(15 mars 1875 – 15 dhjetor 1942)
Plot 82 vite më parë, më 15 dhjetor 1942, ndërroi jetë në Uashington D.C. të Shteteve të Bashuara të Amerikës njëri nga më mendjendriturit që ka nxjerrë toka shqiptare. Ai ishte atdhetari, studiuesi, shkrimtari, publicisti, drejtuesi i Federatës Pan-Shqiptare Vatra dhe ambasadori i Mbretërisë Shqiptare të Ahmed Zogut në Shtetet e Bashkuara, Faik Bej Konica.
Konica është njëri nga ata shqiptarë që u përpoqën fort, me mish e me shpirt, gjithë jetën e tyre, të ndriçojnë shoqërinë shqiptare kur ajo ishte në errësirë të plotë. Gjithë aktiviteti i Konicës është shërbim i devotshëm ndaj shqiptarisë, nga fillimi deri sa mbylli sytë.
Në moshë të re, në vitin 1897, Konica shkoi në Bruksel ku filloi botimin e të përkohshmes “Albania”. Por edhe gërmimet nga Konica të dokumenteve shtetërore veneciane në Londër tregojnë pasionin e një intelektuali klasi që dëshironte të njihte dhe të promovonte mëmëdheun e tij, me histori të lavdishme, por që vuante nën robëri.
Edhe aktiviteti i mëvonshëm i Konicës, përfshirë atë në shërbim të Shqipërisë në kuadrin e aktivitetit të tij në Vatër (i cili u bë i një rëndësie të veçantë kur ai shërbeu si editor i gazetës “Dielli”), por edhe roli si Ministër i Shqipërisë (Ambasador) në Uashington, vënë në pah zemrën atdhetare dhe bagazhin e madh intelektual të Konicës.
Errësira që u trashëgua nga sundimi turk i Shqipërisë, veçanërisht ai në fushat e arsimit dhe kulturës e merakosnin shumë Konicën. Në marrdhëniet shoqërore, ai shprehte simpati për njerëzit e mirë dhe nuk hezitonte të ishte kritik i ashpër i kotësisë dhe i veseve që viheshin re në shoqërinë shqiptare të kohës. Dhe Faiku nuk heshtte. Shpesh, Konica ishte i drejtëpërdrejtë: “Shqiptari e ka zakon të kundërshtojë para se të marrë vesh.”
Herë të tjera, më pak i tillë. Ironia e hollë dhe thumbuese ka qenë dhunti e njohur e tij. Kështu bëri ai kur thumboi “levantinët” të cilët i konsideronte “imitonjës” të veshur me pushtet. Sipas Konicës, atë dalloheshin “nga mënyra e të veshurit, e të sjellurit ashtu edhe në mendime e gjuhë. Faiku ishte mjeshtër i fjalës dhe besonte në përdorimin efiçent të saj, duke promovuar njëkohësisht hijeshinë dhe elegancën gjuhësore.
Konica ishte duke shërbyer si ambasador i Shqipërisë në Uashington dhe ishte një figurë e nderuar në qarqet diplomatike të kohës, kur Italia fashiste pushtoi Shqipërinë. Ai e dënoi me forcë pushtimin, dhe kjo vihet re qartazi në një intervistë që ai i dha, një ditë pas pushtimit, gazetarit Hilmar Baukage të Radios NBC. Intervista, e zbuluar dhe e publikuar për lexuesin shqiptar nga studiuesi Ilir Ikonomi, hedh dritë mbi patriotin e shqetësuar për fatet e atdheut.
Konica u nda nga jeta tre vjet e gjysëm pas pushtimit. Ja si u përshkrua vdekja e ish-Dekanit të Trupit Diplomatik nga një kritik i Sekretarit të Shtetit Codell Hull në Uashingtonin e kohës, sjellë për lexuesin në librin Faik Konica (Jeta në Uashington) e studiusit Ilir Ikonomi:
“Një diplomat i vjetër dhe i vetmuar vdiq thuajse pa u vënë re në Uashington. Ai ishte përfaqësuesi i njërit prej vendeve më të vegjël të Evropës, ndër të parët që u gllabëruan nga Boshti. Për 20 vjet, Faik Bej Konica bëri miq për vendin e tij të panjohur. Por papritur, në prill 1939, bota e tij diplomatike pushoi së ekzistuari kur Musolini, i cili po e ndiqte me lakmi pushtimin e Austrisë nga Hitleri, mendoi se tani ishte radha e Italisë dhe futi trupat në Shqipërinë e pambrojtur. Por ai qe i vetmi në Uashingtonin zyrtar që dukej i shqetësuar. Departamenti i Shtetit i zotit Cordell Hull nuk bëri asnjë lëvizje apo protestë. Konicës madje nuk iu dha as kortezia që të mbahej në listën diplomatike zyrtare, gjest që iu akordua vendeve të tjera të pushtuara. Në atë kohë, Departamenti i Shtetit ishte duke e përkëdhelur Musolinin dhe Shqipëria nuk kishte rëndësi. Ministri Konica la hotelin Mayflower dhe u vendos në një apartament të vogël ku mbajti zi për shuarjen e vendit të tij. Atje, ai vdiq fare qetësisht.”
Sikur të mos mjaftonte kjo, Faik Konica ishte mes shkrimtarëve të ndaluar dhe të anatemuar gjatë regjimit komunist të Enver Hoxhës, por ai ishte në shoqëri të mirë përgjatë gjithë atyre dekadave të zeza, në “shoqërinë” e At Gjergj Fishtës, Lumo Skëndos, Vinçens Prenushit, Patër Anton Harapit, Lazër Shantojës, etj. Në tre dekadat e fundit figura e Konicës po njihet më mirë. Kjo falë punës së studiuesve to pasionuar si Ilir Ikonomi, Agron Alibali etj.
—Administratori (Marrë nga faqja në Fb – Mid’hat Abdyl Frashëri) – Ripostim i 2 viteve më parë.
Foto: Faik Konica me fustanellë në Boston, Massachusets, Sh. B.A., 1909