Evalda Paci/
Akademia e Studimeve Albanologjike Tiranë evaldapaci@gmail.com
Rreth historisë së shkrimit shqip dhe disponimit të ekzemplarëve të rrallë të tij flitet mjaftueshëm në studimet tona prej më se një shekulli. Një traditë gjurmimesh që ka në vëmendje librin shqip si model i reflektimit të një kulture të caktuar dhe më tej, të receptimit të saj në rrethe të lëvrimit dhe të përhapjes së tij ka orientuar dhe studiuesit e ditëve tona ndaj një kuadri që kërkon të pasurohet më tej, me të dhënat që ofrojnë bibliotekat dhe burimet arkivore që më së fundi janë pasqyruar në studime të posaçme. Ndaj vështrimesh të një natyre komplekse grishin veprat e letërsisë së vjetër shqipe dhe në ditët tona, ndërkohë që për indice që duhet të ishin të saktësuara prej kohësh, përafrimet na propozohen nga studiues që kanë kryer vëzhgime mbi tekstet dhe kontekstin e përveçëm që lidhet me to. Historia e shtypshkrimit evropian lidhet pazgjidhshëm dhe me zhvillimet e kulturës së librit në botën tonë e një fakt të tillë e dëshmojnë dhe e përforcojnë të dhënat përfaqësuese në botimet përkatëse. Tipografi të caktuara në viset italike qenë vatër e përurimit të kësombllave të veprave të kësaj letërsie, duke i konkretizuar këto të fundit dhe në hapa të rëndësishëm të përmbylljes. Vetë historiku i këtyre enteve të shtypit, i evidentuar në jo pak raste në një dokumentacion të hollësishëm të përpiluar në shekujt XVI-XVII, ndihmon në njohjen e ecurisë drejt botimit të veprave themelore në letërsinë e vjetër shqipe dhe të vetë sprovave të autorëve të tyre.
Fjalë kyçe: histori e shkrimit, studime, kulturë, libri, tipografi.
23
THE HISTORY OF THE ALBANIAN BOOK IN A VIEW OF INITIATION AND DEVELOPMENT IN THE CONTEXT OF EUROPEAN CULTURAL DEVELOPMENTS
Evalda Paci
About the history of Albanian writing and the disposition of its rare specimens, enough has been said in our studies for more than a century. A tradition of tracing that takes into account the Albanian book as a model of the reflection of a certain culture and further, of its reception in the circles of cultivation and its spread has oriented the researchers of our days to a framework that seeks to be enriched more further, with the data provided by libraries and archival sources that have recently been reflected in special studies. For views of a complex nature, the works of old Albanian literature are torn apart in our days, while for indices that should have been precise for a long time, approximations are proposed to us by researchers who have carried out observations on the texts and the specific context related to them. The history of European printing is inextricably linked with the development of book culture in our world, and such a fact is proven and reinforced by the representative data in the relevant publications. Certain typographies in the Italic years were the hearth of the inauguration of the works of this literature, concretizing the latter and in important closing steps. The very history of these press entities, evidenced in quite a few cases in a detailed documentation compiled in the XVI-XVII centuries, helps to know the progress towards the publication of the basic works in the old Albanian literature and the trials of their authors themselves.
Keywords: Albanian writing, tradition, researchers, history, documentation.
See Insights and Ads
Like
Comment
Share