Prof.Dr.Fejzulla BERISHA
Rreziku i Njëmendësisë dhe Totalitarizmit në Demokraci
Në një demokraci funksionale, pluralizmi politik, liria e mendimit dhe angazhimi aktiv me aleatët ndërkombëtarë janë shtyllat kryesore të stabilitetit dhe progresit. Njëmendësia dhe tendencat totalitare përbëjnë një kërcënim serioz për një shtet të ri si Kosova, i cili ka nevojë për mbështetje të vazhdueshme nga aleatët perëndimorë për të forcuar sovranitetin dhe zhvillimin e tij demokratik.
Në kontekstin e sotëm,rirreshtimi i Kosovës me SHBA-në dhe BE-në nuk është një çështje opsionale, por një domosdoshmëri strategjike për të shmangur izolimin ndërkombëtar dhe për të siguruar stabilitetin politik dhe ekonomik. Ky rirreshtim është veçanërisht i rëndësishëm për të parandaluar skenarët e konflikteve të ngrira dhe për të garantuar njohje të plotë ndërkombëtare.
Ky studim analizon rrezikun e njëmendësisë dhe qasjes totalitare në politikën kosovare, duke e krahasuar atë me raste konkrete ndërkombëtare, si dhe duke treguar pse angazhimi me aleatët perëndimorë është thelbësor për të ardhmen e Kosovës.
Njëmendësia dhe Totalitarizmi si Kërcënim për Demokracinë e Kosovës
Njëmendësia politike përfaqëson një rrymë ideologjike që përjashton mendimet e ndryshme dhe e sheh pushtetin si monopol të një grupi apo partie të vetme. Kur kjo shndërrohet në praktikë qeverisëse, ajo mund të çojë në një formë të totalitarizmit të butë, ku liria e mendimit dhe debati politik shtypen përmes propagandës, kapjes së institucioneve dhe delegjitimimit të opozitës.
Shembuj të Njëmendësisë dhe Pasojat e Tyre
1. Hungaria: Rrëshqitja drejt Autoritarizmit në një Shtet të BE-së
Nën udhëheqjen e Viktor Orbán, Hungaria ka kaluar nga një demokraci e hapur në një sistem gjithnjë e më autoritar, ku qeveria ka kapur mediat, gjyqësorin dhe institucionet shtetërore.
BE ka reaguar me sanksione dhe ulje të financimeve, duke e izoluar Hungarinë brenda bllokut evropian.
Mësimi për Kosovën: Largimi nga parimet demokratike mund të çojë në izolim ndërkombëtar dhe dëmtim të marrëdhënieve me aleatët strategjikë
2. Turqia: Nga Demokracia në Sundim të Një Lideri të Vetëm
Pas tentativës për grusht shteti në 2016, qeveria e Erdoganit ka shtypur mediat e lira, ka burgosur kundërshtarët politikë dhe ka kufizuar të drejtat e opozitës.
Për pasojë, marrëdhëniet e Turqisë me BE-në dhe SHBA-në janë përkeqësuar, duke dëmtuar ekonominë dhe stabilitetin e vendit.
Mësimi për Kosovën: Ndjekja e një modeli qeverisës që përjashton opozitën dhe kufizon liritë demokratike rrezikon marrëdhëniet me aleatët dhe mund të çojë në sanksione ose izolim.
Rëndësia e Rirreshtimit të Kosovës me Aleatët Perëndimorë
1. SHBA si Partneri Kryesor i Kosovës
SHBA ka qenë sponsori kryesor i pavarësisë së Kosovës dhe garantuesi kryesor i sigurisë përmes pranisë së NATO-s.
Çdo lëvizje politike që distancon Kosovën nga SHBA mund të çojë në dobësim të mbështetjes ndërkombëtare dhe në pasoja të rënda gjeopolitike.
Rasti i Gjeorgjisë: Kur Qeveria Devijon nga Perëndimi
Në vitet e fundit, Gjeorgjia ka treguar shenja të një devijimi nga rruga pro-perëndimore, duke pasur një qasje më të butë ndaj Rusisë.
Kjo ka shkaktuar tensione me BE-në dhe SHBA-në, duke e lënë vendin në një situatë të pasigurt diplomatike.
Mësimi për Kosovën: Ruajtja e një kursi të qartë pro-perëndimor është e domosdoshme për të shmangur izolimin dhe për të siguruar mbështetje të vazhdueshme ndërkombëtare.
2. Roli i BE-së në Njohjen dhe Integrimin e Kosovës
BE është aktori kryesor në dialogun Kosovë-Serbi dhe në procesin e njohjes ndërkombëtare të Kosovës.
Pa mbështetjen e BE-së, Kosova rrezikon të mbetet në statusin e pasigurt të një shteti të njohur vetëm pjesërisht.
Rasti i Bosnje-Hercegovinës: Një Paralajmërim për Kosovën
Bosnja është shembulli më i mirë i një vendi të ngecur në një konflikt të ngrirë për shkak të mungesës së një kursi të qartë politik dhe rreshtimit të saj me faktorë të ndryshëm ndërkombëtarë.
Mësimi për Kosovën: Një politikë e paqëndrueshme ndaj BE-së mund ta lërë Kosovën në një gjendje të përhershme pasigurie dhe izolimi.
Konfliktet e Ngrira dhe Rreziku për Kosovën
Nëse Kosova devijon nga linja e saj pro-perëndimore, ajo rrezikon të hyjë në një cikël të konflikteve të ngrira, siç ka ndodhur me:
Transnistrinë në Moldavi
Osetinë e Jugut dhe Abkhazinë në Gjeorgji
Nagorno-Karabakhun mes Armenisë dhe Azerbajxhanit
Këto rajone kanë mbetur në një status të paqartë, pa njohje të plotë ndërkombëtare dhe pa mundësi për zhvillim ekonomik.
Rruga e Vetme është Rirreshtimi me SHBA dhe BE
Kosova nuk mund të përballojë luksin e eksperimentimit politik apo të flirtimit me tendenca totalitare dhe njëmendësi ideologjike.
Demokracia funksionale kërkon pluralizëm dhe respekt për mendimet e ndryshme.
Ruajtja e aleancave me SHBA-në dhe BE-në është vendimtare për sovranitetin dhe sigurinë e Kosovës.
Çdo devijim nga kursi pro-perëndimor rrezikon ta kthejë Kosovën në një rast të dështuar, të izoluar dhe të pasigurt.
Në këtë kontekst, politika e jashtme e Kosovës duhet të mbetet e orientuar qartë drejt Perëndimit, duke shmangur çdo tendencë që mund ta çojë vendin në izolim ose konflikt të ngrirë. Vetëm përmes rirreshtimit të fortë me aleatët strategjikë mund të garantohet një e ardhme e sigurt dhe e qëndrueshme për shtetin e Kosovës.