Nga Rafael Floqi/
Memorial day, Dita e Përkujtimit të të rënëve e njohur ndryshe si Dita e Dekoratave, është një festë federale në Shtetet e Bashkuara të Amerikës që zhvillohet çdo vit në të hënën e fundit të majit. Kjo ditë është kushtuar për të nderuar dhe kujtuar ushtarët që kanë humbur jetën në shërbim të vendit të tyre. Historia e Ditës së Përkujtimit fillon pas Luftës Civile Amerikane, ku komunitetet filluan të organizojnë ceremoni lokale për të dekoruar varrezat e ushtarëve me lule. Me kalimin e kohës, kjo traditë u bë më e organizuar dhe më e përhapur, derisa u bë një festë zyrtare kombëtare në vitin 1971.
Në këtë ditë, shumë njerëz vizitojnë varrezat dhe monumentet, veçanërisht ato që janë dedikuar për ushtarët e rënë, për të vendosur flamuj dhe lule si shenjë respekti dhe mirënjohjeje. Parada dhe shërbime fetare janë gjithashtu pjesë e zakoneve të Ditës së Përkujtimit, duke pasqyruar frymën e bashkimit dhe kujdesit ndaj atyre që kanë sakrifikuar aq shumë për lirinë.
Dita e Përkujtimit është gjithashtu një kohë për reflektim personal dhe kolektiv mbi vlerat e demokracisë dhe paqes. Ajo na kujton se liria dhe siguria që shijojmë sot janë rezultat i sakrificave të atyre që kanë shërbyer me guxim dhe devotshmëri.
Në fund të ditës, Dita e Përkujtimit nuk është vetëm një ditë pushimi, por një moment për të shprehur mirënjohjen tonë më të thellë ndaj heronjve që nuk janë më me ne, por që do të mbeten përgjithmonë në zemrat dhe historinë e kombit.
Por edhe shqiptaro amerikanët kanë pasur një kontribut të rëndësishëm në ushtrinë amerikane gjatë Luftës së Parë Botërore dhe Luftës së Dytë Botërore. Në total, 8,414 shqiptarë luftuan për ushtrinë amerikane në këto dy konflikte. Këta shqiptarë kanë dhënë ndihmesën e tyre në luftën kundër pushtuesve dhe për të mbrojtur vlerat demokratike. Emrat e tyre janë zbuluar pas një pune të vështirë në arkivat amerikane. Kjo është një histori e lavdishme e kontributit të shqiptarëve në luftën për liri dhe paqe.
Një shembull i njohur është Agim Ramadani. Ai ishte një shqiptar që luftoi në Luftën e Dytë Botërore dhe u bë një hero i njohur në betejën e Iëo Jima. Agim Ramadani ishte një nga ushtarët e Korpusit të Marinës së Shteteve të Bashkuara dhe u shqua për trimërinë dhe guximin e tij në këtë betejë të vështirë. Për shpërblim, ai mori Medaljen e Lavdishme të Marinës. Historia e tij është një dëshmi e kontributit të shqiptarëve në luftën për liri dhe demokraci Sigurisht! Një tjetër shembull i njohur është Besim Sahatçiu. Ai ishte një shqiptar që luftoi gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe u bë një hero në betejën e Normandisë. Besim Sahatçiu ishte pjesë e forcave të aleatëve dhe luftoi kundër pushtuesve nazistë. Ai tregoi guxim dhe trimëri në këtë betejë të rëndësishme. Për kontributin e tij, ai u nderua me Medaljen e Lavdishme të Ushtrisë Amerikane. Historia e tij është një dëshmi e përkushtimit të shqiptarëve ndaj lirisë dhe paqes.
Të veshur me uniformën e ushtrisë së SHBA-ve, sot përkujtohen tre shqiptaro-amerikanë që dhanë jetën për Amerikën. Tre prej tyre, të cilët humbën jetën në Irak janë Nicholas O.Cherava, Ervin Dervishi dhe Gentian Marku.
Nicholas O. Cherava- ishte aq krenar për origjinën e tij shqiptare, sa që kishte bërë tatuazh një flamur shqiptar në gjoks. Ai ishte një detar ashtu si babai i tij ishte detar. Babai i tij ishte i korporatës Thomas Robert Oresti Cherava.
Duke u rritur në Ontonagon, Michigan, nëna e tij kujton kur në moshën 8 vjeç, ai i kërkoi asaj të blinte një flamur më të madh amerikan. “Ai ishte gjithmonë patriot,” tha ajo. Nicholas O. Cherava u vra nga një bombë afër Karmah, në Irak, më 5 tetor 2005. Ai ishte 21 vjeç.
Ervin Dervishi- I përshkruar si “Mërguesi shqiptar që vdiq një hero në Irak”, Ervini mbërriti në Amerikë me prindërit e tij, Kujtim dhe Shpresa Dervishi dhe vëllain e tij Saimir, për në Teksasin e Veriut, në prill 1999, pasi fitoi llotarinë kombëtare të emigracionit.
Lindur dhe rritur në Tiranë, ai përqafoi me entuziazëm atdheun e tij të ri. Ai donte të luante futboll dhe bashkë me vëllain e tij ishte aktiv në Programin e eksploruesve të Departamentit të Policisë Waxahachie.
Ervini iu bashkua ushtrisë në tetor 2002 dhe shërbeu në Irak gjatë operacionit Liria e Irakut. Ai ishte atje kur Sadam Huseini u kap në fund dhe u arrestua. Ai pritej të kthehej në shtëpi në nëntor 2003, por kthimi i tij u shty për në prill 2004. Ai kurrë nuk u kthye. Dervishi u vra, më 24 janar 2004, gjatë një patrullimi luftarak në Baji, Irak.
Pas shërbimit ushtarak ai dëshironte të bëhej oficer policie në mënyrë që t’i shërbente komunitetit të tij lokal. Për të gjithë që e njohën, ishte një lamtumirë shumë e vështirë.
“Ai erdhi këtu një djalë. Ai la këtu një burrë. Dhe ai vdiq një hero”, tha vëllai i tij Samiri, i cili ishte 19 vjeç në atë kohë.
Gentian Marku ishte vetëm 14 vjeç kur emigroi në Shtetet e Bashkuara. Ai kreditoi transferimin në Amerikë me ndryshimin e tij nga një adoleshent problematik në një anëtar të ngritur të shoqërisë. Kalimi në Amerikë e shndërroi atë nga një adoleshent që krijon probleme në një person të respektueshëm dhe të përgjegjshëm. Ai nuk do të kishte shkuar aspak në Irak, nëse do të ishte e mundur që ai të bëhej oficer policie në Warren. Sidoqoftë, kishte një kufi moshe dhe ai duhej të priste derisa të bëhej 21-vjeç. Gentiani vendosi të bashkohej me marinsat në vend të kësaj.
Pak marinsa kanë veshur uniformën e tyre me aq krenari sa Gentiani. “Pjesa më e mirë për të qenë një Detare është nderi që shoqërohet me të”, shkroi ai në faqen e internetit të Departamentit të Mbrojtjes. Gentian Marku, ishte 22 vjeç, kur u vra nga veprimi i armikut në provincën Anbar, në Fallujah. Ishte Dita e Falënderimeve, 25 Nëntor 2004.
Gentian ishte fëmija i vetëm i Zef dhe Sate Marku. Ai u varros në fshatin e tij të shtëpisë Piraj,në Lezhë 40 milje në veri të kryeqytetit, Tiranë, në Shqipëri. Me propozimin e Kryeministrit të atëhershëm shqiptar, ai u shpall Martir i Kombit. Dale Malesh, një oficer i burimeve policore në shkollë e kujton me shumë dashuri kur fliste me gazetarët. Gentian ishte “një fëmijë i shkëlqyeshëm dhe një Amerikan i shkëlqyeshëm”,
Eshtë traditë që në një ceremoni solemne të hënën, me rastin e Ditës së Përkujtimit, Presidenti i vendit zhvillon homazhe për të nderuar amerikanët e rënë në luftë. Ai vendos kurora me lule në varrezat kombëtare të Arlingtonit, qytet shumë pranë Uashington DC-së. Udhëheqësi amerikan përkulet përpara varrin të Ushtarit të Panjohur.
Gjithashtu, Dita e Përkujtimit është një kohë për të promovuar paqen dhe të kuptuarit ndërmjet njerëzve të ndryshëm. Shumë organizata dhe grupe marrin pjesë në iniciativa që synojnë të ndërtojnë ura dialogu dhe mirëkuptimi, duke përkujtuar se sakrificat e bëra nga ushtarët e rënë janë për një botë më të mirë dhe më paqësore.
Në fund, Memorial day është një kujtesë e fortë se liria dhe vlerat për të cilat ushtarët luftuan dhe dhanë jetën e tyre, duhet të ruhen dhe të vlerësohen çdo ditë, jo vetëm në këtë ditë.
Kujtojini dhe nderojini.