Opinion nga ILLO FOTO/ New York/
Nuk mbaj mend,ne se kete perkufizim, per gazetat e kam lexuar diku, apo eshte perkufizim i krijuar nga une.Ne te dyja rrastet,i permbahem fort ketij perkufizimi. Perpara shume kohesh,ndoshta nje vit me pare, kam shkruar ne LGDSH dhe ndoshta ne “Dita “ shkrimin,“ Nuk ka kuptim jeta pa gazeta “. Shkrimi i sotem ka shume ngjashmeri, por nuk eshte i te njejtes natyre. Gazetat marrin dhe kthejne ndijimet kombetare.
Me daten 23 Shkurt 2015,Profesori Ardian Fuga dha nje interviste ne “Expres“,ku midis te tjerash thekson:“Gazetat shqiptare kane vdekur.Gazetaria nuk eshte hartim. Eshte me afer kiberrentikes se sa letersise, informatikes, shkences se komunikimit. Shkencat e komunikimit jane me te veshtirat sot. Te jesh gazetar,duhet te pranosh dhe te punosh ne kushte presioni. Egoistet nuk kane vend si studente gazetarie.Gazetat prej letre, duhet te cvishen nga skematizmi, qe te behen te dashur per kenaqesine e lexusit.Kjo do te thote te shkruajne mendje te ndritura,jo servile, medioker, militante.Duhet te zhvillojne analizen, reportazhin.Ne se nuk soecjalizohen per te zhvilluar lajmin, do te hyjne ne krize “.
Ne kaq pak rreshta, Profesori ka mundur te japi gjendjen kritike te shtypit te shkruar, duke hedhur idene se kush duhet te shkruaj , qe te mos ballafaqohemi me nje realitet me te trishtuar.
Ne shkrimin tim do te paraqes disa mendime, qe nuk i quaj replike, sepse une nuk e konsideroj veten te afte te replikoj me Profesorin e nderuar dhe dua te nenvizoj faktin, qe kam konsiderate te larte per te, si nje nder filozofet me te shquar kohore. Ai mbetet njeri i shqetesuar, per zhvillimet poliko- sociale te problematikes se sotme shqiptare. Kete shqetesim nuk e mban brenda vetes, por e cfaq me shkrimet e tij, qe shquhen,per thellesi mendimi dhe erudicion.Nuk diskutohen aftesite gazetareske te Profesorit.
Natyrisht , ju lind pyetja: Pse more mundimin te na shprehesh mendime te tjera , vec atyre , qe na ka parashtruar me shqetesim qytetar , Profesori i nderuar ?
I besoj me dhembje , dekllararatat e Profesorit . Ato qendrojne , por pikerisht se qendrojne , nuk dua t’i besoj , ose thene ndryshe , duhet te kerkohet nje rrugdalje , prej ketij kolapsi apokokaliptik, qe pershkruan Profesor Fuga.A jam une i duhuri?Kete nuk e mohoj sa dhe e pohoj.Nuk kam pse te hesht perballe nje problemi kaq alarmant.
Nuk e besoj se me dhemb me shume mua gazetaria, se sa Profesorit. Megjithate ai e shpalli publikisht vdekjen e gazetarise aktuale . Kete njerzit refuzojne ta besojne , sepse kur behet fjale per vdekje, njerzimi hidherohet e dhe per vdekjen e nje halabaku , jo me te kur vdes shqisa e kombit. Une jam thjesht nje gazetar terni, qe me ka shpallur te tille ish gazeta e famshme “Bashkimi”.Nuk kam ndjekur leksione gazetarie ne auditoret me akustike. Vij nga amatorizmi dhe qe shkruaj prej 55 vjetesh. Mesusi im i pare ka qene nje gazetar i shquar dhe i thjeshte i “Bashkimit “,Tashko Lako.
Profesori e cmon praktiken gazetareske dhe kur thote se gazetat kane vdekur , gazetaret i mban me hater.Nuk ka vene as nje lajmerim–vdekje per ta.Mbase i konsideron te shtruar ne ariminacion ose ne vdekje klinike, por kursesi te mbeshtjelle me qefin .Ketu dua te dal . Gazetarine e bejne gazetaret, qe kane shansin e mundshem ta nxjerrin gazetarine nga kolapsi,ku e kane shpure, vete ata, te detyruar nga kushtet historike . Shkrimin tim e konsideroj reflektim , per nje profeson, qe eshte ne sherbim 24 per 24 ore, kudo dhe kurdohere.
Gazetaria eshte profesioni i pare i njeriut, kur ky dolli nga jeta e shpellave dhe pati nevojen e komunikimit me fqinjin dhe me gjere. Me pak fjale eshte profesion , qe ka jete te barabarte me njerezimin.Nga kjo pikpamje, quhet e pa vdekshme , ose eshte ringjallur disa here , deri sa erdhi ne ditet e perflakura te jetoi bashke me njeriun . Praktikisht nuk mund te pranohet vdekja e gazetarise boterore , ose thjesht e asaj shqiptre . Kushdo e shef humbjen e shkelqimit e gazetarise se sotme . Ky shkelqim i kaloi gazetarise virtuale , si shkak i zhvillimit te pa pare dhe te befasishem te teknollogjise kohore . Edhe sikur te supozonim , se gazetaria tradicionale , te shpallet e vdekur, gazeta virtuale, trashegimtaria e saj e denje eshte ne kulmin e zhvillimit te saj. Kriza nuk eshte e barabarte me vdekjen. Njerzimi nuk mund t’i evidentoi te tera krizat , qe ka kaluar dhe besohet se kaq te tjera jane pas deres se jetes komunitre . Bashkepuntoret e facebookut e konsiderojne veten gazetare, per sa rrahin probleme dhe te kryejne analiza te situatave konkrete. Face- book – gazetaria personale!
Me sa kuptova nga intervista , Profesori e konsideron te humbur luften e gazetave me pushtetin dhe biznesin , sepse nuk ka alternativa eknomike mbijetese . Ky fakt nuk mohoet , por edhe ne kete rrast kemi te bejme me krize , jo me vdekje . Aktualisht , te tera gazetat konsiderohen te blera nga shteti ose pasaniket parallinj , qe percaktojne editorialin e gazetave, por gjykoj se nuk jane te tera gazetat te lyera me bojen e mashtrimit.
Shtypi shqiptar ka kaluar shume kriza dhe ka mundur te sheroi mjaft trauma , ne periudha me kritike se keto ,qe ju shpallet funeralin e tij . Per arsye kohe dhe vendi , nuk po zgjatemi me heroizmin e gazetarve shqiptare, por dua te nenvizoj se gazetaria , kurdohere ruan fytyren e gazetarve. Shqiperia eshte shquar per breza gazetaresh me emer . Nuk jane vetem Samiu dhe Hoxha Tasim , por dhe Ismail Qemali ka qene gazetar. Shkelqeu gazetaria , me brezin e mesem : Noli , Konica, Mjeda, Fishta , per te shkuar tek pasardhesit e tyre te denje si : Ali Asllani , P Marko ,Branko Merxhani, Sejfulla Maleshova etj , per te vijuar tek lindja e shtypit pluralist , post komunist, qe i pati fillesat me RD dhe “Koha Jone “dhe u drejtuan denjesisht nga gazetaret demokrate , Frok Cupi dhe Nikoll Lesi .
Kjo maratone shtypi na solli ne gazetat e sotme , qe i rezistuan konkureces.Pushtetaret , gjat gjithe kohrave , ja kane arritur , qe ta kene shtypin nene sqetull. Enveri , kish arritur , qe fillimisht te vihej ne krye te redaksise se “Zerit te popullit “ . Ja kishte nevojen dhe friken shtypit . Pushtetaret post komunist praktikuan blerien e shtypit dhe e vune ne gjunje nje pjese te shtypit , duke cfrytezuar dhe pa aftesine profesionale te editoreve .
Shtypi postkomunist nuk i rezistoi pavaresise , qe krijuan fillimisht gazetat opozitare . Ishin po te parat ju perkulen mashtrimit . Shume gazeta dhe gazetare, gjat tranzicionit ruajten profilin e tyre te pavaresise politike , por shumica dermuse , u futen ne ombrellen shteterore . Ka dhe gazetare te shpifur, por jo te tere. Pergjithesisht ndihen te trembur . Mendoj se ekziston nje baze , per ta kaperxyer kete krize , qe ne shumicen e tipareve , nuk eshte vetem shqiptare .
Tradita shekullore , qe ka krijuar dhe vijon ta mbaje gazetarija shqiptare, eshte e lavderushme . Mendoj se ja kalon vetem letersia shqiptare , qe ne te tera etapat, ka qene ne pararoje te mendimit politik dhe shume me perpara se mendimi filozofik , i c’do kohe , qe mund te merret ne studim . Nga spektri i sotem i shtypit , une quaj te pa lexushme , vetem gazetat me fryme te theksuar partiak .
Keto gazeta po i shkaktojne traum te rende tradites se shtypit . Ato e marrin lajmin dhe e perpunojne , ne fonderine e tyre inkandishente partiake , duke e deformuar ne menyre te pa ndreqshme . Gazetat me fryme te theksuar partiake , turperojne shtyin kohor . Ekzistenca e tyre nuk krijon as nje tradite dhe nuk I sherben historise se shtypit , vecse si shembull i nje shtypi te deformuar , deri ne qelize .
Per kete linje te gazetarise , Profesori ka plotesisht te drejt , kur thote se gazetat shqiptare kane vdekur . Ato te vdekura , i sherbejne me shume historise se sa te gjalla . Kur jane te vdekura , nuk kane shpenzime materjale dhe fryme . Ne to ka gazetare , qe shpesh kane dhe nje emer. Natyrisht vdekja profesionale e gazetarve eshte vertetuar perpara strehes , ku ata vete kane ngrehur . Tematikat e trajtuara ne menyre mediokre , shtrihen ne disa drejtime : Shkrime pa shpirt , qe me sa kuptohet shkruhen per te permbushur nje detyrim ndaj gazetes . Shkrime , pa argument shkencor . Zakonisht jane te mbushura me citate te pa degjuara dhe shkrime krejt futuriste , qe u sherbejne karaktereve te pa lekundur dhe karakteret konservatore . Shkrimet extremiste , levizin nga krahu i djathte extrem, ne te majten cipriste .
Te vime tek sponsoret . Ai , qe sponsorizon , mendoj une , nuk ka vetem interesat e veta te ngushta . Ai ka interesa te zhvillohet shtypi i shendetshem dhe kete e bejne profesionistet , qe Ai i mban prane . Ju jap nje shembell . Dy gazetat me te shquara te shtypit tone , “Illyria “ dhe “Dielli “ , paten kohe , qe ishin ne koma . Pasaniket patriote , Eqerem Bardha , Harri Barjaktari dhe te tjere , me gazetare te devotshem , ju dhane serum dhe oksigjen njekohesisht . I ngriten nga koma , apo nga shtrati i vdekjes dhe te dyja gazetat tradicionale , qe ka themeluar Noli, sot gjenden ne ballin e shtypit asnjeanes mbarekombetar .
Dua te them se duhet te kemi besim tek sponsoret memedhetare , qe nuk mungojne dhe tek gazetaret profesioniste , qe dalin mbi pasionet . As sponsoret nuk bejne pa kete rrace gazetaresh as gazetaret nuk bejne shume , pa keta lloj sponsoresh .
Ju keni thene ne intervisten , se gazetaria eshte larguar teresisht nga letersia . Edhe kjo eshte nje nga llojet e vdekjes se gazetarise . Gazetat , qe largohen nga letersia marrin karakter industrial . Kthehen ne metal , me te cilin mund te besh plugje , tenxhere, por kurre gazetari .
Do tu sjell ketu shembullin e tre gazetarve profesioniste , ne doren e te cilve pena kendon kenget me te mira te tradites , madje dhe opera . Keta gazetare jane , Kico Blushi , Mentor Kikia dhe Edison Ypi . Nuk njof asnje prej tyre fizikisht,vetem i lexoj , sepse nuk gjen nje shkrim te keyre gazetarve, qe te kete nje hije te vogel skematizmi dhe tingellimi metalik . Shkrimet e tyre, mendoj une , mbartin per me tej , frymen tradicionale te shtypit tone dhe shqetesimin, qe mban ne gji revolta per ndryshim ne kahun demokratik .
Lexoni nje shkrim te gazetarit te vjeter Kico Blushi , ne GSH , Shkurt 2015. Tema eshte per rruget e vendit tone . Po te jete per tituull , lexusi nuk ka pse e lexon , sepse tema per rruget eshte rrahur ne dhjetra forma dhe menyra . Me shkrimin e Kico Blushit puna ndryshon . Autori , me mjeshteri gazetareske , e terheq lexusin ne te tera hollesite teknike dhe mangesite sinjalistike , qe edhe po t’i keshe degjuar , nuk i le pa lexuar , sepse proza tregimtare eshte e fresket dhe e larmishme , qe te ben per vete . Kico nuk shkruan shume dendur , por te gjitha shkrimet pershkrohen nga nje ngjyrim specifik , qe nuk te le pa e perfunduar , madje ta lexosh me shume vemendje .
Te ngjashme jane dhe shkrimet e gazetarit , Mentor Kikia . Ne pamjen e pare , shkrimet e tij te duken politike , por nuk i le pa lexuar, sepse jane te thelle dhe analitike , qe nuk te lene t’i braktisesh , por i lexon fund e krye , madje dhe te nxitet mendimi , per alterrnativat , qe shtron . Ne GSH Shkurt 2015 , keni nje shkrim me titull “ Shteti i rrumpalles dhe i Edi Rames “ . Ju siguroj se nuk bie ne sy as nje pasion politik. Lexusi e ve re fare mire se gazetari nuk eshte me as nje krah politik, vecse me popullin e tij . Ne fund te fundit gazetaria eshte politike jo militare . Kikia e pasqyron ne shkrime , kete veti .
Kete gazetar e ndoqa nje dite , ne nje debat per permbytjet ne Myzeqe , javen e permbytjeve . Paneli ishte prej 5- vetash , qe perfaqesonin profesione te ndryshme , qe nga inxhinjere , politikane dhe ekonomiste . Kikia perfaqesonte gazetarine . E gjithe biseda ishte konfuze . Thuheshin fjale te pergjithshmme , pa ndonje interes, qofte dhe mediatik . Z. Kikia foli 3-4 here dhe gjithcka tha ishin si gure themeli , ne nje godine , qe riparohet . Kishte lexuar shume , per fenomenin dhe historine e perseritur ne vite . Ishte shume bindes dhe kritikonte , qeverrite , qe nuk kane marre as nje mase preventive , per te ndihmuar ikjen e shpejta te ujrave . Ne konkluzion tha : Darzeza dhe zona per rreth , jane nen nivelin e detit . Po qe se vijohet me kete indiferentizem shteteror , Darzeza dhe zona per rreth jo shume von , do te permbyten perjetesisht . Ky eshte mendim shume i guximshem, por njeriu behet i guximshem , kur eshte lexus sistematik , dhe di t’i veri ne jete ne menyre krijuse , ato qe lexon . Gazetari , qe merrte pjese ne panel , nuk ishte thjesht nje gazetar , por dhe shkencetar , ambjenalist dhe inxhinjer , qe di te nxjerri konkluzione llogjike nga nderveprimi i shkencave te natyres dha tyre te sakta . Kjo , qe tha gazetari , rregullisht duhej ta dekllaronte inxhinjeri , por aq dinte inxhinjeri , qe nuk dinte ku kishte koken kete tranzicion , qe nuk i duhej kujt asnje shkence inxhinjerike .
Nje gazetar produktiv dhe me finese , ne gjykimin tim , eshte Edison Ypi . Trajton tema shume te prehta shoqerore dhe politike . Argumenton me llogjike te hekurt dhe ka nje stil origjinal letrar ne te shkruar . Po citoj nje paragraf nga shkrimi i tij , ne daten 26 Shkurt 2015 , ne “Mapo “ : “Neper dege nuk degjohen cicerrima , vetem fershellima , kur ndonjehere fryn ere . Perrua me uje te piste ne mes te qytetit . Era nuk vallzon. Flladi nuk freskon … etj. “ Duket sikur lexojme fragmentet e nje tregimi romantik . Faktikisht eshte nje shkrim fishkullus me karakter politik .
Gazetaria nuk eshte letersi , por gjini e fjales se shkruar , ne fqinjesi me letersine . Kur shkrimet nuk kane nota letrare , jane pak ose aspak te lexushem , prandaj Profesori shkruan se shtypi i shkruar nuk ka lexus dhe gazetaria , gjithnje e me shume po afrohet me teknollogjine se sa me letersine . Ne kete leme nuk jemi teresisht te varfer . Kemi shembuj domethenes : Fiks fare dhe antena brenda familjes jane dy rubrika humoristike , qe vene deri ne sarkazem . Besoj se eshte krijuar nje pofil i ri me botimet , qe jane bere dhe vazhdojne te behen ne Shqiperi , Trojet dhe ne diaspore .
Nje diaspore kaq e madhe , nuk ka si te mos merret parasysh , ne c’do eveniment kombetar shqiptar . Shoqatat , rrjetet sociale , krijimet e mirfillta letrare dhe gazetareske , te kesaj pjese te atdheut , qe arrin 30 % , dekadat e fundit , kane shenuar rritje te pa krahasuara me as nje periudhe .
Nuk pretendohet se keto shkrime , jane krijimtari e mirfillte dhe kane vlera te pa diskutushme . Sikur 1/4 e tyre te certifikohen te vlefshme , perben nje ndihmese ne fushen e komunikimit masiv , ne shkalle kombetare . Po permend nje nisme letrare – kulturore – memedhetare shqiptare , qe zhvillohet ne Londer. E kam fjalen , per faqen elektronike te Shkrimtarit – gazetar , Fatmir Terziut . Eshte nje reviste e mire organizuar , qe pasurohet dite per dite me shkrime dhe ka nje dekade , qe botohet . Jane me mijra shkrime letrare , politike , sociale dhe politike , qe lexohen ne gjithe boten , nga nje numur i konsiderushem lexusish . Nuk e them me siguri , por me shume afersi , sa jane firmat , qe botojne ne faqet e kesaj reviste , nuk besoj se jane gjithe lexusit e njeres , prej gazetave me te lexuara ne Shqiperi .
Ka dhe disa botime te tjera , gjithnje virtuale ,qe jane te ngjashme me botimin elektronik “Fjala e lire“. Gjithcka siperpermenda tregon se ne Shqiperi , gjat ketij tranzicioni shtypi ka gjetur menyra per te qene vetvetja . I ka kryer detyrat me mire , se te gjithe pushtetet e shtetit demokratik . Gazetare te shquar ka shume dhe radhet e tyre shtohen c’do dite . Po permend dhe nje shembull shqiptar, jasht emigracionit. Gazetari Veli Hoxha , ka 18 vite , qe boton , me perpikmeri gazeten virtuale “ Kurora e gjelber “, gazeta qe trajton probleme te mjedisit pyjor . Kete gazete , sikurse dhe “Fjala e Lire “ , mbahet me pune vullnetare nga specjaliste patriote , qe nuk kane as nje interes personal . Keta njerez te shtypit , na deshmojne se nuk eshte vetem paraja , qe sundon jeten komunitare dhe urbane . Ndjenja e patriotizmit dhe e pasionit , per te zhvilluar letersine dhe shtypin , eshte trupzuar natyrshem . Komuniteti dhe politika duhet te gjykojne se nuk jemi ne kohen e vullnetarizmit extrem dhe as te sakrificave pa emer . Kapitalizmi zhvillohet mbi ligjin e interesit dhe te konkurences .
Shteti eshte me i besuar se biznesi . Sic ushtron kontroll mbi bizneset duhet te gjeje instumenta kontrolli dhe per sponsoret . Fjala vjem nuk mund te ribursohet nje biznes si Doshet , qe kerkon t gjunjezoi doganat , tatimet dhe policine . Po u lejuan nderhyrjre te tilla , shteti ka degjenuar ne bande . Veprimtaria botuse eshte private dhe nuk mund te jete ndryshe , por mekanizma kontrolli dhe ribursimi duhet te ekzistojne edhe mbi kete biznes . Botimet universitare , jane nje veprimtari , qe mund te behen filter, per cilesine e botimeve online . Kam vene re se botimet universatare , jane permbledhje e intervistave , qe kane dhene politikanet . Kush mund t’i lexoi keto libra voluminoze dhe pse ? Nuk kane qene politikanet tane te atij niveli , qe mund te konturojne nje kauze universale . Kam mendimin , qe Universitet duhet te botojne pjese nga shtypi vjetor , qe kane lene gjurme ne publik . Nje organizem i tille nuk mund te behet parazitar , kur perbehet nga profesioniste te sprovuar dhe te ndershem . Keto lloj botime mund te jene objekt i nje ribursimi dhe i honorareve . Autoriteti shteteror duhet te jete mbi te gjithe filtrat redaksionale , qe une mendoj se mund te jene Universitet. Ajo mori pedagosh , studentesh dhe aspirantesh shkencore , mund te bejne nje pune lavderuse vleresimin e klasifikuar te shtypit , kryesisht atij virtual dhe me gjere .Faqet elektronike , qe botojne shoqatat, jane shume . Dikush me dergoi nje prej tyre , ku nje “Anonim “ shkruante per Safet Butken . Per kete patriot ballist eshte shkruar kaq shume , sa e humbet orientimin , por shkrimtari “Anonim “ i kesaj gazete virtuale , ne nje gjysem faqe kishte dhene portretin me real , qe mund te kete , per kete intelektual te famshem te viteve 30 , Drejtorin e Gjimnazit te Tiranes , qe ishte edhe poet . Na jep dhe nje poezi te Safetit .
Poezia : “S’ka gje me te keqe , per nje komb se lufta brenda vetes / Perpara jetes se Atdheut , s’ka vlere jeta ime fizike / Te vetmin shqiptar , qe do te vras une eshte vetja ime “
Pak , pas konferences se Mukjes , Safeti u gjend i vetvrare , ne banesen e tij . Veprimtaria e Safetit dhe poezia e tij e frymezuar , na vene perpara nje pergjegjesie te madhe , qe shtypi nuk ka ditur ta ndricoi ne kohen e duhur , kete Promethe te shqiptarizmes , por na i ka dhene Butken si nje nga ballistet ordiner,te rakise dhe pulave , sic ka ndodhur me shume nacionaliste te nivelit te Butkes . Shtypi aktual virtual vijon te ndricoi shume probleme , qe koha i ka erresuar me dashje , pervec qe eshte tribune e shume talenteve letrare me vlera te spikatura .
A mjaftojne kaq shembuj , qe te bindin Profesor Fugen se gazetarija nuk ka vdekur ? Gjithsesi le ta quajme ne ariminacion . Ajo duhet te vetorganizohet dhe te marri pozicinin serioz te nje pushteti , qe meriton te vleresohet nga gjihe shoqeria , per t’u paraprire progresit dhe te jete ne vijen e pare te strategjive zhvillimore te kombit . Per te realizuar kete misjon , kerkohet mbeshtetje e fuqishme financiare , qe aktualisht nuk e kane te gjitha gazetat , ose kete mbeshtetje e gezojne gazetat dhe medjat me te pa meritara dhe parazitare . Sepse ndodh keshtu , eshte folur dhe shkruar mjaft , por me kryesorja eshte fakti se kapitali shqiptar , qe duhet te jet sponsorizus , eshte me origjine te dyshimte dhe ky kapital , perpara se te sponsorizoi gazetat , mendon per mbijetesen e vet dhe shpesh arrin , qe te sponsorizoi krimin , por krim quhet dhe nje shtyp i deformuar dhe me partishmeri inkandishente . Shtypin duhet te sponsorizohet nga nje biznes me origjine transparente .
Ne dienine time , bizneset , qe sponsorizojne shtypin , lehtesohen nga taksat , pra sic shifet perseri eshte buxheti ai , qe investon dhe ne shtypin e ndershem . Buxheti eshte i shtetit dhe i popullit , jo i pushtetit provizor , qe eshte pa nderprere , nen monitorimin e shtypit . Eshte ligji ai , qe i sanksionon keto marrdhenie . Kur diskutohej ligji per shtypin, ish Krueministri futurist, Fatos Nano, tha se ligji duhet te kete nje nen : “Shtypi eshte i lire dhe i pa varur “. Mbase eshte formuluar dhe eshte vendosur vetem kaq. Po qe keshtu eshte fatkeqesi , sepse e le shtypin te vetsakrifikohet dhe te bjeri ne gjunje te pushtetit , sic edhe ka ndodhur . Shoqeria eshte ndertuar mbi baza interesi . Nuk mund te kete forme tjeter sponsorizimi i shtypit . Natyrshem lind pyetja : Pse buxheti do kontroboi ne sponsposorizimin e shtupit te pa varur ? Nuk ka fond , qe nuk ka orgjinen e buxhetit , i ligjshem ose i pa ligjshem qofte . Formalisht vetem parate e emigranteve nuk dalin nga buxheti . Loja eshte , qe daljet te jene te mbeshtetura ne ligj . Ligji mbi shtypin eshte me kompleksi ,sepse supozohet te sanksionoi baraspeshat e te gjithe pushteteve dhe shtresave .
Ajo qe ka fituar shtypi yne eshte liria e plote e te shprehurit . Sejcili mund te shkruaj sa dhe si te doje . A mjafton vetem liria e shtypit ? Megjithse firore e madhe , eshte e pa mjaftushme . Burimet njerezore te shtypit shqiptar jane te mjaftushme , per ta evituar vdekjen biollogjike. Vete shtypi duhet te ushtroi autocensure, per te merituar simpatine e sponsorizimit . Ka 23 vite , qe shtypi nuk trajton analiza ekonomike, vec sensasione dhe kronika te zeza. Sponsorizimin sejcili duhet ta kerkoi se e meriton , jo se i dikuja i misherohet. Buxheti , si qese e popullit u takon dhe gazetave , pa prekur pa anshmerine e tyre. Shtypi eshte i lire , por jo anarshi . Shtypi eshte subjekti me i organizuar, qe mund te kete ne kupen e qiellit . Kam mendimin se vete Profesor Fuga me shoke , do te jene njerzit e duhur , qe mund ta futin shtypin ne korrnizen ligjore qe i takon .Perpjekjet e para ardhesve rezultuan te deshtuara .
Illo Foto / Studjus.NY Mars 2015