / Bashkësia do të ushtrojë edhe përgjegjësi të tjera shtesë, varësisht se si delegohen nga autoritetet qendrore.
6. Bashkësia / Asociacioni do të ketë një rol përfaqësimi te autoritetet qendrore dhe për këtë qëllim do të ketë një ulëse në këshillin konsultativ për komunitete. Në përputhje me këtë, është paraparë një funksion vëzhgues.
7. Do të ketë një forcë policore në Kosovë, që quhet Policia e Kosovës. Të gjithë policët në veri të Kosovës do të jenë të integruar brenda kuadrit të Policisë së Kosovës. Pagat do të jepen vetëm nga Policia e Kosovës (PK).
8. Pjesëtarëve të strukturave serbe të sigurimit do t’iu ofrohet nga një vend në strukturat përkatëse të Kosovës.
9. Do të ketë një komandant Rajonal të Policisë për katër komunat me shumicë serbe (Mitrovica e veriut, Zveçan, Zubin Potok dhe Leposaviq) . Komandant i këtij rajoni do të jetë një serb i Kosovës, i emëruar nga Ministria e Punëve të Brendshme, nga një listë që do të sigurohet nga katër kryebashkiakët, në emër të Asociacionit/Bashkësisë. Përbërja e PK-së në veri do të pasqyrojë përbërjen e popullatës së katër komunave. (Do të ketë edhe një komandant tjetër rajonal për komunat e Mitrovicës, Skënderajt dhe Vushtrrisë). Komandanti rajonal i katër komunave në veri do të bashkëpunojë me komandantët e tjerë rajonalë.
10. Autoritetet gjyqësore do të jenë të integruara dhe do të veprojnë brenda kuadrit ligjor të Kosovës. Gjykata e Apelit në Prishtinë do të krijojë një panel shumica e gjykatësve të të cilit do të jenë serbë të Kosovës, për t’u marrë me të gjitha komunat me shumicë serbe në Kosovë. Një sektor i kësaj Gjykate të Apelit, e përbërë nga stafi administrativ dhe gjyqësor, do të qëndrojë përherë në veri të Mitrovicës (Gjykata e Qarkut në Mitrovicë). Shumica e secilit panel të sektorit të mësipërm do të përbëhet nga gjykatës serbë të Kosovës. Vendqëndrimi i gjykatësve respektivë do të varet nga natyra e rasteve në të cilat janë të përfshirë.
11. Zgjedhjet komunale në komunat e veriut do të organizohen në vitin 2013, me ndihmën e OSBE-së, në përputhje me ligjin e Kosovës, dhe me standardet ndërkombëtare.
12. Një plan zbatimi, përfshirë edhe kuadrin kohor, do të hartohet më 26 prill. Për zbatimin e kësaj marrëveshjeje, do të adresohet parimi i fondit transparent.
13. Diskutimet lidhur me energjinë dhe telekomin do të intensifikohen nga të dyja palët, dhe do të përfundojnë deri më 15 qershor.
14. Është arritur pajtimi që asnjëra palë të mos e bllokojë, apo inkurajojë të tjerët për të bllokuar përparimin e palës tjetër në rrugëtimin drejt BE-së.
15. Me ndihmën e BE-së, nga të dyja palët do të krijohet një Komitet i Zbatimit.

DIALOGU KOSOVË-SERBI NË BRUKSEL KA NISUR PARA 13 VITEVE

Para 13 viteve fillimi me takim dyditësh 8-9 Mars 2011 në Bruksel i dialogut Kosovë-Serbi me ndërmjetësim të Bashkimit Evropian e me mbështetje të Shteteve të Bashkuara të Amerikës pasonte një zhvillim shumë të rëndësishëm dhe historik për Kosovën: Në 22 Korrik 2010 Kosova doli fituese në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë pas një ankese që Serbia kishte dërguar kundër shpalljes së Pavarësisë në 17 Shkurtin historik 2008.
Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë ka konkluduar se miratimi i Deklaratës së Pavrësisë së Kosovës në 17 Shkurt 2008 “nuk e ka shkelur të drejtën e përgjithshme ndërkombëtare, as rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit e as Kornizën Kushtetuese”.
“Prandaj, miratimi i kësaj deklarate nuk e ka shkelur asnjë rregull të aplikushme të së drejtës ndërkombëtare”, theksohej më tej.
Menjëherë pas këtij zhvillimi me rëndësi historike, në një deklaratë të anëtarëve të Grupit Drejtues Ndërkombëtar për mendimin këshillues të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë rikonfirmohej mbështetja e palëkundur për pavarësinë e pakthyeshme të Kosovës dhe bëhej thirrje për njohje.
“Grupi Drejtues Ndërkombëtar rikonfirmon mbështetjen e palëkundur të tij për pavarësinë e pakthyeshme të Kosovës demokratike dhe shumetnike në kufijtë e saj të tanishëm dhe i bën thirrje shteteve tjera që të njohin Kosovën. Ai po ashtu përshëndet përkushtimin e vazhdueshëm të Kosovës dhe progresin e konsiderueshëm në zbatimin e Propozimit Gjithëpërfshirës për Statusin dhe do të vazhdojë të mbështesë Kosovën në punën për realizimin e perspektivës së saj evropiane”, theksohej në deklaratë.
Grupi Drejtues Ndërkombëtar (ISG) për Kosovën, i cili përbëhej nga vendet që e kanë njohur Pavarësinë, ishte formuar në 28 Shkurt të vitit 2008 dhe synonte të orientojë dhe mbikëqyrë zhvillimin demokratik të Kosovës, të nxisë qeverisjen e mirë dhe shumetnicitetin, bazuar në Propozimin Gjithëpërfshirës të emisarit të posaçëm të OKB-së, kryenegociatorit për statusin, Martti Ahtisaari.
Kuvendi i Kosovës miraton rezolutën për dialogun me Serbinë, raportoja para 13 viteve, në 10 Mars 2011 për Agjencinë Shtetërore-Zyrtare të Lajmeve të Shqipërisë, derisa në Bruksel në 8 Mars dialogu kishte filluar dhe ishte mbajtur takimi i parë dyditësh i bisedimeve Kosovë-Serbi për çështje praktike. Në raportimin që e botonte edhe Gazeta DIELLI e Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, theksoja se, “Raundi i parë i bisedimeve Kosovë-Serbi si dy shtete të pavarura, por të panjohura reciprokisht, për çështje praktike u zhvillua gjatë dy ditëve të kaluara në Bruksel”.

Ky ishte raportimi i plotë:
Kuvendi i Kosovës, në seancën plenare, miratoi me shumicë votash – 63 pro, 48 kundër e 1 abstenim, një rezolutë për dialogun mes Republikës së Kosovës dhe asaj të Serbisë për çështje praktike.
Rezoluta nuk u lexua në seancë me arsyetimin se atë e kishin deputetët, por siç u tha nga përfaqësuesi i grupit parlamentar të PDK-së, ajo “do t’i japë Parlamentit të Kosovës një të drejtë që të mbikëqyrë, përcjellë, rrjedhën e bisedimeve dhe të drejtën që për çdo rast të kërkojë sqarime në Parlament”.
Kuvendi i Kosovës zhvilloi të hënën debatin parlamentar, sipas kërkesës së Qeverisë, lidhur me dialogun në mes të Republikës së Kosovës dhe asaj të Serbisë për çështje praktike, dhe në përmbyllje vendosi me shumicë votash që në seancën e sotme të nxjerrë në votim rezolutën lidhur me këtë.
Kryeparlamentari Jakup Krasniqi në seancën e kaluar të Kuvendit, pat paralajmruar hartimin e një dokumenti-rezolute nga përfaqësuesit e grupeve parlementare, bazuar në dy draftrezolutat e paraqitura nga partia në pushtet PDK dhe ajo opozitare Lëvizja Vetëvendosje, si dhe në fjalën e kryeministrit Hashim Thaçi para deputetëve, e cila përcaktonte edhe vijat e kuqe se çfarë mund të bisedohet e çfarë jo, si dhe në debatin e zhvilluar në seancë, ku kishte pikëpamje të ndryshme.
Në emër të grupit parlamentar të PDK-së, deputeti Adem Grabovci, tha sot në seancën e Kuvendit se “kemi bërë përpjekjeje që të gjejmë një gjuhë të përbashkët dhe ky dokument të jetë i përbashkët, por grupet e opozitës, AAK, LDK dhe Vetëvendosje nuk e panë të udhës të nënshkruajnë këtë dokument”.
Mësohet se shefat e grupeve parlamentare nuk kishin arritur t’i harmonizojnë qëndrimet për të paraqitur para deputetëve një rezolutë të përbashkët lidhur me dialogun Kosovë-Serbi. Lidhja Demokratike e Kosovës dhe Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës kishin paralajmëruar se do ta votojnë projektrezolutën për bisedime, nëse përfshihen edhe qëndrimet e tyre. Ndërsa Lëvizja Vetëvendosje, e cila është kundër bisedimeve me Serbinë pa i plotësuar ajo disa kushte, kishte paralajmëruar se do të votojë kundër rezolutës.
Edhe sot në “deklarime jashtë rendit të ditës” u prezantuan qëndrime të ndryshme rreth dialogut nga deputetë të pozitës dhe opozitës.
Raundi i parë i bisedimeve Kosovë-Serbi si dy shtete të pavarura, por të panjohura reciprokisht, për çështje praktike u zhvillua gjatë dy ditëve të kaluara në Bruksel. Burimet thonë se janë përafruar qëndrimet rreth kadastrave, regjistrit civil dhe trafikut ajror dhe se ka dallime të mëdha rreth vulave të Doganave të Kosovës.

The Council of Albanian Ambassadors cordially welcomes yesterday’s decision of the Parliamentary Assembly of the Council of Europe, for the deserved admission of Kosova to this very important Organization for the preservation and strengthening of democracy and human rights on our continent.

This is the penultimate step towards the full admission of Kosova to the Council of Europe, as we are fully convinced that the Council of Ministers at the meeting in mid-May will vote for the full admission of Kosovo to the Council of Europe, based on precisely on the merits and achievements of Kosova in the field of law enforcement and respect for human rights.

Council of Albanian Ambassadors estimates that yesterday’s positive vote and the statements of the representatives of various countries in favor of Kosova, is one of the most important political and diplomatic achievements of Kosova since the declaration of its independence.

The unity of representatives of the parliament of Kosova and the comprehensive coordination of affairs is also a good example that together we can achieve everything.

Council of Albanian Ambassadors highly appreciates the rise of Kosovo’s status in the NATO Parliamentary Assembly, where for many years Kosova had the status of an observer member and is now an Associate Member of the NATO Parliamentary Assembly, a decision which will be formalized by a vote in the Parliamentary Assembly of NATO in the spring session of the Assembly, which will be held on May 27 in Sofia, Bulgaria.

The Council of Albanian Ambassadors is extremely happy with all the diplomatic achievements and Kosovo’s membership in important international organizations and institutions, but it especially appreciates the intra-Albanian unity and cooperation, both in politics, diplomacy, economy and in every field other part of life.