Analizë nga Rafael Floqi
Lobimi është një veprim dhe është një nga elementet ndikues efektiv në politikën amerikane.
Arritjet e DioGuardit dhe Bordit të Lidhjes Qytetare Shqiptaro-Amerikane në vitet e para të Lidhjes Qytetare hodhën terrenin për njohjen e pavarësisë së Kosovës në vitin 2008 dhe rëndësinë e përfshirjes së Amerikës në rajon. “The Albanian Quest for Freedom and the End of Yugoslavia”: i shkruar nga hon. Joseph J. DioGuardi redaktuar nga Faton Bislimi, dokumenton historinë e përpjekjeve të suksesshme lobuese nga DioGuardi dhe Lidhja Qytetare Shqiptaro-Amerikane gjatë periudhës së vitit 1985, kur DioGuardi u zgjodh për herë të parë në Kongresin e SHBA-së, në 1993, kur JugosIlavia pushoi së ekzistuari si Federata Socialiste që ishte dikur. Ky libër është një enciklopedi e gjallë e veprimtarisë të Ligës Qytetare Shqiptaro Amerikane në dobi të çështjes shqiptare, është një katalog gjithë arritjeve të saj.
Legjislacioni amerikan i Kongresit ofron mundësi të shtuara për grupet lobuese për të përdorur ndikimin politik si një mjet për të krijuar legjislacion produktiv, dhe me një rritje të dollarëve të lobit që po shpenzohen, është me kohë të kujtojmë se pse lobimi është i ligjshëm dhe pse lobimi është i rëndësishëm për një produkt produktiv si qeverisja në SHBA.
Po pse është i ligjshëm lobimi? Dhe cila është veçantia e Lobimit të Lidhjes ?
Lobimi shpesh keqinterpretohet ose kritikohet si ryshfet, gjë që nuk është e vërtetë. Lobimi është një praktikë e kryer qoftë nga individë apo nga organizata ku ndërmerren fushata publike (të cilat janë të regjistruara ligjërisht në qeveri) për t’i bërë presion qeverive për veprime specifike të politikave publike.
“Përballë fatkeqësive, dashuria për kauzën e Kosovës nxiti vendosmërinë e Z Dioguardi për të qëndruar për atë që është e drejtë” dhe e bëri kongresmenin e ri Dioguardi t’i bashkohej çështjes të popullit të origjinës së tij “Dashuria për çështjen e Kosovës i kapërcen kufijtë, duke i bashkuar anëtarët e Ligës në një qëllim të përbashkët për të mbrojtur dhe mbështetur të drejtat e njeriut të shqiptarëve të shtypur në ish-Jugosllavi.
Ligjshmëria e lobimit vjen nga Kushtetuta dhe nga demokracia jonë pjesëmarrëse amerikane. Ai mbrohet e drejta për të lobuar shpesh neglizhohet në shumë të drejta të mbrojtura nga Amendamenti 1. Ndonëse asnjëherë nuk përdoret shprehimisht termi “lob”, theksohet në mënyrë specifike e drejta “për t’i bërë peticion Qeverisë për një korrigjim të ankesave” Kjo përkthehet në kohët moderne, si një e drejtë për të lobuar, një e drejtë e adresuar në Kushtetutën e SHBA.
Sipas shtetit të së drejtës, Ligji për Zbulimin e Lobimit parashikon gjithashtu ligjshmërinë e lobimit politik. Për sa i përket degës legjislative dhe ekzekutive të qeverisë, ky akt përcakton se çfarë përbën një lobist dhe regjistrimin e tij të kërkuar nga qeveria, nga cilat përbëhen veprimet lobiste dhe si duhet të respektojnë lobistët për të shmangur ndëshkimet. Akti i Zbulimit të Lobimit u miratua me 1995 për të siguruar që lobimi të regjistrohet publikisht. Ndërsa pranon rëndësinë e lobimit, akti i lejon publikut të vlerësojë çdo ndikim të padrejtë, që mund të ketë ndikim në vendimmarrjen në qeveri. E themeluar në vitin 1989 nga ish-anëtari i Kongresit të Shteteve të Bashkuara, Joe Dioguardi, organizata lobiste “Liga Qytetare Shqiptaro-Amerikane” ndihmoi në sensibilizimin e opinionit amerikan për shtypjen e shqiptarëve në Kosovën e viteve -90-të nga regjimi serb i Sllobodan Millosheviçit. Momentet kryesore të kontributit të saj për çështjen shqiptare janë përmbledhur në një botim të përgatitur nga aktivisti Faton Bislimi. dhe është në qendër të një botimit me titull “Përpjekjet për Lirinë Shqiptare dhe Fundin e JugosIlavisë”. Një momentet me te veçantë qe i ka rënë ne sy si Momenti i parë historik është fakti se në Kongresin e Shteteve të Bashkuara për herë të parë zgjidhet një ligjvënës me prejardhje shqiptare. Zoti Dioguardi, siç e dini, ka prejardhje arbëreshe, pra gjak shqiptari. Në vitin 1986, për herë të parë në Kongresin e Shteteve të Bashkuara ai paraqet rezolutën e parë për të drejtat e shqiptarëve në ish-Jugosllavi në atë kohë. Ajo që më bën mua përshtypje dhe besoj publikut e të gjithë shqiptarëve, është se këtë kohë vetëm një ligjvënës, zoti Dioguardi e kishte nënshkruar këtë rezolutë dhe në Senat miku i tij, zoti Bob Dole.
Por vetëm një vit më vonë, në vitin 1987 e njëjta rezolutë merr përkrahjen e 58 ligjvënësve amerikanë, si në Dhomën e Përfaqësuesve ashtu edhe në Senat. Vetëm një vit i është dashur zotit Dioguardi, edhe para fillimit të krijimit të Ligës Qytetare Shqiptaro-Amerikane, për ta rritur përkrahjen në rreth 60 ligjvënës të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Ky ishte fillimi më i mirë i mundshëm. Kjo është historia i thelbit do të thosha nga e cila buron mandej Liga në vitin 1990 dhe aktivitetet e tjera.
Siç ka tash e 30 e ca vite vazhdon të jete në ballë të frontit diplomatik dhe lobist për të mbajtur kauzën kombëtare shqiptare në kuadër të përparësive të Shtëpisë së Bardhë, e veçanërisht të Kongresit të Shteteve të Bashkuara. Ajo kurrë se ka ndarë lobimin në baza partiake. Liga edhe sot e kësaj dite i shërbe kombit, atdheut dhe vazhdon të punojë me udhëheqësit kyç të politikës së jashtme të Shteteve të Bashkuara, qofshin ata demokratë, apo republikanë.
Mos harroni, s’do të ishte e mundur as ndërhyrja në Kosovë e as shpallja e pavarësisë së Kosovës, sepse njëra ndodh në kohën e një presidenti demokrat e tjera në kohën e një presidenti republikan, respektivisht zotit Clinton dhe zotit Bush.
Një nga veçoritë e Lobimit të Ligës është lobimi dypartiak qe kapërcen dallimet politike dhe nënvizon rëndësinë e përpjekjeve bashkëpunuese në formësimin e politikave efektive dhe nxitjen e ndryshimeve pozitive. “Në një peizazh politik të polarizuar, lobimi dypartiak shërben si një mjet i fuqishëm për të kapërcyer ndarjet, për të nxitur dialogun dhe për të promovuar zgjidhje që përfitojnë të gjithë. Dhe kjo është një arritje e Ligës qe e vazhdon dhe sot. .Me ka tërhequr vëmendjen një video në internet e ish senatorit tani Presidentit Biden aso kohe, kundër Kosovës po me këmbënguljen e Ligës shpejt ai ndërroi mendim dhe ka qene një mbështetës i saj.
Se dyti aktivitete i lobist i Ligës nuk ka qene i shpërqendruar po i drejtuar ndaj atyre përqafuesve te Kongresit apo Senatit qe kane role drejtuesi ne komisionet e punëve te jashtme të cilat përcaktojnë politikat e drejtimet e kontrollit te administratës, Pasi dhe fondet e lobimit nuk shkojnë për drejtuesit e ligës por për të influencuar fushatat e atyre politikanëve që kanë zë në zgjidhjen e çështjes shqiptare
Dhe se treti i gjithanshëm dhe konkret, po përmend këtu një rast që mësova se miku im Anton Lajçaj në një moshë mjaft të re në 30 tetor 2003 një student shqiptar dëshmoi ne Senatin amerikan për shkeljen e te drejtave te shqiptareve në Malësi se bashku me prof. Nail Dragan. Gjatë bisedës mësova një fakt anekdotik se Dioguardi pat dërguar në Malin e zi Kongresmenin mikun e tij, me origjine Hebre Tom Lantosh dhe qeveria e Gjukanoviçit e kishte urdhëruar hotelin të mos i jepte atij dhomën e prenotuar dhe madje i kishin prerë dhe ujin në banjo që mos rrinte në Tuz, por të shkonte në Podgoricë.
Kaq miq të besuar kishte Dioguardi që i kishte angazhuar për çështjen shqiptare.
Megjithëse pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës, angazhimi i lobit shqiptaro-amerikan sikur është zbehur. Sot, kur Kosova është e pavarur dhe Shqipëria është një vend demokratik. Kjo është një çështje që na brengos në vazhdimësi, sepse ka qenë ndryshe përkrahja e mërgatës sonë gjatë luftës në Kosovë, ku njerëzit kanë ndarë kafshatën e bukës për të ndihmuar Kosovën dhe shqiptarët, që po përjetonin tmerrin e fundshekullit 20 në mes të Evropës. Ne nuk jemi më në atë gjendje. Tani kemi shtetin e pavarur të Kosovës.
Fuqia në aspektin e përkrahjes nuk mund të jetë sikur ka qenë në vitet 90 e veçanërisht gjatë luftës në Kosovë. Puna e Ligës nuk ka përfunduar, sepse shteti i Kosovës në formësimin e tij të plotë ende nuk e ka përfunduar. Të drejtat e shqiptarëve në Maqedoni të Veriut ende janë të cënuara, sikur edhe në Mal të Zi. Mos të flasim për Luginën e Preshevës, e cila do të thosha se është pjesa më e dhimbshme e kauzës tonë kombëtare. Jo më kot Liga po promovon çështjen e Preshevës për të qenë pjesë e marrëveshjes dypalëshe Kosovë- Serbi. Nga na tjetër sot lobimi ndërpartiak për shkak te divergjencave te mëdha politike mes palëve është më i vështirë.
Kosova dhe Shqipëria kanë shtetet e tyre, kanë buxhetet e tyre, kanë ministritë e jashtme të tyre. Se sa bëjnë këto shtete për kauzën kombëtare është përgjegjësi e atyre që kanë pozita zyrtare dhe por Liga vazhdon ta bëjë punën për interesin kombëtar të shqiptarëve në Ballkan, e veçanërisht, për formësimin e mëtejshëm të Republikës së Kosovës. Madje sot, kur vëmendja e administratës amerikane sot është përqendruar tek kriza në Ukrainë apo Gaza.
Fokusi ynë duhet të jetë mbajtja në pjesën frontale të politikës së jashtme amerikane, të interesit të Kosovës. Ne këtë mund ta arrijmë vetëm përmes miqve tanë në Kongresin e Shteteve të Bashkuara se është interes i administratës së Shteteve të Bashkuara që të mos lejojë ndryshimin e orientimit të superfuqisë dhe vendit si superfuqi.
Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë luajtur një rol kryesor në përpjekjet diplomatike për të gjetur një zgjidhje paqësore, për pavarësinë e Kosovës, duke u angazhuar në negociata dhe duke promovuar dialogun ndërmjet palëve për të arritur një zgjidhje të qëndrueshme”. “Mbështetja e Shteteve të Bashkuara të Amerikës ka qenë një forcë shtytëse në avancimin e kauzës së pavarësisë së Kosovës, duke demonstruar një përkushtim për respektimin e ligjit ndërkombëtar dhe promovimin e të drejtave të të gjithë popujve për vetëvendosje”.
Rëndësinë e këtij njeriu për kombin shqiptar e ka vlerësuar me se miri armiku më i madh i shqiptarëve Milosheviçi, kur tha se ai ndodhej në Hagë për shkak të Ligës Qytetare Shqiptaro Amerikane dhe Joe Dioguardi tregon se nuk ishte në dijeni të kësaj dhe i kërkoi një patrioti shqiptar nga Kroacia që t’ ja dërgonte regjistrimin video të cilin ju e keni parë.
Siç thotë dhe Joe, siç i ka thënë edhe i ati, qe na përsëriti Gur- gur bëhet kalaja kala-kala bëhet Kosova dhe Shqipëria me një vrull që është një i veçantë për një 80 e ca-vjeçar dhe shoqen e tij Shirley Kloes Dioguardi. Që ashtu siç e ka mbiemrin “Dio ci guardi”, zoti na e ruajt.