DR. EDUARD A. SKUFI 

ATHINE/

Përjetim

Gjurmat e pelegrinazhit të Bajronit, në qytezën e Vironas, në Athinë  më ngacmuan  muzën  dhe  rrjedhja e saj lindi fjalët. Mora me vete nipin tim Kristin, gjimnazist e  një tip interesant, i hipëm makinës dhe u nisëm për në gjimnazin e Vironas. Me ftesën e znj.Areti, pedagoges së fizikës dhe pacientes time, po shkoja për një leksion, mbi “syrin si sistem optik dhe profilaksinë e tij”. Gjatë rrugës nipi im ishte fiksuar në Iphone dhe lexonte për Aretinë, “filozofen e parë të antikitetit”, i intriguar nga emri i pedagoges. Mandej nga celulari i tij, u dëgjua  shpërthimi i çjerrë, në  kakofoni i një muzike xhazi. Unë u rrudha në fytyrë, kjo bëri që Kristi ta ulte volumin e zërit, duke  më thënë se  ishte  muzike Barrelhouse. Atë moment nuk fola, mora një  CD, që kisha aty pranë dhe e vendosa të luaj. Tingujtë jehuan  mes  harmonisë, virtuozitetit  dhe  pasazheve të shpejta,  të Villiam Telit, heroi legjendar zviceran, nga uvertura e G.Rossinit, e na  mbushën me hare. (E zgjodha atë në përshtatje me temperamentin dhe moshën e tij). Më pëlqeka shumë, më tha ai, por nuk e kam dëgjuar kurrë . “Që të shkosh atje, duhet më parë të njohësh diamantet e kulturës dhe të perceptosh diferencën mes tyre”, e këshillova me takt..Vazhdonim udhëtimin dhe mendimet e mia shkuan, në anketimin me disa të rinj, publikuar në gazetën amerikane American Journal of Cultural Sociology, mbi vlerat e “Three Bs“ klasike, që e përbënin Bach, Beethoven, Brahms. Pjesa dominuese e të rinjve  mes  ironisë, përgjigjeshin me tre BBB modernen, e tyre, duke preferuar, Barrelhouse, Boogie Woogie dhe Blues music, në piano perkusive… ”E kuptoj, se muzika që ti vendose është argëtuese për adoleshencën, por kjo nuk mund të jete mohim i kulturës së vërtetë muzikore. Kur të kthehemi në shtëpi do të spjegoj me argumenta, mbi kulturën dhe hijet e antikulturës. Ndërsa ky libër, ”Inteligjenca Emocionale”, të cilin  enkas e porosita, për  vlerat e tij  të  veçanta është për ty, aty do  të  informohesh, sesi  duhet  të  disiplinosh  emocionet”…

                            Skicë  mbi  konceptimin  jetik “modern” 

Ndërkaq mbërritëm në shkollë, aty pranë bustit të Bajronit, na priste pedagogia me nxënësit, të cilët na drejtuan në një sallë, në formën e një amfiteatri të vogël. Unë fillova spjegimin duke e ilustruar me figura e video, në  laptop. Pjesa më e madhe e   nxënësve  kishin   fiksuar  shikimin  dhe më  ndiqnin  me kureshtje, por disa të tjerë klikonin në celularet e tyre, pa u shkëputur nga bota e iluzioneve. Më dukeshin si në një pantomim, kjo më dha pasën që ta shtrija bisedën, mbi përdorimin e tepruar të Iphonit dhe pasojat e tij…Shikoja ata të rinj me një dhimbje që të frenon dhe me kujtohej  rinia ime, kur të etur kërkonim si dhuratë ndonje libër dhe kohën e lirë e ndanim në rrethet e shtëpisë së pionerit, mes recitimeve dhe këngëve. Ndërsa sot serviret si kulturë, antikulura dhe interesat e të rinjve jane të vendosura,  në  një  interval  sa  të  kufizuar, po  aq  dhe  modest… 

Kur mbritëm në shtëpi, mbeta i heshtur në mendime. Kristi mu afrua, mbështeti  kokën  në  supin  tim, duke  pritur retorikën  time… “Problemi për të cilën do të flas, nuk të përket vetëm ty, por është një çështje e ndjeshme, që ka të bëjë me të ardhmen. Kultura është një pasuri e madhe që  rritet mes shekujve, e nuk mund të reduktohet në  një ekran celulari dhe televizori, apo rreth një kutie Coca Cola, i mbetur mes një guacke etikoestetike  të  zbrazët. Nuk jemi në  vitin zero, që  të na  frymëzoj  starti i  zhvillimit  të  kulturës  moderne,  si  bazë  e  asaj  “universale”!

                 Akstraksioni dhe “casual dress code “ në  artin skenik

Sot  kur shpërbërja  kulturore e izolimi social po rriten, duhet të studjohen  dhe të ruhen  elementët  jetik  të  trashëgimisë  kulturore. Mjafton të futesh në Spotify, e të krahasosh klikimet e të famshmes, Simfonisë së pestë të Bethovenit, interpretuar nga filarmonia e Berlinit, në dirigjimin e H.V.Karajan, ndaj Driver’s Licence, performancë e të dalluarës në muzikën pop, Olivia Rodriguez, ku befasohesh negativisht për supermacinë e të dytës. Ky është të paktën, një nga indekset e inklinacionit “antikuturor”… Kristi më dëgjonte i koncentruar në monologun tim dhe si pakuptuar, “audienca” u shtua me vajzën time, një shoqen e saj sociologe, e kritike arti, Katerinën dhe bashkëshorten  time, që e braktisën “tea time”-in. Kështu, vazhdova bisedën,..“Antikultura nga mjet për një qëllim, po shndërohet si një qëllim në vetvete. Çuditërisht publiku preferon “kultin masiv”, ndaj kulturës të nivelit të lartë, pasi  rezulton  viktimë  e  indoktrinimit  të “industrisë së kulturës” moderne. Unë do të preferoja F.Sinatrën, me jazzin emocional ndaj L.Gagës të muzikës pop, kur vet ajo i bëri homazh madhështisë së tij. Megjithatë flladi i kulturës autentike, sot dëgjohet si një flaut, në vibrim  tingujsh, veçse në tonet e  një  melodie  bass”. Katerina  në  atë  moment nuk u përmbajt, dhe pasi dakortoi me mua shtoi:“Ndodhesha në Hamburg, për një seminar të kulturës, ku shkuam me kolegët të ndjekim spektaklin modern, të “Traviatës” së mirënjohur.Por u befasuam me versionin “neoterik” të saj. Një abstraksion,          

                            Metamorfoza “moderne” e  Mona Lizës

skenik i shëmtuar, që shoqërohej me stil veshjeje laicistike, me  xhins  dhe  atlete, rezultat  i  shkëputjes  të  artit, nga realizmi, në një stili vizual të panjohur që mbetej tronditës, sepse sfidonte  estetikën  tradicionale. Më pas shkuam në një shkollë, ku gjatë bisedës pyetëm nxënësit për E.Heminguein, I.Turgenievin, D.Shostakovich dhe ata  ngrinin supet, të mbetur në padije, ndërsa M.Jacksonin të gjithë e njihnin. Të vret nostalgjia  për  kulturën  e  lartë  me  sarkastikën  e  antikulturës ”. Fjalët e fundit  i  shqiptoi  në  breshëri , duke  mos e përmbajtur  tonin  e  revoltës. Para pak kohësh, ndërhyri vajza ime esteticiene, lexova rastësisht në The Guardian, “Mbi misterinë e artit kontemporan”: Mona Lisa kundrejt monstruozitetit, groteskut dhe anës shokante, ndaj asaj kryevepre, që mbetet pjesë e kulturës dominante. Evolucioni social dhe ai estetik  nuk  duket  të përkojnë  me “dizmorfinë” kulturore, por gjithashtu nuk duhet të ndikojnë mbi  orientimin  e  duhur  kulturor  individual. Sfida më e madhe e kohës solli si surprizë, vendosjen e antikulturës  në  pozitë  dhe  kulturës  së  vërtetë   në  opozitë…..                            

Kristi  kishte  mbetur  mes  habisë  dhe vëzhgimit, ai here pas here pyeste nënën e vet, që të shuante kureshtjen  dhe  diçka shkruante. “ Vetëm duke i njojtur dimensionet e kulturës do ta vlerësosh atë”, i spjegoi e ëma, dhe      “në dinamikë kultura do të bëhet pjese e identitetit dhe e DNA tënd”.  Mandej ai doli në ballkon dhe klikoi në Iphone “My Way”, për tu takuar me F.Sinatrën…Ajo bisedë si leksion jete, do ti rishqyrtonte  shumë  pikëpamje. Atë dilemë do ta gjente përpara, se “kultura  është  për  njerëzit  si uji për peshqit ”…Ndërkaq  pikat e shiut filluan të trokisnin mbi tendë  në  një  perkusion  melodik, që e shtonte  romantizmin  dhe  nostalgjinë. 

…Ndërsa  unë mes asaj melodie, shtegëtoja  në  impresionet  që më  kishin  lënë, fragmentet e librit “Kultura dhe Anarkia”, me pikëpamjet e “mendimtarit  të mënçur” M.Arnold:” Kultura përshkruhet me të drejtë si dashuri për perfeksion”, duke preferuar “demokracinë në kulturë”. Nuk mund të angazhohesh në një kulturë pa baza kulture, duke e shkëputur  të tashmen nga e kaluara, e cila mbetet si kometë. Kjo reflekton në të gjitha fushat, me një etikë  dhe estetikë “perverse”, larg  arsyes. Kështu në vend të ndjenjës së përbashkët të përkatësisë që ofronte dikur kultura, ndajmë një sentiment universal privimi, në një tolerim të pa spjegueshëm…         Kristi me preokupimin që i zhbironte në sy me pyeti: “Doktor, i dashur , me se do ta krahasoje kulturën ?. “Me dritën e diellit që ndriçon gjithçka, ditën dhe natën”, fillova komentin, “pasi dhe natën reflekton dritën mbi hënën dhe konstelacionet e yjeve, duke i bërë të ndritshëm, dhe duke zbehur erresirën e natës. Pra kultura të ndriçon jo vetëm vizionin, mendjen por dhe shpirtin, duke të rikthyer shpresën. Unë do të thosha se “kultura është  arti i “leximit”  dhe i  interpretimit  të  mendjeve  të  shquara”… Kristi i mbushur plot kënaqësi dhe mes emocioneve, më përqafoi fort. “Sa shumë dua të jem pranë teje, papu…po shokëve të mi  kush do tju a thotë”.                                                                                                                Për fat të keq, shtova me mllef duke ju drejtuar të tjerëve,…“ Idea e një vetëdije kulturore false, i dha dekadave të fundit të shekullit të XX, iluzionin  si kthesë drejt një ideje “iluminante”, të ndritshme, se kultura e re, ”moderne” me “fandomin” entuziast, do të ishte therapia efikase, ndaj  difekteve të kohës. Atë e veshën me një trend pikant për ti maskuar nëntekstin. Por, kultura  klasike brilante, me impaktin e saj të zhvendos  nga e përditshmja, në një  botë vlerash drejt një qytetërimi ambicioz, si i vetmi antidot ndaj  antikulturës, veçse e kufizuar në një duet “të pamundur”, ndaj   asaj   ndjenjë  intriguese  dhe  tinëzare ”!

Jacqueline Kapaj-Vieira
President
Albanian American Educators Association/

Yonkers, NY – December 13, 2025 – The Albanian American Educators Association (AAEA) presented an unforgettable evening of cultural celebration last night entitled Igli & Friends featuring a dynamic fusion of ballet, traditional Albanian music, contemporary dance, and American jazz that left audiences uplifted and inspired.

The high-energy variety performance was led by distinguished clarinetist Igli Tuga and an ensemble of elite musicians and vocalists. The evening showcased the extraordinary talents of vocalist Xhoana Bejko, along with vocalists Kreshnik Zhabjaku and Jeta Sheholli-Tuga, pianist Altin Shehu, Violinist Alban Tahiri, guitarist George Theka, and drummer Vince Ciafa.

Among the many highlights of the evening were the stunning ballet performances by professional Arbreshe dancer Antonio Fini and his partner Nina Chong-Jimenez, who brought beautifully choreographed Albanian compositions to life. Their artistry captured the spirit of Albanian culture while adding a whimsical contemporary flair that enchanted the audience.

The concert took attendees on a musical journey through different regions of Albania, presenting traditional melodies alongside modern interpretations. The seamless blend of classical Albanian heritage with American jazz influences created a unique cross-cultural experience that resonated deeply with the audience.

In a special moment during the evening, the AAEA presented Mr. Igli Tuga with its Arts Enrichment Award in recognition of his dedication to teaching and his unwavering commitment to the arts. The honor celebrated Tuga’s significant contributions to fostering artistic excellence and cultural preservation.

Audience members left the venue with hearts full of happiness and a renewed appreciation for the rich tapestry of Albanian artistic traditions.

The AAEA continues its mission to celebrate and preserve Albanian culture while fostering connections within the community through world-class artistic presentations.

Prof. Skender Asani/

Më 10 dhjetor 1979, bota u ndal përballë një të vërtete të madhe: një grua e thjeshtë, por e jashtëzakonshme shkupjanja Anjezë Gonxhe Bojaxhiu, Nënë Tereza, sot Shën Tereza e Kalkutës mori Çmimin Nobel për Paqe dhe me këtë akt u bë zëri më i fuqishëm i humanizmit në fundin e shekullit XX. Ky çmim nuk ishte vetëm një nderim për punën e saj, por një mesazh i qartë se bota ka nevojë për dashuri, për dhembshuri dhe për njerëz që dinë të bëjnë mirë pa zhurmë. Nënë Tereza, e cila e kaloi jetën mes të varfërve dhe të braktisurve, na kujtoi se paqja fillon me një buzëqeshje dhe me një gjest të vogël që i rikthen njeriut dinjitetin. Ceremonia e Oslos u shndërrua në një moment krenarie edhe për shqiptarët, sepse një bijë e kombit, një shkupjane e zemrës, u nderua me çmimin më të lartë të paqes në botë. Sot, 10 dhjetori na kujton se fuqia e vërtetë nuk qëndron te fjalët e mëdha, por te veprat e thjeshta që lindin nga zemra dhe që ndryshojnë jetën e tjetrit.

REPORTAZH – MANIFESTIMI FESTIV I 28 NËNTORIT I LAPSH–it, KANTONI CYRIH

Përgatiti: Dashnim HEBIBI @ foto nga

Lulzim Hasi përgjegjës edhe në Administratë e financa të LAPSh-it për Kt. Cyrih

Winterthur, 6 dhjetor 2025

Në Winterthur të Zvicrës, mbrëmë më 06 dhjetor u krijua një atmosferë që do të mbahet gjatë në kujtesë – një festë që tejkaloi dimensionet e një manifestimi kulturor dhe u shndërrua në një përjetim kombëtar të pashlyeshëm. Salla ishte e mbushur përplot me bashkëkombas, ardhur nga të gjitha trevat shqiptare: Shqipëria, Kosova, Lugina e Preshevës, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi e diaspora e gjerë. Në një hapësirë larg atdheut, por aq pranë shpirtit të tij, u ndje fuqishëm se gjuha shqipe është atdheu që e mbajmë me vete kudo.

Emocioni i parë: hyrja solemne e nxënësve

Manifestimi nisi me një moment që elektrizoi gjithë sallën. Fëmijët – e ardhmja e kombit larg vendit të të parëve – hynë të rreshtuar me veshje kombëtare, me flamuj të Shqipërisë dhe Kosovës në duar. Zërat e tyre e mbushën sallën me emocion, ndërsa prindërit nuk i fshehën dot lotët e gëzimit dhe krenarisë. Dukej sikur të gjithë ishim për një çast në Tiranë, Shkup apo në Prishtinë – e megjithatë më shumë se kaq, sepse rrallë herë edhe në atdhe mblidhen në një sofër kaq të madhe shqiptarë nga të gjitha trevat.

Në rreshtat e nderit ishte paraparë vendi për korin diplomatik shqiptar në Zvicër, mirëpo askush nga përfaqësuesit shtetërorë nuk mori pjesë.

Në ato vende të zbrazëta u ulën njerëzit që prej tri dekadash janë diplomatë të vërtetë të mbijetesës së gjuhës shqipe: mësuesit veteranë si Hamzë Morina, Nexhat Maloku, Saime Isufi, Nexhmije Ibrahimi, Hasan Spahiu dhe shumë të tjerë. Krahas tyre ishin edhe përfaqësues të shoqërive kulturore: ansambli “Trojet” me kryetar veprimtarin e njohur Zeqë Gashi, SHKA “Bashkimi” me z. Zahim Bajraktari, si dhe Arton Jusufi – ish–luftëtar i Betejës së Koshares.

Programi festiv – një mozaik identiteti

Manifestimi u moderua nga publicisti dhe studiuesi PhD. Dashnim Hebibi, i cili e udhëhoqi mbrëmjen me profesionalizëm e ngrohtësi njerëzore ashtu u cilësua nga shumë të pranishmit që e solli moderimin në një sofër, në një familje. Pas ekzekutimit të himnit kombëtar dhe himnit të Kosovës, moderatori dha fjalën për përshëndetje dhe e theksoi me krenari faktin se LAPSH është institucioni i vetëm që për 30 vite i ka bashkuar të gjithë shqiptarët pa dallim feje, krahine apo bindjeje politike.

Përshëndetjet

Ndër të parët në skenë u ngjit Naser Ulaj, kryetar i LAPSH për kantonin Cyrih. Ai falënderoi të pranishmit dhe theksoi se këtë vit vendosi të mos mbajë një fjalë të gjatë, për t’ia lënë skenën nxënësve që ishin përgatitur me muaj të tërë.

Pastaj, me duartrokitje të zjarrta u pritën edhe personalitete të tjera:

Prof. Dr. Xhavit Lipaj, shkencëtar i njohur, i cili kishte ardhur nga Andermati i Zvicrës dhe përshëndeti me një fjalim të fuqishëm për rolin e LAPSH-it, mësuesve dhe prindërve.

Mësuesit veteranë Hamze Morina dhe Nexhat Maloku, të cilët folën me emocione për rrugëtimin e gjatë të LAPSH-it.

Mësuesja Saime Isufi, kryetare e LAPSH për Bernë, e cila lexoi një referat të mrekullueshëm për rëndësinë historike të 28 Nëntorit.

Po ashtu, në sallë ishin të pranishëm figura të njohura të komunitetit: Meti Krasniqi, ish–kryetar i rrjetit të miqësisë dhe bamirës; poetja Shqiponja Vrajolli me familje; veprimtari Përparim Sabriu nga Struga dhe shumë të tjerë. Ambasadori i RMV-së në Bernë të Zvicrës, Shkëlqesia e Tij z. Rexhep Demiri, përmes një telegrami përshëndetës që u lexua nga z. Hebibi, i përshëndeti të gjithë të pranishmit dhe i përgëzoi për punën e madhe që ka bërë dhe po bën LAPSh-i. Ai kishte shkruar se ka qenë edhe vetë nxënës i LAPSh-it dhe se do të duhej që numri i fëmijëve që ndjekin shkollën plotësuese shqipe të jetë edhe më i madh, si dhe u shprehu respekt të veçantë mësueseve dhe mësuesve që po punojnë.

“Kësaj here nuk munda të jem fizikisht në mesin tuaj, sepse më herët i kisha dhënë fjalën një manifestimi tjetër, por kjo nuk do të thotë se nuk jam me ju. Gëzuar dhe Zoti e bekoftë gjuhën tonë.”

Artistët mysafirë

Nga Shqipëria enkas për këtë manifestim kishte ardhur këngëtarja e mirënjohur Gentjana Gjergji, e cila solli në skenë këngë të fuqishme kushtuar Flamurit, Nënë Terezës dhe Adem Jasharit. Në një pjesë tjetër të programit, mbrëmjen e zbukuroi edhe artisti i mirënjohur Krist Lleshaj, i cili u prit me shumë entuziazëm nga publiku me këngë të bukura për bashkim kombëtar e padyshim edhe për nobelisten e të shenjtën Nënë Tereza. Instrumentalist i të dy artistëve ishte mjeshtri i sintit Gazmend Bislimi.

PROGRAMI ARTISTIK DHE ARSIMOR

Programi i mësuese Afërdita Veliu

Nxënësit recituan dhe kënduan për atdheun, flamurin dhe gjuhën shqipe. U veçuan interpretimet e Alisa Baliut e Adea Jusufit nga Rainca e Preshevës – të mbesave të familjes së njohur Jusufi, ku tre vëllezër kanë luftuar në Betejën e Koshares. Ky moment krijoi emocion të veçantë në sallë.

Mësuesja Afërdita foli për sfidat dhe bukurinë e punës me fëmijët në mërgim, duke theksuar se ruajtja e gjuhës është mision, jo thjesht punë.

Pasqyrë mbi LAPSH Cyrih

Z.Hebibi informoi publikun: në kantonin Cyrih janë 349 nxënës, 7 mësues, 32 paralele, si dhe një administrator – Lulzim Hasid he stafi tjetër si Gëzim Kasumaj, Fatjon Bajrami. Një shifër që tregon shumë, por jo sa duhet në raport me numrin e madh të shqiptarëve në këtë kanton. Prandaj iu bë thirrje prindërve:

“Dërgoni fëmijët në shkollën plotësuese shqipe.”

Programi i mësuese Elfete Hasi

Nxënësit interpretuan valle, recitale, poezi dhe këngë popullore. Vallja “Shota”, vallja e Rugovës, poezitë “Një gjak, një flamur”, si dhe monologu i fuqishëm “Mos ma prekë djepin” u pritën me ovacione.

Programi i mësuese Sabahate Krasniqi

Interpretimi i këngës “Pa duvak s’kam me u ba nuse” nga Nina Jahiu e Siera Elshani u shoqërua me brohori. U lexuan poezi kushtuar Skënderbeut, flamurit dhe atdheut.

Programi i mësuese Dafina Haziraj

Zarife Krasniqi recitoi poezinë “Atdheu”, duke rikthyer në sallë qetësi dhe emocion të pastër.

Programi i mësuesit Naser Ulaj

Në pjesën përmbyllëse u shfaq një mozaik i pasur interpretimesh: poezi, këngë, tekste për pavarësinë, për gjuhën shqipe dhe për amanetin e të parëve. Kënga “Shqipëri, o nëna ime” nga Lejla dhe Alejna Bajraktari, e shoqëruar me qifteli nga Akil Tahiri, ishte kulminacioni i pjesës festive.

Fjalë falënderimi dhe respekt për sponsorët

LAPSH Cyrih falënderoi sponsorët që prej vitesh ndihmojnë me zemër, ndër ta:

BeFi AG – Winterthur

GEPART AG – Urdorf

Spitexanima GmbH – Zürich

DACH 2000 GmbH – Aarau

MB Baudichtungen GmbH – Dietikon

Zürichsee Garten Gashi – Horgen

SHALA Montagen GmbH – Dietikon

Po ashtu u falënderuan mediat prezente: helveticALforum.ch, Bota Sot, Gazeta “Dielli” (SHBA), Open TV (Maqedonia e Veriut) dhe TV Hapsira.

Moderatori, në fund të programit, me humor dhe sinqeritet tha:

“Jam pak lodhur duke qëndruar në këmbë, por jeta zgjatet kur je në skenë me të ardhmen e kombit. Mësuesit nuk plaken – sepse ata e ruajnë gjuhën shqipe.”

PROGRAMI I ZGJERUAR ME EMRAT E NXËNËSVE – MANIFESTIMI I 28 NËNTORIT, LAPSH CYRIH

Programi artistik i mbrëmjes së 28 Nëntorit në Winterthur ishte zemra e manifestimit – një mozaik i dashurisë për gjuhën shqipe, për historinë dhe simbolet kombëtare. Çdo mësuese dhe çdo nxënës solli një copëz identiteti në skenë, duke e bërë sallën të marrë frymë njësoj me emocionin e tyre.

PROGRAMI I MËSUESES AFËRDITA VELIU

Mësuesja Afërdita Veliu solli në skenë nxënës të cilët u pritën me shumë duartrokitje. Çdo numër artistik ishte një dëshmi e punës së palodhur që ajo bën me fëmijët, të cilët jo vetëm recituan, por jetuan tekstin dhe emocionin e tij.

1. “Trim mbi trima ai Gjergj Kastrioti” – Alisa Baliu & Adea Jusufi

Dy vajzat nga Rainca e Preshevës, Alisa dhe Adea, u ngjitën në skenë me plot krenari. Ato mbajnë mbi shpatulla trashëgiminë e familjes Jusufi – tri breza luftëtarësh e kontribuuesish. Interpretimi i tyre për heroin kombëtar Gjergj Kastriotin emocionoi publikun me timbrin e pastër të zërit dhe artikulimin e qartë.

2. “Djali dhe shqiponja” – Jon Sabriu

Jon Sabriu nga Dollogozhda e Strugës e që jeton në Bülach, i vogël në moshë, por i madh në vetëbesim, solli një interpretim plot gjallëri. Ai përqafoi simbolin e shqiponjës si mbrojtëse të fëmijërisë shqiptare kudo në botë.

3. “Atdheu” – Nerona Uka

Me zë të ëmbël dhe të përqendruar, Nerona Uka recitoi me ndjenjë të thellë poezinë “Atdheu”. Në secilën fjalë dukej dashuria e saj për rrënjët që e lidhin me vendin e të parëve.

4. “Era dhe Flamuri” – Tara Abdullahu

Tara solli një tekst poetik ku era, flamuri dhe zemra shqiptare bashkohen në një tablo të bukur. Ajo fitoi zemrat e publikut me qetësinë dhe sigurinë e saj.

5. “Duaje atdheun tënd” – Nerona Uka, Aurora Omaj, Ronela Asani, Reina Selimi

Katër vajza të talentuara – Nerona, Aurora, Ronela dhe Reina – u bashkuan për të dhënë një mesazh të fortë: dashuria për atdheun duhet mbajtur gjallë, sidomos në mërgatë. Harmonia e tyre në recitim ishte e rrallë.

6. “Gjuha dhe Flamuri” – Alisa Korça & Jora Kryeziu

Interpretim i ndjeshëm për dy simbolet më të shenjta të shqiptarisë. Alisa dhe Jora e ngritën skenën me seriozitet dhe maturi.

Pas numrave artistikë, mësuesja Afërdita Veliu dha edhe një prononcim të shkurtër mbi sfidat dhe gëzimet e punës me fëmijët në Zvicër, duke theksuar se gjuha shqipe është dhurata më e madhe që prindi ia jep fëmijës.

PROGRAMI I MËSUESES ELFETE HASI

Mësuesja Elfete Hasi solli një program të pasur, ku u ndërthurën vallja, poezia, monologu dhe kënga. Pjesa e saj ishte një shpërthim kulturor i traditës shqiptare.

1. Vallja “Shota” – Sara Gerbovci & Erzen Morina

Dy fëmijët Sara dhe Erzeni e nisën programin me vallën “Shota”, duke e ngrohur sallën dhe duke i dhënë ngjyrë e ritëm mbrëmjes.

2. “Gjuha jonë, Nëna dhe mësuesi” – Lejla, Samira, Leona, Dea, Kenza

Pesë nxënëse recituan së bashku, duke e kthyer skenën në një mbretëri të fjalës shqipe. Recitimi i tyre ishte i harmonizuar si një kor i vogël poetik.

**3. Recitali “Nga Manastiri te Kulla e Jasharajve” & “Një gjak një Flamur” –

Juled Dauti, Uerda Behluli, Erjona Husaj, Lea Shala, Ambra Husaj, Sara Grabovci**

Ky ishte një nga numrat më të fuqishëm të mbrëmjes. Nxënësit sollën dy motive të rëndësishme të historisë kombëtare – alfabetin e Manastirit dhe sakrificën e familjes Jashari.

4. “O sa mirë me qenë shqiptarë” – Lejla Gerbovci & grupi

Ky interpretim e ndezi sallën. Fëmijët kënduan me gëzim dhe krenari.

5. Monologu “Mos ma prekë djepin” – Jara Dauti

Jara dha një monolog të fuqishëm emocional. Zëri i saj i ngazëllyer përcolli dhimbjen e nënave shqiptare dhe dashurinë për fëmijët.

6. “Atdheu im” – Alejna Ukshini

Alejna recitoi qetë dhe pastër, me një botë të brendshme artistike që i la përshtypje publikut.

7. Vallja e Rugovës – Grupi i vajzave

Vallja e Rugovës e sjellë nga vajzat ishte një moment e shprehje e traditës së pastër.

8. “Mora fjalë” – Grupi i nxënësve

Një këngë klasike shqiptare, e interpretuar me shumë dritë e ngrohtësi.

PROGRAMI I MËSUESES SABAHATE KRASNIQI

1. “Pa duvak s’kam me u ba nuse” – Nina Jahiu & Siera Elshani & grupi

Interpretim i gjallë, ritmik dhe shumë autentik.

2. Poezi kushtuar Skënderbeut – Ajet Dilaveri, Denis Useini, Akil Sadrija

Tre djem recituan poezi për heroin kombëtar, me zë të fortë e të qartë.

3. “O flamuri i dashur” – Noah & Gent Morina

Dy vëllezërit Morina e mbushën sallën me ngrohtësi dhe krenari.

4. “I dashur atdhe” – Fisnik Krasniqi

Fisniku recitoi me emocion për atdheun dhe rrënjët shqiptare.

PROGRAMI I MËSUESES DAFINA HAZIRAJ

– Poezia “Atdheu” – Zarife Krasniqi

Zarifja solli një recitim të butë, delikat, por me shumë ndjenjë.

PROGRAMI I MËSUESIT NASER ULAJ

Pjesa e fundit e manifestimit, shumë e pasur dhe e larmishme:

1. “28 Nëntori” – Fisi Shala, Norik Maralushaj, Sumeja Kamberi, Leonita Fazliu

Një grup i përkryer fëmijësh që solli emocion dhe solemnitet.

2. “Toka jonë” – Rigersa Kamberi & Alea Lutfiu

Dy vajza të talentuara, të cilat recituan me thellësi.

3. “Jam shqiptar dhe krenar” – Hira, Elhajda, Anika, Inara, Inola

Një grup që shpërndau energji pozitive në të gjithë sallën.

4. “Jam një djal shqiptar” – Rron & Lian Gashi

Dy djem të guximshëm që e shprehën krenarinë kombëtare me plot jetë.

5. “Festa e pavarësisë” – Ilir Tahiri, Era, Elina, Rilind Shala

Interpretim me mesazh të fortë për 28 Nëntorin.

6. “Amaneti i të parëve” – Xhesina & Leandra Selimi

Dy vajzat e vogla sollën një poezi të rëndë në kuptim, por të përcjellë me pafajësinë e fëmijërisë.

7. “Poezia për shkollën shqipe” – Olsa Shala, Lirian Tahiri, Anesa Hasani

Fëmijët falënderuan shkollën e tyre me tekst të bukur dhe të ndjerë.

8. “Gjuha jonë” – Fina & Stina Shala

Dy motrat recituan me një sinkron të jashtëzakonshëm.

**9. “Shqipëri o nëna ime” – Lejla & Alejna Bajraktari e shoqëruar me qifteli nga Akil Tahiri**

Ky numër ishte kurorëzimi artistik i gjithë programit. Zëri i vajzave, i shoqëruar nga tingujt e qiftelisë, solli lot gëzimi e mallëngjimi në shumë sy.

Programi i fëmijëve ishte qendra e gravitetit të gjithë mbrëmjes. Çdo emër, çdo zë, çdo vallëzim ishte dëshmi e qartë se gjuha shqipe, kultura dhe identiteti jetojnë përmes fëmijëve – dhe përmes mësuesve që ua japin këtë pasuri brez pas brezi.

Z.Hebibi ftoi kryetarin Ulaj dhe gjithë stafin e LAPSH-it për një foto kujtimi, ndërsa skena më pastaj iu la në dorë artit dhe shpirtit shqiptar. Kënga dhe vallja vazhduan deri në orën 22:00, duke e mbyllur mbrëmjen me gëzim të madh dhe krenari të përbashkët.

Ky manifestim nuk ishte thjesht festim i 28 Nëntorit. Ishte një demonstrim i fuqisë së diasporës, i përkushtimit të mësuesve dhe i dashurisë së fëmijëve për gjuhën e prindërve të tyre. Në një kohë kur diplomacia shpesh mungon, LAPSH po qëndron si institucioni më i fortë i unitetit kombëtar në mërgatë.

Gëzuar festat e fundvitit! U qoftë i mbarë viti 2026 për të gjithë shqiptarët kudo që jetojnë. Në fund të këtij reportazhi, mbetet e pamundur të përshkruhet e tërë ajo që u pa: një program i pasur, që na jep shpresë se për LAPSh-in do të punohet dhe do të përkrahet edhe më shumë nga ata që duhet. Nderime për prindërit, mësuesit dhe afaristët bamirës që po e ndihmojnë shkollën plotësuese shqipe ‘Naim Frashëri’.

Sejdin Xhaferaj/

NEW YORK — Shoqata Besi, e themeluar nga komuniteti shqiptar me rrënjë në fshatin Besa të Malit të Zi dhe që operon zyrtarisht nga Queens, N.Y., organizoi më 29 Nëntor 2025, në ambientet e Eastwood Manor, një mbrëmje kushtuar 113-vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë. Aktiviteti u karakterizua nga pjesëmarrja e gjerë e komunitetit dhe një program kulturor i përgatitur me kujdes.

Në hapje të evenimentit, Presidenti i Shoqatës, z. Sejdin Xhaferaj, theksoi rëndësinë e ruajtjes së identitetit shqiptar në diasporë, duke nënvizuar se “kur jena bashkë — jena të pathyeshëm; gjuha e gjaku na bashkojnë, e vlerat na mbajnë të lidhun kudo ku rreh zemër shqiptari.” Fjalimi i tij u prit me interes nga pjesëmarrësit dhe vendosi tonin e mbrëmjes.

Organizimi i programit u mbështet nga Nënkryetari Nexhad Xhaferaj, ndërsa kontribuues të rëndësishëm në logjistikë ishin Ramazan Lika, Senad Vela dhe Senad Xhaferaj, të cilët u angazhuan në mbarëvajtjen teknike dhe koordinimin e pjesëve të ndryshme të aktivitetit.

Pjesë qendrore e mbrëmjes ishte programi i Shkollës “Fol Shqip”, një iniciativë edukative e Shoqatës Besi që synon ruajtjen e gjuhës dhe kulturës shqiptare tek brezi i ri. Koordinatorja e shkollës, Medina Xhaferaj, së bashku me mësueset Nevila Kraja dhe Fatbardha Dibra, si edhe koreografët Sebastjan Tinaj, Amela Xhaferaj dhe Ayla Hoxha, prezantuan një seri recitimesh dhe vallesh tradicionale të interpretuara nga nxënësit. Performancat e fëmijëve u pritën me duartrokitje të gjera dhe vlerësime pozitive nga të pranishmit.

Atmosferën festive e pasuruan edhe interpretimet e artistëve Shpresa Gojani dhe Valdet Luka, të cilët sollën një repertor patriotik që ngjalli bashkim dhe entuziazëm në sallë. Momenti kulmor i mbrëmjes u shënua me sjelljen në skenë të një flamuri të madh kombëtar, rreth të cilit fëmijë, prindër dhe pjesëmarrës u bashkuan në këngë si “Kuq e Zi je ti” dhe “Xhamadani Vija-Vija,” duke krijuar një atmosferë të veçantë simbolike.

Në prapaskenë, puna e Komitetit të Shoqatës siguroi funksionimin pa probleme të çdo segmenti të eventit. Kontributi i Sabrina Xhaferaj në koordinimin e disa pjesëve të programit, si edhe mbështetja e Medina Hoxhës, Merime Asanit dhe Servete Xhaferaj, i dha aktivitetit strukturë dhe rend të qëndrueshëm përgjatë gjithë mbrëmjes.

Shoqata Besi shprehu mirënjohjen e saj për prindërit e Shkollës “Fol Shqip”, të cilët luajnë një rol të rëndësishëm në vazhdimësinë e programit, si dhe për të gjithë anëtarët, familjet dhe mbështetësit e komunitetit shqiptar në New York. Sipas organizatorëve, aktiviteti synon të vazhdojë traditën e festimeve kulturore dhe forcimit të lidhjeve brenda diasporës.