Intervistë me kryetarin e Degës së Vatrës në Queens-NY, Dr. Skënder Murtezani/
Dielli:- Dr. Murtezani: Si do ta vlerësoni këtë vit që po lëmë pas për degën e Vatrës në Queens?
Dr. Skënder Murtezani: – Dega e Vatres ne Queens është relativisht e kënaqur me aktivitetin e këtij viti, natyrisht që mund të behej më shumë, prandaj kemi zgjedhur të kalojmë një rrugë shumë të vështirë, të kthejmë në mënyrë të suksesshme komunitetin Shqiptar në NY të anëtarësohet në degën tonë. Numri egzistues i anëtarëve nuk është’ rritur aq sa dëshironim,natyrisht do të donim më shumë.Në fundjajavën, e 20 dhjetorit, ne u mblodhëm në tubimin e radhës dhe i diskutuam problemet dhe bëmë bilancin e punëve të kryera, dhe atyre që na kanë mbetë pa u krye. Shpresojmë që diskutimi ynë në ta ardhmen të vendosë pikat mbi”i” dhe të gjejë shkaqet e reagimit jo të dëshiruar të komunitetit për t’u bërë pjesë e Vatrës. Duket se edhe pse zhvillojmë aktivitet, tentojmë të ngremë mure bashkimi, jo rrallë duket se kemi fatin e kalase se Rozafes, ku muret rrëzohen. Prandaj unë vetë u drejtova një thirrje joformale disa intelektualve te suksesshem Shqiptar, për mendimin tim të vlerësuar si Vatranë të vërtetë, si djali i Vatranit të paharueshëm dhe më shumë kontribus në Vatër, Dr Hamdi Oruci, i cili është një mjek shumë i sukseshëm në New York,- Dr Edward Oruci, Cardiolog invaziv, arkitektit Magjister Besianë Krasniqi, Konsultantja e menaxhimit nga Universiteti i Columbia’s në Lehman Brothers MPh., Vjosa Isein, Cardiologut të mirënjohur Dr Kujtim Balidemaj-t, Doktoresha e mjeksisë primare Dr Evia Nano dhe Zotri Gjergj Nano, specialiste e Therapise Physicale MPh Ellie Tafana, Këshilltar për refugjatet pranë KB Burim dhe Merita Shoshi, dhe shumë intelektualëve të tjerë. Thirrja ime priret nga dëshira e mirë që të ndihmojnë në kontributin në cështjen kombëtare, dhe ku më mirë se në Vatër, mund të jepet ky kontribut? Apeli që u kam bërë intelektualëve të suksesshëm priret nga deshira e mirë që të ndihmojnë në realizimin e anëtarësimit cilësor dhe rritjes sasiore të Vatrës. Natyrisht kërkroj edhe ndihmën e vatarnëve të tjerë si dhe të zgjedhurve në strukturat e qendrës.
Dielli:-Cfarë do të veconit nga veprimtaritë e degës tuaj për vitin 2014?
Dr. Murtezani:-Do të vecoja, angazhimin maksimal në edukimin e komunitetit Shqiptar në Queens për historinë e Vatrës dhe rëndësinë e saj në historinë tonë moderne.
Së dyti; njohjen me historinë tragjike të popullsisë came, e cila ende ndjehet e privuar nga e drejta për t’u kthyer në trojet stërgjyshore. Për këtë qëllim ne prezantuam filmin dokumentar mbi Camërinë, që ishte një moment i rëndësishëm për Degën Queens. Më pas diskutuam. Dega jonë nuk do të pushojë së punuari fort për këtë cështje, deri sa të zgjidhet në mënyrë ligjore dhe të pranohet genocidi grek i ushtruar mbi popullsinë came. Dega e Vatrës në Queens do të vazhdojë me prezantimet të këtilla. Në fakt për cdo cep të trojeve etnike shqiptare, në varret e të parëve tanë, fshihen padrejtësitë shoviniste të armiqve.
Ne kemi krijuar dhe mjedise për t’u mbledhur vatranët e Queensit.
Ndër veprimtaritë e degës së Vatrës në Queens mund të përmendet fakti që për dy vite radhazi u përkujtua vdekja e kolosit të kombit Midhat Frashëri-t dhe, filluam punën drejt respektimit të testamentit të tij. Vitin e shkuar veprimtaria përkujtimore u organizua në Hotelin, ku u gjet i vdekur Apostulli i Shqiptarizmës, ndërsa këtë vit në mjediset e Kishës në Dauglaston Pkwy.
Dielli:- Me që e përmendët: Keni përkujtuar Mit’hat Frashërin në përvjetorin e 65-të të vdekjes, cili ishte motivi? Pse dega e Vatrës? Po për të ardhmen cdo të bëni për këtë figurë madhore?
Dr. Murtezani:- Dita e formimit të Vatrës ishte ditë madhështore për Shqiptarët në Queens dhe anëtarët e saj. Si kryetar u përbetova se do ta kultivoj frymën vatrane ashtu sic e kam praktikuar plot njëzet e tre vite. Ideja që fryma e Nolit dhe Konicës të vazhdojë tek gjeneratat e të rinjve shqiptar në Amerikë e gjetiu duke iu përshtatur rrjedhave ndërkombëtare dhe mbarëkombëtare, do të përbëjnë shinat ku do të lëvizë e gjithë veprimtaria e degës së Vatrës në Queens. Ky do të jetë preokupim madhor i kësaj dege.
Dielli: Nga del Mithat Frashëri në këtë kontekst?
Dr. Skëndër Murtezani- Pas dekadave të errta të dominimit Serbo- Rus në politikën Shqiptare është e kuptushme që shumë atdhetarë shqiptar ishin të ndaluar dhe kjo ndalesë ishte ekzekutuar me sukses nga canaklëpirsit e kësaj politike antishqiptare. Shumë atdhetarë, patriotë të kulluar, të të gjitha rrymave politike u vranë ose ranë në hije të plotë të atyre që u pajtuan me këtë dominim poshtërues. Atdhetarët e kristaltë ishin ata fëmijë të këtij kombit që e përkujtonin okupatorin se është në tokë të huaj, se është kolonizator prandaj ata duhej të zhbëheshin. Mit’hat Frashëri ishte i pari që duhej izoluar sipas recetës së antishqiptarëve.
Dega jonë e Vatrës mori vendim që t’i rikthejë në diskutim dhe të mirënjohë patriotët tanë më të spikatur, të cilët për gjatë kohëve i ka përbuzur apo i ka izoluar sllavo-komunizmi që në të vërtetë është një pansllavizm gjithmonë kundër interesit tonë kombëtar. Kjo është e vërtetuar katërcipërisht për gati një gjysëm shekulli e më shumë.
Pas, një studimi kritik të jetës dhe veprimtarisë diplomatike diskutova me një numër të konsiderueshëm vatranësh dhe diplomatë të vendit dhe të huaj u pajtuam se Mit’hati është lënë pas dore dhe duhet t’i jepet rast të zëri vendin e merituar. Vetë “koncepti” Frashëri ua bën Mithatin shqiptarëve të jashtzakonshëm.Niveli i qytetrimit, edukata dhe dija të fituara nga trashëgimia e të atit Abdylit, xhallarët – Naimi me Samiun, i japin një përparësi në njohuritë e problemit Shqiptar dhe kapacitet të plotë në veprimin diplomatik.
Mua më kanë bërë shumë përshtypje gjatë studimit të kësaj figure disa moment, që e bëjnë Mithat Frashërin kolos të dipomacisë Shqiptare dhe shembull në patriotizëm. Ka shumë merita Mithat Frashëri, që ne i nxorëm në pah gjatë sesionit shkencor që organizuam me rastin e 65 vjetorit të vdekjes së Tij.
Dielli: -Cila do të jetë veprimtaria e radhës për degën e Vatrës në Queens?
Dr. Murtezani:- Detyra e parë e vatranve të degës sonë është të gjejmë mënyra më të mira në informimin e komunitetit shqiptar se Vatra është e tyre, dhe se të gjitha nevojat e arsyshme të komunitetit në NYC mund të arrihen nëpërmjet degës sonë.
Përkujdes të vecantë në krijimin e një rrjetit profesional nëpërmjet degës sonë, kjo do të ndihmon në avancimin ekonomik të anëtarve të saj. Ky grup do të merret edhe me edukimin e vatranëve në menaxhimin financiar personal ose të bizniseve.Edukim masive në mjeksinë preventive dhe vaksinim falas për vatranët gjatë sezonit të gripit.
Në këtë moment kemi gjetur ndihmë nga: Network School district Mr Parus Daniel i cili na drejtoi të PS88 në Ridgewood qëllimisht zgjodhëm këtë qyteze në Queens ku ka më shumë familje Shqiptare.
Në mars planifikojmë një takim me të gjithë udhëheqësit e subjekteve politike Shqipetare për një nismë të përbashkët; të nderojmë testamentit e Mithat Frashërit.
Dielli-Jeni të kënaqur me anëtarësinë e degës në drejtim të rritjes së numrit? Cili do të jetë objektivi për vitin e ardhshëm?
Dr. Murtezani: Kemi një ngritje të re kualitative po jo kuantitative, shpresoj se me ndryshimet në kualitetin e degës do të kemi ndryshim në kuantitet. Po ashtu ne do t’u bëjmë thirrje anëtarëve të Kryesisë dhe të gjithë vatranëve ta konsiderojnë degën e vatrës si një familje të madhe. Nuk ka arsye që anëtarët e kryesisë nuk arrijnë t’i bindin pjestarët e familjeve të tyre, fëmijët e tyre, që t’i bashkohen Vatrës!
Dielli-Ndërkohë që keni krijuar mjedise për degën e Vatrës,ku shpenzimet i hiqni ju, si funksionion ajo?
Dr. Murtezani-Amerika si vendi më i avancuar në cdo aspekt na ka dhanë mundësi që cdo individi një pjesë të fitimit ta ndanjë nëpër Shoqatat bamirës që zakonisht janë të tipit pa profit për t’ju përshtatur nevojave shpirtrore, konceptuale, politike ose logjike. Unë si Skender Murtezani që u rrita në një familje me frymën IsmailQemaliste dhe me një dashuri të barabartë për cdo cep të atdheut tim zgjodha Vatren që të ndihmoj në mënyrë financiare për arsye se historikisht kam besim në këtë institucion të cilin edhe pse kanë fry erna të ndryshme për fat të mirë ka një fondacion të shkëlqyeshëm që e bën institucion shqiptaro amerikan me histori dhe kapacitet të kthehet në qendër e cështjeve shqiptare. Sot ndihma ime për Vatrën është edhe më e aresyshme se jemi në mesin e miqve dhe atyre që kuptojnë interesin tonë kombëtar. Unë përfitoj nga tax-at, Vatra përfiton ndihmën teknike të vazhdojë me dinjitet të mbrojë interesin kombëtar.
Dielli-Kur dhe si erdhët në Vatër? Cfarë e ka bashkuar dr. Skënder Murtezanin me Vatrën?
Dr. Murtezani: Nga fundi i vitit 1991 bashkë me miqt e mi, familjen Tonuzi erdha në Vatër për festën e 28 Nëntorit, me gëzim të madh, pagova anëtarsinë e parë, me entuziazëm të madh pranova një detyrë të re që edhe unë të mar pjesë formale në avancimin e cështjes Shqiptare. Kam pas fat të madh të kem një mik si Z-ri Hajdar Tonuzi, ai ështe shembull i një patrioti shqiptar shembull i një Vatrani. Një anëtar i palëkundshëm i Lëvizjes së Legalitetit, që më ka vulosur në karakterin tim njohuri të reja, që rrisin tek unë dashurinë për të punuar që ne kudo që jemi, të jetojmë me dinjitetet dhe ashtu si e dikton drejtësia.
Fillimisht me Vatrën më bashkoi misioni i themeluesve të saj, patriotëve shembull si At Noli,Faik Konica dhe shumë atdhetarë të tjerë. Tani meqë mësova shumë nga vatranët e vjetër, e dua Vatrën edhe më shumë, historiku i saj, shpirti i saj, me mësojnë si të nderoj cdo shqiptar dhe ti jap kurajo të besojë në vetvete, të avancojë në SHBA- vend i konkurencës së ashpër në cdo lami. Po të korrësh sukses në Amerikë ke korrur sukses botëror.Me Vatrën më bashkon ideja e afrimit të gjithë atyre që kanë arritur në këtë nivel botror, ata i duhen Vatrës ata i thërasin Noli me Konicën, unë dua të jem shërbëtor i Vatrës, që ajo t’i sjellë fëmijtë më të mirë të shqiptarizmës në vatrën e saj. Kështu fitojnë Shqipëria dhe Kosova, kështu fitojnë trojet Shqiptare. Cdo Shqiptar në Amerikë duhet ta konsiderojë vetën anëtar të Vtarës, jo thjeshtë të paguaj anëtarësinë simbolike, por të ndjehet vatran në shpirt. I kemi borxh Vatrës përkushtimin!
Dielli: – Cfarë të vecante ka në jetën profesionale të Dr. Murtezanit për këtë vit. Përvec dy klinikave ku ushtroni profesionin, c’ka tjetër?
Dr.Murtezani-Mendoj se dy klinika janë mjaft për tani, numri i pacientëve është në rritje progresive; detyrat ndaj programit të specializimit të mjeksisë Interne dhe studentëve të shkollës së mjeksisë në NYHQ/ Cornell University Medical College është shtuar.
Detyrat e spitalit janë shtuar me emrimin tim në komitetin e kredencijaleve dhe komitetin e mbykqyrjes klinike.
Në vitin 2015 shpresoj të avancoj me titullin akademik prej në Assistant Professor, në Associate Professor of Medicine; gjithnjë pranë Cornell University Medical College.
Në Mars pritet dalja në dritë e tri punimeve shkencore në fushën e mjeksisë preventive.
Dielli- C’projekte keni për Shqipërinë në fushën e shëndetësisë? Sipas vëzhgimeve tuaj të drejtëpërdrejta, cfarë nuk shkon atje?
Dr. Murtezani:Fat për Shqipërinë që ka kontakte të rregullta me shtetet mike në Eauropë dhe me Amerikën. Shëndetsia në Shqipëri ka nevojë për një menaxhim më praktik të sistemit shëndetsor. Mjeksia primare,ku hyjnë shumë disiplina si mjeksia interne, mjeksia e familjes, pediatrija dhe gjinekologjia me akusherine kërkojnë rievaluim të programeve të specijalizimit.
Ata duhet të jenë skeleti i sistemit shëndetsor dhe bartës të barrës së mjekësisë preventive primare.
Suksesi i këtij sistemi eshtë fitore e dyfishtë si në planin e shëndetit popullor ashtu edhe në planin financiar. Sukses në planin financiar për arësye se ndal shpenzimet e sëmundjeve që u kanë ikur nga dora e mjeksisë preventive primare. Po tu them se puna e kirurgeve kardiotorakal ka rënë më shum’ se 60%në SHBA vetëm se sistemi i shëndetsisë është praktik, i jepet rëndësi speciale Mjeksisë Preventive primare; Mjeksia interne e familjes,pediatrija dhe Gjinekologjia kanë kryer punë te mrekullueshme. Vlera e fitimit financiar është fascinante.
A nuk duhet kjo të jetë praktikë e një vendi në zhvillim, ku gjendemi ne? Sukseset e specialistëve dhe subspecialisteve janë ata që i japin një ngjyrë edhe më të bukur shëndetsisë së një vendi. Ata edhe përcaktojnë nivelin akademik dhe klinik të një sistemi shendetsor,por përsëri ajo “ushqehet” nga mjekësia primare. Me pak shpenzime ka mjeksia primare po të punojë me sukses në pengimin e sëmundjeve të rënda shëndetsia ka kryer detyrën dhe ministrisë u ngelin më shumë të holla të plotësojnë zbraztësirat e tjera akademike dhe investojë në hulumtime praktike.
Si shembull marr hipertensionin.Në SHBA trajtimi fillon në klinikat e mjeksinë primare, trajnimi është i mjaftueshëm për të kryer detyrën me sukses, vetëm 5% të rasteve mund te mbarojnë te nefrologu e disa herë te endokrinologu.
Prevenimi e infarkteve qoftë të zemrës apo te trurit fillojnë të internisti dhe mjeku i familjes. Infarkti i trurit mund të jetë iskemik /mbyllet arterja dhe vdes indi që ushqehet nga arterja në fjalë dhe kjo patologji përfshin 85% të rasteve në SHBA trajtohet prej Internistit dhe neurologut. Por 6-15% të rasteve të Strok-ut ose infarktit manifestohen me gjakderdhja në tru dhe janë urgjencë neurologjike, shum shum pak ngel vend për neurokirurgun, cili ndonjeherë intevenon në gjakderdhjet e trurit në pjesën infratentoriale.
Mjekësia urgjente të jetë e para në planin zhvillimit të sistemit shendetsor, efikasiteti I saj krijon ndjenjë sigurie në mesin e qytetarëve.
Ka nevojë për trejnimin e mjekëve të ri në laminë e Radiologjisë intervencionale;Shqipëria duhet të ketë 6-7 qendra më së paku një radiolog me aftesi intervenimi. Në këtë mënyrë do të bëhen më shpejt biopsitë e indeve në organet e brendshme, dhe shumë intervenime tjera që do na shpëtojnë nga intervenimet e shtrejta kirurgjike si dhe nga trajtimet e shtrejta të kimoterapisë po të zbulohen kanceret me kohë.
Në takim me kolegë dhe politikanë të Shqipërisë u pëlqy ideja e ndërtimit të një qendre shëndetsore terciare, që të jetë në funksion të shqiptarëve në rajon, modeli i saj pas disa vitesh të transferohet në Prishtinë e më vonë në Tetovë. Cfarë mund të bëjmë ne që me mundime dhe sakrifica te mëdha patëm fat të jemi pjesë e një sistemi që i jep drejtim gjithë mjeksisë botrore; si në e publikimet falas të algoritmitmeve për trajtimin e semundjeve si dhe me zbulimet e tyre shkencore që krijojnë mjete pune për gjithe botën.
Ministria e shëndetsisë është institucioni më i mirë që mund të drejtojë këtë energji. Unë isha i mendimit që, ne që punojmë me studentë dhe specijalizantë te shkollave të mjeksisë në Amerikë të na mundësohet të kalojmë nga një javë për cdo semester me specijalizantë të profileve të ndryshme. Shpresoj se kjo do të kalojë në vitin e ardhshëm shkollor, pasi të bëhet konsolidimi i mjekëve shqipetar në SHBA në një asocim më serioz, shpresojmë me emrin Albanian American College of Physicians.
Dielli- Mendimi juaj për cështjen kombëtare dhe zhvillimet në trojet etnike kohët e fundit?
Dr. Murtezani-Na ka buzeqeshur fati që kur Amerika dhe pjesa tjetër e botës së civilizuar na mori në radhët e saj, përndryshe do të ishte shumë vështirë t’u shpëtonim të këqiave të së shkuarës.Ky moment historik shpëtoi shpirtin tonë të robëruar nga ideologjia komuniste që ishte në shërbin të interesit politik të Rusisë. Kjo politikë edhe pse një demokraci e kamufluar, me shembullin e Krimesë (një siujdhesë e vogël që në mënyrë sistematike u pastrua nga Tatarët këta 60 vjet’ e fundit) dhe Ukrainës, na tregojnë se nuk ka ndryshime në planet ekspansioniste të Rusisë pa marrë parasysh a është mbretëri, komunizëm apo demokraci. Ky plan shtrihet edhe në trojet Illire sot me emrin Ballkan, ku Serbia, Maqedonia, (ndonjëherë nuk vonohet edhe Mali i zi) vazhdojnë politikën e urejtjes dhe agresivitetit, ndaj Shqipetarve në territoret e tyre historike.Kjo përforcon idenë e Shqipërisë etnike.
Serbia dhe Maqedonia duhet të heqin dorë nga politika e gjarpërit, gjarpri kafshon nga frika. Frika nga e vërteta nuk është produktive.
Mbasi jam Shqiptar i Maqedonisë dua të them se marrëveshja e Ohrit është një marrëveshje që kurrë nuk është aplikuar, për arsye se nuk u respektuan nënshkruesit saj. Ata u perdorën që të ndihmojnë konsolidimin e shtetit policor antishqiptar që sot të lulëzojë shteti Pro-Serb në Shkup, me një sundim absolut gjuhsor, ekonomik dhe politik ndaj shqipëtarve. Kjo qeveri proSerbe bashkë me aleatin Serb bëjnë cmos që të mos jenë pjesë e Europës së Bashkuar. Në këtë moment punojnë me sukses në shndrrimin e Kërcovës dhe Strugës në qytete me shumicë Sllave.
Maqedonia fillimisht duhet të ndjekë shembullin e Belgjikës ku dy popuj jetojnë në mirëqënje, në një konfederatë pa përcaktim kufijsh, me të drejta të barabarta për të gjith qytetarët e saj.
Uroj që forcat e sinqerta demokratike Serbe dhe Ruse të tejkalojnë këtë lojë të vjetër të pafrytshme dhe ti bashkangjiten botës së lirë që ti zgjidhim problemet aq jetike të këtij planeti.
Lugina e Preshevës duhet të jetë pjesë e negociatave Kosove Serbi dhe të ketë reciprocitet me kërkesat e Serbëve në veriun e Mitrovicës. Momentalisht problemi akute është shpërngulja. Të ndërpritet pastrami etnik i heshtur me formulën e re ekspansioniste të Rusisë.
Problemi cam kërkon punë të palodhshme në grumbullimin e fakteve të gjenocidit të paparë, kjo punë duhet ndihmuar edhe nga historianët dhe diplomatët, që e vërteta të shohë dritën e plotë; kërkesat e të dëmtuarve të respektohen dhe të pengohen opstrukcionet ligjore të shtetit Grek. Të mësohet nga kjo periudhe e idhët, të merren masa dhe të fillojë një periudhë e re e fqinjësisë së mirë, në bazë të respektimit të dyanshëm.
Shqiptarët e Malit të zi janë trima, që kanë lënë gjurmë në historinë tonë kombëtare, por ata kanë nevojë për ndihme organizimi. Ata duhet të të jenë këmbëngulës dhe të organizuar në kërkesat e tyre; të mos i shpërndajnë forcat në shumë parti politike, por të përqëndrohen.Ndoshta vetë Mali i Zi, duke iu afrua Evropës, do t’i dalë”frika” nga shqiptarët, dhe do të shohë më shumë nga Tirana e Prishtina se sa nga Beogradi.
Dielli- Mesazhi juaj në pragfeste?
Dr. Murtezani:- Para së gjithash uroj Kërshëndellat dhe Vitin e Ri 2015, të gjithë Shqiptarve kudo që janë.
Dielli: Dhurata për Kërshëndellat?
Dr. Murtezani:
Armikut jepi faljën
Oponentit jepi Durimin
Myshteriut jepi shërbimin
Shokut jepi Zemrën
Fëmijës jepi shembull të mirë
Vetes dhuroja respektin!
Ne Foto:Dega e Vatres ne Queens ne veprimtarine e saj para Kuvendit te Vatres te qershorit te vitit 2014
(Intervistoi:D. Greca. U publikua ne Diellin e fundvitit, 30 Dhjetor 2014)