DR. ALBERT KURTI/
Nga shfletimi i literaturave të ndryshme, enciklopedive të njohur botërore dhe kërkimet në internet, mund të gjejmë lehtësisht vende të ndryshme gjeografike, si; qytet, lumë, liqen, kodër, mal, etj., me emrin Alban ose Albany. Emërtimet Alban(y) i gjejmë jo vetëm në Europë, por edhe në Amerikën e Veriut. Edhe pse shumë studiues nuk japin shumë shpjegime, por thjeshtë shkruajnë se i kanë vendosur kolonizatorët nga Europa. Në fakt emërtimet Alban(y) e kanë origjinë nga emri i fisit ilir të Albanëve. Disa prej këtyre emërtimeve gjeografike do t’i përshkruaj shkurtimisht karakteristikat e tyre.
Një nga vendbanimet më të njohurat me emrin Albany ndodhet në shtetin e Nju Jorkut (New York). Aty ku ndodhet sot ky qytet ishte arenë përplasjesh ndërmjet holandezëve dhe anglezëve. Fillimisht qyteti quhej Beverwijck, më pas në 1664 ky emër u ndryshua në Albany, për ndër të Dukës së Albanit. Duka e Albanit ishte një titull skocez i dhënë që nga viti 1398, për një djalë të vogël të mbretit të Skocezëve (Albany, Dukes of- Hugh Chisholm). Emri rrjedh nga Alba, emri gaelik për Skocinë. Emri Alba ishte edhe shkurtimi i emrit të fisit ilir të Albanëve. Një fakt që e mbështet këtë është edhe kryqi i zbuluar në Ilirinë e Jugut (Shqipërinë e Mesme) skocezët e kanë sot në flamurin e tyre kombëtare (Libri Misteri i Shfaqur, The Secret Unveiled-Albert Kurti).
Albany City shtrihet 230 km në veri të qytetit të Nju Jorkut. Është qytet-port, termini verior i kanalit të thellë të lumit Hudson, dhe një pikë transshipmenti natyror midis anijëve që lundrojnë në oqean dhe rrugëve të Sistemit të Kanaleve të Shtetit të Nju Jorkut për në Liqenet e Mëdha. Që nga viti 1797 Albany është kryeqytet i shtetit të Nju Jorkut (Britannica). Aktualisht në këtë qytet banojnë 101 mijë banorë.
Një tjetër vendbanim me emrin Albany, por me madhësi shumë të vogël ndodhet në qarkun Prince, në ishullin Princ Eduards në Kanada.
Në shtetin e Oregonit në SHBA, konstatohet një tjetër qytet me emrin Albany, i themeluar në vitin 1848. Ai është qendra e qarkut të Lin dhe përsa i përket numrit të popullsisë, renditet në vendin e 11 në këtë shtet (City Populations: Adair Village-Echo). Në regjistrimin e vitit 2020, qyteti numëron rreth 56 mijë banorë. Vendbanimi shtrihet në luginën e Willamette dhe popullsia merret kryesisht me aktivitetet bujqësore.
Me emrin Albany nuk kemi jo vetëm vendbanime, por edhe liqene apo kodra e male. Një nga këta është liqeni Albany në shtetin e Uinskonsit (Wisconsin): ndodhet në jug. Ai është liqen glacial dhe ekzistonte midis vitëve 15000 dhe 12600 vjet (Wikipedia). Albany si liqen u formua nga shkrirja e ujit nga një akullnajë në tërheqje (zhdukje). Liqeni u tha rreth 10500 vjet më parë për shkak të rikthimit të akullnajave.
Një mal me emrin Mont Alban e ndeshemi në Meksikë. Ky mal shtrihet në shtetin e Oaksakës (Oaxaca) në jugperëndim të Meksikës. Ai përfaqëson rrënojat e qendrës së lashtë të Zapotec (Britannica), në lartësi 400 m mbi nivelin e detit. Këtu ndodhet një nga zonat më të rëndësishme arkeologjike në Meksikë.